druk Art 25;90;28;30 USTRÓJ UE

Wersja: 1.0

Nazwa przedmiotu: Ustrój Unii Europejskiej

[email protected]

Literatura podstawowa:

• M.Herdegen, Prawo Europejskie, Warszawa 2006, §4, §5, §6 II 2, §8, §9, §10V, §11, §13,

§14, §15, §16, §17, §18, §22, §23

Literatura uzupełniająca:

• A. Cieśliński,Wspólnotowe prawo gospodarcze, Warszawa 2003

• F. Emmert, T. Morawiecki, Prawo europejskie, Warszawa 1999

SPIS TREŚCIWersja: 1.0

1

Spis treści1. Organy Unii 2

2. Źródła prawa 42.1. Prawo pierwotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2.2. Prawo wtórne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2.2.1. Rozporządzanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

2.2.2. Dyrektywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2.2.3. Decyzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2.2.4. Opinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2.2.5. Zalecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2.2.6. Inne źródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

2.3. Zasady prawa europejskiego i ich pochodzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3. Stanowienie prawa 10

4. Rynek wewnętrzny 104.1. Swoboda przepływu towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

4.2. Swoboda przepływu osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

4.3. Swoboda przepływu usług . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

5. Materiały dodatkowe 145.1. Traktat ustanawiący Unię Europejską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

5.2. Traktat ustanawiący Wspólnotę Europejską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

5.3. Zmiany w TUE i TWE wynikające z przystąpienia Bułgarii i Rumunii . . . . . . . . 188

5.4. Przykładowa dyrektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

5.5. Przykładowe rozporządzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

5.6. Przykładowe obwieszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

Organy UniiWersja: 1.0

2

1. Organy Unii

Rada Europejska złożona z głów państw (prezydent, lub w Królestwach Zjednoczonych

Królowa - reprezentuje ją premier) spotyka się 1 raz na pół roku. Jest jedynymorganem

własnym UE.

Rada (Rada Ministrów lub Rada Unii Europejskiej) - ma siedzibę w Brukseli. Składa się

z tylu Państw ile jest państw członkowskich (ministrowie spotykają się w Brukseli).

Przy radzie jest specjalny organ pomocniczy, który nazywa się Komitetem Stałych

Przedstawicieli (COREPER). To właśnie stali przedstawiciele (lub ich zastępcy) nego-

cjują większość spraw. COREPER I – zastępcy stałych przedstawicieli , COREPER II –

stali przedstawiciele.

W radzie są dwa typy głosowań (jednomyślne i oparte na większości kwalifikowanej1).

Głosowanie większością kwalifikowaną polega na tym, iż każde Państwo Członkow-

skie dysponuje określoną liczbą głosów. Tak np. Niemcy, Francja, Wlk. Brytania mają

po 29 głosów, zaś Polska i Hiszpania po 27. Z kolei Malta dysponuje 3 głosami. Ponie-

waż system ten nie jest do końca sprawiedliwy istnieje ponadto wymóg tzw. drugiej

większości. Każde Państwo Członkowskie (ale ma to sens w stosunku do przegłoso-

wanych) może zarządać sprawdzenie, czy większość głosów w danym głosowaniu

reprezentuje przynajmniej 62% ogółu populacji Unii.

W Radzie jest tzw. prezydencja, tj przejęcie przewodnictwa w Radzie na 6 miesięcy

przez jedno z państw członkowskich. Polska obejmie prezydencję w 2011 r.

Komisja jest złożona z Komisarzy, a nie Państw Członkowskich mimo, że to właśnie m.in.

Państwa Członkowskie poprzez głosowanie (większością kwalifikowaną) decydują

o składzie Komisji. Komisarzy jest obecnie 27 – tyle co Państw Członkowskich. Ko-

misarze mówią w swoim imieniu (np. Pani Danuta Hübner nie podlega polskiemu

rządowi). Są oni funkcjonariuszami międzynarodowymi - służą organizacji. Komi-

sarz jest wybierany na 5 lat. Komisja jest ważnym organem Unii ma kadry (rzesze

urzędników). Akty unijne pisze Komisja – dysponuje po prostu zapleczem, które jej

to umożliwia. Siedziba Komisji znajduje się w Brukseli.

Komisja nie jest do końca władzą wykonawczą, zaś Rady nie jest do końca częścią

władzy ustawodawczej. Tym niemniej Komisja wydaje w dużej mierze akty o charak-

terze wykonawczym w stosunku do aktów „ustawodawczych” Rady i Parlamentu

Europejskiej. Tym niemniej relacje między Komisją a Radą nie układają się tak jak np.

między Rządem a Sejmem w Polsce. Kompetencja prawodawcza Komisji do wyda-

wania aktów wykonawczych związana jest dwojako. Poprzez treść delegacji zawartej

w akcie „ustawodawczym” oraz przez tzw. komitologię. Rada jest w stanie kontrolować

1Jest jeszcze ponadto głosowanie zwykłą większością głosów, ale jest ono w zasadzie niewykorzystywane.

Organy UniiWersja: 1.0

3

wykonywanie przez Komisji ich kompetencji do wydawania aktów wykonawczych

poprzez spotkania przedstawicieli Instytucji w tzw. komitetach.

Komisja jest również swego rodzaju „prokuratorem”. Jest w stanie wystąpić przeciwko

Państwom Członkowskich przez ETS gdy dopuszczają się łamania prawa europej-

skiego. Ponadto Komisja stoi na straży prawa antymonopolowego i wówczas może

występować przed ETS przeciwko podmiotom prywatnym.

Parlament Europejski liczy obecnie 785 posłów, lecz po wyborach w 2009 r. w jego skład

ma wchodzić 736 posłów. Kadencja PE wynosi 5 lat. Rola PE rosła stopniowa i była

zmieniana kolejnymi traktatami reformującymi. Kolejne reformy realizowały postulat

demokratyzacji Unii gdyż często zarzucano jej „deficyt demokracji” . Siedzibą PE jest

Strasburg i częściowo Bruksela, a sekretariat w Luksemburgu (i częściowo w Brukseli).

Europejski Trybunał Sprawiedliwości to „matka” prawa europejskiego. Składał się za-

wsze z tylu sędziów ile było Państw Członkowskich, po jednym z każdego z nich.

Obecnie ETS składa się z 27 sędziów. ETS jest wspierany przez Sąd Pierwszej Instancji

oraz sądy wyspecjalizowane powołane do rozstrzygania pewnych kategorii spraw (np.

Sąd do spraw Służby Publicznej). ETS wsparty przez 8 rzeczników generalnych. Sę-

dziowie są wybierani na 6 lat z możliwością ponowienia wyboru. Rzecznicy generalni

reprezentują interes Unii. Siedziba ETS znajduje się w Luksemburgu.

Przed ETS toczą się 3 główne postępowania:

a. o unieważnienie aktu prawa wtórnego,

b. o przestrzeganie prawa europejskiego przez Państwa Członkowskie

c. prejudycjalne (wstępne) – polega ono na tym, iż jeśli w postępowaniu przed

sądem krajowym pojawi się wątek unijny (np. powołana zostanie dyrektywa) to

ten sąd krajowy może zawiesić postępowanie i wystąpić do ETS z zapytaniem

wstępnym (wniosek o wykładnię prawa europejskiego). Sądy od których orze-

czeń nie przysługuje już odwołanie (np. w Polsce są to Sąd Najwyższy i Naczelny

Sąd Administracyjny) mają obowiązek zwrócić się z takim wnioskiem, zaś sądy

niższych instancji mogą. Aby ułatwić wszystkim życie w praktyce ETS powstała

koncepcja acte clair zgodnie z którą jeśli dana kwestia rozstała już rozstrzygniętaprzez ETS to nie trzeba występować z wnioskiem – co przejawiało się tym, iż

odpowiedzi ETS na podobne wnioski są identyczne. Dziś nawet w odpowiedzi

na pytanie, które w żadnym razie nie jest oryginalne podaje tylko numer sprawy,

że udzielono już kiedyś odpowiedzi w podobnej sprawie.

Jednostki mogą uczestniczyć w postępowaniu toczącym się przed ETSw ściśle określo-

nych przypadkach: gdy będą wnosić o unieważnienie aktu prawa wtórnego, gdy będą

Źródła prawaWersja: 1.0

4

dochodzić odszkodowania bezpośrednio od Unii oraz gdy naruszą prawo antymono-

polowe. W przypadku postępowania prejudycjalnego niekiedy strony postępowania

przed sądem krajowym biorą udział w postępowaniu przed ETS.

2. Źródła prawa

Acquis communautaire – pojęcie to tłumaczy się najczęściej jako „dorobek wspólno-

towy”. Na dorobek ten składa się całe dotychczasowe prawo UE, wraz z ukształtowanymi

sposobami jego rozumienia i stosowania, polityki wspólnotowe, orzecznictwo sądowe, zwy-

czaje, a także wartości tkwiące u podstaw funkcjonowania UE. Państwo przystępując do UE

przystępuje nie tylko do kilku, dość opasłych, traktatów ale właśnie do acquis. W wymiarze

formalnym znajduje to wyraz w konieczności tłumaczenia tych wszystkich aktów prawa

wtórnego, które są w mocy w chwili akcesji.

Z grubsza rzecz biorąc, prawo wspólnotowe dzielimy na prawo pierwotne – stanowione

przez państwa członkowskie jako część prawa międzynarodowego oraz prawo wtórne –

stanowione przez organy wspólnotowe. W razie kolizji między prawem pierwotnym oraz

wtórnym pierwszeństwo przysługuje zawsze prawu pierwotnemu.

2.1. Prawo pierwotne

Prawo pierwotne (a dokładnie TUE) samo reguluje procedurę swojej zmiany w art. 48

TUE. Chodzi o to, że w procesie tworzenie traktatu reformującego Unię powinny brać

Instytucje Unii, a nie tylko Państwa Członkowskie, choć ostatecznie wejście traktatów

reformujących w życie zależy tylko i wyłącznie od nich – od tego czy wszystkie Państwa

Członkowskie je ratyfikują. Udział Instytucji ma się więc ograniczać do etapu kształtowania

treści traktatu reformującego.

Prawo pierwotne to prawo europejskie stanowione bezpośrednio przez Państwa Człon-

kowskie co obejmuje po prostu traktaty ustanawiające Wspólnoty i Unię oraz wszystkie

kolejne traktaty zmieniające poprzednie. Na prawo pierwotne składają się przede wszystkim:

• Traktat paryski z 1951 r. (obowiązywał w latach 1952 - 2002) o utworzeniu Europejskiej

Wspólnoty Węgla i Stali

• Traktaty rzymskie z 1957 r.

– Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

– Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euroatom)

• Traktat z Maastricht z 1992 r. – traktat o Unii Europejskiej.

• Traktat nicejski z 2001 r.


5

• traktaty akcesyjne – w oparciu o nie do UE przyjmowane są nowe Państwa Człon-

kowskie:

– Traktat o przystąpieniu Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii z 1971 r.

– Traktat o przystąpieniu Grecji z 1979 r.

– Traktat o przystąpieniu Hiszpanii i Portugalii z 1985 r.

– Traktat o przystąpieniu Austrii, Finlandii i Szwecji z 1994 r.

– Traktat ateński z 2003 r. (wszedł w życie w 1 maja 2004 r.) obejmuje Polskę

– Traktat o przystąpieniu Bułgarii i Rumunii z 2005 r. (wszedł w życie 1 stycznia

2007 r.)

2.2. Prawo wtórne

Zakres prawa wtórnego znajduje swoje odzwierciedlenie w art. 249 TWE gdzie czytamy

m.in., iż

W celu wykonania swych zadań oraz na warunkach przewidzianych w ni-

niejszym Traktacie Parlament Europejski wspólnie z Radą, Rada i Komisja

uchwalają rozporządzenia i dyrektywy, podejmują decyzje, wydają zalecenia i

opinie.

Prawo wtórne jest tworzone przez organy Wspólnot na podstawie prawa pierwotnego.

Składa się ono z ogromnej liczby aktów prawnych, z których większość wymieniona jest

w art. 249 TWE choć istnieje jeszcze szereg innego typu aktów, takich jak np. decyzje

ramowe, które jednak stanowią „zubożoną” odmianę dyrektyw. Akty prawa wtórnego

z założenia publikowane są w Dzienniku UrzędowymUE (odpowiednik naszego Dziennika

Ustaw). Składa się on z serii L – akty obowiązujące, serii C – inne akty, serii S – ogłoszenia

o przetargach i zamówieniach publicznych. Do 2003 r. Dz.Urz.UE nosił nazwę „Dziennik

Urzędowy Wspólnot Europejskich”. Jest on wydawany we wszystkich językach oficjalnych

UE – tj. obecnie w 25. Każda z wersji językowych jest jednakowo autentyczna. Jednak przy

tak dużej ilości tekstów autentycznych ETS „uodpornił” się na rozbieżności między nimi

i często odwołuje się do wykładni celowościowej (teleologicznej), dlatego wbrew pozorom,

istotną częścią aktów prawa wtórnego jest uzasadnienie, gdyż wskazuje cel jakiemu miał

służyć dany akt.

2.2.1. Rozporządzanie

Mają zasięg ogólny. Służą ujednoliceniu prawa w krajach UE. Wiążą w całości i są bezpo-

średnio stosowane we wszystkich państwach UE (dotyczą wszystkich – zarówno Państw

Członkowskich jak i jednostek). Zaczynają obowiązywać wobec wszystkich od momentu


6

ich publikacji w Dz.Urz.UE. Obowiązują bezpośrednio, to znaczy, że nie wymagana jest

dodatkowo transpozycja (czyli przenoszenie na prawo krajowe). W praktyce do rozporzą-

dzeń dodawane są również akty wykonawcze. Rozporządzenia w pełni korzystają z zasady

prymatu prawa europejskiego i ich pozycja wobec prawa krajowego jest tak samo silna jak

prawa pierwotnego.

2.2.2. Dyrektywy

Mają charakter wiążący, zaś adresatami dyrektyw mogą być wyłącznie państwa człon-

kowskie UE (są kierowane do państwa). Wiążą wyłącznie co do rezultatu – Państwo Człon-

kowskie ma swobodę wyboru formy i środków implementacji (transpozycji - przenoszenia

na prawo krajowe) danej dyrektywy. Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści

dyrektywy. W tym czasie państwa są zobowiązane do dostosowania prawa krajowego do

założeń i postanowień dyrektywy. Transpozycja następuje poprzez przyjęcie przez odpo-

wiednie organy prawodawcze danego państwa odpowiedniego aktu prawnego, powszechnie

obowiązującego (w polskim porządku prawnym rolę taką pełni ustawa, względnie rozpo-

rządzenie). Obowiązek transpozycji dyrektywy jest jednym z podstawowych obowiązków

ciążących na Państwach Członkowskich, w świetle art. 10 TWE, który ustanawia tzw. zasadę

lojalności. Celem dyrektywy jest harmonizacja porządków prawnych Państw Członkow-

skich – a więc odtąd w Państwach Członkowskich dalej obowiązują różne lokalne akty

prawne, tyle że są one „podobnej” treści.

Naruszenie zobowiązania pełnej i terminowej implementacji dyrektywy może być pod-

stawą wniesienia przez Komisję lub Państwo Członkowskie skargi do ETS2 o stwierdzenie

„uchybienia jednemu z zobowiązań” wynikającemu z prawa europejskiego. Wynikiem tego

może być narzucona na dane Państwo Członkowskie sankcji finansowych. Innym rodza-

jem sankcji jest przyznanie dyrektywom skutku bezpośredniego – nieco wbrew definicji

dyrektywy w art. 249 TWE.

ETS bardzo unika jednak sytuacji gdyby dyrektywy miały całkowicie przypominać

rozporządzenia. Dlatego też rozróżnia 4 możliwości:

• skutek wertykalny (jednostka przeciwko Państwu Członkowskiemu)

• skutek horyzontalny (jednostka przeciwko jednostce)

• skutek pośredni (tzw. wykładnia koncyliacyjna prawa krajowego w świetle nieimple-

mentowanej dyrektywy)

• odpowiedzialność odszkodowawczą

2Przy czym Państwa Członkowskie są nad wyraz niechętne do występowania przeciwko sobie i dlatego

tak ważną w tym zakresie odgrywa Komisja.


7

ETS gotów jest przyznać dyrektywom skutek wertykalny, bo tu dyrektywa powoływana jest

przeciwko Państwu Członkowskiemu które jednak było zobowiązane do wykonania (im-

plementacji) dyrektywy. Jednocześnie ETS odmawia dyrektywom skutku horyzontalnego

– uważa, iż nie można powoływać się bezpośrednio na dyrektywę przeciwko jednostkom

gdyż nie do jednostek są kierowane dyrektywy. Prowadzi to niekiedy do dziwnych sytuacji,

iż niekiedy możliwość powołania się na dyrektywę bezpośrednio zależy od tego z kim

w stosunek prawny zawiązała jednostka. Aby nieco złagodzić ten podział, a jednocześnie

wzmocnić znaczenie skutku wertykalnego ETS gotów jest w takich sytuacjach nad wyraz

szeroko rozumieć pojęcie „Państwa Członkowskiego” i może ono również obejmować

wszystko to co stanowi „emanację Państwa”. Ponadto ETS zakłada, iż na każdym organie

Państwa Członkowskiego spoczywa obowiązek dokonywania takiej wykładni prawa krajo-

wego, aby nie uchybić prawu europejskiego – zgodnie z pośrednią skutecznością dyrektywa

jest „brana pod uwagę podczas stosowania i interpretacji” prawa krajowego.

Gdy niemożliwe jest powołanie się na skutek wertykalny oraz pośredni w rachubę

wchodzi odpowiedzialność odszkodowawcza. Sytuacja taką łatwo jest sobie wyobrazić.

Dyrektywa miała przyznać docelowo prawo podmiotowe jednostce przeciwko innym jed-

nostkom.W takim przypadku skutek wertykalny niewiele da (chyba, że te część tych innych

jednostek uznamy za „emanację państwa”), zaś skutek pośredni albo nie będzie możliwy

albo zadowalający – wówczas jednostka może wystąpić przeciwko Państwu Członkow-

skiemu z roszczeniem dotyczącym szkody jaką poniosła, iż nie uzyskała przeciw innym

jednostkom prawa podmiotowego, które by uzyskała gdyby dyrektywa została poprawnie

implementowana.

2.2.3. Decyzje

Swoim charakterem odpowiadają decyzjom wydawanym w polskim porządku praw-

nym. Decyzje mają charakter indywidualny i konkretny co oznacza, że każda z nich jest

skierowana do ściśle określonego grona adresatów i dotyczą ściśle określonych spraw lub

sytuacji. Adresatami decyzji są przede wszystkim Państwa Członkowskie lub jednostki.

Jeżeli decyzja jest adresowana do wszystkich Państw Członkowskich, wówczas podlega

publikacji w Dz.Urz.UE, jeżeli zaś skierowana jest do mniejszej liczby adresatów – podlega

notyfikacji adresatom, do których jest skierowana. Praktyka zna również tzw. decyzje ogólne,

tj. „decyzje” które nie wskazują swoich adresatów, ale skuteczność prawna takich aktów jest

wysoce dyskusyjna.

2.2.4. Opinie

Nie mają mocy wiążącej, zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu

między organami wspólnot


8

2.2.5. Zalecenia

Nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań.

2.2.6. Inne źródła prawa

• umowy międzynarodowe zawarte przez Wspólnoty lub Unię (korzystającą z podmio-

towości prawnej Wspólnot) z państwami trzecimi i innymi organizacjami międzyna-

rodowymi np. układ o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), na podstawie

którego powołano „stowarzyszenie” Unii oraz Norwegii, Liechtensteinu i Islandii, czy

też bardzo układ między Szwajcarią oraz unią. Państwa te nie mają swoich przedstawi-

cieli w Instytucjach, ale korzystają z niektórych swobód, a jednocześnie zobowiązują

się przestrzegać części prawa wtórnego.

• konwencje dodatkowe – umowy międzynarodowe zawarte między Państwami Człon-

kowskimi niejako „obok” Wspólnot(UE), a jednocześnie które służą celom prawa

europejskiego. Są one stopniowe zastępowane rozporządzeniami, ale jednak część

z nich nadal obowiązuje.

• akty soft law – oprócz zaleceń i opinii, praktyka prawa europejskiego zna również

porozumienia instytucjonalne, kodeksy postępowań, rezolucje Rady itd. Ich moc

obowiązująca jest przedmiotem wielu polemik między prawnikami.

2.3. Zasady prawa europejskiego i ich pochodzenie

Wyróżnia się szereg zasad prawa europejskiego. Do bardziej fundamentalnych należą:

• zasada bezpośredniego obowiązywania i skutku – polega na przełamaniu koncepcji

dualizmu preferowanej przez niektóre państwa Członkowskie. Przyjmuje się, iż decy-

dujące znaczenie miały tu dwa orzeczenia ETS w sprawach: Van Gend en Loos i Costav. ENEL. W drugim z nich ETS stwierdził, iż

[. . . ] w odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych [TWE] stwo-

rzył własny porządek prawny, który po wejściu w życie Traktatu został

włączony do porządków prawnych państw członkowskich i musi być sto-

sowany przez ich sądy.

• zasada pierwszeństwa prawa europejskiego – jest pochodną obecnej na gruncie prawa

międzynarodowego zasady pacta sunt servanda (umów należy dotrzymywać). Istota

zasady prymatu sprowadza się do nakazu „zapewnienia wszystkim normom prawa

wspólnotowego przewagi w razie konfliktu z jakąkolwiek wcześniejszą lub późniejszą

normą krajowąwkażdymPaństwie członkowskim”. Zasadę prymatumożna ujmować

w aspekcie pozytywnym oraz negatywnym.W aspekcie pozytywnym zasada prymatu


9

prawa europejskiego sprowadza się do nakazu postępowania zgodnie z prawem

europejskim, natomiast w aspekcie negatywnym chodzi o nakaz powstrzymania się

„od jakichkolwiek działań mogących podważyć skuteczność prawa wspólnotowego w

prawie krajowym”

W polskim porządku prawnym problem pierwszeństwa prawa europejskiego został

rozwiązany w ten sposób, iż zgodnie z Konstytucją RP umowy międzynarodowe

ratyfikowane wedle stosownej procedury (czyt: prawo pierwotne) oraz akty orga-

nizacji międzynarodowych, których Polska jest członkiem (czyt: prawo wtórne) są

w hierarchii źródeł prawa umiejscowione między samą Konstytucją a ustawami. Tak

więc prawo pierwotne jak i każdy wiążący akt prawa wtórnegoma w polskim systemie

prawnym wyższą moc niż każda z ustaw.

• zasada subsydiarności – polega ona na tym, iż

[w] dziedzinach, które nie należą do jej kompetencji wyłącznej, Wspól-

nota podejmuje działania [. . . ], tylko wówczas i tylko w takim zakresie,

w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób

wystarczający przez Państwa Członkowskie, natomiast z uwagi na rozmia-

ry lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie

na poziomie Wspólnoty.

Zasada ta pozwala stwierdzić, czy dane działanie może w ogóle być podjęte przez

Unię – co nie dotyczy jednak kompetencji wyłącznych, takich jak np. polityka celna.

• zasada proporcjonalności – zgodnie z nią:

instytucje wspólnotowe w ramach swych kompetencji mogą podejmo-

wać tylko takie działania, które są konieczne i niezbędne dla osiągnięcia

zamierzonych celów określonych w prawie wspólnotowym.

Tym samym zasada proporcjonalności mówi „jak” swoje cele ma realizować Unia.

Ponieważ wykorzystywane środki mają być „konieczne i niezbędne”. Z tego właśnie

powodu gdy TWE nie określa jasno czy stanowiona ma być dyrektywa czy rozpo-

rządzenie to wybór rozporządzenia będzie wymagać uzasadnienia, iż zamierzonego

rezultatu nie da się osiągnąć przy pomocy dyrektywy.

• zasada wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym

• zasada odpowiedzialności odszkodowawczej państw członkowskich wobec jednostek

za naruszenie prawa wspólnotowego

W większości przypadków zasady prawa europejskiego zostały „stworzone” przez ETS i nie

są bezpośrednio zapisane w prawie pierwotnym – przykłademmoże być zakaz retroakcji

Rynek wewnętrznyWersja: 1.0

10

czy też zasada ochrony uzasadnionego oczekiwania. Tym niemniej ETS czerpie w pewnym

sensie inspirację z porządków prawnych Państw Członkowskich.

3. Stanowienie prawa

Inicjatywę ustawodawczą ma zasadniczo Komisja Europejska. Swoje projekty kieruje

ona do Rady. W procedurze stanowienia prawa odgrywa również rolę Parlament. Jednak

zakres jego udziału jest różny i poszczególne procedury są właśnie nazywane ze względu

ma charakter udziału Parlamentu Europejskiego. Wyróżnia się następujące procedury

ustawodawcze:

• procedura konsultacji

• procedura współpracy

• procedura współdecydowania

• procedura wyrażania zgody

Jeśli w ramach danej procedury wymagane jest aby PE przedłożył swoją opinię a opinia

ta nie jest jednak wiążąca to i tak zwrócenie się z wnioskiem o taką „niewiążącą opinię”

jest konieczne gdyż inaczej dany akt będzie można uchylić ze względu na braki procedu-

ralne przy jego stanowieniu. Dość popularna jest obecnie procedura współdecydowania

(art. 251 TWE) często powoływana w podstawie prawnej dla stanowienia aktów związanych

z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego.

4. Rynek wewnętrzny

W ramach prawa europejskiego można wyróżnić 4 podstawowe swobody. Stanowią one

nieodłączny element pojęcia rynku wewnętrznego którym jest:

obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny prze-

pływ towarów, osób, usług i kapitału.

Tak więc można mówić o 4 podstawowych swobodach:

• swoboda przepływu towarów

• swoboda przepływu osób

• swoboda przepływu usług

• swoboda przepływu kapitału


11

Wymienione swobody, za wyjątkiem swobody przepływu kapitału wynikają bezpośrednio

z prawa pierwotnego, choć przepisy TWE są w dużym zakresie nieuzupełnione przez prawo

wtórne. Każda ze swobód jest wzmocniona przez zakaz dyskryminacji, o którym mowa

w art. 12 TWE:

Wzakresie zastosowania niniejszego Traktatu i bez uszczerbku dla postanowień

szczególnych, które on przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze

względu na przynależność państwową.

4.1. Swoboda przepływu towarów

• art. 23 TWE:Podstawą Wspólnoty jest unia celna, która rozciąga się na całą wymianę

towarową i obejmuje zakaz ceł przywozowych i wywozowych między

Państwami Członkowskimi oraz wszelkich opłat o skutku równoważnym,

jak również przyjęcie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami

trzecimi.

• art. 24 TWE:Produkty pochodzące z państw trzecich są uważane za będące w swobod-

nym obrocie w jednym z Państw Członkowskich, jeżeli dopełniono wobec

nich formalności przywozowych oraz pobrano wszystkie wymagane cła i

opłaty o skutku równoważnym w tym Państwie Członkowskim i jeżeli nie

skorzystały z całkowitego lub częściowego zwrotu tych ceł lub opłat.

• art. 25 TWE:Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zaka-

zane między Państwami Członkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do

ceł o charakterze fiskalnym.

• art. 90 TWE:Żadne Państwo Członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio

na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych ja-

kiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub

pośrednio na podobne produkty krajowe.

Ponadto żadne Państwo Członkowskie nie nakłada na produkty innych

Państw Członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią

inne produkty

• art. 28 TWE:Ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równo-

ważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi.


12

• art. 29 TWE:Ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równo-

ważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi.

• art. 30 TWE:Postanowienia artykułów 28 i 29 nie stanowią przeszkody w stosowaniu

zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych,

uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego,

bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub

ochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej,

historycznej lub archeologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i

handlowej. Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środ-

ka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między

Państwami Członkowskimi.

4.2. Swoboda przepływu osób

• art. 39 TWE:

1. Zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Wspólno-

ty.

2. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu

na przynależność państwową między pracownikami Państw Człon-

kowskichw zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innychwarunków

pracy.

3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku pu-

blicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, swobo-

da ta obejmuje prawo:

a) ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy;

b) swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium

Państw Członkowskich;

c) przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia

tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi

i administracyjnymi dotyczącymi zatrudniania pracowników te-

go Państwa;

d) pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu

zatrudnienia, na warunkach ustalonych przez Komisję w rozpo-

rządzeniach wykonawczych.

4. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do zatrud-

nienia w administracji publicznej.


13

4.3. Swoboda przepływu usług

• art. 43 TWE:

Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa

Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są za-

kazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również

ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli

danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego

Państwa Członkowskiego.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda

przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności

prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie

przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami [przedsiębiorstwami zarobko-

wymi], na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyj-

mującego dla własnych obywateli.

• art. 45 TWE:

Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do działal-

ności, która w jednym z Państw Członkowskich jest związana, choćby

przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej.

Materiały dodatkoweWersja: 1.0

14

5. Materiały dodatkowe

Ten podpunkt zawieria materiały dodatkowe. Drukowanie wszystkich jest wysoce niewskazane!

31999L0044

7.7.1999DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICHL 171/12

DYREKTYWA 1999/44/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADYz dnia 25 maja 1999 r.

w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,w szczególności jego art. 95,

uwzględniając wniosek Komisji (1),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (2),

działając zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatuw świetle tekstu jednolitego zatwierdzonego przez komitet pojed-nawczy w dniu 18 maja 1999 r. (3),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Artykuł 153 ust. 1 i 3 Traktatu stanowi, iż Wspólnotapowinna przyczyniać się osiągnięcia wysokiego poziomuochrony konsumentów poprzez środki, które podejmujena podstawie jego art. 95.

(2) Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrz-nych, na którym zagwarantowany jest swobodny prze-pływ towarów, osób, usług i kapitału; swobodny przepływtowarów dotyczy nie tylko transakcji zawieranych przezosoby działające w ramach zawodowych, ale także trans-akcji prywatnych jednostek; oznacza to, iż konsumencizamieszkali w jednym Państwie Członkowskim powinnimieć swobodę nabywania towarów na terytorium innegoPaństwa Członkowskiego na podstawie jednolitego mini-malnego zestawu uczciwych reguł obowiązującychw sprzedaży towarów konsumpcyjnych.

(3) Prawa Państw Członkowskich dotyczące sprzedaży towa-rów konsumpcyjnych są w pewnym stopniu rozbieżne,w wyniku czego krajowe rynki towarów konsumpcyjnychróżnią się od siebie i konkurencja między sprzedawcamimoże zostać zakłócona.

(4) Konsumenci, którzy są chętni do skorzystania z szerokiegorynku poprzez zakup towarów w Państwach Członkow-skich innych niż państwo ich zamieszkania odgrywająpodstawową rolę we wprowadzaniu rynku wewnętrznego;należy zapobiegać sztucznej rekonstrukcji granic i zaszu-fladkowaniu rynków; możliwości dostępne dla konsumen-tów zostały bardzo poszerzone przez nowe technologiełączności, które pozwalają na szybki dostęp do systemówdystrybucji w innych Państwach Członkowskich lubw państwach trzecich; z braku minimalnej harmonizacjizasad, regulujących sprzedaż towarów konsumpcyjnych,

rozwój sprzedaży towarów za pośrednictwem środkównowych technologii łączności na odległość, może napo-tkać przeszkody.

(5) Stworzenie wspólnych minimalnych zasad prawa konsu-menckiego, obowiązującego niezależnie od tego, gdzie weWspólnocie nabywane są towary, wzmocni zaufanie kon-sumenta i umożliwi konsumentom zwiększenie korzyści zrynku wewnętrznego.

(6) Główne trudności napotykane przez konsumentów i sta-nowiące główne źródło sporów ze sprzedawcami dotycząbraku zgodności towarów z umową; dlatego stosowne jestzbliżenie ustawodawstwa krajowego, któremu podlegaw tym względzie sprzedaż towarów konsumpcyjnych, jed-nakże bez naruszania przepisów i zasad prawa krajowegoodnoszących się do odpowiedzialności kontraktoweji deliktowej.

(7) Towary muszą, przede wszystkim, odpowiadać umownejspecyfikacji; zasadę zgodności z umową można uznać zawspólną dla różnych krajowych tradycji prawnych; w nie-których krajowych tradycjach prawnych nie jest możliwepoleganie jedynie na tej zasadzie dla zapewnienia minimal-nego poziomu ochrony dla konsumentów; w ramachtakich tradycji prawnych, w szczególności dodatkoweprzepisy krajowe mogłyby być użyteczne dla zapewnienia,iż konsument jest chroniony w przypadkach, gdy stronynie uzgodniły szczególnych warunków umownych lub gdystrony zawarły warunki umowy lub porozumienia, którebezpośrednio bądź pośrednio uchylają lub ograniczająprawa konsumenta i które, w zakresie, w jakim te prawawynikają z niniejszej dyrektywy, nie są dla konsumentawiążące.

(8) W celu ułatwienia stosowania zasady zgodności z umową,użytecznym jest wprowadzenie wzruszalnego domniema-nia zgodności z umową obejmującego najpowszechniejszesytuacje; domniemanie to nie ogranicza zasady swobodyumowy; ponadtow braku szczególnychwarunków umow-nych, a także w przypadku gdy zastosowanie ma klauzulaminimalnej ochrony, elementy wspomniane w tymdomniemaniu mogą być użyte do ustalenia braku zgod-ności towarów objętych umową; jakość i wykonanie, któ-rych racjonalnie mogą spodziewać się konsumenci zależećbędą, między innymi, od tego czy towary są nowe, czy teżużywane; elementy przyjęte w domniemaniu kumulują się;jeśli okoliczności przypadku sprawią, że jeden z elemen-tów będzie w sposób oczywisty nieprawidłowy, tym nie-mniej pozostałe elementy domniemania będą nadal miałyzastosowanie.

(9) Sprzedawca powinien bezpośrednio odpowiedzialny przedkonsumentem za zgodność towarów z umową; jest to tra-dycyjne rozwiązanie zawarte w porządku prawnymPaństw Członkowskich; jednakże sprzedawca powinienmieć swobodę, zagwarantowaną w prawie krajowym, dopodjęcia kroków przeciwko producentowi, poprzedniemusprzedawcy w tym samym łańcuchu umownym lub

(1) Dz.U. C 307 z 16.10.1996, str. 8 orazDz.U. C 148 z 14.5.1998, str. 12.

(2) Dz.U. C 66 z 3.3.1997, str. 5.(3) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 1998 r. (Dz.U.C 104 z 6.4.1998, str. 30),Wspólne Stanowisko Rady z dnia 24wrze-śnia 1998 r. (Dz.U. C 333 z 30.10.1998, str. 46) i decyzja Parla-mentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. C 98 z9.4.1999, str. 226). Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja1999 r. Decyzja Rady z dnia 17 maja 1999 r.

15/t. 4 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 223

Napiewszej stronie aktu prawawtórnego znajdziesz: podstawę prawną dla jego ustanowienia,

która znajduje się na początku uzasadnienia oraz sygnaturę jaką dany akt jest opisywany

(np. 1999/44/WE).

Materiały dodatkoweWersja: 1.0

15

2. Gwarancja:

— stwierdza, że konsument ma prawa przyznane zgodne zmają-cym zastosowanie ustawodawstwem krajowym, któremupodlega sprzedaż towarów konsumpcyjnych i wyjaśnia, żegwarancja tych praw nie narusza,

— określa, w prostym i zrozumiałym języku zawartość gwaran-cji i podstawowe szczegółowe dane potrzebne dla złożeniaskargi w oparciu o gwarancję, w szczególności okres ważno-ści i zasięg terytorialny gwarancji, jak też nazwisko i adresgwaranta.

3. Na żądanie konsumenta gwarancja zostaje udostępnionaw formie pisemnej lub sporządzona na innym trwałym, dostęp-nym dla niego nośniku.

4. Na swoim własnym terytorium Państwo Członkowskie,w którym towary konsumpcyjne wprowadzane są do obrotu,może zgodnie z zasadami Traktatu ustanowić, iż gwarancjabędzie sporządzona w jednym lub więcej języków, które wyzna-czy spośród języków urzędowych Wspólnoty.

5. Gdyby gwarancja naruszała wymogi ust. 2, 3 i 4, jej ważnośćna tym nie ucierpi, a konsument może nadal polegać na gwaran-cji i domagać się jej honorowania.

Artykuł 7

Charakter wiążący

1. Wszelkie warunki umowne lub ustalenia zawarte ze sprze-dawcą przed zgłoszeniem sprzedawcy braku zgodności, którebezpośrednio lub pośrednio uchylają lub ograniczają prawa wyni-kające z niniejszej dyrektywy nie będą, zgodnie z prawem krajo-wym, wiążące dla konsumenta.

Państwa Członkowskie mogą postanowić, że w przypadku towa-rów używanych, sprzedawca i konsument mogą uzgodnićwarunki umowne lub ustalenia, które mają krótszy okres odpo-wiedzialności sprzedawcy niż ustanowiony art. 5 ust. 1. Takiokres nie może być krótszy niż jeden rok.

2. Państwa Członkowskie podejmą kroki niezbędne dla zapew-nienia, iż konsument nie utraci ochrony przyznanej mu na mocyniniejszej dyrektywy, poprzez wybór prawa państwa trzeciego,jako prawa obowiązującego w stosunku do danej umowy, jeśli taostatnia pozostaje w ścisłym związku z terytorium Państw Człon-kowskich.

Artykuł 8

Prawo krajowe i minimalna ochrona

1. Prawa wynikające z niniejszej dyrektywy są wykonywane bezuszczerbku dla innych praw, na które konsumenci mogą powo-łać się na podstawie przepisów krajowych, regulujących odpowie-dzialność umowną lub deliktową.

2. Państwa Członkowskie mogą, dla zapewnienia wyższegopoziomu ochrony konsumentów, przyjąć bądź utrzymać w mocysurowsze przepisy, zgodne z Traktatem w dziedzinie objętejniniejszą dyrektywą.

Artykuł 9

Państwa Członkowskie podejmą właściwe środki w celupoinformowania konsumentów o prawie krajowymprzejmującym niniejszą dyrektywę i będą zachęcać, w miarępotrzeb, organizacje zawodowe do informowania konsumentówo ich prawach.

Artykuł 10

W Załączniku do dyrektywy 98/27/WE wprowadza sięnastępujące uzupełnienie:

„10. Dyrektywa 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Radyz dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektówsprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tymgwarancji(Dz.U. L 171 z 7.7.1999, str. 12).”.

Artykuł 11

Transpozycja

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawo-we, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonanianiniejszej dyrektywy nie później niż do dnia 1 stycznia 2002 r.i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Środki przyjęte przez Państwa Członkowskie, zawierają odniesie-nie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie powinno towa-rzyszyć ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiegoodniesienia są określane przez Państwa Członkowskie.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty przepisówprawa krajowego, przyjętych w zakresie objętym niniejszą dyrek-tywą.

Artykuł 12

Przegląd

Komisja, nie później niż dnia 7 lipca 2006 r. dokona przeglądustosowania niniejszej dyrektywy i złoży sprawozdanieParlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdanie to zbada,między innymi, kwestię wprowadzenia bezpośredniejodpowiedzialności producenta i, o ile to będzie właściwe, równieżpropozycje.

Artykuł 13

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w dniu jej opublikowaniaw Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Artykuł 14

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 25 maja 1999 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego

J. M. GIL-ROBLES

Przewodniczący

W imieniu Rady

H. EICHEL

Przewodniczący


Z kolei na ostatniej stronie znajdziemy takie informacje jak data wejścia aktu w życie, oraz

co bardzo istotne w przypadku dyrektyw, warunki implementacji (transpozycji).

WERSJA SKONSOLIDOWANA

TRAKTATU

O UNII EUROPEJSKIEJ

Dziennik Urzędowy Unii EuropejskiejPL29.12.2006 C 321 E/5

Traktat ustanawiący Unię EuropejskąWersja: 1.0

16

SPIS TREŚCI

TEKST TRAKTATU

Strona

Preambuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

TYTUŁ I — Postanowienia wspólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

TYTUŁ II — Postanowienia zmieniające Traktat ustanawiający Europejską WspólnotęGospodarczą w celu ustanowienia Wspólnoty Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

TYTUŁ III — Postanowienia zmieniające Traktat ustanawiający Europejską WspólnotęWęgla i Stali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

TYTUŁ IV — Postanowienia zmieniające Traktat ustanawiający Europejską WspólnotęEnergii Atomowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

TYTUŁ V — Postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

TYTUŁ VI — Postanowienia o współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych . . . . 23

TYTUŁ VII — Postanowienia o wzmocnionej współpracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

TYTUŁ VIII — Postanowienia końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33



17

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII, PREZY-DENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ, JEGO KRÓLEWSKAMOŚĆ KRÓL HISZPANII, PREZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ, PREZYDENT IRLANDII, PREZY-DENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ, JEGO KRÓLEWSKAWYSOKOŚĆ WIELKI KSIĄŻĘ LUKSEMBURGA, JEJKRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLANDÓW, PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ, JEJKRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDIIPÓŁNOCNEJ (1),

ZDECYDOWANI przejść do nowego etapu procesu integracji europejskiej, zapoczątkowanegoustanowieniem Wspólnot Europejskich,

PRZYWOŁUJĄC historyczne znaczenie przezwyciężenia podziału kontynentu europejskiego orazpotrzebę ustanowienia trwałych podstaw budowy przyszłej Europy,

POTWIERDZAJĄC swe przywiązanie do zasad wolności, demokracji, poszanowania praw człowiekai podstawowych wolności oraz państwa prawnego,

POTWIERDZAJĄC swe przywiązanie do podstawowych praw socjalnych określonych w EuropejskiejKarcie Społecznej, podpisanej w Turynie dnia 18 października 1961 roku, oraz we WspólnotowejKarcie Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników z 1989 roku,

PRAGNĄC pogłębić solidarność między swymi narodami w poszanowaniu ich historii, kulturyi tradycji,

PRAGNĄC umocnić demokratyczny charakter i skuteczność działania instytucji, tak aby były onew stanie lepiej spełniać, w jednolitych ramach instytucjonalnych, powierzone im zadania,

ZDECYDOWANI umocnić swe gospodarki, a także doprowadzić do ich konwergencji oraz doustanowienia unii gospodarczej i walutowej, w tym – zgodnie z postanowieniami niniejszegoTraktatu – jednej i stabilnej waluty,

WYRAŻAJĄC MOCNĄ WOLĘ popierania postępu gospodarczego i społecznego swych narodówpoprzez urzeczywistnienie rynku wewnętrznego oraz umacnianie spójności i ochrony środowiskanaturalnego, przy uwzględnieniu zasady stałego rozwoju, oraz prowadzenia polityk, które zapewnią,że integracji gospodarczej towarzyszyć będzie równoczesny postęp w innych dziedzinach,

ZDECYDOWANI ustanowić wspólne obywatelstwo dla obywateli swych krajów,


(1) W międzyczasie Republika Czeska, Republika Estońska, Republika Cypryjska, Republika Łotewska, RepublikaLitewska, Republika Węgierska, Republika Malty, Republika Austrii, Rzeczpospolita Polska, Republika Słowenii,Republika Słowacka, Republika Finlandii i Królestwo Szwecji stały się członkami Unii Europejskiej.


18

ZDECYDOWANI realizować wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, w tym stopniowookreślać wspólną politykę obronną, która mogłaby prowadzić do wspólnej obrony, zgodniez artykułem 17, wzmacniając w ten sposób tożsamość i niezależność Europy w celu wspieraniapokoju, bezpieczeństwa oraz postępu w Europie i na świecie,

ZDECYDOWANI ułatwić swobodny przepływ osób, przy zapewnieniu bezpieczeństwa swymnarodom, poprzez ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, zgodniez postanowieniami niniejszego Traktatu,

ZDECYDOWANI kontynuować proces tworzenia coraz ściślejszego związku między narodamiEuropy, w którym decyzje są podejmowane jak najbliżej obywateli, zgodnie z zasadą pomocni-czości,

MAJĄC NA UWADZE dalsze kroki, które należy przedsięwziąć na rzecz rozwoju integracjieuropejskiej,

POSTANOWILI ustanowić Unię Europejską i w tym celu powołali jako swych pełnomocników:

(lista pełnomocników została pominięta)

KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwejformie, uzgodnili co następuje:

TYTUŁ I

POSTANOWIENIA WSPÓLNE

Artykuł 1

Niniejszym Traktatem WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY ustanawiają między sobą UNIĘEUROPEJSKĄ, zwaną dalej „Unią”.

Niniejszy Traktat wyznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz ściślejszego związku międzynarodami Europy, w którym decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniemzasady otwartości i jak najbliżej obywateli.

Unię stanowią Wspólnoty Europejskie, uzupełnione politykami i formami współpracy przewidzia-nymi niniejszym Traktatem. Jej zadaniem jest kształtowanie w sposób spójny i solidarny stosunkówmiędzy Państwami Członkowskimi oraz między ich narodami.

Dziennik Urzędowy Unii EuropejskiejPL 29.12.2006C 321 E/10


19

Artykuł 2

Unia stawia sobie następujące cele:

— popieranie postępu gospodarczego i społecznego oraz wysokiego poziomu zatrudnieniai doprowadzenie do zrównoważonego i trwałego rozwoju, zwłaszcza poprzez utworzenieprzestrzeni bez granic wewnętrznych, umocnienie gospodarczej i społecznej spójności orazustanowienie unii gospodarczej i walutowej, obejmującej docelowo jedną walutę, zgodniez postanowieniami niniejszego Traktatu,

— potwierdzanie swej tożsamości na arenie międzynarodowej, zwłaszcza poprzez realizacjęwspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowe określanie wspólnej politykiobronnej, która zgodnie z artykułem 17 mogłaby prowadzić do wspólnej obrony,

— umacnianie ochrony praw i interesów obywateli jej Państw Członkowskich poprzez ustanowie-nie obywatelstwa Unii,

— utrzymanie i rozwijanie Unii jako przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środka-mi w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji oraz zapobieganiei zwalczanie przestępczości,

— pełne zachowanie dorobku wspólnotowego i jego rozwój, z uwzględnieniem zakresu, w jakimpolityki i formy współpracy, ustanowione niniejszym Traktatem, wymagają zrewidowaniaw celu zapewnienia skuteczności mechanizmów i instytucji Wspólnoty.

Unia osiąga swe cele zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu, określonymi w nim warun-kami i harmonogramem, z poszanowaniem zasady pomocniczości, określonej w artykule 5 Traktatuustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł 3

Unia dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi, które zapewniają spójność i ciągłość działańpodejmowanych do osiągnięcia jej celów, przy poszanowaniu i rozwijaniu dorobku wspólnotowego.

Unia czuwa, w szczególności, nad spójnością całości swych działań zewnętrznych, podejmowanychw ramach polityk w dziedzinach stosunków zagranicznych, bezpieczeństwa, gospodarczej i rozwoju.Rada i Komisja są odpowiedzialne za zapewnienie takiej spójności i współpracują w tym celu.Gwarantują one realizację tych polityk w ramach swoich kompetencji.



20

Artykuł 4

Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa w tej mierze ogólnekierunki polityczne.

W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich orazprzewodniczący Komisji. Towarzyszą im ministrowie spraw zagranicznych Państw Członkowskichi członek Komisji. Rada Europejska zbiera się co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwemszefa państwa lub rządu Państwa Członkowskiego, które przewodniczy Radzie.

Rada Europejska składa Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie po każdym swym spotkaniuoraz roczne sprawozdanie pisemne o postępach dokonanych przez Unię.

Artykuł 5

Parlament Europejski, Rada, Komisja, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy realizująswe uprawnienia zgodnie z warunkami i celami przewidzianymi, z jednej strony,w postanowieniach Traktatów ustanawiających Wspólnoty Europejskie oraz późniejszych traktatówi aktów zmieniających je lub uzupełniających, z drugiej zaś — w innych postanowieniachniniejszego Traktatu.

Artykuł 6

1. Unia opiera się na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowiekai podstawowych wolności oraz państwa prawnego, które są wspólne dla Państw Członkowskich.

2. Unia szanuje prawa podstawowe zagwarantowane w Europejskiej Konwencji o OchroniePraw Człowieka i Podstawowych Wolności, podpisanej w Rzymie 4 listopada 1950 roku, orazwynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych dla Państw Członkowskich, jako zasady ogólneprawa wspólnotowego.

3. Unia szanuje tożsamość narodową Państw Członkowskich.

4. Unia zapewnia sobie środki niezbędne do osiągnięcia swych celów i prowadzenia swychpolityk.

Artykuł 7

1. Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiegolub Komisji, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgodyParlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszeniaprzez Państwo Członkowskie zasad wymienionych w artykule 6 ustęp 1 i skierować do tegoPaństwa stosowne zalecenia. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane PaństwoCzłonkowskie i stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może wezwać osoby niezależne doprzedłożenia w rozsądnym terminie sprawozdania w sprawie sytuacji w tym Państwie.



21

Rada regularnie bada, czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne.

2. Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów, stanowiąc jednomyślnie na wniosekjednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego,może stwierdzić, po wezwaniu rządu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag,poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie zasad określonych w artykule 6 ustęp 1.

3. Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną,może zdecydować o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania niniejszego Traktatudla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tegoPaństwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszeniadla praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych.

Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy niniejszego Traktatu, pozostająw każdym przypadku wiążące dla tego Państwa.

4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lubuchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która dopro-wadziła do ich ustanowienia.

5. Do celów niniejszego artykułu Rada stanowi, nie biorąc pod uwagę głosu przedstawicielarządu danego Państwa Członkowskiego. Wstrzymanie się od głosu członków obecnych lubreprezentowanych nie stanowi przeszkody w podjęciu decyzji określonych w ustępie 2. Większośćkwalifikowana jest określona jako taki sam udział głosów ważonych danych członków Rady jakustalony w artykule 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Niniejszy ustęp stosuje się również w przypadku zawieszenia praw do głosowania zgodniez ustępem 3.

6. Do celów ustępów 1 i 2 Parlament Europejski stanowi większością dwóch trzecich oddanychgłosów, reprezentującą większość jego członków.

TYTUŁ II

POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄWSPÓLNOTĘ GOSPODARCZĄ W CELU USTANOWIENIA WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ

Artykuł 8

(pominięty)



22

TYTUŁ III

POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄWSPÓLNOTĘ WĘGLA I STALI

Artykuł 9

(pominięty)

TYTUŁ IV

POSTANOWIENIA ZMIENIAJĄCE TRAKTAT USTANAWIAJĄCY EUROPEJSKĄWSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ

Artykuł 10

(pominięty)

TYTUŁ V

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJI BEZPIECZEŃSTWA

Artykuł 11

1. Unia określa i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, obejmującą wszystkiedziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, której celami są:

— ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności Unii,zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych,

— umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszelkich formach,

— utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami KartyNarodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, w tymdotyczącymi granic zewnętrznych,

— popieranie współpracy międzynarodowej,

— rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie prawczłowieka i podstawowych wolności.



23

2. Państwa Członkowskie popierają, aktywnie i bez zastrzeżeń, politykę zewnętrznąi bezpieczeństwa Unii w duchu lojalności i wzajemnej solidarności.

Państwa Członkowskie działają zgodnie na rzecz umacniania i rozwijania wzajemnej solidarnościpolitycznej. Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lubmogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych.

Rada czuwa nad poszanowaniem tych zasad.

Artykuł 12

Unia osiąga cele określone w artykule 11 poprzez:

— określanie zasad i ogólnych wytycznych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

— decydowanie o wspólnych strategiach,

— przyjmowanie wspólnych działań,

— przyjmowanie wspólnych stanowisk,

— umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ichpolityki.

Artykuł 13

1. Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagraniczneji bezpieczeństwa, łącznie ze sprawami mającymi wpływ na kwestie polityczno-obronne.

2. Rada Europejska decyduje o wspólnych strategiach wprowadzanych w życie przez Unięw dziedzinach, w których Państwa Członkowskie mają ważne wspólne interesy.

Wspólne strategie określają ich cele, czas trwania i środki, które mają być przekazane do dyspozycjiprzez Unię i Państwa Członkowskie.

3. Na podstawie określonych przez Radę Europejską ogólnych wytycznych Rada podejmujedecyzje niezbędne do określenia i wprowadzenia w życie wspólnej polityki zagraniczneji bezpieczeństwa.

Rada zaleca Radzie Europejskiej przyjęcie wspólnych strategii i wprowadza je w życie, zwłaszczaprzyjmując wspólne działania i wspólne stanowiska.

Rada zapewnia jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.



24

Artykuł 14

1. Rada przyjmuje wspólne działania. Dotyczą one pewnych sytuacji, w których niezbędne jestpodjęcie działań operacyjnych. Wspólne działania określają ich zasięg, cele, zakres i środki, jakiemają być oddane do dyspozycji Unii, warunki wprowadzania ich w życie oraz – w razie potrzeby –

czas ich trwania.

2. Jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności mająca wyraźny wpływ na kwestię stanowiącą przed-miot wspólnego działania, Rada dokonuje przeglądu zasad i celów tego działania oraz podejmujeniezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie stosownej decyzji, wspólne działanie pozostajew mocy.

3. Wspólne działania wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez niestanowisk i prowadzonych działań.

4. Rada może zażądać od Komisji przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji dotyczą-cych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w celu zapewnienia wprowadzenia w życiewspólnego działania.

5. O wszelkim zajęciu krajowego stanowiska lub podjęciu jakiegokolwiek krajowego działanianależy poinformować w takim czasie, aby możliwe było – w razie potrzeby – wcześniejszeprzeprowadzenie w Radzie uzgodnień. Obowiązek wcześniejszego poinformowania nie dotyczyśrodków stanowiących jedynie proste wykonanie decyzji Rady na płaszczyźnie krajowej.

6. W przypadku bezwzględnej konieczności wynikającej z rozwoju sytuacji i wobec brakudecyzji Rady Państwa Członkowskie mogą zastosować w trybie pilnym niezbędne środki, uwzględ-niając ogólne cele wspólnego działania. Państwo Członkowskie, które stosuje takie środki, informujeo nich niezwłocznie Radę.

7. W przypadku poważnych trudności w wykonaniu wspólnego działania Państwo Członkow-skie powiadamia o nich Radę, która rozważa je i poszukuje właściwych rozwiązań. Nie mogą byćone sprzeczne z celami wspólnego działania ani szkodzić jego skuteczności.

Artykuł 15

Rada przyjmuje wspólne stanowiska. Określają one podejście Unii do danego problemuo charakterze geograficznym lub przedmiotowym. Państwa Członkowskie zapewniają zgodnośćswych polityk krajowych ze wspólnymi stanowiskami.

Artykuł 16

Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestiepolityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celuzapewnienia możliwie najskuteczniejszego wpływu Unii poprzez zgodne i zbieżne działania.



25

Artykuł 17

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie sprawy dotyczące bez-pieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która mogłaby dopro-wadzić do wspólnej obrony, jeśli Rada Europejska tak zadecyduje. W takim przypadku RadaEuropejska zaleca Państwom Członkowskim podjęcie decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymo-gami konstytucyjnymi.

Polityka Unii, określona w niniejszym artykule, nie uchybia specyficznemu charakterowi politykibezpieczeństwa i obronnej niektórych Państw Członkowskich. Szanuje ona wynikające z TraktatuPółnocnoatlantyckiego zobowiązania Państw Członkowskich, które uważają, że ich wspólna obronajest wykonywana w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz jest zgodnaz przyjętą w tych ramach wspólną polityką bezpieczeństwa i obronną.

Stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej będzie wspierane, w zakresie, w jakim PaństwaCzłonkowskie uznają to za właściwe, współpracą między nimi w dziedzinie zbrojeń.

2. Sprawy określone w niniejszym artykule obejmują misje humanitarne i ratunkowe, misjeutrzymania pokoju oraz misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysami, w tym przywracaniu pokoju.

3. Decyzje mające wpływ na kwestie polityczno-obronne, będące przedmiotem niniejszegoartykułu, są podejmowane bez uszczerbku dla polityk i zobowiązań określonych w drugim akapicieustępu 1.

4. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w rozwijaniu ściślejszej współpracy między dwomalub wieloma Państwami Członkowskimi na poziomie dwustronnym oraz w ramach Unii Zachod-nioeuropejskiej (UZE) i NATO, o ile współpraca ta nie jest sprzeczna i nie utrudnia współpracyprzewidzianej w niniejszym tytule.

5. Dla wspierania realizacji celów ustalonych w niniejszym artykule jego postanowienia będązmieniane zgodnie z artykułem 48.

Artykuł 18

1. Prezydencja reprezentuje Unię w sprawach objętych wspólną polityką zagranicznąi bezpieczeństwa.

2. Prezydencja jest odpowiedzialna za wprowadzanie w życie decyzji podejmowanych zgodniez niniejszym tytułem; z tej racji wyraża co do zasady stanowisko Unii w organizacjach międzyna-rodowych i podczas konferencji międzynarodowych.



26

3. Prezydencja jest wspomagana przez sekretarza generalnego Rady, pełniącego funkcję wyso-kiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

4. Komisja jest w pełni włączana w zadania określone w ustępach 1 i 2. Prezydencja jestwspierana, w miarę potrzeby, w wykonywaniu tych zadań przez Państwo Członkowskie, którew następnej kolejności przejmie Prezydencję.

5. Rada może w każdym przypadku, gdy uzna to za niezbędne, mianować specjalnegoprzedstawiciela, któremu powierza się mandat w odniesieniu do poszczególnych spraw politycz-nych.

Artykuł 19

1. Państwa Członkowskie koordynują swe działania w organizacjach międzynarodowychi podczas konferencji międzynarodowych, podtrzymując na tym forum wspólne stanowiska.

Jeżeli w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych nie sąreprezentowane wszystkie Państwa Członkowskie, uczestniczące Państwa Członkowskie podtrzymująwspólne stanowiska.

2. Bez uszczerbku dla postanowień ustępu 1 i artykułu 14 ustęp 3, Państwa Członkowskiereprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych,w których nie uczestniczą wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkichsprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Państwa Członkowskie, które są także członkami Rady Bezpieczeństwa Organizacji NarodówZjednoczonych, będą działać zgodnie i wyczerpująco informować pozostałe Państwa Członkowskie.Państwa Członkowskie, które są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa, przy wykonywaniuswoich funkcji zapewniają obronę stanowisk i interesów Unii, bez uszczerbku dla ich zobowiązańwynikających z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł 20

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich oraz delegacje Komisji w państwachtrzecich i na konferencjach międzynarodowych, a także ich przedstawicielstwa w organizacjachmiędzynarodowych współpracują ze sobą, tak aby zapewnić poszanowanie i wprowadzenie w życiewspólnych stanowisk oraz wspólnych działań przyjętych przez Radę.

Umacniają one współpracę, wymieniając informacje, dokonując wspólnych ocen oraz przyczyniającsię do wprowadzania w życie postanowień przewidzianych w artykule 20 Traktatu ustanawiającegoWspólnotę Europejską.



27

Artykuł 21

Prezydencja konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunkiwspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiegozostały należycie uwzględnione. Prezydencja i Komisja regularnie informują Parlament Europejskio rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia.Co roku przeprowadza on debatę o postępach w realizacji wspólnej polityki zagraniczneji bezpieczeństwa.

Artykuł 22

1. Każde Państwo Członkowskie lub Komisja mogą się zwracać do Rady ze wszelkimipytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przedkładać Radziepropozycje.

2. W przypadkach wymagających szybkiej decyzji Prezydencja zwołuje, z inicjatywy własnej lubna żądanie Komisji bądź Państwa Członkowskiego, w ciągu 48 godzin lub – w razie bezwzględnejpotrzeby – w krótszym terminie, nadzwyczajne posiedzenie Rady.

Artykuł 23 (1)

1. Decyzje, o których mowa w niniejszym tytule, Rada podejmuje, stanowiąc jednomyślnie.Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkodyw podjęciu takich decyzji.

Każdy członek Rady, który wstrzymuje się od głosu, może – zgodnie z niniejszym akapitem –

jednocześnie złożyć formalne oświadczenie. W takim przypadku nie jest on zobowiązany dowykonania decyzji, ale akceptuje, że decyzja ta wiąże Unię. W duchu wzajemnej solidarności toPaństwo Członkowskie powstrzymuje się od wszelkich działań, które mogłyby być sprzeczne lubutrudnić działania Unii podejmowane na podstawie tej decyzji. Pozostałe Państwa Członkowskieszanują jego stanowisko. Decyzja nie zostaje podjęta, jeżeli członkowie Rady, którzy złożylioświadczenie w związku ze wstrzymaniem się od głosu, mają więcej niż jedną trzecią głosówważonych zgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

2. Na zasadzie odstępstwa od postanowień ustępu 1, Rada stanowi większością kwalifikowanąw sytuacji, gdy:

— na podstawie wspólnych strategii przyjmuje wspólne działania i wspólne stanowiska lubpodejmuje inne decyzje,

— podejmuje decyzję wykonującą wspólne działanie lub wspólne stanowisko,

— mianuje specjalnego przedstawiciela zgodnie z artykułem 18 ustęp 5.


(1) Artykuł zmieniony Aktem Przystąpienia z 2003 r. Patrz: dodatek na końcu niniejszej broszury.


28

Głosowanie nie dochodzi do skutku, jeżeli członek Rady oświadcza, że z ważnych względówpolityki krajowej, które musi określić, zamierza się sprzeciwić przyjęciu decyzji podejmowanejwiększością kwalifikowaną. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zażądać przedłożeniatej kwestii Radzie Europejskiej w celu podjęcia decyzji jednomyślnie.

Głosy członków Rady ważone są zgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającegoWspólnotę Europejską. Decyzje wymagają do ich przyjęcia co najmniej 232 głosów „za”, oddanychprzez co najmniej dwie trzecie członków. Jeżeli decyzja ma zostać przyjęta przez Radę większościąkwalifikowaną, członek Rady może wystąpić o sprawdzenie, czy Państwa Członkowskie stanowiącewiększość kwalifikowaną reprezentują co najmniej 62 % ogółu ludności Unii. Jeżeli okaże się, żewarunek ten nie został spełniony, dana decyzja nie zostaje przyjęta.

Niniejszego ustępu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

3. W kwestiach proceduralnych Rada stanowi większością głosów swoich członków.

Artykuł 24

1. Jeżeli do wykonania postanowień niniejszego tytułu niezbędne jest zawarcie umowyz jednym lub z większą liczbą państw bądź z organizacjami międzynarodowymi, Rada możeupoważnić Prezydencję, wspieraną w miarę potrzeby przez Komisję, do podjęcia rokowań w tymcelu. Umowy takie są zawierane przez Radę na podstawie zalecenia Prezydencji.

2. Rada stanowi jednomyślnie, jeżeli umowa dotyczy zagadnienia wymagającego jednomyślnościprzy podejmowaniu decyzji wewnętrznych.

3. Jeżeli umowa ma na celu wprowadzenie w życie wspólnego działania lub wspólnegostanowiska, Rada stanowi większością kwalifikowaną, zgodnie z artykułem 23 ustęp 2.

4. Postanowienia niniejszego artykułu mają zastosowanie również do dziedzin uregulowanychtytułem VI. Jeżeli umowa dotyczy zagadnienia wymagającego większości kwalifikowanej przypodejmowaniu decyzji lub środków wewnętrznych, Rada stanowi większością kwalifikowaną,zgodnie z artykułem 34 ustęp 3.

5. Umowa nie wiąże Państwa Członkowskiego, którego przedstawiciel w Radzie oświadczył, żemusi ono stosować się do wymogów własnej procedury konstytucyjnej; inni członkowie Rady mogąuzgodnić, że mimo tego umowa ta będzie miała zastosowanie tymczasowe.



29

6. Umowy zawarte zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym artykule wiążą instytucjeUnii.

Artykuł 25

Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 207 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa obserwuje sytuację międzynarodową w dziedzinach objętychwspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do określania polityk, wydającopinie dla Rady – na jej żądanie lub z inicjatywy własnej. Czuwa on również nad wprowadzaniemw życie uzgodnionych polityk, bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji i Komisji.

W zakresie objętym niniejszym tytułem Komitet ten sprawuje, pod kierunkiem Rady, kontrolępolityczną i kierownictwo strategiczne nad operacjami zarządzania kryzysami.

Rada może upoważnić Komitet do podjęcia, w celu i na czas trwania operacji zarządzaniakryzysami, określonych przez Radę decyzji dotyczących kontroli politycznej i kierownictwa strate-gicznego nad operacją, bez uszczerbku dla artykułu 47.

Artykuł 26

Sekretarz generalny Rady, wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagraniczneji bezpieczeństwa, wspomaga Radę w sprawach objętych wspólną polityką zagranicznąi bezpieczeństwa, zwłaszcza przyczyniając się do formułowania, opracowania i wprowadzaniaw życie decyzji politycznych, a w stosownych przypadkach, działając w imieniu Rady i na zleceniePrezydencji, prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi.

Artykuł 27

Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinie wspólnej polityki zagraniczneji bezpieczeństwa.

Artykuł 27a

1. Celem wzmocnionej współpracy, w którejkolwiek z dziedzin określonych w niniejszymtytule, jest chronienie wartości i służenie interesom Unii jako całości, poprzez potwierdzanie jejtożsamości jako spójnej siły na arenie międzynarodowej. Wzmocniona współpraca realizowana jestz poszanowaniem:

— zasad, celów, ogólnych wytycznych i spójności wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwaoraz podjętych w jej ramach decyzji,



30

— kompetencji Wspólnoty Europejskiej, i

— spójności wszystkich polityk Unii z jej działaniami zewnętrznymi.

2. Artykuły 11-27 oraz artykuły 27b-28 stosują się do wzmocnionej współpracy określonejw niniejszym artykule, chyba że artykuł 27c oraz artykuły 43-45 stanowią inaczej.

Artykuł 27b

Na mocy niniejszego tytułu wzmocniona współpraca odnosi się do wprowadzania w życiewspólnych działań lub wspólnych stanowisk. Nie odnosi się do spraw mających wpływ na kwestiewojskowe lub polityczno-obronne.

Artykuł 27c

Państwa Członkowskie, które zamierzają ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę na mocyartykułu 27b, kierują w tym celu wniosek do Rady.

Wniosek przekazywany jest Komisji i do informacji Parlamentu Europejskiego. Komisja wydajeopinię, dotyczącą w szczególności spójności proponowanej wzmocnionej współpracy z politykamiUnii. Upoważnienia udziela Rada, stanowiąc zgodnie z akapitami drugim i trzecim artykułu 23ustęp 2 i artykułami 43-45.

Artykuł 27d

Bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji lub Komisji, sekretarz generalny Rady, wysoki przed-stawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zapewnia w szczególności, byParlament Europejski i wszyscy członkowie Rady byli w pełni poinformowani o realizacji wzmoc-nionej współpracy w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł 27e

Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć we wzmocnionej współpracy na mocyartykułu 27c, notyfikuje swój zamiar Radzie i informuje Komisję. W terminie trzech miesięcy odotrzymania tej notyfikacji Komisja przedkłada Radzie opinię. W terminie czterech miesięcy odotrzymania tej notyfikacji Rada podejmuje decyzję w sprawie wniosku oraz o przepisach szczegól-nych, które może uznać za niezbędne. Decyzję uważa się za przyjętą, chyba że Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną w tym samym terminie, zadecyduje o jej wstrzymaniu; w tym przy-padku Rada uzasadnia swoją decyzję oraz określa termin jej ponownego rozpatrzenia.



31

Do celów niniejszego artykułu Rada stanowi większością kwalifikowaną. Większość kwalifikowanajest określona jako taki sam udział głosów ważonych i taki sam udział liczby danych członkówRady jak ustalony w trzecim akapicie artykułu 23 ustęp 2.

Artykuł 28

1. Artykuły 189, 190, 196-199, 203, 204, 206-209, 213-219, 255 i 290 Traktatu ustanawia-jącego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do postanowień dotyczących dziedzin uregulowa-nych w niniejszym tytule.

2. Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postano-wień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

3. Wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie tych postanowień sąrównież pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem wydatków przypadających naoperacje mające wpływ na kwestie wojskowe i polityczno-obronne oraz przypadków, gdy Rada,stanowiąc jednomyślnie, postanowi inaczej.

Jeśli wydatki nie są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, ponoszą je Państwa Członkow-skie według kryterium produktu krajowego brutto, chyba że Rada, stanowiąc jednomyślnie,postanowi inaczej. Państwa Członkowskie, których przedstawiciele w Radzie złożyli formalneoświadczenie na podstawie artykułu 23 ustęp 1 akapit drugi, nie są zobowiązane do wnoszeniawkładu w finansowanie operacji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

4. Procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską stosujesię do wydatków pokrywanych z budżetu Wspólnot Europejskich.

TYTUŁ VI

POSTANOWIENIA O WSPÓŁPRACY POLICYJNEJ I SĄDOWEJ W SPRAWACH KARNYCH

Artykuł 29

Bez uszczerbku dla kompetencji Wspólnoty Europejskiej, celem Unii jest zapewnienie obywatelomwysokiego poziomu bezpieczeństwa osobistego w przestrzeni wolności, bezpieczeństwai sprawiedliwości, przez wspólne działanie Państw Członkowskich w dziedzinie współpracy policyj-nej i sądowej w sprawach karnych oraz poprzez zapobieganie i zwalczanie rasizmu i ksenofobii.



32

Cel ten jest osiągany poprzez zapobieganie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej lub innej,zwłaszcza terroryzmu, handlu ludźmi i przestępstw przeciwko dzieciom, nielegalnego handlunarkotykami oraz nielegalnego handlu bronią, korupcji i nadużyć finansowych, dzięki:

— ściślejszej współpracy policji, organów celnych oraz innych właściwych organów w PaństwachCzłonkowskich, prowadzonej zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem EuropejskiegoUrzędu Policji (Europol), zgodnie z postanowieniami artykułów 30 i 32,

— ściślejszej współpracy organów sądowych oraz innych właściwych organów w PaństwachCzłonkowskich, w tym współpracy za pośrednictwem Europejskiej Jednostki WspółpracySądowej (Eurojust), zgodnie z postanowieniami artykułów 31 i 32,

— zbliżaniu, w miarę potrzeby, norm prawa karnego w Państwach Członkowskich, zgodniez postanowieniami artykułu 31 lit. e).

Artykuł 30

1. Wspólne działanie w dziedzinie współpracy policyjnej obejmuje między innymi:

a) współpracę operacyjną właściwych organów Państw Członkowskich, w tym służb policji, służbcelnych oraz innych wyspecjalizowanych organów ścigania, w zapobieganiu, wykrywaniui ściganiu przestępstw;

b) gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie, analizowanie i wymianę istotnych informacji,w tym informacji organów ścigania – zwłaszcza za pośrednictwem Europolu – o podejrzanychtransakcjach finansowych, z zastrzeżeniem właściwych przepisów o ochronie danych osobo-wych;

c) współpracę i wspólne inicjatywy w dziedzinie szkolenia, wymiany oficerów łącznikowych,delegacji służbowych, korzystania z wyposażenia i badań kryminalistycznych;

d) wspólną ocenę poszczególnych technik śledczych dotyczących wykrywania poważnych formprzestępczości zorganizowanej.

2. Rada popiera współpracę prowadzoną za pośrednictwem Europolu, a w ciągu pięciu lat powejściu w życie Traktatu z Amsterdamu w szczególności:

a) umożliwia Europolowi ułatwianie i wspieranie przygotowania oraz zachęcania do koordynacjii wprowadzania w życie specyficznych działań śledczych prowadzonych przez właściwe organyPaństw Członkowskich, w tym działań operacyjnych wspólnych zespołów z udziałem przed-stawicieli Europolu, pełniących funkcje wspierające;



33

b) przyjmuje środki w celu umożliwienia Europolowi żądania od właściwych organów PaństwCzłonkowskich prowadzenia i koordynowania śledztw w określonych sprawach, pogłębianiaspecyficznej wiedzy fachowej, która może być udostępniana Państwom Członkowskim jakopomoc w śledztwach dotyczących przestępczości zorganizowanej;

c) sprzyja ustanowieniu kontaktów między funkcjonariuszami organów ścigania lub dochodzenia,wyspecjalizowanych w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i działających w ścisłejwspółpracy z Europolem;

d) tworzy sieć badawczą, dokumentacyjną i statystyczną dotyczącą przestępczości transgranicznej.

Artykuł 31

1. Wspólne działanie w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych obejmuje międzyinnymi:

a) ułatwianie i przyspieszanie współpracy między ministerstwami i organami sądowymi lubodpowiednimi organami Państw Członkowskich, w tym, w miarę potrzeby, współpracy zapośrednictwem Eurojustu, w zakresie procedury sądowej i wykonywania orzeczeń;

b) ułatwianie ekstradycji między Państwami Członkowskimi;

c) zapewnianie, w zakresie niezbędnym do usprawnienia tej współpracy, zgodności norm stoso-wanych w Państwach Członkowskich;

d) zapobieganie sporom o właściwość między Państwami Członkowskimi;

e) stopniowe przyjmowanie środków ustanawiających minimalne normy dotyczące znamionprzestępstw i kar w dziedzinach przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i nielegalnegohandlu narkotykami.

2. Rada wspiera współpracę za pośrednictwem Eurojust przez:

a) umożliwienie Eurojustowi właściwej koordynacji działań pomiędzy krajowymi organami ściga-nia Państw Członkowskich;

b) popieranie wspomagania przez Eurojust dochodzeń w sprawach karnych w sprawach poważnejprzestępczości transgranicznej, zwłaszcza w ramach przestępczości zorganizowanej, ze szcze-gólnym uwzględnieniem analiz przeprowadzonych przez Europol;

c) ułatwianie ścisłej współpracy między Eurojustem i Europejską Siecią Sądową, zwłaszcza w celuułatwienia wykonania wniosków o udzielenie pomocy prawnej i realizacji wnioskówo ekstradycję.



34

Artykuł 32

Rada ustala warunki i granice, w jakich właściwe organy, o których mowa w artykułach 30 i 31,mogą podejmować działania na terytorium innego Państwa Członkowskiego, w powiązaniu i zazgodą organów tego państwa.

Artykuł 33

Niniejszy tytuł nie narusza wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczącychutrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

Artykuł 34 (1)

1. W dziedzinach objętych niniejszym tytułem Państwa Członkowskie wzajemnie się informująi konsultują ze sobą w ramach Rady, mając na względzie koordynację swych działań. W tym celuustanawiają współpracę między swymi właściwymi jednostkami administracyjnymi.

2. Rada, w stosownej formie i według właściwych procedur przewidzianych w niniejszymtytule, przyjmuje środki i sprzyja współpracy, przyczyniając się do osiągnięcia przez Unię jej celów.W związku z tym, stanowiąc jednomyślnie z inicjatywy Państwa Członkowskiego lub Komisji, Radamoże:

a) przyjmować wspólne stanowiska ustalające sposób postępowania Unii w określonej sprawie;

b) podejmować decyzje ramowe w celu zbliżania przepisów ustawowych i wykonawczych. De-cyzje ramowe wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do rezultatu, który ma byćosiągnięty, pozostawiają jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Niemogą one wywoływać skutku bezpośredniego;

c) podejmować decyzje dla osiągnięcia jakichkolwiek innych rezultatów, zgodnych z celamininiejszego tytułu, z wyłączeniem zbliżania przepisów ustawowych i wykonawczych PaństwCzłonkowskich. Decyzje te są wiążące i nie mogą wywoływać skutku bezpośredniego. Rada,stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje środki niezbędne do wykonania tych decyzjina poziomie Unii;

d) sporządzać konwencje, których przyjęcie zaleca Państwom Członkowskim, zgodnie z ichodpowiednimi wymogami konstytucyjnymi. Państwa Członkowskie wszczynają właściwe pro-cedury w terminie ustalonym przez Radę.

Jeśli postanowienia tych konwencji nie stanowią inaczej, konwencje te, po ich przyjęciu przezco najmniej połowę Państw Członkowskich, wchodzą w życie w Państwach Członkowskich,które je przyjęły. Rada przyjmuje środki wykonawcze do tych konwencji większością dwóchtrzecich Państw-Stron.




35

3. Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę wymaga większości kwalifikowanej, głosy jej członkówważone są zgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,a uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 232 głosów „za”, oddanych przez conajmniej dwie trzecie jej członków. Jeżeli decyzja ma zostać przyjęta przez Radę większościąkwalifikowaną, członek Rady może wystąpić o sprawdzenie, czy Państwa Członkowskie stanowiącewiększość kwalifikowaną reprezentują co najmniej 62 % ogółu ludności Unii. Jeżeli okaże się, żewarunek ten nie został spełniony, przedmiotowej decyzji nie przyjmuje się.

4. W kwestiach proceduralnych Rada przyjmuje uchwały większością głosów swoich członków.

Artykuł 35

1. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, z zastrzeżeniem warunków określonychw niniejszym artykule, jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności i wykładnidecyzji ramowych i decyzji, wykładni konwencji sporządzonych na mocy niniejszego tytułu orazważności i wykładni środków wykonawczych do tych konwencji.

2. Każde z Państw Członkowskich może, w oświadczeniu złożonym w chwili podpisywaniaTraktatu z Amsterdamu lub w jakimkolwiek późniejszym terminie, uznać właściwość TrybunałuSprawiedliwości do orzekania w trybie prejudycjalnym na warunkach określonych w ustępie 1.

3. Państwo Członkowskie, składając oświadczenie na podstawie ustępu 2, wskazuje, że:

a) każdy sąd tego państwa, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa krajowe-go, może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybieprejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważnościlub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestiijest niezbędna do wydania wyroku;

b) każdy sąd tego państwa może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiemo rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłeji dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna,że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku.

4. Każde Państwo Członkowskie — niezależnie od tego, czy złożyło oświadczenie na mocyustępu 2 — ma prawo przedkładać Trybunałowi Sprawiedliwości memoriały lub uwagi na piśmiew sprawach, o których rozstrzyga on na podstawie ustępu 1.



36

5. Trybunał Sprawiedliwości nie jest właściwy w sprawie oceny zgodności z prawem lubproporcjonalności działań policji bądź innych organów ścigania jednego z Państw Członkowskichani wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządkupublicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

6. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy w zakresie kontroli legalności decyzji ramowychi decyzji, jeżeli skargę wniosło Państwo Członkowskie lub Komisja, podnosząc zarzut brakukompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lubjakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Skargi przewi-dziane w niniejszym ustępie wnosi się w terminie dwóch miesięcy od daty publikacji zaskarżanychdecyzji ramowych i decyzji.

7. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między PaństwamiCzłonkowskimi dotyczącym wykładni lub stosowania aktów przyjętych na podstawie artykułu 34ustęp 2, o ile spór ten nie został rozstrzygnięty przez Radę w ciągu sześciu miesięcy od daty jegowniesienia pod obrady przez jednego z jej członków. Trybunał Sprawiedliwości jest równieżwłaściwy do orzekania w każdym sporze między Państwami Członkowskimi a Komisją dotyczącymwykładni lub stosowania konwencji sporządzonych na mocy artykułu 34 ustęp 2 lit. d).

Artykuł 36

1. Niniejszym ustanawia się Komitet Koordynacyjny, w którego skład wchodzą wyżsi urzędnicy.Oprócz sprawowania funkcji koordynacyjnej Komitet:

— wydaje opinie dla Rady, na jej wniosek lub z własnej inicjatywy,

— przyczynia się, bez uszczerbku dla artykułu 207 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Euro-pejską, do przygotowywania prac Rady w dziedzinach, o których mowa w artykule 29.

2. Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinach określonych w niniejszym tytule.

Artykuł 37

Państwa Członkowskie, reprezentowane w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencjimiędzynarodowych, podtrzymują wspólne stanowiska przyjęte na mocy niniejszego tytułu.

Artykuły 18 i 19 stosuje się odpowiednio w sprawach objętych niniejszym tytułem.



37

Artykuł 38

Umowy, o których mowa w artykule 24, mogą obejmować sprawy regulowane niniejszym tytułem.

Artykuł 39

1. Przed przyjęciem środków wymienionych w artykule 34 ustęp 2 lit. b), c) i d) Rada zasięgaopinii Parlamentu Europejskiego. Wydaje on opinię w terminie, który może określić Rada, niekrótszym jednak niż trzy miesiące. W przypadku braku opinii w tym terminie Rada może stanowićsamodzielnie.

2. Prezydencja i Komisja regularnie informują Parlament Europejski o pracach prowadzonychw dziedzinach wymienionych w niniejszym tytule.

3. Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresemzalecenia. Co roku przeprowadza on debatę o postępach w dziedzinach objętych niniejszymtytułem.

Artykuł 40

1. Celem wzmocnionej współpracy w którejkolwiek z dziedzin określonych w niniejszym tytulejest umożliwienie Unii szybszego przekształcenia się w przestrzeń wolności, bezpieczeństwai sprawiedliwości, przy jednoczesnym poszanowaniu kompetencji Wspólnoty Europejskiej i celówokreślonych w niniejszym tytule.

2. Artykuły 29-39 oraz artykuły 40a-41 stosują się do wzmocnionej współpracy określonejw niniejszym artykule, chyba że artykuł 40a oraz artykuły 43-45 stanowią inaczej.

3. Postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w sprawie kompetencji Try-bunału Sprawiedliwości i wykonywania tych kompetencji stosuje się w odniesieniu do niniejszegoartykułu oraz artykułu 40a i 40b.

Artykuł 40a

1. Państwa Członkowskie, zamierzające ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę namocy artykułu 40, kierują wniosek do Komisji, która może przedłożyć Radzie odpowiedniąpropozycję. Jeżeli Komisja nie przedłoży takiej propozycji, zawiadamia o tym zainteresowanePaństwa Członkowskie, podając uzasadnienie. Państwa te mogą wówczas przedłożyć Radzieinicjatywę zmierzającą do uzyskania upoważnienia do ustanowienia wzmocnionej współpracy,o której mowa.



38

2. Upoważnienia przewidzianego w ustępie 1 udziela Rada, stanowiąc większością kwalifiko-waną zgodnie z artykułami 43-45, na wniosek Komisji bądź z inicjatywy co najmniej ośmiu PaństwCzłonkowskich i po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Głosy członków Rady ważone sązgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Członek Rady może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. Po przedłożeniu tejkwestii Radzie Europejskiej Rada może stanowić zgodnie z akapitem pierwszym niniejszego ustępu.

Artykuł 40b

Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć we wzmocnionej współpracy ustanowio-nej na mocy artykułu 40a, notyfikuje swój zamiar Radzie i Komisji, która przedkłada Radzie opinięw terminie trzech miesięcy od otrzymania tej notyfikacji, mogącą zawierać zalecenie dotycząceprzepisów szczególnych, które może uznać za niezbędne, aby dane Państwo Członkowskie mogłouczestniczyć w tej współpracy. Rada podejmuje decyzję w sprawie wniosku w terminie czterechmiesięcy od otrzymania tej notyfikacji. Decyzję uważa się za przyjętą, chyba że Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną w tym samym terminie, zadecyduje o jej wstrzymaniu; w tym przy-padku Rada uzasadnia swoją decyzję oraz określa ostateczny termin jej ponownego rozpatrzenia.

Do celów niniejszego artykułu Rada stanowi zgodnie z warunkami określonymi w artykule 44ustęp 1.

Artykuł 41

1. Artykuły: 189, 190, 195, 196-199, 203 i 204, artykuł 205 ustęp 3 oraz artykuły: 206-209,213-219, 255 i 290 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie dopostanowień dotyczących dziedzin uregulowanych w niniejszym tytule.

2. Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postano-wień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

3. Wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie tych postanowień sąrównież pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem przypadków, gdy Radazadecyduje inaczej. Jeśli wydatki nie są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, ponoszą jePaństwa Członkowskie według kryterium produktu krajowego brutto, chyba że Rada, stanowiącjednomyślnie, postanowi inaczej.



39

4. Procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską stosujesię do wydatków pokrywanych z budżetu Wspólnot Europejskich.

Artykuł 42

Rada, stanowiąc jednomyślnie z inicjatywy Komisji lub Państwa Członkowskiego, po zasięgnięciuopinii Parlamentu Europejskiego, może zdecydować, że działania w dziedzinach wskazanychw artykule 29 podlegają tytułowi IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejskąi jednocześnie może określić warunki głosowania, które są z tym związane. Zaleca ona PaństwomCzłonkowskim przyjęcie tej decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

TYTUŁ VII

POSTANOWIENIA O WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY

Artykuł 43

Państwa Członkowskie, które zamierzają ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę, mogąkorzystać z instytucji, procedur i mechanizmów przewidzianych niniejszym Traktatem oraz Trakta-tem ustanawiającym Wspólnotę Europejską, pod warunkiem że współpraca ta:

a) zmierza do wspierania celów Unii i Wspólnoty, do ochrony i służenia ich interesom oraz dowzmacniania ich procesów integracyjnych;

b) szanuje te Traktaty oraz jednolite ramy instytucjonalne Unii;

c) szanuje dorobek wspólnotowy oraz środki przyjęte na mocy postanowień tych Traktatów;

d) pozostaje w granicach kompetencji Unii lub Wspólnoty i nie dotyczy dziedzin objętychwyłączną kompetencją Wspólnoty;

e) nie narusza rynku wewnętrznego w rozumieniu artykułu 14 ustęp 2 Traktatu ustanawiającegoWspólnotę Europejską ani spójności gospodarczej i społecznej, ustanowionej zgodnie z tytułemXVII tego Traktatu;

f) nie stanowi przeszkody ani dyskryminacji w handlu między Państwami Członkowskimi oraznie zakłóca konkurencji między nimi;

g) obejmuje co najmniej osiem Państw Członkowskich;



40

h) szanuje kompetencje, prawa i obowiązki Państw Członkowskich nie uczestniczących w niej;

i) nie narusza postanowień Protokołu włączającego dorobek Schengen w ramy Unii Europejskiej;

j) jest otwarta w stosunku do wszystkich Państw Członkowskich, zgodnie z artykułem 43b.

Artykuł 43a

Wzmocniona współpraca może zostać podjęta tylko w ostateczności, po dokonaniu ustaleniaw ramach Rady, że cele współpracy nie mogą zostać osiągnięte w rozsądnym terminie przezzastosowanie odpowiednich postanowień Traktatów.

Artykuł 43b

Jeżeli wzmocniona współpraca jest ustanawiana, pozostaje ona otwarta w stosunku do wszystkichPaństw Członkowskich. Pozostaje również otwarta dla nich w każdej chwili, zgodnie z artykułami27e i 40b niniejszego Traktatu oraz artykułem 11a Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,jeśli zastosują się do decyzji podstawowej oraz decyzji już podjętych w ramach tej współpracy.Komisja i Państwa Członkowskie uczestniczące we wzmocnionej współpracy zapewniają, aby jaknajwięcej Państw Członkowskich zostało zachęconych do uczestnictwa w niej.

Artykuł 44

1. W celu przyjęcia aktów i decyzji niezbędnych do wprowadzenia w życie współpracyokreślonej w artykule 43, stosuje się odpowiednie postanowienia instytucjonalne niniejszegoTraktatu oraz Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. O ile jednak wszyscy członkowiemogą uczestniczyć w obradach Rady, o tyle w podejmowaniu decyzji biorą udział tylko przed-stawiciele Państw Członkowskich uczestniczących we wzmocnionej współpracy. Większość kwalifi-kowana jest określona jako taki sam udział głosów ważonych i taki sam udział liczby danychczłonków Rady jak ustalony w artykule 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Euro-pejską oraz w akapitach drugim i trzecim artykułu 23 ustęp 2 niniejszego Traktatu, w odniesieniudo wzmocnionej współpracy ustanowionej na podstawie artykułu 27c. Jednomyślność jest osiąganajedynie głosami tych członków Rady.

Takie akty i decyzje nie stanowią części dorobku Unii.



41

2. Państwa Członkowskie stosują, jeśli ich to dotyczy, akty i decyzje podjęte w celu wprowa-dzenia w życie wzmocnionej współpracy, w której uczestniczą. Takie akty i decyzje wiążą tylkoPaństwa Członkowskie uczestniczące w takiej współpracy i, odpowiednio, są bezpośrednio stoso-wane tylko w tych Państwach. Państwa Członkowskie nie uczestniczące w tej współpracy, nieutrudniają wprowadzania jej w życie przez uczestniczące Państwa Członkowskie.

Artykuł 44a

Wydatki wynikające z wprowadzania w życie wzmocnionej współpracy, inne niż koszty admini-stracyjne ponoszone przez instytucje, obciążają uczestniczące we współpracy Państwa Członkow-skie, chyba że Rada, stanowiąc jednomyślną decyzją wszystkich swoich członków po konsultacjiz Parlamentem Europejskim, zadecyduje inaczej.

Artykuł 45

Rada i Komisja zapewniają spójność działań podjętych na podstawie niniejszego tytułu oraz ichzgodność z politykami Unii i Wspólnoty, współpracując w tym celu ze sobą.

TYTUŁ VIII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 46

Postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Traktatu ustanawiającego EuropejskąWspólnotę Węgla i Stali oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,dotyczące kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i wykonywania tychkompetencji, stosuje się do następujących postanowień niniejszego Traktatu:

a) postanowień zmieniających Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą w celuustanowienia Wspólnoty Europejskiej, Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węglai Stali oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej;

b) postanowień tytułu VI, na warunkach przewidzianych w artykule 35;

c) postanowień tytułu VII, na warunkach przewidzianych w artykułach 11 i 11a Traktatuustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz w artykule 40 niniejszego Traktatu;



42

d) artykułu 6 ustęp 2 w odniesieniu do działań instytucji, o ile Trybunał Sprawiedliwości jestwłaściwy na mocy Traktatów ustanawiających Wspólnoty Europejskie i na mocy niniejszegoTraktatu;

e) postanowień czysto proceduralnych określonych w artykule 7, gdy Trybunał Sprawiedliwościdziała na wniosek zainteresowanego Państwa Członkowskiego w ciągu miesiąca od dokonaniaprzez Radę stwierdzenia przewidzianego w tym artykule;

f) artykułów 46-53.

Artykuł 47

Z zastrzeżeniem postanowień zmieniających Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospo-darczą w celu ustanowienia Wspólnoty Europejskiej, Traktat ustanawiający Europejską WspólnotęWęgla i Stali oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, żadnez postanowień końcowych niniejszego Traktatu w niczym nie narusza Traktatów ustanawiającychWspólnoty Europejskie oraz późniejszych traktatów i aktów je zmieniających lub uzupełniających.

Artykuł 48

Rząd każdego Państwa Członkowskiego lub Komisja mogą przedkładać Radzie propozycje zmianyTraktatów stanowiących podstawę Unii.

Jeśli Rada, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego i, w odpowiednim przypadku, Komisji,opowie się za zwołaniem konferencji przedstawicieli Państw Członkowskich, konferencję takązwołuje przewodniczący Rady w celu przyjęcia, za wspólnym porozumieniem, zmian, jakie majązostać dokonane w tych Traktatach. W przypadku zmian instytucjonalnych w dziedzinie pieniądzaRada zasięga opinii Europejskiego Banku Centralnego.

Zmiany wchodzą w życie po ich ratyfikowaniu przez wszystkie Państwa Członkowskie, zgodniez ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Artykuł 49

Każde państwo europejskie, które szanuje zasady określone w artykule 6 ustęp 1, może się ubiegaćo członkostwo w Unii. W tym celu składa ono swój wniosek Radzie, która podejmuje decyzje,stanowiąc jednomyślnie po zasięgnięciu opinii Komisji oraz po otrzymaniu zgody ParlamentuEuropejskiego, udzielonej bezwzględną większością głosów jego członków.



43

Warunki przyjęcia i wynikające z tego przyjęcia dostosowania w Traktatach stanowiących podstawęUnii są przedmiotem umowy między Państwami Członkowskimi a Państwem ubiegającym sięo członkostwo. Umowa ta podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się Państwa, zgodniez ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Artykuł 50

1. Uchyla się artykuły 2-7 i 10-19 Traktatu ustanawiającego Jedną Radę i Jedną KomisjęWspólnot Europejskich, podpisanego w Brukseli 8 kwietnia 1965 roku.

2. Uchyla się artykuł 2, artykuł 3 ustęp 2 i tytuł III Jednolitego Aktu Europejskiego,podpisanego w Luksemburgu 17 lutego 1986 roku i w Hadze 28 lutego 1986 roku.

Artykuł 51

Niniejszy Traktat zawiera się na czas nieograniczony.

Artykuł 52

1. Niniejszy Traktat podlega ratyfikacji przez Wysokie Umawiające się Strony, zgodnie z ichodpowiednimi wymogami konstytucyjnymi. Dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone do depozytuRządowi Republiki Włoskiej.

2. Niniejszy Traktat wchodzi w życie 1 stycznia 1993 roku, pod warunkiem że zostanązłożone do depozytu wszystkie dokumenty ratyfikacyjne lub – w przeciwnym wypadku – wchodzion w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu ostatniego dokumentu ratyfikacyj-nego.

Artykuł 53 (1)

Niniejszy Traktat został sporządzony w jednym oryginalnym egzemplarzu w językach angielskim,duńskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, niderlandzkim, niemieckim, portugalskimi włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równi autentyczne. Zostaje onzłożony do depozytu w archiwum Rządu Republiki Włoskiej, który przekaże uwierzytelniony odpiskażdemu z rządów pozostałych Państw-Sygnatariuszy.

Na mocy Traktatu o Przystąpieniu z 1994 roku, teksty niniejszego Traktatu w językach fińskimi szwedzkim są również autentyczne. Na mocy Traktatu o Przystąpieniu z 2003 roku, tekstyniniejszego Traktatu w językach czeskim, estońskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, polskim,słowackim, słoweńskim i węgierskim są również autentyczne.


(1) Patrz: dodatek na końcu niniejszej broszury.


44

W dowód czego niżej wymienieni pełnomocnicy złożyli swoje podpisy pod niniejszym Traktatem.

Sporządzono w Maastricht, siódmego lutego roku tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego drugiego.

(lista sygnatariuszy została pominięta)



45

WERSJA SKONSOLIDOWANA

TRAKTATU

USTANAWIAJĄCEGO WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ


Traktat ustanawiący Wspólnotę EuropejskąWersja: 1.0

46

SPIS TREŚCI

TEKST TRAKTATU

Strona

Preambuła 43

Część pierwsza — Zasady 44

Część druga — Obywatelstwo Unii 49

Część trzecia — Polityki Wspólnoty 51

TYTUŁ I — Swobodny przepływ towarów 51

Rozdział 1 — Unia celna 52

Rozdział 2 — Zakaz ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi 52

TYTUŁ II — Rolnictwo 53

TYTUŁ III — Swobodny przepływ osób, usług i kapitału 57

Rozdział 1 — Pracownicy 57

Rozdział 2 — Prawo przedsiębiorczości 59

Rozdział 3 — Usługi 62

Rozdział 4 — Kapitał i płatności 63

TYTUŁ IV — Wizy, azyl, imigracja i inne polityki związane ze swobodnym przepływemosób 65

TYTUŁ V — Transport 70

TYTUŁ VI — Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji, podatków i zbliżenia ustawo-dawstw 73

Rozdział 1 — Reguły konkurencji 73

Sekcja 1 — Reguły mające zastosowanie do przedsiębiorstw 73

Sekcja 2 — Pomoc przyznawana przez Państwa 76

Rozdział 2 — Postanowienia podatkowe 78

Rozdział 3 — Zbliżanie ustawodawstw 79

TYTUŁ VII — Polityka gospodarcza i pieniężna 82

Rozdział 1 — Polityka gospodarcza 82

Rozdział 2 — Polityka pieniężna 87

Rozdział 3 — Postanowienia instytucjonalne 90

Rozdział 4 — Postanowienia przejściowe 93



47

TYTUŁ VIII — Zatrudnienie 101

TYTUŁ IX — Wspólna polityka handlowa 103

TYTUŁ X — Współpraca celna 106

TYTUŁ XI — Polityka społeczna, edukacja, kształcenie zawodowe i młodzież 106

Rozdział 1 — Postanowienia dotyczące zagadnień społecznych 106

Rozdział 2 — Europejski Fundusz Społeczny 111

Rozdział 3 — Edukacja, kształcenie zawodowe i młodzież 112

TYTUŁ XII — Kultura 113

TYTUŁ XIII — Zdrowie publiczne 114

TYTUŁ XIV — Ochrona konsumentów 115

TYTUŁ XV — Sieci transeuropejskie 116

TYTUŁ XVI — Przemysł 117

TYTUŁ XVII — Spójność gospodarcza i społeczna 118

TYTUŁ XVIII — Badania i rozwój technologiczny 120

TYTUŁ XIX — Środowisko naturalne 123

TYTUŁ XX — Współpraca na rzecz rozwoju 125

TYTUŁ XXI — Współpraca gospodarcza, finansowa i techniczna z państwami trzecimi 127

Część czwarta — Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich 128

Część piąta — Instytucje Wspólnoty 130

TYTUŁ I — Postanowienia instytucjonalne 130

Rozdział 1 — Instytucje 130

Sekcja 1 — Parlament Europejski 130

Sekcja 2 — Rada 135

Sekcja 3 — Komisja 138

Sekcja 4 — Trybunał Sprawiedliwości 141

Sekcja 5 — Trybunał Obrachunkowy 150

Rozdział 2 — Postanowienia wspólne dla wielu instytucji 153

Rozdział 3 — Komitet Ekonomiczno-Społeczny 157

Rozdział 4 — Komitet Regionów 160

Rozdział 5 — Europejski Bank Inwestycyjny 162



48

TYTUŁ II — Postanowienia finansowe 163

Część szósta — Postanowienia ogólne i końcowe 170

Postanowienia końcowe 180

Załącznik I — Lista, o której mowa w artykule 32 Traktatu 183

Załącznik II — Kraje i terytoria zamorskie objęte postanowieniami części IV Traktatu 186



49

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW, PREZYDENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC PRE-ZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ, JEJ KRÓLEWSKA WYSO-KOŚĆ WIELKA KSIĘŻNA LUKSEMBURGA, JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLAN-DÓW (1),

ZDECYDOWANI stworzyć podstawy coraz ściślejszego związku między narodami Europy,

ZDECYDOWANI zapewnić postęp gospodarczy i społeczny swych krajów poprzez wspólnedziałanie, usuwając bariery dzielące Europę,

WYZNACZAJĄC jako główny cel swoich wysiłków stałą poprawę warunków życia i pracy swoichnarodów,

UZNAJĄC, że usunięcie istniejących przeszkód wymaga zgodnego działania w celu zagwarantowa-nia stabilności w rozwoju, równowagi w wymianie handlowej i uczciwości w konkurencji,

W TROSCE o wzmocnienie jedności swych gospodarek i zapewnienie ich harmonijnego rozwoju,poprzez zmniejszenie różnic istniejących między poszczególnymi regionami oraz opóźnieniaregionów mniej uprzywilejowanych,

PRAGNĄC przyczynić się, przez wspólną politykę handlową, do stopniowego usuwania ograniczeńw handlu międzynarodowym,

ZAMIERZAJĄC potwierdzić solidarność, która łączy Europę z krajami zamorskimi, oraz pragnączapewnić ich pomyślny rozwój zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych,

ZDECYDOWANI zachować i umocnić pokój i wolność przez połączenie swych zasobów, orazwzywając inne narody Europy, które podzielają ich ideały, do połączenia się w wysiłkach,

ZDECYDOWANI popierać rozwój możliwie najwyższego poziomu wiedzy swych narodów przezszeroki dostęp do edukacji oraz stałe uaktualnianie wiedzy,

POSTANOWILI ustanowić WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ i w tym celu powołali jako swych pełno-mocników:


KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwejformie, uzgodnili, co następuje:


(1) W międzyczasie Republika Czeska, Królestwo Danii, Republika Estońska, Republika Grecka, Królestwo Hiszpanii,Irlandia, Republika Cypryjska, Republika Łotewska, Republika Litewska, Republika Węgierska, Republika Malty,Republika Austrii, Rzeczpospolita Polska, Republika Portugalska, Republika Słowenii, Republika Słowacka, RepublikaFinlandii, Królestwo Szwecji i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej stały się członkamiWspólnoty Europejskiej.


