Funkcjonowanie Policyjnej Izby Dziecka

Andrzej Sochacki

FUNKCJONOWANIE POLICYJNEJ

IZBY DZIECKA

(materiał dydaktyczny)

Według stanu prawnego na marzec 2008 r.

SŁUPSK 2008

Materiał opracowany w Zakładzie Prawa Szkoły Policji w Słupsku

Zespół redakcyjny: GraŜyna Szot, Zenon Trzciński Projekt okładki: Marcin Jedynak Druk: Andrzej Block ISBN 83-88182-80-3 Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku Wydanie III, poprawione Druk: Pracownia Poligraficzna SP Słupsk Zam 3/08. Nakład ??? egz. Słupsk 2008

Spis treści

Wstęp ..................................................................................................................................................................................................... 5

1. Policyjna izba dziecka w strukturze organizacyjnej Policji ............................................ 7

2. Organizacja i wyposaŜenie policyjnej izby dziecka ................................................................ 9

3. Zatrzymanie nieletniego w policyjnej izbie dziecka ............................................................ 11

4. Pobyt nieletniego w policyjnej izbie dziecka ............................................................................... 13

4.1. Czynności związane z przyjęciem nieletniego do izby ....................................... 13

4.2. Pobyt nieletniego w izbie ..................................................................................................................... 15

4.3. Zwolnienie nieletniego z izby ......................................................................................................... 19

5. Postępowanie w razie zaistnienia wypadku nadzwyczajnego w policyjnej izbie dziecka ................................................................................................................................. 20

6. Dokumentacja prowadzona w policyjnej izbie dziecka .................................................... 23

Bibliografia .................................................................................................................................................................................. 24

Załącznik 1. Protokół zatrzymania nieletniego .................................................................................... 26

Załącznik 2. Kwestionariusz przyjęcia nieletniego do Policyjnej Izby Dziecka ............................................................................................. 28

Załącznik 3. Notatka z rozmowy przeprowadzonej z zatrzymanym nieletnim .................................................................................................. 29

Załącznik 4. Zawiadomienie o pobycie nieletniego w Policyjnej Izbie Dziecka ............................................................................................. 32

Załącznik 5. Arkusz przyjęcia nieletniego, obserwacji i czynności wykonanych w sprawie nieletniego ...................................................................... 34

Załącznik 6. Zawiadomienie o pobycie nieletniego w Policyjnej Izbie Dziecka ............................................................................................ 36

Załącznik 7. Potwierdzenie odbioru nieletniego ................................................................................. 37

Załącznik 8. Prawa i obowiązki nieletniego zatrzymanego w Policyjnej Izbie Dziecka ............................................................................................. 38

Załącznik 9. Ramowy rozkład zajęć w Policyjnej Izbie Dziecka ....................................... 40

5

Wstęp

Konwencja o prawach dziecka1 uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. między szeregiem postanowień mających na celu do-bro dziecka nakłada na wszystkie publiczne i prywatne instytucje opieki spo-łecznej, sądy, władze administracyjne i ciała ustawodawcze obowiązek najlep-szego zabezpieczenia interesów dzieci. Aktami poprzedzającymi Konwencję były: Powszechna deklaracja praw człowieka – rezolucja uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 217A (III) 10 grudnia 1948 r., Genewska deklara-cja praw dziecka z 1924 r. oraz Deklaracja praw dziecka ONZ z 1959 r. W du-chu ww. deklaracji polski parlament uchwalił – bardzo postępową jak na ów- czesne czasy i moŜliwości państwa – Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.).

Podczas wykonywania obowiązków słuŜbowych wynikających z zadań ustawowych policjant na co dzień spotyka się z dziećmi, które weszły w konflikt z prawem bądź przebywają w warunkach powodujących ich demoralizację czy teŜ pozbawione są opieki.

Dzieci te Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (u.p.n.) określa mianem „nieletni”2. Nierzadko bywa, Ŝe nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego (przestępstwa, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia określone-go w art. 51, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133 i 143 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń), policjanci zmuszeni są zatrzymać i zapewnić mu wymaganą opiekę. Wówczas zatrzymanego nieletniego doprowadzają do poli-cyjnej izby dziecka i przekazują pod opiekę pracujących tam policjantów wy-chowawców.

Co dalej dzieje się z zatrzymanym nieletnim? Jakie jest dalsze z nim postę-powanie? Jak funkcjonuje policyjna izba dziecka? Jakich nieletnich i kiedy moŜna zatrzymać w tej placówce? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z zatrzymaniem nieletniego w policyjnej izbie dziecka zawiera niniejsze opra-cowanie.

1 Polska ratyfikowała Konwencję 30 września 1991 r., została ona ogłoszona w Dz.U. Nr 120, poz. 526. 2 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 1) określa mianem nieletniego osoby:

– które nie ukończyły 18 lat, a objęte zostały postępowaniem w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem demoralizacji,

– które ukończyły lat 13, a nie ukończyły lat 17, i toczy się wobec nich postępowanie o dokonanie czynu ka-ralnego,

– wobec których są wykonywane orzeczone przez sąd środki wychowawcze lub poprawczy nie dłuŜej niŜ do ukończenia przez nich 21 roku Ŝycia.

7

1. Policyjna izba dziecka w strukturze organizacyjnej Policji

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 z późn. zm.) w art. 1 ust. 2 wymienia podstawowe zadania Policji jako umundurowanej i uzbrojonej formacji, słuŜącej społeczeństwu i przezna-czonej do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Do zadań tych naleŜy m.in.: – ochrona Ŝycia ludzi oraz mienia, – ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju

w miejscach publicznych, – inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnia-

niu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym, – wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców.

Zadania te realizowane są przez policjantów dwóch podstawowych rodza-jów słuŜb policyjnych, jakimi są słuŜba kryminalna i słuŜba prewencyjna.

Realizując powierzone zadania, policjanci stykają się nie tylko z osobami dorosłymi, ale teŜ w wielu przypadkach z dziećmi bądź to wchodzącymi w kon-flikt z prawem, bądź to pokrzywdzonymi w wyniku bezprawnych działań in-nych osób. Z racji swojego wieku i niedojrzałości nie mogą one być traktowane jak dorośli. Dlatego teŜ unormowania prawne dotyczące dzieci znacznie róŜnią się od unormowań dotyczących dorosłych. Całokształt postępowań wobec dzie-ci, które weszły w konflikt z prawem lub zagroŜone są demoralizacją, ujęty jest w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Jej postanowienia regulują teŜ zatrzymywanie nieletnich w przypadkach, gdy jest to konieczne ze względu na dobro dziecka lub dla prawidłowego toku postępowania toczącego się w sprawie nieletniego.

Policyjne izby dziecka tworzy i znosi minister do spraw wewnętrznych. On teŜ w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości określa szczegółowe zasa-dy pobytu nieletnich w izbach. Uprawnienia te realizowane są na podstawie de-legacji ustawowej, zawartej w art. 83 u.p.n.

Policyjne izby dziecka stanowią komórkę organizacyjną wydziału prewen-cji komendy wojewódzkiej, miejskiej lub powiatowej Policji i bezpośrednio im podlegają. Podległość tę reguluje Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia słuŜby przez policjantów w poli-cyjnych izbach dziecka (Dz.Urz. KGP Nr 16, poz. 101). Merytoryczny nadzór nad funkcjonowaniem policyjnych izb dziecka sprawują komórki ds. nieletnich i patologii komendy wojewódzkiej/stołecznej Policji. Komórki te dokonują oce-

8

ny (co najmniej raz w roku) działalności izby (§ 15 pkt 6 i § 16 pkt 9 Zarządze-nia nr 590 Komendanta Głównego Policji w dnia 24 października 2003 r.3).

Izby dziecka zapewniają doraźną opiekę nieletnim, którzy weszli w kon-flikt z prawem lub samowolnie przebywają poza schroniskiem dla nieletnich lub zakładem poprawczym. Ramy funkcjonowania izb oraz zakres zadań przez nie realizowanych określają: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Ad-ministracji z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka (Dz.U. Nr 10, poz. 104 z późn. zm.), Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia słuŜby przez policjantów w policyjnych izbach dziecka oraz regulaminy opracowane przez poszczególne ogniwa organizacyjne Policji, przy których izby są powołane.

W Polsce funkcjonuje 30 policyjnych izb dziecka w następujących mia-stach: 1. w Będzinie – podległa Komendzie Powiatowej, 2. w Białymstoku – podległa Komendzie Miejskiej, 3. w Bielsku-Białej – podległa Komendzie Miejskiej, 4. w Bydgoszczy – podległa Komendzie Miejskiej, 5. w Częstochowie – podległa Komendzie Miejskiej, 6. w Elblągu – podległa Komendzie Miejskiej, 7. w Gdańsku – podległa Komendzie Miejskiej, 8. w Gorzowie Wlkp. – podległa Komendzie Miejskiej, 9. w Jeleniej Górze – podległa Komendzie Miejskiej,

10. w Katowicach – podległa Komendzie Miejskiej 11. w Kielcach – podległa Komendzie Miejskiej, 12. w Koszalinie – podległa Komendzie Miejskiej, 13. w Krakowie – podległa Komendzie Miejskiej, 14. w Legnicy – podległa Komendzie Miejskiej, 15. w Lublinie – podległa Komendzie Wojewódzkiej, 16. w Łodzi – podległa Komendzie Miejskiej, 17. w Olsztynie – podległa Komendzie Miejskiej, 18. w Opolu – podległa Komendzie Miejskiej, 19. w Ostrowie Wlkp. – podległa Komendzie Powiatowej, 20. w Płocku – podległa Komendzie Miejskiej, 21. w Poznaniu – podległa Komendzie Wojewódzkiej, 22. w Radomiu – podległa Komendzie Miejskiej, 23. w Rzeszowie – podległa Komendzie Miejskiej, 24. w Słupsku – podległa Komendzie Miejskiej, 25. w Szczecinie – podległa Komendzie Miejskiej, 26. w Tarnowie – podległa Komendzie Miejskiej,

3 Zarządzenie nr 590 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nielet-nich (Dz.Urz. KGP Nr 20, poz. 107 z późn. zm.).

