Funkcjonowanie przedsiębiorstwa instalacyjnego

7/25/2019 Funkcjonowanie przedsibiorstwa instalacyjnego

1/52

Projekt wspfinansowany ze !rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

MINISTERSTWO EDUKACJINARODOWEJ

Halina Staczyk

Funkcjonowanie przedsi#biorstwa instalacyjnego311[39].Z4.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut BadawczyRadom 2007


2/52


1

Recenzenci:

mgr in. Ma#gorzata Karbowiakmgr in. Katarzyna Majewska-Mrwczy$ska

Opracowanie redakcyjne:

mgr Halina Sta$czyk

Konsultacja:

mgr in. Lidia Staniszewska

Poradnik stanowi obudow' dydaktyczn* programu jednostki modu#owej 311[39].Z4.01Funkcjonowanie przedsi'biorstwa instalacyjnego, zawartego w modu#owym programienauczania dla zawodu technik urz*dze$sanitarnych.

WydawcaInstytut Technologii Eksploatacji Pa$stwowy Instytut Badawczy, Radom 2007


3/52


2

SPIS TRE&CI

1.

Wprowadzenie 32. Wymagania wst#pne 63. Cele kszta(cenia 74.

Materia(nauczania 84.1. Korzystanie przez ma(e i )rednie przedsi#biorstwa z funduszy

europejskich8

4.1.1. Materia#nauczania 84.1.2. Pytania sprawdzaj*ce 84.1.3. ,wiczenia 94.1.4. Sprawdzian post'pw 10

4.2.

Prawne i gospodarcze podstawy powstania i dzia(alno)ciprzedsi#biorcw zagranicznych w ramach unii 114.2.1. Materia#nauczania 11

4.2.2. Pytania sprawdzaj*ce 114.2.3. ,wiczenia 124.2.4. Sprawdzian post'pw 12

4.3. Analiza potrzeb pracodawcw i mo+liwo)ci zatrudnienia na lokalnymrynku pracy 134.3.1. Materia#nauczania 134.3.2. Pytania sprawdzaj*ce 134.3.3. ,wiczenia 134.3.4. Sprawdzian post'pw 14

4.4.

Czynniki warunkuj.ce rozwj zawodowy 154.4.1. Materia#nauczania 15


4.5.

Zasady pracy grupowej 174.5.1. Materia#nauczania 174.5.2. Pytania sprawdzaj*ce 184.5.3. ,wiczenia 184.5.4. Sprawdzian post'pw 19

4.6.

Komunikacja interpersonalna 20

4.6.1. Materia#nauczania 20


4.7. Metody i techniki negocjacji 234.7.1. Materia#nauczania 234.7.2. Pytania sprawdzaj*ce 264.7.3. ,wiczenia 264.7.4. Sprawdzian post'pw 27


4/52


3

4.8.

Dokumentacja towarzysz.ca procesowi poszukiwania pracy, rozmowakwalifikacyjna 284.8.1. Materia#nauczania 284.8.2. Pytania sprawdzaj*ce 29

4.8.3. ,wiczenia 294.8.4. Sprawdzian post'pw 304.9.

Uczestnicy procesu budowlanego 31

4.9.1. Materia#nauczania 314.9.2. Pytania sprawdzaj*ce 324.9.3. ,wiczenia 324.9.4. Sprawdzian post'pw 33

4.10. Przepisy BHP 344.10.1. Materia#nauczania 344.10.2. Pytania sprawdzaj*ce 344.10.3. ,wiczenia 35

4.10.4. Sprawdzian post'pw 354.11.

Zarz.dzanie przedsi#biorstwem 364.11.1. Materia#nauczania 364.11.2. Pytania sprawdzaj*ce 374.11.3. ,wiczenia 384.11.4. Sprawdzian post'pw 39

4.12. Ma(e przedsi#biorstwa w gospodarce 404.12.1. Materia#nauczania 404.12.2. Pytania sprawdzaj*ce 414.12.3. ,wiczenia 414.12.4. Sprawdzian post'pw 42

4.13.

Rozliczenia finansowe przedsi#biorstwa osoby fizycznej 434.13.1. Materia#nauczania 434.13.2. Pytania sprawdzaj*ce 444.13.3. ,wiczenia 444.13.4. Sprawdzian post'pw

5. Sprawdzian osi.gni#06.

Literatura

45

46

51


5/52


4

1. WPROWADZENIE

Poradnik b'dzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o funkcjonowaniu przedsi'biorstwai podejmowaniu dzia#alno.ci gospodarczej w kraju, a take na terytorium Unii Europejskiej.

W poradniku zamieszczono:

wymagania wst'pne, czyli wykaz niezb'dnych umiej'tno.ci i wiedzy, ktre powiniene.

mie0opanowane, aby przyst*pi0do realizacji tej jednostki modu#owej, cele kszta#cenia tej jednostki modu#owej, materia# nauczania (rozdzia# 4), ktry umoliwia samodzielne przygotowanie si' do

wykonania 0wicze$ i zaliczenia sprawdzianw. Obejmuje on rwnie 0wiczenia, ktrezawieraj* wykaz materia#w i sprz'tu potrzebnych do realizacji 0wicze$. Przed0wiczeniami zamieszczono pytania sprawdzaj*ce wiedz'potrzebn*do ich wykonania. Po0wiczeniach zamieszczony zosta# sprawdzian post'pw. Wykonuj*c sprawdzian

post'pw, powiniene. odpowiada0 na pytania tak lub nie, co oznacza, e opanowa#e.materia#albo nie,

sprawdzian osi*gni'0, w ktrym zamieszczono instrukcj'dla ucznia oraz zestaw zada$testowych sprawdzaj*cych opanowanie wiedzy i umiej'tno.ci z zakresu ca#ej jednostki.Zamieszczona zosta#a take karta odpowiedzi,

wykaz literatury obejmuj*cy zakres wiadomo.ci, dotycz*cej tej jednostki modu#owej,ktra umoliwi Ci pog#'bienie nabytych umiej'tno.ci,Jeeli masz trudno.ci ze zrozumieniem tematu lub 0wiczenia, to popro.nauczyciela lub

instruktora o wyja.nienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz dan*czynno.0.Jednostka modu#owa: Funkcjonowanie przedsi'biorstwa instalacyjnego, ktrej tre.ci teraz

poznasz stanowi jeden z elementw modu#u 311[39].Z4.01 i jest oznaczona na schemacie nastr. 5.

Bezpieczestwo i higiena pracyW czasie pobytu w pracowni musisz przestrzega0 regulaminw, przepiswbezpiecze$stwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpoarowych, wynikaj*cych z rodzajuwykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.


6/52


5

Schemat uk#adu jednostek modu#owych

311[39].Z4.01

Funkcjonowanie

przedsi#biorstwainstalacyjnego

311[39].Z4.02

Pos#ugiwanie si'j'zykiem

obcym

311[39].Z4

Rynek

pracy


7/52


6

2. WYMAGANIA WST2PNE

Przyst'puj*c do realizacji programu jednostki modu#owej powiniene.umie0: pos#ugiwa0si'poj'ciami z zakresu funkcjonowania gospodarki rynkowej, rozrnia0zjawiska makroekonomiczne,

przygotowywa0dokumenty potrzebne przy podejmowaniu dzia#alno.ci gospodarczej,

analizowa0dane statystyczne dotycz*ce rynku pracy, stosowa0podstawowe akty prawne, stosowa0przepisy zwi*zane z integracj*europejsk*, stosowa0podstawowe przepisy bezpiecze$stwa i higieny pracy, korzysta0z rnych 2rde#informacji.


8/52


7

3. CELE KSZTA4CENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modu#owej powiniene.umie0: okre.li02rd#a finansowania ma#ych i .rednich przedsi'biorstw, okre.li02rd#a pomocy publicznej dla przedsi'biorcw z funduszy Unii Europejskiej,

wyja.ni0zasady uzyskiwania pomocy z funduszy Unii Europejskiej,

porwna0rynki i powi*zania gospodarcze mi'dzy Polsk*a pozosta#ymi krajami unii, wyja.ni0 podstawy funkcjonowania przedsi'biorstw na rynkach krajw Unii

Europejskiej,

rozpozna0potrzeby lokalnego rynku pracy, przeprowadzi0 analiz' lokalnego rynku z uwzgl'dnieniem moliwo.ci rozpocz'cia

okre.lonej dzia#alno.ci gospodarczej, wyodr'bni0 cechy, umiej'tno.ci i kwalifikacje konieczne do wykonywania zawodu

technika urz*dze$sanitarnych, okre.li0umiej'tno.ci niezb'dne w kierowaniu firm*,

wykaza0korzy.ci i zagroenia wynikaj*ce z pracy najemnej, wykaza0korzy.ci i negatywne strony wynikaj*ce z prowadzenia w#asnej firmy, wykorzysta0w#a.ciwe techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej podczas negocjacji

z klientem w#asnej firmy, okre.li0moliwo.ci dalszego kszta#cenia umiej'tno.ci zawodowych, zaplanowa0uzyskiwanie stosownych uprawnie$zawodowych, przeprowadzi0 rozmow' i sprawdzi0 umiej'tno.ci zatrudnionych w swojej firmie

pracownikw,

zorganizowa0prac'w grupie, okre.li0zakres obowi*zkw pracownikw firmy, zastosowa0odpowiednie kryteria oceny pracy pracownikw firmy,

dokona0analizy wska2nikowej rachunku zyskw i strat oraz bilansu,

okre.li0 poziom rentowno.ci prowadzonej dzia#alno.ci oraz stopie$ bezpiecze$stwafinansowego,

przeprowadzi0 analizy zwi*zane z planowaniem nowego przedsi'wzi'cia: rynkowe,techniczne, finansowe,

okre.li02rd#a finansowania nowych przedsi'wzi'0w regionie, okre.li0korzy.ci dla przedsi'biorcw z dzia#alno.ci w specjalnej strefie ekonomicznej, zinterpretowa0podstawowe poj'cia dotycz*ce zarz*dzania, opracowa0 struktur' przedsi'biorstwa zwi*zanego z bran* instalacyjn* i jego

biznesplan,

skorzysta0z doradztwa w zakresie dzia#alno.ci gospodarczej,

okre.li0rynek us#ug instalacyjnych,

wymieni0organy nadzoru budowlanego, okre.li0prawa i obowi*zki uczestnikw procesu budowlanego, sporz*dzi0umow'w oparciu o kodeks cywilny.