50

CZĘŚĆ PIERWSZA

ZASADY

Artykuł 1

Niniejszym Traktatem WYSOKIE UMAWIAJĄCE SIĘ STRONY ustanawiają między sobą WSPÓLNO-TĘ EUROPEJSKĄ.

Artykuł 2

Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej orazurzeczywistnianie wspólnych polityk lub działań określonych w artykułach 3 i 4, popieranie w całejWspólnocie harmonijnego, zrównoważonego i stałego rozwoju działalności gospodarczej, wysokie-go poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości mężczyzn i kobiet, stałego i nieinflacyjnegowzrostu, wysokiego stopnia konkurencyjności i konwergencji dokonań gospodarczych, wysokiegopoziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, podwyższania poziomu i jakościżycia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między Państwami Członkowskimi.

Artykuł 3

1. W celu realizacji zadań określonych w artykule 2 działalność Wspólnoty obejmuje, nawarunkach i zgodnie z harmonogramem przewidzianym w niniejszym Traktacie:

a) zakaz opłat celnych i ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi w przywoziei wywozie towarów, jak również wszelkich innych środków o skutku równoważnym;

b) wspólną politykę handlową;

c) rynek wewnętrzny, charakteryzujący się zniesieniem między Państwami Członkowskimi prze-szkód w swobodnym przepływie towarów, osób, usług i kapitału;

d) środki dotyczące wjazdu i przemieszczania się osób zgodnie z tytułem IV;

e) wspólną politykę w dziedzinach rolnictwa i rybołówstwa;

f) wspólną politykę w dziedzinie transportu;

g) system zapewniający niezakłóconą konkurencję na rynku wewnętrznym;

h) zbliżanie ustawodawstw krajowych w stopniu koniecznym do funkcjonowania wspólnegorynku;



51

i) wspieranie koordynacji polityk zatrudnienia Państw Członkowskich w celu wzmocnienia ichefektywności poprzez realizację wspólnej strategii zatrudnienia;

j) politykę w sferze społecznej obejmującą Europejski Fundusz Społeczny;

k) wzmacnianie spójności gospodarczej i społecznej;

l) politykę w dziedzinie środowiska naturalnego;

m) wzmacnianie konkurencyjności przemysłu Wspólnoty;

n) wspieranie badań naukowych i rozwoju technologicznego;

o) zachęcanie do tworzenia i rozwijania sieci transeuropejskich;

p) przyczynianie się do osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia;

q) przyczynianie się do osiągnięcia wysokiej jakości edukacji i kształcenia zawodowego orazrozkwitu kultur Państw Członkowskich;

r) politykę w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju;

s) stowarzyszanie z krajami i terytoriami zamorskimi w celu zwiększenia wymiany handloweji wspólnych starań na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego;

t) przyczynianie się do wzmocnienia ochrony konsumentów;

u) środki w dziedzinach energetyki, ochrony ludności i turystyki.

2. We wszystkich działaniach określonych w niniejszym artykule Wspólnota zmierza dozniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet.

Artykuł 4

1. Dla osiągnięcia celów określonych w artykule 2, działania Państw Członkowskichi Wspólnoty obejmują, na warunkach i zgodnie z harmonogramem przewidzianym w niniejszymTraktacie, przyjęcie polityki gospodarczej opartej na ścisłej koordynacji polityk gospodarczychPaństw Członkowskich, rynku wewnętrznym i ustaleniu wspólnych celów oraz prowadzonejw poszanowaniu zasady otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją.

2. Równolegle, na warunkach i zgodnie z harmonogramem i procedurami przewidzianymiw niniejszym Traktacie, działania te obejmują nieodwołalne ustalenie kursów wymiany walut,prowadzące do ustanowienia jednej waluty, ECU, jak również określenie oraz prowadzenie jednolitejpolityki pieniężnej i polityki wymiany walut, których głównym celem jest utrzymanie stabilnościcen, oraz, bez uszczerbku dla tego celu, wspieranie ogólnych polityk gospodarczych we Wspólno-cie, zgodnie z zasadą otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją.



52

3. Te działania Państw Członkowskich i Wspólnoty zakładają poszanowanie następującychzasad przewodnich: stabilnych cen, zdrowych finansów publicznych i warunków pieniężnych oraztrwałej równowagi płatniczej.

Artykuł 5

Wspólnota działa w granicach kompetencji powierzonych jej niniejszym Traktatem oraz celóww nim wyznaczonych.

W dziedzinach, które nie należą do jej kompetencji wyłącznej, Wspólnota podejmuje działania,zgodnie z zasadą pomocniczości, tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele propono-wanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie,natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ichosiągnięcie na poziomie Wspólnoty.

Działanie Wspólnoty nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów niniejszegoTraktatu.

Artykuł 6

Przy ustalaniu i realizacji polityk i działań Wspólnoty, o których mowa w artykule 3,w szczególności w celu wspierania stałego rozwoju, muszą być brane pod uwagę wymogi ochronyśrodowiska naturalnego.

Artykuł 7

1. Zadania powierzone Wspólnocie wykonują następujące instytucje:

— PARLAMENT EUROPEJSKI,

— RADA,

— KOMISJA,

— TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI,

— TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY.

Każda z tych instytucji działa w granicach uprawnień przyznanych jej niniejszym Traktatem.

2. Radę i Komisję wspomagają Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów pełniącefunkcje doradcze.



53

Artykuł 8

Zgodnie z procedurami określonymi w niniejszym Traktacie ustanawia się Europejski SystemBanków Centralnych, zwany dalej „ESBC”, oraz Europejski Bank Centralny, zwany dalej „EBC”, któredziałają w granicach uprawnień przyznanych im niniejszym Traktatem oraz dołączonym do niegoStatutem ESBC i EBC, zwanym dalej „Statutem ESBC”.

Artykuł 9

Ustanawia się Europejski Bank Inwestycyjny, który działa w granicach uprawnień przyznanych muniniejszym Traktatem i dołączonym do niego Statutem.

Artykuł 10

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne w celu zapew-nienia wykonania zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatu lub z działań instytucji Wspól-noty. Ułatwiają one Wspólnocie wypełnianie jej zadań.

Powstrzymują się one od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić urzeczywist-nieniu celów niniejszego Traktatu.

Artykuł 11

1. Państwa Członkowskie zamierzające ustanowić między sobą wzmocnioną współpracęw jednej z dziedzin określonych w niniejszym Traktacie, kierują wniosek do Komisji, która możeprzedłożyć Radzie odpowiednią propozycję. Jeżeli Komisja nie przedłoży takiej propozycji, zawia-damia o tym zainteresowane Państwa Członkowskie, podając uzasadnienie.

2. Upoważnienia do ustanowienia wzmocnionej współpracy, przewidzianego w ustępie 1,udziela Rada zgodnie z artykułami 43-45 Traktatu o Unii Europejskiej, stanowiąc większościąkwalifikowaną, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Jeżeli wzmocnionawspółpraca odnosi się do dziedziny objętej procedurą określoną w artykule 251 niniejszegoTraktatu, wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego.

Członek Rady może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej. Po przedłożeniu kwestiiRadzie Europejskiej Rada może stanowić zgodnie z pierwszym akapitem niniejszego ustępu.

3. Akty i decyzje niezbędne do wprowadzenia w życie działań w ramach wzmocnionejwspółpracy podlegają wszystkim odpowiednim postanowieniom niniejszego Traktatu, chyba żeniniejszy artykuł oraz artykuły 43-45 Traktatu o Unii Europejskiej stanowią inaczej.



54

Artykuł 11a

Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć we wzmocnionej współpracy ustanowio-nej na mocy artykułu 11, notyfikuje swój zamiar Radzie i Komisji, która przedkłada Radzie opinięw terminie trzech miesięcy od otrzymania tej notyfikacji. W terminie czterech miesięcy odotrzymania tej notyfikacji Komisja podejmuje decyzję w tej sprawie oraz o przepisach szczególnych,które może uznać za niezbędne.

Artykuł 12

W zakresie zastosowania niniejszego Traktatu i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, któreon przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową.

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, może przyjąć wszelkie przepisyw celu zakazania takiej dyskryminacji.

Artykuł 13

1. Bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu i w granicach kompetencji,które Traktat powierza Wspólnocie, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i pokonsultacji z Parlamentem Europejskim, może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiejdyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd,niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

2. Jeżeli dla wsparcia działania podjętego przez Państwa Członkowskie w celu przyczyniania siędo osiągnięcia celów określonych w ustępie 1, Rada, na zasadzie odstępstwa od ustępu 1, przyjmujewspólnotowe środki zachęcające, z wyłączeniem harmonizacji przepisów ustawowychi wykonawczych Państw Członkowskich, stanowi ona zgodnie z procedurą określonąw artykule 251.

Artykuł 14

1. Wspólnota podejmuje odpowiednie środki w celu stopniowego ustanowienia rynku wew-nętrznego do 31 grudnia 1992 roku, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, artykułów15 i 26, artykułu 47 ustęp 2, artykułów 49, 80, 93 i 95 oraz bez uszczerbku dla innychpostanowień niniejszego Traktatu.

2. Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewnionyswobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami niniejszegoTraktatu.



55

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, ustala wytyczne i warunkiniezbędne do zapewnienia zrównoważonego postępu we wszystkich odpowiednich sektorach.

Artykuł 15

Podczas opracowywania propozycji zmierzających do osiągnięcia celów wymienionych w artykule14 Komisja uwzględnia zakres wysiłku, jaki będą musiały podjąć niektóre gospodarkio zróżnicowanym rozwoju w czasie ustanawiania rynku wewnętrznego, i może proponowaćodpowiednie przepisy.

Jeżeli przepisy te przyjmują postać derogacji, muszą mieć charakter przejściowy oraz powodowaćmożliwie najmniejsze zakłócenia w funkcjonowaniu wspólnego rynku.

Artykuł 16

Bez uszczerbku dla artykułów 73, 86 i 87 oraz zważywszy na miejsce, jakie usługi świadczonew ogólnym interesie gospodarczym zajmują wśród wspólnych wartości Unii, jak również ichznaczenie we wspieraniu jej spójności społecznej i terytorialnej, Wspólnota i Państwa Członkow-skie, każde w granicach swych kompetencji i w granicach stosowania niniejszego Traktatu,zapewniają, aby te usługi funkcjonowały na podstawie zasad i na warunkach, które pozwolą imwypełniać ich zadania.

CZĘŚĆ DRUGA

OBYWATELSTWO UNII

Artykuł 17

1. Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależnośćPaństwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii uzupełnia obywatelstwo krajowe, nie zastępując gojednak.

2. Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w niniejszymTraktacie.

Artykuł 18

1. Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania naterytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionychw niniejszym Traktacie i w środkach przyjętych w celu jego wykonania.



56

2. Jeżeli dla osiągnięcia tego celu działanie Wspólnoty okazuje się konieczne, a niniejszy Traktatnie przewiduje niezbędnych kompetencji, Rada może wydać przepisy ułatwiające wykonywaniepraw określonych w ustępie 1. Rada stanowi zgodnie z procedurą określoną w artykule 251.

3. Ustępu 2 nie stosuje się do postanowień dotyczących paszportów, dowodów tożsamości,dokumentów pobytowych lub jakichkolwiek innych podobnych dokumentów bądź postanowieńdotyczących zabezpieczenia społecznego lub ochrony socjalnej.

Artykuł 19

1. Każdy obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego niejest obywatelem, ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w PaństwieCzłonkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych zasadach jak obywateletego Państwa. Prawo to jest wykonywane z zastrzeżeniem szczegółowych warunków ustalonychprzez Radę stanowiącą jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Euro-pejskim; warunki te mogą przewidywać odstępstwa, jeśli uzasadniają to specyficzne problemyPaństwa Członkowskiego.

2. Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 190 ustęp 4 i przepisów przyjętych w celu jegowykonania, każdy obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, któregonie jest obywatelem, ma prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Euro-pejskiego w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samychzasadach jak obywatele tego państwa. Prawo to jest wykonywane z zastrzeżeniem szczegółowychwarunków ustalonych przez Radę stanowiącą jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim; warunki te mogą przewidywać odstępstwa, jeśli uzasadniają tospecyficzne problemy Państwa Członkowskiego.

Artykuł 20

Każdy obywatel Unii korzysta na terytorium państwa trzeciego, gdzie Państwo Członkowskie,którego jest obywatelem, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatyczneji konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich na takich samych warunkach jakobywatele tego państwa. Państwa Członkowskie ustanawiają między sobą niezbędne reguły orazpodejmują rokowania międzynarodowe wymagane do zapewnienia tej ochrony.

Artykuł 21

Każdy obywatel Unii ma prawo petycji do Parlamentu Europejskiego, zgodnie z postanowieniamiartykułu 194.

Każdy obywatel Unii może zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, ustanowionego zgodniez postanowieniami artykułu 195.



57

Każdy obywatel Unii może zwracać się pisemnie do każdej instytucji lub organu określonegow niniejszym artykule lub w artykule 7 w jednym z języków wskazanych w artykule 314 orazotrzymywać odpowiedź w tym samym języku.

Artykuł 22

Co trzy lata Komisja składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz KomitetowiEkonomiczno-Społecznemu w sprawie stosowania postanowień niniejszej części. Sprawozdanie touwzględnia rozwój Unii.

Na tej podstawie i bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu, Rada, stanowiącjednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może uchwalaćprzepisy w celu uzupełnienia praw przewidzianych w niniejszej części, których przyjęcie zalecaPaństwom Członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

CZĘŚĆ TRZECIA

POLITYKI WSPÓLNOTY

TYTUŁ I

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

Artykuł 23

1. Podstawą Wspólnoty jest unia celna, która rozciąga się na całą wymianę towarowąi obejmuje zakaz ceł przywozowych i wywozowych między Państwami Członkowskimi orazwszelkich opłat o skutku równoważnym, jak również przyjęcie wspólnej taryfy celnejw stosunkach z państwami trzecimi.

2. Postanowienia artykułu 25 i rozdziału 2 niniejszego tytułu stosują się do produktówpochodzących z Państw Członkowskich oraz do produktów pochodzących z państw trzecich, jeżeliznajdują się one w swobodnym obrocie w Państwach Członkowskich.

Artykuł 24

Produkty pochodzące z państw trzecich są uważane za będące w swobodnym obrocie w jednymz Państw Członkowskich, jeżeli dopełniono wobec nich formalności przywozowych oraz pobranowszystkie wymagane cła i opłaty o skutku równoważnym w tym Państwie Członkowskim i jeżelinie skorzystały z całkowitego lub częściowego zwrotu tych ceł lub opłat.



58

ROZDZIAŁ 1

UNIA CELNA

Artykuł 25

Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zakazane między PaństwamiCzłonkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do ceł o charakterze fiskalnym.

Artykuł 26

Rada określa cła wspólnej taryfy celnej, stanowiąc większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji.

Artykuł 27

Wykonując zadania powierzone jej na mocy niniejszego rozdziału, Komisja kieruje się:

a) potrzebą popierania wymiany handlowej między Państwami Członkowskimi i państwamitrzecimi;

b) zmianami warunków konkurencji wewnątrz Wspólnoty, jeżeli skutkiem tych zmian jest wzrostsiły konkurencyjnej przedsiębiorstw;

c) potrzebami zaopatrzenia Wspólnoty w surowce i półprodukty, zwracając przy tym uwagę, bynie zakłócić warunków konkurencji między Państwami Członkowskimi co do produktówkońcowych;

d) potrzebą unikania poważnych zaburzeń w życiu gospodarczym Państw Członkowskich orazzapewnienia racjonalnego rozwoju produkcji i wzrostu konsumpcji we Wspólnocie.

ROZDZIAŁ 2

ZAKAZ OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI

Artykuł 28

Ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazanemiędzy Państwami Członkowskimi.



59

Artykuł 29

Ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazanemiędzy Państwami Członkowskimi.

Artykuł 30

Postanowienia artykułów 28 i 29 nie stanowią przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeńprzywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej,porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lubochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lubarcheologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i handlowej. Zakazy te i ograniczenia niepowinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlumiędzy Państwami Członkowskimi.

Artykuł 31

1. Państwa Członkowskie dostosowują monopole państwowe o charakterze handlowym w takisposób, aby wykluczona była wszelka dyskryminacja między obywatelami Państw Członkowskichw stosunku do warunków zaopatrzenia i zbytu.

Postanowienia niniejszego artykułu stosują się do każdego podmiotu, za pośrednictwem któregoPaństwo Członkowskie z mocy prawa lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, kontroluje,kieruje lub wpływa w stopniu odczuwalnym na przywóz lub wywóz w stosunkach międzyPaństwami Członkowskimi. Postanowienia te stosują się także do monopoli delegowanych przezpaństwo innym podmiotom.

2. Państwa Członkowskie powstrzymują się od wszelkich nowych środków sprzecznychz zasadami określonymi w ustępie 1 lub ograniczających zakres stosowania artykułów dotyczącychzakazu ceł i ograniczeń ilościowych między Państwami Członkowskimi.

3. W przypadku monopolu o charakterze handlowym, obejmującego regulację zmierzającą doułatwienia zbywania lub podnoszenia wartości produktów rolnych, w stosowaniu norm niniejszegoartykułu należy zapewnić równoważne gwarancje w zakresie zatrudnienia i poziomu życiazainteresowanych producentów.

TYTUŁ II

ROLNICTWO

Artykuł 32

1. Wspólny rynek obejmuje także rolnictwo i handel produktami rolnymi. Przez produktyrolne należy rozumieć płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa, jak równieżprodukty pierwszego przetworzenia, które pozostają w bezpośrednim związku z tymi produktami.



60

2. Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień artykułów 33-38, zasady przewidziane w celuustanowienia wspólnego rynku stosują się do produktów rolnych.

3. Produkty podlegające postanowieniom artykułów 33-38 są wymienione na liście stanowiącejzałącznik I do niniejszego Traktatu.

4. Funkcjonowaniu i rozwojowi wspólnego rynku produktów rolnych musi towarzyszyć usta-nowienie wspólnej polityki rolnej.

Artykuł 33

1. Celami wspólnej polityki rolnej są:

a) zwiększenie wydajności rolnictwa przez wspieranie postępu technicznego, racjonalny rozwójprodukcji rolnej, jak również optymalne wykorzystanie czynników produkcji, zwłaszcza siłyroboczej;

b) zapewnienie w ten sposób odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej, zwłaszcza przezpodniesienie indywidualnego dochodu osób pracujących w rolnictwie;

c) stabilizacja rynków;

d) zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw;

e) zapewnienie rozsądnych cen w dostawach dla konsumentów.

2. Przy ustalaniu wspólnej polityki rolnej i specjalnych środków służących jej realizacji uwz-ględnia się:

a) szczególny charakter gospodarki rolnej, wynikający ze struktury społecznej rolnictwa orazz różnic strukturalnych i przyrodniczych między poszczególnymi regionami rolniczymi;

b) potrzebę stopniowego wprowadzania odpowiednich środków dostosowawczych;

c) fakt, że w Państwach Członkowskich rolnictwo jest sektorem ściśle powiązanym z całągospodarką.

Artykuł 34

1. Do osiągnięcia celów przewidzianych w artykule 33 ustanawia się wspólną organizacjęrynków rolnych.

Zależnie od produktów, organizacja ta przybiera jedną z następujących form:

a) wspólne reguły konkurencji;



61

b) obowiązkowa koordynacja różnych krajowych organizacji rynkowych;

c) europejska organizacja rynkowa.

2. Wspólna organizacja, ustanowiona w jednej z postaci przewidzianych w ustępie 1, możeobejmować wszelkie środki konieczne do osiągnięcia celów określonych w artykule 33, a zwłaszczaregulację cen, subwencje służące produkcji i wprowadzaniu do obrotu różnych produktów, systemymagazynowania i przewozu oraz wspólne mechanizmy stabilizacji przywozu i wywozu.

Wspólna organizacja ogranicza się do osiągania celów określonych w artykule 33 i wykluczawszelką dyskryminację między producentami lub konsumentami wewnątrz Wspólnoty.

Wspólna polityka cenowa powinna się opierać na wspólnych kryteriach i jednolitych metodachkalkulacji.

3. Aby umożliwić wspólnej organizacji określonej w ustępie 1 osiąganie jej celów, może byćstworzony jeden lub kilka funduszy orientacji i gwarancji rolnej.

Artykuł 35

Do umożliwienia osiągnięcia celów określonych w artykule 33 w ramach wspólnej polityki rolnejmogą być zwłaszcza przewidziane środki polegające na:

a) skutecznej koordynacji wysiłków podejmowanych w dziedzinach kształcenia zawodowego,badań naukowych i upowszechniania wiedzy rolniczej, co może obejmować wspólne finanso-wanie projektów lub instytucji;

b) wspólnym działaniu na rzecz zwiększania poziomu konsumpcji niektórych produktów.

Artykuł 36

Postanowienia rozdziału dotyczącego reguł konkurencji stosują się do produkcji rolnej i handluproduktami rolnymi jedynie w zakresie ustalonym przez Radę w ramach postanowień i zgodniez procedurą przewidzianą w artykule 37 ustępy 2 i 3, z uwzględnieniem celów określonychw artykule 33.

Rada może zwłaszcza zezwolić na przyznanie pomocy:

a) na ochronę gospodarstw znajdujących się w niekorzystnym położeniu ze względu na warunkistrukturalne lub przyrodnicze;

b) w ramach programów rozwoju gospodarczego.



62

Artykuł 37

1. W celu opracowania ogólnych kierunków wspólnej polityki rolnej Komisja zwołuje, bezpo-średnio po wejściu w życie niniejszego Traktatu, konferencję Państw Członkowskich w celuporównania ich polityk rolnych, dokonując zwłaszcza bilansu ich zasobów i potrzeb.

2. Biorąc pod uwagę prace konferencji przewidzianej w ustępie 1, Komisja przedkłada, pokonsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, w ciągu dwóch lat od wejścia w życie niniej-szego Traktatu propozycje dotyczące wypracowywania i realizowania wspólnej polityki rolnej,w tym zastąpienia organizacji krajowych przez jedną z form wspólnej organizacji przewidzianąw artykule 34 ustęp 1, jak również wprowadzenia w życie środków wyszczególnionychw niniejszym tytule.

Propozycje te uwzględniają współzależność zagadnień rolnych wymienionych w niniejszym tytule.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim, uchwala rozporządzenia lub dyrektywy oraz podejmuje decyzje, bez uszczerbku dlazaleceń, które mogłaby sformułować.

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zastąpić krajowe organizacje rynkowewspólną organizacją przewidzianą w artykule 34 ustęp 1, na warunkach określonych w ustępie 2,jeżeli:

a) wspólna organizacja oferuje Państwom Członkowskim sprzeciwiającym się temu środkowii dysponującym własną organizacją krajową dla określonej produkcji równoważne gwarancjezatrudnienia i poziomu życia zainteresowanych producentów, uwzględniając harmonogrammożliwych dostosowań i potrzebną specjalizację;

b) organizacja ta zapewnia w handlu wewnątrz Wspólnoty warunki podobne do tych, jakieistnieją na rynku krajowym.

4. Jeżeli utworzona jest wspólna organizacja dla niektórych surowców, a nie istnieje jeszczewspólna organizacja dla odpowiednich produktów przetworzonych, surowce te, wykorzystywane doproduktów przetworzonych przeznaczonych na wywóz do państw trzecich, mogą być przywożonespoza Wspólnoty.



63

Artykuł 38

Jeżeli w Państwie Członkowskim produkt jest przedmiotem krajowej organizacji rynkowej lubregulacji wewnętrznej o równoważnym skutku, która wpływa na pozycję konkurencyjną produktupodobnego w innym Państwie Członkowskim, Państwa Członkowskie stosują w przywozie opłatęwyrównawczą na taki produkt pochodzący z Państwa Członkowskiego, w którym istnieje takaorganizacja lub regulacja, chyba że Państwo to stosuje opłatę wyrównawczą przy wywozie.

Komisja ustala wysokość tych opłat na poziomie niezbędnym do przywrócenia równowagi; możeona również zezwolić na inne środki, ustalając szczegóły i warunki.

TYTUŁ III

SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB, USŁUG I KAPITAŁU

ROZDZIAŁ 1

PRACOWNICY

Artykuł 39

1. Zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty.

2. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależnośćpaństwową między pracownikami Państw Członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzeniai innych warunków pracy.

3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeń-stwa publicznego i zdrowia publicznego, swoboda ta obejmuje prawo:

a) ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy;

b) swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium Państw Członkowskich;

c) przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodniez przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudnianiapracowników tego Państwa;

d) pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia, na warunkachustalonych przez Komisję w rozporządzeniach wykonawczych.



64

4. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do zatrudnienia w administracjipublicznej.

Artykuł 40

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym, uchwala, w drodze dyrektyw lub rozporządzeń, środki niezbędne dowprowadzenia w życie swobodnego przepływu pracowników w rozumieniu artykułu 39, zwłaszcza:

a) zapewniając ścisłą współpracę między organami administracji krajowej właściwymi do sprawpracy;

b) znosząc takie procedury i praktyki administracyjne, jak również terminy dostępu do wolnychmiejsc pracy wynikające z prawa krajowego bądź z wcześniejszych umów zawartych międzyPaństwami Członkowskimi, których utrzymanie w mocy stanowiłoby przeszkodę w liberalizacjiprzepływu pracowników;

c) znosząc wszelkie terminy i inne ograniczenia przewidziane w prawie krajowym lub wcześniejzawartych umowach między Państwami Członkowskimi, które ustanawiają w stosunku dopracowników z innych Państw Członkowskich odmienne warunki co do swobodnego wyboruzatrudnienia niż w stosunku do własnych pracowników;

d) ustanawiając mechanizmy właściwe do zapewnienia wymiany podań o pracę i ofert zatrudnie-nia oraz w celu ułatwienia zachowania równowagi na rynku pracy, na warunkach, którezapobiegają poważnym zagrożeniom dla poziomu życia i zatrudnienia w różnych regionachi gałęziach przemysłu.

Artykuł 41

Państwa Członkowskie popierają, w ramach wspólnego programu, wymianę młodych pracowników.

Artykuł 42

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, przyjmuje w dziedzinie zabezpie-czenia społecznego środki niezbędne do ustanowienia swobodnego przepływu pracowników; w tymcelu Rada ustanawia system umożliwiający pracownikom migrującym oraz uprawnionym osobomod nich zależnym:



65

a) zaliczenie wszystkich okresów uwzględnianych w prawie poszczególnych państw, w celunabycia i zachowania prawa do świadczeń oraz naliczenia wysokości świadczeń;

b) wypłatę świadczeń osobom mającym miejsce zamieszkania na terytoriach Państw Członkow-skich.

Rada stanowi jednomyślnie w toku całej procedury określonej w artykule 251.

ROZDZIAŁ 2

PRAWO PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Artykuł 43

Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytoriuminnego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz tenobejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danegoPaństwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmujepodejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakłada-nie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi,na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli.

Artykuł 44

1. W celu urzeczywistnienia swobody przedsiębiorczości w odniesieniu do określonego rodzajudziałalności Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala dyrektywy.

2. Rada i Komisja wykonują funkcje powierzone im na podstawie powyższych postanowień,zwłaszcza:

a) traktując co do zasady priorytetowo działalności, w których swoboda przedsiębiorczości wnosiszczególnie korzystny wkład w rozwój produkcji i handlu;



66

b) zapewniając ścisłą współpracę między właściwymi organami administracyjnymi Państw Człon-kowskich w celu poznania szczególnych sytuacji w różnych dziedzinach działalności wewnątrzWspólnoty;

c) znosząc takie procedury i praktyki administracyjne wynikające z prawa krajowego bądźz wcześniej zawartych umów między Państwami Członkowskimi, których utrzymanie w mocystanowiłoby przeszkodę dla swobody przedsiębiorczości;

d) czuwając, by pracownicy jednego z Państw Członkowskich zatrudnieni na terytorium innegoPaństwa Członkowskiego mogli pozostać na tym terytorium w celu podjęcia tam działalnościna własny rachunek, na tych samych warunkach, które musieliby spełniać, gdyby przybyli dotego Państwa w chwili, kiedy zamierzali podjąć taką działalność;

e) umożliwiając nabycie i korzystanie z własności gruntu znajdującego się na terytorium danegoPaństwa Członkowskiego przez obywateli Państwa Członkowskiego w zakresie, w jakim nienarusza to zasad ustanowionych w artykule 33 ustęp 2;

f) znosząc stopniowo ograniczenia swobody przedsiębiorczości w każdej wchodzącej w grędziedzinie działalności, z jednej strony — w odniesieniu do warunków tworzenia na teryto-rium Państwa Członkowskiego agencji, oddziałów i filii, a z drugiej — w stosunku dowarunków wjazdu personelu głównego przedsiębiorstwa do organów zarządzających lubnadzorczych agencji, oddziałów i filii;

g) koordynując w niezbędnym zakresie, w celu zapewnienia ich równoważności, zabezpieczeniawymagane w Państwach Członkowskich od spółek w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi dlaochrony interesów wspólników i osób trzecich;

h) zapewniając, że warunki przedsiębiorczości nie będą zakłócane przez pomoc przyznaną przezPaństwo Członkowskie.

Artykuł 45

Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do działalności, która w jednymz Państw Członkowskich jest związana, choćby przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może wyłączyć niektóre rodzajedziałalności ze stosowania postanowień niniejszego rozdziału.



67

Artykuł 46

1. Postanowienia niniejszego rozdziału oraz środki podjęte na ich podstawie nie przesądzająo zastosowaniu przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych przewidującychszczególne traktowanie cudzoziemców, uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeń-stwa publicznego lub zdrowia publicznego.

2. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, uchwala dyrektywy w celukoordynacji powyższych postanowień.

Artykuł 47

1. W celu ułatwienia podejmowania i wykonywania działalności prowadzonej na własnyrachunek Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, uchwala dyrektywyzmierzające do wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzają-cych posiadanie kwalifikacji.

2. W tym samym celu Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251,uchwala dyrektywy zmierzające do koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczychi administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących podejmowania i wykonywania działalnościprowadzonej na własny rachunek. Rada stanowi jednomyślnie w toku całej procedury określonejw artykule 251 w sprawach dyrektyw, których wykonanie w przynajmniej jednym PaństwieCzłonkowskim spowoduje zmianę istniejących zasad ustawowych regulujących wykonywanie zawo-dów w odniesieniu do kształcenia zawodowego i warunków dostępu osób fizycznych. W innychprzypadkach Rada stanowi większością kwalifikowaną.

3. W odniesieniu do zawodów medycznych i paramedycznych oraz farmaceutycznych, stopnio-we znoszenie ograniczeń zależy od koordynacji warunków ich wykonywania w różnych PaństwachCzłonkowskich.

Artykuł 48

Na potrzeby stosowania postanowień niniejszego rozdziału spółki założone zgodniez ustawodawstwem Państwa Członkowskiego i mające swoją statutową siedzibę, zarząd lub główneprzedsiębiorstwo wewnątrz Wspólnoty są traktowane jak osoby fizyczne mające przynależnośćPaństwa Członkowskiego.

Przez spółki rozumie się spółki prawa cywilnego lub handlowego, a także spółdzielnie oraz inneosoby prawne prawa publicznego lub prywatnego, z wyjątkiem spółek, których działalność nie jestnastawiona na osiąganie zysków.



68

ROZDZIAŁ 3

USŁUGI

Artykuł 49

W ramach poniższych postanowień ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrzWspólnoty są zakazane w odniesieniu do obywateli Państw Członkowskich mających swe przed-siębiorstwo w państwie Wspólnoty innym niż państwo odbiorcy świadczenia.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może rozszerzyć korzyści wynika-jące z postanowień niniejszego rozdziału na obywateli państwa trzeciego świadczących usługii mających swe przedsiębiorstwa wewnątrz Wspólnoty.

Artykuł 50

Usługami w rozumieniu niniejszego Traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodze-niem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów,kapitału i osób.

Usługi obejmują zwłaszcza:

a) działalność o charakterze przemysłowym;

b) działalność o charakterze handlowym;

c) działalność rzemieślniczą;

d) wykonywanie wolnych zawodów.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego prawa przedsiębiorczości, świadczący usługęmoże, w celu spełnienia świadczenia, wykonywać przejściowo działalność w państwie świadczeniana tych samych warunkach, jakie państwo to nakłada na własnych obywateli.

Artykuł 51

1. Swobodę przepływu usług w dziedzinie transportu regulują postanowienia tytułu dotyczące-go transportu.

2. Liberalizacja usług bankowych i ubezpieczeniowych związanych z przepływem kapitału jestrealizowana w zgodzie z liberalizacją przepływu kapitału.



69

Artykuł 52

1. W celu zapewnienia liberalizacji określonej usługi Rada uchwala dyrektywy, stanowiącwiększością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz z Parlamentem Europejskim.

2. W odniesieniu do dyrektyw określonych w ustępie 1 w zasadzie należy dawać pierwszeń-stwo usługom, które bezpośrednio wpływają na koszty produkcji lub których liberalizacja przy-czynia się do ułatwienia handlu towarami.

Artykuł 53

Państwa Członkowskie deklarują gotowość zliberalizowania usług w zakresie wykraczającym pozazobowiązanie wynikające z dyrektyw uchwalonych na podstawie artykułu 52 ustęp 1, jeśli ichogólna sytuacja gospodarcza i sytuacja w danym sektorze na to pozwalają.

W tym celu Komisja kieruje zalecenia do zainteresowanych Państw Członkowskich.

Artykuł 54

Dopóki ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług nie zostaną zniesione, każde z PaństwCzłonkowskich stosuje je do wszystkich świadczących usługi, o których mowa w artykule 49 akapitpierwszy, bez względu na przynależność państwową lub miejsce zamieszkania.

Artykuł 55

Postanowienia artykułów 45-48 mają zastosowanie do spraw uregulowanych w niniejszym roz-dziale.

ROZDZIAŁ 4

KAPITAŁ I PŁATNOŚCI

Artykuł 56

1. W ramach postanowień niniejszego rozdziału zakazane są wszelkie ograniczeniaw przepływie kapitału między Państwami Członkowskimi oraz między Państwami Członkowskimia państwami trzecimi.

2. W ramach postanowień niniejszego rozdziału zakazane są wszelkie ograniczeniaw płatnościach między Państwami Członkowskimi oraz między Państwami Członkowskimia państwami trzecimi.



70

Artykuł 57 (1)

1. Artykuł 56 nie narusza ograniczeń istniejących 31 grudnia 1993 roku w stosunku dopaństw trzecich na mocy prawa krajowego lub prawa wspólnotowego w odniesieniu do przepływukapitału do lub z państw trzecich, gdy dotyczą inwestycji bezpośrednich, w tym inwestycjiw nieruchomości, związanych z przedsiębiorczością, świadczeniem usług finansowych lub dopusz-czaniem papierów wartościowych na rynki kapitałowe. W stosunku do ograniczeń istniejących namocy prawa estońskiego i węgierskiego odnośną datą jest 31 grudnia 1999 roku.

2. Dążąc do urzeczywistnienia w możliwie najszerszym zakresie celu swobodnego przepływukapitału między Państwami Członkowskimi a państwami trzecimi i bez uszczerbku dla innychrozdziałów niniejszego Traktatu, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji,może przyjąć środki dotyczące przepływu kapitału do lub z państw trzecich, gdy dotyczą inwestycjibezpośrednich, w tym inwestycji w nieruchomości, związanych z przedsiębiorczością, świadczeniemusług finansowych lub dopuszczaniem papierów wartościowych na rynki kapitałowe. Jednomyślnośćwymagana jest do przyjęcia na podstawie niniejszego ustępu środków, które w prawie wspólnoto-wym stanowią krok wstecz w odniesieniu do liberalizacji przepływu kapitału do lub z państwtrzecich.

Artykuł 58

1. Artykuł 56 nie narusza prawa Państw Członkowskich do:

a) stosowania odpowiednich przepisów ich prawa podatkowego traktujących odmiennie podatni-ków ze względu na różne miejsce zamieszkania lub inwestowania kapitału;

b) podejmowania wszelkich środków niezbędnych do zapobiegania naruszeniom ich ustawi aktów wykonawczych, zwłaszcza w sferze podatkowej i w dziedzinie nadzoru ostrożnościo-wego nad instytucjami finansowymi lub ustanowienia procedur deklarowania przepływukapitału do celów informacji administracyjnej bądź statystycznej lub podejmowania środkówuzasadnionych powodami związanymi z porządkiem publicznym lub bezpieczeństwem pu-blicznym.

2. Niniejszy rozdział nie przesądza o możliwości stosowania ograniczeń w dziedzinie prawaprzedsiębiorczości zgodnych z niniejszym Traktatem.

3. Środki i procedury określone w ustępach 1 i 2 nie powinny stanowić arbitralnej dyskrymi-nacji ani ukrytego ograniczenia w swobodnym przepływie kapitału i płatności w rozumieniuartykułu 56.




71

Artykuł 59

Jeżeli, w wyjątkowych okolicznościach, przepływ kapitału do lub z państw trzecich powoduje lubmoże spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, Rada,stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, może podjąćwobec państw trzecich środki ochronne na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, o ile środki tesą bezwzględnie konieczne.

Artykuł 60

1. Jeżeli, w przypadkach przewidzianych w artykule 301, działanie Wspólnoty uważane jest zaniezbędne, Rada może, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 301, podjąć w stosunku dodanych państw trzecich pilne i niezbędne środki w odniesieniu do przepływu kapitału i płatności.

2. Bez uszczerbku dla artykułu 297 i dopóki Rada nie podejmie środków zgodnie z ustępem 1,Państwo Członkowskie może z ważnych przyczyn politycznych i z pilnych powodów podjąć środkijednostronne przeciwko państwu trzeciemu dotyczące przepływu kapitału i płatności. Komisjai pozostałe Państwa Członkowskie są informowane o tych środkach najpóźniej w dniu ich wejściaw życie.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może zadecydować, iż danePaństwo Członkowskie powinno zmienić lub uchylić takie środki. Przewodniczący Rady informujeParlament Europejski o stosownych decyzjach podjętych przez Radę.

TYTUŁ IV

WIZY, AZYL, IMIGRACJA I INNE POLITYKI ZWIĄZANE ZE SWOBODNYMPRZEPŁYWEM OSÓB

Artykuł 61

W celu stopniowego ustanowienia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Radaprzyjmuje:

a) w ciągu 5 lat od chwili wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu, środki zmierzające dozapewnienia swobodnego przepływu osób zgodnie z artykułem 14, wraz ze środkamitowarzyszącymi bezpośrednio związanymi ze swobodnym przepływem osób, dotyczące kon-troli granic zewnętrznych, azylu i imigracji, zgodnie z postanowieniami artykułu 62 punkty 2 i3 oraz z artykułem 63 punkt 1 lit. a) i punkt 2 lit. a), jak również środki służące zapobieganiui zwalczaniu przestępczości zgodnie z artykułem 31 lit. e) Traktatu o Unii Europejskiej;



72

b) inne środki w zakresie azylu, imigracji i ochrony praw obywateli państw trzecich, zgodniez artykułem 63;

c) środki w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych przewidziane w artykule 65;

d) właściwe środki służące wspieraniu i wzmocnieniu współpracy administracyjnej zgodniez artykułem 66;

e) środki w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych mające na celuzapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa przez zapobieganie i zwalczanie przestęp-czości w Unii, zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej.

Artykuł 62

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 67, przyjmuje w ciągu 5 lat odchwili wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu:

1) środki zmierzające do zapewnienia, zgodnie z artykułem 14, iż osoby będące obywatelami Uniilub obywatelami państw trzecich nie podlegają jakiejkolwiek kontroli przy przekraczaniu granicwewnętrznych;

2) środki dotyczące przekraczania granic zewnętrznych Państw Członkowskich, które określają:

a) normy i procedury, których powinny przestrzegać Państwa Członkowskie przy wykony-waniu kontroli osób na tych granicach;

b) reguły dotyczące wiz na pobyt nie dłuższy niż 3 miesiące, włączając w to:

i) listę państw trzecich, których obywatele podlegają obowiązkowi wizowemu w celuprzekroczenia granic zewnętrznych oraz państw trzecich, których obywatele sązwolnieni z tego obowiązku;

ii) procedury i warunki wydawania wiz przez Państwa Członkowskie;

iii) jednolity wzorzec wizy;

iv) reguły dotyczące wizy jednolitej;



73

3) środki określające warunki, na których obywatele państw trzecich mają swobodę podróżowaniapo terytorium Państw Członkowskich w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące.

Artykuł 63

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 67, przyjmuje w ciągu 5 lat odchwili wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu:

1) środki dotyczące azylu, zgodnie z Konwencją genewską z 28 lipca 1951 roku i Protokołemz 31 stycznia 1967 roku dotyczącymi statusu uchodźców, jak również z innymi odpowiednimitraktatami, w następujących dziedzinach:

a) kryteriów i mechanizmów ustalania Państwa Członkowskiego odpowiedzialnego za bada-nie wniosku o azyl złożonego przez obywatela państwa trzeciego w jednym z PaństwCzłonkowskich;

b) minimalnych norm w sprawie przyjmowania w Państwach Członkowskich osób ubiegają-cych się o azyl;

c) minimalnych norm dotyczących warunków, które powinni spełnić obywatele państwtrzecich, by mogli ubiegać się o przyznanie statusu uchodźcy;

d) minimalnych norm dotyczących procedury przyznania lub cofnięcia statusu uchodźcyw Państwach Członkowskich;

2) środki dotyczące uchodźców i wysiedleńców w następujących obszarach:

a) minimalnych norm dotyczących przyznania tymczasowej ochrony wysiedleńcom z państwtrzecich, którzy nie mogą powrócić do państw swego pochodzenia oraz osobom, którez innych powodów potrzebują ochrony międzynarodowej;

b) środków zmierzających do zapewnienia równowagi wysiłków uzgodnionych przez PaństwaCzłonkowskie, związanych z przyjęciem uchodźców i wysiedleńców oraz z jego następ-stwami;

3) środki dotyczące polityki imigracyjnej w następujących obszarach:

a) warunki wjazdu i pobytu oraz normy dotyczące procedur wydawania przez PaństwaCzłonkowskie długoterminowych wiz i dokumentów pobytowych, w tym dla celówłączenia rodzin;

b) nielegalnej imigracji i nielegalnego pobytu, w tym odsyłanie osób przebywających niele-galnie;



74

4) środki określające prawa i warunki, na których obywatele państw trzecich przebywającylegalnie w jednym Państwie Członkowskim mogą przebywać w innych Państwach Członkow-skich.

Środki przyjęte przez Radę na podstawie punktów 3 i 4 nie ograniczają Państwa Członkowskiegow utrzymywaniu lub wprowadzaniu w danych dziedzinach przepisów krajowych zgodnychz niniejszym Traktatem i z umowami międzynarodowymi.

Określony powyżej termin 5 lat nie dotyczy środków uchwalonych na podstawie punktu 2 lit. b),punktu 3 lit. a) i punktu 4.

Artykuł 64

1. Niniejszy tytuł nie narusza wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków doty-czących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

2. W przypadku gdy jedno lub więcej Państw Członkowskich znajdzie się w nadzwyczajnejsytuacji charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich, Rada, stanowiąc więk-szością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może, z zastrzeżeniem ustępu 1, przyjąć środkitymczasowe na korzyść zainteresowanych Państw Członkowskich na okres nieprzekraczający6 miesięcy.

Artykuł 65

W zakresie niezbędnym do zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego środkiz zakresu współpracy sądowej w sprawach cywilnych, mające skutki transgraniczne, które powinnybyć podjęte zgodnie z artykułem 67, zmierzają między innymi do:

a) poprawy i uproszczenia:

— systemu transgranicznego dostarczania aktów sądowych i pozasądowych,

— współpracy w dziedzinie gromadzenia dowodów,

— uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, w tym decyzjipozasądowych;

b) wspierania zgodności norm mających zastosowanie w Państwach Członkowskich w dziedziniekolizji ustaw i sporów o właściwość;



75

c) usuwania przeszkód w należytym biegu procedur cywilnych, wspierając w razie potrzebyzgodność norm procedury cywilnej mających zastosowanie w Państwach Członkowskich.

Artykuł 66

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 67, przyjmuje środki w celu zapewnie-nia współpracy między właściwymi służbami administracyjnymi Państw Członkowskichw dziedzinach określonych w niniejszym tytule, jak również między tymi służbami a Komisją.

Artykuł 67

1. W okresie przejściowym pięciu lat od chwili wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu Radastanowi jednomyślnie na wniosek Komisji lub z inicjatywy Państwa Członkowskiego oraz pokonsultacji z Parlamentem Europejskim.

2. Po tym pięcioletnim okresie:

— Rada stanowi na wniosek Komisji; Komisja analizuje każde żądanie Państwa Członkowskiegoprzedłożenia przez nią wniosku Radzie,

— Rada, stanowiąc jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim, podejmuje decyzjęw celu zapewnienia, by procedura z artykułu 251 miała zastosowanie do wszystkich lubniektórych dziedzin objętych niniejszym tytułem oraz dostosowania przepisów dotyczącychwłaściwości Trybunału Sprawiedliwości.

3. Na zasadzie odstępstwa od ustępów 1 i 2, środki określone w artykule 62 punkt 2 lit. b)ppkt i) oraz iii), i począwszy od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu, są przyjmowane przezRadę, stanowiącą większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim.

4. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, środki określone w artykule 62 punkt 2 lit. b) ppkt ii)oraz iv), i po upływie pięciu lat od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu, są przyjmowane przezRadę, stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251.

5. Na zasadzie odstępstwa od ustępu 1, Rada przyjmuje, zgodnie z procedurą określonąw artykule 251:

— środki przewidziane w artykule 63 ustęp 1 i ustęp 2 lit. a), pod warunkiem że Rada przyjęłauprzednio, zgodnie z ustępem 1 niniejszego artykułu, przepisy wspólnotowe określającewspólne reguły i podstawowe zasady rządzące tymi dziedzinami,



76

— środki przewidziane w artykule 65, z wyjątkiem aspektów dotyczących prawa rodzinnego.

Artykuł 68

1. Artykuł 234 stosuje się do niniejszego tytułu w następujących okolicznościach i na na-stępujących warunkach: gdy pytanie w sprawie wykładni niniejszego tytułu lub ważności i wykładniaktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty na podstawie niniejszego tytułu jest podniesionew sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu wedługprawa wewnętrznego, sąd ten, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydaniawyroku, zwraca się do Trybunału Sprawiedliwości o rozpatrzenie tego pytania.