9

27. w Wałbrzychu – podległa Komendzie Miejskiej, 28. w Warszawie – podległa Komendzie Stołecznej, 29. we Wrocławiu – podległa Komendzie Miejskiej, 30. w Zielonej Górze – podległa Komendzie Miejskiej.

2. Organizacja i wyposaŜenie policyjnej izby dziecka

Jak juŜ wspomniano wyŜej, policyjna izba dziecka stanowi ogniwo organi-zacyjne wydziału prewencji komendy wojewódzkiej, powiatowej czy miejskiej Policji. Izba dziecka powinna składać się z następujących pomieszczeń: – pomieszczenia dyŜurnego, – pomieszczenia przeznaczonego do przyjęć nieletniego, – co najmniej dwóch pomieszczeń dla nieletnich (sypialnie), – pomieszczenia izolacyjnego, – pomieszczenia przystosowanego do udzielania pomocy lekarskiej, – świetlicy do prowadzenia zajęć z nieletnimi, – pomieszczenia z przeznaczeniem do przygotowania i podgrzewania posiłków, – jadalni, – pokoju biurowego dla wychowawców, – pokoju biurowego dla kierownika izby, – pomieszczenia dostosowanego do odwiedzin nieletnich, – przebieralni, – pomieszczenia magazynów do przechowywania rzeczy przekazanych do de-

pozytu, czystej bielizny pościelowej i odzieŜy, brudnej bielizny pościelowej i odzieŜy oraz innego niezbędnego podręcznego magazynu w miarę potrzeb,

– węzła sanitarnego. Pomieszczenia izby winny uwzględniać poniŜsze wymagania:

– posadzki wykonane z wykładzin sztucznych zgrzewanych, zmywalne, o pod-wyŜszonej wytrzymałości na uszkodzenia mechaniczne,

– okna z kratą stalową na zewnątrz, a wewnątrz zabezpieczone siatką stalową w ramach z kątownika, skrzydła okienne uchylne,

– grzejniki we wnękach zabezpieczone siatką stalową w ramach z kątownika, – punkty świetlne i otwory wentylacyjne zabezpieczone siatką stalową, – drzwi o mocnej konstrukcji, zamykane na dwie zasuwy, z zamkiem podklam-

kowym i z zainstalowanym wizjerem na wysokości 1,50 m od podłogi, – miejsce do spania: prycza, tapczanik lub łóŜko typu sypialnego nie posiadają-

ce ostrych krawędzi, mogą teŜ być materace wolno leŜące, – zainstalowane przyciski do wzywania obsługi izby, – wyłącznik oświetlenia na zewnątrz pokoju.

10

Pomieszczenie dyŜurnego zazwyczaj usytuowane jest w pobliŜu wejścia do izby. Jego podstawowe wyposaŜenie winny stanowić środki łączności prze-wodowej i bezprzewodowej, w tym urządzenie zapewniające bezpośrednie po-łączenie z dyŜurnym jednostki oraz faks. W pomieszczeniu tym powinny znaj-dować się podręczna kartoteka osób zatrzymanych, dokumentacja, którą zobo-wiązany jest prowadzić dyŜurny, a takŜe formularze druków wypełniane w związku z zatrzymaniem nieletniego. W pomieszczeniu znajdują się teŜ sy-gnalizacja alarmowa (świetlna i dźwiękowa) oraz urządzenia do prowadzenia monitoringu.

Pomieszczenia dla nieletnich (sypialnie) – co najmniej dwa: odrębne dla dziewcząt i dla chłopców.

Pomieszczenie izolacyjne przeznaczone jest do umieszczania w nim nie-letniego, którego zachowanie moŜe spowodować zagroŜenie bezpieczeństwa jego Ŝycia lub zdrowia albo Ŝycia lub zdrowia innych osób. WyposaŜone jest w pryczę, stół i krzesło. Przedmioty te są przytwierdzone do podłogi na stałe, aby nie stały się niebezpiecznym narzędziem w rękach nieletniego.

Pomieszczenie do udzielania pomocy lekarskiej to pomieszczenie, gdzie nieletni poddawany jest badaniu bądź zabiegom medycznym lub sanitarnym. W pokoju tym winny znajdować się podstawowe leki, w które powinno być za-opatrzone kaŜde pomieszczenie przeznaczone do zatrzymywania osób. Pokój powinien być wyposaŜony w umywalkę z dopływem ciepłej i zimnej wody.

Świetlica do prowadzenia zajęć z nieletnimi powinna być wyposaŜona w ławki lub stoły oraz krzesła. W świetlicy mogą znajdować się teŜ środki au-diowizualne, tablica oraz inne dodatkowe wyposaŜenie niezbędne do prowadze-nia zajęć z nieletnim w czasie jego pobytu w izbie. Dla bezpieczeństwa zainsta-lowane są urządzenia alarmowe, w tym telefon zapewniający bezpośrednie po-łączenie z dyŜurnym. Okna, urządzenia grzewcze i oświetleniowe zabezpieczo-ne są w sposób podany wyŜej.

Pomieszczenie do przygotowywania posiłków winno być wyposaŜone w niezbędny sprzęt słuŜący do przygotowywania posiłków, które dowoŜone są z zewnątrz, a następnie porcjowane i wydawane nieletnim.

Jadalnia to pomieszczenie, gdzie nieletni spoŜywają posiłki. WyposaŜona jest w stoliki i krzesła.

Pokój biurowy dla wychowawców to pomieszczenie przeznaczone dla wychowawców, gdzie mogą oni m.in. przeprowadzać indywidualne rozmowy z zatrzymanymi, przechowywać sprzęt i pomoce niezbędne do zajęć.

Pokój biurowy dla kierownika wyposaŜony jest według moŜliwości danej jednostki i potrzeb kierownika izby. Obowiązkowo muszą być zainstalowane sygnalizacja alarmowa i bezpośrednie połączenie z dyŜurnym izby i jednostki Policji.

Pomieszczenie dostosowane do odwiedzin nieletnich to pomieszczenie, w którym zatrzymani w izbie nieletni mogą spotykać się z osobami uprawniony-

11

mi do odwiedzin (obrońca, rodzice lub opiekun za zgodą sądu lub jednostki Poli-cji prowadzącej sprawę oraz kierownika izby).

Przebieralnia to pomieszczenie, gdzie nieletni przebierają się w odzieŜ obowiązującą w izbie (dresy, piŜama, koszula).

Pomieszczenia magazynów do przechowywania pościeli i odzieŜy oraz in-ne podręczne magazyny to pomieszczenia, gdzie przechowywane są takŜe rzeczy odebrane nieletniemu przy przyjęciu do izby, tzw. depozyt (odzieŜ i obuwie nie-letniego oraz inne przedmioty, które miał przy sobie w chwili zatrzymania). De-pozyt wartościowy (pieniądze, biŜuteria itp.) przechowywany jest w szafie metalowej w pomieszczeniu dyŜurki. W pomieszczeniach tych przechowywane są oddzielnie czysta i brudna pościel, kołdry, koce i poduszki oraz bielizna (dre-sy lub piŜamy, koszule i miękkie obuwie). Rzeczy te są wydawane nieletniemu przy przyjęciu do izby.

Węzeł sanitarny powinien być wyposaŜony w natrysk i umywalki z do-pływem ciepłej i zimnej wody oraz ubikacje.

Plac spacerowy przeznaczony jest do prowadzenia z nieletnimi zajęć ru-chowych na powietrzu. Od strony izby powinien być do niego swobodny dostęp. Ogrodzenie stanowi siatka stalowa ocynkowana o wysokości 3,5 m, rozciągnięta na słupach stalowych. Słupy te zakończone są wysięgnikami o długości ramion od 1 do 1,5 m, nachylonymi do wewnątrz placu pod kątem 45 stopni i z rozciąg- niętymi pięcioma rzędami drutu kolczastego. Zabezpieczenie takie powinno za-pobiec ucieczkom nieletnich w czasie odbywających się zajęć ruchowych.

Wszystkie wyjścia z izby dziecka zabezpieczone są kratą stalową oraz drzwiami o wzmocnionej konstrukcji. W czasie pobytu nieletnich w pomiesz-czeniach kraty i drzwi tych pomieszczeń muszą być zamknięte, a otwierane tyl-ko wtedy, gdy zajdzie taka konieczność, przy zachowaniu wszelkich środków ostroŜności.

W pomieszczeniach przebywania nieletnich, na placu spacerowym oraz na zewnątrz izby winny być zainstalowane urządzenia do prowadzenia monitoringu wizyjnego.

3. Zatrzymanie nieletniego w policyjnej izbie dziecka

W przypadku ujawnienia faktu popełnienia przez nieletniego czynu karal-nego Policja wykonuje swoje ustawowe zadania określone w treści art. 37 § 1 u.p.n. Zadania te sprowadzają się do: – zbierania dowodów czynu karalnego, – utrwalania zebranych dowodów czynu karalnego, – ujęcia nieletniego sprawcy czynu karalnego.

