str. 2 Liczby

str. 3 Wprowadzenie

str. 4-7 Rozmowa o designie z Beatą Bochińską, prezes zarządu Instytutu Wzornictwa Przemysłowego

str. 8-11 Pieniądze na opracowanie i wdrażanie nowych wzorów do produkcji

str. 12-13 Ochrona prawna wzorów przemysłowych i użytkowych

str. 14-16 Designer w Polsce – rozmowa z Michałem Stefanowskim, prezesem Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych

str. 17 EuroStars – nagrody dla innowatorów

str. 18-19 To nie sen, to Roombeek – wizyta w Enschede

str. 20-21 Dobre praktyki – projekt „Śląska sieć na rzecz wzornictwa”

str. 22-23 Co się pisze o innowacjach

str. 24-25 Wiadomości o PO IG

Biuletyn Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Piękne i praktycznew numerze:str. 20-21

Innowacyjni2(4)/2008

Instytucje Pośredniczące PO IG:Ministerstwo Gospodarki (MG)

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW)

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)

Instytucja Zarządzająca PO IG:Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

2

Liczby

KKoonnkkuurreennccyyjjnnoośśćć ii iinnnnoowwaaccyyjjnnoośśćć ffiirrmm ppoo 1188 mmiieessiiąąccaacchh oodd uuzzyysskkaanniiaawwssppaarrcciiaa ww rraammaacchh ddzziiaałłaanniiaa 22..11 WWzzrroosstt kkoonnkkuurreennccyyjjnnoośśccii mmaałłyycchh ii śśrreedd--nniicchh pprrzzeeddssiięębbiioorrssttww ppoopprrzzeezz ddoorraaddzzttwwoo SSPPOO WWKKPP

74% beneficjentów działania 2.1 SPO WKP po 18 miesiącach od rozliczenia projektu wskazało,że skorzystanie z usług doradczych wpłynęło na zwiększenie konkurencyjności ich przedsiębiorstwa,jednocześnie co czwarta firma miała trudności z jednoznacznym określeniem takiego wpływu i tylko1,3% firm nie dostrzegło w ogóle oddziaływania projektu w tym zakresie. Wśród firm, które odnoto-wały pozytywny wpływ realizowanego projektu doradczego na wzrost konkurencyjności, ponad 50%określało ten wpływ jako znaczący (bardzo duży 4% oraz duży 48%), 44% jako średni oraz 4% jakomały. Wzrost przewagi konkurencyjnej na rynku dotyczył głównie rynku lokalnego (27%), regionalnego(24%) oraz w najmniejszym stopniu ogólnokrajowego (21%). Zmiana zakresu poprawy konkurencyj-ności beneficjentów, jak pokazano na poniższym wykresie, jest wprost proporcjonalna do zasięgurynku.

Zasięg oddziaływania projektu

Źródło: Ocena rezultatów działania 2.1 SPO WKP po 18 miesiącach, PARP, Warszawa 2007

Wśród badanych beneficjentów tylko 46% wskazało wpływ projektu na jeden z ważniejszych aspek-tów konkurencyjności firmy, jakim jest innowacyjność. Niemal połowa przedsiębiorstw spośród tych,które odnotowały związek między realizacją projektu doradczego a wzrostem innowacyjności, okre-śliła ten wpływ jako średni, a tylko jedna czwarta jako duży.

W okresie 18 miesięcy od rozliczenia projektów działania 2.1 wsparte przedsiębiorstwa wprowadziły426 innowacji produktowych, co stanowi średnio 1,83 innowacji w tym obszarze na firmę oraz 291innowacji procesowych, co stanowi średnio 1,25 innowacji na firmę. Ponadto, 39% firm szacowałona moment badania, że w ciągu kolejnych 12 miesięcy wprowadzi do swojej oferty innowacje pro-duktowe, a 30% procesowe.

Źródło: PARP

Więcej w książce „Dobre praktyki SPO WKP”, PARP 2008

Pobierz opracowaną przez PARP

prezentację pt. Ocena rezultatów

projektów działania 2.1 i 2.3 SPO

WKP – po 18 miesiącach od zakoń-

czenia ich realizacji. Wyniki I i II

rundy badania.

Wśród firm, które odnotowały

pozytywny wpływ realizowanego

projektu doradczego na wzrost

konkurencyjności, ponad 50%określało ten wpływ jakoznaczący.

rynek lokalny

rynek regionalny

rynek ogólnokrajowy

rynek unijny

rynek globalny

27%

uzyskanie przewagi nad konkurencjài dominacja na rynku

wskazania odnoszàce si´ do poprawykonkurencyjnoÊci

Czy realizacja projektu(ów)pozwoli∏a na uzyskanie

przewagi nad konkurencjàna rynku?

Firma uzyska∏a przewag´nad konkurencjà na danym rynku

czy jedynie poprawi∏a swàkonkurencyjnoÊç?

24%

21%

9%

5%

25%

19%

16%

11%

9%

75%

81%

84%

89%

91%

N=234

3

Wprowadzenie

Szanowni Czytelnicy, O Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka będzie głośno. Ci przed-siębiorcy i naukowcy, którzy korzystali już z funduszy unijnych, zapewne dobrzejuż kojarzą tę nazwę. Rozpoczynająca się 12 maja 2008 r. kampania medialnama szansę dotrzeć do wszystkich, nie tylko tych najlepiej zorientowanych, śle-dzących strony internetowe Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz instytucjiwdrażających. Od 12 maja do 8 czerwca stacje telewizyjne oraz radiowe będąemitowały spot promujący PO IG. Chcemy docierać do odbiorców audycji nietylko z informacją, że istnieje taki program jak Innowacyjna Gospodarka, aleprzede wszystkim przekazać wiedzę o jego celach, beneficjentach i możliwychobszarach wsparcia. Widzowie i słuchacze będą mogli prześledzić, jak dziękidotacji z funduszy strukturalnych powstaje nowoczesne przedsiębiorstwo.

Do 11 kwietnia br. osoby mające doświadczenie w ocenie projektów innowa-cyjnych i bardzo dobrą wiedzę na temat innowacji w gospodarce mogły składaćwnioski w konkursie na pełnienie funkcji „promotora projektów innowacyjnych”(PPI). Wpłynęły 144 aplikacje. Po pierwszej weryfikacji dokumentów 124 osobyzostały zakwalifikowane do testów. Następnym etapem weryfikacji, obejmują-cym kandydatów, którzy pozytywnie przejdą test, będzie szkolenie i ocenauczestnika po szkoleniu. W maju zostanie ogłoszona lista promotorów, którzybędą świadczyć usługi przedsiębiorcom starającym się o dofinansowanie inno-wacyjnych projektów w ramach działań 4.2 i 4.4 PO IG. Firmy otrzymająfachowe wsparcie. Zachęcamy do korzystania z usług PPI.

Ten numer biuletynu „Innowacyjni” niemal w całości poświęcamy wzornictwui działaniu 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparciew zakresie wzornictwa przemysłowego w ramach PO IG. Ten instrument finan-sowy umożliwia pozyskanie wsparcia finansowego na projekty dotyczącerozwoju działalności B+R przedsiębiorstw, a także na przedsięwzięcia związanez opracowaniem wzoru przemysłowego lub użytkowego i wdrożeniem godo produkcji. Dlaczego wzornictwo? Jest to wciąż mało znany obszar dlamałych i średnich przedsiębiorstw. Dlatego zdecydowaliśmy się na populary-zację wiedzy o tym, czym tak naprawdę jest design, jak wpływana innowacyjność produktu, jak się wdraża nowy wzór, jaka ochrona prawnaprzysługuje wzorom użytkowym i przemysłowym itp. Duzi przedsiębiorcy, któ-rzy mają kontakty handlowe z zagranicą, już dawno zdali sobie sprawę z roliwzornictwa w przemyśle. Natomiast polskie MŚP rzadko współpracują z pro-jektantami. Eksperci, z którymi rozmawiają nasi redaktorzy, przekonują, że jestto inwestycja, która się opłaci.

Zapraszam do lektury!

Agnieszka JankowskaDyrektor Departamentu Zarządzania

Programami Konkurencyjności i Innowacyjności

Biuletyn poświęcony PO IGwydawany jest przez Ministerstwo RozwojuRegionalnegoDepartament Zarządzania ProgramamiKonkurencyjności i InnowacyjnościZespół Informacji i Promocji ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawatel. 022 461 32 34Koordynacja: Agnieszka Palenik,Joanna Zawadzka

Publikacja współfinansowana jest ze środkówEuropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Koncepcja: Smartlink Sp. z o.o. ul. Kościerzyńska 7, 60-446 Poznań e-mail: biuro@smartlink.pl, www.funduszeonline.pl Redakcja: Jerzy GontarzProjekt graficzny: Maciej Mazur Skład i infografiki: Mariusz Mamet/Mac MapKorekta: Agata Rokita

str. 3 Wprowadzenie

str. 4-7 Rozmowa o designie z Beatą Bochińską, prezes zarządu Instytutu Wzornictwa Przemysłowego

str. 8-11 Pieniądze na opracowanie i wdrażanie nowych wzorów do produkcji

str. 12-13 Ochrona prawna wzorów przemysłowych i użytkowych

str. 14-16 Designer w Polsce – rozmowa z Michałem Stefanowskim, prezesem Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych

str. 17 EuroStars – nagrody dla innowatorów

str. 18-19 To nie sen, to Roombeek – wizyta w Enschede

str. 20-21 Dobre praktyki – projekt „Śląska sieć na rzecz wzornictwa”

str. 22-23 Co się pisze o innowacjach

str. 24-25 Wiadomości o PO IG

Biuletyn Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Piękne i Praktycznew numerze:str. 20-21

Innowacyjni2(4)/2008

W tym numerzewyjaśniamy, czym jestwzornictwo, jak wpływa

na innowacyjność produktów

i jaka ochrona prawna

przysługuje wzorom użytkowym

i przemysłowym.

Fot. na okładce:

Wojciech Trzcionka

4

Nowe otwarcie

Jak trzeba przekonywać firmy do stoso-wania wzornictwa, do korzystania z pro-jektantów? Dziś nie jest problemem przekonanie firm do wzor-nictwa. Okres, kiedy panowało przekonanie,że przedsiębiorca to ten niewykształcony i nie-świadomy, a projektant to ten oświecony, mamy jużza sobą. Najtańszą metodą podniesienia inno-wacyjności produktów jest zastosowanie wzornictwaprzemysłowego. Coraz więcej firm to doskonalerozumie.

Nawet małe i średnie firmy? Monitorując rynek od 15 lat przy okazji realizo-wania konkursu Dobry Wzór, zaobserwowaliśmy,jak zmieniają się firmy. Kilkanaście lat temuw konkursie brało udział przedsiębiorstwo za-trudniające 5 pracowników, dziś pracuje w nim po-nad 500 osób i jest trzecie w swojej branży w Eu-ropie. Nie da się takiego skoku zrobić bez znajo-mości rynku, bez wiedzy o mechanizmach wdra-żania nowych produktów. Z firmami jest tak:póki wzornictwo nie było im potrzebne do wy-pracowania zysku, to go nie stosowały. Dziś sy-tuacja się zmieniła. Rynek wymusza współpracęprzedsiębiorcy z projektantem.

Jaki mechanizm tu zadziałał? Nasz rynek jest otwarty i z powodu działania mię-dzynarodowej konkurencji kurczy się dla krajowychproducentów. Mamy coraz bardziej wyedukowa-nego klienta, który interesuje się trendami i no-winkami technologicznymi na świecie. Na rynkachzagranicznych konkurencja jest niesłychanie ostra.Wychodzimy z okresu taniej produkcji (niedawnodysponowaliśmy tanią siłą roboczą, ale terazprodukcja przenoszona jest dalej, na Wschód),a z drugiej strony działające w kraju przedsię-biorstwa bardzo unowocześniły park maszynowy.W takich okolicznościach logiczne jest postawie-nie na wzornictwo, dzięki któremu produkty sta-ną się bardziej innowacyjne i atrakcyjne. Mamywszystkie zasoby potrzebne do wdrażania dobrzei nowocześnie zaprojektowanych produktów.

W takim razie czego brakuje, dlaczego nieupowszechnia się taka praktyka? Ani projektant, ani przedsiębiorcy do końca nie wie-dzieli, jak z sobą współpracować. I tu wcale nie

chodzi o brak chęci do współpracy. Obie strony de-klarują, że tego chcą. W dodatku wymaga tego ry-nek. Problem polega na tym, że to są procesy za-rządcze. Proces wdrażania nowego produktu wy-maga specjalistycznej wiedzy. W Polsce nie zdo-byliśmy tej umiejętności, ponieważ większość firmdziałała wyłącznie jako podwykonawcy. Dostawałagotowy wzór i go odtwarzała. Przedsiębiorstwa niemają więc opracowanych procedur.

Producent nie wie, co i w jaki sposób zamówiću projektanta. A projektant z kolei, pracując z do-skoku jako freelancer, nie ma umiejętności współ-pracy z dużym przedsiębiorstwem, w dużym ze-spole interdyscyplinarnym. Ba, nie potrafi roz-mawiać o finansach. Współpraca z technologiem,zarządzanie nowym produktem, badania rynku –nikt się tym u nas nie zajmował, a nasze aka-

demie sztuk pięknych tego nie uczyły. Potrzebnajest zatem wiedza i umiejętności z zakresu designmanagement. Taki jest stan obecny. Jest potencjałtechniczny, jest potencjał projektowy, lecz braku-je specjalistów od zarządzania procesem wdra-żania produktów.

Nawet najlepiej przeszkoleni i przygotowani ludzie nie wystarczą do tego,by w praktyce przemysłowej upowszechniło się wzornictwo. Do tego potrzebajeszcze jednego elementu: zachęty finansowej – mówi BBeeaattaa BBoocchhiińńsskkaa,prezes zarządu Instytutu Wzornictwa Przemysłowego

Jest potencjał techniczny,jest potencjał projektowy,

lecz brakuje specjalistów

od zarządzania procesem

wdrażania produktów.

Fot. Archiwum IWP/Marek Kudelski

5

[Rozmowa o wzornictwie]

Szkoły nie nadążają za potrzebami rynku?Za mało związków z praktyką? Szkoły kształcące projektantów restrukturyzowały siędwa lata temu, przechodząc na dwustopniowy sys-tem boloński. Studenci mają więcej zajęć związa-nych z rynkowym podejściem do projektowania.Przedsiębiorcy tego oczekują, chcą wprowadzaćnowe produkty i korzystać z projektantów, ale w for-mie uporządkowanej, ustrukturyzowanej współ-pracy. W firmach nie ma czasu na eksperymentyi pokazywanie przedmiotów na wystawach. Wyrobymuszą trafiać do dystrybucji.