2. W żadnym razie Trybunał Sprawiedliwości nie jest właściwy do orzekania w sprawieśrodków lub decyzji podjętych na podstawie artykułu 62 punkt 1, dotyczących utrzymaniaporządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

3. Rada, Komisja lub Państwo Członkowskie mogą zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwościz wnioskiem o rozpatrzenie pytania w sprawie wykładni niniejszego tytułu lub aktów przyjętychprzez instytucje Wspólnoty na jego podstawie. Wyrok wydany przez Trybunał Sprawiedliwościw odpowiedzi na taki wniosek nie ma zastosowania do orzeczeń sądów Państw Członkowskich,które korzystają z powagi rzeczy osądzonej.

Artykuł 69

Niniejszy tytuł stosuje się z zastrzeżeniem postanowień Protokołu w sprawie stanowiska Zjedno-czonego Królestwa i Irlandii oraz Protokołu w sprawie stanowiska Danii i bez uszczerbku dlaProtokołu w sprawie stosowania niektórych aspektów artykułu 14 Traktatu ustanawiającegoWspólnotę Europejską do Zjednoczonego Królestwa i Irlandii.

TYTUŁ V

TRANSPORT

Artykuł 70

Cele niniejszego Traktatu, w odniesieniu do kwestii uregulowanych w niniejszym tytule, sąrealizowane przez Państwa Członkowskie w ramach wspólnej polityki transportowej.

Artykuł 71

1. W celu wykonania artykułu 70 i z uwzględnieniem specyficznych aspektów transportu,Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, ustanawia:



77

a) wspólne reguły mające zastosowanie do transportu międzynarodowego wykonywanego z lubna terytorium Państwa Członkowskiego lub tranzytu przez terytorium jednej lub większejliczby Państw Członkowskich;

b) warunki dostępu przewoźników nie mających stałej siedziby w Państwie Członkowskim dotransportu krajowego w Państwie Członkowskim;

c) środki pozwalające polepszyć bezpieczeństwo transportu;

d) wszelkie inne potrzebne przepisy.

2. Na zasadzie odstępstwa od procedury przewidzianej w ustępie 1, przepisy dotyczące systemuregulacji transportu, których zastosowanie mogłoby poważnie wpłynąć na poziom życiai zatrudnienia w niektórych regionach, jak również na funkcjonowanie infrastruktury transportowej,uchwalane są przez Radę, stanowiącą jednomyślnie na wniosek Komisji po konsultacjiz Parlamentem Europejskim i Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, z uwzględnieniem potrzebydostosowania do rozwoju gospodarczego wynikającego z ustanowienia wspólnego rynku.

Artykuł 72

Do czasu przyjęcia przepisów określonych w artykule 71 ustęp 1, żadne Państwo Członkowskie niemoże bez jednomyślnej zgody Rady wydać mniej korzystnych — w ich bezpośrednim lubpośrednim skutku wobec przewoźników z innych Państw Członkowskich — w porównaniuz przewoźnikami krajowymi, różnych przepisów regulujących tę materię na dzień 1 stycznia 1958roku lub, dla Państw przystępujących, na dzień ich przystąpienia.

Artykuł 73

Zgodna z niniejszym Traktatem jest pomoc, która odpowiada potrzebom koordynacji transportulub stanowi zwrot za wykonanie pewnych świadczeń nierozerwalnie związanych z pojęciem usługipublicznej.

Artykuł 74

Każdy środek w dziedzinie stawek i warunków transportu podjęty w ramach niniejszego Traktatupowinien uwzględniać sytuację gospodarczą przewoźników.

Artykuł 75

1. W odniesieniu do transportu wewnątrz Wspólnoty zakazana jest dyskryminacja polegającana stosowaniu przez przewoźników względem tych samych towarów na tych samych połączeniachprzewozowych różnych stawek i warunków transportu ze względu na kraj pochodzenia lubprzeznaczenia produktów przewożonych.

2. Ustęp 1 nie wyklucza przyjęcia przez Radę innych środków w zastosowaniu artykułu 71ustęp 1.



78

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, ustanawia, na wniosek Komisji i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, zasady wykonania postanowień ustępu 1.

Może ona zwłaszcza wydać przepisy niezbędne w celu umożliwienia instytucjom Wspólnotyzapewnienia zgodności z zasadami ustanowionymi w ustępie 1 i w celu zapewnienia pełnychkorzyści użytkownikom.

4. Komisja, z inicjatywy własnej lub na wniosek Państwa Członkowskiego, bada przypadkidyskryminacji określone w ustępie 1 i, po konsultacji z każdym zainteresowanym PaństwemCzłonkowskim, podejmuje niezbędne decyzje, w ramach regulacji ustanowionej zgodniez postanowieniami ustępu 3.

Artykuł 76

1. Zakazane jest narzucanie przez Państwo Członkowskie w zakresie transportu wykonywanegowewnątrz Wspólnoty stosowania stawek i warunków zawierających jakikolwiek element wsparcialub ochrony jednego lub kilku przedsiębiorstw bądź poszczególnych gałęzi przemysłu, chyba że jestono dozwolone przez Komisję.

2. Komisja, z inicjatywy własnej lub na wniosek Państwa Członkowskiego, bada stawkii warunki, o których mowa w ustępie 1, uwzględniając w szczególności, z jednej strony, wymogiwłaściwej regionalnej polityki gospodarczej, potrzeby regionów słabo rozwiniętych i problemyregionów poważnie dotkniętych przez okoliczności polityczne oraz, z drugiej strony, skutki tychstawek i warunków dla konkurencji między różnymi rodzajami transportu.

Komisja podejmuje niezbędne decyzje po konsultacji z każdym zainteresowanym PaństwemCzłonkowskim.

3. Zakaz ustanowiony w ustępie 1 nie ma zastosowania do taryf konkurencyjnych.

Artykuł 77

Opłaty i należności pobierane przez przewoźnika w związku z przekraczaniem granic niezależnieod ceny transportu nie powinny przekraczać rozsądnego poziomu, przy uwzględnieniu rzeczywis-tych kosztów efektywnie poniesionych w związku z przekroczeniem granicy.

Państwa Członkowskie podejmują starania, aby stopniowo obniżyć te koszty.

Komisja może kierować do Państw Członkowskich zalecenia w celu zastosowania niniejszegoartykułu.



79

Artykuł 78

Postanowienia niniejszego tytułu nie stanowią przeszkody w stosowaniu środków podjętych przezRepublikę Federalną Niemiec, o ile są one niezbędne w celu skompensowania niekorzystnychskutków gospodarczych spowodowanych podziałem Niemiec dla gospodarki niektórych regionówRepubliki Federalnej dotkniętych tym podziałem.

Artykuł 79

Komitet doradczy, złożony z ekspertów wyznaczonych przez rządy Państw Członkowskich, jestustanowiony przy Komisji. Komisja konsultuje z nim kwestie transportu zawsze, gdy uzna to zapożądane, bez uszczerbku dla kompetencji Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Artykuł 80

1. Postanowienia niniejszego tytułu stosują się do transportu kolejowego, drogowegoi śródlądowego.

2. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zadecydować, czy, w jakim zakresie i wjakim trybie właściwe przepisy mogą być przyjęte dla transportu morskiego i lotniczego.

Stosują się postanowienia proceduralne artykułu 71.

TYTUŁ VI

WSPÓLNE REGUŁY W DZIEDZINIE KONKURENCJI, PODATKÓW I ZBLIŻENIAUSTAWODAWSTW

ROZDZIAŁ 1

REGUŁY KONKURENCJI

SEKCJA 1

REGUŁY MAJĄCE ZASTOSOWANIE DO PRZEDSIĘBIORSTW

Artykuł 81

1. Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębior-stwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogąwpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobie-żenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku, a w szczególności te,które polegają na:



80

a) ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunkówtransakcji;

b) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji;

c) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;

d) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnychi stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

e) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych,które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotemtych kontraktów.

2. Porozumienia lub decyzje zakazane na mocy niniejszego artykułu są nieważne z mocyprawa.

3. Jednakże postanowienia ustępu 1 mogą zostać uznane za niemające zastosowania do:

— każdego porozumienia lub kategorii porozumień między przedsiębiorstwami,

— każdej decyzji lub kategorii decyzji związków przedsiębiorstw,

— każdej praktyki uzgodnionej lub kategorii praktyk uzgodnionych,

które przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji produktów bądź do popieraniapostępu technicznego lub gospodarczego, przy zastrzeżeniu dla użytkowników słusznej częścizysku, który z tego wynika, oraz bez:

a) nakładania na zainteresowane przedsiębiorstwa ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnię-cia tych celów;

b) dawania przedsiębiorstwom możliwości eliminowania konkurencji w stosunku do znacznejczęści danych produktów.

Artykuł 82

Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbęprzedsiębiorstw pozycji dominującej na wspólnym rynku lub na znacznej jego części, w zakresie,w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi.

Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:

a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży alboinnych niesłusznych warunków transakcji;



81

b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnychi stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych,które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotemtych kontraktów.

Artykuł 83

1. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim, wydaje rozporządzenia lub dyrektywy w celu zastosowania zasadustanowionych w artykułach 81 i 82.

2. Przepisy, o których mowa w ustępie 1, mają na celu w szczególności:

a) zapewnienie poszanowania zakazów ustanowionych w artykule 81 ustęp 1 i w artykule 82przez wprowadzenie grzywien i okresowych kar pieniężnych;

b) ustanowienie szczegółowych zasad stosowania artykułu 81 ustęp 3, przy uwzględnieniupotrzeby, z jednej strony, zapewnienia skutecznego nadzoru, a z drugiej — uproszczeniaw największym możliwym stopniu kontroli administracyjnej;

c) określenie, w razie potrzeby, w różnych gałęziach gospodarki, zakresu postanowień artykułów81 i 82;

d) określenie roli Komisji i Trybunału Sprawiedliwości w stosowaniu postanowień określonychw niniejszym ustępie;

e) określenie relacji między ustawodawstwami krajowymi, z jednej strony, a postanowieniamininiejszej sekcji oraz przepisami przyjętymi w zastosowaniu niniejszego artykułu, z drugiejstrony.

Artykuł 84

Do chwili wejścia w życie przepisów przyjętych w wykonaniu artykułu 83 władze PaństwCzłonkowskich rozstrzygają o dopuszczalności porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych orazw sprawie nadużywania pozycji dominującej na wspólnym rynku, zgodnie z prawem ich krajów i zpostanowieniami artykułu 81, zwłaszcza ustępu 3, i artykułu 82.



82

Artykuł 85

1. Bez uszczerbku dla artykułu 84, Komisja czuwa nad stosowaniem zasad określonychw artykułach 81 i 82. Na wniosek Państwa Członkowskiego lub z urzędu oraz we współpracyz właściwymi władzami Państw Członkowskich, które udzielają jej pomocy, Komisja wszczynapostępowanie w przypadkach podejrzenia naruszenia tych zasad. Jeśli stwierdzi, że doszło donaruszenia, proponuje środki właściwe do jego zaprzestania.

2. Jeśli nie zaprzestano naruszania, Komisja stwierdza takie naruszenie zasad w uzasadnionejdecyzji. Może ona opublikować tę decyzję i upoważnić Państwa Członkowskie do przyjęciaśrodków niezbędnych w celu zaradzenia sytuacji, których warunki i szczegóły określa.

Artykuł 86

1. Państwa Członkowskie, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych i przedsiębiorstw,którym przyznają prawa specjalne lub wyłączne, nie wprowadzają ani nie utrzymują żadnegośrodka sprzecznego z normami niniejszego Traktatu, w szczególności z normami przewidzianymiw artykułach 12 oraz 81-89.

2. Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesiegospodarczym lub mające charakter monopolu skarbowego podlegają normom niniejszego Traktatu,zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach, w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej lubfaktycznej przeszkody w wykonywaniu poszczególnych zadań im powierzonych. Rozwój handlu niemoże być naruszony w sposób pozostający w sprzeczności z interesem Wspólnoty.

3. Komisja czuwa nad stosowaniem postanowień niniejszego artykułu i w miarę potrzebykieruje stosowne dyrektywy lub decyzje do Państw Członkowskich.

SEKCJA 2

POMOC PRZYZNAWANA PRZEZ PAŃSTWA

Artykuł 87

1. Z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w niniejszym Traktacie, wszelka pomocprzyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiekformie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsię-biorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie,w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.



83

2. Zgodna ze wspólnym rynkiem jest:

a) pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pod warunkiemże jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów;

b) pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymizdarzeniami nadzwyczajnymi;

c) pomoc przyznawana gospodarce niektórych regionów Republiki Federalnej Niemiec dotknię-tych podziałem Niemiec, w zakresie, w jakim jest niezbędna do skompensowania niekorzyst-nych skutków gospodarczych spowodowanych tym podziałem.

3. Za zgodną ze wspólnym rynkiem może zostać uznana:

a) pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziomżycia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznegozatrudnienia;

b) pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiotwspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym zaburze-niom w gospodarce Państwa Członkowskiego;

c) pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórychregionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecz-nym ze wspólnym interesem;

d) pomoc przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile niezmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji we Wspólnocie w zakresie sprzecznymze wspólnym interesem;

e) inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją, stanowiąc większością kwalifikowaną,na wniosek Komisji.

Artykuł 88

1. Komisja we współpracy z Państwami Członkowskimi stale bada systemy pomocy istniejącew tych Państwach. Proponuje im ona stosowne środki konieczne ze względu na stopniowy rozwójlub funkcjonowanie wspólnego rynku.

2. Jeśli Komisja stwierdzi, po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag, żepomoc przyznana przez Państwo lub przy użyciu zasobów państwowych nie jest zgodna zewspólnym rynkiem w rozumieniu artykułu 87, lub że pomoc ta jest nadużywana, decydujeo zniesieniu lub zmianie tej pomocy przez dane Państwo w terminie, który ona określa.



84

Jeśli dane Państwo nie zastosuje się do tej decyzji w wyznaczonym terminie, Komisja lub każdeinne zainteresowane Państwo może, na zasadzie odstępstwa od postanowień artykułów 226 i 227,wnieść sprawę bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości.

Na wniosek Państwa Członkowskiego Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zdecydować, że pomoc,którą to Państwo przyznaje lub zamierza przyznać, jest uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem,na zasadzie odstępstwa od postanowień artykułu 87 lub rozporządzeń przewidzianych w artykule89, jeśli wyjątkowe okoliczności uzasadniają taką decyzję. Jeśli w odniesieniu do danej pomocyKomisja wszczęła procedurę przewidzianą w pierwszym akapicie niniejszego ustępu, wystąpieniezainteresowanego Państwa z wnioskiem skierowanym do Rady powoduje zawieszenie tej procedurydo czasu zajęcia stanowiska przez Radę.

Jednakże jeśli Rada nie zajmie stanowiska w terminie trzech miesięcy od wystąpienia z wnioskiem,Komisja wydaje decyzję w sprawie.

3. Komisja jest informowana, w czasie odpowiednim do przedstawienia swych uwag,o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy. Jeśli uznaje ona, że plan nie jest zgodny zewspólnym rynkiem w rozumieniu artykułu 87, wszczyna bezzwłocznie procedurę przewidzianąw ustępie 2. Dane Państwo Członkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych środkówdopóki procedura ta nie doprowadzi do wydania decyzji końcowej.

Artykuł 89

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim, może wydać wszelkie właściwe rozporządzenia w celu zastosowania artykułów 87i 88, a w szczególności może określić warunki stosowania artykułu 88 ustęp 3 i kategorie pomocyzwolnione z tej procedury.

ROZDZIAŁ 2

POSTANOWIENIA PODATKOWE

Artykuł 90

Żadne Państwo Członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych PaństwCzłonkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakładabezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe.

Ponadto żadne Państwo Członkowskie nie nakłada na produkty innych Państw Członkowskichpodatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty.



85

Artykuł 91

W przypadku gdy produkty są wywożone na terytorium jednego z Państw Członkowskich,jakikolwiek zwrot podatków wewnętrznych nie może być wyższy od podatków, które zostały nanie nałożone bezpośrednio lub pośrednio.

Artykuł 92

W odniesieniu do opłat innych niż podatek obrotowy, akcyza i inne podatki pośrednie, zwolnieniai zwroty w wywozie do innych Państw Członkowskich nie mogą być dokonywane, a opłatykompensacyjne w przywozie z Państw Członkowskich nie mogą być ustanawiane, chyba żeprojektowane środki były uprzednio zatwierdzone na czas ograniczony przez Radę, stanowiącąwiększością kwalifikowaną na wniosek Komisji.

Artykuł 93

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim orazKomitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala przepisy dotyczące harmonizacji ustawodawstwodnoszących się do podatków obrotowych, akcyzy i innych podatków pośrednich w zakresie,w jakim harmonizacja ta jest niezbędna do zapewnienia ustanowienia i funkcjonowania rynkuwewnętrznego w terminie przewidzianym w artykule 14.

ROZDZIAŁ 3

ZBLIŻANIE USTAWODAWSTW

Artykuł 94

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskimi Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala dyrektywy w celu zbliżenia przepisów ustawo-wych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, które mają bezpośredni wpływ naustanowienie lub funkcjonowanie wspólnego rynku.

Artykuł 95

1. Na zasadzie odstępstwa od artykułu 94 i z zastrzeżeniem, że niniejszy Traktat nie stanowiinaczej, do urzeczywistnienia celów określonych w artykule 14 stosuje się następujące postanowie-nia. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym, przyjmuje środki dotyczące zbliżenia przepisów ustawowych, wykonaw-czych i administracyjnych Państw Członkowskich, które mają na celu ustanowieniei funkcjonowanie rynku wewnętrznego.



86

2. Ustęp 1 nie ma zastosowania do przepisów podatkowych, przepisów dotyczących swobod-nego przepływu osób ani odnoszących się do praw i interesów pracowników najemnych.

3. Komisja w swoich wnioskach przewidzianych w ustępie 1 w dziedzinie ochrony zdrowia,bezpieczeństwa, ochrony środowiska naturalnego i ochrony konsumentów przyjmie jako podstawęwysoki poziom ochrony, uwzględniając w szczególności wszelkie zmiany oparte na faktachnaukowych. W ramach swoich odpowiednich kompetencji Parlament Europejski i Rada starają sięrównież osiągnąć ten cel.

4. Jeśli po przyjęciu przez Radę lub Komisję środka harmonizującego Państwo Członkowskieuzna za niezbędne utrzymanie przepisów krajowych uzasadnionych ważnymi względami określo-nymi w artykule 30 lub dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, lub środowiska pracy,notyfikuje je Komisji, wskazując powody ich utrzymania.

5. Ponadto, bez uszczerbku dla ustępu 4, jeśli po przyjęciu przez Radę lub Komisję środkaharmonizującego Państwo Członkowskie uzna za niezbędne wprowadzenie przepisów krajowychopartych na nowych dowodach naukowych dotyczących ochrony środowiska naturalnego lubśrodowiska pracy ze względu na specyficzny problem tego Państwa, który pojawił się po przyjęciuśrodka harmonizującego, notyfikuje ono Komisji projektowane środki oraz powody ich wprowa-dzenia.

6. W terminie 6 miesięcy od notyfikacji określonych w ustępach 4 i 5 Komisja zatwierdza lubodrzuca przepisy krajowe, o których mowa, po sprawdzeniu, czy są one środkiem arbitralnejdyskryminacji lub ukrytym ograniczeniem w handlu między Państwami Członkowskimi i czystanowią one przeszkodę w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego.

W przypadku braku decyzji Komisji w tym terminie przepisy krajowe określone w ustępach 4i 5 są uważaneza zatwierdzone.

W przypadku gdy jest to uzasadnione złożonością sprawy i nie ma niebezpieczeństwa dla zdrowialudzkiego, Komisja może notyfikować danemu Państwu Członkowskiemu, że okres, o którymmowa w niniejszym ustępie może być przedłużony na kolejny okres trwający do 6 miesięcy.

7. W przypadku gdy w zastosowaniu ustępu 6 Państwo Członkowskie zostaje upoważnione doutrzymania lub wprowadzenia przepisów krajowych uchylających środek harmonizujący, Komisjabada niezwłocznie, czy należy zaproponować dostosowanie tego środka.



87

8. W przypadku gdy Państwo Członkowskie zgłosi szczególny problem zdrowia publicznegow dziedzinie, która uprzednio stała się przedmiotem środka harmonizującego, informuje o tymKomisję, która bada niezwłocznie, czy należy zaproponować Radzie właściwe środki.

9. Na zasadzie odstępstwa od procedury przewidzianej w artykułach 226 i 227, Komisjai każde Państwo Członkowskie mogą wnieść sprawę bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości,jeśli uznają, że inne Państwo Członkowskie nadużywa uprawnień przewidzianych w niniejszymartykule.

10. Powyższe środki harmonizujące obejmują, w odpowiednich przypadkach, klauzulę ochron-ną upoważniającą Państwa Członkowskie do podjęcia, z jednego lub więcej powodów pozagospo-darczych, o których mowa w artykule 30, środków tymczasowych poddanych wspólnotowejprocedurze kontrolnej.

Artykuł 96

W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że różnica między przepisami ustawowymi, wykonawczymilub administracyjnymi Państw Członkowskich narusza warunki konkurencji we wspólnym rynkui powoduje w ten sposób zakłócenie, które powinno być wyeliminowane, podejmuje ona konsulta-cje z zainteresowanymi Państwami Członkowskimi.

Jeśli konsultacje te nie doprowadzą do porozumienia eliminującego to zakłócenie, Rada, na wniosekKomisji, uchwala w tym celu niezbędne dyrektywy, stanowiąc większością kwalifikowaną. Komisjai Rada mogą podejmować wszelkie inne stosowne środki przewidziane w niniejszym Traktacie.

Artykuł 97

1. W przypadku gdy istnieje obawa, że przyjęcie lub zmiana przepisu ustawowego, wykona-wczego lub administracyjnego może spowodować zakłócenia w rozumieniu artykułu 96, PaństwoCzłonkowskie, które chce to uczynić podejmuje konsultacje z Komisją. Po przeprowadzeniukonsultacji z Państwami Członkowskimi Komisja zaleca zainteresowanym Państwom właściweśrodki w celu uniknięcia tego zakłócenia.

2. Jeśli Państwo, które chce przyjąć lub zmienić przepisy krajowe nie zastosuje się do zaleceniaKomisji, nie może żądać od innych Państw Członkowskich, w zastosowaniu artykułu 96, zmianyich przepisów krajowych w celu wyeliminowania tego zakłócenia. Jeśli Państwo Członkowskie, którenie zastosowało się do zalecenia Komisji, powoduje zakłócenie wyłącznie na własną szkodę,postanowienia artykułu 96 nie mają zastosowania.



88

TYTUŁ VII

POLITYKA GOSPODARCZA I PIENIĘŻNA

ROZDZIAŁ 1

POLITYKA GOSPODARCZA

Artykuł 98

Państwa Członkowskie prowadzą swoje polityki gospodarcze, mając na względzie przyczynianie siędo osiągania celów Wspólnoty określonych w artykule 2 i w kontekście ogólnych kierunkówokreślonych w artykule 99 ustęp 2. Państwa Członkowskie i Wspólnota działają w poszanowaniuzasady otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją, sprzyjając efektywnej alokacji zasobów,zgodnie z zasadami określonymi w artykule 4.

Artykuł 99

1. Państwa Członkowskie uznają swoje polityki gospodarcze za przedmiot wspólnego zaintere-sowania i koordynują je w ramach Rady, zgodnie z artykułem 98.

2. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji, opracowuje projekt ogól-nych kierunków polityk gospodarczych Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz składa sprawoz-danie Radzie Europejskiej.

Rada Europejska, na podstawie sprawozdania Rady, debatuje nad konkluzją w sprawie ogólnychkierunków polityk gospodarczych Państw Członkowskich i Wspólnoty.

Na podstawie tej konkluzji Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje zalecenie okreś-lające te ogólne kierunki. Rada informuje Parlament Europejski o swoim zaleceniu.

3. W celu zapewnienia ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych i trwałej konwergencjidokonań gospodarczych Państw Członkowskich, Rada, na podstawie sprawozdań przedstawionychprzez Komisję, nadzoruje rozwój sytuacji gospodarczej w każdym z Państw Członkowskich i weWspólnocie, jak również zgodność polityk gospodarczych z ogólnymi kierunkami określonymiw ustępie 2 oraz regularnie dokonuje oceny całościowej.

Dla potrzeb tego wielostronnego nadzoru Państwa Członkowskie przesyłają Komisji informacjeo ważnych środkach, które przyjęły w dziedzinie swej polityki gospodarczej oraz wszelkie inneinformacje, które uznają za niezbędne.



89

4. W przypadku gdy w ramach procedury określonej w ustępie 3 stwierdzi się, że politykigospodarcze Państwa Członkowskiego nie są zgodne z ogólnymi kierunkami określonymi w ustępie2 lub że zagrażają należytemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną na zalecenie Komisji, może kierować do danego Państwa Członkowskie-go niezbędne zalecenia. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, możezadecydować o podaniu swoich zaleceń do publicznej wiadomości.

Przewodniczący Rady i Komisja składają sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu dotyczącerezultatów wielostronnego nadzoru. Przewodniczący Rady może być wezwany do stawienia sięprzed właściwą komisją Parlamentu Europejskiego, jeśli Rada podała swoje zalecenia do publicznejwiadomości.

5. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 252, może przyjąć szczegó-łowe zasady procedury wielostronnego nadzoru, o której mowa w ustępach 3 i 4 niniejszegoartykułu.

Artykuł 100

1. Bez uszczerbku dla innych procedur przewidzianych w niniejszym Traktacie, Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może zadecydować o środkach odpowiednich dosytuacji gospodarczej, zwłaszcza jeśli pojawią się poważne trudności w zaopatrzeniu w niektóreprodukty.

2. W przypadku gdy Państwo Członkowskie ma trudności lub jest istotnie zagrożone poważ-nymi trudnościami z racji klęsk żywiołowych lub nadzwyczajnych okoliczności pozostających pozajego kontrolą, Rada, stanowiąc kwalifikowaną większością na wniosek Komisji, może przyznaćdanemu Państwu Członkowskiemu, pod pewnymi warunkami, wspólnotową pomoc finansową.Przewodniczący Rady informuje Parlament Europejski o podjętej decyzji.

Artykuł 101

1. Zakazane jest udzielanie przez EBC lub banki centralne Państw Członkowskich, zwane dalej„krajowymi bankami centralnymi”, pożyczek na pokrycie deficytu lub jakichkolwiek innych kredy-tów instytucjom lub organom Wspólnoty, rządom centralnym, władzom regionalnym, lokalnym lubinnym władzom publicznym, innym instytucjom lub przedsiębiorstwom publicznym Państw Człon-kowskich, jak również nabywanie bezpośrednio od nich przez EBC lub krajowe banki centralne ichpapierów dłużnych.



90

2. Ustęp 1 nie ma zastosowania do publicznych instytucji kredytowych, które, w ramachutrzymywania rezerw przez banki centralne, korzystają ze strony krajowych banków centralnychi EBC z takiego samego traktowania jak prywatne instytucje kredytowe.

Artykuł 102

1. Zakazany jest każdy środek nieoparty na względach o charakterze ostrożnościowym,ustanawiający uprzywilejowany dostęp instytucji lub organów Wspólnoty, rządów centralnych,władz regionalnych, lokalnych lub innych władz publicznych, innych instytucji lub przedsiębiorstwpublicznych Państw Członkowskich do instytucji finansowych.

2. Przed 1 stycznia 1994 roku Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 252,sprecyzuje definicje w celu zastosowania zakazu określonego w ustępie 1.

Artykuł 103

1. Wspólnota nie odpowiada za zobowiązania rządów centralnych, władz regionalnych, lokal-nych lub innych władz publicznych, innych instytucji lub przedsiębiorstw publicznych PaństwaCzłonkowskiego, ani ich nie przejmuje, z zastrzeżeniem wzajemnych gwarancji finansowych dlawspólnego wykonania określonego projektu. Państwo Członkowskie nie odpowiada za zobowiąza-nia rządów centralnych, władz regionalnych, lokalnych lub innych władz publicznych, innychinstytucji lub przedsiębiorstw publicznych innego Państwa Członkowskiego, ani ich nie przejmuje,z zastrzeżeniem wzajemnych gwarancji finansowych dla wspólnego wykonania określonego projek-tu.

2. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 252, może w razie potrzebysprecyzować definicje w celu zastosowania zakazów określonych w artykule 101 i w niniejszymartykule.

Artykuł 104

1. Państwa Członkowskie unikają nadmiernego deficytu budżetowego.

2. Komisja nadzoruje rozwój sytuacji budżetowej i wysokość długu publicznego w PaństwachCzłonkowskich w celu wykrycia oczywistych błędów. Bada ona poszanowanie dyscypliny budżeto-wej na podstawie poniższych dwóch kryteriów:

a) czy stosunek między planowanym lub rzeczywistym deficytem publicznym a produktemkrajowym brutto przekracza wartość odniesienia, chyba że:

— stosunek ten zmniejszył się znacznie oraz w sposób stały i osiągnął poziom bliskiwartości odniesienia,



91

— lub przekroczenie wartości odniesienia ma charakter wyjątkowy oraz tymczasowyi stosunek ten pozostaje bliski wartości odniesienia;

b) czy stosunek między długiem publicznym a produktem krajowym brutto przekracza wartośćodniesienia, chyba że stosunek ten zmniejsza się dostatecznie i zbliża się do wartościodniesienia w zadowalającym tempie.

Wartości odniesienia są sprecyzowane w Protokole w sprawie procedury dotyczącej nadmiernegodeficytu, który jest załączony do niniejszego Traktatu.

3. Jeśli Państwo Członkowskie nie spełnia wymogów jednego lub obu tych kryteriów, Komisjaopracowuje sprawozdanie. Sprawozdanie Komisji uwzględnia również to, czy deficyt publicznyprzekracza publiczne wydatki inwestycyjne i uwzględnia wszelkie inne istotne czynniki, w tymśredniookresową sytuację gospodarczą i budżetową Państwa Członkowskiego.

Komisja może także opracować sprawozdanie, jeśli mimo spełnienia wymagań wynikających z tychkryteriów uzna, że istnieje ryzyko nadmiernego deficytu w Państwie Członkowskim.

4. Komitet przewidziany w artykule 114 wydaje opinie w odniesieniu do sprawozdania Komisji.

5. Jeśli Komisja uzna, że w Państwie Członkowskim istnieje nadmierny deficyt lub że takideficyt może wystąpić, kieruje opinię do Rady.

6. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji i rozważywszy ewentualneuwagi danego Państwa Członkowskiego, decyduje, po dokonaniu ogólnej oceny, czy istniejenadmierny deficyt.

7. W przypadku gdy Rada, zgodnie z ustępem 6, podejmuje decyzję o istnieniu nadmiernegodeficytu, kieruje zalecenia do danego Państwa Członkowskiego, aby położyło ono kres tej sytuacjiw oznaczonym terminie. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 8, zalecenia te nie zostają podane dopublicznej wiadomości.

8. W przypadku gdy Rada stwierdzi, że w odpowiedzi na jej zalecenia żadne skutecznedziałanie nie zostało podjęte w oznaczonym terminie, może podać zalecenia do publicznejwiadomości.

9. Jeśli Państwo Członkowskie w dalszym ciągu nie realizuje zalecenia Rady, może ona wezwaćdane Państwo Członkowskie do przyjęcia w wyznaczonym terminie środków zmierzających dotakiego ograniczenia deficytu, jakie zostanie uznane przez Radę za niezbędne do zaradzeniasytuacji.

W takim przypadku Rada może zażądać od danego Państwa Członkowskiego przedstawieniasprawozdań według precyzyjnego harmonogramu, aby móc zbadać wysiłki dostosowawcze podjęteprzez to Państwo Członkowskie.

10. Prawa wniesienia skargi przewidziane w artykułach 226 i 227 nie mogą być wykonywanew ramach ustępów 1—9 niniejszego artykułu.



92

11. Tak długo jak Państwo Członkowskie nie stosuje się do decyzji przyjętej na podstawieustępu 9, Rada może zadecydować o zastosowaniu lub, w odpowiednim przypadku, o zaostrzeniujednego lub kilku z następujących środków:

— zażądać od danego Państwa Członkowskiego, aby opublikowało dodatkowe informacje, któreokreśli Rada, przed emisją obligacji i papierów wartościowych,

— wezwać Europejski Bank Inwestycyjny do ponownego rozważenia polityki udzielania pożyczekwobec danego Państwa Członkowskiego,

— zażądać złożenia we Wspólnocie przez dane Państwo Członkowskie nieoprocentowanegodepozytu o stosowanej wysokości aż do czasu, gdy, w ocenie Rady, nadmierny deficyt zostanieskorygowany,

— nałożyć grzywnę w stosownej wysokości.

Przewodniczący Rady informuje Parlament Europejski o podjętych decyzjach.

12. Rada uchyla wszystkie lub niektóre swoje decyzje określone w ustępach 6-9 i 11, w miaręjak nadmierny deficyt został, w ocenie Rady, skorygowany. Jeśli Rada uprzednio podała zaleceniado publicznej wiadomości, to z chwilą uchylenia decyzji przewidzianej w ustępie 8 oświadczapublicznie, że nie ma już nadmiernego deficytu w tym Państwie Członkowskim.

13. Rada, przyjmując decyzje określone w ustępach 7-9, 11 i 12, stanowi na zalecenie Komisjiwiększością dwóch trzecich głosów swoich członków, ważonych zgodnie z artykułem 205 ustęp 2,wyłączając głosy przedstawiciela danego Państwa Członkowskiego.

14. Uzupełniające przepisy dotyczące stosowania procedury opisanej w niniejszym artykuleznajdują się w Protokole w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu, załączonym doniniejszego Traktatu.

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskimi EBC, uchwala właściwe przepisy, które zastąpią ten Protokół.

Z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego ustępu, Rada, stanowiąc większością kwalifikowa-ną na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, określi przed 1 stycznia 1994roku szczegółowe warunki i definicje w celu zastosowania postanowień tego Protokołu.



93

ROZDZIAŁ 2

POLITYKA PIENIĘŻNA

Artykuł 105

1. Głównym celem ESBC jest utrzymanie stabilności cen. Bez uszczerbku dla celu stabilnościcen, ESBC wspiera ogólne polityki gospodarcze we Wspólnocie, mając na względzie przyczynianiesię do osiągnięcia celów Wspólnoty ustanowionych w artykule 2. ESBC działa w poszanowaniuzasady otwartej gospodarki rynkowej z wolną konkurencją, sprzyjając efektywnej alokacji zasobóworaz zgodnie z zasadami określonymi w artykule 4.

2. Podstawowe zadania ESBC polegają na:

— definiowaniu i urzeczywistnianiu polityki pieniężnej Wspólnoty,

— przeprowadzaniu operacji walutowych zgodnie z artykułem 111,

— utrzymywaniu i zarządzaniu oficjalnymi rezerwami walutowymi Państw Członkowskich,

— popieraniu należytego funkcjonowania systemów płatniczych.

3. Trzecie tiret ustępu 2 stosuje się bez uszczerbku dla utrzymywania i zarządzania przez rządyPaństw Członkowskich walutowymi kapitałami obrotowymi.

4. EBC jest konsultowany:

— w sprawie każdego projektowanego aktu wspólnotowego w dziedzinach podlegających jegokompetencji,

— przez władze krajowe w sprawie każdego projektu regulacji w dziedzinach podlegających jegokompetencji, lecz w granicach i na warunkach określonych przez Radę zgodnie z procedurąprzewidzianą w artykule 107 ustęp 6.

EBC może w dziedzinach podlegających jego kompetencji przedkładać opinie właściwym instytu-cjom lub organom Wspólnoty bądź władzom krajowym.

5. ESBC przyczynia się do należytego wykonywania polityk prowadzonych przez właściwewładze w odniesieniu do nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i do stabilnościsystemu finansowego.

6. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, po konsultacji z EBC i za zgodąParlamentu Europejskiego, może powierzyć EBC specyficzne zadania dotyczące politykw dziedzinie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i innymi instytucjamifinansowymi, z wyjątkiem instytucji ubezpieczeniowych.



94

Artykuł 106

1. EBC ma wyłączne prawo do upoważniania do emisji banknotów we Wspólnocie. Banknotytakie mogą emitować EBC i krajowe banki centralne. Banknoty emitowane przez EBC i krajowebanki centralne są jedynym legalnym środkiem płatniczym we Wspólnocie.

2. Państwa Członkowskie mogą emitować monety, z zastrzeżeniem zgody EBC co do wielkościemisji. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 252 i po konsultacji z EBC,może przyjąć środki w celu zharmonizowania nominałów i specyfikacji technicznych wszystkichmonet przeznaczonych do obiegu, w zakresie, w jakim jest to niezbędne do zapewnienianależytego ich obiegu we Wspólnocie.

Artykuł 107

1. ESBC złożony jest z EBC i krajowych banków centralnych.

2. EBC ma osobowość prawną.

3. ESBC jest kierowany przez organy decyzyjne EBC, którymi są Rada Prezesów i Zarząd.

4. Statut ESBC jest ustanowiony w Protokole dołączonym do niniejszego Traktatu.

5. Artykuły: 5.1, 5.2, 5.3, 17, 18, 19.1, 22, 23, 24, 26, 32.2, 32.3, 32.4, 32.6, 33.1 lit. a) i 36Statutu ESBC mogą być zmienione przez Radę, stanowiącą bądź większością kwalifikowaną nazalecenie EBC i po konsultacji z Komisją, bądź jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacjiz EBC. W każdym przypadku wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego.

6. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną bądź na wniosek Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim i EBC, bądź na zalecenie EBC i po konsultacji z Parlamentem Euro-pejskim i Komisją, uchwala przepisy, o których mowa w artykułach: 4, 5.4, 19.2, 20, 28.1, 29.2,30.4 i 34.3 Statutu ESBC.

Artykuł 108

W wykonywaniu uprawnień oraz zadań i obowiązków, które zostały im powierzone niniejszymTraktatem i Statutem ESBC, ani EBC, ani krajowy bank centralny, ani członek któregokolwiek z ichorganów decyzyjnych nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od instytucji czy organówwspólnotowych, rządów Państw Członkowskich, ani jakiegokolwiek innego organu. Instytucjei organy wspólnotowe, jak również rządy Państw Członkowskich zobowiązują się szanować tęzasadę i nie dążyć do wywierania wpływu na członków organów decyzyjnych EBC lub krajowychbanków centralnych przy wykonywaniu ich zadań.



95

Artykuł 109

Każde Państwo Członkowskie zapewnia, najpóźniej z datą ustanowienia ESBC, zgodność swojegoustawodawstwa krajowego, w tym statutu krajowego banku centralnego, z niniejszym Traktatemi Statutem ESBC.

Artykuł 110

1. W celu wykonania zadań powierzonych ESBC, EBC, zgodnie z niniejszym Traktatem i nawarunkach określonych w Statucie ESBC:

— uchwala rozporządzenia w zakresie niezbędnym do wykonania zadań określonych w artykule3.1 tiret pierwsze, artykułach 19.1, 22 i 25.2 Statutu ESBC, jak również w przypadkachprzewidzianych w aktach Rady, o których mowa w artykule 107 ustęp 6,

— podejmuje decyzje niezbędne do wykonania zadań powierzonych ESBC na podstawie niniej-szego Traktatu i Statutu ESBC,

— wydaje zalecenia i opinie.

2. Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane wewszystkich Państwach Członkowskich.

Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

Decyzja wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana.

Artykuły 253, 254 i 256 stosują się do rozporządzeń i decyzji przyjętych przez EBC.

EBC może zadecydować o opublikowaniu swych decyzji, zaleceń i opinii.

3. W granicach i na warunkach uchwalonych przez Radę zgodnie z procedurą przewidzianąw artykule 107 ustęp 6, EBC jest upoważniony, w przypadku nieposzanowania jego rozporządzeńi decyzji, do nakładania na przedsiębiorstwa grzywien i okresowych kar pieniężnych.

Artykuł 111

1. Na zasadzie odstępstwa od artykułu 300, Rada, stanowiąc jednomyślnie na zalecenie EBClub Komisji, po konsultacji z EBC w celu doprowadzenia do konsensusu zgodnego z celemstabilności cen, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, zgodnie z procedurą określonąw ustępie 3 w odniesieniu do ustaleń, o których tam mowa, może zawrzeć umowy formalnedotyczące systemu kursów wymiany ECU w stosunku do walut pozawspólnotowych. Rada,stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie EBC lub Komisji i po konsultacji z EBC, w celudoprowadzenia do konsensusu zgodnego z celem stabilności cen, może przyjąć, zmienić lubzrezygnować z centralnych kursów ECU w systemie kursów walutowych. Przewodniczący Radyinformuje Parlament Europejski o przyjęciu, zmianie lub rezygnacji z centralnych kursów ECU.



96

2. W przypadku braku systemu kursów walutowych w stosunku do jednej lub więcej walutpozawspólnotowych w rozumieniu ustępu 1, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną bądź nazalecenie Komisji i po konsultacji z EBC, bądź na zalecenie EBC, może określić ogólne kierunkipolityki kursów walutowych w stosunku do tych walut. Te ogólne kierunki nie naruszają pod-stawowego celu ESBC, a mianowicie utrzymania stabilności cen.

3. Na zasadzie odstępstwa od artykułu 300, w przypadku gdy umowy w sprawach odnoszą-cych się do reżimu pieniężnego lub kursowego powinny stanowić przedmiot rokowań międzyWspólnotą a jednym lub większą liczbą państw albo organizacji międzynarodowych, Rada,stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenie Komisji i po konsultacji z EBC, decydujeo ustaleniach dotyczących rokowań i zawarcia tych umów. Ustalenia te powinny zapewnićwyrażanie przez Wspólnotę jednolitego stanowiska. Komisja jest w pełni włączana do rokowań.

Umowy zawarte zgodnie z niniejszym ustępem wiążą instytucje Wspólnoty, EBC i PaństwaCzłonkowskie.

4. Z zastrzeżeniem ustępu 1, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisjii po konsultacji z EBC, decyduje o stanowisku, jakie zajmuje Wspólnota na poziomie międzynaro-dowym w odniesieniu do kwestii o szczególnym znaczeniu dla unii gospodarczej i walutowej orazo jej reprezentacji, w poszanowaniu podziału kompetencji przewidzianego w artykułach 99 i 105.

5. Bez uszczerbku dla kompetencji i umów wspólnotowych w dziedzinie unii gospodarczeji walutowej, Państwa Członkowskie mogą prowadzić rokowania w organach międzynarodowychi zawierać umowy międzynarodowe.

ROZDZIAŁ 3

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE

Artykuł 112

1. Rada Prezesów EBC składa się z członków Zarządu EBC i prezesów krajowych bankówcentralnych.

2. a) Zarząd składa się z prezesa, wiceprezesa i czterech innych członków.

b) Prezes, wiceprezes i pozostali członkowie Zarządu są mianowani za wspólnym porozu-mieniem przez rządy Państw Członkowskich na szczeblu szefów państw lub rządów, nazalecenie Rady i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz z Radą Prezesów EBC,spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie pieniądzalub bankowości.



97

Ich mandat trwa osiem lat i nie jest odnawialny.

Członkami Zarządu mogą być tylko obywatele Państw Członkowskich.

Artykuł 113

1. Przewodniczący Rady i członek Komisji mogą uczestniczyć, bez prawa głosowania,w posiedzeniach Rady Prezesów EBC.

Przewodniczący Rady może przedłożyć wniosek do rozważenia przez Radę Prezesów EBC.

2. Prezes EBC jest zapraszany do uczestniczenia w posiedzeniach Rady, kiedy dyskutuje onao sprawach dotyczących celów i zadań ESBC.

3. EBC kieruje sprawozdanie roczne z działalności ESBC i w sprawie polityki pieniężnej za rokubiegły i rok bieżący do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, jak również do Rady Euro-pejskiej. Prezes EBC przedstawia to sprawozdanie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu, który możeodbyć debatę generalną na tej podstawie.

Prezes EBC i inni członkowie Zarządu mogą, na żądanie Parlamentu Europejskiego lub z inicjatywywłasnej, być przesłuchani przez właściwe komisje Parlamentu Europejskiego.

Artykuł 114

1. W celu wspierania koordynacji polityk Państw Członkowskich w pełnym zakresie niezbęd-nym do funkcjonowania rynku wewnętrznego, ustanawia się Komitet Walutowy o charakterzedoradczym.

Zadania Komitetu to:

— śledzenie sytuacji pieniężnej i finansowej Państw Członkowskich i Wspólnoty, jak równieżogólnego systemu płatności Państw Członkowskich oraz regularne składanie Radzie i Komisjisprawozdań na ten temat,

— wydawanie opinii na żądanie Rady lub Komisji bądź z inicjatywy własnej dla tych instytucji,

— bez uszczerbku dla artykułu 207, przyczynianie się do przygotowania prac Rady określonychw artykułach 59 i 60, artykule 99 ustępy 2, 3, 4 i 5, artykułach 100, 102, 103, 104, artykule116 ustęp 2, artykule 117 ustęp 6, artykułach 119 i 120, artykule 121 ustęp 2 i w artykule122 ustęp 1,



98

— badanie, przynajmniej raz w roku, sytuacji w dziedzinie przepływów kapitału i swobodypłatności wynikających ze stosowania niniejszego Traktatu i środków przyjętych przez Radę;badanie to dotyczy wszystkich środków odnoszących się do przepływów kapitału i płatności;Komitet składa sprawozdanie Komisji i Radzie w sprawie wyników tego badania.

Państwa Członkowskie i Komisja, każde w swoim zakresie, mianują po dwóch członków KomitetuWalutowego.

2. Na początku trzeciego etapu ustanawia się Komitet Ekonomiczno-Finansowy. Komitet Walu-towy przewidziany w ustępie 1 zostaje rozwiązany.

Zadaniem Komitetu Ekonomiczno-Finansowego jest:

— wydawanie opinii na żądanie Rady lub Komisji bądź z inicjatywy własnej dla tych instytucji,

— śledzenie sytuacji gospodarczej i finansowej Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz regularneskładanie Radzie i Komisji sprawozdań na ten temat, zwłaszcza w sprawie stosunkówfinansowych z państwami trzecimi i z instytucjami międzynarodowymi,

— bez uszczerbku dla artykułu 207, przyczynianie się do przygotowania prac Rady określonychw artykułach 59 i 60, artykule 99 ustępy 2, 3, 4 i 5, artykułach 100, 102, 103, 104, artykule105 ustęp 6, artykule 106 ustęp 2, artykule 107 ustępy 5 i 6, artykułach 111 i 119, artykule120 ustępy 2 i 3, artykule 122 ustęp 2 i w artykule 123 ustępy 4 i 5 oraz wykonywanieinnych zadań doradczych i przygotowawczych, które są mu powierzane przez Radę,

— badanie, przynajmniej raz w roku, sytuacji w dziedzinie przepływów kapitału i swobodypłatności wynikających ze stosowania niniejszego Traktatu i środków przyjętych przez Radę;badanie to dotyczy wszystkich środków odnoszących się do przepływów kapitału i płatności;Komitet składa sprawozdanie Komisji i Radzie w sprawie wyników tego badania.

Państwa Członkowskie, Komisja i EBC mianują nie więcej niż po dwóch członków Komitetu.

3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC orazz Komitetem określonym w niniejszym artykule, uchwala przepisy dotyczące składu KomitetuEkonomiczno-Finansowego. Przewodniczący Rady informuje Parlament Europejski o podjętejdecyzji.



99

4. Oprócz zadań określonych w ustępie 2, jeśli i tak długo jak istnieją Państwa Członkowskieobjęte derogacją na mocy artykułów 122 i 123, Komitet śledzi sytuację pieniężną i finansową orazogólny system płatności tych Państw Członkowskich i regularnie składa Radzie i Komisji sprawoz-dania na ten temat.

Artykuł 115

W sprawach objętych zakresem zastosowania artykułu 99 ustęp 4, artykułu 104 z wyjątkiemustępu 14, artykułów 111, 121, 122 i artykułu 123 ustępy 4 i 5, Rada lub Państwo Członkowskiemoże żądać od Komisji sformułowania, w zależności od przypadku, zalecenia lub propozycji.Komisja bezzwłocznie rozpatruje to żądanie i przedstawia konkluzje Radzie.

ROZDZIAŁ 4

POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE

Artykuł 116

1. Drugi etap urzeczywistniania unii gospodarczej i walutowej rozpoczyna się 1 stycznia 1994roku.

2. Przed tą datą:

a) każde Państwo Członkowskie:

— przyjmuje, w miarę potrzeby, właściwe środki w celu dostosowania się do zakazówprzewidzianych w artykule 56, artykule 101 i w artykule 102 ustęp 1,

— uchwala, jeśli jest to niezbędne, w celu umożliwienia oceny przewidzianej w punkcie b),wieloletnie programy zmierzające do zapewnienia trwałej konwergencji potrzebnej dourzeczywistnienia unii gospodarczej i walutowej, w szczególności w zakresie stabilnościcen i zdrowej sytuacji finansów publicznych;

b) Rada, na podstawie sprawozdania Komisji, ocenia postęp osiągnięty w sferze konwergencjigospodarczej i pieniężnej, zwłaszcza w zakresie stabilności cen i zdrowej sytuacji finansówpublicznych, jak również postęp dokonany we wprowadzaniu w życie prawodawstwa wspól-notowego dotyczącego rynku wewnętrznego.