12

Policjanci zbierają i utrwalają dowody w ramach czynności nie cierpiących zwłoki. W przedmiocie tym kierują się przepisami Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, mając na względzie zmiany przewidzia-ne w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 20 u.p.n.). Ponadto sędzia rodzinny, któremu podlega nadzór nad postępowaniem w sprawach nie-letnich, moŜe zlecić Policji wykonanie określonych czynności, np. przesłuchanie nieletniego sprawcy czynu karalnego.

Policja ujawniając fakt popełnienia czynu karalnego, moŜe ująć nieletniego sprawcę tego czynu, zatrzymać go i jeŜeli zachodzi konieczność, umieścić go w policyjnej izbie dziecka. Zakres uprawnień dotyczący zatrzymania nieletniego sprawcy czynu karalnego określa art. 40 § 1 u.p.n., który stanowi jednocześnie podstawę do umieszczenia go w policyjnej izbie dziecka.

Okoliczności upowaŜniające do ujęcia nieletniego, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, Ŝe popełnił czyn karalny, to: – uzasadniona obawa, Ŝe nieletni moŜe się ukrywać, – uzasadniona obawa, Ŝe nieletni będzie próbował zacierać ślady czynu, którego

się dopuścił, – niemoŜność ustalenia toŜsamości tegoŜ nieletniego.

Z zatrzymania nieletniego sporządza się protokół zatrzymania, w którym naleŜy podać m.in. informacje dotyczące: – danych osobowych nieletniego, – okoliczności i powodów zatrzymania, – stanu zdrowia zatrzymanego nieletniego, – powiadomienia o zatrzymaniu właściwego sądu rodzinnego oraz rodziców

bądź opiekuna nieletniego i wskazanej przez nieletniego szkoły lub zakładu pracy. Zatrzymanego nieletniego informuje się natychmiast o przyczynach za-

trzymania i prawie do złoŜenia do właściwego sądu rodzinnego zaŜalenia na zatrzymanie. ZaŜalenia takie rozpatruje sąd rodzinny (art. 40 § 2 w zw. z art. 38 u.p.n.).

O zatrzymaniu nieletniego naleŜy niezwłocznie powiadomić właściwy sąd rodzinny – nie później niŜ w ciągu 24 godzin, licząc od chwili zatrzymania (art. 40 § 5 u.p.n.). O zatrzymaniu nieletniego Policja niezwłocznie zawiadamia teŜ rodziców lub opiekuna nieletniego, podając przyczyny zatrzymania oraz infor-muje, Ŝe mogą oni, podobnie jak zatrzymany nieletni, złoŜyć zaŜalenie na za-trzymanie do właściwego sądu rodzinnego (art. 40 § 4 u.p.n.).

W policyjnej izbie dziecka moŜe być umieszczony nieletni, który zatrzy-many został podczas samowolnego pobytu poza schroniskiem dla nieletnich lub poza zakładem poprawczym. Zatrzymanie takiego nieletniego moŜe nastąpić na czas niezbędny do przekazania właściwemu zakładowi, nie dłuŜej jednak niŜ do pięciu dni (art. 40 § 7 u.p.n.).

Do izby dziecka nie przyjmuje się nieletnich, którzy: – zdradzają objawy choroby,

13

– zdradzają objawy zaburzeń psychicznych, – są po spoŜyciu alkoholu, innych środków odurzających lub psychotropo-

wych, – znajdują się w takim stanie, Ŝe nie moŜna się z nimi porozumieć.

Dalsze postępowanie z nieletnimi zaleŜy od decyzji konsultanta, którym moŜe być lekarz specjalista lub sędzia (§ 12 Decyzji nr 346 Komendanta Głów-nego Policji).

W sytuacji gdy zatrzymany nieletni jest pod wpływem alkoholu, naleŜy najpierw doprowadzić go do wytrzeźwienia, a następnie umieścić w izbie (czas pobytu w izbie wytrzeźwień lub w pomieszczeniu przeznaczonym do zatrzyma-nia lub wytrzeźwienia wliczony jest w czas zatrzymania nieletniego). JeŜeli za-trzymany nieletni zdradza objawy choroby lub jest pod działaniem środków odurzających lub psychotropowych, naleŜy poddać go badaniu lekarskiemu. Dalsze postępowanie z nieletnim zaleŜy od wskazań lekarza (konsultanta).

4. Pobyt nieletniego w policyjnej izbie dziecka

4.1. Czynności związane z przyjęciem nieletniego do izby

Nieletniego doprowadzonego do policyjnej izby dziecka przez funkcjona-riuszy Policji przyjmuje dyŜurny izby. Podstawę przyjęcia stanowić będzie wy-pełniony formularz druku Protokół zatrzymania nieletniego4. Wraz z protoko-łem dyŜurnemu przekazywane są przedmioty odebrane nieletniemu w czasie zatrzymania, które nie stanowią dowodu w sprawie.

Obowiązki dyŜurnego izby związane z przyjęciem nieletniego sprowadzają się do: – zapoznania się z Protokołem zatrzymania nieletniego; – przeprowadzenia rozmowy z policjantem doprowadzającym nieletniego, z

nieletnim lub z pracownikiem jednostki Policji, który skierował nieletniego do izby, jeŜeli po zapoznaniu się z protokołem ma jakiekolwiek wątpliwości co do zasadności zatrzymania; celem tych rozmów jest zorientowanie się, czy dostarczony protokół jest wypełniony prawidłowo, czy jest uzasadniona pod-stawa do zatrzymania nieletniego w izbie oraz czy nieletni został poinformo-wany o przyczynach zatrzymania i przysługujących mu prawach;

– odnotowania na dostarczonym Protokole zatrzymania nieletniego daty i go-dziny doprowadzenia;

4 Patrz załącznik 1.

14

– w przypadku odmowy przyjęcia nieletniego – odnotowania tego faktu w ksiąŜce przebiegu słuŜby;

– odnotowania w ksiąŜce przebiegu słuŜby przyjęcia nieletniego do izby; – przeprowadzenia szczegółowego przeszukania nieletniego oraz posiadanych

przez niego rzeczy osobistych (przeszukanie zatrzymanej dziewczyny naleŜy w miarę moŜliwości powierzyć policjantce). JeŜeli zachowanie nieletniego oraz okoliczności jego zatrzymania wskazują na przejawy demoralizacji, prze-szukanie przeprowadza dyŜurny w obecności policjanta, który doprowadził nieletniego;

– odebrania wszystkich posiadanych przez nieletniego przedmiotów, w tym pieniędzy i przedmiotów wartościowych oraz przedmiotów niebezpiecznych, a takŜe odzieŜy, i wpisania ich do kwestionariusza depozytowego. Wpisu tego dyŜurny izby dokonuje w obecności zatrzymanego nieletniego. Odebrany de-pozyt przechowywany jest w magazynie depozytowym. Przedmioty warto-ściowe i pieniądze, jak juŜ wspomniano wyŜej, przechowywane są oddzielnie w szafie pancernej;

– sprawdzenia w ewidencji zatrzymanych, czy nieletni lub jego rodzeństwo byli uprzednio zatrzymywani w izbie; jeŜeli byli, dyŜurny izby odszukuje ich akta z poprzednich zatrzymań i dołącza materiały z bieŜącego doprowadzenia. W karcie ewidencyjnej (która jest jednym z dokumentów dołączanych do akt zatrzymanego w izbie nieletniego) dopisuje datę i przyczynę aktualnego do-prowadzenia. JeŜeli nieletni do izby doprowadzony został pierwszy raz, za-kłada mu kartę ewidencyjną;

– przeprowadzenia z zatrzymanym nieletnim rozmowy wstępnej. Jej przebieg uzaleŜniony będzie od tego, czy nieletni zatrzymany jest po raz pierwszy, czy kolejny, czy doprowadzenie do izby związane jest z prowadzonym postępo-waniem w sprawie o czyn karalny, konwojem, czy teŜ samowolnym przeby-waniem poza schroniskiem lub zakładem poprawczym. Rozmowa powinna dotyczyć ogólnej sytuacji nieletniego, a jeŜeli jest to kolejne zatrzymanie – zmian, jakie zaszły w jego sytuacji od poprzedniego pobytu w izbie. W roz-mowie tej naleŜy uwzględnić dotychczasowe zatrzymania, sprawy sądowe, przyczyny i okoliczności ostatniego zatrzymania, sytuację opiekuńczą i wa-runki Ŝycia nieletniego. Uzyskane informacje dyŜurny izby odnotowuje w do-kumentacji nieletniego. Wpisuje teŜ swoje spostrzeŜenia i wnioski;

– sprawdzenia stanu higieny i wyglądu nieletniego oraz odnotowania własnych spostrzeŜeń w aktach nieletniego (dotyczących np. zawszenia, tatuaŜy, zadra-pań, siniaków czy innych uszkodzeń skóry, stanu odzieŜy, posiadania duŜej sumy pieniędzy, przedmiotów wskazujących na szczególne zainteresowania nieletniego);

– poddania nieletniego zabiegom higienicznym (będzie to kąpiel, a w przypadku stwierdzenia wszawicy zabieg dezynsekcyjny);

15

– wydania nieletniemu czystej bielizny, piŜamy lub dresu i miękkiego obuwia oraz środków higieny (np. szczoteczka i pasta do zębów);

– zapoznania nieletniego z jego prawami i obowiązkami oraz obowiązującym w izbie regulaminem;

– przekazania przyjętego nieletniego do grupy zatrzymanych pod opiekę dyŜu-rującego wychowawcy.

JeŜeli stan zdrowia nieletniego budzi wątpliwości, naleŜy skierować go na badania lekarskie w celu uzyskania opinii.