Podobno często przedsiębiorca dzwonipo projektanta, gdy etap koncepcyjny jestzakończony i potrzeba nadać nowemuproduktowi ładną formę. A to chyba błąd,bo projektant zaangażowany odpowiedniowcześnie może wnieść do produktu nowerozwiązania. Nie jest to oczywiście reguła, ale tak się zdarza. Pro-jektanci chcą się pozycjonować jako wysokiej kla-sy specjaliści, którzy powinni pracować nad pro-duktem na etapie tworzenia koncepcji. Słusznie,że tego wymagają. Warunkiem jest jednak do-świadczenie i kompetencje, a tego może brakować.

Design to wypadkowa wielu elementów: badańrynkowych, technologii, sztuki. Estetyka na pewnonie decyduje o wartości nowego wzoru, ale jest bar-dzo ważna dla klienta.

Instytut Wzornictwa Przemysłowego w swo-im projekcie kluczowym (realizowanymw ramach Programu Operacyjnego Inno-wacyjna Gospodarka) będzie realizowałspecjalistyczne szkolenia dla kierownikówproduktów. Korzystając ze wzorców brytyjskich (raport z 2005 r.sir George’a Coxa, przewodniczącego rady nad-zorczej Design Council), zrobiliśmy na zamówie-nie Ministerstwa Gospodarki duże badanie stanuaplikacji wzornictwa w polskich przedsiębior-stwach (ukazało się pod koniec kwietnia tego roku).Z raportu jasno wynika, czego nam dziś potrzeba:projektanci powinni mówić językiem rynkowymi być członkami zespołów pracujących w firmachnad nowymi wdrożeniami. Projektant musi umiećrozmawiać ze specjalistami różnych dziedzin orazz przedsiębiorcą.

Przedsiębiorca z kolei chce wiedzieć, jak wyglądacały cykl życia zaprojektowanego produktu, jaki kiedy go testować, jak wygląda etap prototypo-wania i modelowania, w którym momencie pro-sić konsumentów o opinię (na pewno nie na koń-cu) – takiej wiedzy nie ma. Dlatego IWP tworzy pod-ręcznik.

Sam projekt kluczowy zaplanowany w PO IG musibyć wzmocniony innymi działaniami. Korzystającz finansowania Ministerstwa Nauki i SzkolnictwaWyższego uruchamiamy w partnerstwie z SGHpierwsze w Europie studia podyplomowe z zakresudesign management. Teraz jesteśmy na etapie two-rzenia metodyki studiów, skryptów i innych mate-riałów edukacyjnych.

Kto będzie na nich studiować?Są przeznaczone zarówno dla absolwentów kie-runków projektowania, jak i dla absolwentów za-rządzania. Nie każda osoba kończąca studia w za-kresie wzornictwa chce się zajmować bezpośred-nio projektowaniem. Stwarzamy ofertę dla tych,którzy chcieliby zarządzać projektami. Z kolei ab-solwenci zarządzania poszukują dla siebie spe-cjalizacji. Jedną z nich – myślę, że bardzo atrak-cyjną – może być właśnie design management.Na te trzyletnie studia podyplomowe możemy przy-jąć 50 osób. Niedawno mieliśmy spotkaniez przedsiębiorstwami, które już się tym zaintere-sowały i zarezerwowały dla swoich pracowników10 miejsc. Chcą mieć u siebie ludzi o wysokichkompetencjach w zakresie kierowania nowymi pro-jektami.

A jak się ma do tego projekt kluczowyZaprojektuj Swój Zysk?Ten projekt będzie realizowany w trzech obszarach:metodyka (planujemy opracować pierwszy pod-ręcznik projektowania nowego produktu, opartyna polskich doświadczeniach), część promocyjno-upowszechnieniowa (musimy pokazać dobre prak-tyki i uczyć na przykładach, jak kalkulować zyskz wdrożenia nowego wzoru) oraz narzędzia in-ternetowe (prezentacje referencji projektantów,szkolenia e-learningowe, materiały edukacyjne, di-gitalizacja i udostępnienie poprzez stronę inter-netową naszych bogatych zbiorów). W te działa-nia wpisują się warsztaty dla projektantów, przed-siębiorców oraz obu grup jednocześnie.

Zdajemy sobie sprawę, że nawet najlepiej prze-szkoleni i przygotowani ludzie nie wystarcządo tego, by w praktyce przemysłowej upo-wszechniło się wzornictwo. Do tego potrzebajeszcze jednego elementu: zachęty finansowej. Kon-sultowaliśmy się w krajach, gdzie realizowano spe-cjalne programy wspierające wzornictwo prze-mysłowe. Wszyscy nasi rozmówcy podkreślali jed-ną rzecz: pierwszy projekt musi być sfinansowanyze źródeł zewnętrznych. Dlaczego? Ponieważprzedsiębiorcy obawiają się, że we współpracyz projektantami utopią swoje pieniądze. Progra-my wsparcia finansowego zachęcają ich do pod-jęcia próby. W Wielkiej Brytanii 73% wspartychprzedsiębiorstw zdecydowało się na samodzielne

Przedsiębiorcy obawiają się,

że we współpracy z projektantami

utopią swoje pieniądze.

Programy wsparciafinansowego zachęcająich do podjęcia próby.

6

Nowe otwarcie

finansowanie kolejnego wdrożenia nowego pro-duktu. Ten wysoki wynik jasno pokazuje korzyściz uruchomienia systemu pomocy w tym zakresie.

Jak Pani ocenia możliwości działania 4.2Stymulowanie działalności B+R przedsię-biorstw oraz wsparcie w zakresie wzor-nictwa przemysłowego w ramach Progra-mu Operacyjnego Innowacyjna Gospodar-ka? 186 mln euro to nie jest duży budżet,zważywszy, że część pieniędzy trafi w tymdziałaniu na rozwój działalności B+R w fir-mach. Poza tym próg 400 tys. zł może byćnie do pokonania dla małych przedsię-biorstw.Małe firmy często nie są w stanie organizacyjniepodołać wdrożeniu nowego projektu. Jednakżebardzo innowacyjne małe przedsiębiorstwa przej-dą ten próg i mogą wprowadzać do praktyki nowewzory. Przebadaliśmy 300 różnej wielkości firm.Okazuje się, że najlepiej przygotowane do za-rządzania nowym produktem są duże przedsię-biorstwa. Wiele z nich jeszcze niedawno mieściło sięw kategorii MSP. Konsekwentnie rozwijały u siebiekompetencje tworzenia nowych produktów i m.in.dzięki temu szybko się powiększały. One mają jużwypracowane podstawy i potencjał do inwesto-wania w nowo projektowane produkty.

Design Council (brytyjski odpowiednik IWP) swo-im programem objął 6,5 tys. firm. W naszych

warsztatach ma wziąć udział 50 dużych przed-siębiorstw i 500 małych i średnich. Cieszyłabym się,gdyby choć 5-10 z nich zaistniało ze swoimi mar-kami na międzynarodowych rynkach. Polskiemarki poza „Wyborową” praktycznie nie istniejąw świadomości konsumentów z innych krajów. Pozanaszymi warsztatami przedsiębiorstwa mogą otrzy-mać wsparcie finansowe z PO IG udzielane przezPARP, o czym już mówiliśmy. Dla mnie jest jasne,że z tego programu skorzystają tylko najlepiej przy-gotowani i najsilniej zmotywowani.

Polska otrzymała historyczną szansę. Żaden krajnie stworzył jeszcze tak kompleksowego progra-mu wsparcia dla wzornictwa, w którym współ-działają z sobą elementy edukacyjny, badawczy,promocyjny i finansowy.

Instytut Wzornictwa Przemysłowego zmie-nił swoja strukturę i sposób działania. Od tego roku funkcjonują trzy działy: Centrum De-sign (wystawiennictwo i promocja), Edusign (dzia-łania szkoleniowe) i Designlab (obszar badawczy).Zmieniła się struktura IWP, ludzie, sposób zarzą-dzania, metody naszej pracy. Otworzyliśmy sięna współpracę z biznesem, administracją i sa-morządami.

Angażują się Państwo w nowe inicjatywy.Poza projektem kluczowym, studiami po-dyplomowymi, konkursem Dobry Wzór

Polska otrzymała historycznąszansę. Żaden kraj nie stworzył

jeszcze tak kompleksowego

programu wsparcia dla

wzornictwa, w którym

współdziałają z sobą elementy

edukacyjny, badawczy, promocyjny

i finansowy.

Fot. Archiwum IWP/Marek Kudelski

7

[Rozmowa o wzornictwie]

Zmieniła się struktura IWP, ludzie,

sposób zarządzania, metody

naszej pracy. Otworzyliśmy sięna współpracę z biznesem,administracją i samorządami.

są jeszcze konkursy dla młodych projek-tantów. Wraz z Fortis Bankiem realizujemy wspólny pro-jekt Fortis Young Design. I edycję FYD podzieliliś-my na dwie części. W pierwszej z nich projektan-ci starają się odpowiedzieć na pytanie: jak będziewyglądało spędzanie wolnego czasu za 10 lat?Z formami wypoczynku i rekreacji wiąże sięogromny przemysł. Młodzi designerzy muszą wy-biec daleko w przyszłość. Najciekawsze propozy-cje będzie można obejrzeć w lipcu, w Gdyni na wy-stawie Future Design „Pora Relaksu”.

W drugiej części projektanci walczą o stypendiumim. prof. Wandy Telakowskiej i o staż w profesjo-nalnym studio Designera Roku (który zostanie wy-łoniony w konkursie Dobry Wzór). Tu nie ma za-danego tematu; przesyłają swoje portfolio. 10 naj-zdolniejszych projektantów będzie miało okazję za-prezentować swoje możliwości przed jury złożonymwyłącznie z przedstawicieli dużego biznesu (pro-ducenci i dystrybutorzy, m.in. finaliści konkursu Do-bry Wzór) oraz sponsora konkursu. To będzie obro-na jednego z wybranych projektów. Zwycięzca (oso-ba lub zespół projektowy) otrzyma cały pakietwsparcia i szansę nawiązania profesjonalnejwspółpracy z firmami.

Kolejna inicjatywa skierowana do młodych to Mic-rosoft Imagine Cup 2008. To największy między-narodowy konkurs dla studentów związanychz nowymi technologiami. W tym roku w edycji pol-skiej IWP jest współorganizatorem kategorii Pro-

jektowanie Oprogramowania. Jak się narodził po-mysł? Rok temu byłam zaproszona do jury fina-łów Imagine Cup. Wszystko było świetne poza jed-nym – pisane przez uczestników programy byłyokropnie nieprzyjazne dla użytkownika. Zapro-ponowałam, by zintegrować środowisko studen-tów kierunków informatycznych i studentów kie-runków komunikacji wizualnej, wzornictwa. Dzię-ki temu może powstać oprogramowanie nie tylkozaawansowane technologicznie, ale i funkcjonal-ne, z przyjaznym interfejsem. A zadanie dotyczy„technologii, która pomaga chronić środowisko”.Spośród 100 krajów biorących udział w konkur-sie jedynie Polska wzbogaciła swoją edycję o ele-ment wzornictwa. Doceniło to kierownictwo Mic-rosoftu – na polski finał przyjedzie szef firmy na Eu-ropę. Najlepsi pojadą na międzynarodowy finałdo Paryża.

No i wreszcie zaangażowaliśmy się w Gdynia De-sign Days, pierwsze w Polsce Dni Designu KrajówNadbałtyckich. Uważam, że polskie wzornictwo mabardzo dużo wspólnego ze skandynawskim. Będątam wystawy otwarte dla szerokiej publicznościi znakomita okazja do promocji designu.

Rozmawiał Jerzy Gontarz

Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP) powstał jesienią roku 1950, wcześniej niż słynnyparyski Instytut Estetyki Przemysłowej Jacques’a Vienota. Był wtedy jedynym ośrodkiem wspoma-gającym pionierski okres wzornictwa w powojennej Polsce. Twórczynią idei Instytutu, wyspecjali-zowanej placówki artystyczno-badawczej, była prof. Wanda Telakowska. W 2008 r. IWP zmieniłswoją strukturę, tworząc trzy działy – Centrum Design, Edusign i Designlab – odpowiadające ob-szarom działalności Instytutu. Misją Centrum Design jest upowszechnianie i promocja wzornictwa wśród polskich producentówi konsumentów (organizacja wystaw prezentujących najciekawsze rozwiązania i dobre praktykiwzornicze – polskie i zagraniczne, konkursy wzornicze, m.in. Dobry Wzór). Edusign odpowiada za obszar działalności edukacyjnej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.Misją tego działu jest wsparcie edukacyjne polskich przedsiębiorców i projektantów w zakresiewprowadzania nowych produktów wzorniczych na rynek. Zadaniem Designlab jest dostarczanie rzetelnej i zweryfikowanej wiedzy naukowej i rynkowej dlaprzedsiębiorców, projektantów i decydentów gospodarczych. Prowadzi badania z dziedziny er-gonomii, antropometrii i biomechaniki, które są podstawą do współczesnego projektowania er-gonomicznego. Badania realizowane są we współpracy z polskimi producentami, na zlecenieadministracji publicznej, w ramach projektów własnych oraz przyznawanych grantów. Designlabprowadzi też badania rynkowe, ekspertyzy i konsultacje na zamówienie przedsiębiorstw, projek-tantów, administracji państwowej i samorządowej.IWP stworzył projekt indywidualny (kluczowy) Zaprojektuj Swój Zysk, który zyskał akceptację Mi-nisterstwa Gospodarki i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Dzięki temu wzornictwo otrzymaznaczne dofinansowanie z PO IG.

Instytut WzornictwaPrzemysłowego wydajekwartalnik poświęcony tematyce

wzornictwa przemysłowego,

wdrażaniu nowych produktów

i zarządzaniu designem. Biuletyn

dostępny jest również online.

