Starzejące się społeczeństwo. Demografia i implikacje dla systemu ochrony zdrowia.

Starzejące si ę społecze ństwo

Demografia i implikacje dla systemu Demografia i implikacje dla systemu ochrony zdrowia

Bogdan FalkiewiczWrocław, 19 listopada 2013 r.

Wystąpienie realizowane w ramach projektu

„Wzmacnianie potencjału Związku Pracodawców

Ochrony Zdrowia Dolnego Śląska motorem do

rozwoju dialogu społecznego na Dolnym Śląsku”

współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w

ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Strona 2

Demograficzne czynniki starzenia si ę społecze ństwa w Polsce1

Plan prezentacji

System ochrony zdrowia i wsparcie dla osób starszych2

3

Implikacje dla systemu ochrony zdrowia3

Wnioski i dyskusja4

Kierunki zmian demograficznych starzej ącego si ęspołecze ństwa w PolscePolska: obraz populacji

W ciągu kolejnej dekady liczba osób w podeszłym wieku w Polsce ma wzrosnąć o 35%. Wzrost ten będzie najbardziej widoczny na obszarach miejskich, gdzie do 2020 roku 1 mieszkaniec na 5–ciu będzie miał 65 lat lub więcej.

Przewidywany wzrost liczby ludności w wieku powyżej 65

Populacja w regionach

5,15

5,93

6,95

6

8

Mili

ony

CAGR: 3.04%

W m

ilion

ach

Nadchodzące zmiany: struktura populacji osób w starszym wieku dziś i w 2020

0

2

4

2010 2015 F 2020 F

Udział w populacji

65 +, 2010

Udział w populacji, 65+,

2020 F

Mężczyźni 11% 15%

Kobiety 16% 21%

Udział w populacji,65+, 2010

Udział w populacji,

65+, 2020 F

Miasto 14% 20%

Wieś 13% 16%

Legenda:1.7m - populacja regionu19% - udział ludności w wieku powyżej 65

Źródło: Główny Urząd Statystyczny (GUS)

Kierunki zmian demograficznych starzej ącego si ęspołecze ństwa w PolsceWzrost znaczenia mieszka ńców w wieku 65+

Oczekiwana średnia długość życia ma wzrosnąć o 3 lata do 2030 r., z widocznym podobieństwem pomiędzy kobietami i mężczyznami. Wraz z trendem spadku liczby urodzeń spowoduje to znaczny wzrost znaczenia osób starszych w społeczeństwie.

Czynnik 1: Wzrost długości życia

WYNIK: Wzrost udziału starszych osób (65 +) w populacji Polski

18,38%20%69,6 70,3 70,6 70,9 71,3 72,1 73,4

75,8

78 78,8 79,2 79,7 80 80,7 80,8 82,2

60657075808590

5

Czynnik 2: Zmniejszenie liczby urodzeń

548

646696680

548494

433413382368351364388418388

0100200

300400

500600700

800

1970

1975

1980

1985

1991

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

Tys

ięcy

13,53%

15,60%

18,38%

0%

4%

8%

12%

16%

20%

2010 2015 F 2020 F

Źródło: GUS

60

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2015

F20

20F

2025

F20

30F

Mężczyźni Female

lat

Kobiety

Kierunki zmian demograficznych starzej ącego si ęspołecze ństwa w PolsceCzynnik 2: Niski wska źnik urodze ń

Liczba urodzeń spadała przez ostatnie 30 lat średnio w tempie niemal 2%, pomimo chwilowego odbicia między 2003 i 2009 rokiem.