3. Postanowienia artykułu 101, artykułu 102 ustęp 1, artykułu 103 ustęp 1 i artykułu 104z wyjątkiem ustępów 1, 9, 11, 14 stosują się od początku drugiego etapu.



100

Postanowienia artykułu 100 ustęp 2, artykułu 104 ustępy 1, 9 i 11, artykułów 105, 106, 108,111, 112 i 113 oraz artykułu 114 ustępy 2 i 4 stosują się od początku trzeciego etapu.

4. W trakcie drugiego etapu Państwa Członkowskie czynią wysiłki w celu uniknięcia nadmier-nych deficytów budżetowych.

5. W trakcie drugiego etapu każde Państwo Członkowskie rozpoczyna, w stosownym przy-padku, proces prowadzący do niezależności swojego banku centralnego, zgodnie z artykułem 109.

Artykuł 117

1. Od początku drugiego etapu ustanowiony zostaje i podejmuje swoje obowiązki EuropejskiInstytut Walutowy, zwany dalej EIW; ma on osobowość prawną oraz jest kierowany i zarządzanyprzez Radę, składającą się z jej prezesa i prezesów krajowych banków centralnych, z których jedenbędzie jej wiceprezesem.

Prezes jest mianowany za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich naszczeblu szefów państw lub rządów na zalecenie Rady EIW oraz po konsultacji z ParlamentemEuropejskim i Radą. Prezes jest wybierany spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniuzawodowym w dziedzinie pieniądza lub bankowości. Prezes EIW musi być obywatelem PaństwaCzłonkowskiego. Rada EIW mianuje wiceprezesa.

Statut EIW jest ustanowiony w Protokole dołączonym do niniejszego Traktatu.

2. EIW:

— umacnia współpracę między krajowymi bankami centralnymi,

— umacnia koordynację polityk pieniężnych Państw Członkowskich, dążąc do zapewnieniastabilności cen,

— nadzoruje funkcjonowanie europejskiego systemu walutowego,

— udziela konsultacji w kwestiach, które podlegają kompetencji krajowych banków centralnychi wpływają na stabilność instytucji i rynków finansowych,

— przejmuje funkcje wykonywane dotąd przez Europejski Fundusz Współpracy Walutowej, któryzostaje rozwiązany; procedury likwidacyjne są określone w Statucie EIW,

— ułatwia korzystanie z ECU i nadzoruje jego rozwój, w tym sprawne funkcjonowanie systemukompensacyjnego w ECU.

3. W celu przygotowania trzeciego etapu EIW:

— przygotowuje dokumenty i procedury niezbędne do prowadzenia jednolitej polityki pieniężnejw trakcie trzeciego etapu,



101

— zachęca do harmonizacji, jeśli istnieje potrzeba, reguł i praktyk rządzących gromadzeniem,tworzeniem i upowszechnianiem statystyk w dziedzinie podlegającej jego kompetencji,

— opracowuje reguły operacji, które będą przeprowadzane przez krajowe banki centralnew ramach ESBC,

— wspiera skuteczność płatności transgranicznych,

— nadzoruje techniczne przygotowanie banknotów ECU.

Najpóźniej do 31 grudnia 1996 roku EIW sprecyzuje ramy regulacyjne, organizacyjne i logistyczne,które są potrzebne ESBC do wykonywania zadań podczas trzeciego etapu. Ramy te są przedkładanedo decyzji EBC z dniem jego ustanowienia.

4. EIW, stanowiąc większością dwóch trzecich członków jego Rady, może:

— wydawać opinie lub zalecenia w sprawie ogólnego kierunku polityki pieniężnej i politykiwalutowej, jak również w sprawie związanych z nimi środków podjętych w każdym PaństwieCzłonkowskim,

— przedkładać opinie lub zalecenia rządom i Radzie w sprawie polityk, które mogą wpłynąć nawewnętrzną lub zewnętrzną sytuację pieniężną we Wspólnocie, a zwłaszcza na funkcjonowa-nie europejskiego systemu walutowego,

— kierować zalecenia do władz monetarnych Państw Członkowskich w sprawie prowadzeniaprzez nie polityki pieniężnej.

5. EIW może jednomyślnie zadecydować o podaniu swoich opinii i zaleceń do wiadomościpublicznej.

6. EIW jest konsultowany przez Radę w sprawie każdego projektowanego aktu wspólnotowegow dziedzinie podlegającej jego kompetencji.

W granicach i na warunkach określonych przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną nawniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz EIW, EIW jest konsultowanyprzez władze Państw Członkowskich w sprawie każdego projektu przepisów prawnych w dziedziniepodlegającej jego kompetencji.

7. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Euro-pejskim oraz EIW, może powierzyć EIW inne zadania do przygotowania trzeciego etapu.

8. W przypadku gdy niniejszy Traktat przyznaje EBC rolę doradczą, wzmianki dotyczące EBCnależy, przed jego ustanowieniem, rozumieć jako odnoszące się do EIW.



102

9. W trakcie drugiego etapu termin „EBC” stosowany w artykułach 230, 232, 233, 234, 237i 288 jest rozumiany jako odnoszący się do EIW.

Artykuł 118

Skład walut koszyka ECU pozostaje niezmieniony.

Od początku trzeciego etapu wartość ECU jest określona nieodwołalnie, zgodnie z artykułem 123ustęp 4.

Artykuł 119

1. W przypadku trudności lub poważnego zagrożenia trudnościami w bilansie płatniczymPaństwa Członkowskiego wynikających bądź z ogólnego zachwiania bilansu płatniczego, bądźz charakteru walut, jakimi dysponuje, zwłaszcza gdy trudności te mogą narazić na niebezpieczeń-stwo funkcjonowanie wspólnego rynku lub stopniową realizację wspólnej polityki handlowej,Komisja niezwłocznie bada sytuację tego Państwa, jak również działanie, jakie państwo to podjęłolub może podjąć zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu, odwołując się do wszelkichdostępnych środków. Komisja wskazuje środki, których przyjęcie zaleca danemu państwu.

Jeśli działanie podjęte przez Państwo Członkowskie i środki sugerowane przez Komisję nie okazująsię wystarczające do przezwyciężenia trudności lub zagrożeń trudnościami, Komisja zaleca Radzie,po konsultacji z Komitetem określonym w artykule 114, przyznanie wzajemnej pomocy i właściwejej metody.

Komisja regularnie informuje Radę o sytuacji i jej rozwoju.

2. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyznaje taką wzajemną pomoc; uchwaladyrektywy lub decyzje określające jej warunki i szczegóły. Wzajemna pomoc może przyjąćzwłaszcza formę:

a) uzgodnionego działania w ramach innych organizacji międzynarodowych, do których PaństwaCzłonkowskie mogą się zwrócić;

b) środków niezbędnych do uniknięcia zakłóceń w handlu, gdy państwo znajdujące się w trudnejsytuacji utrzymuje lub przywraca ograniczenia ilościowe w stosunku do państw trzecich;

c) udzielenia ograniczonych kredytów przez inne Państwa Członkowskie, z zastrzeżeniem ichzgody.



103

3. Jeśli wzajemna pomoc zalecona przez Komisję nie została przyznana przez Radę lub jeśliprzyznana wzajemna pomoc i przyjęte środki są niewystarczające, Komisja upoważnia Państwomające trudności do podjęcia środków ochronnych, których warunki i szczegóły określa Komisja.

Takie upoważnienie może zostać odwołane, a powyższe warunki i szczegóły zmienione przez Radę,stanowiącą większością kwalifikowaną.

4. Z zastrzeżeniem artykułu 122 ustęp 6, niniejszego artykułu nie stosuje się od początkutrzeciego etapu.

Artykuł 120

1. W przypadku nagłego kryzysu w bilansie płatniczym i jeśli decyzja w rozumieniu artykułu119 ustęp 2 nie zostaje niezwłocznie wydana, zainteresowane Państwo Członkowskie może podjąć,w charakterze środków zapobiegawczych, niezbędne środki ochronne. Środki te powinny powodo-wać jak najmniejsze zakłócenia w funkcjonowaniu wspólnego rynku i nie mogą wykraczać poza to,co jest ściśle konieczne do pokonania powstałych nagle trudności.

2. Komisja i pozostałe Państwa Członkowskie są informowane o takich środkach ochronnychnajpóźniej w chwili ich wejścia w życie. Komisja może zalecić Radzie udzielenie wzajemnej pomocyzgodnie z artykułem 119.

3. Po wydaniu opinii przez Komisję i po konsultacji z Komitetem określonym w artykule 114,Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować, że zainteresowane Państwo Człon-kowskie zmienia, zawiesza lub znosi powyższe środki ochronne.

4. Z zastrzeżeniem artykułu 122 ustęp 6, niniejszego artykułu nie stosuje się od początkutrzeciego etapu.

Artykuł 121

1. Komisja i EIW składają Radzie sprawozdania w sprawie postępów dokonanych przezPaństwa Członkowskie w wypełnianiu ich zobowiązań w zakresie urzeczywistnienia unii gospodar-czej i walutowej. Sprawozdania te określają, czy ustawodawstwo krajowe każdego Państwa Człon-kowskiego, w tym statuty jego krajowego banku centralnego, jest zgodne z artykułami 108 i 109niniejszego Traktatu i ze Statutem ESBC. Sprawozdania określają również, czy osiągnięty zostałwysoki poziom trwałej konwergencji, analizując, w jakim stopniu każde Państwo Członkowskiespełniło następujące kryteria:



104

— osiągnięcie wysokiego stopnia stabilności cen; będzie to wynikało ze stopy inflacji zbliżonej doistniejącej w co najwyżej trzech Państwach Członkowskich, które mają najlepsze rezultatyw dziedzinie stabilności cen,

— stabilna sytuacja finansów publicznych; będzie to wynikało z sytuacji budżetowej, która niewykazuje nadmiernego deficytu budżetowego w rozumieniu artykułu 104 ustęp 6,

— poszanowanie zwykłych marginesów wahań kursów przewidzianych mechanizmem wymianywalut europejskiego systemu walutowego przez co najmniej dwa lata, bez dewaluacjiw stosunku do waluty innego Państwa Członkowskiego,

— trwały charakter konwergencji osiągniętej przez Państwo Członkowskie i jego udziałuw mechanizmie wymiany walut europejskiego systemu walutowego, co odzwierciedla sięw poziomach długoterminowych stóp procentowych.

Cztery kryteria określone w niniejszym ustępie i odpowiednie okresy, podczas których każde mabyć przestrzegane, są sprecyzowane w Protokole załączonym do niniejszego Traktatu. SprawozdaniaKomisji i EIW biorą również pod uwagę stan rozwoju ECU, wyniki integracji rynków, sytuacjęi rozwój równowagi płatności bieżących oraz ocenę rozwoju jednostkowych kosztów pracy i innychwskaźników cen.

2. Na podstawie tych sprawozdań Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalecenieKomisji, ocenia:

— w stosunku do każdego Państwa Członkowskiego, czy spełnia ono warunki niezbędne doprzyjęcia jednej waluty,

— czy większość Państw Członkowskich spełnia warunki konieczne do przyjęcia jednej waluty,

i przesyła swoje wnioski w formie zaleceń Radzie zebranej w składzie szefów państw lub rządów.Parlament Europejski jest konsultowany i przesyła swoją opinię Radzie zebranej w składzie szefówpaństw lub rządów.

3. Uwzględniając należycie sprawozdania określone w ustępie 1 oraz opinię Parlamentu Euro-pejskiego określoną w ustępie 2, Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów, stanowiącwiększością kwalifikowaną, najpóźniej do 31 grudnia 1996 roku:

— decyduje, na podstawie zaleceń Rady określonych w ustępie 2, czy większość PaństwCzłonkowskich spełnia warunki niezbędne do przyjęcia jednej waluty,



105

— decyduje, czy właściwe jest wejście przez Wspólnotę w trzeci etap,

a jeżeli tak, to:

— określa datę rozpoczęcia trzeciego etapu.

4. Jeśli do końca 1997 roku data rozpoczęcia trzeciego etapu nie zostanie określona, trzecietap rozpocznie się 1 stycznia 1999 roku. Przed 1 lipca 1998 roku, Rada zebrana w składzieszefów państw lub rządów, po powtórzeniu procedury przewidzianej w ustępach 1 i 2, z wyjątkiemdrugiego tiret w ustępie 2, biorąc pod uwagę sprawozdania określone w ustępie 1 i opinięParlamentu Europejskiego, potwierdza większością kwalifikowaną i na podstawie zaleceń Radyokreślonych w ustępie 2, które Państwa Członkowskie spełniają warunki konieczne do przyjęciajednej waluty.

Artykuł 122

1. Jeśli zgodnie z artykułem 121 ustęp 3 została podjęta decyzja ustalająca datę, Rada, napodstawie swych zaleceń określonych w artykule 121 ustęp 2, stanowiąc większością kwalifikowanąna zalecenie Komisji, zdecyduje, czy, a jeśli tak, to które Państwa Członkowskie są objęte derogacją,tak jak jest ona zdefiniowana w ustępie 3 niniejszego artykułu. Te Państwa Członkowskie zwane sądalej „Państwami Członkowskimi objętymi derogacją”.

Jeśli Rada potwierdziła, na podstawie artykułu 121 ustęp 4, które Państwa Członkowskie spełniająwarunki niezbędne do przyjęcia jednej waluty, Państwa Członkowskie, które nie spełniają tychwarunków są objęte derogacją, tak jak jest ona zdefiniowana w ustępie 3 niniejszego artykułu. TePaństwa Członkowskie zwane są dalej „Państwami Członkowskimi objętymi derogacją”.

2. Przynajmniej co dwa lata lub na żądanie Państwa Członkowskiego objętego derogacjąKomisja i EBC składają sprawozdanie Radzie, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 121ustęp 1. Po konsultacji z Parlamentem Europejskim i dyskusji w ramach Rady zebranej w składzieszefów państw lub rządów, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji,decyduje, które Państwa Członkowskie objęte derogacją spełniają niezbędne warunki, na podstawiekryteriów określonych w artykule 121 ustęp 1, i uchyla derogacje w stosunku do danych PaństwCzłonkowskich.

3. Derogacja w rozumieniu ustępu 1 powoduje, że następujące artykuły nie mają zastosowaniado danego Państwa Członkowskiego: artykuł 104 ustępy 9 i 11, artykuł 105 ustępy 1, 2, 3 i 5,artykuły 106, 110 i 111 oraz artykuł 112 ustęp 2 lit. b). Wyłączenie tego Państwa Członkow-skiego i jego krajowego banku centralnego z zakresu praw i obowiązków w ramach ESBC jestprzewidziane w rozdziale IX Statutu ESBC.



106

4. W artykule 105 ustępy 1, 2 i 3, w artykułach 106, 110 i 111 oraz w artykule 112 ustęp2 lit. b) przez „Państwa Członkowskie” rozumie się „Państwa Członkowskie nieobjęte derogacją”.

5. Prawa głosu Państw Członkowskich objętych derogacją są zawieszone co do decyzji Radyokreślonych w artykułach niniejszego Traktatu wymienionych w ustępie 3. W tym przypadku, nazasadzie odstępstwa od artykułu 205 i artykułu 250 ustęp 1, większość kwalifikowana jestokreślona jako dwie trzecie głosów przedstawicieli Państw Członkowskich nieobjętych derogacją,ważonych zgodnie z artykułem 205 ustęp 2, a jednomyślność tych Państw Członkowskichwymagana jest w odniesieniu do każdego aktu wymagającego jednomyślności.

6. Artykuły 119 i 120 stosują się nadal do Państwa Członkowskiego objętego derogacją.

Artykuł 123

1. Natychmiast po podjęciu, zgodnie z artykułem 121 ustęp 3, decyzji określającej datęrozpoczęcia trzeciego etapu lub, w odpowiednim przypadku, natychmiast po 1 lipca 1998 roku:

— Rada przyjmuje przepisy określone w artykule 107 ustęp 6,

— rządy Państw Członkowskich nieobjętych derogacją mianują, zgodnie z procedurą określonąw artykule 50 Statutu ESBC, prezesa, wiceprezesa i pozostałych członków Zarządu EBC. Jeśliistnieją Państwa Członkowskie objęte derogacją, liczba członków wchodzących w skład Za-rządu może być mniejsza od przewidzianej w artykule 11.1 Statutu ESBC, ale w żadnymwypadku nie może być mniejsza od czterech.

Natychmiast po mianowaniu Zarządu ustanawiane są ESBC i EBC, które przygotowują się dopełnego funkcjonowania, tak jak to określono w niniejszym Traktacie i Statucie ESBC. Rozpoczy-nają one w pełni wykonywanie swych uprawnień od pierwszego dnia trzeciego etapu.

2. Z chwilą ustanowienia EBC, przejmuje on, w miarę potrzeby, zadania EIW. EIW ulegalikwidacji wraz z ustanowieniem EBC; procedury likwidacyjne są przewidziane w Statucie EIW.



107

3. Jeśli i tak długo jak istnieją Państwa Członkowskie objęte derogacją oraz bez uszczerbku dlaartykułu 107 ustęp 3 niniejszego Traktatu, Rada Ogólna EBC określona w artykule 45 Statutu ESBCjest ukonstytuowana jako trzeci organ decyzyjny EBC.

4. Z dniem rozpoczęcia trzeciego etapu, Rada, stanowiąc jednomyślnie głosami Państw Człon-kowskich nieobjętych derogacją, na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, uchwala kursywymiany, zgodnie z którymi ich waluty są nieodwołalnie powiązane oraz zgodnie z którymiustalony zostaje nieodwołalnie kurs, po jakim ECU zastępuje te waluty, a ECU staje się samodzielnąwalutą. Środek ten nie zmienia wartości zewnętrznej ECU. Rada, stanowiąc kwalifikowaną więk-szością głosów wymienionych Państw Członkowskich, na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC,podejmuje inne środki niezbędne do szybkiego wprowadzenia ECU jako jednej waluty w tychPaństwach Członkowskich. Zdanie drugie artykułu 122 ustęp 5 stosuje się.

5. Jeśli decyduje się, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 122 ustęp 2, o uchyleniuderogacji, Rada, stanowiąc jednomyślnie głosami Państw Członkowskich nieobjętych derogacją orazdanego Państwa Członkowskiego na wniosek Komisji i po konsultacji z EBC, określa kurs, po jakimECU zastępuje walutę danego Państwa Członkowskiego, oraz decyduje o innych środkach niezbęd-nych do wprowadzenia ECU jako jednej waluty w danym Państwie Członkowskim.

Artykuł 124

1. Aż do rozpoczęcia trzeciego etapu każde Państwo Członkowskie traktuje swoją politykękursową jako przedmiot wspólnego zainteresowania. Czyniąc to, Państwa Członkowskie uwzględ-niają doświadczenia zdobyte dzięki współpracy w ramach europejskiego systemu walutowego (ESW)i dzięki rozwojowi ECU, w poszanowaniu istniejących w tej dziedzinie kompetencji.

2. Od początku trzeciego etapu i tak długo jak Państwo Członkowskie jest objęte derogacją,ustęp 1 stosuje się analogicznie do polityki kursowej tego Państwa Członkowskiego.

TYTUŁ VIII

ZATRUDNIENIE

Artykuł 125

Państwa Członkowskie i Wspólnota działają, zgodnie z niniejszym tytułem, w celu wypracowaniastrategii dla zatrudnienia, a w szczególności w celu wsparcia siły roboczej wykwalifikowanej,przeszkolonej i zdolnej do dostosowania się, jak również rynków pracy reagujących na zmianygospodarcze, mając na względzie osiągnięcie celów określonych w artykule 2 Traktatu o UniiEuropejskiej i artykule 2 niniejszego Traktatu.



108

Artykuł 126

1. Państwa Członkowskie swoimi politykami zatrudnienia przyczyniają się do osiągnięcia celówokreślonych w artykule 125 w sposób zgodny z ogólnymi kierunkami polityk gospodarczychPaństw Członkowskich i Wspólnoty, przyjętymi w wykonaniu artykułu 99 ustęp 2.

2. Państwa Członkowskie, uwzględniając praktyki krajowe związane z funkcjami partnerówspołecznych, uważają wspieranie zatrudnienia za przedmiot wspólnego zainteresowaniai koordynują swoje działania w tym względzie w ramach Rady, zgodnie z artykułem 128.

Artykuł 127

1. Wspólnota przyczynia się do urzeczywistnienia wysokiego poziomu zatrudnienia, zachęcającdo współpracy Państwa Członkowskie i, w razie potrzeby, wspierając i uzupełniając ich działanie.Czyniąc to, szanuje ona w pełni kompetencje Państw Członkowskich w tej dziedzinie.

2. Cel osiągnięcia wysokiego poziomu zatrudnienia brany jest pod uwagę przy definiowaniui wykonywaniu polityk i działań Wspólnoty.

Artykuł 128

1. Rada Europejska bada co roku sytuację zatrudnienia we Wspólnocie i przyjmuje konkluzjew tym przedmiocie na podstawie wspólnego sprawozdania rocznego Rady i Komisji.

2. Na podstawie konkluzji Rady Europejskiej, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną nawniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, Komitetem Ekonomiczno-Społecz-nym, Komitetem Regionów i Komitetem ds. zatrudnienia określonym w artykule 130, opracowujeco roku wytyczne, które Państwa Członkowskie uwzględniają w swoich politykach zatrudnienia.Wytyczne te są zgodne z ogólnymi kierunkami przyjmowanymi w wykonaniu artykułu 99 ustęp 2.

3. Każde Państwo Członkowskie przesyła do Rady i Komisji roczne sprawozdanie w sprawiepodstawowych środków, jakie przyjęło w celu wykonania swej polityki zatrudnienia w świetlewytycznych określonych w ustępie 2.

4. Na podstawie sprawozdań określonych w ustępie 3 i po uzyskaniu opinii Komitetu ds.zatrudnienia, Rada corocznie analizuje w świetle wytycznych dotyczących zatrudnienia realizacjępolityk zatrudnienia Państw Członkowskich. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na zalece-nie Komisji, może, jeśli uzna to za właściwe w kontekście dokonanej analizy, skierować zaleceniado Państw Członkowskich.



109

5. Na podstawie wyników tej analizy Rada i Komisja kierują do Rady Europejskiej wspólnesprawozdanie roczne dotyczące sytuacji zatrudnienia we Wspólnocie i urzeczywistnienia wytycz-nych dotyczących zatrudnienia.

Artykuł 129

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, może podjąć działania zachęcające, zmierzającedo sprzyjania współpracy między Państwami Członkowskimi oraz wspierania ich działańw dziedzinie zatrudnienia poprzez inicjatywy mające na celu rozwijanie wymiany informacjii najlepszych praktyk, dostarczając analizy porównawcze i porady, jak również popierając podejścianowatorskie i oceniając doświadczenia, zwłaszcza przez odwołanie się do projektów pilotażowych.

Środki te nie obejmują harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkow-skich.

Artykuł 130

Rada, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ustanawia Komitet ds. zatrudnienia o charakterzedoradczym w celu promowania koordynacji między Państwami Członkowskimi polityk zatrudnieniai w zakresie rynku pracy. Zadania Komitetu to:

— śledzenie rozwoju sytuacji zatrudnienia i polityk zatrudnienia w Państwach Członkowskichi we Wspólnocie,

— bez uszczerbku dla artykułu 207, formułowanie opinii na żądanie Rady lub Komisji, bądźz inicjatywy własnej, oraz przyczynianie się do przygotowania działań Rady określonychw artykule 128.

W wypełnianiu swojego mandatu Komitet konsultuje się z partnerami społecznymi.

Każde Państwo Członkowskie i Komisja mianują po dwóch członków Komitetu.

TYTUŁ IX

WSPÓLNA POLITYKA HANDLOWA

Artykuł 131

Poprzez utworzenie między sobą unii celnej Państwa Członkowskie zamierzają przyczynić się, wewspólnym interesie, do harmonijnego rozwoju handlu światowego, stopniowego zniesienia ograni-czeń w handlu międzynarodowym i obniżenia barier celnych.

Wspólna polityka handlowa uwzględnia korzystny wpływ, jaki może mieć zniesienie ceł międzyPaństwami Członkowskimi na zwiększenie siły konkurencyjnej przedsiębiorstw w tych Państwach.



110

Artykuł 132

1. Bez uszczerbku dla zobowiązań przyjętych przez Państwa Członkowskie w ramach innychorganizacji międzynarodowych, Państwa Członkowskie stopniowo harmonizują systemy, w ramachktórych przyznają pomoc w wywozie do państw trzecich, w zakresie niezbędnym do uniknięciazakłóceń w konkurencji między przedsiębiorstwami Wspólnoty.

Na wniosek Komisji Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, uchwala niezbędne w tym celudyrektywy.

2. Powyższe postanowienia nie mają zastosowania do zwrotu ceł lub opłat o skutku równo-ważnym ani do zwrotu opłat pośrednich, w tym podatku obrotowego, akcyzy i innych podatkówpośrednich, które są nakładane w związku z wywozem towaru z Państwa Członkowskiego dopaństwa trzeciego, w zakresie, w jakim zwroty te nie przekraczają wysokości opłat nałożonychbezpośrednio lub pośrednio na produkty wywożone.

Artykuł 133

1. Wspólna polityka handlowa jest oparta na jednolitych zasadach, zwłaszcza w odniesieniu dozmian stawek celnych, zawierania umów celnych i handlowych, ujednolicenia środków liberalizacyj-nych, polityki eksportowej i handlowych środków ochronnych podejmowanych w przypadkudumpingu lub subsydiów.

2. Komisja przedkłada Radzie propozycje w celu wykonania wspólnej polityki handlowej.

3. Jeżeli istnieje potrzeba wynegocjowania umów z jednym lub większą liczbą państw alboorganizacji międzynarodowych, Komisja przedstawia zalecenia Radzie, która upoważnia ją dorozpoczęcia koniecznych rokowań. Rada i Komisja są odpowiedzialne za zapewnienie zgodnościumów będących przedmiotem rokowań z wewnętrznymi politykami i zasadami Wspólnoty.

Komisja prowadzi te rokowania w konsultacji ze specjalnym komitetem wyznaczonym przez Radęw celu wsparcia jej w tym zadaniu i w ramach dyrektyw, jakie Rada może do niej kierować.Komisja regularnie składa specjalnemu komitetowi sprawozdanie w sprawie postępuw rokowaniach.

Stosują się odpowiednie postanowienia artykułu 300.

4. W wykonywaniu uprawnień przyznanych jej niniejszym artykułem Rada stanowi większościąkwalifikowaną.



111

5. Ustępy 1-4 stosują się również do rokowań i zawierania umów w dziedzinie handluusługami i handlowych aspektów własności intelektualnej, w zakresie, w jakim umowy te nie sąobjęte tymi ustępami i bez uszczerbku dla ustępu 6.

Na zasadzie odstępstwa od ustępu 4, Rada, prowadząc rokowania i zawierając umowę w jednejz dziedzin określonych w akapicie pierwszym, stanowi jednomyślnie, jeżeli umowa ta zawierapostanowienia wymagające jednomyślności do przyjęcia przepisów wewnętrznych lub jeżeli dotyczyona dziedziny, w której Wspólnota nie wykonała jeszcze, przyjmując przepisy wewnętrzne,uprawnień przyznanych jej niniejszym Traktatem.

W odniesieniu do rokowań i zawierania umów horyzontalnych, Rada stanowi jednomyślniew zakresie, w jakim dotyczą one również poprzedniego akapitu lub drugiego akapitu ustępu 6.

Niniejszy ustęp nie narusza prawa Państw Członkowskich do utrzymywania i zawierania umówz państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi, w zakresie, w jakim umowy te sązgodne z prawem wspólnotowym i innymi odpowiednimi umowami międzynarodowymi.

6. Rada nie może zawrzeć umowy, jeśli zawiera ona postanowienia wykraczające poza we-wnętrzne kompetencje Wspólnoty, w szczególności zmierzające do harmonizacji ustawowychi wykonawczych przepisów Państw Członkowskich w dziedzinie, w której niniejszy Traktatwyklucza harmonizację.

Z tego względu, na zasadzie odstępstwa od pierwszego akapitu ustępu 5, umowy dotyczące handluusługami w dziedzinie kultury i audiowizualnymi, usługami edukacyjnymi oraz usługami socjalnymii w zakresie zdrowia ludzkiego należą do dzielonych kompetencji Wspólnoty i jej PaństwCzłonkowskich. Wskutek tego, oprócz decyzji Wspólnoty podjętej zgodnie z odpowiednimi posta-nowieniami artykułu 300, rokowania w sprawie takich umów wymagają wspólnego porozumieniaPaństw Członkowskich. Umowy będące przedmiotem tych rokowań są zawierane wspólnie przezWspólnotę i Państwa Członkowskie.

Rokowania i zawieranie umów międzynarodowych w dziedzinie transportu podlegają postanowie-niom tytułu V i artykułu 300.

7. Bez uszczerbku dla pierwszego akapitu ustępu 6, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosekKomisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może rozszerzyć zastosowanie ustępów 1-4na rokowania i umowy międzynarodowe dotyczące praw własności intelektualnej w zakresie,w jakim nie są one objęte ustępem 5.



112

Artykuł 134

W celu zapewnienia, że wykonanie przez Państwa Członkowskie środków polityki handlowejprzyjętych zgodnie z niniejszym Traktatem nie będzie uniemożliwione przez zakłócenia w handlu,albo gdy różnice między tymi środkami powodują trudności gospodarcze w jednym lub większejliczbie Państw, Komisja zaleca niezbędne metody współpracy między Państwami Członkowskimi.Jeżeli tego nie czyni, może upoważnić Państwa Członkowskie do podjęcia koniecznych środkówochronnych, których warunki i sposoby wykonania określi.

W nagłym przypadku, Państwa Członkowskie żądają od Komisji wydania upoważnienia do samo-dzielnego podjęcia koniecznych środków, a ta decyduje jak najszybciej; następnie zainteresowanePaństwa Członkowskie notyfikują te środki pozostałym Państwom Członkowskim. Komisja możew każdej chwili postanowić, że Państwa Członkowskie muszą zmienić lub znieść takie środki.

W wyborze środków pierwszeństwo jest przyznane środkom powodującym najmniejsze zakłóceniaw funkcjonowaniu wspólnego rynku.

TYTUŁ X

WSPÓŁPRACA CELNA

Artykuł 135

W zakresie stosowania niniejszego Traktatu Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określonąw artykule 251, podejmuje środki w celu wzmocnienia współpracy celnej między PaństwamiCzłonkowskimi i między nimi a Komisją. Środki te nie dotyczą ani stosowania krajowego prawakarnego, ani krajowej administracji wymiaru sprawiedliwości.

TYTUŁ XI

POLITYKA SPOŁECZNA, EDUKACJA, KSZTAŁCENIE ZAWODOWE I MŁODZIEŻ

ROZDZIAŁ 1

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE ZAGADNIEŃ SPOŁECZNYCH

Artykuł 136

Wspólnota i Państwa Członkowskie, świadome podstawowych praw socjalnych wyrażonychw Europejskiej Karcie Społecznej, podpisanej w Turynie 18 października 1961 roku oraz weWspólnotowej Karcie Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników z 1989 roku, mają na celupromowanie zatrudnienia, poprawę warunków życia i pracy, tak aby umożliwić ich wyrównaniez jednoczesnym zachowaniem postępu, odpowiednią ochronę socjalną, dialog między partneramispołecznymi, rozwój zasobów ludzkich pozwalający podnosić i utrzymać poziom zatrudnienia orazprzeciwdziałanie wyłączeniu.



113

W tym celu Wspólnota i Państwa Członkowskie wprowadzają w życie środki, które uwzględniająróżnorodność praktyk krajowych, w szczególności w dziedzinie stosunków umownych, jak równieżpotrzebę utrzymania konkurencyjności gospodarki Wspólnoty.

Uważają one, że taki rozwój będzie wynikał nie tylko z funkcjonowania wspólnego rynku, którybędzie sprzyjał harmonizacji systemów społecznych, ale też z procedur przewidzianychw niniejszym Traktacie oraz ze zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczychi administracyjnych.

Artykuł 137

1. Mając na względzie urzeczywistnienie celów określonych w artykule 136, Wspólnota wspierai uzupełnia działania Państw Członkowskich w następujących dziedzinach:

a) polepszania w szczególności środowiska pracy w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwapracowników;

b) warunków pracy;

c) zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej pracowników;

d) ochrony pracowników w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę;

e) informacji i konsultacji z pracownikami;

f) reprezentacji i obrony zbiorowej interesów pracowników i pracodawców, w tym współzarzą-dzania, z zastrzeżeniem ustępu 5;

g) warunków zatrudnienia obywateli państw trzecich legalnie przebywających na terytoriumWspólnoty;

h) integracji osób wyłączonych z rynku pracy, bez uszczerbku dla artykułu 150;

i) równości mężczyzn i kobiet w odniesieniu do ich szans na rynku pracy i traktowania w pracy;

j) zwalczania wyłączenia społecznego;

k) modernizacji systemów ochrony socjalnej, bez uszczerbku dla lit. c).

2. W tym celu Rada:

a) może przyjąć środki w celu zachęcania do współpracy między Państwami Członkowskimiw drodze inicjatyw zmierzających do pogłębiania wiedzy, rozwijania wymiany informacjii najlepszych praktyk, wspierania podejść nowatorskich oraz oceny doświadczeń,z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych PaństwCzłonkowskich;



114

b) może przyjąć, w dziedzinach określonych w ustępie 1 lit. a)–i), w drodze dyrektyw, minimalnewymagania stopniowo wprowadzane w życie, z uwzględnieniem warunków i norm technicz-nych istniejących w każdym z Państw Członkowskich. Dyrektywy te unikają nakładaniaadministracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które utrudniałyby tworzeniei rozwijanie małych i średnich przedsiębiorstw.

Rada stanowi zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, z wyjątkiem dziedzin określonych w ustępie1 lit. c), d), f) i g) niniejszego artykułu, w których Rada stanowi jednomyślnie na wniosek Komisjioraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim i z wymienionymi wyżej Komitetami. Rada,stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, możezadecydować o stosowaniu do ustępu 1 lit. d), f) i g) niniejszego artykułu procedury określonejw artykule 251.

3. Państwo Członkowskie może powierzyć partnerom społecznym, na ich wspólne żądanie,wykonanie dyrektyw przyjętych w zastosowaniu ustępu 2.

W tym przypadku dane Państwo Członkowskie, będąc zobowiązanym do przedsięwzięcia wszelkichśrodków pozwalających mu w każdej chwili na zagwarantowanie realizacji celów dyrektywy,zapewnia, że najpóźniej w dniu, w którym dyrektywa powinna być przetransponowana zgodniez artykułem 249, partnerzy społeczni przyjęli niezbędne środki w drodze porozumienia.

4. Przepisy uchwalone na mocy niniejszego artykułu:

— nie naruszają prawa Państw Członkowskich do określenia podstawowych zasad ich systemówzabezpieczenia społecznego i nie mogą znacząco wpływać na ich równowagę finansową,

— nie stanowią przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymywaniu lub ustanawianiubardziej rygorystycznych środków ochronnych zgodnych z niniejszym Traktatem.

5. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do wynagrodzeń ani do prawazrzeszania się, ani do prawa strajku, ani do prawa lokautu.

Artykuł 138

1. Komisja ma zadanie popierania konsultacji między partnerami społecznymi na poziomiewspólnotowym i podejmuje wszelkie właściwe środki w celu ułatwienia ich dialogu, zapewniającstronom zrównoważone wsparcie.

2. W tym celu Komisja, przed przedstawieniem wniosków w dziedzinie polityki społecznej,konsultuje się z partnerami społecznymi w sprawie możliwego kierunku działania wspólnotowego.



115

3. Jeśli Komisja po przeprowadzeniu tej konsultacji uzna, że działanie wspólnotowe jestpożądane, konsultuje się z partnerami społecznymi w sprawie treści rozważanego wniosku.Partnerzy społeczni przesyłają do Komisji opinię lub, w odpowiednim przypadku, zalecenie.

4. Przy okazji tej konsultacji partnerzy społeczni mogą informować Komisję o swojej wolirozpoczęcia procesu przewidzianego w artykule 139. Czas trwania procedury nie może przekraczaćdziewięciu miesięcy, chyba że partnerzy społeczni i Komisja wspólnie zadecydują o jego przedłu-żeniu.

Artykuł 139

1. Dialog między partnerami społecznymi na poziomie wspólnotowym może prowadzić, jeślioni sobie tego życzą, do nawiązania stosunków umownych, w tym umów zbiorowych.

2. Wykonywanie umów zbiorowych zawartych na poziomie wspólnotowym odbywa się bądźzgodnie z procedurami i praktykami właściwymi dla partnerów społecznych i Państw Członkow-skich, bądź, w dziedzinach podlegających artykułowi 137, na wspólne żądanie stron-sygnatariuszy,w drodze decyzji Rady na wniosek Komisji.

Rada stanowi większością kwalifikowaną, z wyjątkiem przypadku gdy dana umowa zawiera jednolub więcej postanowień dotyczących jednej z dziedzin, w których zgodnie z artykułem 137 ustęp2 wymagana jest jednomyślność. W tym przypadku Rada stanowi jednomyślnie.

Artykuł 140

Mając na względzie osiągnięcie celów określonych w artykule 136 i bez uszczerbku dla innychpostanowień niniejszego Traktatu, Komisja zachęca do współpracy między Państwami Członkowski-mi oraz ułatwia koordynację ich działań we wszystkich dziedzinach polityki społecznej w ramachniniejszego rozdziału, a zwłaszcza w sferach dotyczących:

— zatrudnienia,

— prawa pracy i warunków pracy,

— kształcenia i doskonalenia zawodowego,

— zabezpieczenia społecznego,

— ochrony przed wypadkami i chorobami zawodowymi,

— higieny pracy,

— prawa zrzeszania się w związki zawodowe i sporów zbiorowych między pracodawcamii pracownikami.

W tym celu Komisja działa w ścisłym kontakcie z Państwami Członkowskimi, przeprowadzającbadania, wydając opinie i organizując konsultacje zarówno w sprawie problemów pojawiających sięna poziomie krajowym, jak i tych, które interesują organizacje międzynarodowe.



116

Przed wydaniem opinii przewidzianych niniejszym artykułem Komisja konsultuje się z KomitetemEkonomiczno-Społecznym.

Artykuł 141

1. Każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dlapracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.

2. Do celów niniejszego artykułu przez wynagrodzenie rozumie się zwykłą podstawową lubminimalną płacę albo uposażenie oraz wszystkie inne korzyści w gotówce lub w naturze, otrzy-mywane przez pracownika bezpośrednio lub pośrednio, z racji zatrudnienia, od pracodawcy.

Równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oznacza, że:

a) wynagrodzenie przyznane za taką samą pracę na akord jest określane na podstawie takiejsamej jednostki miary;

b) wynagrodzenie za pracę na czas jest takie samo na tym samym stanowisku.

3. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmuje środki zmierzające do zapewnienia stosowaniazasady równości szans i równości traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy,w tym zasadę równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.

4. W celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w życiu zawodowymzasada równości traktowania nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniulub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wy-konywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapo-biegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania.

Artykuł 142

Państwa Członkowskie dokładają starań, aby utrzymać istniejącą równowagę systemów płatnychurlopów.

Artykuł 143

Komisja opracowuje co roku sprawozdanie w sprawie postępów w osiąganiu celów określonychw artykule 136, w tym sytuacji demograficznej we Wspólnocie. Przesyła ona to sprawozdanie doParlamentu Europejskiego, Rady i Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Parlament Europejski może wezwać Komisję do opracowania sprawozdań w sprawie poszczegól-nych problemów dotyczących sytuacji społecznej.



117

Artykuł 144

Rada, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, ustanawia Komitet ds. ochrony socjalnejo charakterze doradczym, celem wspierania współpracy w dziedzinie polityk ochrony socjalnejmiędzy Państwami Członkowskimi oraz z Komisją. Zadania Komitetu to:

— śledzenie sytuacji społecznej i rozwoju ochrony socjalnej w Państwach Członkowskich i weWspólnocie,

— wspieranie wymiany informacji, doświadczenia i dobrych praktyk między Państwami Człon-kowskimi oraz z Komisją,

— opracowywanie sprawozdań, formułowanie opinii lub podejmowanie innych prac w ramachswoich kompetencji, na żądanie Rady lub Komisji, bądź z inicjatywy własnej, bez uszczerbkudla artykułu 207.

W wypełnianiu swojego mandatu Komitet nawiązuje odpowiednie kontakty z partnerami społecz-nymi.

Każde Państwo Członkowskie i Komisja mianują po dwóch członków Komitetu.

Artykuł 145

Komisja włącza do swojego sprawozdania rocznego dla Parlamentu Europejskiego oddzielnyrozdział dotyczący rozwoju sytuacji społecznej we Wspólnocie.

Parlament Europejski może wezwać Komisję do opracowania sprawozdań w sprawie poszczegól-nych problemów dotyczących warunków społecznych.

ROZDZIAŁ 2

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

Artykuł 146

W celu poprawy możliwości zatrudniania pracowników w ramach rynku wewnętrznegoi przyczyniania się w ten sposób do podniesienia poziomu życia, ustanawia się zgodniez poniższymi postanowieniami Europejski Fundusz Społeczny; dąży on do ułatwienia zatrudnianiapracowników i zwiększania ich mobilności geograficznej i zawodowej wewnątrz Wspólnoty, jakrównież do ułatwienia im dostosowania się do zmian w przemyśle i systemach produkcyjnych,zwłaszcza przez kształcenie zawodowe i przekwalifikowanie.

Artykuł 147

Funduszem zarządza Komisja.



118

Przy wykonywaniu tego zadania Komisję wspomaga komitet złożony z przedstawicieli rządów,związków zawodowych i organizacji pracodawców, któremu przewodniczy członek Komisji.

Artykuł 148

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, podejmuje decyzje wykonawcze dotycząceEuropejskiego Funduszu Społecznego.

ROZDZIAŁ 3

EDUKACJA, KSZTAŁCENIE ZAWODOWE I MŁODZIEŻ

Artykuł 149

1. Wspólnota przyczynia się do rozwoju edukacji o wysokiej jakości, poprzez zachęcanie dowspółpracy między Państwami Członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieraniei uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność Państw Członkowskich za treśćnauczania i organizację systemów edukacyjnych, jak również ich różnorodność kulturowąi językową.

2. Działanie Wspólnoty zmierza do:

— rozwoju wymiaru europejskiego w edukacji, zwłaszcza przez nauczanie i upowszechnianiejęzyków Państw Członkowskich,

— sprzyjania mobilności studentów i nauczycieli, między innymi poprzez zachęcanie do akade-mickiego uznawania dyplomów i okresów studiów,

— promowania współpracy między instytucjami edukacyjnymi,

— rozwoju wymiany informacji i doświadczeń w kwestiach wspólnych dla systemów edukacyj-nych Państw Członkowskich,

— sprzyjania rozwojowi wymiany młodzieży i wymiany instruktorów społeczno-oświatowych,

— popierania rozwoju kształcenia na odległość.

3. Wspólnota i Państwa Członkowskie sprzyjają współpracy z państwami trzecimi orazz kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie edukacji, zwłaszcza z RadąEuropy.

4. Aby przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w niniejszym artykule, Rada przyjmuje:

— środki zachęcające, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowychi wykonawczych Państw Członkowskich, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule251 i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów,



119

— zalecenia, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji.

Artykuł 150

1. Wspólnota urzeczywistnia politykę kształcenia zawodowego, która wspiera i uzupełniadziałanie Państw Członkowskich, w pełni szanując odpowiedzialność Państw Członkowskich zatreść i organizację kształcenia zawodowego.

2. Działanie Wspólnoty zmierza do:

— ułatwienia przystosowania się do zmian w przemyśle, zwłaszcza przez kształcenie zawodowei przekwalifikowanie,

— poprawy kształcenia zawodowego wstępnego i ustawicznego w celu ułatwienia integracjizawodowej i reintegracji z rynkiem pracy,

— ułatwienia dostępu do kształcenia zawodowego i sprzyjania mobilności instruktorówi kształcących się, a zwłaszcza młodzieży,

— pobudzania współpracy w dziedzinie kształcenia między instytucjami edukacyjnymi lubkształcenia zawodowego a przedsiębiorstwami,

— rozwoju wymiany informacji i doświadczeń w kwestiach wspólnych dla systemów kształceniaPaństw Członkowskich.

3. Wspólnota i Państwa Członkowskie sprzyjają współpracy z państwami trzecimii kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie kształcenia zawodowego.

4. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, przyjmuje środki przyczyniającesię do osiągnięcia celów określonych w niniejszym artykule, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmoni-zacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

TYTUŁ XII

KULTURA

Artykuł 151

1. Wspólnota przyczynia się do rozkwitu kultur Państw Członkowskich, w poszanowaniu ichróżnorodności narodowej i regionalnej, równocześnie podkreślając znaczenie wspólnego dziedzic-twa kulturowego.



120

2. Działanie Wspólnoty zmierza do zachęcania do współpracy między Państwami Członkow-skimi oraz, jeśli to niezbędne, do wspierania i uzupełniania ich działań w następujących dziedzi-nach:

— pogłębiania wiedzy oraz upowszechniania kultury i historii narodów europejskich,

— zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim,

— niehandlowej wymiany kulturalnej,

— twórczości artystycznej i literackiej, włącznie z sektorem audiowizualnym.

3. Wspólnota i Państwa Członkowskie sprzyjają współpracy z państwami trzecimi orazz kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie kultury, zwłaszcza z RadąEuropy.

4. Wspólnota uwzględnia aspekty kulturalne w swoim działaniu na podstawie innych postano-wień niniejszego Traktatu, zwłaszcza w celu poszanowania i popierania różnorodności jej kultur.

5. Aby przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w niniejszym artykule, Rada przyjmuje:

— środki zachęcające, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowychi wykonawczych Państw Członkowskich, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule251 i po konsultacji z Komitetem Regionów; Rada stanowi jednomyślnie w toku całejprocedury określonej w artykule 251,

— zalecenia, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji.

TYTUŁ XIII

ZDROWIE PUBLICZNE

Artykuł 152

1. Przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Wspólnoty zapewnia sięwysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego.

Działanie Wspólnoty, które uzupełnia polityki krajowe, nakierowane jest na poprawę zdrowiapublicznego, zapobieganie chorobom i dolegliwościom ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożeńdla zdrowia ludzkiego. Działanie to obejmuje zwalczanie epidemii, poprzez wspieranie badań nadich przyczynami, sposobami ich rozprzestrzeniania się oraz zapobiegania im, jak również informa-cji i edukacji zdrowotnej.

Wspólnota uzupełnia działanie Państw Członkowskich w celu zmniejszenia szkodliwych dla zdrowiaskutków narkomanii, włącznie z informacją i profilaktyką.

2. Wspólnota zachęca do współpracy między Państwami Członkowskimi w dziedzinach okreś-lonych w niniejszym artykule oraz, jeśli to konieczne, wspiera ich działania.



121

Państwa Członkowskie, w powiązaniu z Komisją, koordynują między sobą własne politykii programy w dziedzinach określonych w ustępie 1. Komisja może podjąć, w ścisłym kontakciez Państwami Członkowskimi, każdą użyteczną inicjatywę w celu wsparcia tej koordynacji.

3. Wspólnota i Państwa Członkowskie sprzyjają współpracy z państwami trzecimii kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie zdrowia publicznego.

4. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, przyczynia się do osiągnięciacelów określonych w niniejszym artykule, przyjmując:

a) środki ustanawiające wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa organów i substancji pocho-dzenia ludzkiego, krwi i pochodnych krwi; środki te nie stanowią przeszkody dla PaństwaCzłonkowskiego w utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochron-nych;

b) na zasadzie odstępstwa od artykułu 37, środki w dziedzinach weterynaryjnej i fitosanitarnej,mające bezpośrednio na celu ochronę zdrowia publicznego;

c) środki zachęcające, zmierzające do ochrony i poprawy zdrowia ludzkiego, z wyłączeniemjakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, może również przyjąć zaleceniasłużące osiągnięciu celów określonych w tym artykule.

5. Działanie Wspólnoty w dziedzinie zdrowia publicznego w pełni szanuje odpowiedzialnośćPaństw Członkowskich za organizację i świadczenie usług zdrowotnych i opieki medycznej.W szczególności środki określone w ustępie 4 lit. a) nie naruszają przepisów krajowych dotyczą-cych pozyskiwania organów i krwi lub ich wykorzystywania do celów medycznych.