9/52


8

4. MATERIA4NAUCZANIA

4.1. Korzystanie przez ma(e i )rednie przedsi#biorstwaz funduszy europejskich

4.1.1. Materia(nauczania

Tworzenie jednolitego rynku wewn'trznego spowodowa#o sformu#owanie jednolitejstrategii w stosunku do ma#ych i .rednich przedsi'biorstw. Obejmuje ona koordynacj'dzia#a$na szczeblu UE, maj*cych na celu popraw' .rodowiska gospodarczego, w ktrychfunkcjonuj*, oraz rnorodne formy pomocy sprzyjaj*cej ich rozwojowi. Chodzi przedewszystkim o uwzgl'dnienie specyficznej sytuacji tych przedsi'biorstw, przy tworzeniu prawawsplnotowego (nie nak#adanie nadmiernych obci*e$ administracyjnych, finansowychi prawnych), zapewnienie uczciwych zasad konkurencji, uproszczenie systemw

podatkowych oraz popieranie inwestycji i eksportu, wspieranie dzia#a$ proinnowacyjnych.3rednie przedsi'biorstwo to firma zatrudniaj*ca mniej ni250 osb. Jego roczne obroty niemog* przekroczy0 27 mln euro, a przedsi'biorstwo musi spe#nia0 kryterium niezaleno.ci.Ma#e przedsi'biorstwo to firma, ktra zatrudnia mniej ni50 pracownikw, ma roczny obrt

poniej 7 mln euro lub ca#kowity bilans roczny nie przekraczaj*cy 5 mln euro. Ma#eprzedsi'biorstwo musi rwnie spe#nia0 kryterium niezaleno.ci. Przedsi'biorstwazatrudniaj*ce mniej ni 10 osb okre.la si' jako bardzo ma#e-mikroprzedsi'biorstwa.Przedsi'biorstwo uznawane jest za niezalene, jeeli co najmniej 25% kapita#u lub akcji nienaley do jednego lub grupy przedsi'biorstw. Ma#e i .rednie firmy dotyka wiele problemw.Oko#o 35-40% z nich w wi'kszo.ci krajw UE znika z rynku w ci*gu pierwszych 3 latfunkcjonowania, a 60% w ci*gu 8-10 lat po rozpocz'ciu dzia#alno.ci. Podstawowe problemy,

ktre utrudniaj*ich funkcjonowanie wynikaj*z nieskutecznego zarz*dzania firm*, z#oono.ciprzepisw prawno-administracyjnych, trudno.ci w uzyskiwaniu .rodkw finansowych orazwysokimi kosztami dost'pu do informacji. Fundusze strukturalne s* instrumentem realizacji

polityki regionalnej Unii Europejskiej, zwanej take polityk* strukturaln*. Rol* funduszystrukturalnych jest zwi'kszenie spjno.ci spo#ecznej i gospodarczej pa$stw cz#onkowskichUE poprzez wspieranie regionw s#abiej rozwini'tych. Wraz z wej.ciem Polski do UniiEuropejskiej 1 maja 2004 roku stali.my si' odbiorc* pomocy oferowanej w ramachwsplnotowej polityki regionalnej i w pe#ni moemy korzysta0z dost'pnej pomocy na takichsamych zasadach, jak pozosta#e pa$stwa cz#onkowskie. Jeszcze przed wej.ciem Polski do UEkorzystali.my z wielu funduszy przedakcesyjnych. W ramach programu PHARE w latach1990-1999 otrzymali.my ponad 11mld euro na rozwj konkurencyjno.ci gospodarki,

rolnictwo, wsp#prac' transgraniczn*, przeciwdzia#anie bezrobociu, ochron' .rodowiska,zatrudnianie i reformy w dziedzinie funkcjonowania instytucji. Inne programy przedakcesyjne

to: SAPARD wspieraj*cy modernizacj'rolnictwa i rozwj obszarw wiejskich oraz programISPA, ktry mia#na celu ujednolicenie rozwoju transportu i ochrony .rodowiska.

4.1.2. Pytania sprawdzaj.ce

Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie dzia#ania podejmowane s* na szczeblu UE w stosunku do ma#ych i .rednich

przedsi'biorstw?2. Jakie przedsi'biorstwo uznawane jest za ma#e w Unii Europejskiej?3. Co to jest .rednie przedsi'biorstwo?4. Ile osb moe by0zatrudnionych w mikroprzedsi'biorstwie?


10/52


9

5. Ktre przedsi'biorstwo uznawane jest za niezalene?6. Co jest celem prowadzenia polityki regionalnej w ramach UE?

7. Z jakich programw pomocowych korzysta#a Polska w okresie przedakcesyjnym?

4.1.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wyja.nij zasady funkcjonowania ma#ych i .rednich firm w ramach UE.

Sposb wykonania 0wiczenia

Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z broszurami informacyjnymi dotycz*cymi dzia#alno.ci firm w UE,2) okre.li0poj'cia: ma#a i .rednia firma,3) omwi0zasady funkcjonowania tych firm,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: broszury informacyjne dotycz*ce dzia#alno.ci firm, zeszyt przedmiotowy,

przybory do pisania,

literatura dotycz*ca dzia#alno.ci firm w UE.

5wiczenie 2Sporz*d2wniosek o dofinansowanie szkolenia pracownikw.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z moliwo.ciami dofinansowania szkole$pracownikw,2) dobra0odpowiedni wzr wniosku,3) zapozna0si'z informacjami zawartymi we wniosku,4) wype#ni0wniosek,5) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: materia#y promocyjne PARP,

wzory wnioskw, przybory do pisania,

literatura z rozdzia#u 6 dotycz*ca funduszy europejskich.


11/52


10

4.1.4. Sprawdzian post#pw

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wymieni0dzia#ania UE w stosunku do ma#ych i .rednich firm? 2) rozpozna0ma#e przedsi'biorstwo w UE? 3) rozpozna0.rednie przedsi'biorstwo w UE? 4) okre.li0, ile osb zatrudnia mikroprzesi'biorstwo? 5) scharakteryzowa0przedsi'biorstwo niezalene? 6) wymieni0cele polityki regionalnej UE? 7) rozpozna0korzy.ci dla ma#ych i .rednich firm dzi'ki pomocy UE? 8) wymieni0programy pomocowe z okresu przedakcesyjnego ? 9) wymieni0programy pomocowe po wej.ciu Polski do UE?


12/52


11

4.2. Prawne i gospodarcze podstawy powstania i dzia(alno)ciprzedsi#biorcw zagranicznych w ramach unii


Polskie firmy budowlane od wielu lat aktywnie przygotowywa#y si' do integracjiz rynkiem europejskim. Cz#onkostwo w Unii Europejskiej, a tym samym konieczno.0konkurowania na wsplnym rynku, wymusi#a na przedsi'biorstwach zwi'kszanie nak#adwna modernizacj' firm i ochron' .rodowiska. Do.0 liczna grupa przedsi'biorcw wrazz pracownikami by#a ju obecna w Unii Europejskiej i potrafi sprosta0 wymaganiomtechnicznym, podatkowym i organizacyjnym. Obecnie corocznie wiele firm ubiega si'o tak*moliwo.0, widz*c w tym szans'przygotowania firmy i kadry do konkurowania z firmamiw ramach cz#onkostwa. Due nadzieje wi*e si'przede wszystkim z rozwojem budownictwa.Dla prawid#owego jednolitego rynku konieczne by#o ustanowienie wsplnych regu#konkurencji. Prawodastwa pa$stw cz#onkowskich koncentrowa#y si' na ochronie

prawid#owego dzia#ania ich rynkw. Podstawowe regu#y prawa konkurencji zosta#y okre.lone

w Traktacie o Wsplnocie Europejskiej (art. 8186), oraz rozporz*dzeniach i dyrektywach.Polska zdecydowa#a si' wdroy0 europejskie regu#y dotycz*ce konkurencji, nie zosta#y

przewidziane okresy przej.ciowe. Polskie prawo antymonopolowe jest jedn* z dziedzinnajbardziej zblionych do wymaga$UE. Istotny problem stanowi natomiast kwestia pomocy

publicznej, a zw#aszcza specjalnych stref ekonomicznych. Kluczowym elementem politykikonkurencji jest kontrola i przejrzysto.0 pomocy dla przedsi'biorstw, przekazywanej przez

poszczeglne pa$stwa. Unia Europejska skupia pa$stwa o rnych zasobach. Gdybyudzielanie pomocy nie by#oby poddane adnym ograniczeniom, kraje bogate mog#ybyskutecznie przyci*ga0 inwestorw. Pomoc publiczna udzielana przez pa$stwa UE musi by0zgodna z czterema oglnymi zasadami: Przejrzysto.ci, spjno.ci, subsydiarno.cii proporcjonalno.ci. Zasada przejrzysto.ci oznacza, e udzielona pomoc jest #atwa doskontrolowania oraz #atwo okre.li0 jej wysoko.0. Zasada subsydiarno.ci oznacza, e organywsplnotowe mog*zaj*0si'problemem wtedy, kiedy dzia#ania organw pa$stwowych oka*si'nieskuteczne. Zasada spjno.ci polega na d*eniu do wyrwnania poziomu ycia mi'dzy

poszczeglnymi krajami. Zasada proporcjonalno.ci jest dochowana wtedy, gdy jej wielko.0,czas trwania oraz zakres s*proporcjonalne do rangi rozwi*zywanego problemu.

Unia Europejska zakaza#a wspierania biznesu z pa$stwowej kasy. Zakazem obj'te s*nietylko wszelkie dotacje budetowe, ale take zwolnienia podatkowe, a nawet sprzedaprzezw#adze lokalne nieruchomo.ci po obnionej cenie. Od zakazu pomocy publicznej s* jednakwyj*tki, chociaby wsparcie dla ma#ych i .rednich przedsi'biorstw. Ma ono sprzyja0tworzeniu nowych miejsc pracy, nowoczesnych technologii, a przede wszystkim

przyspieszeniu zmian strukturalnych w gospodarce.

4.2.2. Pytania sprawdzaj.ceOdpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.

1. W jaki sposb polskie firmy przygotowywa#y si'do integracji z UE?2. W jakim dokumencie zosta#y okre.lone regu#y konkurencji?3. Na czym polega problem w specjalnych strefach ekonomicznych?4. Jaki jest kluczowy cel polityki konkurencji w UE?5. Jakie s*zasady pomocy publicznej udzielanej przez pa$stwa UE?6. Na czym polega zasada spjno.ci w UE?7. Co oznacza zasada przejrzysto.ci?8. Jakie s*wyj*tki od zakazu pomocy publicznej?


13/52


12

4.2.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wykonaj projekt podj'cia dzia#alno.ci gospodarczej w dowolnym kraju Unii

Europejskiej.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0 si' z warunkami podejmowania dzia#alno.ci gospodarczej w rnych krajach

UE,2) dokona0wyboru kraju, w ktrym chcia#by podj*0dzia#alno.0gospodarcz*,3) zapisa0motywy dokonanego wyboru na arkuszu papieru,4) zaprezentowa0wykonane 0wiczenie.

Wyposaenie stanowiska pracy:

foliogramy,

arkusz papieru,

o#wek lub d#ugopis.

5wiczenie 2Dokonaj symulacji rejestracji firmy instalacyjnej w dowolnym kraju UE.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:

1)

zapozna0si'z instrukcj*do zadania,2) dobra0dokumenty potrzebne przy rejestracji firmy,3) wype#ni0wybrane dokumenty,4) zaprezentowa0sposb rejestracji firmy,5) dokona0oceny 0wiczenia.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogramy dotycz*ce warunkw podejmowania dzia#alno.ci w wybranych krajach UE, wzory dokumentw potrzebnych przy rejestracji firmy,


arkusz papieru,

instrukcja do wykonania zadania.


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) omwi0sposoby przygotowa$polskich firm do integracji z UE? 2) poda0cel zak#adania firm przez Polakw w UE? 3) okre.li0 dokument, zawieraj*cy podstawowe prawa

konkurencji?

4) wymieni0podstawowe zasady pomocy publicznej w UE? 5) omwi0zasad'spjno.ci?


14/52


13

4.3. Analiza potrzeb pracodawcw i mo+liwo)ci zatrudnienia nalokalnym rynku pracy


Sytuacja gospodarcza w Polsce w ostatnich latach uleg#a znacznej poprawie. Wi'kszo.0wska2nikw ekonomicznych napawa optymizmem, szczeglnie spadaj*ca stopa bezrobocia(14.4%). W niektrych zawodach zaczyna brakowa0 odpowiednich specjalistw. Niewszystkie jednak regiony mog* pochwali0 si' tak dobrymi wska2nikami. Na niektrychrynkach sytuacja nie przedstawia si'tak dobrze. Przyk#adem moe by0rynek lokalny, gdziestopa bezrobocia wci* wynosi ponad 25%. Sytuacja ludzi poszukuj*cych pracy jest nadal

bardzo trudna. Dla wielu z nich jedyn* szans* na znalezienie pracy moe by0 za#oeniew#asnej firmy. Stwarza to szans'na tworzenie w dalszej perspektywie nowych miejsc pracy.Zawody budowlane to takie, ktre zawsze b'd*potrzebne, zw#aszcza w sytuacji rozwijaj*cejsi'gospodarki. Zak#adaj*c w#asn* firm'musimy u.wiadomi0sobie zarwno dobre, jak i z#e

aspekty takiej decyzji. 3wiadoma decyzja o za#oeniu firmy wymaga prcz wiedzy, jaknaley post'powa0, take wiary we w#asne moliwo.ci i umiej'tno.ci. Niezb'dne jest take

przeprowadzenie analizy szans i zagroe$ przedsi'wzi'cia oraz swobodne poruszanie si'w g*szczu przepisw i instytucji. Prowadzenie dzia#alno.ci gospodarczej na w#asny rachunekwymaga posiadania odpowiednich cech osobowych, umiej'tno.ci i predyspozycji. Niektreosoby nie bior*pod uwag'pracy na w#asny rachunek z powodu braku wiary we w#asne si#yi moliwo.ci, z niewiedzy jak zacz*0, z braku moliwo.ci finansowych b*d2ze strachu przed

podj'ciem ryzyka.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie s*perspektywy znalezienia pracy w twoim regionie?2. Omw zalety pracy na w#asny rachunek?3. Jakie s*zagroenia prowadzenia dzia#alno.ci gospodarczej?4. Jakie cechy powinien posiada0przedsi'biorca?5. Omw szans'powodzenia firmy projektuj*cej instalacje sanitarne ?6. Jakie szanse na znalezienie pracy wyst'puj*w twoim regionie?