WSKAŹNIK URODZEŃ W POLSCE

W tysiącach

7 Źródło: GUS 1970 – 2009 Eurostat 2010 - 2011

W tysiącach

CAGR: -1.9% 548

646696 680

548494

433 413 382 368 351 364 388 418 388

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1970 1975 1980 1985 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

Kierunki zmian demograficznych starzej ącego si ęspołecze ństwa w PolsceZamożność i warunki życia (1/2)

Głównym źródłem dochodów ludzi, którzy przekroczyli 60 rok życia są emerytury, które określają ich dochód i sumę pieniędzy, jaką mogą przeznaczyć na usługi i produkty medyczne. Jest to czynnik bardzo różniący Polskę od krajów Europy Zachodniej, gdzie oszczędności mają duży udział w kształtowaniu dochodu emerytów.

80%

ROZKŁAD EMERYTUR WEDŁUG WARTOŚCI (tys PLN) W POLSCE

W 2011 roku siła nabywcza emerytów w Polsce szacowana jest na 9mld PLN (3 mld USD) i przewiduje się jej wzrost o 3%

8 Źródło: ZUS 2011 /2012 GUS 2012

9%

58%

23%

7%2%

0%

20%

40%

60%

0.0 - 1.0 1.0 - 2.0 2.0 - 3.0 3.0 - 4.0 4.0+

przewiduje się jej wzrost o 3% rocznie w kolejnych latach, osiągając 10.4 mld w 2015 roku.

W 2011 przeciętne miesięcznego wynagrodzenia w Polsce wyniosło 3646 PLN (1215 USD), podczas gdy średnia emerytura wyniosła 1804 PLN (601 USD), czyli 49% średniego wynagrodzenia.

Kierunki zmian demograficznych starzej ącego si ęspołecze ństwa w PolsceZamożność i warunki życia (2/2)

W ciągu ostatnich 15 lat Polska poczyniła ogromne postępy w zakresie konwergencji do poziomów UE w PKB na mieszkańca. Jednak nadal przeważa znaczna różnica pod względem zarobków pomiędzy krajami Europy Zachodniej

52,560

ROCZNE ZAROBKI NETTO W 2011 (tys EUR)

PKB na osobę w PPE (EUR k)Indeks: 100% w każdym roku oznacza średnią UE-27

140

9

52,5

32,8

15,8

10,7

0

10

20

30

40

50

Germany Spain Czech Republic Poland

Źródło: Eurostat 2011

Niemcy Hiszpania Czechy Polska 0

20

40

60

80

100

120

Czech Republic Germany Spain PolandCzechy Niemcy Hiszpania

Polska

Czynniki demograficzne starzej ącego si ę społecze ństwaw PolsceCzynniki stylu życia w grupie 60 +

Grupa wiekowa 50 + jest bardzo pasywna w Polsce, szybciej następuje spadek aktywności sportowej niż konsumpcja używek.

68%70%

80%

OSOBY BIORĄCE UDZIAŁ W SPORTOWYM LUB AKTYWNYM WYPOCZYNKU WZGLĘDEM GRUP WIEKOWYCH

CZĘSTOTLIWOŚĆ SPOŻYCIA TYPOWYCH UŻYWEK

ALKOHOL

40%

61%47%

31%11% 12% 12% 10% 7%

60%

80%

100%

10

32%

68%62%

47%

40%

33%27%

21%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

4-9 10-14 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60+

Źródło: Stan zdrowia społeczeństwa polskiego, 2009, GUS;Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji aktywnej, 2008, GUS;

PAPIEROSY

32% średnio dla innych krajów europejskich dla populacji 65 +

58%

17% 13% 14% 20%32%

50%67%

72% 75% 74% 70%61%

0%

20%

40%

60%

15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+

abstynent do 4 razy w miesiącu 2 razy w tygodniu

12%31% 34% 40% 38%

25%10%

88%69% 66% 60% 62%

75%90% 96%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80+

PALACZE NIEPALĄCY

Czynniki demograficzne starzej ącego si ę społecze ństwaw Polsce

Mimo, że grupa wieku 60+ wynosi 15% społeczeństwa polskiego, ci obywatele konsumują prawie 60% leków na receptę, tworząc coraz większe obciążenie dla publicznego systemu refundacji.