TYTUŁ XIV

OCHRONA KONSUMENTÓW

Artykuł 153

1. Dążąc do popierania interesów konsumentów i zapewnienia wysokiego poziomu ochronykonsumentów, Wspólnota przyczynia się do ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospo-darczych konsumentów, jak również wspierania ich prawa do informacji, edukacji i organizowaniasię w celu zachowania ich interesów.



122

2. Wymogi ochrony konsumentów są uwzględniane przy określaniu i urzeczywistnianiu innychpolityk i działań Wspólnoty.

3. Wspólnota przyczynia się do osiągnięcia celów określonych w ustępie 1 poprzez:

a) środki, które przyjmuje na podstawie artykułu 95 w ramach urzeczywistniania rynku wew-nętrznego;

b) środki, które wspierają, uzupełniają i nadzorują politykę prowadzoną przez Państwa Człon-kowskie.

4. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmuje środki określone w ustępie 3 lit. b).

5. Środki przyjęte na podstawie ustępu 4 nie stanowią przeszkody dla Państwa Członkowskiegow utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochronnych. Środki te musząbyć zgodne z niniejszym Traktatem. Są one notyfikowane Komisji.

TYTUŁ XV

SIECI TRANSEUROPEJSKIE

Artykuł 154

1. Aby pomóc osiągnąć cele określone w artykułach 14 i 158 oraz umożliwić obywatelomUnii, podmiotom gospodarczym, wspólnotom regionalnym i lokalnym pełne czerpanie korzyściz ustanowienia obszaru bez granic wewnętrznych, Wspólnota przyczynia się do ustanowieniai rozwoju sieci transeuropejskich w infrastrukturach transportu, telekomunikacji i energetyki.

2. W ramach systemu wolnych i konkurencyjnych rynków działanie Wspólnoty zmierza dosprzyjania wzajemnym połączeniom oraz interoperacyjności sieci krajowych, jak również dostępowido tych sieci. Uwzględnia ona w szczególności potrzebę łączenia wysp, regionów zamkniętychi peryferyjnych z centralnymi regionami Wspólnoty.

Artykuł 155

1. Aby osiągnąć cele określone w artykule 154, Wspólnota:

— ustanawia zbiór wytycznych obejmujących cele, priorytety i ogólne kierunki działań przewi-dzianych w dziedzinie sieci transeuropejskich; wytyczne te wskazują projekty będące przed-miotem wspólnego zainteresowania,



123

— urzeczywistnia każdy środek, który może się okazać niezbędny do zapewnienia współdziałaniamiędzy sieciami, w szczególności w dziedzinie normalizacji technicznej,

— może wspierać projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, popierane przezPaństwa Członkowskie, a wskazane w ramach wytycznych określonych w tiret pierwszym,w szczególności poprzez analizy możliwości wykonania, gwarancje kredytowe lub bonifikatyoprocentowania; Wspólnota może się również przyczyniać do finansowania, za pośrednictwemFunduszu Spójności utworzonego zgodnie z artykułem 161, poszczególnych projektóww Państwach Członkowskich w dziedzinie infrastruktury transportu.

Działania Wspólnoty biorą pod uwagę potencjalną efektywność gospodarczą projektów.

2. Państwa Członkowskie, w powiązaniu z Komisją, koordynują między sobą polityki prowa-dzone na poziomie krajowym, które mogą mieć znaczący wpływ na realizację celów określonychw artykule 154. Komisja może podjąć, w ścisłej współpracy z Państwami Członkowskimi, każdąużyteczną inicjatywę w celu wsparcia tej koordynacji.

3. Wspólnota może zadecydować o współpracy z państwami trzecimi w celu wsparciaprojektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz zapewnienia współdziałaniamiędzy sieciami.

Artykuł 156

Wytyczne i inne środki określone w artykule 155 ustęp 1 są przyjmowane przez Radę, stanowiącązgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

Wytyczne i projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, które dotyczą terytoriumjakiegoś Państwa Członkowskiego, wymagają zgody tego Państwa.

TYTUŁ XVI

PRZEMYSŁ

Artykuł 157

1. Wspólnota i Państwa Członkowskie czuwają nad zapewnieniem warunków niezbędnych dlakonkurencyjności przemysłu Wspólnoty.

W tym celu, zgodnie z systemem wolnych i konkurencyjnych rynków, ich działania zmierzają do:

— przyspieszenia dostosowania przemysłu do zmian strukturalnych,

— wspierania środowiska sprzyjającego inicjatywom i rozwojowi przedsiębiorstw w całej Wspól-nocie, a zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw,



124

— wspierania środowiska sprzyjającego współpracy między przedsiębiorstwami,

— sprzyjania lepszemu wykorzystaniu potencjału przemysłowego polityk innowacyjnych, badańi rozwoju technologicznego.

2. Państwa Członkowskie, w powiązaniu z Komisją, konsultują się wzajemnie oraz, w miarępotrzeby, koordynują swoje działania. Komisja może podjąć każdą użyteczną inicjatywę w celuwsparcia tej koordynacji.

3. Wspólnota przyczynia się do osiągania celów określonych w ustępie 1 przez politykii działania, które prowadzi na podstawie innych postanowień niniejszego Traktatu. Rada, stanowiączgodnie z procedurą określoną w artykule 251 oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskimi Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, może zadecydować o szczególnych środkach przeznaczo-nych na wsparcie działań podjętych w Państwach Członkowskich, służących osiągnięciu celówokreślonych w ustępie 1.

Niniejszy tytuł nie stanowi podstawy do wprowadzenia przez Wspólnotę jakiegokolwiek środka,który mógłby prowadzić do zakłócenia konkurencji, bądź który zawiera przepisy podatkowe lubprzepisy odnoszące się do praw i interesów pracowników najemnych.

TYTUŁ XVII

SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA I SPOŁECZNA

Artykuł 158

W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty rozwija ona i prowadzi działania służącewzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej.

W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnychregionów oraz zacofania regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarówwiejskich.

Artykuł 159

Państwa Członkowskie prowadzą swoje polityki gospodarcze i koordynują je w taki sposób, abyosiągnąć także cele określone w artykule 158. Przy formułowaniu i urzeczywistnianiu polityki działań Wspólnoty oraz przy urzeczywistnianiu rynku wewnętrznego bierze się pod uwagę celeokreślone w artykule 158 i przyczynia się do ich realizacji. Wspólnota wspiera także osiąganie tychcelów przez działania, które podejmuje za pośrednictwem funduszy strukturalnych (EuropejskiegoFunduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji, Europejskiego Funduszu Społecznego,Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innychistniejących instrumentów finansowych.



125

Co trzy lata Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie w sprawie postępów w urzeczywistnianiuspójności gospodarczej i społecznej oraz w sprawie sposobu, w jaki różne środki przewidzianew niniejszym artykule przyczyniły się do tego. Sprawozdanie to zawiera, w odpowiednim przy-padku, stosowne propozycje.

Jeśli działania szczególne okażą się niezbędne poza funduszami i bez uszczerbku dla środkówprzyjętych w ramach innych polityk Wspólnoty, działania takie mogą być przyjmowane przez Radę,stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z Komitetem Ekono-miczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

Artykuł 160

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania pod-stawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniustrukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionówprzemysłowych.

Artykuł 161

Bez uszczerbku dla artykułu 162, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, po uzyskaniuzgody Parlamentu Europejskiego i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym orazKomitetem Regionów, określa zadania, cele priorytetowe oraz organizację funduszy strukturalnych,co może obejmować grupowanie funduszy. Rada, stanowiąc według tej samej procedury, określarównież ogólne zasady mające do nich zastosowanie, jak również przepisy niezbędne do zapewnie-nia ich skuteczności oraz koordynacji funduszy między sobą i z innymi istniejącymi instrumentamifinansowymi.

Fundusz Spójności, utworzony przez Radę zgodnie z tą samą procedurą, wspiera finansowoprojekty w dziedzinach środowiska naturalnego i sieci transeuropejskich w zakresie infrastrukturytransportowej.

Od 1 stycznia 2007 roku Rada stanowi większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, pouzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego oraz po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Spo-łecznym i Komitetem Regionów, jeżeli do tego dnia zostanie przyjęta wieloletnia perspektywafinansowa, stosowana od 1 stycznia 2007 roku oraz dotyczące jej Porozumienie międzyinstytu-cjonalne. W przeciwnym przypadku procedurę określoną w niniejszym akapicie stosuje się od dniaich przyjęcia.



126

Artykuł 162

Decyzje wykonawcze dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego są podejmowaneprzez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

W odniesieniu do Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji orazEuropejskiego Funduszu Społecznego stosują się w dalszym ciągu odpowiednio artykuły 37 i 148.

TYTUŁ XVIII

BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY

Artykuł 163

1. Wspólnota ma na celu wzmacnianie bazy naukowej i technologicznej przemysłu Wspólnotyi sprzyjanie zwiększaniu jego międzynarodowej konkurencyjności, przy jednoczesnym promowaniudziałalności badawczej uznanej za niezbędną na mocy innych rozdziałów niniejszego Traktatu.

2. W tym celu sprzyja ona przedsiębiorstwom, w tym małym i średnim przedsiębiorstwom,ośrodkom badawczym i uniwersytetom w ich wysiłkach badawczych i rozwoju technologicznymwysokiej jakości; wspiera ich wysiłki w zakresie wzajemnej współpracy, zmierzając w szczególnoścido umożliwienia przedsiębiorstwom pełnego wykorzystania potencjału rynku wewnętrznego, zwła-szcza poprzez otwarcie krajowych rynków zamówień publicznych, określanie wspólnych normi usuwanie przeszkód prawnych i fiskalnych tej współpracy.

3. O wszelkich działaniach Wspólnoty podejmowanych na podstawie niniejszego Traktatuw zakresie badań i rozwoju technologicznego, w tym o projektach demonstracyjnych, decyduje sięoraz urzeczywistnia się je zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu.

Artykuł 164

W dążeniu do osiągnięcia tych celów Wspólnota prowadzi następujące działania, które stanowiąuzupełnienie działań podejmowanych przez Państwa Członkowskie:

a) wykonywanie programów badań, rozwoju technologicznego i demonstracyjnych, wrazz promowaniem współpracy z przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczymi i uniwersytetamioraz między nimi;



127

b) popieranie współpracy w dziedzinie wspólnotowych badań, rozwoju technologicznegoi demonstracji z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi;

c) upowszechnianie i optymalizację wyników działań w dziedzinie wspólnotowych badań, roz-woju technologicznego i demonstracji;

d) popieranie kształcenia i mobilności naukowców we Wspólnocie.

Artykuł 165

1. Wspólnota i Państwa Członkowskie koordynują swoje działania w zakresie badań i rozwojutechnologicznego, tak aby zapewnić wzajemną spójność polityk krajowych i polityki wspólnotowej.

2. W ścisłej współpracy z Państwami Członkowskimi Komisja może podjąć każdą użytecznąinicjatywę w celu wsparcia koordynacji określonej w ustępie 1.

Artykuł 166

1. Wieloletni program ramowy określający wszystkie działania Wspólnoty jest uchwalany przezRadę, stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym.

Program ramowy:

— ustala naukowe i technologiczne cele, które mają być osiągnięte przez działania przewidzianew artykule 164 oraz priorytety, które się z nimi wiążą,

— wskazuje ogólne kierunki tych działań,

— ustala ogólną maksymalną kwotę oraz szczegółowe zasady współuczestnictwa finansowegoWspólnoty w programie ramowym, jak również odpowiednie udziały w każdymz przewidywanych działań.

2. Program ramowy jest dostosowywany lub uzupełniany w zależności od rozwoju sytuacji.

3. Program ramowy jest urzeczywistniany poprzez programy szczegółowe przygotowywanew ramach każdego działania. Każdy program szczegółowy określa szczegółowe zasady jegorealizacji, ustala czas jego trwania i przewiduje środki uznane za niezbędne. Suma kwot uznanychza niezbędne, ustalona przez programy szczegółowe, nie może przekroczyć ogólnej maksymalnejkwoty ustalonej dla programu ramowego i dla każdego działania.



128

4. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim oraz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala programy szcze-gółowe.

Artykuł 167

W celu urzeczywistnienia wieloletniego programu ramowego Rada:

— określa zasady uczestnictwa przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i uniwersytetów,

— określa zasady dotyczące upowszechniania wyników badań.

Artykuł 168

Przy urzeczywistnianiu wieloletniego programu ramowego mogą zostać podjęte decyzjeo programach uzupełniających, w których uczestniczą tylko niektóre Państwa Członkowskie, któreje finansują, z zastrzeżeniem ewentualnego współuczestnictwa Wspólnoty.

Rada uchwala zasady mające zastosowanie do programów uzupełniających, zwłaszcza w odniesieniudo upowszechniania wiedzy i dostępu innych Państw Członkowskich.

Artykuł 169

Przy urzeczywistnianiu wieloletniego programu ramowego Wspólnota może przewidzieć, za zgodązainteresowanych Państw Członkowskich, udział w programach badawczych i rozwojowych pod-jętych przez kilka Państw Członkowskich, w tym udział w strukturach utworzonych w celuwykonania tych programów.

Artykuł 170

Przy urzeczywistnianiu wieloletniego programu ramowego Wspólnota może przewidzieć współpra-cę w dziedzinie wspólnotowych badań, rozwoju technologicznego i demonstracji z państwamitrzecimi lub organizacjami międzynarodowymi.

Szczegółowe rozwiązania dotyczące tej współpracy mogą być przedmiotem umów między Wspól-notą i zainteresowanymi stronami trzecimi; umowy te są negocjowane i zawierane zgodniez artykułem 300.

Artykuł 171

Wspólnota może tworzyć wspólne przedsiębiorstwa lub jakiekolwiek inne struktury niezbędne doskutecznego wykonywania wspólnotowych programów badawczych, rozwoju technologicznegoi demonstracyjnych.



129

Artykuł 172

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim oraz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwala przepisy określone w artykule171.

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacji z KomitetemEkonomiczno-Społecznym, uchwala przepisy określone w artykułach 167, 168 i 169. Przyjęcieprogramów uzupełniających wymaga zgody zainteresowanych Państw Członkowskich.

Artykuł 173

Na początku każdego roku Komisja przedstawia sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemui Radzie. Sprawozdanie to zawiera zwłaszcza informację o działaniach w zakresie badań, rozwojutechnologicznego oraz upowszechniania wyników w roku poprzednim oraz program pracy na rokbieżący.

TYTUŁ XIX

ŚRODOWISKO NATURALNE

Artykuł 174

1. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego przyczynia się do osiąganianastępujących celów:

— zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego,

— ochrony zdrowia ludzkiego,

— ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych,

— promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków, zmierzających do rozwiązywaniaregionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego.

2. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziomochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Wspólnoty. Opiera się nazasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkodyw pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”.



130

W tym kontekście środki harmonizujące odpowiadające wymogom w dziedzinie ochrony środo-wiska obejmują, w odpowiednich przypadkach, klauzulę zabezpieczającą, która pozwala PaństwomCzłonkowskim na podejmowanie, z pozagospodarczych względów związanych ze środowiskiemnaturalnym, środków tymczasowych, podlegających wspólnotowej procedurze kontrolnej.

3. Przy opracowywaniu polityki w dziedzinie środowiska naturalnego Wspólnota uwzględnia:

— dostępne dane naukowo-techniczne,

— warunki środowiska naturalnego w różnych regionach Wspólnoty,

— potencjalne korzyści i koszty, które mogą wynikać z działania lub z zaniechania działania,

— gospodarczy i społeczny rozwój Wspólnoty jako całości i zrównoważony rozwój jej regionów.

4. W zakresie swoich odpowiednich kompetencji Wspólnota i Państwa Członkowskie współ-pracują z państwami trzecimi i kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi. Warunki współ-pracy Wspólnoty mogą stanowić przedmiot umów między Wspólnotą i zainteresowanymi stronamitrzecimi, negocjowanych i zawieranych zgodnie z artykułem 300.

Poprzedni akapit nie narusza kompetencji Państw Członkowskich do negocjowania w organachmiędzynarodowych i zawierania umów międzynarodowych.

Artykuł 175

1. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po konsultacjiz Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, decyduje o działaniu służącymosiągnięciu celów określonych w artykule 174, które ma być podjęte przez Wspólnotę.

2. Na zasadzie odstępstwa od procedury decyzyjnej przewidzianej w ustępie 1 i bez uszczerbkudla artykułu 95, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim, Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, uchwala:

a) przepisy przede wszystkim o charakterze fiskalnym;

b) środki wpływające na:

— zagospodarowanie przestrzenne,

— zarządzanie ilościowe zasobami wodnymi, w sposób pośredni lub bezpośredni wpływającena dostępność tych zasobów,

— przeznaczenie gruntów, z wyjątkiem kwestii zarządzania odpadami;



131

c) środki wpływające znacząco na wybór Państwa Członkowskiego między różnymi źródłamienergii i ogólną strukturę jego zaopatrzenia w energię.

Rada, stanowiąc na warunkach przewidzianych w akapicie pierwszym, może określić te kwestie,o których mowa w niniejszym ustępie, co do których decyzje powinny być podejmowanewiększością kwalifikowaną.

3. W innych dziedzinach ogólne programy działania określające cele priorytetowe, które mająbyć osiągnięte, uchwalane są przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

Rada, stanowiąc na warunkach przewidzianych w ustępie 1 lub w ustępie 2, zależnie od przypadku,przyjmuje środki niezbędne do urzeczywistnienia tych programów.

4. Bez uszczerbku dla niektórych środków mających charakter wspólnotowy, Państwa Człon-kowskie finansują i wykonują politykę w zakresie środowiska naturalnego.

5. Bez uszczerbku dla zasady „zanieczyszczający płaci”, gdy środek oparty na ustępie 1 niesieze sobą koszty uznane za nieproporcjonalne dla władz publicznych Państwa Członkowskiego, Radaustanawia, w akcie dotyczącym przyjęcia takiego środka, właściwe przepisy w formie:

— tymczasowych derogacji, lub

— wsparcia finansowego z Funduszu Spójności utworzonego zgodnie z artykułem 161.

Artykuł 176

Środki ochronne przyjęte na podstawie artykułu 175 nie stanowią przeszkody dla PaństwaCzłonkowskiego w utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochronnych.Środki te muszą być zgodne z niniejszym Traktatem. Są one notyfikowane Komisji.

TYTUŁ XX

WSPÓŁPRACA NA RZECZ ROZWOJU

Artykuł 177

1. Polityka Wspólnoty w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju, stanowiąc uzupełnieniepolityk realizowanych przez Państwa Członkowskie, sprzyja:

— trwałemu rozwojowi gospodarczemu i społecznemu krajów rozwijających się, a w szczegól-ności najmniej uprzywilejowanym spośród nich,



132

— harmonijnemu i stopniowemu włączaniu krajów rozwijających się do gospodarki światowej,

— walce z ubóstwem w krajach rozwijających się.

2. Polityka Wspólnoty w tej sferze przyczynia się do osiągnięcia ogólnego celu rozwojui wzmocnienia demokracji i zasady państwa prawnego oraz poszanowania praw człowiekai podstawowych wolności.

3. Wspólnota i Państwa Członkowskie szanują zobowiązania i uwzględniają cele, na którewyraziły zgodę w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych kompetentnych organizacjimiędzynarodowych.

Artykuł 178

Przy wykonywaniu polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, Wspólnota bierzepod uwagę cele określone w artykule 177.

Artykuł 179

1. Z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego Traktatu, Rada, stanowiąc zgodniez procedurą określoną w artykule 251, przyjmuje środki niezbędne do osiągnięcia celów określo-nych w artykule 177. Środki takie mogą przyjąć postać programów wieloletnich.

2. Europejski Bank Inwestycyjny przyczynia się, na warunkach przewidzianych w jego Statucie,do realizacji środków określonych w ustępie 1.

3. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają wpływu na współpracę z krajami Afryki,Karaibów i Pacyfiku w ramach konwencji AKP-WE.

Artykuł 180

1. Wspólnota i Państwa Członkowskie koordynują swoje polityki w dziedzinie współpracy narzecz rozwoju i konsultują się wzajemnie co do swych programów pomocy, w tym w organizacjachmiędzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych. Mogą one podejmować wspólnedziałania. Państwa Członkowskie w razie potrzeby przyczyniają się do wykonania programówpomocy Wspólnoty.

2. Komisja może podjąć każdą użyteczną inicjatywę w celu wsparcia koordynacji określonejw ustępie 1.



133

Artykuł 181

W zakresie swoich odpowiednich kompetencji Wspólnota i Państwa Członkowskie współpracująz państwami trzecimi i kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi. Sposoby współpracyWspólnoty mogą stanowić przedmiot umów między Wspólnotą i zainteresowanymi stronamitrzecimi, które są negocjowane i zawierane zgodnie z artykułem 300.

Akapit pierwszy nie narusza kompetencji Państw Członkowskich do negocjowania w organachmiędzynarodowych i zawierania umów międzynarodowych.

TYTUŁ XXI

WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA, FINANSOWA I TECHNICZNA Z PAŃSTWAMITRZECIMI

Artykuł 181a

1. Bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu, w szczególności postanowieńtytułu XX, Wspólnota prowadzi w zakresie swoich kompetencji współpracę gospodarczą, finansowąi techniczną z państwami trzecimi. Działania takie stanowią uzupełnienie działań prowadzonychprzez Państwa Członkowskie i są zgodnie z polityką Wspólnoty na rzecz rozwoju.

Polityka Wspólnoty w tej dziedzinie przyczynia się do osiągnięcia ogólnego celu rozwojui wzmocnienia demokracji i zasady państwa prawnego, jak również do osiągnięcia celu poszano-wania praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim, przyjmuje środki niezbędne do realizacji ustępu 1. W przypadkuumów stowarzyszeniowych określonych w artykule 310 oraz umów zawieranych z Państwamibędącymi kandydatami do przystąpienia do Unii, Rada stanowi jednomyślnie.

3. W zakresie swoich odpowiednich kompetencji, Wspólnota i Państwa Członkowskie współ-pracują z państwami trzecimi i kompetentnymi organizacjami międzynarodowymi. Warunki współ-pracy Wspólnoty mogą stanowić przedmiot umów między Wspólnotą i zainteresowanymi stronamitrzecimi, które są negocjowane i zawierane zgodnie z artykułem 300.

Akapit pierwszy nie narusza kompetencji Państw Członkowskich do negocjowania w organachmiędzynarodowych i zawierania umów międzynarodowych.



134

CZĘŚĆ CZWARTA

STOWARZYSZENIE KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH

Artykuł 182

Państwa Członkowskie zgadzają się stowarzyszyć ze Wspólnotą kraje i terytoria pozaeuropejskie,które utrzymują szczególne stosunki z Danią, Francją, Niderlandami i Zjednoczonym Królestwem.Lista tych krajów i terytoriów (dalej zwanych „krajami i terytoriami”) zawarta jest w załączniku IIdo niniejszego Traktatu.

Celem stowarzyszenia jest promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego krajów i terytorióworaz ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi i Wspólnotą jako całością.

Zgodnie z zasadami wyrażonymi w preambule niniejszego Traktatu stowarzyszenie służy przedewszystkim sprzyjaniu interesom i pomyślności mieszkańców tych krajów i terytoriów, w sposóbprowadzący je do rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego, do czego aspirują.

Artykuł 183

Stowarzyszenie ma następujące cele.

1. Państwa Członkowskie stosują w wymianie handlowej z krajami i terytoriami takie samewarunki, jakie stosują między sobą na podstawie niniejszego Traktatu.

2. Każdy kraj lub terytorium stosuje w swej wymianie handlowej z Państwami Członkowskimioraz innymi krajami i terytoriami takie same warunki, jakie stosuje względem Państwaeuropejskiego, z którym utrzymuje szczególne stosunki.

3. Państwa Członkowskie przyczyniają się do inwestycji, których wymaga stopniowy rozwój tychkrajów i terytoriów.

4. W odniesieniu do inwestycji finansowanych przez Wspólnotę udział w przetargach i dostawachjest otwarty na równych warunkach dla wszystkich osób fizycznych i prawnych, które mająprzynależność Państwa Członkowskiego lub jednego z krajów i terytoriów.

5. W stosunkach między Państwami Członkowskimi oraz krajami i terytoriami prawo przedsię-biorczości obywateli i spółek jest regulowane zgodnie z postanowieniami i przy zastosowaniuprocedur przewidzianych w rozdziale dotyczącym prawa przedsiębiorczości oraz na niedyskry-minacyjnych podstawach, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych przyjętych na podstawieartykułu 187.



135

Artykuł 184

1. Cła na przywóz do Państw Członkowskich towarów pochodzących z krajów i terytoriów sązakazane tak jak cła między Państwami Członkowskimi zgodnie z postanowieniami niniejszegoTraktatu.

2. Cła na przywóz do każdego kraju lub terytorium z Państw Członkowskich lub z innegokraju lub terytorium są zakazane zgodnie z postanowieniami artykułu 25.

3. Kraje i terytoria mogą jednak nakładać cła odpowiadające potrzebom ich rozwojui uprzemysłowienia lub cła o charakterze fiskalnym, mające na celu zasilanie ich budżetu.

Cła określone w poprzednim akapicie nie mogą przewyższać poziomu ceł nałożonych na przywózproduktów pochodzących z Państwa Członkowskiego, z którym każdy kraj lub terytorium utrzy-muje szczególne stosunki.

4. Ustęp 2 nie ma zastosowania do krajów lub terytoriów, które z racji ich szczególnychzobowiązań międzynarodowych, którymi są związane, stosują już niedyskryminacyjną taryfę celną.

5. Ustanowienie lub zmiana ceł nałożonych na towary przywożone do krajów i terytoriów niepowinno powodować faktycznej lub prawnej, bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji międzyprzywozem z różnych Państw Członkowskich.

Artykuł 185

Jeżeli poziom ceł mających zastosowanie do towarów pochodzących z państwa trzeciego przywjeździe do kraju lub na terytorium może, po zastosowaniu postanowień artykułu 184 ustęp 1,spowodować zakłócenia w handlu ze szkodą dla Państwa Członkowskiego, może ono żądać odKomisji przedstawienia innym Państwom Członkowskim środków niezbędnych do zaradzenia tejsytuacji.

Artykuł 186

Z zastrzeżeniem postanowień dotyczących zdrowia publicznego, bezpieczeństwa publicznegoi porządku publicznego, swoboda przepływu pracowników z krajów i terytoriów do PaństwCzłonkowskich oraz z Państw Członkowskich do krajów i terytoriów będzie uregulowanaw późniejszych konwencjach, które wymagają jednomyślnej zgody Państw Członkowskich.



136

Artykuł 187

Rada, stanowiąc jednomyślnie, ustanawia, na podstawie doświadczeń nabytych w ramach stowarzy-szenia krajów i terytoriów ze Wspólnotą oraz zasad ustanowionych w niniejszym Traktacie,przepisy dotyczące sposobów i procedury stowarzyszenia krajów i terytoriów ze Wspólnotą.

Artykuł 188

Postanowienia artykułów 182-187 stosują się do Grenlandii, z zastrzeżeniem specyficznych posta-nowień dotyczących Grenlandii zawartych w Protokole w sprawie szczególnych ustaleń dlaGrenlandii, załączonym do niniejszego Traktatu.

CZĘŚĆ PIĄTA

INSTYTUCJE WSPÓLNOTY

TYTUŁ I

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE

ROZDZIAŁ 1

INSTYTUCJE

SEKCJA 1

PARLAMENT EUROPEJSKI

Artykuł 189

Parlament Europejski, złożony z przedstawicieli narodów państw należących do Wspólnoty,wykonuje uprawnienia przyznane mu niniejszym Traktatem.

Liczba członków Parlamentu Europejskiego nie przekracza 732.

Artykuł 190 (1)

1. Przedstawiciele do Parlamentu Europejskiego narodów państw należących do Wspólnoty sąwybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich.




137

2. Liczbę przedstawicieli wybieranych w każdym Państwie Członkowskim ustala się następująco:

Belgia 24

Republika Czeska 24

Dania 14

Niemcy 99

Estonia 6

Grecja 24

Hiszpania 54

Francja 78

Irlandia 13

Włochy 78

Cypr 6

Łotwa 9

Litwa 13

Luksemburg 6

Węgry 24

Malta 5

Niderlandy 27

Austria 18

Polska 54

Portugalia 24

Słowenia 7

Słowacja 14

Finlandia 14

Szwecja 19

Zjednoczone Królestwo 78



138

W przypadku zmian w niniejszym ustępie liczba przedstawicieli wybieranych w każdym PaństwieCzłonkowskim powinna zapewniać właściwą reprezentację narodów państw należących do Wspól-noty.

3. Przedstawiciele są wybierani na okres pięciu lat.

4. Parlament Europejski opracowuje projekt mający na celu umożliwienie przeprowadzeniapowszechnych wyborów bezpośrednich zgodnie z jednolitą procedurą we wszystkich PaństwachCzłonkowskich lub zgodnie z zasadami wspólnymi dla wszystkich Państw Członkowskich.

Rada, stanowiąc jednomyślnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego udzielonej większościągłosów jego członków, ustanawia właściwe przepisy, których przyjęcie zaleca Państwom Członkow-skim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

5. Parlament Europejski, po zasięgnięciu opinii Komisji i za zgodą Rady stanowiącej większościąkwalifikowaną, określa status i ogólne warunki pełnienia funkcji przez jego członków. Wszelkieprzepisy lub warunki dotyczące opodatkowania obecnych lub byłych członków wymagają jedno-myślności Rady.

Artykuł 191

Partie polityczne na poziomie europejskim są ważnym czynnikiem integracji w ramach Unii.Przyczyniają się one do kształtowania świadomości europejskiej i wyrażania woli politycznejobywateli Unii.

Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, określa status partii politycznychna poziomie europejskim, w szczególności zasady dotyczące ich finansowania.

Artykuł 192

W zakresie, w jakim przewiduje to niniejszy Traktat, Parlament Europejski uczestniczy w procesieprowadzącym do przyjęcia aktów wspólnotowych, poprzez wykonywanie swych uprawnieńw ramach procedur określonych w artykułach 251 i 252, jak również poprzez udzielanie zgodylub wydawanie opinii doradczych.

Parlament Europejski może, stanowiąc większością głosów swoich członków, żądać od Komisjiprzedłożenia wszelkich właściwych propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że aktwspólnotowy jest niezbędny w celu wykonania niniejszego Traktatu.



139

Artykuł 193

W ramach wykonywania swych zadań Parlament Europejski może, na żądanie jednej czwartejswoich członków, ustanowić tymczasową komisję śledczą do zbadania, bez uszczerbku dlauprawnień przyznanych niniejszym Traktatem innym instytucjom lub organom, zarzutów narusze-nia lub niewłaściwego administrowania w stosowaniu prawa wspólnotowego, chyba że podnoszonefakty są rozpatrywane przez sąd i postępowanie sądowe nie jest zakończone.

Tymczasowa komisja śledcza kończy działalność wraz z przedłożeniem swojego sprawozdania.

Szczegółowe postanowienia dotyczące wykonywania uprawnień śledczych są określane za wspól-nym porozumieniem Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji.

Artykuł 194

Wszyscy obywatele Unii, jak również wszystkie osoby fizyczne lub prawne mające miejscezamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim, mają prawo kierowania, indywi-dualnie lub wspólnie z innymi obywatelami lub osobami, petycji do Parlamentu Europejskiegow sprawach objętych zakresem działalności Wspólnoty, które dotyczą ich bezpośrednio.

Artykuł 195

1. Parlament Europejski mianuje Rzecznika Praw Obywatelskich, uprawnionego do przyj-mowania od każdego obywatela Unii lub każdej osoby fizycznej bądź prawnej mającej miejscezamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim skarg, które dotyczą przypadkówniewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów wspólnotowych,z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji wykonujących swoje funkcjesądowe.

Zgodnie ze swoimi zadaniami Rzecznik Praw Obywatelskich przeprowadza dochodzenia, któreuważa za uzasadnione, bądź z inicjatywy własnej, bądź na podstawie skarg przedstawionych mubezpośrednio lub za pośrednictwem członka Parlamentu Europejskiego, chyba że podnoszone faktysą lub były przedmiotem postępowania sądowego. Gdy Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdziprzypadek niewłaściwego administrowania, przekazuje sprawę do danej instytucji, która ma trzymiesiące, aby poinformować go o swoim stanowisku. Następnie Rzecznik Praw Obywatelskichprzesyła sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i danej instytucji. Osoba, która złożyła skargę,jest informowana o wyniku dochodzenia.

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawia Parlamentowi Europejskiemu roczne sprawozdaniez wyników swoich dochodzeń.



140

2. Rzecznik Praw Obywatelskich jest mianowany po każdych wyborach do Parlamentu Euro-pejskiego na okres jego kadencji. Rzecznik Praw Obywatelskich może być mianowany ponownie.

Rzecznik Praw Obywatelskich może zostać zdymisjonowany przez Trybunał Sprawiedliwości nażądanie Parlamentu Europejskiego, jeżeli nie spełnia już warunków koniecznych do wykonywaniaswych funkcji lub jeżeli dopuścił się poważnego uchybienia.

3. Rzecznik Praw Obywatelskich jest w pełni niezależny w wykonywaniu swej funkcji.W wykonywaniu tej funkcji nie zwraca się o instrukcje ani ich nie przyjmuje od żadnego organu.Podczas trwania swej kadencji Rzecznik Praw Obywatelskich nie może wykonywać żadnej innejzarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej.

4. Parlament Europejski, po zasięgnięciu opinii Komisji i za zgodą Rady stanowiącej większościąkwalifikowaną, określa status i ogólne warunki pełnienia funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich.

Artykuł 196

Parlament Europejski odbywa sesję roczną. Zbiera się on z mocy prawa w drugi wtorek marca.

Parlament Europejski może zebrać się na sesji nadzwyczajnej na żądanie większości jego członkówlub na żądanie Rady bądź Komisji.

Artykuł 197

Parlament Europejski wybiera spośród swych członków przewodniczącego i prezydium.

Członkowie Komisji mogą uczestniczyć we wszystkich posiedzeniach, a na swoje żądanie musząbyć wysłuchani w imieniu Komisji.

Komisja odpowiada ustnie lub pisemnie na pytania skierowane do niej przez Parlament Europejskilub jego członków.

Rada jest wysłuchiwana przez Parlament Europejski na warunkach określonych przez Radę w jejregulaminie wewnętrznym.

Artykuł 198

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień niniejszego Traktatu, Parlament Europejski stanowibezwzględną większością oddanych głosów.

Regulamin wewnętrzny określa kworum.



141

Artykuł 199

Parlament Europejski uchwala swój regulamin wewnętrzny, stanowiąc większością głosów swoichczłonków.

Protokoły posiedzeń Parlamentu Europejskiego są publikowane na warunkach określonych w tymregulaminie.

Artykuł 200

Parlament Europejski na posiedzeniu jawnym rozpatruje ogólne sprawozdanie roczne przedstawionemu przez Komisję.

Artykuł 201

Jeżeli do Parlamentu Europejskiego wpłynie wniosek o wotum nieufności dla Komisji ze względu najej działalność, może on głosować w sprawie tego wniosku najwcześniej trzy dni po jego złożeniui wyłącznie w głosowaniu jawnym.

Jeżeli wniosek o wotum nieufności zostanie przyjęty większością dwóch trzecich oddanych głosów,reprezentującą większość członków Parlamentu Europejskiego, członkowie Komisji kolektywnierezygnują ze swych funkcji. Prowadzą oni nadal sprawy bieżące do czasu ich zastąpienia zgodniez artykułem 214. W takim przypadku mandat członków Komisji mianowanych na ich miejscewygasa z dniem, w którym wygasłby mandat członków Komisji zobowiązanych do kolektywnejrezygnacji.

SEKCJA 2

RADA

Artykuł 202

Aby zapewnić wykonanie celów określonych w niniejszym Traktacie, Rada, zgodniez postanowieniami niniejszego Traktatu:

— zapewnia koordynację ogólnych polityk gospodarczych Państw Członkowskich,

— ma prawo podejmowania decyzji,

— przyznaje Komisji w aktach przez siebie przyjmowanych uprawnienia do wykonywania norm,które Rada ustanawia. Rada może uzależnić wykonywanie tych uprawnień od pewnychwarunków. Może również, w szczególnych przypadkach, zastrzec dla siebie prawo bezpośred-niego wykonywania uprawnień wykonawczych. Warunki, o których mowa wyżej, powinny byćzgodne z zasadami i normami, które Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i pouzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego, wcześniej ustanowi.



142

Artykuł 203

W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego Państwa Członkow-skiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu tego Państwa Członkowskiego.

Prezydencję sprawuje kolejno przez okres sześciu miesięcy każde Państwo Członkowskie reprezen-towane w Radzie, według porządku ustalonego przez Radę stanowiącą jednomyślnie.

Artykuł 204

Posiedzenia Rady zwołuje jej przewodniczący, z własnej inicjatywy lub na wniosek jednegoz członków Rady albo Komisji.

Artykuł 205 (1)

1. O ile postanowienia niniejszego Traktatu nie stanowią inaczej, Rada przyjmuje uchwaływiększością głosów swoich członków.

2. Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę wymaga większości kwalifikowanej, głosy jej członkówważone są następująco:

Belgia 12

Republika Czeska 12

Dania 7

Niemcy 29

Estonia 4

Grecja 12

Hiszpania 27

Francja 29

Irlandia 7

Włochy 29

Cypr 4

Łotwa 4

Litwa 7

Luksemburg 4




143

Węgry 12

Malta 3

Niderlandy 13

Austria 10

Polska 27

Portugalia 12

Słowenia 4

Słowacja 7

Finlandia 7

Szwecja 10


Uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 232 głosów „za”, oddanych przez większośćjej członków, jeżeli niniejszy Traktat wymaga, aby były przyjęte na wniosek Komisji.

W innych przypadkach uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 232 głosów „za”,oddanych przez co najmniej dwie trzecie jej członków.

3. Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowiprzeszkody w przyjęciu uchwały, która wymaga jednomyślności.

4. Jeżeli decyzja ma zostać przyjęta przez Radę większością kwalifikowaną, członek Rady możewystąpić o sprawdzenie, czy Państwa Członkowskie stanowiące większość kwalifikowaną reprezen-tują co najmniej 62 % ogółu ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony,przedmiotowej decyzji nie przyjmuje się.

Artykuł 206

W przypadku głosowania każdy członek Rady może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednegoz pozostałych członków.

Artykuł 207

1. Komitet złożony ze stałych przedstawicieli Państw Członkowskich odpowiada za przygoto-wanie prac Rady i wykonywanie zadań powierzonych mu przez Radę. Komitet może podejmowaćdecyzje proceduralne w przypadkach przewidzianych w regulaminie wewnętrznym Rady.



144

2. Radę wspomaga Sekretariat Generalny, działający pod kierunkiem sekretarza generalnego,wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, któremupomaga zastępca sekretarza generalnego odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym.Sekretarz generalny i zastępca sekretarza generalnego są mianowani przez Radę stanowiącąwiększością kwalifikowaną.

Rada decyduje o organizacji Sekretariatu Generalnego.

3. Rada uchwala swój regulamin wewnętrzny.

W celu zastosowania artykułu 255 ustęp 3 Rada opracowuje w tym regulaminie warunkipublicznego dostępu do dokumentów Rady. W celu wykonania niniejszego ustępu Rada określaprzypadki, w jakich powinna być uważana za działającą w charakterze prawodawcy, aby umożliwićlepszy dostęp do dokumentów w tych przypadkach, przy zachowaniu skuteczności swojego procesudecyzyjnego. W każdym razie, gdy Rada działa jako prawodawca, wyniki i objaśnienia głosowań,jak również oświadczenia wpisywane do protokołu są jawne.

Artykuł 208

Rada może zażądać od Komisji przeprowadzenia wszelkich analiz, które uzna za pożądane dlarealizacji wspólnych celów i przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji.

Artykuł 209

Rada określa, po uzyskaniu opinii Komisji, status komitetów przewidzianych w niniejszymTraktacie.

Artykuł 210

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, ustala uposażenia, dodatki i emerytury przewodniczą-cego i członków Komisji, prezesa, sędziów, rzeczników generalnych i sekretarza Trybunału Spra-wiedliwości oraz członków i sekretarza Sądu Pierwszej Instancji. Ustala ona także, stanowiącrównież większością kwalifikowaną, wszelkie należności płatne zamiast wynagrodzenia.

SEKCJA 3

KOMISJA

Artykuł 211

W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania i rozwoju wspólnego rynku Komisja:

— czuwa nad stosowaniem postanowień niniejszego Traktatu, jak również środków przyjętychprzez instytucje na jego podstawie,



145

— formułuje zalecenia i wydaje opinie w sprawach będących przedmiotem niniejszego Traktatu,o ile Traktat wyraźnie to przewiduje lub uważa ona to za niezbędne,

— ma własne uprawnienia decyzyjne oraz uczestniczy w formułowaniu aktów Rady i ParlamentuEuropejskiego na warunkach przewidzianych w niniejszym Traktacie,

— wykonuje uprawnienia, które Rada jej przyznaje w celu wykonania norm przez nią ustanowio-nych.

Artykuł 212

Komisja publikuje co roku, nie później niż na miesiąc przed otwarciem sesji Parlamentu Euro-pejskiego, ogólne sprawozdanie z działalności Wspólnoty.

Artykuł 213 (1)

1. Członkowie Komisji wybierani są ze względu na swoje ogólne kwalifikacje. Ich niezależnośćjest niekwestionowana.

W skład Komisji wchodzi jeden obywatel z każdego Państwa Członkowskiego.

Liczba członków Komisji może zostać zmieniona przez Radę stanowiącą jednomyślnie.

2. Członkowie Komisji są w pełni niezależni w wykonywaniu swych funkcji, w ogólnyminteresie Wspólnoty.

W wykonywaniu swych obowiązków nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują odżadnego rządu lub jakiegokolwiek organu. Powstrzymują się od wszelkich czynności niezgodnychz charakterem ich funkcji. Każde Państwo Członkowskie zobowiązuje się szanować tę zasadę i niedążyć do wywierania wpływu na członków Komisji przy wykonywaniu przez nich zadań.

Członkowie Komisji nie mogą, podczas pełnienia swych funkcji, wykonywać żadnej innej zarobko-wej lub niezarobkowej działalności zawodowej. Obejmując swoje stanowiska, uroczyście zobowią-zują się szanować, w trakcie pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nichwynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności przy obejmowaniu pewnych stanowisklub przyjmowaniu pewnych korzyści po zakończeniu funkcji. W przypadku naruszenia tychzobowiązań przez członka Komisji Trybunał Sprawiedliwości, na wniosek Rady lub Komisji, możeorzec, stosownie do okoliczności, o jego dymisji, zgodnie z artykułem 216, lub o pozbawieniu goprawa do emerytury lub innych podobnych korzyści.

Artykuł 214

1. Członkowie Komisji są mianowani, zgodnie z procedurą określoną w ustępie 2, na okrespięciu lat, z zastrzeżeniem, w odpowiednim przypadku, artykułu 201.

Ich mandat jest odnawialny.


(1) Artykuł zmieniony Protokołem w sprawie rozszerzenia Unii Europejskiej.


146

2. Rada, zebrana w składzie szefów państw lub rządów i stanowiąca większością kwalifikowaną,nominuje osobę, którą zamierza mianować przewodniczącym Komisji; nominacja ta jest zatwier-dzana przez Parlament Europejski.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną i za wspólnym porozumieniem z nominowanymprzewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które zamierza mianować członkami Komisji,sporządzoną zgodnie z propozycjami każdego z Państw Członkowskich.

Nominowani w ten sposób przewodniczący i pozostali członkowie Komisji podlegają, jakokolegium, zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Po zatwierdzeniu przez Parlament Europejskiprzewodniczący i pozostali członkowie Komisji zostają mianowani przez Radę, stanowiącą więk-szością kwalifikowaną.

Artykuł 215

Poza przypadkami normalnej wymiany lub śmierci, funkcje członka Komisji kończą się z chwiląjego rezygnacji lub dymisji.

W przypadku wakatu spowodowanego przez rezygnację, dymisję lub śmierć członka Komisji, jeston zastępowany, na czas pozostający do zakończenia kadencji, przez nowego członka mianowa-nego przez Radę stanowiącą większością kwalifikowaną. Rada, stanowiąc jednomyślnie, możezadecydować, że takie zastępstwo nie jest konieczne.

W przypadku rezygnacji, dymisji lub śmierci przewodniczący jest zastępowany na okres pozostającydo zakończenia kadencji. Procedura przewidziana w artykule 214 ustęp 2 ma zastosowanie dozastąpienia przewodniczącego.

Z wyjątkiem przypadku dymisji przewidzianej w artykule 216, członkowie Komisji pełnią swojefunkcje do chwili ich zastąpienia lub do chwili podjęcia przez Radę decyzji, zgodnie z akapitemdrugim niniejszego artykułu, że takie zastępstwo nie jest konieczne.

Artykuł 216

Jeśli członek Komisji nie spełnia już warunków koniecznych do wykonywania swych funkcji lubdopuścił się poważnego uchybienia, Trybunał Sprawiedliwości może go zdymisjonować, na wniosekRady lub Komisji.

Artykuł 217

1. Komisja działa pod politycznym kierownictwem jej przewodniczącego, który decyduje o jejorganizacji wewnętrznej, mając na względzie zapewnienie spójności, skuteczności i kolegialności jejdziałań.



147

2. Przewodniczący ustala zakres obowiązków Komisji i rozdziela je pomiędzy jej członków.Przewodniczący może dokonywać zmian w rozdziale obowiązków w trakcie kadencji Komisji.Członkowie Komisji wykonują funkcje powierzone im przez przewodniczącego i jemu podlegają.

3. Po uzyskaniu zgody kolegium przewodniczący mianuje wiceprzewodniczących spośród jegoczłonków.

4. Członek Komisji składa rezygnację, jeżeli przewodniczący, po uzyskaniu zgody kolegium,tego zażąda.

Artykuł 218

1. Rada i Komisja konsultują się wzajemnie i ustalają za wspólnym porozumieniem metodywspółpracy.

2. Komisja uchwala swój regulamin wewnętrzny w celu zapewnienia, że zarówno Komisja, jaki jej służby funkcjonują zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu. Zapewnia ona publikacjętego regulaminu.

Artykuł 219

Komisja podejmuje uchwały większością liczby członków przewidzianej w artykule 213.

Posiedzenia Komisji mogą ważnie odbywać się tylko wówczas, gdy obecna jest taka liczbaczłonków, jaka jest określona w jej regulaminie wewnętrznym.

SEKCJA 4

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Artykuł 220

Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji, każdy w zakresie swojej właściwości, czuwająnad poszanowaniem prawa w wykładni i stosowaniu niniejszego Traktatu.

Przy Sądzie Pierwszej Instancji mogą zostać ustanowione dodatkowo izby sądowe, na warunkachokreślonych w artykule 225a, w celu wykonywania, w pewnych szczególnych dziedzinach,właściwości sądowej określonej w niniejszym Traktacie.



148

Artykuł 221

W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z każdego Państwa Członkowskiego.

Trybunał Sprawiedliwości obraduje w izbach lub w składzie wielkiej izby, na warunkach ustanowio-nych w tym celu w Statucie Trybunału Sprawiedliwości.

W przypadkach przewidzianych w Statucie Trybunał Sprawiedliwości może obradować równieżw pełnym składzie Trybunału.

Artykuł 222

Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez ośmiu rzeczników generalnych. Jeżeli TrybunałSprawiedliwości tego zażąda, Rada, stanowiąc jednomyślnie, może zwiększyć liczbę rzecznikówgeneralnych.

Zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej bez-stronności i niezależności, uzasadnionych wniosków w sprawach, które zgodnie ze StatutemTrybunału Sprawiedliwości wymagają jego zaangażowania.

Artykuł 223

Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości są wybierani spośród osóbo niekwestionowanej niezależności i mających kwalifikacje wymagane w ich państwach do zajmo-wania najwyższych stanowisk sądowych lub są prawnikami o uznanej kompetencji. Są onimianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat.

Co trzy lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego i składu rzeczników generalnych,na warunkach określonych w Statucie Trybunału Sprawiedliwości.

Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa Trybunału Sprawiedliwości. Jegomandat jest odnawialny.

Ustępujący sędziowie i rzecznicy generalni mogą być mianowani ponownie.

Trybunał Sprawiedliwości mianuje swojego sekretarza i określa jego status.

Trybunał Sprawiedliwości ustanawia swój regulamin proceduralny. Wymaga on zatwierdzenia przezRadę, stanowiącą większością kwalifikowaną.

Artykuł 224

W skład Sądu Pierwszej Instancji wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego Państwa Członkow-skiego. Liczbę sędziów określa Statut Trybunału Sprawiedliwości. Statut może przewidywać, że SądPierwszej Instancji wspierany będzie przez rzeczników generalnych.