8

Pieniądze na wzornictwo

Wzornictwo to nie tylko pomysł na nowy wyglądproduktu. To także – a może przede wszystkim – er-gonomia, funkcjonalność i zastosowanie nowychmateriałów. Z tego powodu wzornictwo jest bardziejdyscypliną naukową niż sztuką i wymaga ścisłegowspółdziałania projektanta z technologami. Wie-lu dużych przedsiębiorców, którzy sprzedają swo-je wyroby za granicą, zna wartość dobrego wzo-ru przemysłowego czy użytkowego. Ich specjalnienie trzeba przekonywać do korzyści płynącychz wdrożeń produktów o przyciągającym designie.Wśród polskich przedsiębiorstw, szczególnie tychnajmniejszych, dominuje jednak stereotyp, że za-angażowanie projektanta to zbędny koszt. Jak do-trzeć do tych przedsiębiorców, a przede wszystkimjak ich przekonać, że warto inwestować w nowewzory, gdyż to decyduje o konkurencyjności w sto-sunku do ładnie i funkcjonalnie zaprojektowanychproduktów z Włoch, Niemiec czy Skandynawii?

Sporą szansę w przełamywaniu negatywnych ste-reotypów stwarza Program Operacyjny Innowa-cyjna Gospodarka (PO IG). W ramach tego pro-gramu – obok projektu indywidualnego realizo-wanego przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego– zaplanowano m.in. działanie 4.2 Stymulowaniedziałalności badawczo-rozwojowej (B+R) przed-siębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwaprzemysłowego. Do roku 2015 firmy inwestującew działalność B+R oraz budujące swoją konku-rencyjność poprzez wykorzystanie wzornictwaprzemysłowego i użytkowego będą mogły pozys-kać 186 mln euro.

O dofinansowanie mogą się ubiegać zarówno małei średnie, jak i duże przedsiębiorstwa, zarejestrowanew Polsce, z wyjątkiem firm, których projekty dotycządziałalności gospodarczej związanej z produkcjąpierwotną produktów rolnych, z wytwarzaniemi obrotem produktami mającymi imitować lub za-stępować mleko i przetwory mleczne, a takżew sektorach górnictwa węgla, rybołówstwa, akwa-kultury, hutnictwa żelaza i stali, włókien syntetycz-nych oraz budownictwa okrętowego. 60% środkówprogramu trafi na wsparcie inwestycji dokonywa-nych przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa.

W ramach działania 4.2 PO IG wspierane będądwa typy projektów:

• dotyczące rozwoju działalności B+R przedsię-biorstw, w tym w szczególności przekształceńprzedsiębiorców w centra badawczo-rozwojowe

• dotyczące opracowania wzoru przemysłowegolub użytkowego i wdrożenia go do produkcji.

Tym razem postanowiliśmy się przyjrzeć projektomdrugiego typu i sprawdzić warunki skorzystania zewsparcia. Dofinansowanie obejmuje w tym wy-padku zakup usług szkoleniowych, a także do-radczych związanych z opracowaniem dokumen-tacji projektu koncepcyjnego, dokumentacji kon-strukcyjnej i techniczno-technologicznej, wzorni-czego projektu autorskiego, przygotowaniem pro-jektu ostatecznego. Z dotacji można również czę-ściowo zrefundować zakup środków trwałychlub wartości niematerialnych i prawnych nie-zbędnych do wykonania partii testowej i wdroże-nia wzoru do produkcji seryjnej.

Dofinansowanie przedsiębiorcy mogą pozyskaćna projekty o wartości minimum 400 tys. zł(koszty kwalifikowane w części inwestycyjnej).Mniejsze przedsięwzięcia o podobnym charakte-rze z reguły mogą pozyskać wsparcie w ramachRegionalnych Programów Operacyjnych. Projek-ty mogą zawierać komponenty szkoleniowe i do-radcze. Intensywność dofinansowania inwesty-cyjnego wynosi od 30% do 70% w zależnościod lokalizacji projektu i wielkości przedsiębiorstwa,natomiast wysokość wsparcia szkoleniowego dlaMSP wynosi 45% (55% dla pracowników w gor-szym położeniu) oraz 35% dla dużych przedsię-biorców. Do 50% kosztów usług doradczychmożna sfinansować z dotacji. Jednocześnie udziałwydatków na szkolenia nie powinien przekroczyć10% kosztów kwalifikowanych oraz 600 tys. złw wypadku usług doradczych. Bezzwrotna pomocna realizację części inwestycyjnej projektu możesięgnąć nawet 21 mln zł.

W kwietniu br. PARP ogłosiła rundę aplikacyjnądo tego działania i już od 12 maja Agencja bę-dzie przyjmować wnioski o dofinansowanie w try-bie ciągłym do wyczerpania alokacji na 2008 r.

Jerzy GontarzWspółpraca: Wojciech Gralec, PARP

Przedsiębiorcy, którzy już wiedzą, że warto inwestować w design swychproduktów, bo to decyduje o ich konkurencyjności, otrzymują nową zachętęw Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka. Podpowiadamy, jakuzyskać dofinansowanie na opracowanie wzoru przemysłowego lub użyt-kowego i wdrożenie go do produkcji.

Firmy inwestujące w działalność

B+R oraz budujące swoją

konkurencyjność poprzez

wykorzystanie wzornictwa

będą mogły pozyskaćz PO IG 186 mln euro.

9

[Nowe wzory przemysłowei użytkowe w ramach PO IG 4.2]

Jak mam dowieść we wniosku, że projekt,który chcę wdrożyć, jest wart wsparcia? Każdy przedsiębiorca chcący uzyskać dofinanso-wanie na realizację projektu powinien wykazaćwe wniosku oraz w biznesplanie celowość realizacjiprzedsięwzięcia. Wniosek o dofinansowanie za-wiera jedynie fragmentaryczne dane o projekcie,takie jak: wpływ projektu na polityki horyzontalne,dane wnioskodawcy, miejsce realizacji projektu czykwotę dofinansowania, jaką przedsiębiorca chceuzyskać. Natomiast szczegółowe dane o projek-cie powinien zawierać biznesplan będący za-łącznikiem do wniosku. Jest on zestawem informacjii analiz, aktualnej sytuacji finansowej, danych his-torycznych oraz przewidywanych zmian w otoczeniuprzedsiębiorstwa. A więc w biznesplanie powinnabyć zawarta projekcja celów firmy i sposobów ichosiągnięcia przy wszelkich istniejących uwarun-kowaniach ekonomicznych.

Ważne jest, by koncepcje dotyczące prowadzonejdziałalności przełożyć na język konkretnych i real-nych planów techniczno-ekonomicznych. Pod-czas oceny merytorycznej eksperci będą sprawdzać,czy założone cele i wskaźniki są realne i możliwedo osiągnięcia w zakładanym terminie przezkonkretne przedsiębiorstwo. Dlatego nie należy sta-wiać sobie zbyt wygórowanych, nierealnych wskaź-ników, ponieważ nieosiągnięcie ich może skutko-wać odebraniem dotacji.

Czy oceniany będzie poziom innowacyjno-ści projektów dotyczących wzornictwa prze-mysłowego? Czy produkty muszą się cha-rakteryzować jakimś poziomem zaawan-sowania technologicznego, czy może tobyć na przykład nowa linia wyrobów z por-celany lub wyrobów tekstylnych (z nowejmembrany) albo nowe kolekcje mebli?Dokumenty programowe nie przewidują oceny in-nowacyjności projektów dotyczących wzornictwaprzemysłowego. Produkty powstałe w wyniku rea-lizacji projektu nie muszą charakteryzować się wy-sokim poziomem zaawansowania technologicz-nego. Celem działania jest zachęcenie przedsię-biorców do samodzielnego opracowania wzorówbądź współpracy z profesjonalistami w tym zakresie,

a następnie wdrożenia nowoopracowanych wzo-rów do produkcji. Jeżeli projekt będzie zgodnyz tymi założeniami, będzie mógł uzyskać wsparcie.

Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wzór prze-mysłowy/użytkowy dotyczył nowych wyrobów tek-stylnych lub mebli.

Czy kwalifikowalność projektów wzorni-czych będą również oceniali tzw. promoto-rzy projektów innowacyjnych? Jak może po-móc promotor (gdzie się zgłosić i jak zna-leźć specjalistę w tym zakresie)? Czy mamobowiązek korzystania z promotora? Wnioskodawcy, składając wniosek do działania4.2, mogą skorzystać z usług tzw. Promotorów Pro-jektów Innowacyjnych (PPI). Celem działania sie-ci Promotorów PPI jest stworzenie przyjaznegoprzedsiębiorcom systemu wdrażania. Promotorzybędą służyli pomocą w zrozumieniu istoty wzor-nictwa przemysłowego oraz rozwoju działalnościB+R, a także oceny zgodności pomysłu na projektz zasadami działania.

Weryfikacja kwalifikowalności projektów będzie po-legała m.in. na analizie składanych przez przed-siębiorców wniosków o wsparcie w ramach dzia-łania 4.2 PO IG (również listy wydatków kwalifi-kowanych). Przedsiębiorcy otrzymają opinię doty-czącą kwalifikowalności przedstawionego pro-jektu, zawierającą zalecenia dotyczące prezenta-cji i opisu projektu (np. wskazywanie elementówwymagających poprawy, lepszego uzasadnienialub dodatkowych weryfikacji, sugestie dotycząceprzygotowania biznes planu i innych załączników,a w przypadku nie kwalifikowalności sugestie dot.skorzystania z innego działania PO IG lub RPO).

Promotorzy Projektów Innowacyjnych (PPI) to spe-cjaliści rekomendowani przez organizacje zare-jestrowane w Krajowym Systemie Usług dla Ma-łych i Średnich Przedsiębiorstw lub inne organizacjezrzeszające przedsiębiorców. W chwili obecnej pro-wadzony jest nabór kandydatów na Promotorów,dlatego też nie można wskazać instytucji, do któ-rych należy się zwrócić o pomoc. Pełna lista PPI zo-stanie ogłoszona na stronie internetowejwww.parp.gov.pl. Skorzystanie z usługi PPI nie jestobowiązkowe.

W ramach działania 4.2 można

pozyskać pieniądze na projekty

dotyczące opracowania wzoruprzemysłowegolub użytkowego i wdrożeniago do produkcji.

Zanim sięgniesz po dotację na opracowanie i wdrożenie nowego wzoru,zapoznaj się z poniższymi wyjaśnieniami. Zwróciliśmy się do przedsiębior-ców o to, by zgłaszali swe wątpliwości dotyczące tej formy wsparcia (dzia-łanie 4.2 – projekty dotyczące opracowania wzoru przemysłowegolub użytkowego i wdrożenia go do produkcji). Wszystkie pytania przeka-zaliśmy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Poniżej przedstawiamywyjaśnienia ekspertów PARP.

10

Pieniądze na wzornictwo

Czy mogę z dotacji pokryć część opłat zazdobycie ochrony prawnej nowego wzoru?Nie. Katalog wydatków kwalifikowanych do uzys-kania wsparcia w ramach działania 4.2 PO IG za-warty w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regio-nalnego z 7 kwietnia 2008 r. w sprawie udziela-nia przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębior-czości pomocy finansowej w ramach ProgramuOperacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, nie zawiera takiego wydatku. Pomoc fi-nansową na pokrycie kosztów uzyskania ochronyprawnej nowego wzoru będzie można uzyskaćz działania 5.4 PO IG.

Proces wdrażania projektu może być bar-dzo długi (począwszy od prac koncepcyj-nych, po stworzenie nowych form do odle-wów i zmiany technologiczne w wyrobie).Czy zatem można otrzymywać wsparciew transzach, po zakończeniu poszczegól-nych etapów? Czy wniosek o refundacjęskładam dopiero po wdrożeniu opraco-wanego wzoru do produkcji? Zgodnie z regulaminem przeprowadzania kon-kursu w ramach działania 4.2 Programu Opera-cyjnego Innowacyjna Gospodarka, beneficjentmoże otrzymać wypłatę dofinansowania, wystę-pując z wnioskiem o płatność końcową po za-kończeniu realizacji projektu lub składając wnio-sek o płatność pośrednią po zakończeniu okre-ślonych zadań. Łączne dofinansowanie przekazanebeneficjentowi w formie płatności pośrednich niemoże przekroczyć 95% maksymalnej wysokości do-finansowania, jakie uzyskał projekt.

Do opracowania nowego wzoru fotela den-tystycznego potrzebuję nie tylko projek-tanta, ale i technologa. Czy konieczne pra-ce innych specjalistów niż projektant rów-nież mogę pokryć z dotacji? W działaniu 4.2 PO IG nie przewidziano zwrotukosztów osobowych poniesionych przez wnio-skodawcę w związku z realizacją projektu. Kata-log kosztów kwalifikowanych zawarty jest w Roz-porządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnegoz dnia 7 kwietnia 2008 r. w sprawie udzielaniaprzez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczościpomocy finansowej w ramach Programu Opera-cyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013.Zgodnie z nim, do kosztów kwalifikowanychmożna zaliczyć usługi doradcze związane z opra-cowaniem i wdrożeniem wzoru przemysłowe-go/użytkowego do produkcji lub gotowy zakupwzoru opracowanego na zlecenie przedsiębiorcy(rozumiany jako zakup wartości niematerialnychi prawnych). Zakup usług świadczonych przez tech-nologa, niezbędnych do opracowania wzoru, bę-

dzie kwalifikowany jako usługa doradcza. Przyczym należy podkreślić, że kupione wartości nie-materialne i prawne muszą spełniać łącznie na-stępujące warunki:

• będą wykorzystywane wyłącznie na cele projektuobjętego wsparciem na zwiększenie potencjałubadawczo-rozwojowego lub wsparciem w za-kresie wzornictwa

• będą podlegać amortyzacji zgodnie z odrębnymiprzepisami

• będą nabyte od osób trzecich na warunkach ryn-kowych

• będą stanowić aktywa przedsiębiorcy, któryotrzymał wsparcie i pozostaną w jego przed-siębiorstwie przez co najmniej 5 lat, a w przy-padku przedsiębiorstwa mikroprzedsiębiorcy,małego lub średniego przedsiębiorcy przezco najmniej 3 lata od dnia zakończenia reali-zacji projektu.

Czy mogę pokryć koszty testów wytrzyma-łościowych nowego materiału, który ma byćużyty w nowym wzorze? Nie, szczegółowy katalog kosztów kwalifikowanychzawiera Rozporządzenie Ministra Rozwoju Re-gionalnego z dnia 7 kwietnia 2008 r. w sprawieudzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przed-siębiorczości pomocy finansowej w ramach Pro-gramu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,2007-2013.

