Konwencja o prawach dziecka, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20

listopada 1989 r. między szeregiem postanowień mających na uwadze dobro dziecka nakłada

na wszystkie prywatne i publiczne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne

i ciała ustawodawcze obowiązek najlepszego zabezpieczania interesów dzieci.

Aktami poprzedzającymi Konwencję były:

Powszechna deklaracja praw człowieka- rezolucja uchwalona przez Zgromadzenie

Ogólne ONZ 217A (III) 10 grudnia 1948 r.,

Eleanor Roosevelt z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka

Genewska deklaracja praw dziecka z 1924 r. oraz Deklaracja praw dziecka ONZ z

1959 r. W duchu ww. deklaracji polski parlament uchwalił – bardzo postępową jak na

ówczesne czasy i możliwości państwa – Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o

postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109

z późn. zm.).

Podczas wykonywania obowiązków służbowych wynikających z zadań ustawowych

policjant na co dzień spotyka się z dziećmi, które weszły w konflikt z prawem bądź

przebywają w warunkach powodujących ich demoralizację czy też pozbawione są opieki.

Dzieci te Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (u.p.n.) określa mianem „nieletni”2.

Nierzadko bywa, że nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego (przestępstwa,

przestępstwa skarbowego lub wykroczenia określonego w art. 51, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122,

124, 133 i 143 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń), policjanci zmuszeni są

zatrzymać i zapewnić mu wymaganą opiekę. Wówczas zatrzymanego nieletniego

doprowadzają do policyjnej izby dziecka i przekazują pod opiekę pracujących tam

policjantów wychowawców.

Co dalej dzieje się z zatrzymanym nieletnim?

Jakie jest dalsze z nim postępowanie?

Jak funkcjonuje policyjna izba dziecka?

Jakich nieletnich i kiedy można zatrzymać w tej placówce?

Odpowiedzi na te i inne pytania związane z zatrzymaniem nieletniego w policyjnej izbie

dziecka zawiera niniejsze opracowanie.

Izby Dziecka w Polsce

 

Będzin

42-500 Będzin 

ul. Bema 1

tel. res. - 853-62-69

tel. miejski - (32) 368-02-69

wew. 272

Białystok

15-950 Białystok 

ul. Bema 4

tel. miejski (85) 677-33-87, 677-22-92

fax – 085 677-33-86

tel. res. 711-33-87

Bielsko Biała

43-300 Bielsko Biała 

ul. Długa 12

tel. res. - 857-12-09

Tel. miejski - (33) 812-12-09

 

 Bydgoszcz

85-064 Bydgoszcz 

ul. Chodkiewicza 8

tel. res. - 751-51-88

fax – 751-55-96

Tel. miejski - (52) 328-51-88

Częstochowa

42-200 Częstochowa 

ul. Ks.J.Popiełuszki 5

tel. res. - 858-17-96

fax – 858 - 17- 95

Tel. miejski - (34) 369-17-96

Elbląg

82-300 Elbląg 

ul. 1000-lecia 3

tel. res. - 734-15-19

fax – 734 – 15 – 17

Tel. miejski - (55) 230-15-18

 Gdańsk-Wrzeszcz

80-275 Gdańsk-Wrzeszcz 

ul. St. Kisielewskiego 10

tel. res. - 741-56-43

Tel. miejski - (58) 341-23-48

Gorzów Wlkp.

66-400 Gorzów Wlkp. 

ul. Wyszyńskiego 122

 tel. res. - 791-25-63

Tel. miejski - (95) 721-25-60

Katowice

40-875 Katowice 

ul. 1000-lecia 88d

tel. res. - 851- 23-64

Tel. miejski - (32) 254-73-95

 

Kielce

25-006 Kielce 

ul. Solna 1

tel. res. - 802-33-41(fax)

Tel. miejski - (41) 349-98-80

Koszalin

75-504 Koszalin 

ul. Ogrodowa 16b

tel. res. – 784-14-32

fax – 784 – 1419

tel. miejski - (94) 342-94-36

Kraków

31-546 Kraków

 

ul. Mogilska 109

Tel. res. - 83-51-796

Fax.       - 83-51-797

Tel. miejski - (12) 610-17-99

Legnica

59-220 Legnica

 

ul. Bolesława Chrobrego 13

tel. res. - 874-16-14

fax – 874-16-15

Tel. miejski - (76) 874-31-21

 