149

Członkowie Sądu Pierwszej Instancji są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależnościi mogących zajmować wysokie stanowiska sądowe. Są oni mianowani za wspólnym porozumieniemprzez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat. Co trzy lata następuje częściowa wymianaskładu. Ustępujący członkowie mogą być mianowani ponownie.

Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa Sądu Pierwszej Instancji. Jegomandat jest odnawialny.

Sąd Pierwszej Instancji mianuje swojego sekretarza i określa jego status.

Sąd Pierwszej Instancji ustanawia swój regulamin proceduralny w porozumieniu z TrybunałemSprawiedliwości. Wymaga on zatwierdzenia przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień Statutu Trybunału Sprawiedliwości, postanowienia ni-niejszego Traktatu dotyczące Trybunału Sprawiedliwości stosują się do Sądu Pierwszej Instancji.

Artykuł 225

1. Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do rozpoznawania w pierwszej instancji skarg określo-nych w artykułach 230, 232, 235, 236 i 238, z wyjątkiem skarg powierzonych izbom sądowymlub skarg zastrzeżonych na mocy Statutu dla Trybunału Sprawiedliwości. Statut może przyznaćSądowi Pierwszej Instancji właściwość w innych kategoriach skarg.

Od orzeczeń wydanych przez Sąd Pierwszej Instancji na mocy niniejszego ustępu przysługuje, nawarunkach i w zakresie określonym przez Statut, prawo odwołania się do Trybunału Sprawiedli-wości, ograniczone do kwestii prawnych.

2. Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do rozpoznawania skarg wniesionych przeciwkoorzeczeniom izb sądowych, utworzonych na mocy artykułu 225a.

Orzeczenia wydane przez Sąd Pierwszej Instancji na mocy niniejszego ustępu mogą zostaćw drodze wyjątku, na warunkach i w zakresie określonym przez Statut, poddane kontroliTrybunału Sprawiedliwości, jeżeli zachodzi poważne ryzyko naruszenia jedności lub spójnościprawa wspólnotowego.

3. Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do rozpoznawania pytań prejudycjalnych przedkłada-nych na mocy artykułu 234, w poszczególnych dziedzinach określonych w Statucie.

Jeżeli Sąd Pierwszej Instancji uzna, że sprawa wymaga orzeczenia co do zasad, które może miećwpływ na jedność lub spójność prawa wspólnotowego, może on przekazać tę sprawę dorozpoznania Trybunałowi Sprawiedliwości.



150

Orzeczenia wydane przez Sąd Pierwszej Instancji w sprawach pytań prejudycjalnych mogą zostaćw drodze wyjątku, na warunkach i w zakresie określonym przez Statut, poddane kontroliTrybunału Sprawiedliwości, jeżeli zachodzi poważne ryzyko naruszenia jedności lub spójnościprawa wspólnotowego.

Artykuł 225a

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskimi Trybunałem Sprawiedliwości, bądź na żądanie Trybunału Sprawiedliwości i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim i Komisją, może tworzyć izby sądowe rozpoznające w pierwszejinstancji niektóre kategorie skarg wniesionych w szczególnych dziedzinach.

Decyzja ustanawiająca izbę sądową określa zasady organizacji izby i zakres przyznanej jej właści-wości.

Od orzeczeń wydanych przez izby sądowe przysługuje prawo odwołania się do Sądu PierwszejInstancji, ograniczone do kwestii prawnych lub – jeżeli jest to przewidziane w decyzji ustanawia-jącej izbę – obejmujące również kwestie faktyczne.

Członkowie izb sądowych są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależnościi mogących zajmować stanowiska sądowe. Są oni mianowani przez Radę, stanowiącą jednomyślnie.

Izby sądowe ustanawiają swój regulamin proceduralny w porozumieniu z Trybunałem Sprawiedli-wości. Wymaga on zatwierdzenia przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień decyzji ustanawiającej izbę sądową, postanowienianiniejszego Traktatu dotyczące Trybunału Sprawiedliwości oraz postanowienia Statutu TrybunałuSprawiedliwości stosują się do izb sądowych.

Artykuł 226

Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążąna mocy niniejszego Traktatu, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednimumożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag.

Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieśćsprawę do Trybunału Sprawiedliwości.



151

Artykuł 227

Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, jeśli uznaje, żeinne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocyniniejszego Traktatu.

Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartąna zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które na nim ciąży na podstawie niniejszego Traktatu,powinno wnieść sprawę do Komisji.

Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu zainteresowanym Państwom przedstawienia,na zasadzie spornej, uwag pisemnych i ustnych.

Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od wniesienia sprawy, brak opinii niestanowi przeszkody we wniesieniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości.

Artykuł 228

1. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemuz zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, Państwo to jest zobowiązanepodjąć środki, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości.

2. Jeśli Komisja uznaje, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło takich środków, wydaje, poumożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag, uzasadnioną opinię precyzującą punkty,w których Państwo Członkowskie nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości.

Jeśli dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybu-nału w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedli-wości. Czyniąc to, wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłaceniaprzez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności.

Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się dojego wyroku, może na nie nałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną.

Procedura ta nie narusza artykułu 227.

Artykuł 229

Rozporządzenia uchwalone wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, i przez Radę, na mocypostanowień niniejszego Traktatu, mogą przyznać Trybunałowi Sprawiedliwości nieograniczoneprawo orzekania w odniesieniu do kar przewidzianych w tych rozporządzeniach.



152

Artykuł 229a

Bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu, Rada, stanowiąc jednomyślnie nawniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć postanowieniaw sprawie przyznania Trybunałowi Sprawiedliwości, w określonym przez nią zakresie, właściwościw odniesieniu do sporów dotyczących stosowania aktów przyjętych na podstawie niniejszegoTraktatu, które tworzą wspólnotowe prawo własności przemysłowej. Rada zaleca przyjęcie tychpostanowień Państwom Członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Artykuł 230

Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Euro-pejski i Radę, aktów Rady, Komisji i EBC, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów ParlamentuEuropejskiego zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.

W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez PaństwoCzłonkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji,naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiekreguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy.

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skargwniesionych przez Trybunał Obrachunkowy i przez EBC, zmierzających do zapewnienia ochronyich prerogatyw.

Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na tych samych warunkach, skargę na decyzje,których jest adresatem oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzjiskierowanej do innej osoby, dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.

Skargi przewidziane w niniejszym artykule wnosi się w terminie dwóch miesięcy, stosownie doprzypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, oddaty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.

Artykuł 231

Jeżeli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości orzeka o nieważności danego aktu.

Jednakże w odniesieniu do rozporządzeń, Trybunał Sprawiedliwości, jeśli uzna to za niezbędne,wskazuje, jakie skutki rozporządzenia, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane zaostateczne.



153

Artykuł 232

Jeśli Parlament Europejski, Rada lub Komisja, z naruszeniem niniejszego Traktatu, zaniechajądziałania, Państwa Członkowskie i inne instytucje Wspólnoty mogą wnieść skargę do TrybunałuSprawiedliwości w celu stwierdzenia tego naruszenia.

Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana dodziałania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja nie zajęła stanowiska,skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.

Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, na warun-kach określonych w poprzednich akapitach, stawiając zarzut jednej z instytucji Wspólnoty, iżzaniechała wydania aktu skierowanego do niej, innego niż zalecenie lub opinia.

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania, na tych samych warunkach, w zakresie skargwniesionych przez EBC w dziedzinach podlegających jego kompetencji lub wniesionych przeciwkoniemu.

Artykuł 233

W przypadku orzeczenia o nieważności aktu przyjętego przez instytucję lub instytucje lubstwierdzenia, iż zaniechanie przez nie działania jest sprzeczne z niniejszym Traktatem, są onezobowiązane do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości.

Zobowiązanie to nie narusza zobowiązania, jakie może wyniknąć z zastosowania artykułu 288akapit drugi.

Niniejszy artykuł stosuje się również do EBC.

Artykuł 234

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym:

a) o wykładni niniejszego Traktatu;

b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty i EBC;

c) o wykładni statutów organów utworzonych aktem Rady, gdy te statuty to przewidują.

W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z PaństwCzłonkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydaniawyroku, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania.



154

W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym,którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowią-zany wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.

Artykuł 235

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w sporach dotyczących odszkodowań okreś-lonych w artykule 288 akapit drugi.

Artykuł 236

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między Wspólnotą i jejpracownikami, w granicach i na warunkach określonych w regulaminie pracowniczym lub warun-kach zatrudnienia.

Artykuł 237

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania, w poniższych granicach, w sporach dotyczą-cych:

a) wykonywania zobowiązań Państw Członkowskich, wynikających ze Statutu EuropejskiegoBanku Inwestycyjnego. W tym zakresie Rada Dyrektorów Banku ma uprawnienia przyznaneKomisji przez artykuł 226;

b) środków przyjętych przez Radę Gubernatorów Europejskiego Banku Inwestycyjnego. W tymzakresie każde Państwo Członkowskie, Komisja i Rada Dyrektorów Banku mogą wnieść skargęna warunkach przewidzianych w artykule 230;

c) środków przyjętych przez Radę Dyrektorów Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Skargi na teśrodki mogą być wniesione, na warunkach określonych w artykule 230, tylko przez PaństwaCzłonkowskie lub Komisję i jedynie w związku z naruszeniem procedur przewidzianychw artykule 21 ustępy 2 i 5-7 Statutu Banku;

d) wykonywania przez krajowe banki centralne zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatui Statutu ESBC. W tym zakresie Rada EBC dysponuje wobec krajowych banków centralnychuprawnieniami przyznanymi Komisji wobec Państw Członkowskich przez artykuł 226. JeśliTrybunał Sprawiedliwości stwierdza, że krajowy bank centralny uchybił jednemu ze zobowią-zań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, bank ten jest zobowiązany podjąćśrodki, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości.



155

Artykuł 238

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania na mocy klauzuli arbitrażowej umieszczonejw umowie prawa publicznego lub prywatnego, zawartej przez Wspólnotę lub w jej imieniu.

Artykuł 239

Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między PaństwamiCzłonkowskimi, związanym z przedmiotem niniejszego Traktatu, jeśli spór ten jest mu przedłożonyna mocy kompromisu.

Artykuł 240

Z zastrzeżeniem właściwości Trybunału Sprawiedliwości określonej niniejszym Traktatem, spory,których stroną jest Wspólnota, nie są z tego tytułu wyłączone spod jurysdykcji sądów krajowych.

Artykuł 241

Bez względu na upływ terminu przewidzianego w artykule 230 akapit piąty, każda strona może,w postępowaniu dotyczącym rozporządzenia uchwalonego wspólnie przez Parlament Europejskii Radę lub rozporządzenia Rady, Komisji, lub EBC, podnieść zarzuty określone w artykule 230akapit drugi, w celu powołania się przed Trybunałem Sprawiedliwości na niemożność stosowaniatego rozporządzenia.

Artykuł 242

Skargi wniesione do Trybunału Sprawiedliwości nie mają skutku zawieszającego. Jednakże TrybunałSprawiedliwości może, jeśli uzna, że okoliczności tego wymagają, zarządzić zawieszenie wykonaniazaskarżonego aktu.

Artykuł 243

W sprawach, które rozpatruje, Trybunał Sprawiedliwości może zarządzić niezbędne środki tymcza-sowe.

Artykuł 244

Wyroki Trybunału Sprawiedliwości podlegają wykonaniu na warunkach określonychw artykule 256.



156

Artykuł 245

Statut Trybunału Sprawiedliwości jest określony w odrębnym protokole.

Rada, stanowiąc jednomyślnie na żądanie Trybunału Sprawiedliwości i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim i Komisją, bądź na żądanie Komisji i po konsultacji z ParlamentemEuropejskim i Trybunałem Sprawiedliwości, może zmienić postanowienia Statutu, z wyjątkiempostanowień tytułu I.

SEKCJA 5

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

Artykuł 246

Trybunał Obrachunkowy sprawuje kontrolę rachunków.

Artykuł 247

1. W skład Trybunału Obrachunkowego wchodzi jeden obywatel z każdego Państwa Człon-kowskiego.

2. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są wybierani spośród osób, które wchodzą lubwchodziły w swych krajach w skład organów kontroli zewnętrznej lub mających szczególnekwalifikacje do zajmowania tego stanowiska. Ich niezależność musi być niekwestionowana.

3. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są mianowani na okres sześciu lat. Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną po konsultacji z Parlamentem Europejskim, przyjmuje listę członków,sporządzoną zgodnie z propozycjami każdego z Państw Członkowskich. Mandat członków Trybu-nału Obrachunkowego jest odnawialny.

Wybierają oni spośród siebie, na okres trzech lat, prezesa Trybunału Obrachunkowego. Jego mandatjest odnawialny.

4. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są w pełni niezależni w wykonywaniu swychfunkcji, w ogólnym interesie Wspólnoty.

W wykonywaniu swych obowiązków nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują odżadnego rządu lub jakiegokolwiek organu. Powstrzymują się od wszelkich czynności niezgodnychz charakterem ich funkcji.

5. Członkowie Trybunału Obrachunkowego nie mogą podczas pełnienia swych funkcji wyko-nywać żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej. Obejmując stanowiska,uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiąza-nia z nich wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności przy obejmowaniu pewnychstanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyści po zakończeniu funkcji.



157

6. Poza przypadkami normalnej wymiany lub śmierci, funkcje członka Trybunału Obrachunko-wego kończą się z chwilą jego rezygnacji lub dymisji, orzeczonej przez Trybunał Sprawiedliwościzgodnie z ustępem 7.

Osoba ta jest zastępowana na okres pozostający do zakończenia mandatu.

Z wyjątkiem przypadku dymisji, członkowie Trybunału Obrachunkowego pełnią swoje funkcje dochwili ich zastąpienia.

7. Członkowie Trybunału Obrachunkowego mogą być zwolnieni z funkcji lub pozbawieniprawa do emerytury bądź innych podobnych korzyści tylko wówczas, gdy Trybunał Sprawiedliwościstwierdzi, na żądanie Trybunału Obrachunkowego, że przestali odpowiadać wymaganym warunkomlub czynić zadość zobowiązaniom wynikającym z ich urzędu.

8. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, ustala warunki zatrudnienia prezesa i członkówTrybunału Obrachunkowego, a zwłaszcza ich uposażeń, dodatków i emerytur. Ustala ona także,stanowiąc tą samą większością, wszelkie należności płatne zamiast wynagrodzenia.

9. Postanowienia Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich,które mają zastosowanie do sędziów Trybunału Sprawiedliwości, stosuje się także do członkówTrybunału Obrachunkowego.

Artykuł 248

1. Trybunał Obrachunkowy kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków Wspólnoty.Kontroluje również rachunki wszystkich dochodów i wydatków wszystkich organów utworzonychprzez Wspólnotę, w zakresie, w jakim akt założycielski nie wyklucza takiej kontroli.

Trybunał Obrachunkowy przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie poświadczenie wiary-godności rachunków, jak również legalności i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw, którejest publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Poświadczenie to może zostać uzupeł-nione przez szczegółowe oceny każdego z głównych obszarów działalności Wspólnoty.

2. Trybunał Obrachunkowy kontroluje legalność i prawidłowość dochodów i wydatków orazupewnia się co do należytego zarządzania finansami. Czyniąc to, sygnalizuje w szczególnościwszelkie nieprawidłowości.

Kontrolę dochodów przeprowadza się zarówno na podstawie założeń dochodowych, jak i płatnościprzekazanych Wspólnocie.



158

Kontrolę wydatków przeprowadza się zarówno na podstawie podjętych zobowiązań, jaki dokonanych wypłat.

Kontrole te mogą być przeprowadzane przed zamknięciem rozliczeń w danym roku budżetowym.

3. Kontrola dotyczy dokumentów, a w razie potrzeby przeprowadzana jest na miejscu w innychinstytucjach Wspólnoty, w pomieszczeniach każdego organu zarządzającego dochodamii wydatkami w imieniu Wspólnoty oraz w Państwach Członkowskich, w tym w pomieszczeniachkażdej osoby fizycznej lub prawnej otrzymującej płatności z budżetu. Kontrolę w PaństwachCzłonkowskich przeprowadza się w powiązaniu z krajowymi instytucjami kontrolnymi lub, jeślinie mają one niezbędnych uprawnień, z właściwymi służbami krajowymi. Trybunał Obrachunkowyoraz krajowe instytucje kontrolne Państw Członkowskich współpracują na zasadzie wzajemnegozaufania, zachowując swoją niezależność. Instytucje te lub służby zawiadamiają Trybunał Obra-chunkowy, czy zamierzają uczestniczyć w kontroli.

Inne instytucje Wspólnoty, organy zarządzające dochodami i wydatkami w imieniu Wspólnoty,osoby fizyczne lub prawne otrzymujące płatności z budżetu oraz krajowe instytucje kontrolnebądź, jeśli nie mają one niezbędnych uprawnień, właściwe służby krajowe, przekazują TrybunałowiObrachunkowemu, na jego żądanie, wszelkie dokumenty lub informacje niezbędne do wykonywa-nia jego zadania.

W odniesieniu do działalności Europejskiego Banku Inwestycyjnego związanej z zarządzaniemdochodami i wydatkami wspólnotowymi, prawo dostępu Trybunału do informacji posiadanychprzez Bank jest regulowane umową zawartą między Trybunałem, Bankiem oraz Komisją.W przypadku braku umowy Trybunał ma wszakże dostęp do informacji niezbędnych do przepro-wadzania kontroli dochodów i wydatków wspólnotowych zarządzanych przez Bank.

4. Trybunał Obrachunkowy sporządza roczne sprawozdanie po zamknięciu każdego rokubudżetowego. Sprawozdanie to jest przesyłane innym instytucjom Wspólnoty i publikowanew Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wraz z odpowiedziami tych instytucji na uwagi TrybunałuObrachunkowego.

Ponadto Trybunał Obrachunkowy może przedstawiać w każdej chwili swoje uwagi, zwłaszczaw formie sprawozdań specjalnych w poszczególnych sprawach oraz wydawać opinie na żądaniejednej z pozostałych instytucji Wspólnoty.

Przyjmuje on swoje sprawozdania roczne, sprawozdania specjalne lub opinie większością członkówwchodzących w jego skład. Jednakże może on ustanowić wewnętrzne izby, w celu przyjmowaniapewnych kategorii sprawozdań lub opinii, na warunkach określonych w jego regulaminie wew-nętrznym.



159

Pomaga on Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w wykonywaniu ich funkcji kontrolnychw zakresie wykonania budżetu.

Trybunał Obrachunkowy uchwala swój regulamin wewnętrzny. Wymaga on zatwierdzenia przezRadę, stanowiącą większością kwalifikowaną.

ROZDZIAŁ 2

POSTANOWIENIA WSPÓLNE DLA WIELU INSTYTUCJI

Artykuł 249

W celu wykonania swych zadań oraz na warunkach przewidzianych w niniejszym TraktacieParlament Europejski wspólnie z Radą, Rada i Komisja uchwalają rozporządzenia i dyrektywy,podejmują decyzje, wydają zalecenia i opinie.

Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkichPaństwach Członkowskich.

Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu dorezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formyi środków.

Decyzja wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana.

Zalecenia i opinie nie mają mocy wiążącej.

Artykuł 250

1. Jeśli na mocy niniejszego Traktatu Rada wydaje akt na wniosek Komisji, akt stanowiącyzmianę projektu Rada może przyjąć wyłącznie jednomyślnie, z zastrzeżeniem artykułu 251 ustępy4 i 5.

2. Dopóki Rada nie podjęła działań, Komisja może zmienić swój projekt w każdej chwiliw toku procedur prowadzących do przyjęcia aktu wspólnotowego.

Artykuł 251

1. W przypadku gdy w niniejszym Traktacie czyni się odwołanie do niniejszego artykułuw celu przyjęcia aktu, stosowana jest następująca procedura.



160

2. Komisja przedstawia projekt Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego:

— jeśli przyjmuje wszystkie poprawki zawarte w opinii Parlamentu Europejskiego, może uchwalićakt zmieniony w ten sposób,

— jeśli Parlament Europejski nie proponuje żadnej poprawki, może uchwalić projektowany akt,

— w innych przypadkach uchwala wspólne stanowisko i przekazuje je Parlamentowi Europej-skiemu. Rada informuje w pełni Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły ją douchwalenia wspólnego stanowiska. Komisja informuje w pełni Parlament Europejski o swoimstanowisku.

Jeśli w terminie trzech miesięcy od tego przekazania Parlament Europejski:

a) zatwierdzi wspólne stanowisko lub nie wypowiada się, dany akt uważa się za uchwalonyzgodnie z tym wspólnym stanowiskiem;

b) odrzuci bezwzględną większością głosów swoich członków wspólne stanowisko, projektowanyakt uważa się za nieprzyjęty;

c) zaproponuje bezwzględną większością swoich członków poprawki do wspólnego stanowiska,zmieniony tekst jest przesyłany do Rady i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tychpoprawek.

3. Jeśli w terminie trzech miesięcy od otrzymania poprawek Parlamentu Europejskiego Rada,stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje wszystkie te poprawki, akt uważa się za uchwalonyw postaci wspólnego stanowiska zmienionego w ten sposób; jednakże Rada stanowi jednomyślniew sprawie poprawek, które stały się przedmiotem negatywnej opinii Komisji. Jeśli Rada nieprzyjmie wszystkich poprawek, przewodniczący Rady w porozumieniu z przewodniczącym Parla-mentu Europejskiego zwołuje komitet pojednawczy w terminie sześciu tygodni.

4. Komitet pojednawczy, w którego skład wchodzą członkowie Rady lub ich przedstawicieleoraz taka sama liczba przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, ma za zadanie doprowadzić doporozumienia w sprawie wspólnego projektu większością kwalifikowaną członków Rady lub ichprzedstawicieli oraz większością głosów przedstawicieli Parlamentu Europejskiego. Komisja uczestni-czy w pracach komitetu pojednawczego i podejmuje wszelkie niezbędne inicjatywy na rzeczzbliżenia stanowisk Parlamentu Europejskiego i Rady. W celu wywiązania się z tego zadaniakomitet pojednawczy analizuje wspólne stanowisko na podstawie poprawek zgłoszonych przezParlament Europejski.



161

5. Jeśli w terminie sześciu tygodni od jego zwołania komitet pojednawczy zatwierdzi wspólnyprojekt, Parlament Europejski i Rada mają termin sześciu tygodni od tego zatwierdzenia nauchwalenie danego aktu zgodnie ze wspólnym projektem, jeśli chodzi o Parlament Europejski –

bezwzględną większością oddanych głosów, a jeśli chodzi o Radę – większością kwalifikowaną.Jeżeli jedna z tych dwóch instytucji nie zatwierdzi proponowanego aktu w przewidzianym terminie,uważa się go za nieprzyjęty.

6. W przypadku gdy komitet pojednawczy nie zatwierdzi wspólnego projektu, proponowanyakt uważa się za nieprzyjęty.

7. Terminy trzech miesięcy i sześciu tygodni przewidziane w niniejszym artykule są przedłu-żone najwyżej, odpowiednio, o miesiąc i o dwa tygodnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiegolub Rady.

Artykuł 252

W przypadku gdy w niniejszym Traktacie czyni się odwołanie do niniejszego artykułu w celuprzyjęcia aktu, stosowana jest następująca procedura:

a) Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po uzyskaniu opinii Parla-mentu Europejskiego, uchwala wspólne stanowisko;

b) wspólne stanowisko Rady jest przekazywane Parlamentowi Europejskiemu. Rada i Komisjaw pełni informują Parlament Europejski o powodach, które doprowadziły Radę do przyjęciawspólnego stanowiska, jak również o stanowisku Komisji.

Jeśli w terminie trzech miesięcy od przekazania wspólnego stanowiska Parlament Europejskizatwierdzi je lub jeśli nie wypowie się w tym terminie, Rada ostatecznie uchwala akt, zgodnieze wspólnym stanowiskiem;

c) Parlament Europejski w terminie trzech miesięcy, o którym mowa w literze b), możebezwzględną większością głosów swoich członków zaproponować poprawki do wspólnegostanowiska Rady. Może również, taką samą większością, odrzucić wspólne stanowisko Rady.Wynik głosowania jest przesyłany Radzie i Komisji.

Jeśli Parlament Europejski odrzucił wspólne stanowisko Rady, Rada może stanowić w drugimczytaniu wyłącznie jednomyślnie;

d) Komisja ponownie rozpatruje, w terminie miesiąca, projekt, na podstawie którego Radauchwaliła wspólne stanowisko, biorąc pod uwagę poprawki proponowane przez ParlamentEuropejski.



162

Komisja przesyła Radzie, w tym samym czasie, co swój powtórnie rozpatrzony projekt,poprawki Parlamentu Europejskiego, których nie uwzględniła, wyrażając swoją opinię w tymprzedmiocie. Rada może przyjąć te poprawki jednomyślnie;

e) Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje projekt powtórnie rozpatrzony przezKomisję.

Rada może zmienić projekt powtórnie rozpatrzony przez Komisję wyłącznie jednomyślnie.

f) w przypadkach określonych w literach c), d) i e) Rada jest zobowiązana stanowić w terminietrzech miesięcy. W przypadku braku decyzji w tym terminie, wniosek Komisji uważa się zanieprzyjęty;

g) okresy określone w literach b) i f) mogą być przedłużone za wspólnym porozumieniemmiędzy Radą i Parlamentem Europejskim najwyżej o miesiąc.

Artykuł 253

Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje przyjęte wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, jakrównież takie akty przyjęte przez Radę albo Komisję, są uzasadniane i odnoszą się do wnioskówlub opinii, które były wymagane zgodnie z niniejszym Traktatem.

Artykuł 254

1. Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje przyjęte zgodnie z procedurą określoną w artykule 251są podpisywane przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i przewodniczącego Rady orazpublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Wchodzą one w życie z dniem w nichokreślonym lub, w jego braku, dwudziestego dnia po ich publikacji.

2. Rozporządzenia Rady i Komisji, jak również dyrektywy tych instytucji, które są skierowanedo wszystkich Państw Członkowskich, są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.Wchodzą one w życie z dniem w nich określonym lub, w jego braku, dwudziestego dnia po ichpublikacji.

3. Inne dyrektywy, jak również decyzje, są notyfikowane ich adresatom i stają się skutecznewraz z tą notyfikacją.

Artykuł 255

1. Każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lubsiedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego,Rady i Komisji, z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych zgodnie z ustępami 2 i 3.



163

2. Zasady ogólne i ograniczenia, które z uwagi na interes publiczny lub prywatny regulująkorzystanie z tego prawa dostępu do dokumentów, są określane przez Radę, stanowiącą zgodniez procedurą określoną w artykule 251, w ciągu dwóch lat od wejścia w życie Traktatuz Amsterdamu.

3. Każda instytucja wskazana powyżej opracowuje w swoim regulaminie wewnętrznym prze-pisy szczególne dotyczące dostępu do jej dokumentów.

Artykuł 256

Decyzje Rady lub Komisji, które nakładają zobowiązanie pieniężne na podmioty inne niż Państwa,stanowią tytuł wykonawczy.

Postępowanie egzekucyjne jest regulowane przez przepisy procedury cywilnej obowiązującew Państwie, na terytorium którego ma ono miejsce. Klauzula wykonalności jest nadawana, bezjakiejkolwiek kontroli innej niż weryfikacja autentyczności tytułu, przez wyznaczony w tym celuprzez rząd Państwa Członkowskiego organ krajowy, o którym zostanie powiadomiona Komisjai Trybunał Sprawiedliwości.

Po dopełnieniu tych formalności na wniosek zainteresowanego, może on przystąpić do egzekucjizgodnie z ustawodawstwem krajowym, wnosząc sprawę bezpośrednio do właściwego organu.

Postępowanie egzekucyjne może być zawieszone wyłącznie na mocy orzeczenia Trybunału Spra-wiedliwości. Jednakże kontrola prawidłowości przeprowadzenia egzekucji podlega właściwościsądów krajowych.

ROZDZIAŁ 3

KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY

Artykuł 257

Ustanawia się Komitet Ekonomiczno-Społeczny. Ma on charakter doradczy.

Komitet składa się z przedstawicieli różnych gospodarczych i społecznych grup zorganizowanegospołeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza przedstawicieli producentów, rolników, przewoźników,pracowników, kupców, rzemieślników, wolnych zawodów, konsumentów i przedstawicieli interesuogólnego.

Artykuł 258 (1)

Liczba członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego nie przekracza 350.




164

Liczbę członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ustala się następująco:

Belgia 12

Republika Czeska 12

Dania 9

Niemcy 24

Estonia 7

Grecja 12

Hiszpania 21

Francja 24

Irlandia 9

Włochy 24

Cypr 6

Łotwa 7

Litwa 9

Luksemburg 6

Węgry 12

Malta 5

Niderlandy 12

Austria 12

Polska 21

Portugalia 12

Słowenia 7

Słowacja 9

Finlandia 9

Szwecja 12


Członków Komitetu nie wiąże żadna instrukcja. Są w pełni niezależni w wykonywaniu swychfunkcji, w ogólnym interesie Wspólnoty.



165

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, określa diety członków Komitetu.

Artykuł 259

1. Członkowie Komitetu są mianowani na okres czterech lat, na wniosek Państw Członkow-skich. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, przyjmuje listę członków sporządzoną zgodniez propozycjami każdego z Państw Członkowskich. Mandat członków Komitetu jest odnawialny.

2. Rada konsultuje się z Komisją. Może ona zasięgnąć opinii organizacji europejskich reprezen-tujących różne sektory gospodarcze i społeczne zainteresowane działalnością Wspólnoty.

Artykuł 260

Komitet wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium na okres dwóch lat.

Uchwala on swój regulamin wewnętrzny.

Komitet jest zwoływany przez przewodniczącego na żądanie Rady lub Komisji. Może równieżzbierać się z inicjatywy własnej.

Artykuł 261

Komitet składa się z sekcji wyspecjalizowanych w zakresie głównych dziedzin objętych niniejszymTraktatem.

Funkcjonowanie sekcji wyspecjalizowanych odbywa się w ramach ogólnych kompetencji Komitetu.Sekcje wyspecjalizowane nie mogą być konsultowane niezależnie od Komitetu.

W ramach Komitetu mogą także być ustanawiane podkomitety z zadaniem opracowania,w poszczególnych kwestiach lub w określonych dziedzinach, projektów opinii, które są przedkła-dane pod obrady Komitetu.

Regulamin wewnętrzny określa sposoby powoływania oraz przepisy kompetencyjne dotyczące sekcjiwyspecjalizowanych i podkomitetów.

Artykuł 262

Komitet jest obowiązkowo konsultowany przez Radę lub Komisję w przypadkach przewidzianychw niniejszym Traktacie. Może być konsultowany przez te instytucje w przypadkach gdy uznają toza stosowne. Może on wydawać opinie z własnej inicjatywy w przypadkach gdy uzna to zastosowne.



166

Rada lub Komisja wyznaczają Komitetowi, jeśli uznają to za niezbędne, termin na dostarczenieopinii, który nie może być krótszy niż miesiąc od daty skierowania do przewodniczącegozawiadomienia w tej sprawie. Po upływie wyznaczonego terminu brak opinii nie stanowi prze-szkody w podjęciu dalszych działań.

Opinia Komitetu i opinia sekcji wyspecjalizowanej, jak również protokół z obrad, są przesyłaneRadzie i Komisji.

Komitet może być konsultowany przez Parlament Europejski.

ROZDZIAŁ 4

KOMITET REGIONÓW

Artykuł 263 (1)

Ustanawia się komitet o charakterze doradczym, zwany dalej „Komitetem Regionów”, składający sięz przedstawicieli wspólnot regionalnych i lokalnych, posiadających mandat wyborczy społecznościregionalnej lub lokalnej, bądź odpowiedzialnych politycznie przed wybranym zgromadzeniem.

Liczba członków Komitetu Regionów nie przekracza 350.

Liczbę członków Komitetu Regionów ustala się następująco:

Belgia 12

Republika Czeska 12

Dania 9

Niemcy 24

Estonia 7

Grecja 12

Hiszpania 21

Francja 24

Irlandia 9

Włochy 24

Cypr 6

Łotwa 7




167

Litwa 9

Luksemburg 6

Węgry 12

Malta 5

Niderlandy 12

Austria 12

Polska 21

Portugalia 12

Słowenia 7

Słowacja 9

Finlandia 9

Szwecja 12


Członkowie Komitetu oraz w równej liczbie zastępcy członków są mianowani na okres czterech lat,na wniosek odpowiednich Państw Członkowskich. Ich mandat jest odnawialny. Rada, stanowiącwiększością kwalifikowaną, przyjmuje listę członków oraz zastępców członków, sporządzonązgodnie z propozycjami każdego z Państw Członkowskich. Kadencja członków Komitetu kończysię automatycznie, gdy mandat, o którym mowa w akapicie pierwszym, na podstawie któregozostali zaproponowani, dobiega końca. Są oni wówczas zastępowani na czas pozostający dozakończenia kadencji, zgodnie z tą samą procedurą. Członkowie Komitetu nie mogą być równo-cześnie członkami Parlamentu Europejskiego.

Członków Komitetu nie wiąże żadna instrukcja. Są w pełni niezależni w wykonywaniu swychfunkcji, w ogólnym interesie Wspólnoty.

Artykuł 264

Komitet Regionów wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium na okresdwóch lat.

Uchwala on swój regulamin wewnętrzny.

Komitet jest zwoływany przez przewodniczącego na żądanie Rady lub Komisji. Może równieżzbierać się z inicjatywy własnej.



168

Artykuł 265

Komitet Regionów jest konsultowany przez Radę lub Komisję w przypadkach przewidzianychw niniejszym Traktacie oraz we wszelkich innych przypadkach, w szczególności gdy mają onezwiązek ze współpracą transgraniczną, o ile jedna z tych dwóch instytucji uzna to za stosowne.

Rada lub Komisja wyznaczają Komitetowi, jeśli uznają to za niezbędne, termin na dostarczenieopinii, który nie może być krótszy niż miesiąc od daty skierowania do przewodniczącegozawiadomienia w tej sprawie. Po upływie wyznaczonego terminu brak opinii nie stanowi prze-szkody w podjęciu dalszych działań.

W przypadku gdy Komitet Ekonomiczno-Społeczny jest konsultowany na mocy artykułu 262,Komitet Regionów jest informowany przez Radę lub Komisję o żądaniu wydania opinii. KomitetRegionów może, jeśli uzna, że wchodzą w grę specyficzne interesy regionalne, wydać opinię w tymprzedmiocie.

Komitet Regionów może być konsultowany przez Parlament Europejski.

Może on wydawać opinie z własnej inicjatywy w przypadkach gdy uzna to za stosowne.

Opinia Komitetu, jak również protokół z obrad są przesyłane Radzie i Komisji.

ROZDZIAŁ 5

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY

Artykuł 266

Europejski Bank Inwestycyjny ma osobowość prawną.

Członkami Europejskiego Banku Inwestycyjnego są Państwa Członkowskie.

Statut Europejskiego Banku Inwestycyjnego stanowi przedmiot protokołu załączonego do niniejsze-go Traktatu. Rada, stanowiąc jednomyślnie na żądanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego i pokonsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją, bądź na żądanie Komisji i po konsultacjiz Parlamentem Europejskim i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, może zmienić artykuły 4, 11i 12 oraz artykuł 18 ustęp 5 Statutu Banku.

Artykuł 267

Zadaniem Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest przyczynianie się, poprzez odwołanie się dorynku kapitałowego i zasobów własnych, do zrównoważonego i stałego rozwoju wspólnego rynkuw interesie Wspólnoty. W tym celu Bank, nie dążąc do osiągania zysków, udziela pożyczeki gwarancji, które sprzyjają finansowaniu poniższych projektów we wszystkich sektorachgospodarki:



169

a) projektów zmierzających do rozwoju regionów mniej rozwiniętych;

b) projektów modernizacji lub przekształcania przedsiębiorstw lub tworzenia nowych dziedzindziałalności, wynikających ze stopniowego ustanawiania wspólnego rynku, które z uwagi naswoje rozmiary lub charakter nie mogą być całkowicie sfinansowane z różnych środkówdostępnych w poszczególnych Państwach Członkowskich;

c) projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania kilku Państw Członkowskich,które z uwagi na swoje rozmiary lub charakter nie mogą być całkowicie sfinansowanez różnych środków dostępnych w poszczególnych Państwach Członkowskich.

Wykonując swoje zadania, Bank ułatwia finansowanie programów inwestycyjnych w powiązaniuz pomocą funduszy strukturalnych i innych instrumentów finansowych Wspólnoty.

TYTUŁ II

POSTANOWIENIA FINANSOWE

Artykuł 268

Wszystkie dochody i wydatki Wspólnoty, w tym dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego,powinny stanowić przedmiot preliminarza na każdy rok budżetowy i być wpisane do budżetu.

Wydatki administracyjne wynikłe dla instytucji w związku z postanowieniami Traktatu o UniiEuropejskiej dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracyw dziedzinach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych obciążają budżet. Wydatki opera-cyjne wynikłe w związku z wprowadzaniem w życie tych postanowień, mogą, na warunkachw nich określonych, obciążać budżet.

Budżet powinien być zrównoważony w odniesieniu do dochodów i wydatków.

Artykuł 269

Bez uszczerbku dla innych dochodów budżet jest finansowany całkowicie z zasobów własnych.

Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim,uchwala przepisy dotyczące systemu zasobów własnych Wspólnoty, których przyjęcie zalecaPaństwom Członkowskim, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.



170

Artykuł 270

W celu zapewnienia dyscypliny budżetowej Komisja nie przedkłada projektu aktu wspólnotowego,nie zmienia swych projektów i nie przyjmuje środków wykonawczych, które mogą mieć odczu-walny wpływ na budżet, bez zagwarantowania, że taki projekt lub środek może być sfinansowanyw granicach zasobów własnych Wspólnoty, wynikających z przepisów ustanowionych przez Radęna mocy artykułu 269.

Artykuł 271

O ile rozporządzenie uchwalone na mocy artykułu 279 nie stanowi inaczej, wydatki wpisane dobudżetu są dozwolone w czasie trwania roku budżetowego.

Zgodnie z warunkami określonymi na mocy artykułu 279, środki inne niż dotyczące wydatkówpersonalnych, które nie zostaną wykorzystane na koniec roku budżetowego, mogą być przeniesionewyłącznie na następny rok budżetowy.

Wydatki klasyfikowane są w rozdziały grupujące wydatki według ich charakteru i przeznaczenia,oraz dzielone dalej, w miarę potrzeby, zgodnie z rozporządzeniem uchwalonym na mocyartykułu 279.

Wydatki Parlamentu Europejskiego, Rady, Komisji i Trybunału Sprawiedliwości są przedmiotemodrębnych części budżetu, bez uszczerbku dla szczególnych zasad odnoszących się do niektórychwydatków wspólnych.

Artykuł 272

1. Rok budżetowy rozpoczyna się 1 stycznia i kończy 31 grudnia.

2. Każda instytucja Wspólnoty sporządza przed 1 lipca swój preliminarz wydatków. Komisjałączy te preliminarze we wstępny projekt budżetu. Dołącza do tego opinię, która może zawieraćróżne warianty preliminarzy.

Wstępny projekt budżetu obejmuje prognozę dochodów i wydatków.

3. Komisja przedkłada wstępny projekt budżetu Radzie najpóźniej 1 września roku, którypoprzedza rok, w którym budżet ma być wykonywany.

Rada konsultuje Komisję i, w stosownym przypadku, inne zainteresowane instytucje za każdymrazem, kiedy zamierza odstąpić od wstępnego projektu budżetu.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, uchwala projekt budżetu i przedkłada go ParlamentowiEuropejskiemu.



171

4. Projekt budżetu jest przedkładany Parlamentowi Europejskiemu najpóźniej 5 październikaroku, który poprzedza rok, w którym budżet ma być wykonywany.

Ma on prawo, stanowiąc większością głosów swoich członków, zmienić projekt budżetui zaproponować Radzie, stanowiąc bezwzględną większością oddanych głosów, poprawki doprojektu co do wydatków wynikających obowiązkowo z niniejszego Traktatu lub z aktów uchwalo-nych zgodnie z nim.

Jeśli w terminie 45 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu Parlament Europejski wyrazizgodę, budżet jest ostatecznie uchwalony. Jeśli w tym terminie Parlament Europejski nie zmieniłprojektu budżetu, ani nie zaproponował do niego poprawek, budżet uważa się za ostatecznieuchwalony.

Jeśli w tym terminie Parlament Europejski przyjął zmiany lub zaproponował poprawki, projektbudżetu ze zmianami lub proponowanymi poprawkami jest przesyłany do Rady.

5. Po rozważeniu projektu budżetu z Komisją i, w stosownych przypadkach, z innymizainteresowanymi instytucjami, Rada stanowi zgodnie z następującymi warunkami:

a) Rada może, stanowiąc większością kwalifikowaną, zmodyfikować każdą zmianę przyjętą przezParlament Europejski;

b) w odniesieniu do proponowanych poprawek:

— jeśli poprawka proponowana przez Parlament Europejski nie spowoduje zwiększeniaogólnej kwoty wydatków instytucji, zwłaszcza przez to, że zwiększenie wydatków byłobywyraźnie kompensowane jedną lub większą liczbą proponowanych poprawek polegającychna odpowiednim zmniejszeniu wydatków, Rada może, stanowiąc większością kwalifiko-waną, odrzucić proponowaną poprawkę. W razie braku decyzji o jej odrzuceniu propo-nowana poprawka jest przyjęta,

— jeśli poprawka proponowana przez Parlament Europejski powoduje zwiększenie ogólnejkwoty wydatków instytucji, Rada może, stanowiąc większością kwalifikowaną, zaakcepto-wać proponowaną poprawkę. W razie braku decyzji o jej akceptacji proponowanapoprawka jest odrzucana,

— jeśli, zgodnie z jednym z dwóch poprzednich akapitów, Rada odrzuciła proponowanąpoprawkę, może ona, stanowiąc większością kwalifikowaną, bądź utrzymać kwotę znajdu-jącą się w projekcie budżetu, bądź określić inną kwotę.



172

Projekt budżetu jest modyfikowany stosownie do proponowanych poprawek zaakceptowanychprzez Radę.

Jeśli w terminie 15 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu Rada nie zmodyfikowała żadnej zezmian przyjętych przez Parlament Europejski i jeśli proponowane poprawki przez niego przedsta-wione zostały zaakceptowane, budżet uważa się za ostatecznie uchwalony. Rada informuje Parla-ment Europejski, że nie zmodyfikowała żadnej ze zmian i że proponowane poprawki zostałyzaakceptowane.

Jeśli w tym terminie Rada zmodyfikowała jedną lub więcej zmian przyjętych przez ParlamentEuropejski lub jeśli proponowane poprawki przez niego przedstawione zostały odrzucone lubzmodyfikowane, zmodyfikowany projekt budżetu jest ponownie przekazywany do ParlamentuEuropejskiego. Rada przedstawia Parlamentowi Europejskiemu wynik swoich obrad.

6. W terminie 15 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu Parlament Europejski, poinfor-mowany o biegu nadanym proponowanym przez niego poprawkom, może, stanowiąc większościągłosów swoich członków i trzech piątych oddanych głosów, zmieniać lub odrzucać poprawki dojego zmian dokonane przez Radę i, w konsekwencji, uchwala budżet. Jeśli w tym terminieParlament Europejski nie podjął uchwały, budżet uważa się za ostatecznie uchwalony.

7. W przypadku gdy procedura przewidziana w niniejszym artykule została zakończona,przewodniczący Parlamentu Europejskiego stwierdza, że budżet jest ostatecznie uchwalony.

8. Jednakże Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów swoich członków i dwóchtrzecich oddanych głosów, może z ważnych powodów odrzucić projekt budżetu i zażądać, abyzostał mu przedłożony nowy projekt.

9. Dla całości wydatków innych niż wynikające obowiązkowo z niniejszego Traktatu lubz aktów uchwalonych zgodnie z nim, maksymalna stopa wzrostu w stosunku do wydatków tejsamej natury wykonywanych w bieżącym roku budżetowym jest ustalana corocznie.

Komisja, po konsultacji z Komitetem Polityki Gospodarczej, ustala maksymalną stopę, biorąc poduwagę:

— tendencję wielkości produktu narodowego brutto we Wspólnocie,

— średnie zmiany budżetów Państw Członkowskich,

oraz

— tendencję kosztów utrzymania w poprzednim roku budżetowym.



173

Maksymalna stopa jest komunikowana przed 1 maja wszystkim instytucjom Wspólnoty. Zobowią-zane są one do jej poszanowania w trakcie procedury budżetowej, z zastrzeżeniem postanowieńczwartego i piątego akapitu niniejszego ustępu.

Jeśli w odniesieniu do wydatków innych niż wynikające obowiązkowo z niniejszego Traktatu lubz aktów uchwalonych na jego mocy, rzeczywista stopa wzrostu w projekcie budżetu przyjętymprzez Radę jest wyższa od połowy maksymalnej stopy, Parlament Europejski w wykonaniu swojegoprawa wnoszenia zmian, może zwiększyć jeszcze całkowitą kwotę tych wydatków do wysokości nieprzekraczającej połowy maksymalnej stopy.

W przypadku gdy Parlament Europejski, Rada lub Komisja uznają, że działania Wspólnot wymagająprzekroczenia stopy ustalonej według procedury określonej w niniejszym ustępie, nowa stopa możebyć ustalona w drodze porozumienia między Radą, stanowiącą większością kwalifikowaną,a Parlamentem Europejskim, stanowiącym większością głosów swoich członków i trzech piątychoddanych głosów.

10. Każda instytucja wykonuje uprawnienia, które są jej przyznane niniejszym artykułem,w poszanowaniu postanowień niniejszego Traktatu oraz aktów uchwalonych na jego mocy,zwłaszcza dotyczących zasobów własnych Wspólnot oraz równowagi dochodów i wydatków.

Artykuł 273

Jeśli na początku roku budżetowego budżet nie był jeszcze poddany głosowaniu, wydatki mogą byćdokonywane miesięcznie na rozdział lub inną jednostkę podziału, według przepisów rozporządze-nia wydanego w wykonaniu artykułu 279, w granicach jednej dwunastej środków przyznanychw budżecie w poprzednim roku budżetowym na każdą pozycję budżetu, z zastrzeżeniem, iż niemoże to spowodować pozostawienia do dyspozycji Komisji środków w kwocie przewyższającejjedną dwunastą środków przewidzianych w przygotowywanym projekcie budżetu.

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną i z zastrzeżeniem poszanowania innych warunkówokreślonych w poprzednim akapicie, może upoważnić do dokonywania wydatków przekraczającychjedną dwunastą.

Jeśli decyzja dotyczy wydatków innych niż wynikające obowiązkowo z Traktatu lub aktówuchwalonych na jego mocy, Rada przekazuje ją niezwłocznie do Parlamentu Europejskiego;w terminie 30 dni Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów swoich członków i trzechpiątych oddanych głosów, może podjąć inną decyzję w sprawie wydatków w części przekraczającejjedną dwunastą kwoty określonej w pierwszym akapicie. Ta część decyzji Rady jest zawieszona doczasu podjęcia decyzji przez Parlament Europejski. Jeśli w tym terminie Parlament Europejski niepodjął decyzji odmiennej od decyzji Rady, ta ostatnia uważana jest za ostatecznie uchwaloną.



174

Decyzje określone w drugim i trzecim akapicie przewidują niezbędne środki w zakresie zasobówpozwalających na stosowanie niniejszego artykułu.

Artykuł 274

Komisja wykonuje budżet zgodnie z przepisami rozporządzeń wydanych na podstawie artykułu279, na własną odpowiedzialność i w granicach przyznanych środków, zgodnie z zasadą należytegozarządzania finansami. Państwa Członkowskie współpracują z Komisją w celu zapewnienia, abyśrodki były wykorzystywane zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami.

Rozporządzenia przewidują szczegółowe sposoby, według których każda instytucja uczestniczyw wykonywaniu swych własnych wydatków.

W ramach budżetu Komisja może, w granicach i na warunkach określonych w rozporządzeniachwydanych w wykonaniu artykułu 279, przenosić środki z rozdziału do rozdziału bądźz podrozdziału do podrozdziału.

Artykuł 275

Komisja przedkłada corocznie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu rozliczenia za poprzedni rokbudżetowy odnoszące się do wykonania budżetu. Komisja przekazuje im także bilans finansowyprzedstawiający aktywa i pasywa Wspólnoty.

Artykuł 276

1. Parlament Europejski, na zalecenie Rady, która stanowi większością kwalifikowaną, udzielaKomisji absolutorium z wykonania budżetu. W tym celu Rada i Parlament kolejno badają rachunkii bilans finansowy określone w artykule 275, roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego,wraz z odpowiedziami kontrolowanych instytucji na uwagi Trybunału Obrachunkowego, oświad-czenie o wiarygodności określone w artykule 248 ustęp 1 drugi akapit, jak również odpowiedniesprawozdania specjalne Trybunału Obrachunkowego.