Wśród kryteriów merytorycznych obliga-toryjnych wymienia się „opłacalność pro-jektu”. Czy opłacalność będzie ocenianana podstawie biznesplanu, czy będą po-trzebne jakieś dodatkowe opinie (nowywzór jest do pewnego stopnia niewiado-mą – czy to podchwyci rynek)? Podstawę oceny finansowej projektów inwestycyj-nych stanowi biznesplan. Zadaniem biznesplanujest wskazanie celowości realizowanego przed-sięwzięcia, wielkości i rodzaju zasobów niezbęd-nych do jego realizacji oraz korzyści (m.in. finan-sowych, technologicznych), jakie firma zamierzaosiągnąć. Wnioskodawca, starając się o dofi-nansowanie projektu, powinien przede wszystkimwykazać, że inwestycja jest opłacalna. Analiza eko-nomiczna projektu zostanie dokona na podstawiesekcji E biznesplanu.

PARP nie wymaga żadnych dodatkowych załącz-ników (opinii, ekspertyz).

Jako MŚP muszę zapewnić trwałość pro-jektu (czyli produkcję nowego wzoru) przezminimum 3 lata. A jeśli będę chciał

Jeżeli wnioskodawca nie będzie

w stanie samodzielnie zaprojekto-

wać oraz wdrożyć projektu doty-

czącego wzornictwa przemysłowe-

go do produkcji, powinien wte-dy skorzystać z usług firmyzewnętrznej.

11

[Nowe wzory przemysłowei użytkowe w ramach PO IG 4.2]

po dwóch latach dokonać zmian w produ-kowanym wzorze? Zgodnie z zasadą trwałości projektu oraz zasadamiregionalnej pomocy inwestycyjnej, konieczne jestutrzymanie inwestycji w regionie otrzymującym po-moc. Mowa jest o utrzymaniu działalności pro-dukcyjnej, a nie utrzymaniu produkcji wyrobuo określonym wzorze przemysłowym/użytkowym.Innymi słowy utrzymanie projektu oznacza, że za-kupione dobra trwałe oraz efekty projektu będą za-chowane w firmie przez wyznaczony przepisamiokres. Po zrealizowaniu celu produkcji, a więcpo wdrożeniu wzoru do produkcji dopuszczalna jestzmiana profilu produkcji, czyli np. produkcja no-wego wzoru.

Kryteria mówią: „wnioskodawca dyspo-nuje zasobami umożliwiającymi realiza-cję projektu”. Realizowaliśmy wcześniejunijne projekty, ale nie mamy na etacieprojektanta ani technologa. Zlecamy teusługi i kupujemy technologie. Dysponu-jemy natomiast nowoczesnymi urządze-niami produkcyjnymi i kadrą, która umierozliczać unijne projekty. Kwalifikuje-my się zatem? Wnioskodawca chcący uzyskać wsparcie z dzia-łania 4.2 PO IG powinien wykazać, czy dysponu-je zasobami umożliwiającymi realizację projektu(np. know-how, doświadczona kadra, w tym kad-ra B+R, potencjał techniczny). Eksperci, oceniającto kryterium, będą sprawdzać, czy przedsiębiorcadysponuje zasobami rzeczowymi i kadrowymi, któ-re powinny umożliwić terminową realizację pro-jektu, a więc wdrożenie wzoru do produkcjilub utworzenie/rozbudowę laboratorium B+R.Dysponowanie kadrą, która umie rozliczać projekty,jest niewystarczające do uznania tego kryterium zaspełnione.

W przypadku projektów wzorniczych konieczne jestwykazanie przez wnioskodawcę posiadania od-powiednich specjalistów w zakresie wzornictwa lub,w przypadku ich braku, zaangażowanie w ramachrealizacji projektu zewnętrznej firmy specjalizują-cej się we wzornictwie.

Ponadto warto zwrócić uwagę, że nie wszystkie za-soby przedsiębiorca musi posiadać już w momencieskładania wniosku o dofinansowanie. Część z nichmoże nabyć lub wynająć w trakcie realizacji in-westycji. W takim przypadku powinien to opisaćw punkcie C4 lub C5 biznesplanu.

Nie mając wykwalifikowanych projektan-tów, przedsiębiorca musi przejść szkolenia.Czy można je wybrać na rynku, czy PARP re-komenduje jakieś szkolenia?

Dokumenty programowe nie przewidują obo-wiązkowych szkoleń z zakresu projektowa-nia/wdrażania wzorów przemysłowych lub użyt-kowych do produkcji. Jeżeli wnioskodawca nie bę-dzie w stanie samodzielnie zaprojektować orazwdrożyć projektu dotyczącego wzornictwa prze-mysłowego do produkcji, powinien wtedy sko-rzystać z usług firmy zewnętrznej. Fakt ten musi zna-leźć odzwierciedlenie w biznesplanie.

Zgodnie z dokumentami programowymi, wnio-skodawca może dofinansować szkolenia pra-cowników. Wydatki na szkolenia muszą obejmo-wać zakup szkoleń specjalistycznych bezpośredniozwiązanych z realizacją projektu (np. przeszkole-nie pracowników obsługujących nową linię tech-nologiczną), do wysokości nie przekraczającej 10%całkowitych wydatków kwalifikujących się do ob-jęcia wsparciem. Dokumenty programowe nie na-rzucają Wnioskodawcom podmiotów gospodar-czych realizujących szkolenia ani samych szkoleń.

Czy o wsparcie na opracowanie i wdrożenienowych wzorów może wystąpić grupa przed-siębiorców z tej samej branży? Jeśli tak, tojak będzie liczona minimalna kwota wspar-cia (na wszystkie firmy, czy na jedną)?

W działaniu 4.2 PO IG dokumenty programowenie przewidują składania wniosków przez konsorcjalub grupy przedsiębiorców. Działanie skierowanejest do pojedynczych podmiotów gospodarczych.

Czy można finansować w ramach działaniakampanię wprowadzenia na rynek nowe-go produktu?

Nie. Szczegółowy katalog kosztów kwalifikowanychzawiera Rozporządzenie Ministra Rozwoju Re-gionalnego z dnia 7 kwietnia 2008 r. w sprawieudzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przed-siębiorczości pomocy finansowej w ramach Pro-gramu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,2007-2013.

Lista pytań i odpowiedzi ukaże się na stronie inter-netowej PARP (będą tam sukcesywnie dodawanewyjaśnienia nowych pojawiających się kwestii do-tyczących działania 4.2 PO IG).

Wsparcia na nowe wzorymożna też szukaćpoza PO IG. Klaster Kotlarski

w Pleszewie pozyskał

dofinansowanie z programu

pilotażowego PARP dla klastrów.

Dzięki temu opracował model

kotła nowej generacji

– RetKlaster 25 Premium.

12

Wzór zastrzeżony

PojęciaWzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwią-zanie o charakterze technicznym, dotyczące kształ-tu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej po-staci (Prawo własności przemysłowej, art. 94 ust.1). Może nim być wyłącznie wytwór materialny, okre-ślony poprzez swoje cechy przestrzenne. Wzór użyt-kowy stanowi zestaw części, jeśli są ze sobą wyraźniepowiązane funkcjonalnie, np. drzwi i ościeżnica,rozkładany model samolotu. Przestrzenny charaktercech technicznych wzoru użytkowego wyklucza ce-chy materiałowe, np. „z drewna”, „poliuretanowy”,„przezroczysty”, „lepki” itp. Pojęcie „wzoru użyt-kowego” (podobnie jak wynalazku) jest ściślezwiązane przede wszystkim z innowacyjnym cha-rakterem rozwiązania technicznego.

Wzory przemysłowe uwypuklają natomiast wyglądprzedmiotu. Wzorem przemysłowym jest nowai posiadająca indywidualny charakter postać wy-tworu lub jego części, nadana mu w szczególnościprzez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę,

strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego or-namentację (art. 102 ust. 1). Kryterium nowości wzo-ru przemysłowego jest podobne do wymogu no-wości wynalazku albo wzoru użytkowego: wzór prze-mysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, wed-ług której oznacza się pierwszeństwo do uzyskaniaprawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udo-stępniony publicznie przez stosowanie, wystawienielub ujawnienie w inny sposób (Prawo własności prze-mysłowej, art. 103 ust. 1). Wzór przemysłowy niemusi posiadać poziomu wynalazczego ani niemusi nadawać się do przemysłowego stosowania.Musi jednak mieć indywidualny charakter. Wzora-mi przemysłowymi mogą być: broszka srebrna z po-lerowanymi agatami i bursztynami, kubek z trzemauchami, materiał wełniany w kratkę w kolorach nie-bieskim i zielonym, spodnie do kolan z kieszenia-mi na nogawkach, biurko owalne z mahoniu itp. Niesą wzorami przemysłowymi: drzewka ozdobnehodowane na plantacji (ochrona odmiany zgodniez ustawą o nasiennictwie), wiązanka utworówna płycie kompaktowej (ochrona utworów według

Wzór użytkowy, wzór przemysłowy? Co oznaczają te pojęcia? Jak uzyskaćochronę prawną na nowe wzory? Na te wszystkie pytania postaramy sięodpowiedzieć. Warto jednak sięgnąć po szczegółowe zapisy Prawawłasności przemysłowej. Dla ułatwienia w nawiasach podajemy numeryodpowiednich artykułów.

Przestrzenny charakter cech

technicznych wzoru użytkowego

wyklucza cechy materiałowe.

Klaster Kotlarski w Pleszewie przed

publiczną prezentacją nowego

kotła RetKlaster 25 Premium

dokonał zgłoszeniapatentowego (na konstrukcję)oraz zgłoszenia wzoruprzemysłowego (na design)w Urzędzie Patentowym.

Wyrób został też oznaczony

chronionym znakiem towarowym

„Innowacyjny Kocioł Pleszewski”

13

[Ochrona prawna]

ustawy o prawie autorskim), zestaw do eutanazji (wy-korzystywanie sprzeczne z prawem).

Ochrona wzorów użytkowychW systemach prawnych niektórych krajów pojęcie„wzoru użytkowego” nie istnieje, zawierając sięw pojęciu „wynalazek”. Należy jednak pamiętać,że w polskim prawie wzór użytkowy nie jest „okro-joną” wersją wynalazku, lecz samodzielną i od-rębnie chronioną kategorią własności przemysło-wej. Prawa wyłączne na wzór użytkowy są zasad-niczo takie same jak prawa płynące z uzyskania pa-tentu, z tym, że czas trwania prawa ochronnego wy-nosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzo-ru użytkowego w Urzędzie Patentowym (Prawo włas-ności przemysłowej, art. 95 ust. 3). Dla porówna-nia: ochrona patentowa jest dwukrotnie dłuższai trwa dwadzieścia lat od daty zgłoszenia wynalazku.

Prawo ochronne, podobnie jak patent, jest zby-walne i podlega dziedziczeniu, ale przeniesienietego prawa na inną osobę (fizyczną lub prawną)staje się skuteczne wobec osób trzecich dopieropo ujawnieniu tego faktu w odpowiednim rejest-rze, prowadzonym przez Urząd Patentowy. Wła-ściciel praw wyłącznych może udzielić innej oso-bie upoważnienia, czyli licencji do korzystaniaz jego wynalazku lub wzoru użytkowego. Należyw tym celu zawrzeć umowę licencyjną.

Istnieje również możliwość udzielenia wszystkim za-interesowanym tzw. licencji otwartej, co następu-je poprzez złożenie w Urzędzie Patentowym od-powiedniego oświadczenia, którego nie można aniodwołać, ani zmienić. Licencja otwarta jest pełna(na cały zakres ochrony) i niewyłączna (jednako-wo dostępna dla wszystkich), a opłata licencyjnanie może przekroczyć 10% korzyści netto uzyska-nych w każdym roku korzystania z wynalazku albowzoru użytkowego.

Jeżeli prawa wyłączne przysługują kilku osobom(współuprawnionym), to każda z nich może, bezzgody pozostałych współuprawnionych, korzystaćz wynalazku lub wzoru użytkowego we własnym za-kresie oraz dochodzić roszczeń z powodu naru-szenia praw wyłącznych. Z kolei jeśli jedna z tychosób osiągnie korzyści z wynalazku lub wzoru użyt-kowego, to jedną czwartą korzyści netto musi roz-dzielić pomiędzy wszystkich współuprawnionych,stosownie do ich udziału w prawach wyłącznych.Udział ten może być równy lub dowolnie określonyodrębną umową. Uprawniony może zakazaćosobie trzeciej, nie mającej jego zgody (np. licencji),korzystania z wynalazku lub wzoru użytkowegow sposób zarobkowy lub zawodowy, ale tego pra-wa nie może nadużywać. W kwestii nadużywaniaprawa funkcje regulacyjne pełni Urząd Patentowy,który w razie konieczności może wydać licencję

przymusową na korzystanie z zastrzeżonego roz-wiązania.

Rejestracja wzorów przemysłowychPrawa z rejestracji różnią się tym od praw ochron-nych, że przed udzieleniem prawa wykonuje się tyl-ko badanie formalno-prawne, sprawdzające pra-widłowość zgłoszenia, natomiast nie przeprowa-dza się badania merytorycznego, np. nie spraw-dza się, czy wzór przemysłowy rzeczywiście speł-nia kryteria nowości i indywidualnego charakteru.Rynek wymusza dążenie do indywidualizacji pro-duktów, więc naturalnym działaniem producentówjest odróżnienie własnych wyrobów od produktówkonkurencyjnych. Jeżeli jednak wystąpiłaby koliz-ja pomiędzy dwoma zarejestrowanymi wzoramiprzemysłowymi, to o prawie do wzoru przemy-słowego decyduje data pierwszeństwa do uzyskaniaprawa z rejestracji. Prawo z rejestracji jest prawemwyłącznym do korzystania z zarejestrowanego wzo-ru przemysłowego w sposób zarobkowy lub za-wodowy na całym obszarze Polski. Daje onoproducentowi narzędzie do walki z piractwem prze-mysłowym i nieuczciwą konkurencją.

Uprawniony może zakazać osobom trzecim wy-twarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu,importu, eksportu lub używania wytworu, w którymwzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składo-wania takiego wytworu dla takich celów (art. 105ust. 3). Z ochrony wynikającej z prawa z rejestra-cji wyłączone są programy komputerowe, któresą objęte ochroną na podstawie prawa autorskie-go. Prawo z rejestracji nie obejmuje cech wynika-jących wyłącznie z funkcji technicznej wytworu orazcech formy i wymiarów, które muszą być dokład-nie odtworzone w celu umożliwienia mechanicz-nego połączenia lub współdziałania z innym wy-tworem (cechy zapewniające kompatybilność wy-robów). Prawa z rejestracji wzoru udziela się na 25lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Pa-tentowym, podzielone na pięcioletnie okresy [...](Prawo własności przemysłowej, art. 105. ust. 6).