4.3.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Dokonaj analizy potrzeb pracodawcw w Twoim mie.cie w zawodzie technik urz*dze$sanitarnych.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'ze statystykami PUP w swoim mie.cie,2) dokona0analizy najbardziej poszukiwanych pracownikw,3) wypisa0zapotrzebowanie na pracownikw w zakresie instalacji sanitarnych,4) zaprezentowa0wyniki swoich analiz.


15/52


14

Wyposaenie stanowiska pracy: zestaw komputerowy z pod#*czeniem do Internetu zeszyt przedmiotowy,

przybory do pisania.

5wiczenie 2Opracuj plan marketingowy dotycz*cy firmy projektuj*cej sie0wodoci*gow*na osiedlu

domkw jednorodzinnych.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z planem zagospodarowania osiedla,2) oceni0liczb'klientw,3) przeprowadzi0analiz'konkurencji na tym terenie,4) zaproponowa0przyj't*strategi',5) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: plan zagospodarowania dowolnego osiedla,

dane dotycz*ce liczby mieszka$cw osiedla, informacje o strategiach marketingowych proponowanych przez konkurencj', arkusze szarego papieru,



Czy potrafisz:

Tak Nie

1) oceni0perspektywy znalezienia pracy w Twoim regionie? 2) omwi0zalety pracy na w#asny rachunek? 3) wymieni0wady pracy na w#asny rachunek? 4) okre.li0cechy przedsi'biorcy? 5) wykona0projekt instalacji wodoci*gowej? 6) oceni0zapotrzebowanie pracodawcw na okre.lone zawody?


16/52


15

4.4. Czynniki warunkuj.ce rozwj zawodowy

4.4.1. Matria(nauczania

Obecnie w zarz*dzaniu du* wag' przywi*zuje si' do wyzwalania motywacjii zaangaowania pracownikw, identyfikowania si' ich z firm* i jej misj*. Emocjonalnyzwi*zek pracownika z firm* jest wany z punktu widzenia kultury organizacyjnej. Zwi*zekten moe powsta0, je.li osobiste i zawodowe cele pracownika pokrywaj*si'z celami firmy,a firma stwarza pracownikowi szanse osi*gni'cia tych celw. Pracownik powinien wiedzie0,

jakie ma perspektywy rozwoju zawodowego w firmie, jak moe przebiega0jego kariera, czyfirma pomoe mu w dalszym uczeniu si' i doskonaleniu. Dawno min'#y czasy, kiedyuzyskanie .redniego lub wyszego wykszta#cenia zapewnia#o zdobycie zawodu na ca#e ycie.Planowanie w#asnej kariery zawodowej jest spraw* pracownika. Natomiast zarz*dzaniekarier*pracownika naley do kierownictwa firmy. W planie zarz*dzania karier* zawodow*

pracownika mona przewidzie0 rne formy kszta#cenia. S* to: szkolenia wewn'trzne

i zewn'trzne, samokszta#cenie oraz rnego rodzaju szko#y. Szkolenia wewn'trzne s*organizowane przez rnego rodzaju fachowcw z firmy. Mog* one odbywa0 si' nastanowisku pracy lub poza nim i przybiera0 rne formy: treningu przez prac', kursw lubkonferencji. Rnego rodzaju kursy i konferencje mog* by0 prowadzone przez firmyzewn'trzne.

Wspieranie pracownikw w rnych formach kszta#cenia polega m. in. na tym, e firmapokrywa ca#o.0 lub cz'.0kosztw szkole$ lub kszta#cenia. Wydatki poniesione przez firm'na kszta#cenie pracownikw powinny spowodowa0co najmniej rwnorz'dny wzrost zyskwfirmy. Niektre korzy.ci ujawniaj* si' dopiero po d#uszym czasie. Planowanie karieryzawodowej jest wspln* spraw* pracownika i firmy, przy czym pracownik jestodpowiedzialny za planowanie kariery indywidualnej, firma za.za zarz*dzanie jego karier*.

Zajmuje si'tym dzia#personalny, .ci.le wsp#pracuj*c z menederami. Jednym z elementwzarz*dzania karierami zawodowymi pracownikw jest wytypowanie kandydatw do awansu.Zarz*dzanie karier*zawodow*pracownika obejmuje: rozmow'wst'pn*na ten temat w trakcie zatrudnienia, sporz*dzenie planu zarz*dzania karier*zawodow*, realizacj' planu, monitorowanie przebiegu kariery, rozmowy z pracownikiem

w ustalonych terminach z okazji ocen okresowych lub awansu.

Potrzeby edukacyjne pracownikw wynikaj*z: strategii firmy,

analizy stanowisk pracy i kwalifikacji pracownikw,

indywidualnych potrzeb zg#aszanych przez pracownikw.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany wykonania 0wicze$.1. Jakie czynniki warunkuj*rozwj zawodowy pracownika?2. Jakie s*formy kszta#cenia w zarz*dzaniu karier*pracownika?3. Na czym polega szkolenie wewn'trzne pracownika?4. Co obejmuje zarz*dzanie karier*pracownika?5. Z czego wynikaj*potrzeby edukacyjne pracownika?6. Na czym polega zewn'trzne szkolenie pracownika?

7. Co obejmuje proces ewaluacji rozwoju pracownika?


17/52


16

4.4.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Opracuj plan w#asnej kariery zawodowej w firmie instalacyjnej.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z moliwo.ciami zatrudnienia w firmie instalacyjnej,2) okre.li0cele osobiste i zawodowe,3) nazwa0zdarzenia wyznaczaj*ce kolejne etapy kariery,4) okre.li0planowany termin wyst*pienia zdarzenia,5) wymieni0dzia#ania, jakie musi podj*0, aby zrealizowa0dany etap kariery,6) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: tabela zawieraj*ca elementy planu kariery zawodowej,

zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania.

5wiczenie 2Opracuj w#asny schemat dotycz*cy rozwoju personelu.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) obejrze0przyk#adowy schemat rozwoju personelu,2) okre.li0korzy.ci dla firmy wynikaj*ce z rozwoju personelu,3) okre.li0etapy rozwoju personelu,4) wymieni0cele wsplne dla firmy i pracownika,5) zaprezentowa0wykonane 0wiczenie,6) dokona0oceny 0wiczenia.

Wyposaenie stanowiska pracy: przyk#adowy schemat rozwoju personelu, arkusz papieru A4, o#wek lub d#ugopis.


Czy potrafisz: Tak Nie1) wymieni0czynniki warunkuj*ce rozwj zawodowy pracownika? 2) dobra0formy kszta#cenia w zarz*dzaniu karier*pracownika? 3) wymieni0elementy zarz*dzania karier*pracownika? 4) okre.li0elementy zarz*dzania karier*pracownika? 5) wykona0plan rozwoju personelu? 6) omwi0 na czym polega szkolenie wewn'trzne i zewn'trzne

pracownika? 7) okre.li0potrzeby edukacyjne pracownika?


18/52


17

4.5. Zasady pracy grupowej


Przyst'puj*c do jakiejkolwiek pracy, zawsze naley zada0 sobie pytanie, w jaki sposbnajlepiej mona j* wykona0. Czy lepszy efekt uzyskamy dzia#aj*c indywidualnie, czy te

pracuj*c w zespole? Jest wiele rodzajw ludzkiej aktywno.ci, ktre ze swej istoty powinnyby0 wykonywane jednoosobowo np. pisanie ksi*ek. Praca indywidualna to pracawykonywana przez pojedynczego wykonawc'i zwi*zana z okre.lonym stanowiskiem pracy.Sk#adaj* si' na ni* rnego rodzaju operacje lub czynno.ci, wynikaj*ce z charakteru danej

pracy. Forma organizacji pracy jest uzaleniona od sytuacji, w ktrej si' j* wykonuje, odstopnia jej z#oono.ci, oczekiwa$ otoczenia, spodziewanej efektywno.ci wielu innychczynnikw. Jednak podstawow* forma pracy w organizacji gospodarczej jest pracazespo#owa. Ten rodzaj dzia#ania uznawany jest za wysz* form' organizacji pracy. Istot*

pracy zespo#owej jest tworzenie efektywnych struktur wykorzystuj*cych zbiorowy potencja#

pracownikw w celu podnoszenia efektywno.ci pracy. Praca grupowa opiera si'o: partnerskie relacje interpersonalne, rwnoprawny udzia#zespo#u w jej pracach, uwzgl'dniaj*cy rne pogl*dy i pomys#y, wypracowanie akceptowalnego przez wszystkich, realnego rozwi*zania, eksponowanie wsp#dzia#ania a nie rywalizowania.

Udany zesp#rozumie swoje cele i zadania, elastycznie dostosowuje sposb dzia#ania doprzyj'tych celw, posiada wysoki stopie$komunikacji i nie ogranicza niezaleno.ci swoichcz#onkw. Zgrany zesp# w#a.ciwie wykorzystuje ich umiej'tno.ci, pozwala rozwija0indywidualne pomys#y i tworzy0w#asne opinie.

W pracy zespo#owej mona wyodr'bni0nast'puj*ce zasady: naley s#ucha0tego, co maj*do powiedzenia inni, zach'ca0innych do przedstawiania swoich opinii,

nie wolno godzi0si'zbyt szybko i #atwo, ani i.0na kompromis, nie naley rywalizowa0z innymi, nie wolno si'targowa0.

Prac' zbiorow* cechuje wsp#dzia#anie, partnerstwo, #*czenie zawodw i specjalno.ci,pe#nienie rnych funkcji i cz'sto zbiorowa odpowiedzialno.0za rezultaty grupy. Moliwo.cizespo#u to co. wi'cej ni suma moliwo.ci osb wchodz*cych w jego sk#ad. Zesp# maw sobie duy potencja# twrczy, zw#aszcza je.li jego cz#onkowie uzupe#niaj*si'wzajemnie,wnosz*c rnorodne umiej'tno.ci, do.wiadczenia i zdolno.ci. Przeszkolenie zespo#ww zakresie grupowych metod rozwi*zywania problemw moe pobudzi0 ich kreatywno.0oraz innowacyjno.0.

W przedsi'biorstwie wyst'puj*trzy rodzaje grup:

grupy formalne, stanowi*ce sta#y element struktury organizacyjnej firmy, z#oone z kierownika i podleg#ych mu pracownikw, zespo#y zadaniowe, maj*ce rwniecharakter formalny, lecz tworzone tylko na czas realizacji okre.lonego zadania. Sk#adaj*si'z szefa zespo#u i jego cz#onkw, grupy nieformalne, powstaj*ce spontanicznie. 5*cz* ludzi o wsplnych

zainteresowaniach i wzajemnej sympatii. Ich cz#onkowie pomagaj* sobiew rozwi*zywaniu problemw zawodowych i osobistych.Praktyka ycia codziennego dowodzi, i jedni ludzie potrafi* osi*gn*0 bardzo dobre

rezultaty swojej dzia#alno.ci, a inni w podobnych warunkach, d**c do podobnych celw,mimo znacznych wysi#kw i zabiegw nie osi*gaj*tego, co zamierzyli. Rnice te wynikaj*

przewanie z odmiennego sposobu dzia#ania, Ci, ktrzy odnosz* sukces ko$cowy, pracuj*

w sposb zorganizowany. Prawid#owo zorganizowane dzia#anie powinno by0 realizowanewed#ug schematu, ktry nazwany jest cyklem organizacyjnym. Cykl po raz pierwszy zosta#


19/52


18

opisany przez francuskiego uczonego Luisa Le Chatelier i przedstawia uk#ad logicznienast'puj*cych, zalenych od siebie etapw: u.wiadomienie sobie i cz#onkom zespo#u celw, ktre zamierzamy osi*gn*0, zbadanie warunkw przysz#ego dzia#ania oraz .rodkw, ktrymi dysponujemy, planowanie dzia#ania, czyli obmy.lenie .rodkw i sposobw dzia#ania, dostosowanych

zarwno do celu jak i warunkw dzia#ania, pozyskanie i przygotowanie ludzi, .rodkw i materia#w niezb'dnych do wykonaniaplanu,

realizacja wykonania planu, kontrola polegaj*ca na porwnaniu realizacji oraz wynikw ko$cowych ze stanem

po*danym lub odpowiednimi wzorcami, a take na sformu#owaniu wnioskwdotycz*cych przysz#ych dzia#a$.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.