Nieletni przebywający w izbie ma prawo do: – poszanowania godności osobistej, – ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną oraz wszelkimi przejawami

okrucieństwa, – otrzymania paczki Ŝywnościowej, – odwiedzin obrońcy, rodziców lub opiekuna za zgodą sądu, jednostki Policji

prowadzącej sprawę lub kierownika izby, – składania próśb, wniosków i skarg do kierownika izby.

Nieletni powinien teŜ mieć dostęp do codziennej prasy, środków audowi-zualnych, podręcznej literatury, sprzętu sportowego i świetlicowego oraz moŜ-liwość korzystania z codziennych natrysków i z opieki lekarskiej.

4.2. Pobyt nieletniego w izbie

Zatrzymani w izbie nieletni znajdują się pod całodobowym nadzorem poli-cjanta wychowawcy. W mniejszych izbach rolę dyŜurnego i wychowawcy moŜe pełnić ten sam funkcjonariusz. Zasady pełnienia słuŜby przez policjantów w po-licyjnych izbach dziecka wprowadzone Decyzją nr 346 Komendanta Głównego Policji w § 2 nakazują, aby opiekę nad zatrzymanymi w izbie nieletnimi spra-wowało co najmniej dwóch policjantów na kaŜdej zmianie.

Do podstawowych obowiązków policjanta wychowawcy naleŜy: – nieustanne czuwanie nad zachowaniem i bezpieczeństwem nieletnich oraz

stanem ich higieny, – dbanie, aby w naleŜytym porządku utrzymywane były pomieszczenia i sprzęt

uŜytkowane przez nieletnich, – przed przystąpieniem do pracy w grupie kaŜdorazowe zapoznanie się z pod-

stawowymi materiałami o nowo doprowadzonych nieletnich, – przejmowanie od poprzednika i przekazywanie następcy najwaŜniejszych in-

formacji o zachowaniu nieletnich, – prowadzenie obserwacji pedagogicznej kaŜdego nieletniego przebywającego

w grupie, – czuwanie nad przestrzeganiem regulaminu izby i porządku dnia, – prowadzenie niezbędnej dokumentacji dotyczącej słuŜby,

16

– w przypadku szczególnych trudności sprawianych przez nieletnich nie-zwłoczne informowanie o tym kierownika izby w celu uzgodnienia z nim środków wychowawczych, jakie naleŜałoby podjąć w danej sytuacji.

Czas pobytu nieletniego w izbie powinien być wypełniony zajęciami na świetlicy (zajęcia dydaktyczne, czytanie lektur czy innych ksiąŜek młodzieŜo-wych lub inne zajęcia zgodnie z zainteresowaniami zatrzymanych) oraz uwzględ-niać zajęcia ruchowe na powietrzu (placu spacerowym). Policjanci wychowawcy w zaleŜności od wyposaŜenia izby, swoich umiejętności i zainteresowania za-trzymanych organizują nieletnim róŜne zajęcia, które wzbogacają ich wiedzę, pobudzają do myślenia i refleksji oraz rozwijają ruchowo.

Dzień pobytu nieletniego w izbie rozpoczyna się pobudką (między godziną 630 a 700), toaletą poranną i porządkowaniem sal sypialnych. WaŜną czynnością wychowawcy jest sprawdzenie tych pomieszczeń, po opuszczeniu ich przez nie-letnich, pod kątem właściwego uporządkowania. Podczas sprawdzania naleŜy teŜ zwrócić uwagę na stan zabezpieczenia okien, stan wentylacji i łóŜek.

Po wykonaniu czynności porządkowych nieletni udają się do pomieszcze-nia jadalnego i spoŜywają śniadanie (między godziną 700 a 800). Po śniadaniu przechodzą do świetlicy, gdzie wychowawca przystępuje do realizacji zaplano-wanych zajęć (np. zajęcia dydaktyczne, gry planszowe).

Przed rozpoczęciem pracy grupowej z nieletnimi wychowawca kaŜdorazo-wo zapoznaje się z podstawowymi materiałami na temat nowo przyjętych nie-letnich. Szczególnie waŜne dla niego będą informacje o powodzie ich zatrzyma-nia, zachowaniu się podczas zatrzymania, stopniu demoralizacji i jak często przebywali w izbie dziecka. Informacje te są nieodzowne do zastosowania wo-bec zatrzymanych odpowiednich metod wychowawczych, a takŜe do zachowa-nia odpowiedniej czujności wobec ewentualnych niewłaściwych postępowań, które mogą spowodować zagroŜenie bezpieczeństwa w izbie.

Zajęcia na świetlicy powinny być dostosowane do moŜliwości intelektual-nych i wiekowych nieletniego. Sprowadzać się one mogą m.in. do pisania wy-pracowań na zadane, interesujące nieletniego tematy. Wypracowania powinny umoŜliwi ć wszechstronne poznanie nieletniego i jego środowiska oraz wskazać na przyczyny demoralizacji. Oprócz zlecania prac pisemnych nieletnim moŜna organizować pogadanki, prelekcje czy teŜ seanse filmowe. Zajęcia te powinny dotyczyć problemów z ich Ŝycia, np. wchodzenia w konflikt z prawem, narko-manii, prostytucji, Ŝycia seksualnego czy innych chorób społecznych. W ramach organizowanych zajęć dydaktycznych nieletni mogą zapoznawać się z literaturą interesującą ich lub objętą programem nauczania szkoły, do której uczęszczali przed zatrzymaniem. Wychowawca powinien sprawdzić, w jakim stopniu nie-letni opracował wskazaną partię materiału, i ocenić jego zaangaŜowanie.

Obiad nieletni spoŜywają pomiędzy godziną 1200 a 1400. Czas poobiedni wypełniony jest zajęciami na świetlicy. W tych godzinach nieletni mogą oglądać

17

telewizję, słuchać audycji radiowych, czytać prasę lub rozwijać swoje zaintere-sowania i umiejętności manualne (rysować, malować, wykonywać modele lub maskotki itp.) przy uŜyciu materiałów i narzędzi nie stwarzających zagroŜenia ich Ŝycia i zdrowia. Wykonywane prace ocenia się, a najlepszych moŜna uŜyć do zorganizowania wystawy, mogą one stanowić trwały element wystroju izby dziecka czy teŜ moŜna je przekazać na cele charytatywne, np. do domów dziec-ka, Ŝłobków, przedszkoli.

W niektórych izbach w zaleŜności od inwencji kierowników i moŜliwości finansowych jednostki Policji nieletni mają do swojej dyspozycji stół pingpon-gowy, siłownię lub inne urządzenia pozwalające z poŜytkiem wykorzystać czas wolny. WaŜne są teŜ pomysłowość wychowawców w organizowaniu nieletnim czasu, umiejętności nawiązywania kontaktu i pracy z nieletnimi, jak równieŜ udzielanie pomocy w rozwiązywaniu ich Ŝyciowych problemów. Pobyt w takich izbach nieletni wspominają mile, a swą wdzięczność wyraŜają w listach czy pocztówkach, przesyłanych do kierownictwa izby nawet po kilku latach od ich pobytu w niej.

Po całodziennych zajęciach nieletni spoŜywają kolację (między godziną 1800 a 1900), a po wieczornej toalecie udają się na nocny spoczynek. Podobnie jak rano, przed udaniem się nieletnich na spoczynek wychowawca powinien sprawdzić pomieszczenia sypialne oraz kaŜdego nieletniego, aby nie wniósł do sypialni przedmiotów mogących spowodować jakiekolwiek zagroŜenie.

W czasie spoczynku nocnego policjant pełniący słuŜbę w izbie odpowie-dzialny jest za bezpieczeństwo zatrzymanych. Ma obowiązek przynajmniej co 30 minut sprawdzać sypialnie, w których śpią zatrzymani. Kontrole te naleŜy kaŜdorazowo odnotowywać w ksiąŜce przebiegu słuŜby.

Za właściwą postawę i zachowanie nieletniego, aktywne uczestniczenie w zajęciach i wzorowe przestrzeganie porządku oraz regulaminu izby moŜe on być nagrodzony pochwałą. Zdarzają się jednak przypadki naruszania obowiązu-jącego w izbie porządku i regulaminu oraz przyjmowania niewłaściwych postaw i zachowań. Wówczas moŜna zastosować wobec niego upomnienie.

Jeśli zachowanie nieletniego stwarza zagroŜenie bezpieczeństwa jego Ŝycia lub zdrowia albo Ŝycia lub zdrowia innych osób, naleŜy umieścić go w pomiesz-czeniu izolacyjnym, nawet z uŜyciem siły. Czynność tę naleŜy wykonać spokoj-nie, bez elementów brutalności lub okazywania osobistego rozdraŜnienia, które mogą negatywnie wpłynąć na jego zachowanie. Przed pozostawieniem nielet-niego w pomieszczeniu izolacyjnym odbiera mu się wszelkie przedmioty mogą-ce słuŜyć do samouszkodzeń oraz sprawdza dokładnie stan tego pomieszczenia. Wychowawca pełniący dyŜur odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo osobiste izolowanego nieletniego. Nie rzadziej niŜ co 15 minut powinien kontrolować jego zachowanie, kontrole zaś odnotować w ksiąŜce przebiegu słuŜby.

18

O umieszczeniu zatrzymanego nieletniego w pomieszczeniu izolacyjnym naleŜy niezwłocznie powiadomić kierownika izby i fakt ten odnotować w ksiąŜ-ce przebiegu słuŜby.

Wobec zatrzymanych nieletnich moŜna zastosować środki przymusu bez-pośredniego w sytuacjach i na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów5. Fakt ten dokumentuje się w ksiąŜce przebiegu słuŜby oraz w notatce słuŜbowej.