Lublin

20-029 Lublin

 

ul. Uniwersytecka 4

tel. res. - 811-51-12

Tel. miejski - (81) 532-57-53

Łódź

93-588 Łódź

 

ul. Skrzywana 14

tel. res. – 841-24-66

fax. - 841-17-91

tel. miejski- (42) 684-64-02

 

Olsztyn

10-527Olsztyn

 

ul. Borowa 9 A

tel. res. – 731-16-05

fax.731-16-95

tel. miejski - (89) 522-33-90

Opole

45-710 Opole

 

ul. Niemodlińska 7a

tel. res. – 861-26-43

fax – 861-24-44

tel. miejski - (77) 457-58-65

 Ostrów WLKP

63-400 Ostrów Wlkp.

 

ul. Odolanowska 19

tel. res. - 815-43-00

Tel. miejski - (62) 595-23-00

Płock

09-400 Płock

 

ul. Południowa 13

tel. res. - 705-15-43 (fax)

Tel. miejski - (24) 266-15-43

 

 

Poznań

61-626 Poznań

 

ul. Winogrady 142

tel. res. – 771-24-42

fax – 771-40-48

tel. miejski - (61) 820-25-52

Radom

26-600 Radom 

ul. 11-go Listopada 37/59

tel. res. – 701-25-38

tel. miejski - (48) 345-24-25

Rzeszów

35-025 Rzeszów 

ul. Rejtana 34

Tel. res. – 821-38 95

Fax – 821-38-99

Słupsk

76-200 Słupsk 

ul. 3 Maja 1

tel. res. – 742-05-55

tel. miejski - (59) 848-01-95

  Tel. miejski - (17) 858-38-95

Szczecin

70-227 Szczecin

ul. Kaszubska 35

tel. res. - 781-30-10 do 12

fax – 781-30-19

tel. miejski - (91) 821-30-12

Tarnów

33-100 Tarnów

ul. Klikowska 107

tel. res. - 831-20-65

fax - 831-20-63

tel. miejski - (14) 626-61-74

Wałbrzych

58-302 Wałbrzych

ul. Świętej Kingi 26 a

tel. res. – 875-12-15

tel. miejski - (74) 842-02-26

Warszawa

02-520 Warszawa

ul. Wiśniowa 54

tel. res. – 723-76-03

fax – 723-62-24

tel. miejski - (22) 849-06-61

Wrocław

51-609 Wrocław

ul. Szymanowskiego 11

tel. res. – 871-38-68

fax – 871-43-54

tel. miejski - (71) 340-38-03

Zielona Góra

65-001 Zielona Góra

ul. Szarych Szeregów 8

tel. res. – 795-12-81 - 82

fax – 795-12-85

tel. miejski - (68) 325-12-81 do 83

 

Policyjna Izba Dziecka, a rzeczywistość.

Z doświadczenia policjantów wynika, że długotrwały pobyt w policyjnych izbach

dziecka źle wpływa na psychikę. Młody człowiek staje się agresywny lub osowiały, apatyczny.

Może dochodzić do bójek, buntów, samookaleczeń, czy prób samobójczych" - powiedział PAP

rzecznik komendanta głównego policji Mariusz Sokołowski. Jak dodał, dlatego

funkcjonariusze choć nie są do tego zobowiązani, na własną ręką starają się szukać dla

nieletnich wolnych miejsc np. w poprawczakach czy schroniskach.

W ostatnich latach zatrzymujemy większą liczbę nieletnich, popełniających różnego

rodzaju przestępstwa, co jest efektem m.in. powołania specjalnych zespołów policjantów,

zajmujących się tą problematyką. Więcej młodych ludzi trafia do policyjnych izb dziecka i tu

pojawia się problem, bo trudno jest znaleźć miejsce w placówkach, do których mają być

przekazani. A przecież kolejnym krokiem bardzo istotnym jest ich resocjalizacja - zaznaczył

rzecznik.

Jak dodał, często w takich sytuacjach policjanci pozostawiani są sami sobie; nie mają

wsparcia instytucji, które powinny się tym problemem zajmować, co powoduje, że nieletni

zostają w izbach na okres zdecydowanie dłuższy niż powinni.