Zgłoszenie wzoru przemysłowego powinno za-wierać: podanie, ilustrację wzoru (rysunki, foto-grafie, próbki materiału), opis wyjaśniający ilust-ra cję wzoru oraz umożliwiający odtworzeniena podstawie ilustracji wzoru przemysłowegoi wszystkich jego odmian. W jednym zgłoszeniumożna przedstawić do dziesięciu odmian wzoru, alewszystkie muszą się zmieścić na jednym rysunkulub fotografii. Liczba odmian może być większa, je-żeli w całości tworzą komplet wyrobów.

Wybrał JGNa podstawie opracowania dra Pawła

Koczorowskiego, eksperta Urzędu Patentowego,opublikowanego w serwisie www.winnova.pl.

Wzory przemysłowe uwypuklająwygląd przedmiotu.

Zgłoszenie wzoruprzemysłowego powinnozawierać: podanie, ilustrację

wzoru, opis wyjaśniający ilustrację

wzoru oraz umożliwiający

odtworzenie wzoru przemysłowego

i wszystkich jego odmian.

14

Zawód: projektant

Kilka lat temu napisał Pan: „Przedmiotyprodukowane przemysłowo muszą na sie-bie zarobić, ale przedmioty, na które war-to wydać pieniądze, powinny być piękne,użyteczne i sensowne”. Czy uderzał Panw marketing, który próbuje wchodzić w sfe-rę projektowania? Czy przedsiębiorcy niepowinni się bardziej wsłuchiwać w to,co ma do powiedzenia projektant? Marketing jest elementem naszego życia. Nie moż-na designu stawiać w opozycji do marketingu.Ważne, żeby ludzie reprezentujący te dziedziny za-chowywali się dojrzale i profesjonalnie. Jeśli będąz sobą rozmawiali profesjonaliści, to nie widzę ża-dnego problemu. Problemem jest marketing,który uważa, że jest jedyny i najważniejszy. Polska– mimo prawie 20 lat od przemian ustrojowychi rynkowych – nadal znajduje się w okresie przej-ściowym. Wciąż mamy do czynienia z marketin-giem z początkowej fazy dojrzewania naszej gos-podarki wolnorynkowej.

Przy wprowadzaniu nowego produktu na rynek is-totne są trzy elementy: wzornictwo, marketingi technologia. Te trzy działy muszą z sobą współ-pracować. Ludzie marketingu i technolodzy mającałkowicie odmienne spojrzenia na produkt. Tech-nolog chce, żeby był on maksymalnie sprawnyi technologicznie jak najprostszy, a marketingowiec– żeby był ładny i atrakcyjny, bo to łatwiej sprze-dać. Projektant jest pomiędzy nimi. Musi godzić in-teresy jednych i drugich.

Projektant jest wciąż rzadko angażowanyw polskich firmach. Większość małychi średnich przedsiębiorców nie zdaje sobiesprawy, że może on wpłynąć na innowa-cyjność produktu. Udział projektanta w pracy nad nowym produk-tem jest potrzebny od samego początku. Może onzdecydować o innowacyjności produktu. Techno-log często patrzy rutynowo, a projektant wykraczapoza tę rutynę. I myśli nie tylko o wyglądzie – jak siępowszechnie uważa – ale również o technologiii funkcjonalności. Ergonomia to część projekto-wania. Co więcej, dziś projektant musi też myślećo recyklingu produktu. Na jednym z brytyjskich uni-wersytetów zapoznałem się z projektem, który byłodwrotnością procesu produkcyjnego. W haliprodukcyjnej postawiono dwie taśmy – na jednej

montowano wyrób, a na drugiej rozkładano gona części. Produkty musiały być tak zaprojekto-wane, by było je jak najłatwiej rozebrać i poddaćrecyklingowi.

Jak zachęcić małe i średnie przedsiębior-stwa do korzystania ze wzornictwa?Jest kilka dróg. Trzeba oczywiście iść do przed-siębiorców z informacją, czym jest wzornictwo.Uświadomić im, że to nie jest tylko dodatek, na któ-ry będzie stać bogatych. Wyjaśnić, że wzornictwodotyczy wszystkich produktów, a nie tylko przed-miotów „lifestyle’owych”.

Oczywiście potrzebne są szkolenia dla firm, jakwdrażać nowe wzory, jak zarządzać takimi przed-sięwzięciami (szkolenia w tym zakresie będzie rea-lizować Instytut Wzornictwa Przemysłowego). My-ślę jednak, że nasze firmy dojrzały także do in-westowania. Najważniejsze to przekonać produ-centów, że wzór użytkowy czy przemysłowy jest in-westycją, która przynosi zysk. W najmniejszych fir-mach jest to najtrudniejsze, bo ci przedsiębiorcy do-szli do wszystkiego własną ciężką pracą. Nie lu-bią gadania. Tam trzeba pokazać przykłady, jakudało się innym.

Jeśli przedsiębiorca boi się inwestować we wzor-nictwo, to państwo może mu pomóc na przykładw sfinansowaniu pierwszego projektu. W niektó-rych państwach działają programy, z których na-wet w całości można sfinansować pierwszą takąinwestycję.

W Programie Operacyjnym InnowacyjnaGospodarka stworzono instrument, którypozwala dofinansować opracowanie i wdro-żenie nowego wzoru. Czy jest to wystar-czająca zachęta, by przekonać do korzys-tania z profesjonalnego wzornictwa? Z tego programu oprócz projektu producentmoże zakupić nowoczesny park maszynowy,na który zwykle, bez dofinansowania, nie byłobygo stać. Dzięki PO IG firmy mają szansę na ja-kościową zmianę. Jest to jednak duży program,przeznaczony do finansowania większych projek-tów. Dla małych i średnich firm ofertę stworzonow regionalnych programach operacyjnych (RPO).Ale wiedza o możliwościach jest nikła. Większą ini-cjatywę można dostrzec w środowisku projektan-

Właściciel firmy ma decydujący głos, czy inwestować w dany wzór, czynie. Dlatego lepiej, żeby był blisko fazy projektowania – mówi MMiicchhaałłSStteeffaannoowwsskkii, prezes Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych, kie-rownik Katedry Projektowania na Wydziale Wzornictwa Przemysłowegowarszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, właściciel firmy INNO Projekt.

Polskie duże firmy mają kontakty

handlowe z zagranicą. Często

poprzez udział kapitałowy

zachodnich koncernów

wprowadzają u siebie kulturępracy nad nowymi wzorami.

15

[Designer w Polsce]

tów. Przedsiębiorcy sami z siebie wciąż rzadko wy-chodzą z pomysłem. Teraz to zwykle projektantprzychodzi do firmy, proponuje swoją usługę, a do-datkowo narzędzia dofinansowania prac nadnowym wzorem. W trakcie opracowywania re-gionalnych programów operacyjnych Stowarzy-szenie Projektantów Form Przemysłowych przygo-towało precyzyjne informacje o wskazanych kie-runkach dofinansowania wzornictwa z RPO. Mamywiedzę i dzielimy się nią.

W najmniejszych polskich firmach trzebacały czas wykonywać tę prace u podstaw.Większe firmy, które sprzedają swoje pro-dukty za granicę, zatrudniają specjalistówod wzornictwa. Jaki status ma projektantu nas i jak to jest w innych krajach? W polskich firmach projektanta często spycha sięna najniższy szczebel. Deleguje się go do współ-pracy z działami technicznymi. W firmach za-chodnich menedżerowie najwyższego szczebla,mający wiele strategicznych spraw na głowie, za-zwyczaj znajdują czas dla projektanta i angażu-ją się w fazę projektowania. Designer zyskuje wte-dy silne wsparcie w szefie firmy.

O wiele lepiej, gdy decydent jest zaangażowanyw takie działania. Powinien wiedzieć, co się dzie-je w pracach nad nowym wzorem, być pozytyw-nie nastawionym. W przeciwnym razie trudno sięspodziewać zachwycających efektów. Właściciel fir-my ma decydujący głos, czy inwestować w danywzór, czy nie. Dlatego lepiej, żeby był blisko fazyprojektowania.

Polskie duże firmy mają kontakty handlowe z za-granicą. Często poprzez udział kapitałowy za-chodnich koncernów wprowadzają u siebie tę kul-turę pracy nad nowymi wzorami. Dlatego większynacisk należy kłaść na przekazywanie know-howdo małych i średnich firm. W praktyce zaobser-wowałem, że najtrudniej przekonać do pracynad innowacyjnymi rozwiązaniami wzorniczymiprzedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 20 pra-cowników.

Czy u nas okres PRL przeszkodził w rozwojuwzornictwa? Jak wyglądała ta dyscyplinaprzed II wojna światową?Przed II wojną światową nad wzorami pracowaliplastycy, nie było zawodu projektanta w dzisiejszymrozumieniu. Potencjał polskich środowisk projek-towych – od architektury po grafikę użytkową – po-kazują efektowne ekspozycje na Światowych Wy-stawach Sztuki i Techniki w Paryżu w 1925 i 1937 r.W II połowie lat 30., gdy zakończył się kryzysw światowej gospodarce, pojawiła się świadomość,że wzornictwo przemysłowe, co wówczas nazywano„sztuką stosowaną” albo „sztuką dla przemysłu”,zyskuje na znaczeniu dla gospodarki. W 1939 r.plastyczce i projektantce Wandzie Telakowskiej (zaj-mującej się również dydaktyką w zakresie sztukiużytkowej) zaproponowano utworzenie w Minis-terstwie Przemysłu i Handlu „placówki służącej pla-stykom, którzy mimo wszelkich trudności działająw przemyśle”. Już wtedy opracowała ona systemdofinansowania projektów wzorniczych, którymiał zostać uruchomiony we wrześniu. Przeszko-dził wybuch II wojny światowej.

Czyli zaczynamy od tego samego punktu?Nie jest tak, że okres PRL-u był całkowitą pustynią.Zaraz po wojnie czerpano z wypracowanych w IIRP rozwiązań, a prof. Wandzie Telakowskiejumożliwiono działalność. W 1950 r. opracowałakoncepcję Instytutu Wzornictwa Przemysłowego(IWT) i przyczyniła się do jego powstania. Miał onswoje wzloty i słabsze okresy. W czasach PRL stwo-rzono szkolnictwo na przyzwoitym poziomie. Dzia-łało w tym czasie wielu zdolnych projektantów. Nie-stety, ich pomysły zbyt często trafiały do szuflady.

Ważne, by nie zapominać o bogatym dziedzictwie.Mamy charakterystyczne przykłady krajów skan-dynawskich, które z wzornictwa uczyniły elementwłasnej promocji. W promocji tej zawsze się od-wołują do swoich przedwojennych sukcesówna paryskich wystawach. Na tych samych wysta-wach taką samą liczbę medali dostała Polska czyCzechy. Czesi zresztą też zaczęli się do tego od-woływać. My jakoś zapomnieliśmy o swoich ko-rzeniach.

Wraz z BEDA – Europejskim

Stowarzyszeniem Projektantów –

doprowadziliśmydo wprowadzeniaprojektanta na listęzawodów.

16

Zawód: projektant

Jak Stowarzyszenie Projektantów FormPrzemysłowych (SPFP) wspiera designe-rów? Przez wiele lat Stowarzyszenie było klubem pro-jektantów. Formalną opiekę nad tą dziedziną spra-wował Związek Polskich Artystów Plastyków (sek-cja projektowania), który w stanie wojennymzostał rozwiązany. Odrodził się w wolnej Polscew części dotyczącej „sztuki czystej” i projektowa-nia wnętrz. My – ludzie zajmujący się wzornictwem– trochę naiwnie wierzyliśmy, że poradzimy sobiew nowych warunkach, że wystarczy robić swojei solidnie pracować. Później zdaliśmy sobie spra-wę, iż wszyscy wokół nas korzystają z pomocy pań-stwa, tylko nie my. Nie było promocji wzornictwaani w kraju, ani za granicą, nikt nie interesował sięzmianą postrzegania wzornictwa przemysłowego.Wówczas IWP był pogrążony w kryzysie, nie istniałŚląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości w Cie-szynie itd. Stowarzyszenie w pewnym momenciewzięło na siebie inną rolę niż ta pierwotnie przy-pisana. Zaczęliśmy się angażować w organizacjęwystaw i konferencji. Działaliśmy już nie tylko jakociało doradcze, ale jako siła sprawcza, inicjatorprzedsięwzięć, które miały się przyczynić do pro-mocji polskiego wzornictwa, pokazania jego zna-czenia dla gospodarki. Mieliśmy udział w pre-zentacji polskiego wzornictwa na Biennale Pro-jektowania w St-Étienne, wystawie IDoT w War-szawie, w organizacji konferencji Wzornictwo, Kul-tura i Gospodarka w 2006 r. Za ważne uważamwystawy i konkursy organizowane dla młodychprojektantów, które mogą im pomóc wystartowaćw zawodzie.

Kilka lat temu nastąpił efekt kuli śnieżnej. Mediai decydenci zaczęli się interesować designem,wstąpiliśmy do UE (nowe programy wsparcia), po-wstał Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości,z którym SPFP ściśle współpracuje, zmieniły sięwładze IWP. W programach unijnych wzornictwouznano za ważny obszar dla rozwoju gospodar-ki, pobudzania jej innowacyjności. Mają powstaćregionalne centra designu (Poznań, Kraków,Wrocław, Kielce).

Teraz Stowarzyszenie musi przewartościować swo-je cele i priorytety. Skupimy się na wsparciuczłonków projektantów w zakresie doradztwa, in-formowania o możliwościach dofinansowania, wy-ceny projektów. Dotychczas opracowaliśmy kodeksetyczny dla projektantów oraz poradnik wspo-magający współpracę projektanta i producenta.

Mamy na koncie mały sukces. Wraz z BEDA – Eu-ropejskim Stowarzyszeniem Projektantów – do-prowadziliśmy do wprowadzenia projektantana listę zawodów. Dotychczas znajdowaliśmy sięw kategorii „inne”, wraz z ludźmi, którzy zajmu-ją się odczytywaniem gazomierzy. Okazało się,że nie była to tylko specyfika naszego kraju. W Eu-

ropie Zachodniej również obowiązywała taka ter-minologia, mimo że zawód projektanta był moc-no osadzony w tamtejszej kulturze. Dziś możemyformalnie zmieniać kategorię zatrudnienia.

