EDUKACJA INTERAKTYWNA GEOGRAFIA W SIECI - PWN...

GEOGRAFIA W SIECI

EDUKACJA INTERAKTYWNA

2012

Mamy dla Ciebie konkurs!

-

--

--

WYCIECZKI GEOGRAFICZNE

KONKURS

Z ATRAKCYJNYMI

NAGRODAMI!

GEOGRAFIA – GIMNAZJUM

2

4

6

10

12

16

18

–

20

ul. Świętojerska 5/7

00-236 Warszawa

infolinia 801 30 40 50

fax 22 831 26 16

e-mail: [email protected]

www.wszpwn.com.pl

Redakcja:

Adrianna Chałupka,

Jakub Pawlak

Projekt i skład:

Małgorzata Rokicka

c3studio

Zdjęcia:

www.fotolia.pl, archiwum WSZPWN

Zdjęcia na okładce:

© Light Impression/Fotolia

© Diseñador/Fotolia (montaż)

W NUMERZE:

2 GEOGRAFIA

EDUKACJA :

Współczesny świat, najbliższe otoczenie ucznia, a co za tym idzie

również szkoła, ma coraz bardziej multimedialny, a wręcz wirtu-

alny wymiar. Od najmłodszych lat dziecko styka się z interaktyw-

nymi narzędziami, jak choćby elektroniczne zabawki, komputer,

multimedialny telefon czy Internet. Zgodnie z nową podstawą

programową, już od pierwszej klasy szkoły podstawowej dzieci

realizują cykliczne zajęcia z komputerem, ucząc się zastosowania

i wykorzystania narzędzi multimedialnych w życiu. Coraz częściej

samodzielnie sięgają do zasobów elektronicznych w celu poszu-

kiwania i gromadzenia informacji. Dzieje się tak przede wszyst-

kim dlatego, że współczesne multimedia umożliwiają bardzo

atrakcyjny, a jednocześnie nowoczesny przekaz wiedzy. Nie od

dziś wiadomo, że najłatwiej zapamiętujemy obraz. Jeżeli jest on

dodatkowo ruchomy i wyposażony w dźwięk, daje możliwość

wywierania ogromnego wpływu na rozwój edukacyjny dzieci

i młodzieży. Wymaga to ciągłego udoskonalania podręczników

i środków dydaktycznych, z których może korzystać zarówno

uczeń, jak i nauczyciel. Wśród nich należy szczególnie zwrócić

uwagę na nowoczesne elektroniczne podręczniki, tzw. e-booki,

multibooki, a także elektroniczne materiały umieszczane na plat-

formach e-learningowych.

E-book, czyli e-książka, to publikacja lub książka zapisana w for-

mie elektronicznej, łącząca tekst z multimediami. Do jej wczytania

wystarczy zwykły komputer, netbook, smartfon lub inny osobisty

organizator. Jednak czytanie na małym ekranie, wymagającym

własnego źródła światła, nie jest wygodne. Dlatego też najczęściej

używa się tzw. czytników z e-papierem, czyli dedykowanych urzą-

dzeń służących tylko do czytania e-booków. E-papier to nowocze-

sna technologia wyświetlania obrazu w taki sposób, aby wiernie

naśladować zwykły druk na papierze, bez używania własnego źró-

dła światła. Podczas wyświetlania obrazu nie jest pobierana ener-

gia, potrzebna tylko do zmiany obrazu. Obraz generowany przez

e-papier jest statyczny i nie migocze, dlatego nie męczy wzroku,

umożliwiając komfortowe wielogodzinne czytanie. Elektroniczny

papier pobiera energię jedynie podczas zmiany obrazu, na przykład

przechodzenia do następnej strony. W połączeniu z zaawansowa-

nymi metodami oszczędzania energii pozwala korzystać z urządze-

nia przez kilka tygodni lub miesięcy bez konieczności ładowania.

E-book jest przeznaczony do pracy indywidualnej. W szkole może

stać się alternatywą dla papierowej książki. Wśród zalet wymienia

się najczęściej możliwość bardzo szybkiej aktualizacji treści, bez

konieczności oczekiwania na kolejne wydanie tradycyjnej książki;

bardzo małą wagę urządzenia; prostą, wręcz intuicyjną obsługę, co

w znacznym stopniu może usprawnić proces dydaktyczny. Oczy-

wiście pod warunkiem, że nie będzie to jedyny środek dydaktycz-

ny, tylko jeden z wielu, aby nie doszło do szybkiego uzależnienia

od multimediów, a co za tym idzie do spłaszczenia wiedzy. Naj-

lepszym rozwiązaniem byłoby stosowanie na lekcjach e-booków

wyposażonych w cyfrowe wersje podręczników, słowniki, encyklo-

pedie oraz inne pomoce, aby odciążyć plecaki uczniów, w domu

zaś wykorzystanie tradycyjnych książek.

Multibook, czyli książka elektroniczna, to najczęściej elektronicz-

na, interaktywna wersja podręcznika, wydanego uprzednio w wer-

sji papierowej, dodatkowo uzupełniona bogatym zestawem multi-

ANNA WYSOCKADoradca metodyczny informatyki

w Cieszynie

3GIMNAZJUM 2012

mediów. Do pełnego wykorzystania

multibooka potrzebny jest komputer

oraz rzutnik multimedialny. Opty-

malnym rozwiązaniem jest

wykorzystanie tablicy inte-

raktywnej, która umożli-

wia aktywizację ucz-

-niów podczas lekcji.

Multibook to na-

rzędzie przezna-

czone do pracy

w klasie. Nauczyciel

przekazuje na tablicę

interaktywną ze swo-

jego komputera wersję

elektroniczną podręcznika,

uczniowie zaś mają na stoli-

kach wersję drukowaną. Najlep-

szym sposobem jest wykorzystywanie

przez nauczyciela elektronicznego podręczni-

ka do uzupełniania swojego wykładu, przez wyświe-

tlanie filmów, prezentacjię diagramów czy wykresów. Ucznio-

wie mogą kolejno rozwiązywać różnorodne zadania korzystając

z elektronicznego pisaka, reszta klasy zaś może nie tylko śledzić dzia-

łania pojedynczych uczniów, ale także uzupełniać ich czynności. Do-

tychczas większość podręczników drukowanych była wyposażana

w płyty CD lub DVD, na których uczniowie mogli znaleźć różne pro-

gramy multimedialne oraz zadania i ćwiczenia do samodzielnego

rozwiązywania. Podobne płyty były umieszczane w poradnikach

metodycznych dla nauczycieli oraz w zbiorach zadań. Przygotowa-

nie konkretnej lekcji wymagało wcześniejszego wyszukania materia-

łu multimedialnego oraz przetestowania go. Nierzadko trzeba było

w czasie pokazu zmieniać płyty w napędzie, co znacznie utrudniało

i spowalniało proces lekcyjny. Praca z multibookiem zdecydowa-

nie ułatwia korzystanie z materiałów multimedialnych, ponie-

waż wystarczy wybrać odpowiednią stronę, kliknąć wybraną iko-

nę i natychmiast pojawiają się potrzebne do danej lekcji elementy.

Elektroniczny podręcznik to przede wszystkim bardzo atrakcyjna

forma przekazu informacji, odtwarzanie filmów edukacyjnych bez

konieczności uruchamiania dodatkowego sprzętu, proste w obsłu-

dze narzędzia, szybka aktualizacja zasobów, możliwość błyskawicz-

nego wyboru dowolnych multimediów, sprawdzania poprawności

rozwiązywanych zadań, natychmiastowego drukowania wybra-

nych materiałów edukacyjnych oraz dowolnego sposobu ich pre-

zentacji – od zwykłej białej tablicy szkolnej, poprzez ekran po tablicę

interaktywną.

W praktyce każdy interaktywny element może stać się zadaniem

do rozwiązania, np. zamiast opisów pod zdjęciami mogą znajdo-

wać się miejsca do wstawiania objaśnień. Do każdego zadania

można znaleźć rozwiązanie, które poprzednio znajdowało się w po-

radniku dla nauczyciela, co pozwala na natychmiastową analizę

działań ucznia. Jednocześnie uczeń otrzymuje potwierdzenie po-

prawności rozwiązania. Mnogość animacji, filmów i ćwiczeń inte-

raktywnych jest w stanie zachęcić do pracy nawet uczniów mniej

zainteresowanych danym przedmiotem. Co bardzo ważne, multi-

book daje możliwość rozwiązywania wielu dodatkowych zadań,

na które w tradycyjnym podręczniku zwykle brakowało miejsca.