1. Na czym polega praca zespo#owa?2. Jakie cechy posiada praca indywidualna?3. Jakie s*wady pracy indywidualnej a jakie zespo#owej?4. Wymie$zasady pracy zespo#owej?5. Jakie s*cechy pracy zespo#owej?6. Czym charakteryzuj*si'grupy zadaniowe w przedsi'biorstwie?

4.5.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Podaj przyk#ady grup formalnych i nieformalnych istniej*cych w znanym Ci

przedsi'biorstwie.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) obejrze0film instruktaowy o rnych grupach istniej*cych w firmach,2) zapisa0rodzaje grup,3) okre.li0grup'formaln*i nieformaln*,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.


film instruktaowy o rnych grupach istniej*cych w firmach, zeszyt przedmiotowy,


5wiczenie 2Zorganizuj wed#ug etapw cyklu organizacyjnego wykonanie instalacji gazowej w domu

jednorodzinnym.



1) zapozna0si'z etapami cyklu organizacyjnego,


20/52


19

2) zbada0warunki w jakich dzia#asz oraz .rodki, ktrymi dysponujesz,3) zorganizowa0prac'ludzi,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.


foliogramy zawieraj*ce etapy cyklu organizacyjnego, dane zawieraj*ce warunki w jakich dzia#a oraz .rodki, ktrymi dysponujesz, zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania.


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wyodr'bni0zasady pracy grupowej? 2) wymieni0rodzaje grup wyst'puj*cych w przedsi'biorstwie? 3) okre.li0etapy cyklu organizacyjnego? 4) zaplanowa0okre.lone dzia#anie wed#ug cyklu organizacyjnego?


21/52


20

4.6. Komunikacja interpersonalna


Jednym z najwaniejszych warunkw, jaki musi by0 spe#niony w zorganizowanejdzia#alno.ci jest sprawna komunikacja. Definicje, jakie spotyka si' w literaturze

psychologicznej, daj* podstaw' do stwierdzenia, i komunikacja interpersonalna to procesustawicznego przekazywania komunikatu mi'dzy jego 2rd#em (nadawc*), a odbiorc* tegokomunikatu. Jednak, aby mona by#o mwi0 o istnieniu komunikacji musz* istnie0 trzyogniwa:

nadawca, czyli osoba, ktra przesy#a okre.lon*informacj', odbiorca, czyli osoba, do ktrej dan*informacj'kierujemy, kod, czyli sposb przekazu tej informacji: obraz, gest itp.

Wiele nieporozumie$ w relacjach interpersonalnych jest wynikiem z#ej komunikacji.O efektywnej komunikacji mona mwi0wwczas, kiedy tre.0wypowiedzi jest zrozumiana

zgodnie z intencjami nadawcy przekazu.Proces komunikacji interpersonalnej moe odbywa0si'w formie:

komunikacji werbalnej (s#ownej), komunikacji niewerbalnej (bezs#ownej).

Komunikacja werbalna to komunikacja oparta na s#owie. Sprowadza si'ona do tego, iprzekazuj*c komunikaty uywamy s#w.

Bior*c pod uwag'kierunek przesy#anych komunikatw, rozrniamy komunikacj': pionow*, dotyczy najcz'.ciej komunikatw formalnych przep#ywaj*cych pomi'dzy

pracownikami i ich prze#oonymi w celu osi*gania za#oonych celw, przekazaniainformacji i polece$, a take zasygnalizowania spraw wymagaj*cych szczeglnej uwagilub rozwi*zania problemu. Mwimy wwczas o komunikacji skierowanej ku do#owi.Moemy mie0rwniedo czynienia z odwrotnym kierunkiem komunikacji pionowej. Mato miejsce, gdy podw#adni informuj* prze#oonych o swoich osi*gni'ciach, stopniuwykonanych zada$oraz wyst'puj*cych w pracy problemach.

poziom*, mamy z ni*do czynienia wwczas, gdy przebiega ona mi'dzy cz#onkami tejsamej grupy lub pracownikami pe#ni*cymi funkcje na tym samym poziomie.

Komunikacja niewerbalna dotyczy przekazu bezs#ownego, wyst'puj* tu nast'puj*ce kana#yekspresji niewerbalnej:

ruch cia#a, zaleno.ci przestrzenne.

Ruchy cia#a to przede wszystkim: mimika twarzy, postawa cia#a, nat'enie g#osu,

ekspresja oczu, gesty itp.Zaleno.ci przestrzenne to proksemika dostarczaj*ca informacji o partnerach napodstawie przestrzennej odleg#o.ci mi'dzy nimi. Blisko.0 przestrzenna jest wska2nikiemlubienia, sympatii. Im mniejszy dystans, tym blisza relacja.

Bariery w procesie komunikacji interpersonalnej

Przeszkod* w komunikacji interpersonalnej jest kady czynnik, ktry zak#cai jednocze.nie utrudnia wymian' informacji mi'dzy nadawc* i odbiorc*. Jedne z nich(najcz'.ciej zewn'trzne) mona bardzo szybko zidentyfikowa0, inne (najcz'.ciejwewn'trzne) wymagaj*g#'bszej analizy zachowa$obydwu stron wyst'puj*cych w procesiekomunikowania si'. Poszukuj*c sposobw przezwyci'ania tych barier, szczegln* uwag'naley skoncentrowa0nie tylko na samej identyfikacji tych barier, ale przede wszystkim na

2rd#ach ich powstawania. Cz'sto u podstaw ich nieporozumie$w procesie komunikowaniasi' le* nie zak#cenia zewn'trzne (np. techniczne), lecz rnice pogl*dw, brak tolerancji


22/52


21

i uznawania cudzych warto.ci, a take niezbyt jasny sposb przekazywania komunikatw.Reakcj* (i to po obu stronach procesu komunikacji) na powsta#e bariery jest najcz'.ciejd*enie za wszelk* cen' do udowodnienia swojej racji, co tworzy dalej #a$cuch zachowa$agresywnych. Reakcj* (i to po obu stronach procesu komunikacji) na powsta#e bariery jestnajcz'.ciej d*enie za wszelk*cen'do udowodnienia swojej racji(lub si#y), co tworzy dalej

#a$cuch zachowa$agresywnych. Szukaj*c drg do likwidowania przeszkd we wzajemnymporozumiewaniu si'oraz do ich przezwyci'enia wskazane jest nawi*zywanie do: technik aktywnego s#uchania, pracy nad sob*, w kierunku ograniczenia wysy#ania fa#szywych komunikatw, tworzenia atmosfery zaufania i wzajemnego zrozumienia,

wyzwalania zachowa$ empatycznych, polegaj*cych na wczuwaniu si' w sytuacj'partnera.

U.wiadomienie rodzajw barier, jak i sposobw ich tworzenia oraz emocji wywo#anychu odbiorcy to wany element kszta#towania umiej'tno.ci budowania w#a.ciwych relacjimi'dzy lud2mi i lepszego ich wzajemnego zrozumienia.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie ogniwa musz*wyst*pi0w komunikacji?2. Jakie s*formy komunikacji interpersonalnej?3. Na czym polega komunikacja werbalna?4. Kiedy mamy do czynienia z komunikacj*pionow*a kiedy z poziom*?5. Na czym polega komunikacja niewerbalna?

6. Jakie s*bariery komunikacji?7. W jaki sposb moemy likwidowa0bariery w komunikacji?

4.6.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Przeprowad2 negocjacj' z klientem na temat ceny oferowanej us#ugi stosuj*c rne

techniki komunikacji.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z technikami komunikacji,

2) zaplanowa0przebieg rozmowy,3) wybra0sposb negocjacji,4) oceni0charakter klienta,5) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogram zawieraj*cy techniki komunikacji i ich charakterystyk', kartki samoprzylepne zawieraj*ce cechy klientw, przybory do pisania.


23/52


22

5wiczenie 2Opisz bariery wyst'puj*ce w kontaktach z klientami firmy.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z barierami w komunikacji interpersonalnej,2) zapisa0przyczyny tych barier,3) zaprezentowa0efekty swojej pracy,4) dokona0oceny 0wiczenia.

Wyposaenie stanowiska pracy: literatura dotycz*ca barier w komunikacji, kartka papieru A4,



Czy potrafisz:

Tak Nie

1) okre.li0, co to jest komunikacja interpersonalna? 2) wymieni0ogniwa komunikacji? 3) omwi0formy komunikacji? 4) poda0przyk#ady komunikacji werbalnej ? 5) wskaza0przyczyny barier w komunikacji? 6) poda0sposoby likwidowania barier w komunikacji?


24/52


23

4.7. Metody i techniki negocjacji


Negocjacje to skomplikowany proces, w ktrym kada ze stron stara si'doprowadzi0dopodj'cia wsplnej decyzji.

W.rd rodzajw negocjacji mona wyrni0negocjacje: twarde,

mi'kkie, zbiorowe.

Strategia i zasady negocjacji wymuszaj*, aby ustali0 najwaniejsze elementy negocjacjitakie np., jak okre.lenie sk#adu zespo#u prowadz*cego negocjacje, etapw negocjacji, organuw przedsi'biorstwie, ktry b'dzie zatwierdza# uzgodnione stanowisko i podpisywa#

porozumienie. W trakcie negocjacji naley pozyska0zaufanie partnera dzi'ki odpowiedniemusposobowi prowadzenia rozmowy.

Metody i techniki prowadzenia negocjacji: przygotowanie negocjacji, okre.laj*ce cele i zadania negocjacji oraz ustalaj*ce taktyk'

prowadzenia negocjacji,

opracowanie instrukcji dla negocjatorw, ktrymi s* kierownicy rnego szczeblaw zaleno.ci od rodzaju i rangi negocjacji,

przygotowanie rozmw negocjacyjnych, w ktrych jest ci*g#a moliwo.0kontaktowaniasi'z naczelnym kierownictwem akceptuj*cym uzgodnione ustalenia,

podsumowanie wynikw negocjacji, ustalenie tre.ci porozumienia.Istnieje wiele sposobw przygotowania si' do negocjacji. Wszystkie jednak obejmuj*

zbieranie informacji, zw#aszcza tych, ktre mog*mie0wp#yw na ich wynik. Jedni preferuj*zdobywanie informacji bezpo.rednio od partnera negocjacji, inni wykorzystuj* inne 2rd#a(biblioteki, prasa, radio, telewizja, internet i inne). Naley pami'ta0, i kada informacjazwi*zana z tematem planowanych rokowa$ przyblia nas do sukcesu w negocjacjach.Pozwala nam unikn*0 licznych nieporozumie$ i przede wszystkim wp#ywa na liczb'i rnorodno.0 tworzonych przez nas rozwi*za$, co cz'sto ma kluczowe znaczeniew negocjacjach.

Znany teoretyk negocjacji- William Ury, wyrnia pi'0 najwaniejszych etapw nadrodze do porozumienia, ktre mog#oby satysfakcjonowa0obie strony. Oto one: okre.lenie interesw w#asnych i partnera, podanie pomys#w rozwi*za$, opracowanie sposobu wybrania wsplnego rozwi*zania,

przewidzenie skutkw braku porozumienia, sformu#owanie propozycji porozumienia ko$cowego.