JeŜeli w wyniku zastosowania środków przymusu bezpośredniego nieletni doznał obraŜenia ciała, obowiązkiem wychowawcy jest udzielenie pierwszej pomocy, a następnie wezwanie lekarza. Przypadek ten naleŜy udokumentować w ksiąŜce przebiegu słuŜby oraz w raporcie, opisując m.in. okoliczności oraz skutki uŜycia środka przymusu. O powyŜszym zawiadamia się właściwego prze-łoŜonego słuŜbowego.

Wyniki badań lekarskich zatrzymanych nieletnich lekarz dokumentuje w ksiąŜce wizyt lekarskich. Przepisane przez lekarza lekarstwa policjant wyku-puje z apteki na koszt jednostki Policji. Leki przechowuje się w wyznaczonym pomieszczeniu; wydawane są one nieletniemu przez policjanta lub w jego obec-ności według wskazań lekarza. Wydanie lekarstw nieletnim odnotowuje się w ksiąŜce wizyt lekarskich.

W przypadku podejrzenia, Ŝe zatrzymany nieletni jest chory zakaźnie lub jest nosicielem wirusa HIV, naleŜy niezwłocznie o tym powiadomić stację tere-nową lub wojewódzką słuŜby sanitarno-epidemiologicznej. Dalsze postępowanie z tym nieletnim przebiega według zaleceń słuŜby. Przedmioty, bieliznę i odzieŜ zatrzymanego oraz miejsca, w których przebywał, naleŜy zdezynfekować.

Zatrzymanego w izbie nieletniego, jak juŜ wspomniano wyŜej, mogą od-wiedzać rodzice czy opiekun za pisemną zgodą sądu, jednostki prowadzącej sprawę nieletniego lub za zgodą kierownika izby oraz obrońca. Wówczas perso-nel izby powinien udostępnić odpowiednie pomieszczenie, w którym nieletni będzie mógł się spotkać z odwiedzającymi. DyŜurujący w tym czasie policjant powinien sprawdzić, czy odwiedzające osoby nie wniosły na teren izby i nie przekazały nieletniemu przedmiotów niebezpiecznych lub takich, których posia-danie w izbie jest zabronione (np. papierosów, alkoholu w róŜnej postaci, narko-tyków lub innych środków odurzających).

Zatrzymany w izbie nieletni moŜe otrzymywać paczkę Ŝywnościową, przed jej przekazaniem jednak dyŜurny izby powinien sprawdzić, czy nie znajdują się w niej ww. przedmioty, a takŜe produkty, które mogłyby zaszkodzić nieletniemu

5 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz wa-

runków i sposobu uŜycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego (Dz.U. Nr 70, poz. 410 z późn. zm.).

19

czy teŜ innym zatrzymanym, gdyby podzielił się jej zawartością (np. zepsute lub przeterminowane produkty Ŝywnościowe).

4.3. Zwolnienie nieletniego z izby

Zatrzymanego w policyjnej izbie dziecka nieletniego naleŜy natychmiast zwolnić, jeŜeli: – ustaną przyczyny zatrzymania, – poleci to sąd rodzinny, – nie został zachowany termin zawiadomienia sądu o zatrzymaniu (do 24 go-

dzin), – w ciągu 72 godzin od chwili zatrzymania nie ogłoszono nieletniemu posta-

nowienia o umieszczeniu w schronisku dla nieletnich lub tymczasowym umieszczeniu w młodzieŜowym ośrodku wychowawczym, młodzieŜowym ośrodku socjoterapii albo w zakładzie lub placówce, o których mowa w art. 12 u.p.n. MoŜe to być szpital psychiatryczny, inny odpowiedni zakład leczniczy lub dom pomocy społecznej.

Zwalnianego nieletniego przekazuje się rodzicom lub opiekunom. JeŜeli zatrzymanego w izbie nieletniego odbiera jednostka Policji, która zatrzymywała go i wykonywała czynności w sprawie popełnionego czynu karalnego, po usta-niu przyczyny zatrzymania przekazuje go uprawnionym do odbioru osobom z zachowaniem nw. warunków.

Zatrzymany nieletni moŜe być odebrany przez funkcjonariuszy Policji w celu doprowadzenia do jednostki Policji, sądu lub prokuratury albo w celu konwojowania na polecenie sądu, prokuratora lub kierownika jednostki Policji. JeŜeli nieletni przekazywany jest w konwój do odległej miejscowości, przed od-jazdem otrzymuje posiłek oraz prowiant na drogę.

Przekazując nieletniego pod pieczę ww. osób, naleŜy sprawdzić ich toŜsa-mość oraz uzyskać od nich pisemne potwierdzenie przejęcia nieletniego. Depo-zyt nieletniego, w tym pieniądze lub kosztowne przedmioty, przekazuje się za pokwitowaniem odbioru nieletniemu lub osobie uprawnionej do jego przejęcia.

Nie zawsze jednak wskazane będzie, lub moŜliwe, przekazanie nieletniego osobom uprawnionym. Na przykład przekazanie nieletniego rodzicom czy opie-kunowi jest niewskazane ze względów opiekuńczych albo gdy powiadomieni o zatrzymaniu nie zgłaszają się po odbiór nieletniego lub wręcz odmawiają jego odbioru – wówczas decyzję w sprawie nieprzekazania podejmuje sąd rodzinny.

Materiały i informacje o nieletnim, uzyskane w czasie jego pobytu w izbie, przekazuje się (w zaleŜności od potrzeb): – właściwemu sądowi rodzinnemu, – właściwemu zakładowi lub placówce, do której nieletni zostaje skierowany, – instytucjom państwowym i organizacjom zajmującym się opieką i wychowa-

niem, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania nieletniego.

20

Ustalenia dotyczące okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego lub o popełnionym przez niego czynie karalnym policjant (wychowawca) ma obowiązek udokumentować w formie notatki słuŜbowej. Kopię notatki przeka-zuje komórce ds. nieletnich i patologii w swojej macierzystej jednostce Policji6.

JeŜeli uzyskane od nieletniego informacje są przydatne poszczególnym słuŜbom Policji, naleŜy sporządzić meldunek informacyjny i przekazać go do właściwej komórki organizacyjnej Policji.

5. Postępowanie w razie zaistnienia wypadku nadzwyczajnego w policyjnej izbie dziecka

Za wypadek nadzwyczajny zaistniały w policyjnej izbie dziecka naleŜy uznać usiłowanie dokonania lub dokonanie przez zatrzymanych nieletnich czy-nów polegających na: – targnięciu się na Ŝycie lub zdrowie własne lub innych osób (np. współzatrzy-

manych lub policjanta), – stworzeniu zagroŜenia porządku i bezpieczeństwa w pomieszczeniach izby, – ucieczce z izby, – organizowaniu buntu.

W przypadku zauwaŜenia zachowań nieletnich, które mogą świadczyć o ww. zamiarach, naleŜy zastosować wzmoŜoną ich obserwację.

Policjant, który pierwszy dowiedział się o zaistnieniu powaŜnego zagroŜe-nia Ŝycia lub zdrowia zatrzymanych oraz policjantów, zawiadamia natychmiast o tym przełoŜonego oraz wszelkimi dostępnymi i dopuszczalnymi środkami sta-ra się zapobiec ewentualnym konsekwencjom tego zdarzenia. Otrzymując wia-domość o zagroŜeniu, w zaleŜności od sytuacji podejmuje odpowiednie środki przeciwdziałania. Sprowadzać się one mogą do: – wezwania do zachowania się zgodnego z prawem, a jeŜeli wezwanie nie po-

skutkuje, do zagroŜenia uŜycia środka przymusu7. JeŜeli zwłoka w uŜyciu określonego środka stwarzałaby niebezpieczeństwo dla Ŝycia lub zdrowia ludzkiego, a takŜe mienia, naleŜy odstąpić od wezwania i uprzedzenia, o któ-rym mowa wyŜej8;

– zastosowania środków przymusu w taki sposób, aby powodowało to jak naj-mniejszą dolegliwość dla nieletniego, wobec którego zostały one zastosowa-

6 Zarządzenie nr 590 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003 r. w sprawie metod

i form…, jw., § 5. 7 Patrz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków…,

jw., § 1 pkt 2. 8 TamŜe, § 1 pkt 3.

21

ne; uŜywając siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających technik obrony lub ataku, nie wolno zadawać uderzeń, chyba Ŝe policjant działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na Ŝycie, zdrowie ludzkie lub mienie;

– zastosowania kaftana bezpieczeństwa lub pasów obezwładniających, jeŜeli zastosowanie siły fizycznej okaŜe się bezskuteczne (polecenie zastosowania kaftana i pasów wydaje komendant Policji lub osoba przez niego upowaŜnio-na, a podczas jego nieobecności dyŜurny jednostki); kaftan bezpieczeństwa i pasy obezwładniające stosuje się wobec osób, które swoim zachowaniem stwarzają niebezpieczeństwo dla Ŝycia lub zdrowia ludzkiego, a takŜe mienia, jeŜeli zastosowanie innych środków przymusu bezpośredniego jest niemoŜli-we albo okazało się bezskuteczne;

– udzielenia pierwszej pomocy oraz wezwania lekarza, jeŜeli zatrzymani dozna-li obraŜeń ciała – naleŜy wówczas sporządzić raport zawierający opis okolicz-ności oraz skutków zdarzenia i zawiadomić o tym właściwego przełoŜonego słuŜbowego;

– sporządzenia notatki słuŜbowej w kaŜdej sytuacji zaistnienia wypadku nad-zwyczajnego i zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz dokona-nia zapisu w ksiąŜce przebiegu słuŜby, z uwzględnieniem równieŜ przyczyny podjęcia decyzji o zastosowaniu tych środków.