Dużym walorem jest bogaty zestaw narzędzi interaktywnych, które

umożliwiają robienie notatek oraz rysowanie na kolejnych stronach

e-podręcznika, bez naruszania jego struktury. Tak więc podręcznik

pozostaje bez jakichkolwiek zmian i może służyć kolejnym klasom.

Współczesne technologie cyfrowe coraz to dynamiczniej wkraczają do

szkół, aby uczynić naukę bardziej atrakcyjną i skuteczną. Szkoła bez kre-

dy, tablice interaktywne, e-booki i multibooki stały się nieodzownym

składnikiem kształcenia na każdym etapie. Powstaje jednak pytanie,

czy w pełni przyczynią się do lepszego opanowania przez uczniów

potrzebnych w codziennym życiu umiejętności. Na to pytanie uzyska-

my odpowiedź, kiedy pierwsi absolwenci pracujący systematycznie na

lekcjach z wykorzystaniem nowoczesnych metod multimedialnych

opuszczą mury szkolne i rozpoczną pracę zawodową. ■

4 GEOGRAFIA

W SIECIW szkołach coraz częściej pojawiają się projektory multimedial-

ne, tablice interaktywne czy komputery dostępne w pracow-

niach przedmiotowych, a nie tylko informatycznych. Dostęp do

Internetu jest coraz powszechniejszy i szybszy. To dobra okazja,

aby szkoła zaczęła być postrzegana jako miejsce twórczej i fa-

scynującej pracy. Ale to nie ilość sprzętu sprawi, że szkoła będzie

kreatywna, lecz decydują o tym nauczyciele, którzy wzbogacą

proces dydaktyczny o nowe narzędzia IT. Obecnie uczniowie

bardzo sprawnie posługują się nowoczesnymi technologiami,

wymieniają się plikami, linkami i wszelkimi informacjami, są już

częścią społeczeństwa informacyjnego.

Przeglądając edukacyjne zasoby internetowe można znaleźć kilka

ciekawych narzędzi lub zasobów ułatwiających i zwiększających

atrakcyjność lekcji geografii. Ciekawą pozycją jest program Google

Earth – bezpłatny i dostępny na różnych platformach: Windows,

Mac OS X, Linux. Aplikacja umożliwia wyświetlanie zdjęć satelitar-

nych, map, ukształtowania terenu, głębin oceanów, a także odle-

głych galaktyk. Dodatkowym atutem jest możliwość zapisywania

ciekawych miejsc i udostępniania ich innym użytkownikom.

Możliwości wykorzystania programu są ogromne. Ciekawe efekty

można uzyskać podczas realizacji tematów dotyczących genezy

jezior, kształtowania rzeźby przez lodowiec (ryc. 1) czy typów lo-

dowców (ryc. 2), klasyfikowania typów wybrzeży, rozmieszczenia

rowów oceanicznych, etc. Dodatkowymi atutami są: możliwość

dodawania punktów orientacyjnych, dokonywania pomiarów od-

ległości odcinków, ścieżek czy kątów. Dostajemy więc narzędzie

do interaktywnej pracy z uczniami, którzy mogą tworzyć mapy

obiektów i dodawać zdjęcia obiektów lub miejsc, np. zaznaczać

cuda świata, przedstawiać odkrycia geograficzne, wyszukiwać cie-

kawe miejsca, a następnie udostępniać wyniki swojej pracy.

Program nie ogranicza nas tylko do naszej planety. Dzięki modu-

łowi Sky możemy wybrać się na wędrówkę po Wszechświecie lub

zobaczyć zdjęcia Marsa czy Księżyca, na których zostały zaznaczo-

ne miejsca lądowania poszczególnych misji kosmicznych (ryc. 3).

Szczególnie polecam zdjęcia panoramiczne z miejsc lądowania

na naszym satelicie. Tematy lekcji poświęcone powstaniu Wszech-

świata można doskonale zilustrować wspaniałymi zdjęciami ga-

laktyk (ryc. 4).

Ciekawym uzupełnieniem aplikacji Google Earth jest Wirtualny

Globus (http://www.wirtualnyglobus.pl). Znajdziemy tam linki

do atrakcyjnych obiektów, pogrupowanych według kategorii, np.:

góry, wyżyny, niziny, wulkany i trzęsienia ziemi czy lodowce i lą-

dolody. Po wybraniu obiektu, znajdziemy hiperłącze do pliku, któ-

ry otworzy nam automatycznie lokalizację w programie.

Cyfryzacja naszego otoczenia wkroczyła również do muzeów. Co-

raz częściej instytucje te na swoich stronach oferują wirtualne wy-

cieczki lub lekcje internetowe. Przykładem jest witryna Muzeum

Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego w War-

szawie (http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/muzeum).

Interesującą inicjatywą muzeum są lekcje internetowe, dostępne

pod adresem: http://muzeum.pgi.gov.pl/lekcje_int/index.html.

Dostępnych jest pięć tematów:

■ „Tropami polskich dinozaurów”,

■ „Morza zaklęte w skałach”,

■ „Tajemniczy świat jaskiń”,

■ „Wycieczka po polskich wulkanach”,

■ „Tropikalne plaże nad Bałtykiem”.

Lekcje są zrobione w miłej tonacji kolorystycznej, zawierają słow-

nik pojęć i mogą być ciekawą pomocą dydaktyczną. Dodatko-

wo, zainteresowany uczeń może w domu powrócić na strony

muzeum i wybrać się na wirtualną wycieczkę (ryc. 5), dostępną

pod adresem: http://geoportal.pgi.gov.pl/css/muzeum/images/

wycieczka/muzeum/mg2.swf. Oczywiście nie zastąpi to wizyty

w muzeum, ale może wzbudzić zainteresowanie i łatwiej umie-

ścić taką wycieczkę szkolną w programie jako dodatkową atrakcję.

nauczyciel geografii

5GIMNAZJUM 2012

Wielu nauczycieli może borykać się z niedostatkiem map swojego

regionu, ale też i innych obszarów Polski, szczególnie tych z ma-

łych ośrodków. Bardzo ciekawą propozycją jest strona http://

geoportal.gov.pl. Można korzystać z niej do celów niekomercyj-

nych i niezarobkowych. Dostajemy pakiet map w bardzo dużych

skalach. Są to skany map topograficznych. Dostępne są również

ortofotomapy oraz mapy katastralne. Przydatną funkcją jest moż-

liwość odczytania dokładnego położenia obiektu, dokonywania

pomiarów długości czy powierzchni.

Obserwacja to niezwykle ważne źródło wiedzy geograficznej.

Kolejny zasób internetowy, który można wykorzystać na lekcji, to

atlas chmur (ryc. 6), udostępniony pod adresem: http://www.in-

terklasa.pl/chmury/. Jest to polska wersja niemieckiej strony www.

wolkenatlas.de.

Znajdziemy tam mnóstwo rewelacyjnych zdjęć chmur i zjawisk

optycznych. Dodatkowym atutem są informacje na temat rozpo-

znawania typów chmur i meteorów, jak też ich symbolicznego

zapisu.

Przeglądając zasoby Internetu w poszukiwaniu materiałów eduka-

cyjnych, głównie filmów i animacji, można odnieść wrażenie, że nie-

wiele z nich jest dostępnych w języku polskim. Dobrą inicjatywą było

utworzenie portalu dla nauczycieli Scholaris (www.scholaris.pl).

Znajdziemy tam sporo materiałów również do innych przedmio-

tów i na różne poziomy nauczania. Uzupełnieniem może być

strona w języku angielskim, dostępna pod adresem http://www.

classzone.com/books/earth_science/terc/navigation/home.cfm.

Szczególnie polecam zakładkę visualizations, gdzie znajdziemy

sporo animacji pogrupowanych tematycznie, np.: ziemia jako sys-

tem (Earth as a System), ruchy ziemi (Earth Structure’s and Motion)

czy teoria tektoniki (Plate Tectonics).

Internet to bogate źródło wszelkich zasobów wiedzy. Problemem

jest ich różna wartość merytoryczna oraz znaczne rozproszenie.

Musimy zatem sami ocenić ich przydatność do wykorzystania na

lekcji jako pomocy dydaktycznej. Myślę, że zaproponowane ma-

teriały uatrakcyjnią zajęcia i zachęcą uczniów do samodzielnych

poszukiwań. ■

1 4

2 5

3 6

6

DO NOWEJ PODSTAWYPROGRAMOWEJ

DLA UCZNIA:

DLA NAUCZYCIELA:

7

GEOGRAFIA DLA GIMNAZJUM

✱ Egzamin gimnazjalny to pestka – dzięki dużej liczbie ciekawych zadań

w podręczniku i zeszycie ćwiczeń, uczeń ma możliwość sprawdzenia

swojej wiedzy przed egzaminem końcowym. Zeszyt ćwiczeń zawiera

także przydatne i interesujące krzyżówki geograficzne.