Sprawą zainteresował się m.in. rzecznik praw dziecka Marek Michalak i zwrócił się jeszcze w

ubiegłym roku do szefa MSWiA o podjęcie działań ograniczających przetrzymywanie

nieletnich w policyjnych izbach dziecka.

Planujemy zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości o uregulowanie kwestii pobytu nieletnich

w policyjnych izbach dziecka, po wydaniu przez sąd decyzji do jakiej placówki mają trafić

- powiedziała, pytana o to rzeczniczka resortu Małgorzata Woźniak.

POLICYJNA IZBA DZIECKA W LICZBACH

Tylko w 2009 r. do policyjnych izb dziecka trafiło blisko 7 tys. nieletnich

Wśród nich przeważali chłopcy - 6160, dziewczynek było 820.

Pod względem wiekowym przeważały nastolatki w wieku 15-16 lat - w sumie 2292.

Do izb trafiło też w ubiegłym roku 821 uciekinierów m.in. z zakładów poprawczych.

Funkcjonariusz Policyjnej Izby Dziecka-

policyjny wychowawca

1. OBSZAR DZIAŁANIA SPOŁECZNEGO POLICYJNEJ

IZBY DZIECKA

Policyjna Izba Dziecka to komórka organizacyjna należąca do wydziału prewencji komendy

wojewódzkiej, miejskiej lub powiatowej Policji, bezpośrednio im podlegająca. Podległość tą określa

Decyzja nr 346 Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia służby

przez policjantów w policyjnych służbach dziecka ( Dz. Urz. KGP Nr 16, poz 101.). Obszar

działalności Policyjnej Izby Dziecka to teren 30 miast w całej Polsce:

- Białystok, Bielsko- Biała, Bydgoszcz, Częstochowa, Elbląg, Gdańsk, Gorzów Wlkp., Jelenia Góra,

Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków, Legnica, Łódź, Olsztyn, Opole, Płock, Radom, Rzeszów,

Słupsk, Szczecin, Tarnów, Wałbrzych, Wrocław, Zielona Góra – jednostki podległe Komendzie

Miejskiej,

- Będzin, Ostrów Wlkp.- jednostki podległe Komendzie Powiatowej,

- Lublin, Poznań- jednostki podległe Komendzie Wojewódzkiej

- Warszawa- jednostka podległa Komendzie Stołecznej

2. NAZWA PROFESJI, SPECYFIKA PRACY POLICYJNEJ

IZBY DZIECKA-

(NA PODSTAWIE GDAŃSKIEJ POLICYJNEJ IZBY DZIECKA)

Policyjna Izba Dziecka w Gdańsku mieści się przy ulicy Kisielewskiego (Gdańsk- Wrzeszcz).

Owa komórka organizacyjna jest w odpowiedni sposób zabezpieczona przed ucieczką nieletnich lub

kontaktowaniem się osób przebywających w Izbie z osobami z zewnątrz. Ważniejsze pomieszczenia

są monitorowane, zainstalowany jest również system sygnalizacji zagrożeń. Wyposażona jest w środki

audiowizualne, podręczną biblioteczkę, płyty i kasety wideo z filmami np. dydaktycznymi. Placówka

ta funkcjonuje przez cały tydzień, również w święta i dni wolne od pracy. Zadania Izby realizowane są

przez policjantów, dyżurnych- wychowawców i kierownika.

Każda Policyjna Izba Dziecka ma z góry określoną organizację oraz wyposażenie i powinna

się składać z :

– pomieszczenia dyżurnego,

– pomieszczenia przeznaczonego do przyjęć nieletniego,

– co najmniej dwóch pomieszczeń dla nieletnich (sypialnie),

– pomieszczenia izolacyjnego,

– pomieszczenia przystosowanego do udzielania pomocy lekarskiej,

– świetlicy do prowadzenia zajęć z nieletnimi,

– pomieszczenia z przeznaczeniem do przygotowania i podgrzewania posiłków,

– jadalni,

– pokoju biurowego dla wychowawców,

– pokoju biurowego dla kierownika izby,

– pomieszczenia dostosowanego do odwiedzin nieletnich,

– przebieralni,

– pomieszczenia magazynów do przechowywania rzeczy przekazanych do depozytu,

czystej bielizny pościelowej i odzieży, brudnej bielizny pościelowej

i odzieży oraz innego niezbędnego podręcznego magazynu w miarę potrzeb,

– węzła sanitarnego.