Rzadko zdarza si', aby pierwsza oferta negocjacyjna zosta#a zaakceptowana przez drug*stron' negocjacji. W wi'kszo.ci przypadkw czeka nas raczej d#uga droga, ktra pozwoliwypracowa0 porozumienie zrozumia#e i akceptowalne dla obu stron. Dlatego te wartozastanowi0si'nad co najmniej trzema moliwymi propozycjami porozumienia. Mona tegodokona0na przyk#ad przy pomocy schematu trzech pyta$zaproponowanego przez WilliamaUry:

1. Co chcia#bym osi*gn*0?To pytanie o nasze aspiracje i ambicje. Odpowied2jest cz'sto propozycj*najlepszego dla

nas rozwi*zania.

2. Z czego by#bym zadowolony?


25/52


24

Odpowied2 na to pytanie moe nam u.wiadomi0 na jakie ust'pstwa jeste.my gotowiwyrazi0zgod'.3. Z czym mog'si'pogodzi0?

To pytanie o ostateczn*granic'naszych ust'pstw. Odpowied2ukazuje nasze minimalneoczekiwania, ktre musz*by0spe#nione.

Style negocjacji

Wyrniamy dwa style negocjacji: negocjacje pozycyjne oraz problemowe.Negocjacje pozycyjne s* zazwyczaj trudne i d#ugotrwa#e. Polegaj* one g#wnie na

obalaniu argumentw przeciwnej strony. Wad* negocjacji pozycyjnych s* cz'sto impasy,ryzyko sztywnego upierania si' stron przy ich stanowiskach oraz cz'sto nietrwa#o.0

porozumie$. Walka o przeforsowanie w#asnego stanowiska, jaka towarzyszy negocjacjompozycyjnym, moe take popsu0nasze relacje z partnerami.

Podstawowym celem negocjacji problemowych jest osi*gni'cie korzystnegoporozumienia przy maksymalnej satysfakcji obu stron. Dbanie o satysfakcj'drugiej strony mamiejsce wwczas, gdy przewiduje si' dalsze spotkania z tym samym partnerem. Zadaniem

negocjatorw jest wwczas rozwi*zanie wsplnego problemu. Najwi'ksz* zalet* negocjacjiproblemowych jest moliwo.0 osi*gni'cia porozumienia lepszego ni mechanicznykompromis. Negocjacje problemowe sprzyjaj* utrzymaniu dobrych stosunkw mi'dzystronami. Do ich wad naley nieco d#uszy czas negocjowania ni w wypadku stylu

pozycyjnego. Negocjacje problemowe wymagaj* take duych umiej'tno.cikomunikacyjnych.

Techniki negocjacji Zasady ust'powania w negocjacjach:

Ust'pstwa powinny by0niewielkie - cz#owiek bardziej postrzega sam fakt ust'pstwa nijego wielko.0. Ma#e ust'pstwo zach'ca do wzajemno.ci - due do zach#anno.ci.

Ust'pstwa powinny by0 stopniowo malej*ce - zmniejszaj*ce si' ust'pstwa sk#aniaj*drug* stron* do wcze.niejszego podpisania porozumienia, uwaa ona bowiem, e zbliamysi'do granic swoich moliwo.ci.

Ust'powa0 naley powoli i nie#atwo szybkie ust'pstwo nie daje satysfakcji naszemupartnerowi, bardziej cenimy to o co musimy walczy0.

Nie kade ust'pstwo partnera musi by0odwzajemnione - ust'pstwa odwzajemnione niezawsze s*konieczne, a rwne ust'pstwa nie zawsze s*sprawiedliwe.

Unikaj zasady dzielenia rnicy na p# matematyczne dzielenie ofert na p# cz'stobywa niekorzystne dla obu stron.

Naley ostronie traktowa0 "absurdaln* propozycj'" drugiej strony absurdalna

propozycja cz'sto stosowana jest w celu zbadania naszej determinacji i naszego stanowiska.Nie naley podda0si'emocjom lecz wyja.ni0absurdalno.0propozycji.Nie id2 pierwszy na ust'pstwa w wanych sprawach ust'pstwo jako pierwsze

w sprawach wanych jest traktowane jako s#abo.0negocjatora. W zamian warto wyprzedzi0partnera w ust'pstwach dotycz*cych spraw nieistotnych.

Naley wystrzega0si'eskalacji ust'pstw pod koniec negocjacji cz'sto wykorzystywanatechnika zwi'kszania *da$pozornie zako$czonych junegocjacji.

Inne wane zasady dotycz*ce ust'pstw: nie naley okazywa0zadowolenia z pierwszegoust'pstwa uczynionego przez oponenta, naley upewni0 si', e druga strona rozumiei w#a.ciwie ocenia warto.0 uzyskanego ust'pstwa, naley pami'ta0 o udzielonychust'pstwach i od czasu do czasu przypomnie0o nich oponentowi, naley dobrze zrozumie0

wszystkie wymagania drugiej strony, zanim zacznie si' czyni0 jakiekolwiek ust'pstwa, nienaley zak#ada0, e oponent zrozumie korzy.ci z uzyskanych ust'pstw.


26/52


25

Mierz wysoko

Wysokie *dania negocjatora bardzo korzystnie wp#ywaj* na osi*gane przez niegorezultaty. Zbyt wysokie niczym nie uzasadnione *dania mog*zirytowa0partnera, a przez toutrudni0 rozmowy. Najprawdopodobniej najlepsz* strategi* jest wysuwanie takich *da$,ktre partner uzna za spore (budzi to bowiem respekt- i po prostu jest korzystne), ale nie

przesadne (co mog#oby powodowa0 irytacj' i stanowi0 przyczyn' poszukiwania innegopartnera negocjacji). Nie zgadzaj si'na pierwsz*propozycj'Pierwsz*propozycj'odrzucamygdy, z regu#y jest ona zbyt wygrowana i partner przygotowany jest na ust'pstwa. Po drugienasza akceptacja dla pierwszej oferty traktowana jest jako nasza s#abo.0. Technika dobry-z#y facet

Z jednej strony wyst'puje dwch negocjatorw z ktrych: pierwszy rozpoczynanegocjacje stawiaj*c wygrowane *dania, tworz*c nieprzychyln*, stresuj*c* sytuacj'(czasami obraaj*c drug* stron') a drugi negocjator przejmuje inicjatyw', zachowuj*c si'

bardzo grzecznie stosuje technik' ma#ych ust'pstw - pozornie korzystn* dla obu stron.W rzeczywisto.ci jest ona korzystna jedynie dla strony "dobrego i z#ego faceta". Technika sytuacji hipotetycznej co by by#o, gdyby.

Technika polegaj*ca na zadawaniu hipotetycznych pyta$ co by by#o, gdyby. Pytania temaj*na celu zbadanie sytuacji i moliwo.ci przeciwnika negocjacji. Przyk#adowe pytanie: co

by by#o gdyby.my zrezygnowali z gwarancji ? Technika ograniczonych kompetencji

W technice tej mona zdoby0 przewag' odmawiaj*c zaakceptowania propozycji zewzgl'du na ograniczone kompetencje (pe#nomocnictwo). Techniki zwi*zane z wykorzystaniem czasu

Przyk#adowe techniki zwi*zane z czasem:a) celowo przed#uamy rozmowy w sytuacji, gdy partnerowi zaley na najszybszym

zako$czeniu, celowo unikamy podj'cia decyzji, a do momentu w ktrymprawdopodobnie nast*pi korzystna zmiana uk#adu si#, technika terminw ostatecznychlub nieprzekraczalnych - okre.lanie przez jedn*ze stron ostatecznego czasu zako$czeniarozmw ze wzgl'du na wany powd (ma na celu zmuszenie drugiej strony dowcze.niejszego ust*pienia b*d2rozpocz'cia rozmw)

b) szczeg#owe analizowanie drobiazgw, oczekiwanie na dalsze instrukcje chorobydyplomatyczne prowokowanie rozbieno.ci i utarczek s#ownych zmiana sk#adudelegacji podnoszenie starych problemw, d#ugo za#atwianych reklamacji itp., naleganiena pe#ne t#umaczenie tekstw *danie zmiany miejsca prowadzenia negocjacji,

p2niejsze rozpoczynanie, wcze.niejsze ko$czenie odwo#ywanie spotka$,c) celowe op2nianie rozpoczynania negocjacji - druga strona czeka nieokre.lony czas (dni,

miesi*ce) na rozpocz'cie negocjacji. Wykorzystujemy korzystne dla siebie pory

prowadzenia negocjacji zwi*zane z aktywno.ci*dobow*cz#owieka (kowronki lepiejpracuj*ce rano czy nocne Marki - lepiej pracuj*cy wieczorem). Przed#uanie negocjacjiw sytuacji gdy przeciwnikiem jest cz#owiek starszy i widzimy jego zm'czenie,

technika wskazania ewentualnych konsekwencji- polegaj*ca na u.wiadomieniu drugiejstronie konsekwencji braku porozumienia lub pokazanie jakie konsekwencje negatywne

b'dzie mia#o przyj'cie danego porozumienia dla obydwu stron, technika wskazania przeciwnego przyk#adu - cz#owiek z regu#y d*y do potwierdzenia

przekona$ w#asnych i ignoruje informacje niezgodne z podj'tymi przez niegoprzekonaniami. Taki sposb my.lenia ogranicza negocjatorw. Os#abienie takiegosposobu my.lenia jest moliwe poprzez wskazanie drugiej stronie przyk#adu niezgodnegoz jej przekonaniami.


27/52


26


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie s*rodzaje negocjacji?2. Na czym polega przygotowanie si'do negocjacji?

3. Jakie s*style negocjacji?4. Na czym polegaj*negocjacje pozycyjne?5. Na czym polegaj*negocjacje problemowe?6. Jakie s*techniki negocjacji zwi*zane z czasem?7. Jakie s*zasady ust'pstwa w negocjacjach?8. Ktra z technik s#uy do zbadania sytuacji i moliwo.ci przeciwnika negocjacji?

4.7.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wynegocjuj z pracodawc*podwyk'wynagrodzenia, stosuj*c jedn*z technik negocjacji.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z rodzajami technik negocjacyjnych,2) dokona0wyboru jednej z technik,3) przygotowa0argumenty przemawiaj*ce za podwyk*wynagrodzenia,4) zaprezentowa0symulacj'negocjacji.


foliogramy zawieraj*ce rodzaje technik negocjacji, kartki samoprzylepne z nazwami technik,


5wiczenie 2Zaplanuj negocjacje z klientem dotycz*c* ceny za us#ug' pod#*czenia nieruchomo.ci

zlokalizowanej na jego dzia#ce do sieci kanalizacyjnej.



1) opracowa0cennik twoich us#ug,2) zaplanowa0kolejno.0wykonania robt,3) obejrze0film przedstawiaj*cy negocjacje biznesowe,4) zaplanowa0przebieg rozmowy,5) zaprezentowa0efekty swojej pracy,6) dokona0samooceny.

Wyposaenie stanowiska pracy: film prezentuj*cy negocjacje biznesowe, druk Plan dzia#ania, przybory do pisania,

kartka papieru A4.


28/52


27


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wskaza0rodzaje negocjacji?

2) omwi0rnice pomi'dzy negocjacjami pozycyjnymi a problemowymi? 3) omwi0style negocjacji? 4) rozpozna0techniki negocjacji? 5) wskaza0cel negocjacji problemowych? 6) przeprowadzi0negocjacj'dowoln*technik*?


29/52


28

4.8. Dokumentacja towarzysz.ca procesowi poszukiwaniapracy, rozmowa kwalifikacyjna


Kady zainteresowany poszukiwaniem pracy powinien umie0 redagowa0 podstawowepisma i dokumenty, jakie towarzysz*procesowi poszukiwania pracy. Zaliczamy do nich: list intencyjny,

list motywacyjny,

yciorys zawodowy.Od formy tych dokumentw zaley, czy potencjalny pracodawca zaprosi nas na rozmow'

kwalifikacyjn*. Na ich podstawie pracodawca b'dzie mg# zapozna0 si' z umiej'tno.ciamikandydata do pracy, a take z jego wykszta#ceniem i celami, jakie stawia sobie na .ciecekariery zawodowej. Informacje te stanowi*podstaw'pierwszej selekcji kandydatw.