UDZIAŁ WYDAWANYCH RECEPT DLA PACJENTÓW W 2012/13 W POLSCE

less than 3

4-18more

Duże znaczenie grupy pacjentów 60 + w wydawanych recepta ch

Więcej ni ż Mniej ni ż 3

11 Źródło: RECEPTOmetr SequenceTM, analiza wydawania recept dla Polski. Wielkość badanej grupy: 6m receptami kwartalne, 700 aptek..

4-18

19-40

41-60

61-75

more

than 75

27%

32%

20%

11%

6%4%

W 2012/2013 r. udział pacjentów w wieku 60 + wyniósł ok. 60% wszystkich wydanych na receptę opakowań leków

Więcej ni ż 75

Czynniki demograficzne starzej ącego si ę społecze ństwa w PolsceChoroby przewlekłe

Razem z wiekiem zwiększa się udział pacjentów w grupie chorych / leczonych.

NADCIŚNIENIE CUKRZYCA1 811

1 617

1 353

683

2.0%

3.0%

4.0%

5.0%

6.0%

400

800

1 200

1 600

2 000

369

467 463

198

0.4%

0.8%

1.2%

1.6%

2.0%

100

200

300

400

500

Udział w grupie

wiekowej

Udział w grupie

wiekowej

Źródło: Stan zdrowia społeczeństwa Polskiego, 2009, GUS; RECEPTOmetr Sequence;

ZAWAŁ SERCA PACJENCI 60+ CAŁKOWITY UDZIAŁ W PRZYPISYWANYCH LEKACH

0.0%

1.0%

0

400

50-59 60-69 70-79 80+

0.0%

0.4%

0

100

50-59 60-69 70-79 80+

110

152

168

86

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

0

30

60

90

120

150

180

50-59 60-69 70-79 80+

78% 79% 84%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Nadciśnienie Cukrzyca Leki przeciwzakrzepowe

Udział w grupie

wiekowej

Czynniki demograficzne starzej ącego si ę społecze ństwa w PolsceSuplementy diety stosowane w chorobach przewlekłych

DYNAMIKA WARTOŚCI SPRZEDAŻY SUPLEMENTÓW DIETY % PPG

24%

20%20%

30%

chronic diseases (typical

Groups:Grupy

Choroby przewlekłe (typowe dla wieku)

Źródło : GUS, Diagnoza Społeczna 2011

Udział suplementów diety mających zastosowane w chorobach przewlekłych rośnie dynamicznie, pomimo spowolnienia tempa wzrostu innych kategorii suplementów diety, co dowodzi wzrostu znaczenia osób starszych na rynku.

13

15%

0%

10%

20%

2 009 2 010 2 011

chronic diseases (typicalof aging)

lifestyle

all supplements

dla wieku)

Sposób życia

Wszystkie suplementy

Demograficzne czynniki starzenia się społeczeństwa w Polsce1

Plan prezentacji

System ochrony zdrowia i wsparcie dla osób starszyc h2

14


Wnioski i dyskusja4

System opieki zdrowotnej dla osób starszychDost ępność opieki geriatrycznej w Polsce

Według badań opublikowanych przez Royal College of Physicians (UK), odpowiednią opiekę zapewni 1,2 geriatrów na 10 000 osób.

Geriatrzy na 10 000 osób

4.2

2.6

21.7

1.51.3

1.1 1.10.8

0.35

0

1

2

3

4

5

696

169 170300

215

1 000

95

1 800

800650

0

400

800

1 200

1 600

2 000

15 Źródło: Kropińska S., Wieczorowska-Tobis K, Opieka geriatryczna w wybranych krajach Europy, Geriatria, 2009; Naczelna Izba Lekarska XI 2013

170

Wg tych obliczeń Polska wymaga około 650 geriatrów, a obecnie tylko 292 lekarzy praktykuje w tej specjalności (wg NIL).