✱ Geografia wokół nas – podręcznik nawiązuje do bezpośrednich

obserwacji ucznia w życiu codziennym, dodatkowo młodzież zdobywa

umiejętność wykorzystania wiedzy geograficznej w praktyce.

✱ Praca z różnorodnymi źródłami wiedzy – podręcznik według nowej

podstawy programowej, rozwija umiejętność pracy korzystania z różnych

źródeł informacji.

✱ Materiał wizualny to priorytet – uczeń znajdzie w podręczniku liczne

zdjęcia, rysunki, dzięki którym poznaje procesy zachodzące na kuli ziemskiej.

U

8 GEOGRAFIA

Skład serii:

■ dla ucznia: podręcznik i zeszyt ćwiczeń

■ dla nauczyciela: podręcznik, zeszyt ćwiczeń

i niezbędnik nauczyciela w formie wygodnego

segregatora, interaktywny podręcznik (multibook)

oraz zestaw filmów edukacyjnych

Seria Świat bez tajemnic:

■ Ułatwi pozyskanie zainteresowania i uwagi ucznia

– odejście od tradycyjnego układu treści oraz prosty

język bazujący na zrozumieniu problemu

■ Przygotuje ucznia do egzaminu gimnazjalnego –

cała pierwsza klasa stanowi rzetelny kurs geografii fi-

zycznej, na której treściach bazują zadania egzaminu

■ Daje uczniowi często jedyną szansę poznania za-

gadnień związanych z jego ojczyzną – najobszer-

niejszy blok podręcznika skupiony jest wokół geogra-

fii Polski

■ Umożliwi nauczycielowi uatrakcyjnienie zajęć w pro-

sty sposób – przygotowane specjalnie do serii filmy

edukacyjne, a także Multibook do pracy z całą klasą

TAJEMNICAUTORKI:

TYTUŁ CENA ISBN NR DOPUSZCZENIA

Świat bez tajemnic. Podręcznik Klasa 1. 28,00 zł 9788326203725 144/1/2009

Świat bez tajemnic. Zeszyt ćwiczeń Klasa 1. 16,50 zł 9788326202209





KOMPONENTY


9GIMNAZJUM 2012

&

■ w wygodnej formie segregatora, który systematycznie uzupełniamy

■ ważne dokumenty do pracy z serią – program nauczania, plany dydaktyczne, wymagania na oceny

■ ciekawe scenariusze lekcji z kartami pracy

■ testy diagnozujące, sprawdziany po działach dla dwóch grup z kluczami odpowiedzi

■ odpowiedzi do zeszytów ćwiczeń

■ foliogramy

■ płyty CD z materiałami w plikach Word i PDF do samodzielnej modyfikacji wedle potrzeb

Multibook to interaktywny podręcznik przygotowany do pracy na komputerze oraz tablicy

interaktywnej. Zawiera własne narzędzia rysowania, jak również pozwala na korzystanie

z narzędzi tablicy interaktywnej, takich jak zaznaczanie, pisanie, kolorowanie, ścieranie,

czy powiększanie dowolnych fragmentów.

Multibook Świat bez tajemnic łączy w sobie:

■ podręcznik

■ zestaw ćwiczeń z zadaniami interaktywnymi

■ oraz filmy, fotografie, ryciny i mapy interaktywne

Każdy z filmów zawiera po 7 odcinków.

Geografia Polski ukaże się w II kwartale 2012 r.

FILM!

W 2012 ROKU UKAŻE SIĘ

MULTIBOOK DLA KLASY 2.

10 GEOGRAFIA

WYWIAD Z AUTORAMI

Autorki opowiadają o tym, jak wyglądała ich praca i dlaczego

zdecydowały się napisać podręcznik.

Od czego zaczyna się tworzenie podręcznika? Jakie są

pierwsze kroki? Skąd czerpie pani pomysły, inspiracje?

Alina Nowakowska-Witek: Od dokładnego zapoznania się

z podstawą programową i programem kształcenia. Następnie

opracowuje się ogólną koncepcję podręcznika, a więc założe-

nia dydaktyczne i merytoryczne, które wynikają z podstawy pro-

gramowej i programu kształcenia. Później ustalane są założenia

budowy poszczególnych rozdziałów, po czym szuka się odpo-

wiednich materiałów merytorycznych, które pozwolą opraco-

wać dany temat.

Od czego zaczyna się tworzenie zeszytu ćwiczeń? Jakie są

pierwsze kroki?

Urszula Adamus: Od dokładnej analizy podstawy programowej

i programu kształcenia. Równie ważne jest zapoznanie się z tre-

ścią podręcznika, ponieważ zeszyt ćwiczeń stanowi jego inte-

gralną część. Następnie opracowuje się jego ogólne założenia,

11GIMNAZJUM 2012

m.in. budowę każdego rozdziału, rodzaj i liczbę zadań. Pomysły

zadań powstają, kiedy zastanawiamy się, jakie treści z danego te-

matu uczeń powinien poznać i jakie umiejętności należy u niego

kształtować. Niekiedy inspiracją do treści zadania są wiadomości

w mediach o aktualnych wydarzeniach na świecie.

Dlaczego Geografia Polski ujęta jest w części drugiej serii

Świat bez tajemnic?

A.N-W: Podstawa programowa pozostawia nauczycielowi

możliwość wyboru kolejności wprowadzania geografii Polski

i geografii świata. Zdecydowałyśmy się wprowadzić geografię

Polski w drugiej części z dwóch powodów. Pierwszy to naucza-

nie zgodnie z zasadą „od bliższego do dalszego”. Drugi wynika

z przyjętej koncepcji szkoły ponadgimnazjalnej, według której

nie ma geografii Polski w nauczaniu dla wszystkich uczniów.

Dlatego tak ważne jest, aby uczeń w gimnazjum zdobył podsta-

wową wiedzę o naszym kraju. Pozostawienie geografii Polski na

ostatni rok nauki daje mniejsze możliwości poświęcenia odpo-

wiedniej liczby godzin na realizację zagadnień z tego zakresu,

z uwagi na konieczność przygotowania uczniów do egzaminu

końcowego.

Jakie trudności napotyka autor podręczników?

Jadwiga Kop: Autor przy pisaniu podręcznika zmaga się z wie-

loma trudnościami. Poszukiwanie ciekawych i nowych treści jest

fascynującą, ale czasochłonną przygodą, wiele informacji uzyska-

nych z różnych źródeł należy weryfikować, gdyż nie zawsze są

poprawne. Każdego dnia na świecie zachodzi wiele zmian, za-

równo w gospodarce, jak i w życiu społecznym.

Maria Kucharska: Trudności dotyczą również dalszych prac nad

gotowym już tekstem. Zdarza się, że na skutek recenzji wpro-

wadza się poprawki językowe, w wyniku których w tekście

powstają błędy merytoryczne lub zmienia się sens zdania, np.

w geografii rzeka główna oznacza coś innego niż główna rzeka.

Zasady języka polskiego często stoją w sprzeczności ze ścisłą

terminologią naukową, o czym nie zawsze chcą pamiętać re-

cenzenci językowi. ■

URSZULA ADAMUS

12 GEOGRAFIA


GEOGRAFIA DLA GIMNAZJUM

✱ Autorskie schematy i ilustracje przygotowane

specjalnie na potrzeby podręcznika dają możliwość

lepszego zobrazowania omawianego materiału.

✱ Tradycyjny układ treści oparty na definicjach

wplecionych w główny tekst to sprawdzone

rozwiązanie przy pracy z uczniem.

✱ Zeszyt ćwiczeń zawierający dużo miejsca

na swobodne notatki pozwala pracować

bez oddzielnego zeszytu przedmiotowego.

12

13

Kolejną serią, jaką przygotowaliśmy do gimnazjum, jest Nowa na-sza planeta, autorstwa Tomasza Majchrzaka i Pawła Włada. Róż-

ni się ona od Świata bez tajemnic klasycznym i tradycyjnym uję-

ciem prezentowanego materiału. Obserwacje terenowe ujęte są

wewnątrz omawianych tematów. Podręcznik zawiera liczne au-

torskie wersje schematów porządkujących wiedzę, niespotyka-

ne w innych publikacjach. Duża część materiału dotyczy pracy

z mapą i planowania wycieczek.