List intencyjnyList intencyjny to oferta sk#adana bezpo.rednio do pracodawcy lub do instytucji

po.rednicz*cej w poszukiwaniu pracy i powinien zawiera0: imi'i nazwisko, dok#adny adres zamieszkania, numer telefonu lub e-mail, uzasadnienie, dlaczego go sk#adasz, informacje o kwalifikacjach, umiej'tno.ciach, do.wiadczeniach, wyja.nienie, dlaczego chcesz pracowa0w danej firmie lub dlaczego chcesz wykonywa0

akurat t'prac'.Cech charakterystyczn*tego listu jest ch'0zainteresowania swoj*osob*, pomimo e nie

jeste.my pewni, czy akurat w danej chwili odbiorca poszukuje osoby na dane stanowisko.

List motywacyjny

List motywacyjny ma charakter i struktur' podobn* do listu intencyjnego. Rnicapolega jedynie na tym, e list motywacyjny stanowi odpowied2 na ofert' pracodawcyi zawiera uzasadnienie ubiegania si' o prac' na konkretnym stanowisku. W tre.ci listumotywacyjnego wyrnia si'trzy podstawowe cz'.ci: wst'p, cz'.0zasadnicz*, ktr*stanowiuzasadnienie oraz zako$czenie.List w zaleno.ci od wymaga$ pracodawcy powinien by0 napisany odr'cznie lubkomputerowo i zawiera0informacje odpowiadaj*ce wymogom stanowiska, o ktre si'ubiegakandydat. W li.cie powinny znajdowa0si'przyj'te formy grzeczno.ciowe, typu: Szanowna

Pani lub Szanowny Panie. W li.cie kandydat powinien zaznaczy0, o jakie stanowisko si'ubiega, przedstawi0swoje kwalifikacje i umiej'tno.ci oraz zasugerowa0pracodawcy korzy.ciwynikaj*ce z zatrudnienia jego osoby.

7yciorys zawodowy6yciorys zawodowy jest pierwszym dokumentem, ktry pracodawca bierze do r'ki.

Zawiera on mocne i s#abe strony kandydata na pracownika. 6yciorys powinien by0przygotowany starannie i zgodnie z przyj'tymi normami. W yciorysie kandydat powinienprzedstawi0 najwaniejsze informacje o sobie, swoim wykszta#ceniu, a takezainteresowaniach. Wszystkie dane podaje si' w przedzia#ach czasowych aczkolwiek ichkolejno.0 jest nietypowa. Na pierwszym miejscu podaje si' informacje o faktach, ktre

wydarzy#y si'najp2niej.


30/52


29

Prawid#owo napisany yciorys sk#ada si' z pi'ciu cz'.ci. W pierwszej z nich znajduj* si'dane osobowe czyli:

imiona i nazwisko,

data urodzenia,

stan cywilny,

adres i numer telefonu.

W drugiej cz'.ci prezentowane s* informacje dotycz*ce przebiegu nauki. Trzecia cz'.0dotyczy do.wiadczenia zawodowego, czyli zak#adw pracy, w ktrych kandydat pracowa#i zdobywa#do.wiadczenie. Wszystkie dodatkowe umiej'tno.ci, takie jak znajomo.0 j'zykwobcych, prawo jazdy, obs#uga komputera zawieraj* si'w cz'.ci czwartej. Ostatnia cz'.0 tozainteresowania kandydata i jego hobby. Zdarza si', e yciorys zawiera jeszcze jedn*cz'.0,w ktrej prezentowane s* referencje, tzn. opinie o pracowniku wystawione przezwcze.niejszych pracodawcw.

Rozmowa kwalifikacyjnaDo pierwszego kontaktu osobistego mi'dzy pracownikiem i pracodawc* dochodzi

podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Pracownik powinien wtedy zaprezentowa0 si' jaknajlepiej, przedstawi0 wszystkie swoje atuty, wywrze0 dodatnie wraenie na pracodawcy.Dlatego te do rozmowy kwalifikacyjnej naley si' dobrze przygotowa0. Nie wystarczy

przedstawienie siebie w dobrym .wietle, konieczne jest te zebranie najwi'kszej wiedzy natemat przysz#ego zak#adu pracy, przysz#ego stanowiska. To, jak kandydat zaprezentuje si'w oczach rozmwcy cz'sto jest waniejsze, anieli do.wiadczenie i kwalifikacje, jakie

posiada.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie dokumenty potrzebne s*w procesie poszukiwania pracy?2. Jaka jest rnica pomi'dzy listem intencyjnym a listem motywacyjnym?3.Z jakich elementw sk#ada si'list motywacyjny?4. Jakie elementy zawiera yciorys zawodowy?5.Co jest celem rozmowy kwalifikacyjnej?6. Jak naley przygotowa0si'do rozmowy kwalifikacyjnej?

4.8.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Opracuj w#asny yciorys zawodowy.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z elementami yciorysu zawodowego,2) dopasowa0w#asne dane do elementw yciorysu,3) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogram zawieraj*cy elementy yciorysu zawodowego, kartka papieru,


31/52


30


literatura dotycz*ca dokumentacji towarzysz*cej procesowi poszukiwania pracy.

5wiczenie 2Przeprowad2 rozmow' kwalifikacyjn* z koleg* chc*cym podj*0 prac' w firmie

instaluj*cej urz*dzenia sanitarne.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) obejrze0film Rozmowa kwalifikacyjna,2) opracowa0wymagania niezb'dne do otrzymania pracy,3) przeprowadzi0symulacj'rozmowy kwalifikacyjnej.

Wyposaenie stanowiska pracy: film, pt. Rozmowa kwalifikacyjna

arkusz papieru A4,



Czy potrafisz:Tak Nie

1) opracowa0list motywacyjny? 2) omwi0elementy yciorysu zawodowego? 3) rozpozna0list intencyjny?

4) wyja.ni0rnic'pomi'dzy listem motywacyjnym a intencyjnym? 5) omwi0zasady rozmowy kwalifikacyjnej?


32/52


31

4.9. Uczestnicy procesu budowlanego

4.9.1 Materia(nauczania

Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, s*:1) inwestor,

2) inspektor nadzoru inwestorskiego,

3) projektant,

4) kierownik budowy lub kierownik robt.

Do obowi*zkw inwestora naley zorganizowanie procesu budowy, z uwzgl'dnieniemzawartych w przepisach zasad bezpiecze$stwa i ochrony zdrowia, a w szczeglno.cizapewnienie:

1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektw,

2) obj'cia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,

3)

opracowania planu bezpiecze$stwa i ochrony zdrowia,4) wykonania i odbioru robt budowlanych,5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robt budowlanych

lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robt budowlanych przez

osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.Inwestor moe ustanowi0inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. Inwestor moe

zobowi*za0 projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. W#a.ciwy organ moew decyzji o pozwoleniu na budow'na#oy0na inwestora obowi*zek ustanowienia inspektoranadzoru inwestorskiego, a take obowi*zek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkachuzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robt budowlanych b*d2

przewidywanym wp#ywem na .rodowisko. Minister w#a.ciwy do spraw budownictwa,

gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okre.li, w drodze rozporz*dzenia, rodzaje obiektwbudowlanych, przy ktrych realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoruinwestorskiego, oraz list' obiektw budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinienkierowa0 si' organ podczas nak#adania na inwestora obowi*zku ustanowienia inspektoranadzoru inwestorskiego.

Do podstawowych obowi*zkw projektanta naley:1) opracowanie projektu budowlanego w sposb zgodny z ustaleniami okre.lonymi

w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wymaganiami ustawy,

przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej,2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnie$ i sprawdze$ rozwi*za$ projektowych

w zakresie wynikaj*cym z przepisw,

3) wyja.nianie w*tpliwo.ci dotycz*cych projektu i zawartych w nim rozwi*za$,4) sprawowanie nadzoru autorskiego na *danie inwestora lub w#a.ciwego organu

w zakresie:

a) stwierdzania w toku wykonywania robt budowlanych zgodno.ci realizacjiz projektem,

b) uzgadniania moliwo.ci wprowadzenia rozwi*za$ zamiennych w stosunku doprzewidzianych w projekcie, zg#oszonych przez kierownika budowy lub inspektoranadzoru inwestorskiego.

Projektant ma obowi*zek zapewni0 sprawdzenie projektu architektoniczno budowlanego pod wzgl'dem zgodno.ci z przepisami, w tym techniczno budowlanymi,przez osob' posiadaj*c* uprawnienia budowlane do projektowania bez ogranicze$w odpowiedniej specjalno.ci lub rzeczoznawc'budowlanego.


33/52


32

Kierownik budowy jest obowi*zany, w oparciu o informacj', sporz*dzi0 lub zapewni0sporz*dzenie, przed rozpocz'ciem budowy, planu bezpiecze$stwa i ochrony zdrowia,uwzgl'dniaj*c specyfik' obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robt budowlanych,w tym planowane jednoczesne prowadzenie robt budowlanych i produkcji przemys#owej.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakich znasz uczestnikw procesu budowlanego?

2. Jakie zadania nale*do inwestora?3. Jakie zadania pe#ni projektant?4. Ktra ustawa okre.la uczestnikw procesu budowlanego?

4.9.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wyszukaj w odpowiednich dokumentach informacje o zadaniach kierownika budowy.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z dokumentami,2) wybra0te, ktre okre.laj*zadania kierownika budowy,3) zapisa0w zeszycie wybrane informacje,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: zbir dokumentw,

zeszyt przedmiotowy,


5wiczenie 2Opracuj projekt czynno.ci montaowych instalacji gazowej w domku jednorodzinnym.



1) zapozna0si'z warunkami istniej*cymi na dzia#ce budowlanej,2) uwzgl'dni0w projekcie wymogi dotycz*ce montau instalacji gazowej,3) wykona0projekt,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy,5) dokona0samooceny.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogram z projektem domu,

arkusz papieru,


przybory rysunkowe.


34/52


33

4.9.4.Sprawdzian post#pw

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wskaza0uczestnikw procesu budowlanego?

2) okre.li0, w jakim dokumencie znajduj* si' zapisy dotycz*ceuczestnikw procesu budowlanego?

3) wyja.ni0, jakie zadania nale*do inwestora? 4) omwi0zadania kierownika budowy?


35/52


34

4.10. Przepisy BHP


Organizuj*c jak*kolwiek prac', naley pami'ta0 o zapewnieniu pracownikombezpiecznych i higienicznych warunkw pracy. W my.l przepisw Kodeksu pracypracodawca jest obowi*zany chroni0 zdrowie oraz ycie pracownikw. Pracodawca, gdyrozpoczyna dzia#alno.0, musi powiadomi0 na pi.mie inspektora pracy, a take inspektorasanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej dzia#alno.ci. Po przeprowadzeniuinspekcji ma obowi*zek wykonania zalece$, wydawanych w wyniku kontroli.Pracownik ma prawo powstrzyma0si'od pracy, je.li warunki pracy stwarzaj*zagroenie dla

jego zdrowia lub ycia i musi o tym powiadomi0prze#oonego. Pracownik zachowuje prawodo wynagrodzenia za czas oddalenia si'z miejsca zagroenia.

Wed#ug Kodeksu pracy pracownik jest obowi*zany m.in.: zna0przepisy i zasady bhp oraz wykonywa0prace w sposb zgodny z nimi,

bra0udzia#w szkoleniach i instruktaach z tego zakresu, dba0o naleyty stan maszyn, urz*dze$, narz'dzi, sprz'tu oraz stosowa0niezb'dne .rodkiochrony,

niezw#ocznie zawiadomi0prze#oonego o zauwaonym w zak#adzie pracy wypadku albozagroeniu ycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec o niebezpiecze$stwiewsp#pracownikw i inne osoby.Kodeks pracy stwierdza, e pracodawca w razie wypadku przy pracy musi niezw#ocznie

wyeliminowa0zagroenie i zapewni0poszkodowanemu udzielenie pierwszej pomocy. Jeelizdarzy si'wypadek .miertelny, ci'ki lub zbiorowy, to ma obowi*zek powiadomi0inspektora

pracy i prokuratora. Kodeks pracy zobowi*zuje rwnie pracodawc' do analizowaniaprzyczyn wypadkw przy pracy i chorb zawodowych oraz stosowania w#a.ciwych .rodkw

zapobiegawczych. Pracodawca zatrudniaj*cy wi'cej ni stu pracownikw ma obowi*zekzorganizowa0 w zak#adzie pracy s#ub' bhp, pe#ni*c* funkcje doradcze i kontrolne.W mniejszych przedsi'biorstwach pracodawca sam pe#ni obowi*zki takiej s#uby lub

powierza je specjalistom spoza zak#adu.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Jakie obowi*zki ma pracodawca wobec pracownikw?2. Jakie obowi*zki w zakresie bhp ma pracownik?3. Jak*odzierobocz*stosuje si'w robotach instalacyjnych?4. W jaki sposb naley obs#ugiwa0narz'dzia i sprz't elektryczny?5. Jakie tablice naley umie.ci0w miejscach pracy z materia#ami #atwopalnymi?6. W jaki sposb mona zapobiega0wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym?