NaleŜy odstąpić od stosowania środka przymusu, jeŜeli nieletni podporząd-kuje się wydanym poleceniom.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobu uŜycia przez policjantów środ-ków przymusu bezpośredniego zezwala na uŜycie wobec nieletnich powyŜej 13 roku Ŝycia wszystkich środków przymusu bezpośredniego (z ograniczeniem uŜycia kajdanek).

RozwaŜając kwestię uŜycia ww. środków, stwierdzić naleŜy, Ŝe w przy-padku zaistnienia zagroŜenia ze strony zatrzymanych w izbie nieletnich w prak-tyce dyŜurujący policjant poza uŜyciem siły fizycznej nie ma innych moŜliwości przeciwdziałania zagroŜeniu. O uŜyciu w tej sytuacji innych środków przymusu, np. kaftana bezpieczeństwa czy pasów obezwładniających, w zasadzie nie ma mowy, gdyŜ dwóch dyŜurujących policjantów, a nierzadko tylko jeden, nie jest w stanie załoŜyć kaftana agresywnemu nieletniemu. Jedynym koniecznym wyj-ściem z takiej sytuacji jest niezwłoczne powiadomienie dyŜurnego podległej jednostki i zaŜądanie pomocy. Dlatego teŜ kaŜda izba wyposaŜona jest w prze-wodowy lub bezprzewodowy system sygnalizacji zagroŜeń; przyciski alarmowe powinny być zainstalowane w odpowiednich miejscach w izbie.

O kaŜdym wypadku nadzwyczajnym i o uŜyciu środków przymusu bezpo-średniego oraz o zaistnieniu innego powaŜnego niebezpieczeństwa dla Ŝycia lub zdrowia osób umieszczonych w izbie, oprócz szybkiego podjęcia działań zapo-biegających temu zdarzeniu i powiadomienia przełoŜonego naleŜy niezwłocznie zawiadomić telefonicznie dyŜurnego komendy wojewódzkiej/stołecznej Policji,

22

który za pośrednictwem DyŜurnego Operacyjnego Kraju KGP zawiadamia o tym wydarzeniu komendanta głównego Policji.

Przyczyny i okoliczności wypadku nadzwyczajnego zaistniałego w izbie dziecka badają policjanci wyznaczeni przez przełoŜonego nadzorującego pracę izby.

Jednostka Policji, w której miał miejsce wypadek nadzwyczajny, zobowią-zana jest przesłać wydziałowi prewencji komendy wojewódzkiej/stołecznej Po-licji meldunek dotyczący okoliczności wypadku. Komenda wojewódzka/stołecz- na Policji w ciągu 14 dni od zaistnienia wypadku nadzwyczajnego przesyła (oprócz telefonogramu) do Biura Prewencji i Ruchu Drogowego KGP meldu-nek. W meldunku tym naleŜy podać następujące dane: – nazwę jednostki Policji, w której zaistniał wypadek nadzwyczajny, – dane personalne osoby, której dotyczy to wydarzenie, – podstawy zatrzymania osoby, która uległa wypadkowi w izbie, – czas, miejsce oraz okoliczności zaistniałego wypadku, – rodzaj słuŜby oraz zabezpieczenie miejsca, w którym zaistniał wypadek, – imiona i nazwiska oraz staŜ pracy w Policji policjantów dozorujących zatrzy-

manych nieletnich w czasie zaistnienia wypadku, a takŜe znajomości przez nich zasad sprawowania nadzoru,

– sposób sprawowania nadzoru nad zatrzymanymi, a jeŜeli wypadek miał miej-sce w pokoju zatrzymań – w jakich odstępach czasu kontrolowano zachowa-nie się zatrzymanych,

– liczbę osób przebywających w pokoju, w którym miał miejsce wypadek nad-zwyczajny,

– przekazanie obsłudze pomieszczenia lub innym policjantom sprawującym nadzór nad zatrzymanymi informacji o zamiarze popełnienia samobójstwa, dokonania ucieczki lub o depresji psychicznej zatrzymanego,

– naruszone przepisy słuŜbowe przez sprawujących nadzór i konsekwencje wy-ciągnięte w stosunku do winnych,

– dane o ujęciu zbiegłych, – podjęte czynności, zmierzające do zapobieŜenia tego typu wypadkom w przy-

szłości. JeŜeli do czasu wysłania meldunku nie zakończono postępowania dyscy-

plinarnego lub nie ujęto osób zbiegłych, przesyła się do Komendy Głównej Po-licji uzupełnienie meldunku.

Ponadto, o przypadku nagłego zachorowania zatrzymanego w izbie nielet-niego bądź wystąpienia niebezpieczeństwa utraty Ŝycia lub cięŜkiego uszczerb-ku na zdrowiu powiadamia się właściwy sąd rodzinny.

23

6. Dokumentacja prowadzona w policyjnej izbie dziecka

Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji w sprawie pełnienia słuŜby przez policjantów w policyjnych izbach dziecka w § 33 wymienia rodzaje doku-mentów, które powinny być prowadzone w policyjnej izbie dziecka9. Są to: – ewidencja zawierająca personalia zatrzymanych nieletnich; – indywidualne teczki akt nieletnich, w których ułoŜone są w porządku chrono-

logicznym materiały dotyczące zatrzymanych; w teczce umieszczane są ko-lejno dokumenty z zatrzymań nieletnich (notatki z rozmowy wstępnej, pisma wysyłane lub przychodzące w sprawie nieletnich, prace pisemne wykonywane przez nich w czasie pobytu w izbie itp.);

– dziennik korespondencyjny słuŜący do rejestrowania spraw poszczególnych nieletnich;

– ksiąŜka zatrzymanych, do której wpisuje się kaŜdego zatrzymanego w izbie nieletniego, w tym jego personalia, czas zatrzymania, kto wydał decyzję o za-trzymaniu, z jakiego powodu i do czyjej dyspozycji nieletni jest zatrzymany, czas zwolnienia lub przekazania oraz kto odebrał nieletniego z izby;

– kwitariusz depozytowy wypełniany przy przyjęciu nieletniego do izby, do któ-rego wpisuje się odebrany od nieletniego depozyt (kopię kwitu depozytowego dołącza się do teczki akt nieletniego po zwolnieniu go z izby);

– ksiąŜka przebiegu słuŜby, do której wpisuje się wszystkie czynności wykony-wane przez policjantów pełniących słuŜbę w izbie oraz zaistniałe wydarzenia (omówione wyŜej)10.

Ewidencja podręczna stanowiąca zbiór danych osobowych o nieletnim oraz teczki akt nieletnich winny być tak zabezpieczone, aby nie miały do nich wglą-du osoby nieupowaŜnione. Powinny one jednak znajdować się w takim miejscu, aby personel wychowawczy miał do nich łatwy dostęp o kaŜdej porze.

Poszczególne izby prowadzą dokumentację nie uwzględnioną w powyŜ-szym wykazie, według własnych wzorów. Ułatwia ona gromadzenie niezbęd-nych danych o nieletnim lub pozwala odnotować czynności wykonywane na rzecz nieletniego.

9 Wzory niektórych formularzy dokumentacji zaprezentowano w załącznikach do niniejszego opracowania.

10 Dokumentacja dotycząca badania lekarskiego, umieszczenia nieletniego w pomieszczeniu izolacyjnym lub nadzwyczajnego wydarzenia zaistniałego w izbie przedstawiona została we wcześniejszych rozdziałach tego opra-cowania.

24

Bibliografia

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. Nr 12, poz. 114 z późn. zm.). Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.). Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 z późn. zm.). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określe-nia przypadków oraz warunków i sposobu uŜycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego (Dz.U. Nr 70, poz. 410 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycz-nia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka (Dz.U. Nr 10, poz. 104 z późn. zm.). Zarządzenie nr 25 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji i zakresu działania komend, komi-sariatów i innych jednostek organizacyjnych Policji (Dz.Urz. KGP z 2003 r. Nr 2, poz. 4). Zarządzenie nr 590 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakre-sie przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich (Dz.Urz. KGP Nr 20, poz. 107 z późn. zm.). Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia słuŜby przez policjantów w policyjnych izbach dziecka (Dz.Urz. KGP Nr 16, poz. 101). Deklaracja praw dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 29 listopada 1959 r., www.racjonalista.pl, stan z 2 kwietnia 2008 r. Europejska konwencja o wykonywaniu praw dzieci sporządzona dnia 25 stycz-nia 1996 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 107, poz. 1128). Genewska deklaracja praw dziecka przyjęta przez Ligę Narodów dnia 26 wrze-śnia 1924 r., http://biurose.sejm.gov.pl, stan z 2 kwietnia 2008 r.

25

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526, zm. Dz.U. z 2000 r. Nr 2, poz. 11). Powszechna deklaracja praw człowieka (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217A (III)) przyjęta i proklamowana dnia 10 grudnia 1948 r., www.ms.gov.pl, stan z 2 kwietnia 2008 r.