Od czego zaczyna się tworzenie podręcznika? Jakie są

pierwsze kroki? Skąd czerpie Pan pomysły, inspiracje?

Paweł Wład: Pierwszy etap to staranny dobór literatury źródło-

wej, wspierającej każdy z rozdziałów. Drugim etapem jest se-

lekcja informacji zawartej w literaturze i stworzenie uporządko-

wanej bazy informacyjnej w wersji elektronicznej na potrzeby

podręcznika. Właściwe pisanie podręcznika rozpoczyna się dużo

później, mniej więcej w połowie czasu przewidzianego na jego

stworzenie.

Dlaczego zdecydował się Pan napisać podręcznik do

gimnazjum?

Tomasz Majchrzak: Podręcznik do gimnazjum napisałem po

raz pierwszy. Miałem dotychczas doświadczenie jedynie w pu-

blikowaniu materiałów metodycznych dla nauczycieli (scena-

riusze lekcji, testy i sprawdziany, gry dydaktyczne itp.), ale nigdy

nie pisałem podręcznika. Kiedy wydawnictwo zaproponowało

mi udział w tworzeniu tego typu materiałów, nie odpowiedzia-

łem od razu. Głęboko się zastanawiałem nad tym, czy podo-

łam, czy mam odpowiednie doświadczenie oraz zasób wiedzy.

Po tych przemyśleniach postanowiłem sprawdzić, jak sobie

poradzę z napisaniem podręcznika i zeszytu ćwiczeń. Poza

tym dzięki pracy nad podręcznikiem nabyłem nowych do-

świadczeń, lepiej potrafię analizować treści zawarte w innych

podręcznikach. Oczywiście w mojej szkole uczniowie uczą się

z podręczników mojego współautorstwa.

Jakie trudności napotyka autor podręczników?

P.W: Podstawowa trudność to zbieranie informacji. W dobie po-

wszechnego dostępu do mediów elektronicznych, zwłaszcza

Internetu, wydawałoby się, że odszukiwanie niezbędnych danych

nie powinno być żadnym problemem. Tymczasem bardzo często

napotykamy na informacje wzajemnie sprzeczne, wątpliwe, nie-

aktualne, zanadto uproszczone, nieścisłe czy wręcz błędne. Doty-

czy to także książek drukowanych, łącznie – niestety – z literaturą

naukową. Wybór wiadomości wiarygodnych z otaczającego nas

szumu informacyjnego jest znacznie większą sztuką niż napisanie

dowolnego tekstu.

Co jest wyjątkowego w Nowej naszej planecie?

T.M: Uważam, że Nowa nasza planeta jest napisana dla przecięt-

nego ucznia polskiego gimnazjum. Ważne pojęcia i terminy są

wyjaśnione w prosty sposób. Poza tym szata graficzna – rysun-

ki, zdjęcia, wykresy – pomagają uczniom lepiej zrozumieć oma-

wiane zagadnienia. Wyjątkowość tej serii podręczników nadaje

również rubryka „Czy wiesz, że…”, w której znajduje się szereg

ciekawostek z naszego otoczenia.

Za co uczniowie mogą polubić Nową naszą planetę?

T.M: Uważam, że uczniowie mogą polu-

bić tę serię za prostotę, treści przekaza-

ne w jasny i zrozumiały sposób. Dzisiej-

sza młodzież to pokolenie „obrazkowe”,

dlatego też w naszych podręcznikach

jest sporo zdjęć i rysunków, które trafiają

do młodego człowieka. Dla uczniów też

jest ważne, aby rozdziały były krótkie, ale

konkretne. Taka jest właśnie seria Nowa nasza planeta.

14 GEOGRAFIA

Skład serii:

■ dla ucznia: podręcznik i zeszyt ćwiczeń

■ dla nauczyciela: podręcznik, zeszyt ćwiczeń

i niezbędnik nauczyciela w formie segregatora,

filmy edukacyjne

■ Dzięki dużej liczbie ciekawych zadań w podręczni-

ku i zeszycie ćwiczeń, uczeń ma możliwość spraw-

dzenia swojej wiedzy przed egzaminem końco-

wym. Zeszyt ćwiczeń może pełnić także rolę zeszytu

przedmiotowego.

■ Podręcznik zawiera szczegółowe mapy, tabele, sche-

maty, które porządkują wiedzę. Bogato ilustrowana

treść ułatwia uczniowi zapamiętywanie najważniej-

szych zagadnień.

■ Uzupełnieniem i uatrakcyjnieniem lekcji są filmy edu-

kacyjne, które rozwijają umiejętności wyszukiwania

i selekcjonowania informacji w przekazach multime-

dialnych.

NOWA NASZA

AUTORZY:

TYTUŁ CENA ISBN NR DOPUSZCZENIA

Nowa Nasza Planeta. Podręcznik Klasa 1. 25,50 zł 9788326203718 145/1/2009

Nowa Nasza Planeta. Zeszyt ćwiczeń Klasa 1. 16,00 zł 9788326202216





KOMPONENTY


■ w wygodnej formie segregatora, który

systematycznie uzupełniamy

■ ważne dokumenty do pracy z serią –

program nauczania, plany dydaktyczne,

wymagania na oceny

■ ciekawe scenariusze lekcji z kartami pracy

GRATIS

■ test diagnostyczny po szkole podstawowej, sprawdziany po działach

i na koniec poszczególnych klas z kluczami odpowiedzi

■ odpowiedzi do zeszytów ćwiczeń

■ foliogramy

■ płyty CD z materiałami w plikach Word i PDF do samodzielnej

modyfikacji wedle potrzeb

FILMY EDUKACYJNE

i

GEOGRAFIA FIZYCZNA GEOGRAFIA POLSKI

Rzeźba terenu na mapach oraz orientacja mapy Działalność lądolodu i jego wpływ na rzeźbę terenu

Budowa Wszechświata i ruch obrotowy ZiemiMorze Bałtyckie. Wpływ Bałtyku na środowisko i gospodarkę

regionu

Ruch obiegowy Ziemi Współczesne procesy urbanizacyjne

Teoria płyt litosfery Problemy współczesnej energetyki

Trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanówWpływ działalności człowieka na środowisko geograficzne.

Ochrona środowiska przyrodniczego Polski

Rodzaje skał występujących w przyrodzie Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki w Kotlinach

podkarpackich i Beskidach. Walory turystyczne Tatr i Podhala

Rzeźbotwórcza działalność rzek Zróżnicowanie przyrodnicze i gospodarcze Wyżyn

16

GEOGRAFIA

1. Podanie tematu lekcji i omówienie organizacji zajęć:

■ lekcja podzielona jest na trzy części odpowiadające zróżnicowaniu treści meryto-

rycznych;

■ projekcja filmu występuje w drugiej części lekcji i jest poprzedzona podaniem pole-

cenia dotyczącego obserwacji filmu;

■ po każdej części lekcji uczniowie wypełniają odpowiedni fragment karty pracy,

następnie odbywa się dyskusja dotycząca analizowanego zagadnienia.

2. Rozdanie kart pracy.

1. Współczynnik urbanizacji

POLECENIE DLA UCZNIÓW: Wyszukaj w tekście podręcznika (str.109) przyczyny wzro-

stu współczynnika urbanizacji w latach 1949-1989.

Przestrzenne zróżnicowanie współczynnika urbanizacji (podręcznik, str. 110, ryc. 80).

POLECENIE DLA UCZNIÓW: Wyszukaj w tekście podręcznika (str.109) przyczyny spad-

ku liczby mieszkańców w dużych miastach.

Wypełnienie odpowiedniej części karty pracy.

DYSKUSJA NA TEMAT: Przyczyny przestrzennego zróżnicowania współczynnika urba-

nizacji i spadku liczby mieszkańców w dużych miastach.

2. Zmiany w polskich miastach po 1989 roku

POLECENIE DLA UCZNIÓW: Zaobserwuj na czym polega i czym jest spowodowany:

■ rozwój stref podmiejskich,

■ kryzys śródmieścia,

■ proces rewitalizacji miast.

PROJEKCJA CZĘŚCI FILMU: Zmiany w polskich miastach po 1989 roku.


DYSKUSJA NA TEMAT: Wpływ współczesnych procesów urbanizacyjnych na przeobra-

żenia polskich miast.