Geriatrzy, łączna liczba

0

System opieki zdrowotnej dla osób starszychDost ępność opieki geriatrycznej w Polsce

ODDZIAŁY GERIATRYCZNE W POLSCE (2011 wg MZ)

� Oddziały geriatryczne 37� Liczba łóżek 782*

Liczba łóżek na oddziałach geriatrycznych na 1 mln osób –nierównomierny podział między regionami (2011).

Chociaż liczba oddziałów geriatrycznych i geriatrów w Polsce jest wysoce niewystarczająca, to wykorzystane są jedynie w ok. 70%, ze względu na silne geograficzne niedopasowanie podaży i popytu.

16

� ZAPOTRZEBOWANIE DO UZYSKANIA ŚREDNIOEUROPEJSKIEGO NASYCENIA ŁÓŻEK GERIATRYCZNYCH NA 10 tys MIESZKAŃCÓW: ok. 7.600 ŁÓŻEK

� ZAPOTRZEBOWANIE DO UZYSKANIA REKOMENDOWANEGP NASYCENIA ŁÓŻEK GERIATRYCZNYCH NA 10 tys MIESZKAŃCÓW (NIEMCY, AUSTRIA, BELGIA): ok. 19.000 ŁÓŻEK

regionami (2011).ZAPOTRZEBOWANIE NA ODDZIAŁY GERIATRYCZNE W POLSCE


Plan prezentacji


17


Wnioski i dyskusja4

Modele systemu finansowania słu żby zdrowiaMożliwe ścieżki rozwoju systemu

� Ceny produktów i koszty technologii są globalnei bardziej dostosowane dla krajów wysoko rozwiniętych.

� Aspiracje finansowe lekarzy rosną, następuje polityczny i społeczny wzrost ich pozycji. W ostatnich latach stali się jednym z najbardziej

Koszty w relacji do PKB są nadal w Polsce na bardzo

on the other side…

SYSTEM FINANSOWANIA REALIZACJA OPIEKI ZDROWOTNEJ

18

ostatnich latach stali się jednym z najbardziej wpływowych interesariuszy systemu opieki zdrowotnej.

� Oczekiwania klientów i pacjentów wzrosły i są oni niezadowoleni z obecnej sytuacji.

� Cały system jest zorganizowany i zarządzany w sposób nieefektywny.

� Dostawcy usług otrzymują jeszcze niższe kontrakty z szerszymi wymaganiami i dla większej ilości pacjentów.

WZROST NAPIĘCIA W SYSTEMIE WEWNĘTRZNYM

Polsce na bardzo niskim poziomie

Koszty w wartości bezwzględnej w porównaniu z krajami EU są jeszcze niższe

on the other side…


WYNIKI WZROSTU NAPIĘCIA:

1. USŁUGODAWCY MEDYCZNI (MSP) DOSTOSOWUJĄ SWOJĄ POLITYKĘ DO SPADAJĄCYCH MARŻY � Publiczni dostawcy zwiększają finansowe zadłużenie

� Zarówno publiczni, jak i prywatni usługodawcy medyczni naciskają na dostarczanie lepiej wycenianych usług

� Polityka „Spijania śmietanki" jest coraz bardziej popularna - dostawcy obsługują tylko najlepiej

19

� Polityka „Spijania śmietanki" jest coraz bardziej popularna - dostawcy obsługują tylko najlepiej wycenione usługi, odmawiając podpisania umowy na te, które mają niską marżę lub są jej zupełnie pozbawione.

2. CORAZ GORSZA OCENA SYTUACJI PRZEZ PACJENTA � Kolejki rosną

� Dostęp do nowoczesnej diagnostyki i terapii zmniejsza się

� Wzrost nierówności dostępu

3. SYSTEM JEST NIEEFEKTYWNY� System opieki zdrowotnej jest finansowany w celu zapewnienia bieżących potrzeb, bez dłuższej

perspektywy, co powoduje niską jakość stosowanego prawa (Nowe Prawo Refundacji)

� Wzrost bezpośrednich kosztów pacjenta (głównie w obszarze opłat za usługę leczenia i dopłat do leków). Jako, że system dopłat nie jest skoordynowany, przez to jest wysoce nieskuteczny i działa głównie na korzyść lekarzy.