Studenci ASP zdobywają praktyczne umie-jętności współpracy z przemysłem? Uczelnie powinny kłaść większy nacisk na prakty-ki studentów w firmach. W Polsce wciąż jest to trud-ne, ze względu na sposób działania przedsię-biorstw, które z reguły nie mają w swoich struktu-rach działów wzornictwa. Są jeszcze firmy pro-jektanckie. W zachodnich studiach designerskichregularnie przyjmuje się kilku praktykantów i naj-lepszym proponuje się kontrakty. Staramy sięzmienić tę sytuację, ale nie jest to łatwe. Studen-ci warszawskiej ASP mają możliwość współpracyz przemysłem poprzez projekty realizowane wspól-nie z firmami zagranicznymi, m.in. z Nokią.

Jak liczną grupą zawodową są u nas pro-jektanci? W Polsce brakuje jeszcze badań tego sektora(w kwietniu 2008 r. raport przygotował IWP – przyp.red.), który nazywamy przemysłami kreatywnymi.W Holandii takie badania przeprowadzono cał-kiem niedawno. Powołano tam specjalną Funda-cję „Premsela”. Wyniki jej prac były zaskakujące.Okazało się, że sektory, które są związane z pro-jektowaniem, przynoszą w Holandii dochód po-równywalny z wypracowywanym przez branżę pa-liwową czy transportową.

Rozmawiał Jerzy Gontarz

Uczelnie powinny kłaść

większy nacisk na praktykistudentów w firmach.

Szczególna rola w promocji innowacyjnych roz-wiązań przypada Komisji Europejskiej (KE).Po pierwsze – dlatego, że Komisja stoi na strażykierunku rozwoju Unii Europejskiej wytyczonegoprzez Strategię Lizbońską. Po drugie – KE jest jed-ną z niewielu instytucji, która posiada dość siłi środków na monitoring innowacyjnościwe wszystkich krajach członkowskich oraz koor-dynację przepływu informacji o dobrych prakty-kach. Nic dziwnego, że ogłoszony w ubiegłymroku konkurs promujący innowacyjne projektywspółfinansowane z funduszy strukturalnych UEzostał przyjęty z dużym entuzjazmem. Cieszy totym bardziej, że już w pierwszej edycji do konkursustanęły polskie regiony. Dwa projekty z naszegokraju znalazły się wśród nominowanych do głów-nej nagrody.

Polskie nominacjeNa liście nominowanych znalazły się: DolnośląskiInkubator Naukowo-Technologiczny oraz CentrumTransferu Technologii w Toruniu. Polskie projektybyły wysoko notowane, więc tuż przed ogłoszeniemwyników czuć było spore napięcie wśród kandy-datów. Do Brukseli przyjechał specjalnie ówczes-ny Marszałek Województwa Dolnośląskiego An-drzej Łoś.

Ceremonia wręczenia nagród odbyła się w re-prezentacyjnych salach znanej brukselskiej res-tauracji Concert Noble. Kryształowe Statuetkii dyplomy wręczała komisarz ds. polityki regio-nalnej Danuta Hübner. Niestety, polskie projektytym razem nie zdobyły najwyższego trofeum.

ZwycięzcyW kategorii „Efektywność energetyczna i energiaodnawialna” wygrał projekt Energivie z Alzacji(Francja) popularyzujący korzystanie z odnawial-nych źródeł energii. Obejmuje on różne działa-nia, m.in. podnoszenie kwalifikacji w tej dziedzi-nie oraz wsparcie przy budowie budynków ener-gooszczędnych. Częścią przedsięwzięcia są też pra-ce badawcze nad biopaliwami, biogazem i ener-gią geotermalną.

Region transgraniczny Øresund (Szwecja, Dania)oraz OpTIC Technium – Centrum Optoelektro-niczne (Walia) zdobyły nagrody w kategorii „Wspie-ranie klastrów i sieci biznesowych”. W ramach

pierwszego z tych projektów utworzono sześćplatform innowacji, ułatwiających współpracęwładz regionalnych, przedsiębiorstw oraz 14 uni-wersytetów ze Szwecji i Danii w takich obszarachjak: zdrowa żywność, logistyka, środowisko natu-ralne, informatyka, ochrony zdrowia i projekto-wanie. Drugi projekt dotyczy optoelektroniki – in-nowacyjnego połączenia techniki optycznej i elek-troniki, która znajduje coraz szersze zastosowaniew komunikacji światłowodowej, przechowywaniudanych na nośnikach optycznych (CD/DVD), wy-świetlaczach telefonów i komputerów, drukarkachlaserowych i aparatach cyfrowych. OpTIC Techniumjest ośrodkiem inkubacji firm z tej branży.

EnviroINNOVATE, West Midlands (Wielka Brytania)i Centra współpracy przemysłowej w Yorkshirei Humber (Wielka Brytania) wygrały w kategorii„Transfer technologii z instytucji badawczychdo sektora małych i średnich firm”. Projekt z WestMidlands wspomaga MŚP w rozwoju technologiii rozwiązywaniu problemów w dziedzinie ochro-ny środowiska naturalnego. Przedsiębiorstwamogą korzystać z konsultacji ekspertów pracują-cych na uczelniach działających w regionie. Z ko-lei w ramach projektu z Yorkshire utworzonosieć, która pomaga przedsiębiorstwom korzystaćz innowacji i nowatorskiej wiedzy, którą dysponu-ją uniwersytety regionu Yorkshire i Humber.

WyróżnieniaJury Konkursu przyznało dwa wyróżnienia:

• Pływająca, samodzielna, ekologiczna stacjaodsalania wody morskiej, Wyspy Egejskie Połu-dniowe (Grecja)

• Wsparcie innowacji w Dolnej Austrii (Austria).

Warto podkreślić, że Komisja Europejska zapo-wiedziała już drugą edycję konkursu EuroStars. Dy-rektor generalny DG Regio, Dirk Ahern, zapo-wiedział, że laureaci będą wybierani w dwóch ka-tegoriach: innowacje, badania i rozwój technolo-gii oraz przeciwdziałanie zmianom klimatycz-nym. Miejmy nadzieję, że konkurs wzbudzi jeszczewiększe zainteresowanie w Polsce.

Andrzej SzoszkiewiczBruksela

17

Nagrody EuroStars

Nagrody EuroStarssą przyznawane najbardziejinnowacyjnym projektomwspółfinansowanym z funduszy

strukturalnych UE.

Na polu innowacyjności, jak w żadnej innej dziedzinie, konieczna jest pro-mocja dobrych praktyk. Tutaj nie wystarczy podać definicji oraz kryteriówi czekać na rezultaty realizacji projektów. Innowacyjności trzeba „dotknąć”,by poczuć na czym ona polega w praktyce i przekonać się, że sukces nie za-wsze zależy od dużych nakładów finansowych.

18

To nie sen, to Roombeek

Nic dziwnego – Roombeek jest jednym z najważ-niejszych projektów architektonicznych XXI wieku,wizytówką holenderskiej wolności i innowacyjno-ści, tym razem w dziedzinie architektury, projek-towania przestrzeni publicznej i sztuki użytkowej.

Trochę historiiPewnie nigdy nie byłoby tego projektu, gdyby nie…katastrofa sprzed ośmiu lat. 13 maja 2000 r. wy-leciał w powietrze magazyn sztucznych ogni po-łożony w samym środku tej starej dzielnicy Ens-chede. Obok wielu ofiar śmiertelnych, eksplozjaspowodowała ogromne szkody materialne – 200domów zostało całkowicie zniszczonych, a 2000trwale uszkodzonych. Zaraz po katastrofie władzeEnschede w porozumieniu z różnymi partneramizaczęły szukać pomysłu na odbudowę dzielnicy.

Pod uwagę wzięto wiele aspektów. Po pierwsze, his-torię – gdy po 1890 r. Roombeek został połączo-ny linią kolejową z resztą Holandii, dzielnicą za-częli się interesować fabrykanci z branży tekstylneji piwnej. Wkrótce zaczęły powstawać zakłady –głównie włókiennicze, a także browar Grolscha.Fabryki potrzebowały wielu rąk do pracy, więc wo-kół fabryk zaczęły szybko powstawać nowoczes-ne jak na ówczesne czasy dzielnice dla robotników.

Stare i nowePracując nad planami odbudowy, projektancitrzymali się naczelnej zasady, żeby tam gdzie tomożliwe zachować elementy dawnej architekturyprzemysłowej, a jednocześnie puścić wodze fan-tazji w miejscach, w których można było coś bu-dować od początku. Powstała więc dzielnica,w której na 62 hektarach stworzono niespotyka-ną dotąd kombinację mieszkań zakładów pracy,sklepów, miejsc rekreacji, szkół i instytucji kultury.Nadzór nad projektem powierzono słynnemu ar-chitektowi Pi de Bruijn, który jak nikt inny w swo-ich projektach potrafi łączyć stare elementy z no-woczesnymi.

Na początku skrupulatnie odnowiono te domy, któ-re przetrwały katastrofę. W ten sposób odtworzo-no część dawnej dzielnicy robotniczej. Wrócilido nich dawni mieszkańcy, głównie robotnicy, któ-rzy przez długie lata stanowili trzon tej dzielnicy.Władze miasta od razu zauważyły, że nowy Ro-ombeek może pomóc w realizacji jednego z waż-niejszych celów strategii rozwoju: przyciągnięcie lu-

dzi kreatywnych i zamożnych. Wystawionona sprzedaż działki, na których mogli budowaćdomy według projektów własnych architektów.W zależności od zasobności portfela koszt działeki projektów waha się od kilkuset tysięcy do kilkumilionów euro. Pomimo wysokich cen, chętnych jestwielokrotnie więcej niż dostępnych działek.

KlastryStare i nowe łączy wspólna przestrzeń publicznawraz z budynkami publicznymi. Nowocześnie za-projektowane miejsca uporządkowano tematycz-nie i nazwano klastrami. W obrębie starej fabry-ki w centralnej części dzielnicy mieści się klaster kul-turalny. Na jej obszarze zbudowano i urządzonomieszkania połączone z pracowniami artystów (lof-ty). Mieszkający i pracujący tam malarze, rzeźbiarzei przedstawiciele innych zawodów kreatywnychotwierają drzwi atelier, wystawiają dzieła na ze-wnątrz pracowni. Idąc do pracy, szkoły czy skle-pu, każdy mieszkaniec doświadcza codziennegokontaktu ze sztuką i jej twórcami. Wokół jest ład-nie i kolorowo. W środku klastra utworzonosztuczny staw ze sceną nad wodą, na której latembędą się odbywać koncerty.

Centralnym punktem klastra kulturalnego jestmuzeum Twentse Welle pokazujące dzieje tego re-gionu od czasów prehistorycznych po współczes-ność. Słowo „muzeum” jednak źle określa tę pla-

Odkąd w Roombeek wybudowano pierwsze nowe domy, dzielnica stawałasię prawdziwą atrakcją Enschede, największego miasta wschodnich Nider-landów. Przyjeżdżają tutaj architekci, projektanci, artyści, studenci i wresz-cie wszyscy, którzy marzą o własnym domu w niebanalnym miejscu.

Roombeek jest jednym

z najważniejszych projektów

architektonicznych XXI wieku,

wizytówką holenderskiejinnowacyjności.

19

[Wizyta w Enschede]

cówkę. Jest to raczej przeszklona interaktywna wy-stawa edukacyjna, wykorzystująca najnowocześ-niejsze techniki multimedialne. Częścią obiektu jestteż obserwatorium astronomiczne, wystawa rzeź-by, biblioteka multimedialna oraz kawiarnia.

Prismare – to klaster edukacyjny. Znajduje się tu-taj wszystko, co potrzebne jest do pobierania nau-ki i uprawiania sportu: trzy szkoły podstawowe(publiczna, katolicka i protestancka), przedszko-la, świetlice, boiska sportowe, sala teatralna,pracownie klubów zainteresowań i tak zwany DomOpowiadań, w którym dzieci i młodzież mogą nietylko wypożyczyć książki, lecz przyjść i posłuchaćopowiadań.

Jest jeszcze klaster opiekuńczy zlokalizowanyw najbardziej charakterystycznym budynku Ro-ombeek. W tym 10-piętrowym bloku o bardzo in-teresującej architekturze (projekt pochodzi z pra-cowni architektów Claus & Kaan) usytuowanesą gabinety lekarskie, stomatologiczne i fizjote-rapeutyczne oraz apteka. Na wyższych piętrach zlo-kalizowane są apartamenty przystosowane dlaosób niepełnosprawnych.

Innowacyjne firmyDo zrealizowania koncepcji dzielnicy, która ma byćmiejscem zamieszkania, wypoczynku i pracy bra-kowało jeszcze przedsiębiorstw. Jak przystałona dzielnicę XXI wieku w planach przewidzianoprzestrzeń do rozwoju innowacyjnych firm z sek-tora ICT, nowych mediów i technologii. Przestrzeńto jednak za mało – by szybko zrealizować to za-mierzenie, konieczne są konkretne zachęty finan-sowe, które ułatwiłyby przedsiębiorcom decyzjeprzeniesienia swoich firm właśnie do Roombeek.Wiedząc o tym, władze Enschede utworzyły celo-

wy fundusz dotacyjny pod nazwą APR Roombeek.Mali i średni przedsiębiorcy, którzy przeniosą tuswój biznes mogą starać się o jednorazową wy-płatę 4000 euro na każdego pracownika zatrud-nionego w pełnym wymiarze godzin.

Trudno sobie wyobrazić, by w Roombeek osied-lali się kreatywni ludzie i kwitły innowacyjne firmybez nieograniczonego dostępu do interenetu.Zanim powstały tutaj pierwsze inwestycje, rozpo-częto instalację najnowszej generacji światłowo-dowych łączy. Teraz wszystkie mieszkania, instytucjepubliczne i firmy podłączone są do sieci z możli-wością superszybkiego przesyłu danych. Dziękitemu na terenie dzielnicy otworzyły się możliwo-ści rozwoju telepracy, telemedycyny, teleedukacjii administracji elektronicznej. Mieszkańcy mogą wy-bierać pomiędzy różnymi multimedialnymi pa-kietami telewizyjnymi i radiowymi. Połączenia te-lefoniczne w obrębie dzielnicy są bezpłatne,a szybkie łącze umożliwia prowadzenie tanich roz-mów przez telefonię internetową.