3. Urbanizacja wsi

POLECENIE DLA UCZNIÓW: Wyszukaj w tekście podręcznika (str.112) informacje doty-

czące zmian zachodzących na obszarach wiejskich pod wpływem procesów urbanizacji.


DYSKUSJA NA TEMAT: Zmiany w strukturze funkcjonalnej osiedli wiejskich.

1. Dyskusja na temat: Dlaczego warto mieszkać w mieście, a dlaczego na wsi?

2. Ocena pracy uczniów.

Film Współczesne procesy urbanizacyjne w Polsce jest

podzielony na trzy części:

1. Procesy urbanizacyjne

w Polsce do 1989 roku

2. Zmiany w polskich miastach

po 1989 roku

3. Urbanizacja polskiej wsi.

W lekcji wykorzystana jest druga

część filmu.

CELE LEKCJI:Uczeń:

■ wyjaśnia przyczyny

przestrzennego zróżnicowania

współczynnika urbanizacji;

■ podaje przyczyny spadku liczby

ludności w dużych miastach;

■ wyjaśnia przyczyny

dynamicznego rozwoju stref

podmiejskich;

■ opisuje na czym polega

kryzys śródmieścia;

■ definiuje pojęcie rewitalizacja

i podaje przykłady rewitalizacji;

■ wyjaśnia zmiany zachodzące

na polskiej wsi pod wpływem

procesów urbanizacyjnych.

■ obserwacja pośrednia (film)

■ ćwiczeniowa (praca

z podręcznikiem)

■ dyskusja

■ film Współczesne procesy urbanizacyjne w Polsce z płyty

Geografia Polski■ podręcznik Świat bez tajemnic.

Klasa II

Autorka podręcznika Świat bez tajemnic.

GIMNAZJUM 2012 17

KARTA PRACY

1. Współczynnik urbanizacji to .........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. W 2010 roku współczynnik urbanizacji w Polsce wynosił ................................................................

3. Wymień trzy przyczyny wzrostu współczynnika urbanizacji w latach 1946-1989

a) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Wyjaśnij dlaczego po 1989 roku wartość współczynnika urbanizacji nie wzrasta

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Wymień przyczyny spadku liczby mieszkańców w dużych miastach Polski

a) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1. Wymień trzy przyczyny dynamicznego rozwoju stref podmiejskich wokół dużych miast

a) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Wymień dwa przykłady zmian zachodzących w krajobrazie stref podmiejskich na skutek procesów urbanizacyjnych

a) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Opisz w kilku zdaniach na czym polega kryzys śródmieścia

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Podaj co, Twoim zdaniem, w największym stopniu przyczyniło się do kryzysu śródmieścia

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Zdefiniuj pojęcie rewitalizacja

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6. Podaj trzy przykłady działań podejmowanych w miastach, które można zaliczyć do rewitalizacji

a) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

c) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Uzupełnij luki występujące w zamieszczonym niżej tekście.

Wśród mieszkańców wsi coraz więcej osób pracuje w zawodach ................................................................, co przyczynia się do zmiany funkcji

osiedli wiejskich. Wsie, poza rolniczą, zaczynają pełnić funkcje ................................................................ i ................................................................ . Proces ten

najwcześniej rozpoczął się we wsiach położonych w pobliżu dużych ................................................................, później we wsiach .....................................

........................... i zlokalizowanych wzdłuż ................................................................ .

18

Autorka podręcznika Świat bez tajemnic

GEOGRAFIA

1. Przypomnienie treści dotyczących skał

2. Przygotowanie uczniów do lekcji

Omówienie podziału czynników rzeźbotwórczych na wewnętrzne i zewnętrzne.

1. Wietrzenie fizyczne

Uczniowie wypełniają tabelę.

Rodzaj

wietrzenia

Przebieg procesów

wietrzenia

Warunki klimatyczne

sprzyjające

procesom wietrzenia

Przykładowe miejsca

występowania

Insolacyjne

Mrozowe

1.1. Omówienie wietrzenia na podstawie ilustracji zamieszczonych w podręczniku na str.

157. Wyjaśnienie roli zmian temperatury powietrza w przebiegu procesów wietrzenia

fizycznego insolacyjnego.

1.2. Lokalizacja omawianych miejsc na mapie świata – wykorzystanie ikon z ma-

pami – Multibook, str. 157.

SFORMUŁOWANIE PRAWIDŁOWOŚCI: wietrzenie insolacyjne najintensywniej przebie-ga w klimatach suchych, na pustyniach, gdzie w ciągu doby występują duże różnice tempe-ratury powietrza.

1.3. Przegląd fotografii ukazujących procesy wietrzenia fizycznego mrozowego – Mul-

tibook, str. 157. Wyjaśnienie roli zamarzania i rozmarzania wody w przebiegu procesu

wietrzenia mrozowego.

Uczeń: wykazuje wpływ klimatu

i odporności skał na przebieg

procesów wietrzenia.

Uczeń:

■ wymienia wewnętrzne

i zewnętrzne procesy

rzeźbotwórcze;

■ wyjaśnia wpływ zmian

temperatury powietrza

na intensywność wietrzenia

fizycznego;

■ wyjaśnia przebieg wietrzenia

mrozowego;

■ określa warunki klimatyczne,

w których rozwija się

wietrzenie mrozowe;

■ rozpoznaje wietrzenie

fizyczne na ilustracjach;

■ wyjaśnia przebieg wietrzenia

chemicznego na podstawie

zjawisk krasowych;

■ rozpoznaje wybrane formy

krasu powierzchniowego

i podziemnego;

■ wykazuje wpływ odporności

skał na przebieg procesów

wietrzenia.

■ pogadanka, obserwacja,

gra dydaktyczna

■ indywidualna, grupowa

■ Multibook Świat bez tajemnic. Klasa 1

■ Atlas geograficzny.

Gimnazjum

GIMNAZJUM 2012

1.4. Lokalizacja omawianych miejsc na mapie świata – wykorzy-

stanie ikon z mapami – Multibook, str. 157.

SFORMUŁOWANIE PRAWIDŁOWOŚCI: wietrzenie mrozowe najintensywniej przebiega w klimacie subpolarnym, w okresie zimo-wym w klimacie umiarkowanym przejściowym i kontynentalnym oraz w klimatach górskich.

2. Wietrzenie chemiczne – procesy krasowe

2.1. Wirtualna wycieczka po Ojcowskim Parku Narodowym, pod-

czas której poznajemy formy rzeźby krasu powierzchniowego

i podziemnego – wykorzystanie materiałów z Multibooka ozna-

czonych ikoną , str. 158.

2.2. Opis mogotów na podstawie ilustracji zamieszczonej w Mul-

tibooku na str. 158.

SFORMUŁOWANIE PRAWIDŁOWOŚCI: procesy krasowe rozwi-jają się na obszarach zbudowanych z wapieni i dolomitów w klima-tach wilgotnych.

3. Wietrzenie biologiczne

Przegląd ilustracji obrazujących rolę roślin i zwierząt w procesie

niszczenia skał.

4. Odporność skał na wietrzenie a klimat

Porównanie wyglądu gór zbudowanych z granitu i piaskowca

w klimacie umiarkowanym i gorącym wilgotnym.

SFORMUŁOWANIE WNIOSKU: ta sama skała w różnych warun-kach klimatycznych wykazuje się różną odpornością na wietrzenie.

Wykonanie ćwiczeń 106 i 108 z Multibooka

oznaczonych ikoną na str. 158 i 159.

KONKURS DLA UCZNIÓW: rozpoznawanie

form krasowych na podstawie fragmentów

ilustracji, które są stopniowo odsłaniane – wy-

grywa ten uczeń, który najszybciej rozpozna

daną formę po najmniejszym fragmencie. Wy-

korzystanie ilustracji z Multibooka lub ze stron

internetowych.

20

Autorka podręcznika Świat bez tajemnic

1. Przypomnienie treści dotyczących działalności lądolodów

2. Przygotowanie uczniów do lekcji

1. Rodzaje pustyń

POLECENIA DLA UCZNIÓW

■ Opisz pustynie: skalistą, kamienistą i piaszczystą na podstawie ilustracji zamieszczo-

nych w Multibooku – str. 174 i pod ikoną str. 175.

■ Wykonaj ćwiczenia 120 i 121 na str. 174 Multibooka, oznaczone ikoną .

■ Wykorzystaj mapę Afryki znajdującą się w Multibooku na str. 175 pod ikoną

i opisz położenie Sahary. Podaj nazwy pustyń kamienistych i piaszczystych położo-

nych na Saharze.