Załącznik 1 ZAPOZNAŁEM SIĘ umieścić nieletniego w Policyjnej Izbie Dziecka w* Znak sprawy

................................................................................ RSD

................................................................................ Ds. (data oraz godzina, imienna pieczątka i podpis osoby uprawnionej)

PROTOKÓŁ ZATRZYMANIA NIELETNIEGO

................................................................, dnia ............................. r. (miejscowość) (dzień, miesiąc, rok)

…............................................................................................. z ................................................ w ............................................. (stopień, imię i nazwisko policjanta) (nazwa jednostki)

działając na podstawie art. 37 § 1*, 40 § 1 i 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. Nr 35, poz. 228 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, art. 244 § 3 i 4 k.p.k.; art. 245 § 1 i 2; art. 247 k.p.k.*, decyzji: sędziego rodzinnego*, sądu*, prokuratora*

Stopień, imię i nazwisko prowadzącego czynności dochodzeniowo-śledcze ..............................................................................

w dniu ........................................ o godz. .................... w .............................................................................................................

dokonał zatrzymania .................................................................................... ur. ................................ w ......................................

którego(-ej) toŜsamość ustalił na podstawie …............................................................................................................................. (nazwa i numer dokumentu, kto wydał)

miejsce zamieszkania*, pobytu* ................................................................................................................................................... (nazwa szkoły, klasa, nazwa zakładu pracy)

w trakcie samowolnego pobytu poza* .......................................................................................................................................... (nazwa - schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy oraz adres)

Rodzice:

Ojciec: .......................................................................................................................................................................................... (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, miejsce pracy, nr telefonu)

Matka: ........................................................................................................................................................................................... (imię i nazwisko, nazwisko panieńskie, miejsce zamieszkania - jeŜeli inne niŜ ojca, miejsce pracy, nr telefonu)

Opiekun prawny:* ......................................................................................................................................................................... (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, miejsce pracy, nr telefonu)

Faktycznie opiekę sprawuje: ........................................................................................................................................................ (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, miejsce pracy, nr telefonu)

Rysopis:* ...................................................................................................................................................................................... (podać w razie niemoŜności ustalenia toŜsamości nieletniego(-ej))

......................................................................................................................................................................................................

Zatrzymania dokonano z następujących przyczyn:

...................................................................................................................................................................................................... (szczegółowo opisać przyczyny zatrzymania z podaniem, o popełnienie jakiego czynu karalnego podejrzewa się nieletniego oraz określić

...................................................................................................................................................................................................... przesłanki: uzasadnionej obawy ukrycia się nieletniego lub zatarcia śladów czynu albo faktu, Ŝe nie moŜna ustalić toŜsamości

...................................................................................................................................................................................................... nieletniego, bądź opisać okoliczności zatrzymania nieletniego będącego w trakcie samowolnego pobytu poza schroniskiem dla nieletnich

...................................................................................................................................................................................................... lub zakładem poprawczym z podaniem ich nazwy i adresu, w innych przypadkach - nazwę, sygnaturę i datę decyzji oraz nazwę organu, który ją wydał)

......................................................................................................................................................................................................

Zatrzymany(-a) pouczony(-a) o przysługującym mu (jej) na mocy art. 38 § 1; 40 § 2 ustawy, art. 245 k.p.k., 612 § 2 k.p.k. prawie wniesienia zaŜalenia na zatrzymanie do sędziego rodzinnego*, sądu rodzinnego* właściwego według miejsca za-mieszkania lub pobytu nieletniego, prawie Ŝądania: powiadomienia o zatrzymaniu szkoły lub zakładu pracy, umoŜliwienia nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem i bezpośredniej z nim rozmowy, nawiązania kontaktu z urzędem kon-sularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym, oświadczył(-a), co następuje:

......................................................................................................................................................................................................

Oświadczenie zatrzymanego(-ej) o stanie zdrowia: .....................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................

Zatrzymany(-a) był(-a)/nie był(-a)* badany(-a) przez lekarza: ......................................................................................................

Na tym protokół zakończono i po odczytaniu podpisano dnia: .......................................................... o godz. .............................

............................................................. .................................................................... (podpis policjanta) (podpis zatrzymanego(-ej) nieletniego(-ej))

Kopię niniejszego protokołu otrzymałem(-am) dnia: ......................................................................... o godz. .............................. .................................................................... (podpis zatrzymanego(-ej) nieletniego(-ej))

Zgodnie z art. 40 § 4 ustawy, o zatrzymaniu ................................................................................................................................ (imię i nazwisko)

przyczynie zatrzymania, przysługującym na mocy art. 38 § 1; 40 § 2 ustawy, art. 245 k.p.k., 612 § 2 k.p.k. prawie wniesienia zaŜalenia na zatrzymanie do sędziego rodzinnego*, sądu rodzinnego* właściwego według miejsca zamieszkania lub pobytu nieletniego, prawie Ŝądania: powiadomienia o zatrzymaniu szkoły lub zakładu pracy, kontaktu z adwokatem i bezpośredniej z nim rozmowy, nawiązania kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielem dyplomatycznym, powiadomiono:

ojca ................................................................................................................................................ dnia ................. o godz. ....... (imię i nazwisko)

matkę ............................................................................................................................................. dnia ................. o godz. ....... (imię i nazwisko)

opiekuna prawnego*....................................................................................................................... dnia ................. o godz. ....... (imię i nazwisko)

osobę faktycznie sprawującą opiekę* ............................................................................................ dnia ................ o godz. ........ (imię i nazwisko)

w sposób: telefonicznie*/osobiście*/faksem*/pocztą elektroniczną*

potwierdzenie* .............................................................................................................................................................................. (w przypadku osobistego stawiennictwa, po wpisaniu imienia i nazwiska osoby zawiadomionej, uzyskać podpis tej osoby lub osób)

Zgodnie z art. 40 § 5 ustawy, o zatrzymaniu ................................................................................................................................ (imię i nazwisko)

zawiadomiono Sąd Rodzinny w ............................................................................. dnia .................................... o godz. ............

w sposób: przesłanie protokołu faksem*/telefonicznie*/doręczenie protokołu*

potwierdzenie* .............................................................................................................................................................................. (imię i nazwisko sędziego rodzinnego*/innej osoby upowaŜnionej*/podpis)

Zgodnie z art. 244 § 4 k.p.k., o zatrzymaniu* ............................................................................................................................... (imię i nazwisko)

zawiadomiono prokuratora* ........................................................................... z Prokuratury w ....................................................

dnia ......................................... o godz. ............... w sposób: doręczenie protokołu*/telefonicznie*/przesłanie protokołu faksem

potwierdzenie* .............................................................................................................................................................................. (imię i nazwisko prokuratora, podpis)

Zatrzymanego(-ą) nieletniego(-ą) umieszczono w: …................................................................................................................... (policyjna izba dziecka, schronisko dla nieletnich, inne miejsce)

dnia ................... o godz. ............ przez ....................................................................................................................................... (stopień, imię i nazwisko funkcjonariusza, nr leg. słuŜbowej, jednostka)

Nieletniego(-ą) odizolować od: ..................................................................................................................................................... (dane osób, od których naleŜy go(ją) izolować w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania)

...................................................................................................................................................................................................... (stopień, imię i nazwisko, podpis funkcjonariusza upowaŜnionego do przyjęcia, nr leg. słuŜbowej)

Zatrzymanego(-ą) ............................................................. zwolniono ................................ dnia ....................... o godz. ............

i przekazano rodzicom/opiekunom* .............................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................... (pozycja ksiąŜki zatrzymań)

................................................................ ................................................................... (podpis policjanta) (podpis rodziców/opiekunów)

* niepotrzebne skreślić

Załącznik 2 KZ – ………………………… dnia …………………………. ………………………………. Do dyspozycji …………………………… (dyŜurny)

KWESTIONARIUSZ PRZYJ ĘCIA NIELETNIEGO DO POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

Nazwisko i imię

Imiona rodziców

Data i miejsce urodzenia

Miejsce zamieszkania

Faktyczne miejsce pobytu

Czas i miejsce zatrzymania wg nieletniego

Stan zdrowia i higieny, obraŜenia

Znaki szczególne

Przedmioty wartościowe, charakterystyczne

Uwagi i spostrzeŜenia przyjmującego

Załącznik 3

NOTATKA Z ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ Z ZATRZYMANYM NIELETNIM

SYTUACJA OPIEKU ŃCZO-WYCHOWAWCZA

TYP RODZINY

PEŁNA NIEPEŁNA ROZBITA

bez ojca bez matki separacja rozwód

KONKUBINAT ZREKONSTRUOWANA

ZASTĘPCZA konkubin konkubina ojczym macocha

Uzupełnienie informacji dot. typu rodziny

DANE O RODZICACH Dane Ojciec Matka Wiek

Karany(-a) sądownie

TAK TAK NIE NIE

Miejsce zamieszkania

Miejsce pracy, zawód

Pije alkohol nałogowo okazjonalnie nałogowo okazjonalnie

abstynent abstynentka Stan zdrowia

Prawa rodzicielskie

pełne pełne ograniczone do roku ograniczone do roku

pozbawiony całkowicie od roku pozbawiona całkowicie

od roku

Nieletni pozostaje pod opieką

Dodatkowe informacje dotyczące sytuacji rodzinnej nieletniego

Warunki mieszkaniowe

Dane o rodzeństwie

Lp. Imię Wiek Karalność sądowa Aktualne zajęcie Inne

DANE O NIELETNIM

Przebyte choroby Urazy głowy Pobyty w szpitalach

Badania psychologiczne, psychiatryczne Rok Miejsce badań Instytucja kierująca Przyczyna skierowania

Nauka szkolna

Nazwa i adres szkoły Klasa

Wyniki w nauce

Powtarzał klasy

Trudności w nauce

Nieletni nie uczęszcza do szkoły

Ukończył szkołę podstawową w roku i nie podjął dalszej nauki

W roku nieletni przerwał naukę w klasie

z powodu

aktualne zajęcie nieletniego

OBJAWY DEMORALIZACJI NIELETNIEGO

Pali papierosy Pije alkohol ZaŜywa środki odurzające

od roku od roku od roku

Wagaruje od klasy w br. przewagarował

Ucieczki z domu

Czyny karalne (wcześniejsze zatrzymania przez policję, sprawy w sądzie – postanowienia, orzeczenia)

Inne objawy demoralizacji (np. nieposłuszeństwo wobec rodziców – opiekunów, wulgaryzm, zachowania aroganckie, nierząd,

przebywanie w środowiskach kryminogennych)

Warunki mieszkaniowe

INFORMACJA O PRZYCZYNACH ZATRZYMANIA NIELETNIEG O W IZBIE DZIECKA

Załącznik 4

SN – ................................... Słupsk, dnia .................................