Dodatkowo powinna spełniać określone warunki:

– posadzki wykonane z wykładzin sztucznych zgrzewanych, zmywalne, o podwyższonej

wytrzymałości na uszkodzenia mechaniczne,

– okna z kratą stalową na zewnątrz, a wewnątrz zabezpieczone siatką stalową

w ramach z kątownika, skrzydła okienne uchylne,

– grzejniki we wnękach zabezpieczone siatką stalową w ramach z kątownika,

– punkty świetlne i otwory wentylacyjne zabezpieczone siatką stalową,

– drzwi o mocnej konstrukcji, zamykane na dwie zasuwy, z zamkiem podklamkowym

i z zainstalowanym wizjerem na wysokości 1,50 m od podłogi,

– miejsce do spania: prycza, tapczanik lub łóżko typu sypialnego nie posiadające

ostrych krawędzi, mogą też być materace wolno leżące,

– zainstalowane przyciski do wzywania obsługi izby,

– wyłącznik oświetlenia na zewnątrz pokoju.

Zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r., o Policji (Dz.U. z 2002 r.,Nr 7, poz. 58 z

późn. zm), policja, jako umundurowana i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu, ma dbać

o ochronę i bezpieczeństwo ludzi, a także o porządek publiczny. Do zadań policji więc

należy:

- ochrona życia ludzi i mienia

- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, zapewnienie spokoju w miejscach

publicznych

- profilaktyka mająca na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz

zjawiskom kryminogennym

- wykrywanie przestępstw i ściganie ich sprawców

Policja realizując powyższe zadania, działa nie tylko wśród osób dorosłych, ale także

niejednokrotnie styka się z dziećmi wchodzącymi w konflikt z prawem bądź będącymi

ofiarami bezprawnych oddziaływań ze strony innych ludzi. W wyniku różnicy wiekowej oraz

tej związanej z dojrzałością, dzieci nie mogą być traktowane jak dorośli, tak więc obowiązuje

je inne postępowanie prawne. Całokształt działań wobec dzieci będących w konflikcie z

prawem oraz tych zagrożonych demoralizacją ze strony bliskich zawarty jest w Ustawie o

postępowaniu w sprawach nieletnich.

JAK POWSTAJĄ POLICYJNE IZBY DZIECKA?

Policyjne Izby Dziecka powstają z myślą o nieletnich, działających wbrew prawu,

będących samowolnie poza schroniskami dla nieletnich lub zakładem poprawczym,

zapewniając im opiekę doraźną. Organizacje te powołuje i znosi minister do spraw

wewnętrznych, który wraz z ministrem sprawiedliwości tworzy szczegółowe zasady pobytu

nieletnich w izbach. Funkcjonowanie oraz realizowane zadania przez Izbę Dziecka określają:

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2002r., w

sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka, oraz Decyzja

Komendanta Głównego Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia służby przez

policjantów w policyjnej izbie dziecka, a także regulaminy, które opracowane są przez

poszczególne komórki organizacyjne Policji, do których przynależy izba. W każdej Policyjnej

Izbie Dziecka pracują specjalnie wykwalifikowani funkcjonariusze tzw. policyjni

wychowawcy.

KTO MOŻE ZOSTAĆ ZATRZYMANY W POLICYJNEJ

IZBIE DZIECKA?

W Policyjnych Izbach dziecka dopuszcza się zatrzymanie nieletniego pomiędzy 13 a

17 rokiem życia, do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił on czyn karalny

oraz zachodzi obawa przed ukryciem się nieletniego, zatarciem przez niego śladów, lub w

przypadku, gdy policja nie może ustalić tożsamości nieletniego. Maksymalny czas pobytu

nieletniego w izbie to 72 h. W przypadku samowolnego pobytu nieletniego poza schroniskiem

dla nieletnich lub zakładem poprawczym, czas ten wynosi nie więcej niż 5 dni. W

uzasadnionych przypadkach, na etapie postępowania wykonawczego, sędziowie mają prawo

umieścić nieletniego w Izbie Dziecka, wobec którego orzekają o środku zapobiegawczym,

wychowawczym lub naprawczym- w tym wypadku czas pobytu nieletniego nie jest

określany.