20

Uczeń rozpoznaje formy rzeźby

eolicznej i wyjaśnia jak powstają.

Uczeń:

■ wymienia cechy klimatu

pustyń,

■ wskazuje na mapie świata

pustynie: Saharę, Namib,

Ałaszan, Gobi,

■ potrafi rozpoznać na fotografii

pustynię skalistą, kamienistą

i piaszczystą,

■ potrafi wykazać zależności

między warunkami

klimatycznymi panującymi

na pustyni, a przebiegiem

procesów wietrzenia,

■ potrafi rozpoznać formy

rzeźby powstałe w wyniku

działalności wiatru na

ilustracjach i wyjaśnić jak

powstały,

■ potrafi wykazać wpływ

warunków klimatycznych na

powstanie barchanu i wydmy

parabolicznej.

■ pogadanka, obserwacja,

ćwiczenia

■ indywidualna, grupowa

■ Podręcznik Świat bez tajemnic. Klasa 1

■ Multibook Świat bez tajemnic. Klasa 1

■ Atlas geograficzny.

Gimnazjum

GEOGRAFIA

GIMNAZJUM 2012 21

2. Przebieg wietrzenia na pustyni

POLECENIE DLA UCZNIÓW

■ Uzupełnij schemat przedstawiający procesy zachodzące na pustyni, wpisz w oznaczone miejsca określenia: nagrzewanie się, dnia,

poniżej 0°C, roślinności, luźnego, wiatr, fizyczne.

brak opadów

brak ……………………, silne nasłonecznienie

silne ……………….…. skał w ciągu dnia wychładzanie się skał w ciągu nocy,

niekiedy spadek temperatury …………….

rozpad skał na ziarna mineralne czyli wietrzenie …………………….

powstanie zwietrzeliny czyli ………………… materiału skalnego,

który jest unoszony przez ………………….

3. Działalność niszcząca wiatru – deflacja i korazja (erozja

eoliczna)


■ Wymień czynniki, od których zależy wywiewanie materiału

skalnego na pustyni, czyli deflacja. Podaj nazwy form rzeźby,

które powstają w wyniku deflacji.

■ Na podstawie zdjęcia umieszczonego w Multibooku na str. 174

i fotografii ukrytej pod ikoną na str. 175 opisz wygląd

grzyba skalnego. Wyjaśnij jak powstała taka forma rzeźby.

■ Wykorzystaj informacje zawarte w tekście podręcznika oraz na

fotografii ukrytej pod ikoną na str. 175 Multibooka i wyja-

śnij jak powstał most skalny.

4. Akumulacyjna działalność wiatru. Wydmy i ich rodzaje


■ Na podstawie fotografii ukrytej pod ikoną na str. 175 Mul-

tibooka opisz jak przesuwa się piasek w wydmie.

■ Porównaj barchan i wydmę paraboliczną korzystając z foto-

grafii pod ikoną na str. 176 i ryciny na str. 176 Mul-

tibooka. Wyjaśnij przyczyny różnego ułożenia ramion wydmy

w stosunku do kierunku wiatru.

■ Przedstaw warunki, w których powstają wydmy paraboliczne

i barchany.

Opracuj trasę wirtualnej wycieczki po pustyniach świata. Wykorzy-

staj do tego celu mapy i fotografie zamieszczone na str. 174-176

Multibooka oraz mapy w atlasie. Określ położenie każdej z od-

wiedzanych pustyń oraz opisz występujące tam formy rzeźby

eolicznej.

PRACA DOMOWA – ułóż krzyżówkę, której hasła dotyczą pu-

styń i form rzeźby eolicznej.

tydzień

122 historia | organizer gimnazjalny| |

ZADANIA28…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

4. Wskaż bezpośrednie i pośrednie przyczyny wojny.

Wpisz w tabelę właściwe litery A-E.

E. Odrzucenie przez Serbię ultimatum Austro-Węgier.

5. Jaki typ działań zakładały plany państw centralnych?

A. Wojna partyzancka.

B. Wojna błyskawiczna.

6. Dopasuj państwa do ich działań (państwa mogą się

powtarzać).

czołgów.

B. Ogłoszenie nieograniczonej wojny na morzach.-

wych. -

ki dysponowaniu najsilniejszą flotą.

A. Wielka Brytania

B. Rosja

7. Które wyrażenie z poniższych nie opisuje wojny

totalnej?

A. Użycie broni masowego rażenia.

B. Przestawienie gospodarki na potrzeby wojny.

E. Walka partyzancka.

Materiał do zadań 1-2.

1. Które spośród wymienionych państw miały najmniej

posiadłości kolonialnych?

A. Wielka Brytania i Francja.

B. Niemcy i Włochy.


2. Na podstawie danych wskaż, który blok miał większy

potencjał gospodarczy i militarny. Wstaw znak X w od-

powiedniej rubryce tabeli.

3. Biorąc pod uwagę potencjał gospodarczy i militarny

poszczególnych bloków oraz ich stopień uprzemysło-

wienia, odpowiedz, który z bloków był lepiej przygoto-

wany do prowadzenia wojny. Odpowiedź uzasadnij.

WOJNA ROSYJSKO-JAPOŃSKA

Po rozgromieniu rosyjskiej Floty Pacyfiku Japonia rozpoczęła długo-

trwałe oblężenie, które zakończyło się zwycięstwem Japończyków.

Najważniejsza twierdza rosyjska – Port Arthur – poddała się w 1905 r.

Posłana na pomoc oblężonym Flota Bałtycka poniosła klęskę w bitwie

-

-

zało pozorną potęgę Rosji.

6

A

Dochód narodowy i liczebność armii państw europejskich w 1914 r.

państwodochód narodowy

(w mld dolarów)

liczebność armii

(w tys.)

Francja 6 750

Wielka Brytania 11 250

Rosja 7 1300

Niemcy 12 800

Włochy 4 850

Austro-Węgry 3 425

potencjał gospodarczy

potencjał militarny

państwa ententy

państwa centralne

bezpośrednie

pośrednie

123| |

historia | organizer gimnazjalny

HIST

ORIA

W

IEDZ

A O

SPOŁ

ECZE

ŃSTW

IE

2.

3.

9. Na podstawie wszystkich materiałów zdecyduj, który

szereg wskazuje główne skutki wojny.

dawnego systemu wartości.

B. Ogromne straty w ludziach i zniszczenia gospodarcze,

upadek dawnego porządku.

i moralności. -

wego ładu.

10. Na podstawie tekstu nr 3 i własnej wiedzy zaznacz, na

którym froncie odbyła się decydująca dla losów wojny

ofensywa dowodzona przez Ferdynanda Focha.

B. Wschodnim.

11. Czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe?

Wstaw X w odpowiednie miejsce tabeli.

EPIDEMIA

W 1918 r., jeszcze przed zakończeniem wojny, na Europę spadła epi-

demia grypy zwanej hiszpanką. Prowizoryczne warunki na froncie i w

szpitalach, wyczerpanie ludności oraz deficyt świeżej wody sprzyjały

rozprzestrzenianiu się epidemii. Szacuje się, że w ciągu dwóch lat cho-

roba pochłonęła kilkakrotnie razy więcej ofiar niż działania wojenne

(ok. 50 mln osób), zarówno wśród żołnierzy, jak i ludności cywilnej.

Bilans I wojny światowej

państwa ententy państwa centralne

5,1 mln poległych i zmarłych 3,5 mln poległych i zmarłych

13 mln rannych 8,4 mln rannych

4 mln jeńców

i zaginionych

3,6 mln jeńców

i zaginionych

Materiał do zadania 8.

8. Ułóż działania wojenne w porządku chronologicznym.

Wpisz obok nich cyfry 1-5.

A. Rosja wycofuje się z wojny.

B. Bitwa pod Verdun.

a Niemcami i Austro-Węgrami.


1.Po wojnie Europa była po części zrujnowana (…) cztery wiel-

kie imperia z okresu poprzedniego – niemieckie, rosyjskie,

austro-węgierskie i tureckie – przestały istnieć, cały system

tradycyjnych wartości – na skutek straszliwej masakry, ogrom-

nego chaosu i zamętu – znalazł się pod znakiem zapytania. (…)

Trudno było uwierzyć w sens dawnych cnót pracy i oszczędza-

nia, tym bardziej w to, że ta wojna była naprawdę ostatnią i że

stanowi cenę, jaką trzeba zapłacić za ustanowienie pokojowego

i harmonijnego świata.