Kompleksowa reforma systemu umożliwia Dalsza "ewolucja"

OGÓLNIE, MOŻLIWE SĄ DWA SCENARIUSZE:

lub

20

systemu umożliwia prywatnym ubezpieczycielom zarządzanie środkami publicznymi opieki zdrowotnej

Dalsza "ewolucja" obecnego systemu

lub

Jest prawie niemożliwe, aby dzisiejszy system pozostał w obecnej postaci przez dłuższy

czas!


WNIOSKI DLA BIZNESU:

� Spodziewane są zmiany przepisów

� Pozostanie silna presja na ceny

� Możliwy wzrost składki na ubezpieczenie zdrowotne (o nie więcej niż

21

� Możliwy wzrost składki na ubezpieczenie zdrowotne (o nie więcej niż 0,5%, „po wyborach”)

� Powstanie nowa oferta dla pacjentów i konsumentów:

� Dzisiejsi subskrybowani usługodawcy będą rozwijać się w przedsiębiorstwa na wpół-ubezpieczeniowe

� Firmy ubezpieczeniowe wejdą w segment ubezpieczeń komplementarnych i uzupełniających

� Rozwój oferty ubezpieczeniowej pozwoli pacjentom zapewnić dostęp do nowoczesnych terapii, jak również pozwoli na lepszą koordynację swoich długoterminowych kosztów opieki zdrowotnej


RODZINA + Narodowy Fundusz Zdrowia

� Tradycyjny i najbardziej popularny model� Państwo zapewnia tylko opiekę medyczną, a

rodzina zajmuje się codzienną opieką i wspiera

PUBLICZNE DŁUGOTERMINOWE DOMY

22

PUBLICZNE DŁUGOTERMINOWE DOMY OPIEKI

� Pobyt finansowany przez NFZ� Długie kolejki oczekujących

PRYWATNE DŁUGOTERMINOWE DOMY OPIEKI

� Pobyt finansowany przez pacjenta, czasem współfinansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia

� Niewielkie, ale stale zwiększające się użycie


Plan prezentacji


23


Wnioski i dyskusja4

Kluczow e wnioski

� Społeczeństwo Polski szybko się starzeje, stanie się jednym z najstarszych społeczeństw w Europie do 2050 r.

� Wysoka i rosnąca liczba mieszkańców 65+ jeszcze bardziej zwiększypresję na już nieefektywną opiekę zdrowotną i system opieki społecznej.

� Te niedomagania nie zostaną równoważone ani przez zwiększenie wiekuemerytalnego, ani prognozowany wzrost gospodarczy.

� Rozwój medycyny, dostępność potencjalnych nowych technologiimedycznych i wzrost oczekiwań (przyszłych) emerytów będzie zachęcaćmedycznych i wzrost oczekiwań (przyszłych) emerytów będzie zachęcaćich do poszukiwania rozwiązań alternatywnych dla publicznego systemuopieki zdrowotnej, tymczasem medycyna i opieka społeczna dla osób starszych w Polsce jest słabo rozwinięta

� Jest to dziedzina niewystarczająco finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia i publiczne finansowanie usług zdrowotnych dla osób starszych pozostanie niewystarczające

� Będzie za to rosła potrzeba poszukiwania nowych, twórczych rozwiązań systemowych i usług w tym obszarze

24

Dziękuję za uwagę!

Strona 25

Starzejące się społeczeństwo. Demografia i implikacje dla systemu ochrony zdrowia.

Health & Medicine

Transcript of Starzejące się społeczeństwo. Demografia i implikacje dla systemu ochrony zdrowia.