Zatrzymanym w policyjnej izbie dziecka nieletnim, zapewnia się całkowitą opiekę i

warunki pobytu zgodne z rozporządzeniami MSWiA, a więc organizując przebywającym tam

zajęcia wychowawcze, kulturalno- oświatowe i sportowe. Nieletni przebywają pod opieką

specjalnie wykwalifikowanych funkcjonariuszy policyjnej izby dziecka, a także pedagogów i

psychologów. W ramach działalności policyjnej izby dziecka, organizowane są także

szkolenia o charakterze informacyjnym dla rodziców i nauczycieli.

Zwolnienie nieletniego z izby dziecka następuje w przypadku, gdy zleci to sąd

rodzinny, gdy ustaną przyczyny zatrzymania, gdy termin zawiadomienia sądu nie został

zachowany lub w przypadku, gdy po 72h od momentu zatrzymania, nie postawiono

nieletniemu nakazu umieszczenia go w placówce. Zatrzymany zostaje przekazany

bezpośrednio przekazany rodzicom, a w przypadku, gdy jest to niewskazane ze względów

wychowawczych i opiekuńczych- decyzję o sprawowaniu opieki nad nieletnim podejmuje sąd

rodzinny. Nieletni może zostać również odebrany przez funkcjonariuszy policji w celu

doprowadzenia do jednostki Policji, sądu, czy prokuratury, na wniosek sądu, prokuratora lub

kierownika Policji. Każdy odbiór potwierdzony jest pisemnie, a opiekun legitymowany.

3. METODY STOSOWANE W POLICYJNYCH IZBACH

DZIECKA

- (NA PODSTAWIE GDAŃSKIEJ POLICYJNEJ IZBY DZIECKA)

Nad wszystkimi nieletnimi przebywającymi w izbie dziecka prowadzona jest jedna z

wielu metod operacyjnych stosowanych w policji- obserwacja (pedagogiczna), która pozwala

uzyskać interesujące faty i informacje dla sądu i organów ścigających. Informacje te

zawierają wiedzę na temat rozpoznanych zagrożeń i przyczyn demoralizacji, a także wnioski,

które pomogą w zapobieganiu dalszej demoralizacji nieletniego. Pozwala to ująć sprawy

nieletnich na trzy sposoby: w sposób opiekuńczo-wychowawczy, prawny oraz szkolny.

Funkcjonariusze przeprowadzają szereg rozmów wychowawczo-profilaktycznych z

nieletnimi oraz ich opiekunami. Oprócz udzielania wielu porad, kierują na terapię rodzinną i

do innych poradni, ze względu na rodzaj zaistniałego problemu w rodzinie. Prowadząc

działania w izbie dziecka z nieletnimi, policjanci izby realizują zadania profilaktyczne z

obszaru prewencji kryminalnej, czyli zapobiegawczej przestępstwom (łac: praeventio -

zapobiegać i crimen - przestępstwo, zbrodnia), ale także z obszaru nieprzystosowania

społecznego, przestępczości nieletnich i profilaktyki zagrożeń dzieci i młodzieży.

W ramach tej profilaktyki, funkcjonariusze izby dziecka organizują spotkania w

przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach, a także uczestniczą w zajęciach

edukacyjnych na wielu imprezach masowych, adresowanych do młodzieży.

Dodatkowo policjanci Izby Dziecka organizują spotkania o charakterze informacyjnym,

prewencyjnym i profilaktycznym z rodzicami i nauczycielami. Przekazują wiedzę na temat

środków psychoaktywnych, o tym jak rozpoznać, że „nasze” dziecko je zażywa i skutki ich

zażywania. Funkcjonariusze izby przekazują również wiedzę prawną, dotyczącą

odpowiedzialności karnej nieletnich regulowanych w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii

i o zasadach odpowiedzialności zamieszczonych w Ustawie o postępowaniu w sprawach

nieletnich, a także informują o lokalnych instytucjach służących pomocą osobom zagrożonym

uzależnieniem.