36/52


35

4.10.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Dobierz odzierobocz*i .rodki ochrony dla pracownika instalacji gazowej.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) dobra0nazwy cz'.ci odziey i ochrony osobistej, dla pracownika instalacji gazowej,2) przyklei0wybrane nazwy cz'.ci odziey i ochrony na przygotowany arkusz,3) zaprezentowa0wykonane 0wiczenie.

Wyposaenie stanowiska pracy: arkusz papieru,

samoprzylepne kartki z nazw*odziey roboczej, literatura dotycz*ca .rodkw ochrony dla pracownikw.

5wiczenie 2Zabezpiecz stanowisko pracy montera instalacji gazowej, pracuj*cego przy montau

pieca gazowego.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0 si' z zagroeniami, jakie wyst'puj* podczas pracy przy montau piecw

gazowych,

2)

zorganizowa0stanowisko pracy,3) wyszczeglni0moliwe niebezpiecze$stwa,4) wypisa0zabezpieczenia stanowiska,5) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: arkusz papieru,

mazaki,

literatura z rozdzia#u 6 dotycz*ca zagroe$ powstaj*cych podczas pracy przy instalacjigazowej.


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) wymieni0 niebezpiecze$stwa, jakie wyst'puj* podczas prac przymontau piecw gazowych?

2) wymieni0 zabezpieczenia, jakie naley stosowa0 podczas pracyz narz'dziami i urz*dzeniami elektrycznymi?

3) wymieni0odzieochrony osobistej instalatora? 4) zabezpieczy0stanowisko pracy montera instalacji gazowej?


37/52


36

4.11. Zarz.dzanie przedsi#biorstwem


Kierowanie prac* innych osb naley do niezwykle wanych i trudnych dzia#a$w obszarze zarz*dzania. Kszta#towanie zachowa$ pracownikw w taki sposb, aby zosta#y

po#*czone zarwno ich w#asne interesy, jak i interesy firmy oraz intencje kieruj*cego stanowiwielk* sztuk'. Z procesem kierowania zawsze wi*e si' osoba kieruj*cego. Jego si#aoddzia#ywania zaley najcz'.ciej od zakresu w#adzy, jak*posiada oraz od autorytetu, jakimsi'cieszy w.rd podw#adnych. Sprawowanie w#adzy przez kieruj*cego wyp#ywa najcz'.ciejz mocy prawa, co sk#ania podw#adnych do przekonania, e prze#oony ma prawo wp#yn*0naich post'powanie, a oni maj* obowi*zek podporz*dkowa0 si'. Temu tradycyjnemu

postrzeganiu w#adzy coraz cz'.ciej przeciwstawia si' inne pogl*dy, wed#ug ktrych w#adzazaley od autorytetu kierownika, autorytet za. jest utosamiany ze zdolno.ci*przewodzeniai pozyskiwania zwolennikw. Si#a autorytetu jest tym wi'ksza, im osoby kierowane

pozytywniej oceniaj* jego cechy charakteru, wiedz' i umiej'tno.ci. Zarz*dzanie wi*e si'z podejmowaniem decyzji, dotycz*cych sposobu pozyskania oraz zagospodarowania zasobwkapita#owych i ludzkich na drodze do za#oonego celu. Podstawowym celem zarz*dzania jestorganizowanie pracy innych osb w taki sposb, aby osi*gn*0 jak najlepsze rezultatyw postaci zysku i sta#ego rozwoju firmy. Zarz*dzanie pe#ni szereg funkcji. S*to: planowanie,

organizowanie,

kierowanie,

kontrolowanie,

komunikowanie si'.Planowanie sprowadza si'do przewidywania przysz#ych dzia#a$w obecnej chwili.

Organizowanie jest zwi*zane z podejmowaniem decyzji dotycz*cych sposobuwykorzystania posiadanych zasobw. Funkcja ta sprowadza si' do podzia#u zada$ mi'dzy

poszczeglnych pracownikw.Kierowanie lud2mi to umiej'tno.0 wp#ywania na nich tak, aby wykonali dok#adnie to,

czego si'od nich oczekuje.Kontrolowanie polega na tworzeniu pewnego systemu porwnywania faktycznych

rezultatw z przyj'tymi za#oeniami i celami.Komunikowanie si' warunkuje realizacj' zada$, wynikaj*cych ze wszystkich

wymienionych funkcji.

Koncepcje zarz*dzaniaZarz.dzanie przez cele. Ta koncepcja opiera si'na za#oeniu, e kady pracownik firmy

powinien wiedzie0, czego si' od niego oczekuje i bra0 aktywny udzia# w formu#owaniucelw, ktre ma osi*gn*0w danym okresie. Cele, zarwno firmy, komrek organizacyjnych,

jak i kadego pracownika, musz* by0 wzajemnie powi*zane. Pracownik ma wi'ksz*motywacj'do pracy, gdy jego indywidualne cele s* zbiene z celami firmy. Kierownictwofirmy pomaga pracownikom u.wiadomi0 sobie, w jaki sposb, mog* osi*gn*0 w#asne cele.Dzi'ki u.wiadomieniu celw, kady ma .wiadomo.0 zada$, jakie ma wykona0 i wynikw,

jakie ma osi*gn*0.Zarz*dzanie przez partycypacj'. Teoria ta zak#ada, e motywacja pracownika wzrasta,

gdy ma on pewien zakres samodzielno.ci. Ograniczenie kontroli do niezb'dnego minimum

jest wyrazem zaufania do pracownika.


38/52


37

Zarz.dzanie przez efekty. Podstaw* tej koncepcji jest systematyczne zbieranieinformacji o efektach uzyskiwanych przez osob' i ocenianie ich. Koncepcja ta prowadzi do

poznania mocnych i s#abych stron pracownika oraz zaplanowaniu takiego dzia#ania, abywyeliminowa0s#abe strony oraz wykorzysta0mocne dla dobra firmy.

Zarz.dzanie przez wyj.tki. Teoria ta zak#ada przekazywanie moliwie duego zakresu

odpowiedzialno.ci i uprawnie$ pracownikom niszych szczebli. Takie post'powanieumoliwia prze#oonemu sprawne zarz*dzanie swoim czasem i zajmowanie si' sprawamikluczowymi dla firmy. Takie zarz*dzanie sprzyja podwyszeniu aktywno.ci podw#adnych.

Systemy zarz*dzaniaW przedsi'biorstwach stosuje si'rne systemy zarz*dzania. S*to: zarz*dzanie jako.ci*,

zarz*dzanie potencja#em spo#ecznym przedsi'biorstwa oraz zarz*dzanie wiedz*.Zarz.dzanie jako)ci.. Firma, ktra wdraa system kompleksowego zarz*dzania

jako.ci*, koncentruje si' na satysfakcji klienta, ktr* moe osi*gn*0 m.in. dzi'ki wysokiejjako.ci produktw, potwierdzonej mi'dzynarodowym certyfikatem.

Zarz.dzanie potencja(em spo(ecznym przedsi#biorstwa. Potencja# ten to zasbmoliwo.ci posiadanych przez pracuj*cych, a wi'c ich umiej'tno.ci, wiedza, do.wiadczenie,

zdolno.ci i talenty, a take okre.lone postawy. Dlatego przoduj*ce firmy tworz* w#asnesystemy zarz*dzania lud2mi o randze strategicznej. Ten, kto wypracuje sobie dobry system

personalny, moe zdoby0przewag'konkurencyjn*na rynku.Zarz.dzanie wiedz.. Wiedza sta#a si' zasobem przedsi'biorstwa o znaczeniu

strategicznym. Zarz*dzanie wiedz* polega na stwarzaniu procedur usprawniaj*cychpozyskiwanie i tworzenie wiedzy, a take jej wykorzystanie. Przedsi'biorstwo powinnotworzy0w#asny, oryginalny system zarz*dzania wiedz*, dostosowany do jego specyfiki.

Zasady zarz.dzania zespo(em ludzkimZak#adaj*c w#asn* firm' na pocz*tku moemy nie odczuwa0 potrzeby zatrudniania

pracownikw Jednak wcze.niej czy p2niej zauwaymy, e nie jeste.my w stanie zajmowa0si' wszystkimi obszarami dzia#alno.ci. Lepiej pomy.le0 o zatrudnieniu innych osb, ni

popa.0 w pu#apk' za krtkiej doby. Naley jednak pami'ta0, e zatrudnienie chociabyjednej osoby wymaga przestrzegania pewnych zasad, gdy potencja# ludzki, obok zasobwkapita#owych, stanowi bardzo wany element zasobw ekonomicznych kadej firmy. Kadejfirmie powinno zalee0na tym, aby zasoby ludzkie przynios#y pod wzgl'dem ekonomicznym

jak najlepsze efekty. Umiej'tne gospodarowanie tymi zasobami jest tak samo wane, jakzarz*dzanie pozosta#ymi elementami zasobw ekonomicznych, a moe nawet waniejsze,gdyw duym stopniu warunkuje efektywne wykorzystanie zarwno zasobw finansowych,

jak i rzeczowych maj*tku firmy.Do podstawowych obszarw zarz*dzania zasobami ludzkimi zaliczamy:

planowanie zapotrzebowania na pracownikw,

rekrutacje i dobr pracownikw,

kierowanie systemami zach't, doskonalenie zasobw ludzkich,

wytwarzanie w#a.ciwej atmosfery w pracy, respektowanie praw pracowniczych.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Co oznacza termin zarz*dzanie?2. Na czym polega koncepcja zarz*dzania przez partycypacj'?3. Ktre z poznanych koncepcji zarz*dzania pozwalaj* na wi'ksz* samodzielno.0

pracownika?


39/52


38

4. Jaka idea zwi*zana jest z koncepcj*zarz*dzania przez efekty?5. Czym rni si'zarz*dzanie od kierowania?6. Jakie s*funkcje zarz*dzania?7. Jak*rol'w procesie zarz*dzania pe#ni funkcja prawid#owo prowadzonej komunikacji?8. Jak*rol'pe#ni personel kierowniczy w procesie zarz*dzania ?

9. Jakie obszary wyrniamy w zarz*dzaniu zasobami ludzkimi?

4.11.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wyja.nij, dlaczego zarz*dzanie zasobami ludzkimi powinny by0 ekonomicznie

uzasadnione i efektywne.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z rozdzia#em o zarz*dzaniu zasobami ludzkimi,2) opisa0wp#yw zasobw ludzkich na wyniki ekonomiczne firmy,3) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: materia#zawarty w rozdziale 4.11. poradnika dla ucznia, zeszyt przedmiotowy,


5wiczenie 2

Podaj przyk#ad jednego ze sposobw pozyskiwania kandydata do pracy w firmieinstalacyjnej.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z zasadami rekrutacji zewn'trznej,2) wybra0jeden ze sposobw pozyskiwania kandydatw z poza firmy,3) umotywowa0dokonany wybr,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogramy zawieraj*ce zasady rekrutacji, kartki papieru,

zeszyt przedmiotowy,



40/52


39


Czy potrafisz:

Tak Nie

1) okre.li0, co oznacza zarz*dzanie?

2) omwi0zarz*dzanie przez partycypacje? 3) wskaza0, ktry rodzaj zarz*dzania daje wi'ksz*

samodzielno.0? 4) wskaza0rnice mi'dzy zarz*dzaniem a kierowaniem? 5) wymieni0funkcje zarz*dzania? 6) wskaza0rol'prawid#owo prowadzonej komunikacji? 7) omwi0rol'personelu w procesie zarz*dzania? 8) wskaza0obszary w procesie zarz*dzania zasobami ludzkimi?