Cały projekt finansowany jest z wielu źródeł – bu-dżetu samorządu, państwa i Unii Europejskiej (oko-lice Enschede podlegają jeszcze Polityce Spójno-ści UE). Sukcesem koordynatorów projektu jest dużywkład kapitału prywatnego. Sprawdza się zatemzasada, że uzgodniona wspólnie przez wszystkichpartnerów wizja, nawet bardzo śmiała i kosztow-na, skazana jest na sukces. Zwłaszcza gdy wcie-lana jest w życie przez dobrze dobranych liderów.Świadczą o tym prestiżowe nagrody – projekt no-wego Roombeek został laureatem „Złotej Pirami-dy 2007”, państwowej nagrody za doskonałośćw dziedzinie architektury, planowania przestrzen-nego, zieleni miejskiej i za design.

Hilde MertensEnschede

Nowocześnie zaprojektowane

miejsca uporządkowano

tematycznie i nazwano klastrami.

Prismare – to klasteredukacyjny.

20

Piękne i praktyczne

Misją projektu „Śląska sieć na rzecz wzornictwa”,zrealizowanego przez Śląski Zamek Sztuki i Przed-siębiorczości w Cieszynie, było przekonanie przed-siębiorców, że korzystanie ze wzornictwa ma sensi że się opłaca. Projekt, który trwał od stycznia2005 r. do grudnia 2007 r., kosztował 1,25 mln zł(otrzymał dotację w wysokości 1,1 mln zł z Euro-pejskiego Funduszu Społecznego i budżetu pań-stwa w ramach ZPORR, działanie 2.6). Nie jest topierwsze przedsięwzięcie realizowane w tym miej-scu przy unijnym wsparciu. W 2004 r. w miejscudawnej oranżerii wybudowano nowe centrumprzedsiębiorczości oraz wyremontowano i za-adaptowano do nowych celów część zamku i wol-nostojący budynek na jego dziedzińcu. Inwestycjata powstawała w niecały rok. Jej wartość wynio-sła ok. 12 mln zł (75% pochodziło ze środków Pha-re ESC 2001, a 25% z budżetu państwa, UrzęduMarszałkowskiego oraz gminy Cieszyn). Stworzo-no dzięki tym inwestycjom zarówno miejsce pie-lęgnacji dorobku regionalnej sztuki i rękodzieła,jak i nowoczesne centrum przedsiębiorczościi wzornictwa.

Zaskakujące efektyInwestycje te mają wspólny cel: wykorzystanie po-tencjału projektantów i artystów na rzecz pobu-dzenia rozwoju gospodarczego Śląska i wzmoc-

nienia konkurencyjności przedsiębiorstw. – Stwo-rzyliśmy tu miejsce spotkań dla producentówi projektantów, organizujemy wystawy, konfe-rencje, dni otwarte i warsztaty poświęcone przed-siębiorczości i wzornictwu – mówi Ewa Gołę-biowska, dyrektor Śląskiego Zamku Sztuki i Przed-siębiorczości w Cieszynie. Zamek zorganizo-wał m.in. konkurs „Śląska Rzecz”, wystawę „Pol-ska pasja tworzenia – Meble”, „Dizajn w prze-strzeni publicznej”, „Narzędzia, środki produk-cji i komunikacji” i promował „Najlepsze DyplomyProjektowe” z dziedziny wzornictwa przemysło-wego. W ramach projektu odbyło się łącznie: 10ogólnopolskich konferencji (planowano 8), 8warsztatów projektowych i technologicznych,14 wystaw designu (planowano 11), 6 DniOtwartych i 21 spotkań informacyjno-doradczych(planowano 18). Już samo przekroczenie wskaź-ników projektu pokazuje, że ambicje pomysło-dawców były większe. Wzbogaconą ofertą od-powiadano wprost na potrzeby: prawie 1000uczestników konferencji, 327 firm biorącychudział w szkoleniach, ponad 27 tys. osób zwie-dzających wystawy, 2160 osób, które przybyłyna wszystkie Dni Otwarte. Co najważniejsze– mimo że projekt finansowany ze środków ze-wnętrznych się zakończył, wypracowane produktynadal żyją. A miejsce zyskało markę wśródspecjalistów od designu oraz przedsiębiorców.

Dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Społecznego w Cieszynie utwo-rzono centrum spotkań projektantów i przedsiębiorców. Projekt zaowocowałożywieniem relacji między tymi dwoma środowiskami. W Polsce w dziedzi-nie wzornictwa jest wiele do nadrobienia. I warto to nadrobić, bo skorzys-tają na tym zarówno producenci, jak i konsumenci.

Działalność „Sieci” byłaimpulsem do stworzeniaw mieszczącej sięw zamkowej oranżeriiklubokawiarni „Presso”– pierwszej w Polsce żywejgalerii wzornictwa „DesignAlive!”. To miejsce

ogólnodostępne, ekspozycja

najlepszych przykładów polskiego

designu, którego katalog przyjął

formę kawiarnianego menu.

Fot. Wojciech Trzcionka (2)

21

[Dobre praktyki]

Najważniejsze przy tym wszystkim są wyniki ba-dań innowacyjności śląskich firm. Porównano dwieich edycje – z 2003 r. i z 2006 r. W ankietach py-tano firmy m.in. o to, czy potrzebują pomocyw rozwoju nowego produktu, usługi lub techno-logii oraz czy potrzebują pomocy projektanta.W 2003 r. 32% firm zgłaszało potrzebę skorzys-tania ze wsparcia w rozwoju nowego produktu i tyl-ko 2,5% – z pomocy projektanta. Trzy lata późniejwskaźniki te wyniosły odpowiednio 25% i 42%.Prawie o 40% więcej przedsiębiorców zgłaszałopotrzebę skorzystania z pomocy w rozwoju wzor-nictwa. Wynik ten przekonuje, że wśród produ-centów wzrosła świadomość roli projektanta przywdrażaniu nowych produktów.

Ścieżka projektowania– Nie chodzi o to, by wzornictwo traktować jedy-nie jako pomysły – mówi Ewa Gołębiowska. –Na wzornictwo patrzymy pod kątem ergonomii,

funkcjonalności, wykorzystania nowych technolo-gii i materiałów. Dla nas istotne jest, w jaki spo-sób poprowadzić przedsiębiorcę i projektantawe wspólnej pracy do efektu, jakim jest zmoder-nizowany wyrób bądź silna, rozpoznawalnana rynku marka.

W ramach projektu powstała internetowa bez-płatna baza danych, która jest praktycznym na-rzędziem kojarzenia śląskich firm i projektantów.To najlepsza płaszczyzna kontaktu między środo-wiskiem producentów i ludzi zajmujących sięwzornictwem. „Śląska sieć na rzecz wzornictwa” po-magała też młodym projektantom (warsztaty „Jak

wystartować w zawodzie projektanta”, LetniaSzkoła Designu – projektowanie szlaków tury-stycznych) oraz przedsiębiorcom w trakcie spotkańinformacyjno-doradczych, które były poświęco-ne m.in. metodologii wdrażania nowych wzorów,budowaniu wizerunku firmy czy ochronie dorob-ku przedsiębiorstwa przed działaniami konkurencji.Na spotkaniach profesjonaliści radzili również, jakszacować ryzyko przy wprowadzeniu nowegoproduktu oraz gdzie szukać środków na sfinan-sowanie wdrożenia.

Tradycja i designZamek zapewnia producentom i projektantom do-stęp do specjalistycznych pracowni: tkaniny, gra-fiki komputerowej, a nawet ceramiki. W jednymz pomieszczeń zamku stoi przygotowany do pra-cy beskidzki warsztat tkacki. W Cieszynie zatrosz-czono się o wymierające zawody i rzemiosła, alenie do celów muzealnych. Połączenie tradycyjnychwzorów i technologii z nowymi materiałami dajeczasem zaskakująco dobre efekty.

Jak przyznają menedżerowie projektu, najważ-niejsza jest konsekwencja w działaniu i podno-szenie poziomu. W najbliższych miesiącach Zamekczekają kolejne wyzwania. Szykuje się do następ-nego projektu, wciąż monitoruje ciekawe wzorni-czo produkty i chce doradzać przy konkretnych pro-jektach. Wizyta na cieszyńskim Wzgórzu Zamko-wym może zainspirować nowymi pomysłamina współpracę i przekonać do wzornictwa naj-bardziej nieprzekonanych.

Jerzy Gontarz

Ewa Gołębiowska:„Na wzornictwo patrzymy pod

kątem ergonomii, funkcjonalności,

wykorzystania nowych technologii

i materiałów”.

Efekty zakończonych

i realizowanych działań dostępne

na stronie: www.wzornictwo.net

lub www.zamekcieszyn.pl

22

Co się pisze o innowacjach

Polskie technologie w sieciOd lutego działa serwis poświęcony nowym, pol-skim rozwiązaniom technologicznym. Projekt rea-lizowany jest przez Ośrodek PrzetwarzaniaInformacji (OPI) z inicjatywy Ministerstwa Naukii Szkolnictwa Wyższego. Celem serwisu jest uła-twienie komunikacji pomiędzy naukowcamia przedsiębiorcami. Dostęp do zasobów serwisujest bezpłatny. Jak mówi w imieniu OPI AgnieszkaKarasińska-Kupis, POLSKIETECHNOLOGIE.PL za- wiera bazę innowacyjnych rozwiązań, tworzonychprzez polskich naukowców oraz informacje o za-potrzebowaniu przedsiębiorców na konkretnetechnologiczne rozwiązania. Portal ma także śle-dzić najważniejsze wydarzenia dotyczące polskiejnauki i zaawansowanych technologii. Będzie teżw sposób przejrzysty prezentować dane bran-żowe. „Jednym z zadań serwisu POLSKIE -TECHNOLOGIE.PL jest zainspirowanie środowisknaukowych do bardziej komercyjnego wykorzys-tania efektów swojej pracy oraz rozbudzenie pol-skiego rynku w kontekście wykorzystywaniapolskich technologii” – mówi Karasińska-Kupis.

Według przedstawicielki OPI, portal będzieprzede wszystkim ogólnodostępnym źródłem in-formacji skierowanej do naukowców i przedsię-biorców oferujących lub poszukujących rozwiązańtechnologicznych. Znajdą tu oni również infor-macje na temat rozwijania działalności. Jak wyli-czają twórcy portalu, POLSKIETECHNOLOGIE.PLzawierają liczne działy tematyczne (m.in. naj-nowsze zagadnienia dotyczące finansowaniabadań i praw własności intelektualnej, informacjeo konferencjach, szkoleniach, obowiązujących re-gulacjach prawnych). OPI zapowiada, że będą tu

publikowane także artykuły fachowe, zaprosze-nia do udziału w imprezach oraz wiadomości do-tyczące polskiej nauki i przemysłu.

Źródło: PAP, winnova.pl, 11-03-2008Więcej informacji: www.polskietechnologie.pl

Klinika BiznesuPortal Laboratorium Adaptacyjności i Konkuren-cyjności Przedsiębiorstw to warmińsko-mazurskaklinika biznesu – można przeczytać w dodatkudo „Dziennika”. Dzięki portalowi przedsiębiorcymogą samodzielne zbadać kondycję firmy i po-równać jej konkurencyjność z innymi spółkami.Wiedza, którą otrzyma w ten sposób przedsię-biorca, jest niezbędna przy podejmowaniu decyzjibiznesowych. Uzyskana informacja pomoże takżew lepszym zaadaptowaniu się przedsiębiorcówdo zmian na lokalnym rynku i podniesieniu swo-jej konkurencyjności. W warmińsko-mazurskiejklinice biznesu można znaleźć również informa-cje niezbędne do prowadzenia i założenia dzia-łalności gospodarczej, wiadomości o rynku pracy,listę organizacji pozarządowych wspierającychdziałalność gospodarczą, informacje o progra-mach unijnych, a także wzory wniosków o dofi-nansowanie.

Źródło: „Dziennik”, 21-04-2008.Więcej informacji: wmklinikabiznesu.pl

Technologiczny zaścianek Europy?Światowe Forum Ekonomiczne jak co roku opra-cowało najnowszy ranking Global InformationTechnology 2007-2008. Polska pogorszyła swoją

POLSKIETECHNOLOGIE.PL

zawiera bazę innowacyjnychrozwiązań tworzonych przezpolskich naukowców.

Dzięki portalowi

wmklinikabiznesu.pl

przedsiębiorcy mogą

samodzielne zbadać kondycjęfirmy i jej konkurencyjnośćwobec innych spółek.

23

[Przegląd prasy]

pozycję, zajmując 62. miejsce. W poprzednimrankingu nasz kraj zajmował 58. pozycję.

Analitycy Forum główną winę za gorszy wynik Pol-ski w rankingu upatrują w niewystarczającej roliinstytucji państwowych w tworzeniu warunkówdo wykorzystania IT w gospodarce. Duże znacze-nie mają także zaniedbania administracyjne. Podwzględem wykorzystania IT w administracji Pol-ska znajduje się na 103. miejscu na 130 państwuwzględnionych w zestawieniu.

Jak pisze Zbigniew Zwierzchowski, ocena Polskiw raporcie Światowego Forum Ekonomicznegopogorszyła się, mimo że rynek IT w Polsce szybkorośnie. W ubiegłym roku wzrost ten był wyjątkowyna tle świata, bo sięgnął blisko 25 proc. Obecniewartość rynku szacuje się na 23 mld zł.

Jak można przeczytać w artykule, analitycy Świa-towego Forum Ekonomicznego twierdzą, że gwał-towny rozwój polskiego rynku napędzają główniewydatki firm i konsumentów na podstawową in-frastrukturę – komputery i internet. A inwestycjeinformatyczne w sektorze publicznym pozostająnajczęściej w sferze planów.

Źródło: „Rzeczpospolita”, 09-04-2008

W Krakowie najwięcej innowacjiWedług raportu Firmy DiS, badającej rynek te-leinformatyczny, na prawie 50 tys. polskich firminformatycznych tylko 1000 prowadzi aktywnośćbadawczo-rozwojową – donosi „Puls Biznesu”.DiS spośród tego tysiąca wyodrębniła 75 najbar-dziej innowacyjnych przedsiębiorstw informatycz-nych. Okazało się, że najwięcej takich firm jestw Krakowie (24,7 proc.), następnie w Warszawie(22,4 proc.), Wrocławiu (13,5 proc.) i Trójmieście(8,8 proc.). Badaniami i rozwojem zajmuje sięw nich ok. 8 tys. osób. Łączna roczna wartość na-kładów na badania i rozwój w tych 75 firmachwyniosła w 2006 r. 852,8 mln zł. Z tego firmypolskie wydały 322,4 mln zł, pozostałą część– 530,4 mln zł – firmy zagraniczne.