Realizuje się także zadania wynikające z podłączenia w izbie Policyjnego Telefonu

Zaufania, który służy przyjęciu zgłoszenia o przestępstwie, czy wykroczeniu, jak również

służący udzielaniu porad osobom zgłaszających problemy wychowawcze i rodzinne.

4. PODEJMOWANE DZIAŁANIA PRZEZ POLICYJNĄ

IZBĘ DZIECKA-

NA PODSTAWIE GDAŃSKIEJ POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

Zatrzymani nieletni w izbie dziecka zostają pod całodobową opieką policjanta

wychowawcy. W mniejszych placówkach jeden policjant może spełniać dwie role:

wychowawcy i dyżurnego, który przyjmuje nieletniego do izby dziecka. Zgodnie z Decyzją nr

346 Komendanta Głównego Policji, nadzór nad jednym wychowankiem powinno sprawować

dwóch funkcjonariuszy na każdej zmianie. Policjant wychowawca ma za zadanie sprawować

nieustanny nadzór nad nieletnimi- nad ich zachowaniem, bezpieczeństwem, a nawet higieną.

Musi dbać o czystość i sprawność sprzętów używanych przez nieletnich, a także dbać o

porządek w pomieszczeniach, w których przebywają. Czuwa nad przestrzeganiem regulaminu

i porządku dnia w izbie.

Każdy funkcjonariusz izby dziecka obowiązkowo zapoznaje się z materiałami

dotyczącymi nowo doprowadzonych nieletnich do izby, a także wymienia się z

poprzednikiem i następcą zmiany o najważniejszych informacjach o zachowaniu nieletniego

zanotowanych podczas obserwacji pedagogicznej nieletnich przebywających w grupie. Dla

każdego funkcjonariusza najważniejszą informacją o nieletnim jest powód jego zatrzymania,

sposobie w jaki został zatrzymany, stopniu demoralizacji oraz częstotliwości przebywania

nieletniego w izbie. W przypadku negatywnego zachowania nieletniego lub sprawianiu przez

niego jakichkolwiek trudności, funkcjonariusz niezwłocznie musi powiadomić o tym

kierownika izby, z którym uzgodni nowe środki wychowawcze, jakie trzeba będzie

niezwłocznie podjąć w takiej sytuacji. Pracownik izby dziecka prowadzi niezbędną

dokumentację dotyczącą swojej służby.

Funkcjonariusz policyjnej izby dziecka organizuje zajęcia na świetlicy np. zajęcia

dydaktyczne, czytanie książek lub inne zajęcia zgodne z zainteresowaniami zatrzymanych, a

także prowadzi zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu ( na placu spacerowym). Zajęcia

prowadzone przez policjantów wychowawców mają za zadanie rozwijać myślenie,

wzbogacać wiedzę, a także rozwijać koordynację ruchową zatrzymanych.

JAK WYGLĄDA NORMALNY DZIEŃ W POLICYJNEJ

IZBIE DZIECKA?

Dzień w izbie dziecka rozpoczyna się pobudką w godzinach 6.30- 7.00, poranną higieną

oraz uporządkowaniem sal sypialnianych przez nieletnich. Bardzo ważną czynnością

funkcjonariusza izby dziecka jest sprawdzenie czystości sal, po opuszczeniu ich przez dzieci i

młodzież. Podczas sprawdzania, zwraca uwagę na stan zabezpieczenia okien, stan wentylacji i

łóżek. Po wykonaniu czynności porządkowych, następuje śniadanie. Po posiłku wychowawca

policyjny przechodzi do sali, gdzie prowadzi zajęcia zgodnie z przygotowanym przez siebie

planem oraz z właściwymi dla nieletnich metodami wychowawczymi, które ocenia i

sporządza na podstawie notatek każdego z zatrzymanego. Każde zajęcia podobnie jak te

szkolne, muszę być dostosowane do wieku i umiejętności intelektualnych.

Wśród polecanych form przyjętych na zajęciach jest pisanie wypracowań na interesujący

dziecko temat- są one często drogowskazem do określenia stopnia demoralizacji nieletniego,

pozwalają dokładniej poznać zatrzymanego oraz jego środowisko, w którym przebywa.

Funkcjonariusz izby musi zachować czujność na wypadek jakiś nieprzewidzianych zdarzeń

zachodzących między nieletnimi w grupie, które zaburzą porządek w izbie.