......................................................

......................................................

......................................................

ZAWIADOMIENIE

o pobycie nieletniego w Policyjnej Izbie Dziecka 1. Imię i nazwisko: ................................................................................................

2. Imiona rodziców: ...............................................................................................

3. Data i miejsce urodzenia: ..................................................................................

4. Adres zamieszkania: ..........................................................................................

5. Zajęcie nieletniego (nazwa i adres szkoły, klasa, miejsce pracy): ....................

.................................................................................................................................

6. Umieszczony w izbie dziecka w dniach: ...........................................................

7. Powód umieszczenia: ........................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

8. Nieletniego przekazano (data, komu): ...............................................................

.................................................................................................................................

9. Zawód i miejsce pracy ojca: ..............................................................................

.................................................................................................................................

10. Zawód i miejsce pracy matki: ...........................................................................

.................................................................................................................................

11. Imiona i wiek rodzeństwa: …............................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

12. Sytuacja opiekuńczo-wychowawcza nieletniego: ............................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

13. W jakich placówkach wychowawczych lub poprawczych nieletni przebywał

i przebywa?: ............................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

14. Kontakty nieletniego (imię i nazwisko, adres zamieszkania, wiek): ................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

15. Krótka charakterystyka nieletniego oraz jego środowiska rodzinnego i ró-

wieśniczego. Uwagi i wnioski: ...............................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

sporządził:

...................................................

................................................... (kierownik Policyjnej I.D.)

Załącznik 5

ARKUSZ PRZYJĘCIA NIELETNIEGO, OBSERWACJI I CZYNNO ŚCI WYKONANYCH

W SPRAWIE NIELETNIEGO

nieletni: ................................................... lat: ............ 1. Czas i okoliczności zatrzymania nieletniego: .................................................. ................................................................................................................................. 2. Stan zdrowia i higieny (obraŜenia – dokładny opis): ....................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 3. Znaki szczególne (dokładny opis): ................................................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 4. Przedmioty wartościowe (charakterystyczne): ................................................. ................................................................................................................................. 5. Uwagi i spostrzeŜenia przyjmującego, wskazania lekarskie: ........................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................

............................................................... (data i podpis przyjmującego)

6. Interwencje i obserwacje:

Lp. Data, godzina Treść interwencji, uwagi, podpis Uwagi, ew. polecenia

Lp. Data, godzina Treść interwencji, uwagi, podpis Uwagi, ew. polecenia

Załącznik 6

Słupsk, dnia ............................... SN – ............................

KOMENDA MIEJSKA / POWIATOWA POLICJI w ...............................................................

Specjalista ds. nieletnich

Policyjna Izba Dziecka w ........................................... uprzejmie zawiada-

mia, Ŝe w dniu .................................... o godz. .................... został umieszczony

nieletni ....................................................................................................................

ur. ..........................................................., zam. ......................................................

w związku z ............................................................................................................

.................................................................................................................................

Nieletni dnia ................................... został ...................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

Uwagi: ....................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

PowyŜsze podaję do wiadomości.

....................................................... (kierownik Policyjnej Izby Dziecka)

Załącznik 7

..................................................., dnia .................. godz. ..................

POTWIERDZENIE ODBIORU NIELETNIEGO Ja, ............................................................................................................................

zam. ........................................................................................................................

potwierdzam odbiór z Policyjnej Izby Dziecka w ..................................................

nieletniego ..............................................................................................................

w celu ......................................................................................................................

…….........................................................................................................................

nr leg. słuŜbowej lub dowodu osobistego*..............................................................

Zobowiązuję się, Ŝe dostarczę do PIDz w ......................................................

pokwitowanie przekazania nieletniego rodzicom lub opiekunowi*.

....................................................... (czytelny podpis) * niepotrzebne skreślić

Załącznik 8

PRAWA I OBOWI ĄZKI NIELETNIEGO ZATRZYMANEGO W POLICYJNEJ IZBIE DZIECKA

I. Nieletni zobowiązany jest:

1) podporządkować się zasadom zachowania, określonym w niniejszym re-gulaminie,

2) przekazać do depozytu odzieŜ oraz wszystkie posiadane przedmioty, 3) przestrzegać ustalonego porządku dnia, zasad obowiązujących w izbie

oraz poleceń wychowawców, 4) poddać się zabiegom higienicznym, a w razie potrzeby badaniom lekar-

skim, 5) zachować się kulturalnie, dbać o czystość osobistą i czystość pomiesz-

czeń izby, 6) szanować mienie izby, ubrania, ksiąŜki, sprzęt świetlicowy oraz inne

przedmioty i urządzenia będące w ogólnym uŜytkowaniu, 7) brać czynny udział w zajęciach organizowanych przez wychowawcę.

II. Nieletni ma prawo do:

1) całodobowej opieki pedagogicznej, 2) spokojnego odpoczynku nocnego, 3) całodziennego wyŜywienia według przyjętych norm i zasad, 4) otrzymania odpowiednich środków dla utrzymania higieny osobistej

(mydło, ręcznik) oraz czystej pościeli, piŜam, dresów i obuwia, 5) właściwej pomocy medycznej w uzasadnionych sytuacjach (na koszt

MSWiA), 6) korzystania ze sprzętu i urządzeń, tj.:

– zbiorów bibliotecznych i czasopism, – gier świetlicowych, – środków audiowizualnych, – codziennych natrysków, – indywidualnych środków higieny,

7) właściwych warunków wychowawczych, w tym rozmów o charakterze psychoterapeutycznym,

8) otrzymania paczki Ŝywnościowej, której zawartość podlega kontroli dyŜurnego w obecności zatrzymanego,

9) widzenia z rodzicami lub opiekunami, za zgodą właściwego sądu ro-dzinnego jednostki policyjnej prowadzącej sprawę lub kierownika izby,

10) korzystania z zajęć ruchowych na świeŜym powietrzu,

11) traktowania nienaruszającego poczucia godności osobistej, 12) zgłaszania próśb i uwag do kierownika izby.

III. Nieletniemu, umieszczonemu w izbie dziecka, nie wolno:

1) palić papierosów, spoŜywać napojów alkoholowych i zaŜywać środków odurzających,

2) uŜywać słów wulgarnych, krzyczeć, demoralizować i krzywdzić innych nieletnich,

3) zmieniać pobytu w pomieszczeniach izby bez zgody wychowawców, 4) niszczyć sprzętu i przedmiotów będących na wyposaŜeniu pomieszczeń

izby, 5) oddalać się poza teren izby.

IV. W izbie dziecka jako nagrodę stosuje się:

1) udzielenie pochwały wobec innych zatrzymanych, 2) udzielenie pochwały z wpisaniem do akt zatrzymanego, 3) pochwałę umieszczoną w pismach opiniujących przesłanych do szkół,

sądów rodzinnych lub innych placówek opiekuńczo-wychowawczych. V. W izbie dziecka jako karę stosuje się:

1) udzielenie upomnienia ustnego wobec pozostałych zatrzymanych, 2) wpisanie upomnienia do akt zatrzymanego, 3) wyszczególnienie negatywnego zachowania w pismach kierowanych do

szkół, sądów rodzinnych lub innych placówek opiekuńczo-wychowaw-czych,

4) izolowanie nieletniego od pozostałych nieletnich. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administra-cji z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka (Dz.U. Nr 10, poz. 104 z późn. zm.).

Załącznik 9

RAMOWY ROZKŁAD ZAJ ĘĆ W POLICYJNEJ IZBIE DZIECKA 11

godz. 6.00 – 6.30 – pobudka, gimnastyka poranna, czynności higieniczne, przegląd pościeli, słanie łóŜek

godz. 6.30 – 7.00 – zbiórka poranna, przegląd stanu higienicznego i uŜy- wanej w izbie odzieŜy, przypomnienie o regulaminie i zasadach zachowania w izbie, wyznaczenie dyŜurów

godz. 7.00 – 8.00 – śniadanie

godz. 8.00 – 8.15 – prace porządkowe, sprzątanie pomieszczeń

godz. 8.15 – 11.00 – zajęcia typu lekcyjnego (np. pisanie wypracowań),

godz. 11.00 – 12.00 – zajęcia ruchowe (np. w siłowni, na placu spacerowym)

godz. 12.00 – 14.00 – obiad

godz. 14.00 – 15.00 – indywidualne czytanie prasy i ksiąŜek

godz. 15.00 – 17.00 – dalszy ciąg zajęć lekcyjnych, rozmowy, filmy eduka- cyjne

godz. 17.00 – 18.30 – zajęcia świetlicowe (np. gry stolikowe)

godz. 18.00 – 19.00 – kolacja

godz. 19.00 – 19.15 – zbiórka wieczorna

godz. 19.15 – 20.00 – mycie, przygotowanie do snu

godz. 20.00 – 6.00 – cisza nocna

11 Przykładowy.

Funkcjonowanie Policyjnej Izby Dziecka

Documents

Transcript of Funkcjonowanie Policyjnej Izby Dziecka