Historia Europy,

FERDYNAND FOCH

początku wojny przyczynił się do zwycięstwa

-

go sztabu generalnego, a od 1918 r. naczelny

-

wencji przeciwko sowieckiej Rosji.

prawda fałsz

A. Większe straty ludnościowe w wyniku działań

wojennych poniósł blok państw zwycięskich.

B. Liczba ofiar hiszpanki była dziesięciokrotnie

wyższa niż liczba poległych i zmarłych w wojnie

z bloku państw zwyciężonych.

przeświadczenie, że jest to ostatnia wojna

w dziejach świata.

8.

historhistoria istoria istoria | storia |storia | ortsss | ganizer gimnazjaln| |

iż ych nnie opiisuje wojny

333.3. 33. otencjał gospodarczy i militBBB

ch bloków oraz ich stopień uprzemppppposzczpp

enia, odpowiedz, który z bloków był lepiej prwwwieniawwwwwwwany do prwaw owadzenia wojny. Odpowiedź uzasawwwww

militarnymilita y

historia | oorrrrgggaanizer gimnagg zjalny

i zmarłych 3,5 mln poległych i zmzmarłycharłych

nych 8,4 mln rannych

eńców

i zaginionych

j ńców

z blokuz bloku państw zwyciężw zwyc ony

przeświadczenie, że jest to ostatnia wojna

| |ny

od uwagę poę pototottteBiorąBiorąc podBiorBioBioBioBioBiBBgólgólgólególególlegógg nychnych blokónych blokónych blokónych blokónych blokónych blokóych blokóokóokówposzczeoszczeoszczeoszczeszczegzczegzczegzczegczegzegó

państwa ententy

państwa centralne

tydzień 7. yrażenie z poniższych ższych nie opisujnnie opisujo jjn ye e wwwwwwoj yj y Które wyra nie opis juj

ej?totalnej?

Użycie broni masowego rażeniaa.A. Uży

B. Przestawienie gospodarrki na potrzeby wojnyyywojnyy.y..B

Walka pE Walka pE Walka pE Walka pE Walka pE. Walka E. Walka pE. Walka pE. Walka pWalkE. Walka pE. WalkaE. WaE. WalE. artyzanckaartyzanckaartyzanartyzanartyarty .

tarnnynyyyy

mysłłołołoooo--o-oo

rzyggooooototttoto-o-toto

adnij.j

| |120 historia | organizer gimnazjalny

PIERWSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY28

Na początku XX w. wybuch wojny był już tylko kwestią czasu. Podział terytorialny i polityczny Europy nie odzwierciedlał pozycji poszcze-gólnych państw, a konflikt kolonialny przeniósł się na grunt europejski. Żadne z państw, nawet najlepiej rozwinięte, nie było w stanie wygrać wojny w pojedynkę. Utworzyły się zatem dwa wielkie sojusze – nowe mocarstwa przeciwko dawnym – i rozpoczęto zbrojenia (pokój zbrojny). Wspólnym interesem państw członkowskich było pokonanie przeciwnika. Potrzebny był jedynie pretekst.

Przyczyny I wojny światowej

chciała oddać jedna, a domagała się druga strona.

-lowanych przez Turcję (Bliski Wschód i Bałkany).

pomiędzy państwami bałkańskimi.

na morzach.

niedawna wojna

konflikt o Bałkany

konflikt o rozbudowę floty

(państwa centralne)1879-1882 r.

koNiemcy

Wielka Brytania

Włochy

Rosja

neutralność

Francja

Austro-Węgry

(państwa ententy)1904-1907 r.

Kocioł bałkański Na terytorium Bałkanów, zamieszkiwanych przez wiele wrogo do siebie nastawionych narodowości, przeważały wpływy turec-kie. Wskutek upadku znaczenia Turcji sąsiednie państwa dąży-ły do opanowania tych terenów. Pierwszy spór wybuchł między Serbią a Austro-Węgrami po wcieleniu do Austro-Węgier Bośni

się w serię wojen, których oficjalne zakończenie niewiele zmieni-ło. Na terenie Bałkanów doszło też do zamachu, który stał się bez-pośrednią przyczyną wojny. W ciągu kilku dni przystąpiła do niej znaczna część państw europejskich.

Przebieg działań wojennych Na mocy układów trójprzymierza i trójporozumienia do wojny włą-czyła się większość państw europejskich, choć kilka z nich zacho-wało neutralność (w tym Włochy). Wojna toczyła się na lądzie i na morzu. Niemcy zgodnie z planem wojny błyskawicznej ruszyli na zachód, zostawiając część wojsk w Prusach Wschodnich, Austro- -Węgry skierowały się na wschód i południe (Bałkany).

Ręka, która dążyła do połączenia Bośni z Serbią.

28 czerwca 1914 r.Śmierć następcy tronu Austro-Węgier, arcyksięcia

Franciszka Ferdynanda, i jego żony.

Odrzucenie ultimatum przez Serbię przy wsparciu Rosji.

W konflikt włącza się Rosja.

Austro-Węgry wypowiadają wojnę

Serbii.

Ultimatum Austro- -Węgier ograniczające suwerenność Serbii.

PLAN WOJNY BŁYSKAWICZNEJ

Autorem tej koncepcji był Alfred von Schlieffen, ale w praktyce zrealizo-

-ciu Paryża (sześć tygodni) jeszcze przed przybyciem sprzymierzonych wojsk ententy. W tym celu, zamiast dążyć do bezpośredniego star-cia, Niemcy zdecydowali się okrążyć armię francuską i ruszyć na Paryż

historycy uważają, że była to główna przyczyna ich porażki.Zamach w Sarajewie

121| |

historia | organizer gimnazjalny

HIST

ORIA

W

IEDZ

A O

SPOŁ

ECZE

ŃSTW

IE

| |

l jeń3 6 mln jeń3 6 mln jeń3 6 mln jeń6 ml cówcówców ców ców

i g

pi j chhhi ś i tświataświataświataDziałania lądowe

front zachodni front wschodni

ofensywyw starciu z siłami ententy przekształ-

ciła się w wojnę pozycyjną. Niemiecki plan wojny błyskawicznej się załamał. Niemcy podjęły próbę odcięcia Francji

od Wielkiej Brytanii (ataki na porty

wojsk przerzucono na front wschodni.

przegranych uzyskały wsparcie wojsk niemieckich. Wspólna armia pod

dowództwem Paula von Hindenburga i Ericha Ludendorffa pokonała Rosjan

pod Tannenbergiem (na polach grunwaldzkich).

linii frontu (bitwa pod Verdun) wywo-łują kontrofensywę wojsk ententy (bitwa nad Sommą), ale pozycje

wojsk nie ulegają zmianie (1916 r.).

i zwycięska bitwa pod Gorlicami

Polskiego (na północy Niemcy, na południu – Austria).

Woodrowa Wilsona o przystąpieniu

i desant wojsk amerykańskich we

Francji (1918 r.).

-syjskich pod dowództwem Aleksieja

Brusiłowa (1916 r.) zmusiło armię rosyjską do wycofywania się.

-kich na zachodzie kontrofensywa

wojsk ententy i amerykańskich pod dowództwem marszałka Ferdynanda Focha zmusiła Niemców do odwrotu

i ostatecznie doprowadziła do

kapitulacji Niemiec.

-nie działań wojennych na froncie wschodnim i przerzucenie wojsk niemieckich na front zachodni.

1918 r.).

działania na południu

i Bliskim Wschodzie.

1231231231232312323231231223123123123Działania morskieNajsilniejszą flotą dysponowała Wielka Brytania. Na początku woj-ny zarządziła blokadę handlową państw centralnych, którym odtąd zaczęło brakować żywności. W 1914 r. z pomocą państwom cen-

przez co uniemożliwiła flocie ententy komunikację z Rosją. Niemcy włączyły do walki morskiej swoje łodzie podwodne (U-booty), któ-re miały zatapiać statki państw ententy. W 1917 r. rozkaz ten objął wszystkie statki płynące do Wielkiej Brytanii i Francji, co spowo--sło znaczne wsparcie dla ententy.

WIE

DZA

WIE

DZA

Charakter działań wojennych

w niej udział wojska z całego świata.

-rzyły umocnione linie obronne (okopy, zasieki z drutu kolczaste-go) i próbowały atakować się nawzajem.

życie gospodarcze i społeczne. Gospodarkę przestawiono na potrzeby wojny (racjonowanie towarów, kontrola działań i ogra-niczenie wolności ludności).

NOWE RODZAJE BRONI

-rowce (zeppeliny).

moździerze.