Oprócz pisania prac pisemnych, policyjni wychowawcy organizują im pogadanki,

prelekcje i seanse filmowe, które powinny dotyczyć problemów z życia dziecka. Zatrzymani

w izbie mają prawo zapoznać się z literaturą szkolną obowiązkową, objętą programem

nauczania w szkole, do której uczęszczały dzieci przed zatrzymaniem. Po każdych zajęciach,

funkcjonariusz ocenia stopień zaangażowania dziecka w zajęcia oraz sprawdza poprawność

opracowanego materiału. Po zajęciach dydaktycznych (między 12.00, a 14.00) następuje pora

obiadowa, po której nieletnim czas wypełniają zajęcia „świetlicowe”, na których każdy może

znaleźć odpowiednie zajęcie dla siebie np. czytanie prasy, książek, prace manualne, oglądanie

telewizji, gra w ping-ponga lub bilard. Wszystkie prace plastyczne przekazane są policyjnemu

wychowawcy, który ocenia każdą z nich i tworzy wspólnie z ich autorami wystawę.

Ważną cechą każdego funkcjonariusza izby dziecka jest pomysłowość w organizacji zajęć

dydaktycznych oraz czasu wolnego, umiejętność nawiązywania kontaktów i umiejętność

wysłuchania nieletniego oraz udzieleniu mu pomocy. Policyjny wychowawca powinien dążyć

do tego, by zatrzymani mile wspominali swój pobyt w izbie.

Dzieci spożywają kolację między 18.00, a 19.00. Po posiłku myją się, a gdy kładą się spać,

podobnie jak rano, funkcjonariusz sprawdza porządek w sali oraz możliwość przyniesienia przez

kogoś jakiegoś przedmiotu, który może powodować zagrożenie. Podczas snu, policyjny wychowawca

sprawdza co 30 minut salę, w której śpią nieletni, w celu sprawdzenia porządku i dbania o

bezpieczeństwo każdego z nich. Każdą kontrolę musi odnotować.

Za właściwe i dobre zachowanie oraz wzorową postawę nieletniego, jego aktywne

uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych porannych i poobiednich świetlicowych, a także za

przestrzeganie regulaminu i porządku w izbie- funkcjonariusz wystawia pochwałę

zatrzymanemu. W wypadku odwrotnego zachowania dziecka, stosuje się upomnienie.

W przypadku, gdy negatywne zachowanie nieletniego źle wpływa na bezpieczeństwo jego

i innych, policyjny wychowawca niezwłocznie umieszcza go w pomieszczeniu izolowanym,

nawet, gdy musi użyć do tego siły. Czynność tą popełnia spokojnie, bez okazywania

rozdrażnienia i bez brutalności.

Przed pozostawieniem dziecka w izolatce, funkcjonariusz odbiera mu wszelkie

przedmioty, które mogą zagrażać jego bezpieczeństwu oraz sprawdza stan ogólny

pomieszczenia. Policyjny wychowawca odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo zatrzymanego

w izolatce i co 15 minut kontroluje jego zachowanie, po czym odnotowuje każdą wizytę w

izolatce w książce przebiegu służby.

CO W NAGŁYCH PRZYPADKACH?

Gdy podczas zastosowania przez funkcjonariusza przymusu wobec nieletniego, który

poniesie obrażenia ciała, wychowawca zmuszony jest do natychmiastowej pomocy oraz fakt

ten odnotowuje w książce przebiegu służby i w raporcie, opisując całą zaistniałą sytuację.

Lekarska kartoteka zbierana jest w książce wizyt lekarskich, a wszelkie przepisane lekarstwa,

policjant wykupuje w aptece na koszt jednostki Policji. Leki przechowywane są w

specjalnych pomieszczeniach i wydawane przez wychowawcę w określonych porach i

zaleconych dawkach przez lekarza. W przypadku choroby zakaźnej lub HIV stwierdzonego u

nieletniego, funkcjonariusz policyjnej izby dziecka ma obowiązek natychmiast powiadomić o

tym stację terenową lub wojewódzką służbę sanitarno- epidemiologiczną.