41/52


40

4.12. Ma(e przedsi#biorstwa w gospodarce


W Polsce, pomimo dobrych wska2nikw ekonomicznych stopa bezrobocia jest na do.0wysokim poziomie. W niektrych regionach si'ga nawet 30%. Moe si' okaza0, e jedyn*szans* na znalezienie pracy, jest samozatrudnienie, czyli stworzenie sobie samemu miejsca

pracy. Istnieje wiele zalet pracy na w#asny rachunek, ale trzeba zdawa0 sobie spraw'z istniej*cych zagroe$. Rozpoczynaj*c dzia#alno.0gospodarcz*my.limy na pocz*tku raczejo ma#ej firmie. Pomys# na firm' powinien odpowiada0 z jednej strony naszymzainteresowaniom i warunkom osobistym, a z drugiej strony potrzebom rynku. Obie te strony

s*rwnie wane. Znalezienie w#a.ciwego pomys#u jest kluczem do powodzenia. Prowadzeniedzia#alno.ci gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej wymaga profesjonalizmu. Bezwzgl'du na to, czy mamy do czynienia z male$k* jednoosobow* firm*, czy wielkim,korporacyjnym, mi'dzynarodowym biznesem, zarz*dzaj*cy staj* przed konieczno.ci*

posiadania biznesplanu. Kady biznesplan powinien odpowiada0 na cztery podstawowepytania, dotycz*ce stanu firmy i jej daj*cej si'przewidzie0przysz#o.ci: gdzie, jako firma jeste.my? dok*d zmierzamy? jak moemy tam dotrze0? jaka jest przewidywana op#acalno.0planowanego przedsi'wzi'cia?

Elementy biznesplanu:

1. Streszczenie

Cel napisania biznesplanu,

Potrzeby finansowe i ich struktura (ile pieni'dzy i na co?),

Opis produktu/us#ugi podkre.laj*cy korzy.ci dla klienta oraz konkurencyjno.0

oferty,

Informacje potwierdzaj*ce umiej'tno.ci i kompetencje twrcy przedsi'wzi'cia, Projektowane dochody gwarantuj*ce korzy.ci dla inwestorw.

2. Opis firmy

Misja-has#o przewodnie dzia#alno.ci, Przedmiot dzia#alno.ci firmy, Forma organizacyjno-prawna firmy

Konkurencyjno.0oferty:Kim s*konkurenci?

Jakie s*ich atuty i s#abo.ci?Co odrnia ofert'firmy od oferty konkurencji?3. Zarz*dzanie

Obowi*zki osb zarz*dzaj*cych firm*, Stosunki w#asno.ciowe oraz sposb podzia#u w#asno.ci, Do.wiadczenia zawodowe osb zarz*dzaj*cych firm*, Role osb w zespole,

Sk#ad rady nadzorczej, Wykaz i charakterystyka doradcw firmy.

4. Plan marketingowy

Analiza rynku,

Identyfikacja klientw,


42/52


41

Lokalizacja,

Dystrybucja,

Promocja,

Polityka cenowa.

5. Plan organizacyjny

Pracownicy, Dostawcy,

Ksi'gowo.0.Harmonogram realizacji przedsi'wzi'cia

Opis czynno.ci niezb'dnych do realizacji przedsi'wzi'cia. Kolejno.0i czas trwania poszczeglnych czynno.ci, Osoby odpowiedzialne za realizacj'poszczeglnych dzia#a$.6. Analiza ryzyka

Najwaniejsze szanse i ich konsekwencje, Najwaniejsze zagroenia i ich konsekwencje

Dzia#ania planowane w celu wyeliminowania lub zminimalizowania skutkw

zagroe$.7. Plan finansowy

Rachunek zyskw i strat,

Arkusz bilansowy rachunek przep#yww .rodkw pieni'nych.


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany do wykonania 0wicze$.1. Co oznacza samozatrudnienie?

2. Jakie s*zalety pracy na w#asny rachunek?3. Jakie s*wady prowadzenia dzia#alno.ci gospodarczej?4. Do kogo adresowany jest biznesplan?

5. Jakie s*cele napisania biznesplanu?6. Z jakich elementw sk#ada si'biznesplan?7. Jakie dane zawiera plan finansowy?

4.12.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Wskawady i zalety samozatrudnienia.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z poj'ciem samozatrudnienia,2) napisa0na kartce wady i zalety samozatrudnienia,3) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

3rodki dydaktyczne plansze zawieraj*ce definicj'samozatrudnienia, kartka papieru,



43/52


42

5wiczenie 2Opracuj biznesplan dla firmy instalacyjnej.



1) zapozna0si'z przyk#adowym biznesplanem,2) zaplanowa0za#oenie firmy instalacyjnej,3) opisa0poszczeglne elementy biznesplanu,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: koperty zawieraj*ce fragmenty przyk#adowego biznesplanu, foliogram przedstawiaj*cy przyk#adowy biznesplan, arkusz papieru,



Czy potrafisz:

Tak Nie

1) okre.li0, wady i zalety samozatrudnienia? 2) omwi0funkcje biznesplanu? 3) sporz*dzi0plan marketingowy? 4) omwi0elementy biznesplanu? 5) wskaza0cel napisania biznesplanu?

6) wskaza0adresatw biznesplanu? 7) sporz*dzi0biznesplan?


44/52


43

4.13. Rozliczenia finansowe przedsi#biorstwa osoby fizycznej


Rachunkowo.0 to system, ktry dostarcza informacji niezb'dnych do podejmowaniadecyzji gospodarczych. System ten obejmuje:

ksi'gowo.0, kalkulacj', sprawozdawczo.0.

Ksi'gowo.0 zajmuje si' ewidencj* oraz pomiarem zdarze$ gospodarczych w uj'ciuwarto.ciowym i jest 2rd#em informacji dla pozosta#ych dzia#w rachunkowo.ci.

Kalkulacja okre.la koszt jednostkowy wytworzenia produktu finalnego. Jest tepodstaw*do ustalenia ceny zbytu. Sprawozdawczo.0 obejmuje przetwarzanie i systematyzowaniewcze.niej zaewidencjonowanych zdarze$dotycz*cych maj*tku, kapita#w, kosztw, wynikufinansowego itp., w zaleno.ci od potrzeb danej jednostki.

Informacje, ktrymi dysponuje rachunkowo.0, docieraj* do rnych uytkownikwtakich jak: urz'dy skarbowe, banki, firmy konkurencyjne, dyrekcja firmy itp.Rachunkowo.0 ma zastosowanie w kadej jednostce prowadz*cej dzia#alno.0

gospodarcz*, niezalenie od przedmiotu i zakresu tej dzia#alno.ci.W.rd aktw prawnych ustalaj*cych zasady prowadzenia rachunkowo.ci mona

wyodr'bni0dwie grupy: akty dotycz*ce ma#ych jednostek gospodarczych nie posiadaj*cych osobowo.ci prawnej

(np. osb fizycznych prowadz*cych dzia#alno.0gospodarcz*), akty dotycz*ce przedsi'biorstw b'd*cych osobami prawnymi (np. sp#ki z.o.o, sp#ki

akcyjne).

Firmy, ktre prowadz* dzia#alno.0 gospodarcz* na ma#a skal', maj* prawo wyboru formy

ewidencji mog*wybra0ewidencj'ksi'gow*lub podatkow*.W ramach ewidencji podatkowej moemy wyrni0: opodatkowanie na zasadach oglnych. Podmioty, ktre wybior*t'form'opodatkowania, prowadz* ewidencj' zdarze$ gospodarczych na podstawie ksi'gi przychodw

i rozchodw,

opodatkowanie w formie rycza#tu od przychodw ewidencjonowanych, opodatkowanie w formie karty podatkowej.

Jednostki gospodarcze maj*ce osobowo.0 prawn* s* opodatkowane podatkiemdochodowym wed#ug zasad okre.lonych w ustawie o podatku dochodowym od osb

prawnych. Podatkowa ksi'ga przychodw i rozchodw zosta#a pomy.lana jako narz'dzie

ewidencyjne, ktrego celem jest prawid#owe obliczenie wysoko.ci przychodu i zarazemwyliczenia dochodu z dzia#alno.ci gospodarczej. Dochd pozwala na wyliczenie zaliczki napodatek dochodowy. Opodatkowaniu rycza#tem od przychodw ewidencjonowanychpodlegaj*przychody z pozarolniczej dzia#alno.ci gospodarczej. Podatnicy op#acaj*rycza#t odprzychodw wwczas, jeeli w roku poprzedzaj*cym rok podatkowy uzyskali przychodyz prowadzonej samodzielnie dzia#alno.ci w wysoko.ci nie przekraczaj*cej okre.lonejwysoko.ci. Podatnicy prowadz*cy dzia#alno.0opodatkowan*w formie karty podatkowej s*zwolnieni z obowi*zku prowadzenia ksi*g, sk#adania zezna$ podatkowych, deklaracjio wysoko.ci uzyskanego dochodu oraz wp#acania zaliczek na podatek dochodowy.Zobowi*zani s*jednak do wydawania na *danie klienta rachunkw i faktur, stwierdzaj*cychsprzedatowarw i us#ug. Wysoko.0podatku dochodowego uzaleniona jest od stawek karty

podatkowej, okre.lonych przez obowi*zuj*ce przepisy.


45/52


44


Odpowiadaj*c na pytania, sprawdzisz, czy jeste.przygotowany wykonania 0wicze$.1. Jakie dzia#y wyrniamy w rachunkowo.ci?2. Ktre podmioty nie mog*prowadzi0ewidencji w ksi'dze przychodw i rozchodw?

3. Jakie formy ewidencji mog*wybra0osoby fizyczne?4. Jakie stawki podatku dochodowego obowi*zuj*w rozliczaniu si'na zasadach oglnych?5. Ktre przychody podlegaj* opodatkowaniu rycza#tem od przychodw

ewidencjonowanych?

6. W jaki sposb p#acimy podatek w przypadku karty podatkowej?

4.13.3. 5wiczenia

5wiczenie 1Dokonaj zapisw w podatkowej ksi'dze przychodw i rozchodw przedsi'biorstwa

Alfa.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0 si' z danymi zawieraj*cymi rne zdarzenia gospodarcze dotycz*ce firmy

Alfa,2) pozna0zasady zapisw w ksi'dze przychodw i rozchodw,3) wype#ni0ksi'g'.


foliogram zawieraj*cy zdarzenia gospodarcze, podatkowa ksi'ga przychodw i rozchodw, kalkulator,


5wiczenie 2Dla danych z 0wiczenia 1 oblicz naleny podatek dochodowy dla firmy Alfa.



1) obliczy0przychody firmy Alfa,2) obliczy0poniesione przez firm'koszty,3) ustali0dochd firmy,4) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: dane z podatkowej ksi'gi przychodw i rozchodw, kartka papieru,

kalkulator,



46/52


45

5wiczenie 3Wype#nij zeznanie roczne o osi*gni'tym dochodzie dla jednoosobowej firmy

prowadz*cej dzia#alno.0gospodarcz*opodatkowan*na zasadach oglnych.


Aby wykona00wiczenie, powiniene.:1) zapozna0si'z danymi potrzebnymi do z#oenia zeznania podatkowego,2) dokona0wyboru w#a.ciwego druku PIT,3) zapozna0si'ze sposobami obliczania podatku dochodowego,4) obliczy0podatek,5) wpisa0obliczenia do zeznania podatkowego,6) zaprezentowa0efekty swojej pracy.

Wyposaenie stanowiska pracy: foliogramy zawieraj*ce sposoby obliczania podatku dochodowego,

wzory drukw PIT, zeszyt przedmiotowy,

kalkulator,



Czy potrafisz:

Tak Nie

1) omwi0dzia#y rachunkowo.ci?

2) okre.li0, ktre formy ewidencji mog*wybra0osoby fizyczne? 3) dokona0 ewidencji w podatkowej ksi'dze przychodw

Funkcjonowanie przedsiębiorstwa instalacyjnego

Documents

Transcript of Funkcjonowanie przedsiębiorstwa instalacyjnego