Bilans wojnyWojna zakończyła się ostatecznie traktatem pokojowym w Wersalu (1919 r.). Niemcy utraciły mocarstwową pozycję, a cesarstwo au-stro-węgierskie rozpadło się na szereg państw. Wszystkie państwa europejskie poniosły ogromne straty w ludziach oraz ucierpiały wskutek zniszczeń materialnych. Przegrana państw centralnych i osłabienie Rosji umożliwiły wprowadzenie nowego porządku w Europie, którego główną zasadą było prawo narodów do samo-

-ropejskich – w tym Polska.

PODSUMOWANIE

-śród państw zależnych od dawnych monarchii. Przykładem tych dą-żeń były wystąpienia narodowe państw bałkańskich. Polacy, jako oby-watele państw zaborczych, musieli walczyć przeciw sobie we wrogich armiach. Równolegle tworzono także polskie organizacje wojskowe i opracowywano plan odzyskania niepodległości. Ostatecznie o jego skuteczności zadecydowała determinacja dowódców, wysiłek zbroj-ny oraz umiejętne zabiegi dyplomatyczne.

Na decyzję o przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny wpłynęło zatopienie Lusitanii, storpedowanej przez niemiecki okręt podwodny

Czołgi z okresu I wojny światowej

ilitailitarny. Wrny

eli.eli.li.

potencjał potii

potencjał gospodarczyg mi

państwa epaństwpaństwp

55,1 mln poległygłycch i

13 mln ran raranny

4 m4 mln4 mln jeńceńc

i zaginzagi

arcarchii. Przykłademadem

HH

--

2.3.

4.

5.

1.

a wa woojjna

dowwę ę flotyfloty

WWielkalka

FranF

w był le

OdOdpdpowiedź udź uzaowiedź

ww. w. wybuch wojojnjny bba konflikt kokonflikt kokonflikt kololonianiapojedynkę.pojedynkę. UtwUtw

6.

7.

infolinia: 801 30 40 50

PRZEDMIOTY PRZYRODNICZE

MULTIMEDIALNE ORGANIZERY DLA GIMNAZJALISTÓW!

ANIZERORGAAZJALNYGIMNA

eografiageoDaniel Gwizdała

30 kroków do egzaminu

30 tygodni naukinauki

nowy egzamin 2012012

24 GEOGRAFIA

Po drugiej stronie ekranu. Uczniowie wyruszaj c na spotkanie ze wiatem filmu, mediów cz sto nie umiej kryty-cznie odnie si do tre ci przez nie niesionych, dlatego te zdajemy sobie spraw z ogromnej roli nowoczesnej szko y, której zadaniem jest wskazanie swoim pod-opiecznym jak porusza si w tym medialnym g szczu i sta si wiadomym i kry-tycznym jego odbiorc . Kino, to nie tylko rozrywka ale i wa ny element kszta tuj cy ciekawo poznawcz , ucz cy otwarto ci i pozwalaj cy zainteresowa dzieci i m odzie wiatem i jego ró norodno ci .

Czerpi c z d ugoletniego dorobku i do wiadczenia zdobytego w naszych kinach sta-ramy si wychodzi na przeciw potrzebom zg aszanym przez naszych klientów – peda-

gogów. Ka dego dnia oferujemy bogaty repertuar lmowy skierowany do poszczególnych grup wiekowych. W ofercie dla szkó wprowadzili my szereg udogodnie zwi zanych z mo liwo ci zorganizowania wcze niejszych seansów, preferencyjnymi cenami biletów, darmowymi biletami dla opiekunów. Obecnie do wielu tytu ów proponujemy równie materia y edukacyjne dla nauczycieli, które s pomocne podczas realizacji lekcji z lmem. Wed ug podstawy programowej jedn z wa nych ról szko y jest dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwaranto-wanie mu dostępu do różnych źródeł informacji i korzystania z nich. Dlatego te niezmiennie dbamy o ofert edukacyjn , która pozwala wype nia t rol w atrakcyjny dla uczniów i nauczycieli sposób, która sk ania m odych widzów do twórczego my lenia oraz pomaga w kszta towaniu umiej tno ci wnikliwego obserwowania poznawanego wiata.

Jedn z naszych propozycji edukacyjnych jest projekt , w ra-mach którego realizujemy wyj tkowe, autorskie lekcje j zyka polskiego oparte na wybranych tytu ach oraz materia ach edukacyjnych przygotowanych przez specja-listów wspó pracuj cych z Wydawnictwem Szkolnym PWN. Ka dy lm poprzedzony jest wyst pieniem edukatora i ciekaw prezentacj multimedialn z zakresu kszta cenia lmowego i polonistycznego. Projekt dostosowany jest do wszystkich poziomów

nauczania i obejmuje trzy lekcje w ramach jednego tematu (dwie do realizacji w klasie przed i po lmie, jedna realizowana w kinie).

Kolejn propozycj jest Program Edukacyjny przygotowany przez trójwymiarowe kino IMAX, b d ce cz ci Cinema City. Projekt ten realizowany od kilku lat jest niecodziennym spojrzeniem na edukacj . Sk adaj si na niego wyk ady, lm i interaktywne warsztaty ucz ce samodzielno ci my lenia i pracy w grupie. Ró norodno tematyczna warsztatów, ciekawe tytu y lmowe (równie przy-rodnicze), niezwyk e miejsce spotka to najlepsza zach ta do skorzystania z tej eduka-cyjnej podró y w czasie i przestrzeni. Jak Pa stwo widz kino jest to nie tylko rozrywka, to równie niezwyk e ród o wiedzy, ród o ciekawych tematów do dyskusji, a dla najm odszych przede wszystkim nauka poprzez zabaw . Planuj c przysz o nie zapominajmy wi c o odwiedzeniu „ lmowej krainy”, która przek ada nasze marzenia na j zyk obrazu i d wi ku i pozwólmy sobie na wej cie w wiat na co dzie niedost pny, w wiat magii.

LORAX; premiera: 9.03.2012

KUPILI MY ZOO; premiera: 16.03.2012

ALICJA W KRAINIE CZARÓW, W M odym Kinie.www.cinema-city.pl/rejestracja_edu

WWW.CINEMA-CITY.PL

©DISNEY ENTERPRISES, INC. ALL RIGHTS RESERVED.

©2011 UNIVERSAL STUDIOS

warsztaty geologiczne, IMAX Kraków Plaza, 2011

(33) 485 39 93, (52) 554 37 73, (32) 396 27 28, Wolno (34) 371 71 31, Jurajska (34) 390 17 71 (58) 769 31 02, (32) 335 77 35,

Punkt 44 (32) 359 59 95/96, Silesia (32) 605 05 05, Plaza (12) 290 90 80/92, Kazimierz (12) 254 54 55, Zakopianka (12) 295 95 96, Bonarka (12) 299 99 92, (81) 535 25 52, (42) 664 64 46/48, Plaza (61) 662 62 26, Kinepolis (61) 871 56 25, (32) 340 40 40, (32) 737 37 73, (32) 775 75 57, Czerwona Droga (56) 664 64 46, Plaza (56) 470 47 74, (74) 632 32 31 Arkadia (22) 321 21 20, Bemowo (22) 560 40 40, Galeria Mokotów (22) 456 65 20, Promenada (22) 611 75 15, Janki (22) 702 40 98, Sadyba (22) 550 33 22, (71) 323 60 70, (68) 410 77 17

IIIGIMNAZJUM 2012

Z A S K A K U J Ą C E S T R O N Y P O L S K I

Turystyczny Atlas Polski 1:300 000

Atlas samochodowy wzbogacony o atrakcje turystyczne z zaznaczoną lokalizacją, ze zdjęciami i ciekawymi opisami.

Szlaki turystyczneIzabela i Robert Szewczykowie

Książka prowadzi śladami wielkich wydarzeń historycznych, unikatowych zabytków architektury i techniki, wybitnych postaci i atrakcji przyrodniczych.

Super-PolskaKalejdoskop niezwykłych miejsc

Marta Sapała, Anna Olej-Kobus, Krzysztof Kobus

Ponad 200 obiektów, które – choć często mało znane – są rekordowe nie tylko w skali kraju, ale i Europy czy świata. Każdy z nich opatrzony został opisem z historią powstania, ciekawostkami z nim związanymi.

Nauczaj –

www.wszpwn.com.pl

W

W

■

■

■

■

■

■

■

■

■

EDUKACJA INTERAKTYWNA GEOGRAFIA W SIECI - PWN...

Documents

Transcript of EDUKACJA INTERAKTYWNA GEOGRAFIA W SIECI - PWN...