Zatrzymanego w izbie dziecka mogą odwiedzać rodzice lub inni prawni opiekunowie, za

pisemną zgodą sądu. Każda wizyta w izbie jest odnotowana, a opiekunowie przeszukani przez

funkcjonariusza na wypadek przyniesienia przedmiotu zagrażającemu bezpieczeństwu lub

zabronionych np. papierosy, alkohol itp.

FUNKCJE POLICYJNYCH IZB DZIECKA

(NA PODSTAWIE POLICYJNEJ IZBY DZIECKA W GDAŃSKU)

1. Funkcja opiekuńczo- wychowawcza

Po zatrzymaniu przez policję nieletniego istotne jest zapewnienie mu opieki. Jednostka po

dotarciu do Izby jest przeszukiwana, odbiera się jej przedmioty niebezpieczne, które mogą

być zagrożeniem dla życia. Nieletni poddaje się zabiegom higienicznym, wydaje się mu

czystą bieliznę, piżamę i zapewnia pełne wyżywienie. Zatrzymany dostaje strój do zajęć

rekreacyjnych, a własne ubranie oddaje do depozytu. Nieletniemu zapewnia się miejsce do

spania i do odpoczynku. Z każdym nieletnim wychowawca przeprowadza rozmowę wstępną, która

pozwala poznać zatrzymanego, a także jego problem. Dzięki zdobytym informacjom dyżurny –

wychowawca, prowadzi zajęcia o odpowiednim charakterze i programie.

Wychowawcy pracujący w Izbie powinni odznaczać się:

- spokojem,

- opanowaniem,

- życzliwością,

- konsekwencją.

Metody wychowawcze stosowane wobec nieletnich muszą być zindywidualizowane. Ważne

by wychowawca w sposób umiejętny i przemyślany umiał przedstawić nieletniemu

pozytywne rozwiązania, tak by zatrzymany wcielił je w swe życie.

2. Funkcja diagnostyczna

Stanowi podstawę działania Izby i jest przydatna do celów praktycznych w zakresie

stosowania diagnozy. Jest to zwykle diagnoza sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia i trudności

pojawiających się w nauce.

Informacje te można uzyskać dzięki:

- rozmowie wychowawcy z nieletnim, podczas której sporządzany jest kwestionariusz, w

którym znajdują się informacje nieletniego na temat rodziny i jego sytuacji szkolnej

- dokumenty urzędowe policji, sądu, prokuratury oraz przychodzące z placówek

wychowawczych i resocjalizacyjnych, w których nieletni przebywał.

3. Funkcja selekcyjna

Na podstawie zebranego materiału, można określić wnioski dotyczące kolejnego

postępowania wobec nieletniego. W zależności od przyczyny zatrzymania, jednostkę

przekazuje się: rodzicom, opiekunom, kierownikowi zakładu opiekuńczego lub

wychowawczego, funkcjonariuszom policji, instytucji opiekuńczo- wychowawczej, sądowi

rodzinnemu i jednostce policji, szkole, zakładowi lub placówce, do której zostanie on

skierowany.

4. Funkcja profilaktyczna

Do profilaktyki w Izbie zaliczyć można rozmowę profilaktyczno – wychowawczą

policjanta z nieletnim. Podczas rozmowy wychowawca stara się dowiedzieć o problemach

nieletniego, które są podłożem określonych zachowań. Taka rozmowa winna zmobilizować

wychowanka do modyfikacji jego postępowania, jej zadaniem jest pełnienie funkcji

diagnostycznej oraz rozwiązanie problemu.

Jest to głównie rozmowa bezpośrednio kierowana, nawiązana jako reakcja na negatywne

zachowania, często wyzwala reakcje obronne u wychowanka, które przejawiać się mogą w

biernej bądź agresywnej postawie wobec policjanta. Dlatego też funkcjonariusz winien

dokładnie przygotować się do rozmowy.

Szkoła jest miejscem stwarzającym warunki do prowadzenia działań profilaktycznych i

tam też są one najczęściej realizowane. W spotkaniach z młodzieżą przekazywanie treści

odbywa się metodami podającymi np. pogadanka, wykład, dyskusja. Metody te stosowane są,

gdy młodzież reprezentuje znaczny stopień dojrzałości i samodzielności w zdobywaniu

wiedzy. Są to uczniowie starszych klas szkół gimnazjalnych i średnich.