Raport donosi, że najbardziej popularnym celembadań były aplikacje ERP i pokrewne (17 przy-padków na 75 badanych). Drugie miejsce zaj-muje telekomunikacja (10), trzecie mediai rozrywka (9).

Źródło: „Puls Biznesu”, 02-04-2008

Wielka szansa dla polskiej naukiJeszcze w tym półroczu Rada Europejska podej-mie decyzję, gdzie powstanie Europejski InstytutTechnologii i Innowacji (EIT) – donosi „Gazeta Wy-borcza”. W lutym 2005 r. przewodniczący KomisjiEuropejskiej José Manuel Barroso zaproponował,by Instytut powstał we Wrocławiu – przypomina

Maciej Nowaczyk w artykule. Inne miasta, któreubiegają się o siedzibę, to m.in.: Wiedeń, Mona-chium, Paryż, Bruksela i Budapeszt.

Strategia Lizbońska zakłada uczynienie z Europynajbardziej konkurencyjnej gospodarki na świe-cie. Aby tak się stało, konieczny jest rozwój biz-nesu opartego na wiedzy i technologii. EuropejskiInstytut Technologiczny wzorowany na amerykań-skim Massachusetts Institute of Technology mabyć przedsięwzięciem, które ten proces przyspie-szy i zmniejszy lukę technologiczną do StanówZjednoczonych czy Japonii.

Źródło: „Gazeta Wyborcza”, 07-03-2008

Polacy oceniają naukęSpółka Index Copernicus International stworzyłaplatformę współpracy między naukowcami oraz na-rzędzia do weryfikacji projektów badawczych – do-nosi „Puls Biznesu”. Index Copernicus tospołecznościowy serwis internetowy dla naukowców.Jak wyjaśnia Marcin Złoch, dzięki serwisowi moż-liwa jest analiza dorobku naukowców, prezentacjaosiągnięć oraz poszukiwanie innych badaczydo współpracy, także współpracy międzynarodowej.

Index Copernicus analizuje potencjał naukowcalub grupy naukowej przy wykorzystaniu 15 ele-mentów aktywności zawodowej, m.in.: aktywnośćbadawczą i innowacyjną, zdobyte granty lub pa-tenty, uzyskane tytuły i stopnie naukowe, człon-kostwo i pozycję zawodową w instytucjachnaukowych, prowadzenie doktorantów orazczynny udział w kongresach i spotkaniach nau-kowych.

Źródło: „Puls Biznesu”, 02-04-2008

Łatwiejszy start w biznesieDziała nowy fundusz zalążkowy AIP Seed Capi-tal, utworzony przy Akademickich InkubatorachPrzedsiębiorczości – czytamy w „Rzeczpospolitej”.Fundusz ten inwestuje w początkujące firmy rela-tywnie małe kwoty – od 50 tys. do 400 tys. zł.Skierowany jest do młodych właścicieli mikro-i małych firm, które mają innowacyjny pomysłna biznes. Młodzi przedsiębiorcy oprócz kapitałudostaną także wsparcie merytoryczne ze stronyAkademickich Inkubatorów Przedsiębiorczo-ści, m.in. w zakresie prawa, zarządzania czy fi-nansów. Pierwszym inwestorem w ramach AIPSeed Capital został amerykański przedsiębiorcapolskiego pochodzenia Tad Witkowicz.

Źródło: „Rzeczpospolita”, 12-03-2008

Jeszcze w tym półroczu Rada

Europejska podejmie decyzję,

gdzie powstanie Europejski

Instytut Technologii i Innowacji.

Czy jego siedziba będziewe Wrocławiu?

Nowy fundusz zalążkowyAIP Seed Capital inwestuje

w początkujące firmy kwoty

od 50 tys. zł do 400 tys. zł.

24

Wiadomości o PO IG

Dotacje na innowacje – cykl konferencjiMinisterstwo Rozwoju Regionalnego – Instytucja Za-rządzająca PO IG – organizuje cykl konferencjina temat Programu Operacyjnego InnowacyjnaGospodarka, 2007-2013. Odbywają się onepod hasłem „Dotacje na innowacje”.

W ramach cyklu konferencji odbędzie się 7 spotkań:

• 6 maja 2008 r. w Warszawie – Dotacje na in-nowacje – Program Operacyjny InnowacyjnaGospodarka 2007-2013

• 12 maja 2008 r. we Wrocławiu – Dotacjena innowacje – wsparcie sfery badawczo-roz-wojowej oraz Instytucji Otoczenia Biznesu

• 28 maja 2008 r. w Poznaniu – Dotacje na in-nowacje – wsparcie sfery badawczo-rozwojowejoraz Instytucji Otoczenia Biznesu

• 4 czerwca 2008 r. w Katowicach – Dotacje na in-nowacje – wsparcie przedsiębiorców oraz pro-jektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego

• 6 czerwca 2008 r. w Lublinie – Dotacje na in-nowacje – wsparcie przedsiębiorców oraz pro-jektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego

• 11 czerwca 2008 r. w Gdańsku – Dotacje na in-nowacje – wsparcie przedsiębiorców oraz pro-jektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego

• 17 czerwca 2008 r. w Warszawie – Innowacyj-ność w kontekście realizacji projektów przed-siębiorców

Wszystkie informacje oraz formularz rejestracyjnyznajdują się tutaj.

PO IG w mediach12 maja 2008 r. rusza kampania medialna po-święcona Programowi Innowacyjna Gospodarka2007-2013. Będzie realizowana na zlecenie Mi-nisterstwa Rozwoju Regionalnego. W ramachkampanii, w dniach 12 maja – 8 czerwca stacje te-lewizyjne: TVP 1, TVP 2, TVP 3, TVN oraz TVN 24będą emitowały spot promujący PO IG. Dodatko-wo w maju i czerwcu słuchacze radiowi będą mie-li okazję usłyszeć informację o PO IG na antenienastępujących stacji: PiN (Warszawa), Program 1i Program 3 Polskiego Radia, Radio ZET, TOK FM,RMF FM, Radio Złote Przeboje. Widzowie i słuchaczepoznają naukowca i przedsiębiorcę, którzy dziękiwzajemnej współpracy i dotacji z funduszy struk-turalnych z PO IG stworzą nowoczesne przedsię-biorstwo. Zapraszamy do słuchania i oglądania!

Uwaga: konkursy! Ostatnio w ramach PO IG ogłoszono kilka kon-kursów. Podajemy najważniejsze informacje,szczegółów należy szukać w dokumentacji kon-kursowej.

W ramach działania 4.2 Wsparcie inwesty-cji B+R w przedsiębiorstwach pieniądze prze-znaczone są na wparcie firm, które podejmująlub rozwijają działalność badawczo-rozwojową(B+R), m.in. ubiegają się o status Centrum Ba-dawczo-Rozwojowego. Ponadto, na dofinanso-wanie będą mogli liczyć przedsiębiorcy opraco-wujący i wdrażający wzory przemysłowe. Działa-nie wdrażane jest przez Polską Agencję RozwojuPrzedsiębiorczości. Nabór wniosków będzie się od-bywał w trybie konkursowym. Dostępny budżet to186 mln euro. Termin składania wniosków:od 12 maja 2008 r. (więcej).

Do przedsiębiorców realizujących duże projekty in-westycyjne oparte na najnowszych rozwiązaniachtechnologicznych (stosowane nie dłużej niż 3 latana świecie, bądź posiadające stopień rozprzest-rzenienia w danej branży nie przekraczający15%) w produkcji i usługach adresowane jest dzia-łanie 4.4 Nowe inwestycje o wysokim po-tencjale innowacyjnym. Wsparcie będzie tak-że obejmowało doradztwo i szkolenia niezbędnedla realizacji projektu. Działanie wdrażane jestprzez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.Koszty kwalifikowalne muszą wynosić minimum8 mln zł. Nabór wniosków będzie się odbywałw trybie konkursowym. Pula dostępnych środkówwynosi 1,42 mld euro. Termin składania wniosków:od 12 maja 2008 r. do 31 lipca 2008 r.(więcej).

W ramach działania 4.5 Wsparcie inwesty-cji o dużym znaczeniu dla gospodarkiprzedsiębiorcy mogą otrzymać wsparcie na in-nowacyjne inwestycje (stosowane nie dłużej niż 3lata na świecie, bądź posiadające stopień roz-przestrzenienia w danej branży nie przekraczającej15%) w sektorach kluczowych z punktu widzeniacałej gospodarki, tj. nowoczesnych produktów(4.5.1) i usług (4.5.2). Dodatkowo preferowanebędą te, które tworzą w tych obszarach najwięk-szą liczbę nowych miejsc pracy (netto – min. 200osób, w projektach dotyczących B+R – min. 10 osóbpersonelu B+R). Koszty kwalifikowane dla 4.5.1wynoszą min. 160 mln zł. Pula dostępnych środ-ków: 1,024 mld euro. Nabór wniosków bę-dzie się odbywał w trybie konkursowym. Działa-nie to jest nadzorowane przez Ministerstwo Gos-podarki (MG) i bezpośrednio wdrażane przez De-partament Instrumentów Wsparcia MinisterstwaGospodarki. Termin składania wnioskówod 12 maja 2008 r. (więcej).

Środki pomocowe z działania 6.4 Inwestycjew produkty turystyczne o znaczeniu po-nadregionalnym przeznaczone są na wsparcienajważniejszych, unikatowych przedsięwzięć, któ-re stworzą atrakcyjną ofertę turystyczną w związ-ku z organizacją przez Polskę Mistrzostw Euro2012. Kwota 138 mln ero dostępna jest na in-

Ważne linki:Obwieszczenie w sprawie listyprojektów kluczowych

Zaktualizowany harmonogramnaboru wniosków do PO IG

25

[Co nowego w Programie]

westycje realizowane przede wszystkim przez in-stytucje administracji samorządowej i rządowej.Wartość każdego projektu powinna opiewaćna kwotę nie niższą niż 10 milionów złotych. Na-bór wniosków prowadzi Polska Organizacja Tury-styczna. Termin składania wniosków: od 8 kwiet-nia 2008 r. do 20 maja 2008 r. (więcej).

Rozporządzenie dotyczące dotacji z PARP Dnia 7 kwietnia 2008 r. zostało podpisane roz-porządzenie ministra rozwoju regionalnegow sprawie udzielania przez Polską Agencję Roz-woju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ra-mach Programu Operacyjnego InnowacyjnaGospodarka 2007-2013. Rozporządzenie zostałopodpisane w porozumieniu z ministrem gospo-darki. Określa ono szczegółowe warunki, prze-znaczenie i tryb udzielania wsparcia w ramachdziesięciu działań PO IG, w których instytucjąudzielającą wsparcia jest PARP. Są to działania:

• 1.4 Wsparcie projektów celowych (dla MŚP)

• 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej

• 3.3 Tworzenie systemu ułatwiającego inwesto-wanie w MŚP

• 4.1 Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R(dla MŚP)

• 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsię-biorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwaprzemysłowego

• 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale in-nowacyjnym

• 5.1 Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyj-nych o znaczeniu ponadregionalnym

• 5.2 Wspieranie instytucji otoczenia biznesuświadczących usługi proinnowacyjne oraz ich sie-ci o znaczeniu ponadregionalnym

• 5.4 Zarządzanie własnością intelektualną

• 6.1 Paszport do eksportu.

Rozporządzenie weszło w życie 24 kwietnia 2008 r.(więcej).

Projekty kluczowe w PO IG2 kwietnia 2008 r. w Monitorze Polskim Nr 27 poz.260 zostało opublikowane obwieszczenie minist-ra rozwoju regionalnego z 19 marca 2008 r.w sprawie listy projektów indywidualnych dla Pro-gramu Innowacyjna Gospodarka 2007-2013.Załącznik obwieszczenia stanowi lista projektów in-dywidualnych dla Programu Operacyjnego Inno-wacyjna Gospodarka na lata 2007-2013.

Przewodnik po kryteriach9 kwietnia 2008 r. Instytucja Zarządzająca Pro-gramem Innowacyjna Gospodarka udostępniłazaktualizowany Przewodnik po kryteriach wyborufinansowanych operacji w ramach ProgramuOperacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, uwzględniający uwagi zgłoszone podczasII tury konsultacji z partnerami społeczno-gos-podarczymi (więcej)

Jeszcze tylko do 20 majamożna aplikować o wsparcie

projektów w ramach działania 6.4

Inwestycje w produkty turystyczne

o znaczeniu ponadregionalnym.

Nabór wniosków prowadzi Polska

Organizacja Turystyczna.

Co to jest?

Wzornictwo przemysłowePolska tradycja kształcenia w dziedzinie wzornictwa przemysłowego umiejscawia je w kręgu sztuki. Takipunkt widzenia jest atrakcyjny dla części projektantów i studentów bardziej z powodów emocjonalnychniż racjonalnych. W rozwoju sztuk użytkowych, a zwłaszcza wzornictwa przemysłowego z racji na jegomasowy charakter i pole oddziaływania, coraz większą rolę odgrywają zagadnienia cywilizacyjne z za-kresu ekologii, etyki, prawa, globalizacji lub lokalnej polityki społecznej. Do tego należy dodać kla-syczne zagadnienia estetyki, techniki, marketingu, zarządzania, ekonomii i socjologii. Oto jednaz wielu współczesnych definicji wzornictwa, która jest próbą syntezy wszystkich czynników wpływają-cych na tworzenie wzoru: „Wzornictwo przemysłowe – działania twórcze, uwzględniające czynniki tech-nologiczne, marketingowe, społeczne, kulturowe, ergonomiczne i ekologiczne, polegającena projektowaniu formy powielanych w produkcji przedmiotów” (Michał Stefanowski, 2005). Dlaokreślenia tego pojęcia przenośnej formy użył Derrick de Kerckhove (1993): „Wzornictwo to skóraoblekająca technologię; technika jest na tyle niezrozumiała, że wymaga interpretacji”.

Na podstawie publikacji „O wzornictwie przemysłowym”, wydanej przez Akademię Sztuk Pięknychw Warszawie – Wydział Wzornictwa Przemysłowego, 2007