2. Przed udzieleniem Komisji absolutorium lub w jakichkolwiek innych celach pozostającychw związku z wykonywaniem jego uprawnień w dziedzinie realizacji budżetu, Parlament Europejskimoże żądać przesłuchania Komisji w sprawie wykonywania wydatków lub funkcjonowania syste-mów kontroli finansowej. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, na jego żądanie,wszelkie niezbędne informacje.



175

3. Komisja podejmuje wszelkie działania w celu uwzględnienia uwag towarzyszących decyzjomo absolutorium i innych uwag Parlamentu Europejskiego dotyczących wykonywania wydatków, jakrównież komentarzy towarzyszących zaleceniom odnoszącym się do absolutorium przyjętym przezRadę.

Na żądanie Parlamentu Europejskiego lub Rady Komisja składa sprawozdanie co do środkówpodjętych w kontekście tych uwag i komentarzy, a zwłaszcza co do instrukcji udzielonych służbomodpowiedzialnym za wykonanie budżetu. Sprawozdania te są również przesyłane do TrybunałuObrachunkowego.

Artykuł 277

Budżet jest ustanawiany w jednostkach rozliczeniowych określonych zgodnie z przepisami rozpo-rządzenia przyjętego w wykonaniu artykułu 279.

Artykuł 278

Komisja może, z zastrzeżeniem, iż poinformuje o tym właściwe władze zainteresowanych PaństwCzłonkowskich, przelewać w walucie jednego z Państw Członkowskich aktywa, które posiadaw walucie innego Państwa Członkowskiego, w zakresie koniecznym do ich wykorzystaniaw celach, na które są one przeznaczone w niniejszym Traktacie. Komisja unika w miarę możliwościdokonywania takich przelewów, jeśli ma dostępne lub dające się zgromadzić aktywa w walutach,których potrzebuje.

Komisja komunikuje się z każdym z Państw Członkowskich za pośrednictwem organu, który onewyznaczą. W wykonywaniu operacji finansowych korzysta ona z usług banku emisyjnego zaintere-sowanego Państwa Członkowskiego lub innej instytucji finansowej przez niego uznanej.

Artykuł 279

1. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Euro-pejskim i uzyskaniu opinii Trybunału Obrachunkowego:

a) uchwala rozporządzenia finansowe określające w szczególności procedurę stanowieniai wykonywania budżetu oraz przedstawiania i kontrolowania rachunków;

b) określa reguły i organizuje kontrolę odpowiedzialności kontrolerów finansowych, intendentówi księgowych.

Od 1 stycznia 2007 roku Rada stanowi większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji i pokonsultacji z Parlamentem Europejskim oraz po uzyskaniu opinii Trybunału Obrachunkowego.



176

2. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Euro-pejskim oraz po uzyskaniu opinii Trybunału Obrachunkowego, określa sposoby i procedurę, wedługktórych dochody budżetowe przewidziane w ramach systemu zasobów własnych Wspólnoty sąpozostawione do dyspozycji Komisji, oraz określa środki stosowane, w razie potrzeby, w celuzaspokojenia potrzeb gotówkowych.

Artykuł 280

1. Wspólnota i Państwa Członkowskie zwalczają nadużycia finansowe i wszelkie inne działanianielegalne naruszające interesy finansowe Wspólnoty za pomocą środków podejmowanych zgodniez niniejszym artykułem, które mają skutek odstraszający i zapewniają skuteczną ochronęw Państwach Członkowskich.

2. Państwa Członkowskie podejmują takie same środki do zwalczania nadużyć finansowychnaruszających interesy finansowe Wspólnoty, jakie podejmują do zwalczania nadużyć finansowychnaruszających ich własne interesy finansowe.

3. Z zastrzeżeniem innych postanowień niniejszego Traktatu, Państwa Członkowskie koordynująswoje działania zmierzające do ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciamifinansowymi. W tym celu organizują z Komisją ścisłą i regularną współpracę między właściwymiwładzami.

4. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, po konsultacjiz Trybunałem Obrachunkowym, uchwala niezbędne środki w dziedzinach zapobiegania nadużyciomfinansowym naruszającym interesy finansowe Wspólnoty i zwalczania tych nadużyć w celu za-pewnienia skutecznej i równoważnej ochrony w Państwach Członkowskich. Środki te nie dotycząani stosowania krajowego prawa karnego, ani krajowej administracji wymiaru sprawiedliwości.

5. Komisja, we współpracy z Państwami Członkowskimi kieruje corocznie do ParlamentuEuropejskiego i Rady sprawozdanie w sprawie środków podjętych w celu wykonania niniejszegoartykułu.

CZĘŚĆ SZÓSTA

POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł 281

Wspólnota ma osobowość prawną.



177

Artykuł 282

W każdym z Państw Członkowskich Wspólnota posiada zdolność prawną i zdolność do czynnościprawnych o najszerszym zakresie przyznanym przez ustawodawstwa krajowe osobom prawnym;może ona zwłaszcza nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz stawać przed sądem.W tym zakresie jest ona reprezentowana przez Komisję.

Artykuł 283

Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z innymi zaintere-sowanymi instytucjami, uchwala regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich orazwarunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot.

Artykuł 284

W celu wypełnienia zadań, które są jej powierzone, Komisja może zbierać wszelkie informacjei dokonywać wszelkich niezbędnych weryfikacji w granicach i na warunkach określonych przezRadę zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu.

Artykuł 285

1. Z zastrzeżeniem artykułu 5 Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Systemu BankówCentralnych i Europejskiego Banku Centralnego, Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określonąw artykule 251, uchwala środki w celu tworzenia statystyk, jeżeli jest to konieczne do wykonywa-nia działań Wspólnoty.

2. Tworzenie statystyk odbywa się w poszanowaniu bezstronności, rzetelności, obiektywizmu,niezależności naukowej, efektywności pod względem kosztów oraz poufności informacji statystycz-nych; nie powinno to pociągać za sobą nadmiernych obciążeń dla podmiotów gospodarczych.

Artykuł 286

1. Począwszy od 1 stycznia 1999 roku, akty wspólnotowe dotyczące ochrony osób fizycznychw odniesieniu do przetwarzania danych osobowych oraz swobodnego przepływu tych danych majązastosowanie do instytucji i organów ustanowionych niniejszym Traktatem lub na jego podstawie.

2. Przed nadejściem daty określonej w ustępie 1 Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą okreś-loną w artykule 251, ustanawia niezależny organ kontrolny odpowiedzialny za nadzorowaniestosowania tych aktów wspólnotowych do instytucji i organów wspólnotowych oraz,w odpowiednim przypadku, przyjmuje wszelkie inne właściwe przepisy.



178

Artykuł 287

Członkowie instytucji Wspólnoty, członkowie komitetów, jak również urzędnicy i inni pracownicyWspólnoty są zobowiązani, również po zaprzestaniu pełnienia swoich funkcji, nie ujawniaćinformacji objętych ze względu na swój charakter tajemnicą zawodową, a zwłaszcza informacjidotyczących przedsiębiorstw i ich stosunków handlowych lub kosztów własnych.

Artykuł 288

Odpowiedzialność umowna Wspólnoty podlega prawu właściwemu dla danej umowy.

W dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Wspólnota powinna naprawić, zgodnie z zasadamiogólnymi, wspólnymi dla praw Państw Członkowskich, szkody wyrządzone przez jej instytucje lubjej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji.

Akapit drugi stosuje się na tych samych zasadach do szkód spowodowanych przez EBC lub jegopracowników przy wykonywaniu ich funkcji.

Odpowiedzialność osobistą pracowników wobec Wspólnoty określają przepisy ich regulaminupracowniczego lub mających zastosowanie warunków zatrudnienia.

Artykuł 289

Siedzibę instytucji Wspólnoty określa wspólne porozumienie rządów Państw Członkowskich.

Artykuł 290

System językowy instytucji Wspólnoty określa Rada, stanowiąc jednomyślnie, bez uszczerbku dlapostanowień Statutu Trybunału Sprawiedliwości.

Artykuł 291

Wspólnota korzysta na terytorium Państw Członkowskich z przywilejów i immunitetów koniecz-nych do wykonywania jej zadań, na warunkach określonych w Protokole z 8 kwietnia 1965 rokuw sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich. Jest tak również w przypadkuEuropejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Instytutu Walutowego i Europejskiego BankuInwestycyjnego.

Artykuł 292

Państwa Członkowskie zobowiązują się nie poddawać sporów dotyczących wykładni lub stosowanianiniejszego Traktatu procedurze rozstrzygania innej niż w nim przewidziana.



179

Artykuł 293

Państwa Członkowskie w miarę potrzeby podejmują między sobą rokowania w celu zapewnieniaswoim obywatelom:

— ochrony osób, jak również korzystania z praw i ich ochrony na warunkach przyznanych przezkażde Państwo własnym obywatelom,

— zniesienia podwójnego opodatkowania wewnątrz Wspólnoty,

— wzajemnego uznania spółek w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi, utrzymania osobowościprawnej w przypadku przeniesienia siedziby z kraju do kraju oraz możliwości łączenia spółekpodlegających ustawodawstwu różnych krajów,

— uproszczenia formalności dotyczących wzajemnego uznawania i wykonywania orzeczeń sądo-wych i arbitrażowych.

Artykuł 294

Państwa Członkowskie przyznają traktowanie narodowe obywatelom innych Państw Członkowskichw odniesieniu do udziału finansowego w kapitale spółek w rozumieniu artykułu 48, bez uszczerb-ku dla stosowania innych postanowień niniejszego Traktatu.

Artykuł 295

Niniejszy Traktat nie przesądza w niczym zasad prawa własności w Państwach Członkowskich.

Artykuł 296

1. Postanowienia niniejszego Traktatu nie stanowią przeszkody w stosowaniu następującychreguł:

a) żadne Państwo Członkowskie nie ma obowiązku udzielania informacji, których ujawnienieuznaje za sprzeczne z podstawowymi interesami jego bezpieczeństwa;

b) każde Państwo Członkowskie może podejmować środki, jakie uważa za konieczne w celuochrony podstawowych interesów jego bezpieczeństwa, a które odnoszą się do produkcji lubhandlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi; środki takie nie mogą negatywniewpływać na warunki konkurencji na wspólnym rynku w odniesieniu do produktów, które niesą przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych.

2. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, może wprowadzać zmiany do sporzą-dzonej przez siebie 15 kwietnia 1958 roku listy produktów, do których mają zastosowaniepostanowienia ustępu 1 litera b).



180

Artykuł 297

Państwa Członkowskie konsultują się ze sobą w celu wspólnego podjęcia działań niezbędnych, abyśrodki do podjęcia których Państwo Członkowskie może być skłonione w przypadku poważnychzaburzeń wewnętrznych zagrażających porządkowi publicznemu, w przypadku wojny, poważnegonapięcia międzynarodowego stanowiącego groźbę wojny lub w celu wypełnienia zobowiązańprzyjętych przez nie w celu utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, nie miaływpływu na funkcjonowanie wspólnego rynku.

Artykuł 298

Jeżeli środki podjęte w przypadkach przewidzianych w artykułach 296 i 297 powodują zakłóceniewarunków konkurencji na wspólnym rynku, Komisja bada z zainteresowanym Państwem sposobydostosowania tych środków do zasad ustanowionych w niniejszym Traktacie.

Na zasadzie odstępstwa od procedury przewidzianej w artykułach 226 i 227, Komisja lub każdePaństwo Członkowskie mogą wnieść bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości skargę, jeżeliuznają, że inne Państwo Członkowskie nadużywa uprawnień przewidzianych w artykułach 296i 297. Trybunał Sprawiedliwości orzeka z wyłączeniem jawności.

Artykuł 299 (1)

1. Niniejszy Traktat stosuje się do Królestwa Belgii, Republiki Czeskiej, Królestwa Danii,Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Estońskiej, Republiki Greckiej, Królestwa Hiszpanii, Repu-bliki Francuskiej, Irlandii, Republiki Włoskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, RepublikiLitewskiej, Wielkiego Księstwa Luksemburga, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, KrólestwaNiderlandów, Republiki Austrii, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Portugalskiej, Republiki Słowe-nii, Republiki Słowackiej, Republiki Finlandii, Królestwa Szwecji oraz Zjednoczonego KrólestwaWielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

2. Postanowienia niniejszego Traktatu stosują się do francuskich departamentów zamorskich,Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich.

Jednakże, biorąc pod uwagę strukturalną sytuację gospodarczą i społeczną francuskich departamen-tów zamorskich, Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich, pogorszoną ich oddaleniem, charakteremwyspiarskim, niewielkimi rozmiarami, trudną topografią i klimatem, ich zależnością gospodarczą odniewielkiej liczby produktów, podczas gdy trwałość i łączne występowanie tych czynnikówpoważnie szkodzą ich rozwojowi, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisjii po konsultacji z Parlamentem Europejskim, przyjmuje specyficzne środki zmierzającew szczególności do określenia warunków stosowania niniejszego Traktatu do tych regionów,w tym wspólnych polityk.




181

Rada, przyjmując środki określone w akapicie drugim, uwzględnia takie dziedziny, jak polityki celnei handlowe, polityka fiskalna, strefy wolnocłowe, polityki w dziedzinach rolnictwa i rybołówstwa,warunki zaopatrzenia w surowce i dobra konsumpcyjne pierwszej potrzeby, pomoc państwowąi warunki dostępu do funduszy strukturalnych oraz programów horyzontalnych Wspólnoty.

Rada przyjmuje środki określone w akapicie drugim, biorąc pod uwagę szczególne cechy charakte-rystyczne i ograniczenia regionów najbardziej oddalonych, bez podważania integralności i spójnościwspólnotowego porządku prawnego, w tym rynku wewnętrznego i wspólnych polityk.

3. Szczególne zasady stowarzyszania określone w części czwartej niniejszego Traktatu stosująsię do krajów i terytoriów zamorskich, których lista zawarta jest w załączniku II do niniejszegoTraktatu.

Niniejszy Traktat nie ma zastosowania do krajów i terytoriów zamorskich utrzymujących szczególnestosunki ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, które nie są umiesz-czone na wymienionej liście.

4. Postanowienia niniejszego Traktatu stosują się do terytoriów europejskich, za którychstosunki zewnętrzne odpowiedzialne jest Państwo Członkowskie.

5. Postanowienia niniejszego Traktatu stosują się do Wysp Alandzkich, zgodniez postanowieniami Protokołu nr 2 do Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Austrii,Republiki Finlandii i Królestwa Szwecji.

6. Na zasadzie odstępstwa od ustępów poprzednich:

a) niniejszy Traktat nie ma zastosowania do Wysp Owczych;

b) niniejszy Traktat stosuje się do stref suwerennych Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytaniii Irlandii Północnej w Akrotiri i Dhekelia na Cyprze tylko w zakresie niezbędnym dozapewnienia wykonania uzgodnień określonych w Protokole w sprawie stref suwerennychZjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej na Cyprze dołączonym doAktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, RepublikiCypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty,Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej i nawarunkach określonych w tym Protokole;

c) niniejszy Traktat stosuje się do wysp kanału La Manche i wyspy Man tylko w zakresieniezbędnym do zapewnienia stosowania ustaleń dotyczących tych wysp, zawartych w traktaciedotyczącym przystąpienia nowych Państw Członkowskich do Europejskiej Wspólnoty Gospo-darczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej podpisanym 22 stycznia 1972 roku.



182

Artykuł 300

1. W przypadku gdy postanowienia niniejszego Traktatu przewidują zawarcie umów międzyWspólnotą a jednym lub większą liczbą państw albo organizacji międzynarodowych, Komisjaprzedstawia zalecenie Radzie, która ją upoważnia do rozpoczęcia niezbędnych rokowań. Komisjaprowadzi rokowania w konsultacji ze specjalnymi komitetami wyznaczonymi przez Radę w celuwsparcia jej w tym zadaniu i w ramach dyrektyw, jakie Rada może do niej kierować.

W wykonywaniu uprawnień przyznanych jej niniejszym ustępem Rada stanowi większością kwali-fikowaną, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ustępie 2 akapit pierwszy, w których Radastanowi jednomyślnie.

2. Z zastrzeżeniem uprawnień przyznanych Komisji w tej dziedzinie, o podpisaniu, któremumoże towarzyszyć decyzja o tymczasowym stosowaniu przed wejściem w życie, jak równieżo zawarciu umów decyduje Rada, stanowiąca większością kwalifikowaną na wniosek Komisji. Radastanowi jednomyślnie, gdy umowa dotyczy dziedziny, w której do przyjęcia przepisów wewnętrz-nych wymagana jest jednomyślność, jak również gdy chodzi o umowy określone w artykule 310.

Na zasadzie odstępstwa od reguł ustępu 3, te same procedury mają zastosowanie do decyzjio zawieszeniu stosowania umowy, jak również do ustalenia stanowisk, które mają być zajętew imieniu Wspólnoty w organie utworzonym przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć decyzjemające skutki prawne, z wyjątkiem decyzji uzupełniających lub zmieniających ramy instytucjonalneumowy.

Parlament Europejski jest natychmiast i w pełni informowany o każdej decyzji podjętej na mocyniniejszego ustępu, dotyczącej tymczasowego stosowania lub zawieszenia umów lub ustaleniastanowiska wspólnotowego w organie utworzonym przez umowę.

3. Rada zawiera umowy po konsultacji z Parlamentem Europejskim, z wyjątkiem umówokreślonych w artykule 133 ustęp 3, włącznie z przypadkami, gdy umowa dotyczy dziedziny,w której do przyjęcia wewnętrznych przepisów wymagana jest procedura określona w artykule 251lub określona w artykule 252. Parlament Europejski wyraża swoją opinię w terminie, który możeustalić Rada, stosownie do pilności sprawy. W przypadku braku opinii w tym terminie Rada możestanowić samodzielnie.

Na zasadzie odstępstwa od postanowień poprzedniego akapitu, umowy określone w artykule 310,inne umowy, które tworzą specyficzne ramy instytucjonalne poprzez organizację procedur współ-pracy, umowy mające istotne implikacje budżetowe dla Wspólnoty oraz umowy powodującezmianę aktu przyjętego według procedury określonej w artykule 251 są zawierane po uzyskaniuzgody Parlamentu Europejskiego.



183

Rada i Parlament Europejski mogą, w pilnych przypadkach, uzgodnić termin wyrażenia zgody.

4. Zawierając umowę, Rada może, na zasadzie odstępstwa od ustępu 2, upoważnić Komisję dozatwierdzania poprawek w imieniu Wspólnoty, gdy umowa przewiduje, że poprawki te powinnybyć przyjęte według procedury uproszczonej lub przez organ utworzony przez tę umowę; Radamoże dołączyć do takiego upoważnienia pewne warunki specyficzne.

5. W przypadku gdy Rada zamierza zawrzeć umowę zmieniającą niniejszy Traktat, zmianytakie powinny być najpierw przyjęte zgodnie z procedurą określoną w artykule 48 Traktatu o UniiEuropejskiej.

6. Parlament Europejski, Rada, Komisja lub Państwo Członkowskie mogą uzyskać opinięTrybunału Sprawiedliwości w sprawie zgodności przewidywanej umowy z postanowieniami niniej-szego Traktatu. Jeśli opinia Trybunału Sprawiedliwości jest negatywna, umowa może wejść w życiewyłącznie na warunkach określonych w artykule 48 Traktatu o Unii Europejskiej.

7. Umowy zawarte zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym artykule wiążą instytucjeWspólnoty oraz Państwa Członkowskie.

Artykuł 301

Jeżeli wspólne stanowisko lub wspólne działanie przyjęte na podstawie postanowień Traktatu o UniiEuropejskiej dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa przewidują działanieWspólnoty zmierzające do zerwania lub ograniczenia w części lub w całości stosunków gospodar-czych z jednym lub większą liczbą państw trzecich, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną nawniosek Komisji, podejmuje niezbędne pilne środki.

Artykuł 302

Komisja jest zobowiązana zapewnić utrzymanie wszelkich właściwych stosunków z organamiOrganizacji Narodów Zjednoczonych i jej organizacjami wyspecjalizowanymi.

Komisja utrzymuje także właściwe stosunki ze wszystkimi organizacjami międzynarodowymi.

Artykuł 303

Wspólnota ustanawia wszelkie właściwe formy współpracy z Radą Europy.



184

Artykuł 304

Wspólnota ustanawia ścisłą współpracę z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; szcze-góły tej współpracy są ustalane za wspólnym porozumieniem.

Artykuł 305

1. Postanowienia niniejszego Traktatu nie zmieniają postanowień Traktatu ustanawiającegoEuropejską Wspólnotę Węgla i Stali, zwłaszcza jeśli chodzi o prawa i obowiązki Państw Członkow-skich, kompetencje instytucji tej Wspólnoty oraz ustalonych przez ten Traktat reguł funkcjonowaniawspólnego rynku węgla i stali.

2. Postanowienia niniejszego Traktatu nie stanowią odstępstwa od postanowień Traktatu usta-nawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

Artykuł 306

Postanowienia niniejszego Traktatu nie wykluczają istnienia lub powstania związków regionalnychmiędzy Belgią i Luksemburgiem, jak również między Belgią, Luksemburgiem i Niderlandami,w zakresie, w jakim cele tych związków regionalnych nie są osiągnięte w wyniku zastosowanianiniejszego Traktatu.

Artykuł 307

Postanowienia niniejszego Traktatu nie naruszają praw i obowiązków wynikających z umówzawartych przed 1 stycznia 1958 roku lub, wobec Państw przystępujących, przed datą ichprzystąpienia, między jednym lub większą liczbą Państw Członkowskich, z jednej strony, a jednymlub większą liczbą państw trzecich, z drugiej strony.

W zakresie, w jakim umowy te nie są zgodne z niniejszym Traktatem, dane Państwo lub PaństwaCzłonkowskie zastosują wszelkie właściwe środki w celu wyeliminowania stwierdzonych niezgod-ności. W razie potrzeby Państwa Członkowskie udzielają sobie wzajemnie pomocy dla osiągnięciatego celu i w odpowiednim przypadku przyjmują wspólną postawę.

Przy stosowaniu umów, o których mowa w pierwszym akapicie, Państwa Członkowskie uwzględ-niają fakt, że korzyści uzgodnione w niniejszym Traktacie przez każde Państwo Członkowskiewiążą się integralnie z ustanowieniem Wspólnoty i z tego tytułu są nierozerwalnie związanez utworzeniem wspólnych instytucji, powierzeniem im kompetencji i przyznaniem takich samychkorzyści przez wszystkie pozostałe Państwa Członkowskie.



185

Artykuł 308

Jeżeli działanie Wspólnoty okaże się niezbędne do osiągnięcia, w ramach funkcjonowania wspól-nego rynku, jednego z celów Wspólnoty, a niniejszy Traktat nie przewidział kompetencji dodziałania wymaganego w tym celu, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i pokonsultacji z Parlamentem Europejskim, podejmuje właściwe działania.

Artykuł 309

1. Jeżeli zadecydowano o zawieszeniu prawa do głosowania przedstawiciela rządu PaństwaCzłonkowskiego, zgodnie z artykułem 7 ustęp 3 Traktatu o Unii Europejskiej, prawo to jestrównież zawieszone w odniesieniu do niniejszego Traktatu.

2. Poza tym, jeżeli istnienie poważnego i stałego naruszenia przez Państwo Członkowskie zasadwyrażonych w artykule 6 ustęp 1 Traktatu o Unii Europejskiej stwierdzono zgodnie z artykułem7 ustęp 2 tego Traktatu, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydowaćo zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania niniejszego Traktatu dla tego PaństwaCzłonkowskiego. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla prawi obowiązków osób fizycznych i prawnych.

Zobowiązania, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy niniejszego Traktatu, pozostająw każdym przypadku wiążące dla tego Państwa.

3. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lubuchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 2, w przypadku zmiany sytuacji, która dopro-wadziła do ich ustanowienia.

4. Podejmując decyzje przewidziane w ustępach 2 i 3, Rada stanowi, nie biorąc pod uwagęgłosów przedstawiciela rządu danego Państwa Członkowskiego. Na zasadzie odstępstwa od artykułu205 ustęp 2, większość kwalifikowana oznacza taki sam udział głosów ważonych danych członkówRady, jak ustalony w artykule 205 ustęp 2.

Niniejszy ustęp stosuje się również w przypadku zawieszenia prawa do głosowania zgodniez ustępem 1. W tych przypadkach decyzja wymagająca jednomyślności podejmowana jest bezgłosu przedstawiciela rządu danego Państwa Członkowskiego.

Artykuł 310

Wspólnota może zawrzeć z jednym lub większą liczbą państw lub organizacji międzynarodowychumowy tworzące stowarzyszenie, charakteryzujące się wzajemnością praw i obowiązków, wspólny-mi działaniami i szczególnymi procedurami.



186

Artykuł 311

Protokoły załączone do niniejszego Traktatu za wspólnym porozumieniem Państw Członkowskichstanowią jego integralną część.

Artykuł 312

Niniejszy Traktat zawiera się na czas nieograniczony.

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 313

Niniejszy Traktat podlega ratyfikacji przez Wysokie Umawiające się Strony, zgodnie z ich odpo-wiednimi wymogami konstytucyjnymi. Dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone do depozytuRządowi Republiki Włoskiej.

Niniejszy Traktat wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu dodepozytu dokumentu ratyfikacyjnego przez Państwo-Sygnatariusza, które jako ostatnie spełni tęformalność. Jeżeli jednak złożenie to ma miejsce w okresie krótszym niż 15 dni przed rozpoczę-ciem następnego miesiąca, wejście w życie Traktatu jest odłożone do pierwszego dnia drugiegomiesiąca po dacie złożenia do depozytu.

Artykuł 314 (1)

Niniejszy Traktat został sporządzony w jednym oryginalnym egzemplarzu w językach francuskim,niderlandzkim, niemieckim, włoskim, przy czym teksty w każdym z tych języków są na równiautentyczne. Zostaje on złożony do depozytu w archiwum Rządu Republiki Włoskiej, któryprzekaże uwierzytelniony odpis każdemu z rządów pozostałych Państw-Sygnatariuszy.

Na mocy Traktatów o Przystąpieniu, teksty niniejszego Traktatu w językach angielskim, czeskim,duńskim, estońskim, fińskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, litewskim, łotewskim, maltańskim,polskim, portugalskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim i węgierskim są również autentyczne.

W DOWÓD CZEGO niżej wymienieni pełnomocnicy złożyli swoje podpisy pod niniejszymTraktatem.

Sporządzono w Rzymie, dwudziestego piątego marca roku tysiąc dziewięćset pięćdziesiątegosiódmego.



(1) Patrz: dodatek na końcu niniejszej broszury.


187

DOSTOSOWANIA PRAWA PIERWOTNEGO WYNIKAJĄCEZ PRZYSTĄPIENIA REPUBLIKI BUŁGARSKIEJ I RUMUNII DO UNII

EUROPEJSKIEJ

W następstwie wejścia w życie Traktatu o przystąpieniu Republiki Bułgarskiej i Rumunii do UniiEuropejskiej, do poniższych artykułów wprowadza się następujące zmiany.

I. TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

1. Artykuł 23 ustęp 2 akapit trzeci zdanie drugie otrzymuje brzmienie:

„Decyzje wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów »za«, oddanych przez conajmniej dwie trzecie członków.”

2. Artykuł 34 ustęp 3 koniec zdania pierwszego otrzymuje brzmienie:

„uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów »za«, oddanych przez conajmniej dwie trzecie jej członków.”

3 Artykuł 53 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Na mocy Traktatów o Przystąpieniu, teksty niniejszego Traktatu w językach bułgarskim,czeskim, estońskim, fińskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, polskim, rumuńskim, sło-wackim, słoweńskim, szwedzkim i węgierskim są również autentyczne.”

II. TRAKTAT USTANAWIAJĄCY WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ

1. Artykuł 57 ustęp 1 ostatnie zdanie otrzymuje brzmienie:

„W odniesieniu do ograniczeń istniejących na mocy prawa krajowego w Bułgarii, Estonii i naWęgrzech, odnośną datą jest 31 grudnia 1999 roku.”

2. Artykuł 189 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Liczba członków Parlamentu Europejskiego nie przekracza 736.”


Zmiany w TUE i TWE wynikające z przystąpienia Bułgarii i RumuniiWersja: 1.0

188

3. Ze skutkiem od początku kadencji 2009-2014, artykuł 190 ustęp 2 akapit pierwszyTraktatu WE otrzymuje brzmienie:

„2. Liczbę przedstawicieli wybieranych w każdym Państwie Członkowskim ustala sięnastępująco:

Belgia 22

Bułgaria 17

Republika Czeska 22

Dania 13

Niemcy 99

Estonia 6

Grecja 22

Hiszpania 50

Francja 72

Irlandia 12

Włochy 72

Cypr 6

Łotwa 8

Litwa 12

Luksemburg 6

Węgry 22

Malta 5

Niderlandy 25

Austria 17

Polska 50

Portugalia 22

Rumunia 33

Słowenia 7

Słowacja 13

Finlandia 13

Szwecja 18

Zjednoczone Królestwo 72.”

4. W artykule 205 ustęp 2 do akapitu pierwszego dodaje się następujące pozycje:

„Bułgaria 10

Rumunia 14.”

5. Artykuł 205 ustęp 2 akapity drugi i trzeci otrzymują brzmienie:

„Uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów »za«, oddanych przezwiększość jej członków, jeżeli niniejszy Traktat wymaga, aby były przyjęte na wniosekKomisji.



189

W innych przypadkach uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 255 głosów»za«, oddanych przez co najmniej dwie trzecie jej członków.”

6. W artykule 258 do akapitu drugiego dodaje się następujące pozycje:

„Bułgaria 12

Rumunia 15.”

7. W artykule 263 do akapitu trzeciego dodaje się następujące pozycje:

„Bułgaria 12

Rumunia 15.”

8. W artykule 299 ustęp 1 do listy Państw Członkowskich dodaje się odniesienia do RepublikiBułgarskiej i Rumunii.

9. Artykuł 314 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Na mocy Traktatów o Przystąpieniu, teksty niniejszego Traktatu w językach angielskim,bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, greckim, hiszpańskim, irlandzkim, litew-skim, łotewskim, maltańskim, polskim, portugalskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim,szwedzkim i węgierskim są również autentyczne.”

III. PROTOKÓŁ W SPRAWIE STATUTU TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI

1. Artykuł 9 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Gdy co trzy lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego, dotyczy onprzemiennie czternastu i trzynastu sędziów.”

2. Artykuł 48 otrzymuje brzmienie:

„Sąd Pierwszej Instancji składa się z dwudziestu siedmiu sędziów.”

IV. PROTOKÓŁ W SPRAWIE STATUTU EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO

1. W artykule 3 dodaje się pozycje dotyczące Republiki Bułgarii i Rumunii.



190

2. W artykule 4 ustęp 1 akapit pierwszy:

a) zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:

„1. Kapitał Banku wynosi 164 795 737 000 EUR, subskrybowany przez PaństwaCzłonkowskie następująco (1):”

b) dodaje się następujące pozycje:

„Bułgaria 296 000 000

Rumunia 846 000 000.”

3. Artykuł 11 ustęp 2 akapity pierwszy i trzeci otrzymują, odpowiednio, brzmienie:

„2. Rada Dyrektorów składa się z dwudziestu ośmiu dyrektorów i osiemnastu zastępców.

[…]

Zastępcy dyrektora są mianowani przez Radę Gubernatorów na okres pięciu latw następujący sposób:

— dwóch zastępców wyznacza Republika Federalna Niemiec,

— dwóch zastępców wyznacza Republika Francuska,

— dwóch zastępców wyznacza Republika Włoska,

— dwóch zastępców wyznacza Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północ-nej,

— jednego zastępcę wyznaczają za wspólnym porozumieniem Królestwo Hiszpaniii Republika Portugalska,

— jednego zastępcę wyznaczają za wspólnym porozumieniem Królestwo Belgii, WielkieKsięstwo Luksemburga i Królestwo Niderlandów,

— dwóch zastępców wyznaczają za wspólnym porozumieniem Królestwo Danii, RepublikaGrecka, Irlandia i Rumunia,


(1) Liczby podane dla Bułgarii i Rumunii mają charakter orientacyjny i są oparte na danych z 2003 roku opublikowanychprzez Eurostat.


191

— dwóch zastępców wyznaczają za wspólnym porozumieniem Republika Estońska, Repu-blika Łotewska, Republika Litewska, Republika Austrii, Republika Finlandii i KrólestwoSzwecji,

— trzech zastępców wyznaczają za wspólnym porozumieniem Republika Bułgarii, Repu-blika Czeska, Republika Cypryjska, Republika Węgierska, Republika Malty, Rzeczpospo-lita Polska, Republika Słowenii i Republika Słowacka,

— jednego zastępcę wyznacza Komisja.”



192

31999L0044

7.7.1999DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICHL 171/12

DYREKTYWA 1999/44/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADYz dnia 25 maja 1999 r.

w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,w szczególności jego art. 95,



działając zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatuw świetle tekstu jednolitego zatwierdzonego przez komitet pojed-nawczy w dniu 18 maja 1999 r. (3),


(1) Artykuł 153 ust. 1 i 3 Traktatu stanowi, iż Wspólnotapowinna przyczyniać się osiągnięcia wysokiego poziomuochrony konsumentów poprzez środki, które podejmujena podstawie jego art. 95.

(2) Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrz-nych, na którym zagwarantowany jest swobodny prze-pływ towarów, osób, usług i kapitału; swobodny przepływtowarów dotyczy nie tylko transakcji zawieranych przezosoby działające w ramach zawodowych, ale także trans-akcji prywatnych jednostek; oznacza to, iż konsumencizamieszkali w jednym Państwie Członkowskim powinnimieć swobodę nabywania towarów na terytorium innegoPaństwa Członkowskiego na podstawie jednolitego mini-malnego zestawu uczciwych reguł obowiązującychw sprzedaży towarów konsumpcyjnych.

(3) Prawa Państw Członkowskich dotyczące sprzedaży towa-rów konsumpcyjnych są w pewnym stopniu rozbieżne,w wyniku czego krajowe rynki towarów konsumpcyjnychróżnią się od siebie i konkurencja między sprzedawcamimoże zostać zakłócona.

(4) Konsumenci, którzy są chętni do skorzystania z szerokiegorynku poprzez zakup towarów w Państwach Członkow-skich innych niż państwo ich zamieszkania odgrywająpodstawową rolę we wprowadzaniu rynku wewnętrznego;należy zapobiegać sztucznej rekonstrukcji granic i zaszu-fladkowaniu rynków; możliwości dostępne dla konsumen-tów zostały bardzo poszerzone przez nowe technologiełączności, które pozwalają na szybki dostęp do systemówdystrybucji w innych Państwach Członkowskich lubw państwach trzecich; z braku minimalnej harmonizacjizasad, regulujących sprzedaż towarów konsumpcyjnych,

rozwój sprzedaży towarów za pośrednictwem środkównowych technologii łączności na odległość, może napo-tkać przeszkody.

(5) Stworzenie wspólnych minimalnych zasad prawa konsu-menckiego, obowiązującego niezależnie od tego, gdzie weWspólnocie nabywane są towary, wzmocni zaufanie kon-sumenta i umożliwi konsumentom zwiększenie korzyści zrynku wewnętrznego.

(6) Główne trudności napotykane przez konsumentów i sta-nowiące główne źródło sporów ze sprzedawcami dotycząbraku zgodności towarów z umową; dlatego stosowne jestzbliżenie ustawodawstwa krajowego, któremu podlegaw tym względzie sprzedaż towarów konsumpcyjnych, jed-nakże bez naruszania przepisów i zasad prawa krajowegoodnoszących się do odpowiedzialności kontraktoweji deliktowej.

(7) Towary muszą, przede wszystkim, odpowiadać umownejspecyfikacji; zasadę zgodności z umową można uznać zawspólną dla różnych krajowych tradycji prawnych; w nie-których krajowych tradycjach prawnych nie jest możliwepoleganie jedynie na tej zasadzie dla zapewnienia minimal-nego poziomu ochrony dla konsumentów; w ramachtakich tradycji prawnych, w szczególności dodatkoweprzepisy krajowe mogłyby być użyteczne dla zapewnienia,iż konsument jest chroniony w przypadkach, gdy stronynie uzgodniły szczególnych warunków umownych lub gdystrony zawarły warunki umowy lub porozumienia, którebezpośrednio bądź pośrednio uchylają lub ograniczająprawa konsumenta i które, w zakresie, w jakim te prawawynikają z niniejszej dyrektywy, nie są dla konsumentawiążące.

(8) W celu ułatwienia stosowania zasady zgodności z umową,użytecznym jest wprowadzenie wzruszalnego domniema-nia zgodności z umową obejmującego najpowszechniejszesytuacje; domniemanie to nie ogranicza zasady swobodyumowy; ponadtow braku szczególnychwarunków umow-nych, a także w przypadku gdy zastosowanie ma klauzulaminimalnej ochrony, elementy wspomniane w tymdomniemaniu mogą być użyte do ustalenia braku zgod-ności towarów objętych umową; jakość i wykonanie, któ-rych racjonalnie mogą spodziewać się konsumenci zależećbędą, między innymi, od tego czy towary są nowe, czy teżużywane; elementy przyjęte w domniemaniu kumulują się;jeśli okoliczności przypadku sprawią, że jeden z elemen-tów będzie w sposób oczywisty nieprawidłowy, tym nie-mniej pozostałe elementy domniemania będą nadal miałyzastosowanie.

(9) Sprzedawca powinien bezpośrednio odpowiedzialny przedkonsumentem za zgodność towarów z umową; jest to tra-dycyjne rozwiązanie zawarte w porządku prawnymPaństw Członkowskich; jednakże sprzedawca powinienmieć swobodę, zagwarantowaną w prawie krajowym, dopodjęcia kroków przeciwko producentowi, poprzedniemusprzedawcy w tym samym łańcuchu umownym lub

(1) Dz.U. C 307 z 16.10.1996, str. 8 orazDz.U. C 148 z 14.5.1998, str. 12.

(2) Dz.U. C 66 z 3.3.1997, str. 5.(3) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 1998 r. (Dz.U.C 104 z 6.4.1998, str. 30),Wspólne Stanowisko Rady z dnia 24wrze-śnia 1998 r. (Dz.U. C 333 z 30.10.1998, str. 46) i decyzja Parla-mentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. C 98 z9.4.1999, str. 226). Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 maja1999 r. Decyzja Rady z dnia 17 maja 1999 r.


Przykładowa dyrektywaWersja: 1.0

193

przeciwko każdemu innemu pośrednikowi, o ile nie zrzek-nie się takich uprawnień; niniejsza dyrektywa nie naruszazasady swobody umowy między sprzedawcą, a producen-tem, poprzednim sprzedawcą czy jakimkolwiek innympośrednikiem; zasady regulujące przeciwko komu i jakiekroki mogą być podjęte przez sprzedawcę będą ustalonew prawie krajowym.

(10) W przypadku braku zgodności towaru z umową, konsu-menci powinni być uprawnieni do uzyskania bezpłatnieprzywrócenia zgodności towaru z umową, wybierającnaprawę lub zastąpienie lub, jeśli to nie wystarczy, doobniżenia ceny lub wymówienie umowy.

(11) Po pierwsze, konsument może żądać od sprzedawcynaprawy towaru lub jego wymiany, chyba że te sposobynaprawienia szkody byłyby niemożliwe lub nieproporcjo-nalne; to, czy sposób naprawienia szkody jest niepropor-cjonalny, powinno być ustalone obiektywnie; sposóbnaprawienia szkody byłby nieproporcjonalny, gdyby jegozastosowanie, w porównaniu z innym środkiem, wiązałosię z nadmiernymi kosztami; w celu ustalenia, czy kosztysą nadmierne, koszty jednego ze sposobów naprawieniaszkody powinny być znacząco wyższe niż koszty innegonaprawienia szkody.

(12) W przypadkach braku zgodności sprzedawca zawszemoże zaoferować konsumentowi, w drodze ugody, jaki-kolwiek dostępny sposób naprawienia szkody; sprawąkonsumenta jest decyzja, czy przyjąć, czy odrzucić tę pro-pozycję.

(13) W celu umożliwienia konsumentom korzystania zwewnętrznego rynku i kupowania towarów konsumpcyj-nych w innym Państwie Członkowskim, powinno się zale-cić, aby w interesie konsumentów producenci towarówkonsumpcyjnych, które są wprowadzane do obrotuw kilku Państwach Członkowskich, załączali do produktuwykaz z przynajmniej jednym adresem kontaktowymw każdym Państwie Członkowskim gdzie produkt jest ofe-rowany.

(14) Odniesienie do terminu dostawy nie zakłada, iż PaństwaCzłonkowskie będą musiały zmienić ich zasady dotycząceprzejścia ryzyka.

(15) Państwa Członkowskie mogą postanowić, że każdy zwrotdla konsumenta może być pomniejszony w celu uwzględ-nienia użytku, jaki czynił z towaru od czasu jego dostawy;szczegółowe regulacje, według których umowa może byćunieważniona mogą być ustanowione w prawie krajowym.

(16) Specyficzny charakter towarów używanych uniemożliwiaogólnie ich wymianę; zatem prawo konsumenta do zastą-pienia towaru dla tych towarów nie jest dostępne; dlatakich towarów Państwa Członkowskie mogą umożliwićstronom uzgodnienie krótszego okresu odpowiedzialności.

(17) Właściwe jest ograniczenie w czasie okresu, w ciąguktórego sprzedawca jest odpowiedzialny za wszelki brak

zgodności, który istnieje w terminie dostawy towaru; Pań-stwa Członkowskie mogą również zapewnić ograniczenieokresu, w ciągu którego konsumenci mogą egzekwowaćswoje prawa, pod warunkiem że taki okres nie wygaśnieprzez upływem dwóch lat od daty dostawy; tam, gdziew ustawodawstwie krajowym czas, w którym rozpoczynasię bieg okresu przedawnienia nie jest datą dostawy towaru,łączny czas trwania tego okresu zapewniony przez prawokrajowe nie może być krótszy niż dwa lata od daty dosta-wy.

(18) Państwa Członkowskie mogą ustalić zawieszenie lub prze-rwanie okresu, w ciągu którego brak zgodności musi sięuwidocznić i okresu przedawnienia, tam, gdzie to mazastosowanie i zgodne jest z prawem krajowym, w przy-padku naprawy, zastąpienia lub negocjacji między sprze-dawcą a konsumentem z myślą o polubownej ugodzie.

(19) Państwa Członkowskie powinny móc ustalić okres,w ciągu którego konsument musi poinformować sprze-dawcę o każdym braku zgodności; Państwa Członkowskiemogą zapewnić wyższy poziom ochrony konsumenta niewprowadzając takiego obowiązku; w każdym przypadkukonsumenci w całej Wspólnocie powinni mieć co najmniejdwa miesiące na poinformowanie sprzedawcy, że taki brakzgodności występuje.

(20) Państwa Członkowskie powinny czuwać nad tym, abytakie okresy nie stawiały w niekorzystnej sytuacji konsu-mentów kupujących poza granicami; wszystkie PaństwaCzłonkowskie powinny powiadomić Komisję o korzysta-niu z tego przepisu; Komisja powinna monitorować skutkizróżnicowanych zastosowań tego przepisu dla konsumen-tów i dla rynku wewnętrznego; informacja o sposobiezastosowania tego przepisu przez Państwo Członkowskiepowinna być dostępna dla innych Państw Członkowskich,konsumentów i organizacji konsumenckich na obszarzeWspólnoty; podsumowanie sytuacji we wszystkich Pań-stwach Członkowskich powinno, zatem być opubliko-wane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

(21) Dla niektórych kategorii towarów powszechną dla sprze-dawców i producentów praktyką jest oferowanie gwaran-cji na towary obejmującej wszystkie wady, które uwido-cznią się w określonym czasie; taka praktyka możepobudzać konkurencję; jako, że takie gwarancje są uzasad-nionym narzędziem obrotu, nie powinny one wprowadzaćkonsumentów w błąd; aby zapewnić, że konsumenci nie sąwprowadzani w błąd, gwarancje powinny zawierać nie-które informacje, łącznie z oświadczeniem, iż gwarancjanie narusza praw konsumenta.

(22) Strony nie mogą, za obopólną zgodą, ograniczyć bądźuchylić praw przyznanych konsumentowi, gdyż w prze-ciwnym razie udzielona ochrona prawna zostałaby uda-remniona; ta zasada winna stosować się również do klau-zul, które sugerują, iż konsument miał świadomośćwszelkich braków zgodności towarów konsumpcyjnych

224 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 15/t. 4


194

istniejących w czasie zawierania umowy; ochrona gwaran-towana konsumentom niniejszą dyrektywą nie powinnabyć ograniczona na podstawie tego, iż prawo państwatrzeciego zostało wybrane jako mające zastosowaniew umowie.

(23) Ustawodawstwo i orzecznictwo w tej dziedzinie w róż-nych Państwach Członkowskich wskazują, że wzrasta tro-ska o zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsu-mentów; w świetle tej tendencji i doświadczenia nabytegoprzy wprowadzaniu w życie niniejszej dyrektywy, koniecz-nym może okazać się rozważenie dalej idącej harmoniza-cji, szczególnie poprzez wprowadzenie bezpośredniejodpowiedzialności producenta za wady, za które onponosi odpowiedzialność.

(24) Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość przyję-cia lub utrzymania w mocy surowszych przepisóww obszarze objętym niniejsza dyrektywą dla zapewnienianawet wyższego poziomu ochrony konsumentów.

(25) Zgodnie z zaleceniem Komisji z dnia 30 marca 1998 r.w sprawie zasad mających zastosowanie do organówodpowiedzialnych za poza sądowe ugody sporów konsu-menckich (1), Państwa Członkowskie mogą powołać orga-ny, które zapewnią bezstronne i skuteczne załatwianieskarg w kontekście krajowym i transgranicznym, i którychkonsumenci mogą korzystać w celu z mediacji.

(26) Jest właściwe, w celu ochrony zbiorowych interesów kon-sumentów, dodanie niniejszej dyrektywy do wykazudyrektyw zawartego w Załączniku do dyrektywy98/27/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia19 maja 1998 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkod-liwych praktyk w celu ochrony interesów konsumen-tów (2),

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Zakres i definicje

1. Celem niniejszej dyrektywy jest zbliżenie przepisów ustawo-wych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkow-skich dotyczących niektórych aspektów sprzedaży towarów kon-sumpcyjnych i związanych z tym gwarancji, w celu zapewnieniajednolitego minimalnego poziomu ochrony konsumentóww kontekście rynku wewnętrznego.

2. Do celów niniejszej dyrektywy:

a) konsument oznacza każdą osobę fizyczną, która w umowachobjętych niniejszą dyrektywą działa w celach niezwiązanych zhandlem, przedsiębiorstwem lub zawodem;

b) towary konsumpcyjne oznaczają wszystkie materialne rzeczyruchome, z wyjątkiem:

— towarów sprzedawanych w drodze egzekucji lub w innysposób przez władze sądowe,

— wody i gazu, gdy nie są wystawione na sprzedaż w ogra-niczonej objętości lub w ustalonej ilości,

— elektryczności;

c) sprzedawca oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która napodstawie umowy sprzedaje towary konsumpcyjne w ramachswojej działalności handlowej, przedsiębiorstwa lub zawodo-wej;

d) producent oznacza wytwórcę towarów konsumpcyjnych,importera towarów konsumpcyjnych na terytorium Wspól-noty lub każda osobę określającą siebie jako producentapoprzez umieszczenie swojej nazwy, znaku towarowego lubinnego znaku wyróżniającego na towarach konsumpcyjnych;

e) gwarancja oznacza każde zobowiązanie sprzedawcy lub pro-ducenta wobec konsumenta, podjęte bez dodatkowej opłaty,aby zwrócić zapłaconą cenę lub wymienić, naprawić czypotraktować w inny sposób towary konsumpcyjne jeśli niespełniają one specyfikacji określonej w oświadczeniu gwaran-cyjnym lub odpowiedniej reklamie;

f) naprawa oznacza, w przypadku braku zgodności, doprowa-dzenie towarów konsumpcyjnych do stanu zgodności zumową sprzedaży.

3. Państwa Członkowskie mogą ustalić, że wyrażenie „towarykonsumpcyjne” nie dotyczy towarów używanych, sprzedawanychna publicznych aukcjach, gdzie konsumenci mają możliwość oso-bistego uczestniczenia w sprzedaży.

4. Umowy na dostawę towarów konsumpcyjnych, które mająbyć wytworzone czy wyprodukowane, do celów niniejszej dyrek-tywy uważane będą za umowę sprzedaży.

Artykuł 2

Zgodność z umową

1. Sprzedawca musi dostarczyć konsumentowi towary, które sązgodne z umową sprzedaży.

2. Domniemywa się, że towary konsumpcyjne są zgodne zumową, jeżeli:

a) odpowiadają opisowi podanemu przez sprzedawcę i mająwłaściwości towarów, które sprzedawca przedstawił konsu-mentowi jako próbkę lub wzór;

b) nadają się do jakichkolwiek szczególnych celów, do którychpotrzebne są konsumentowi, a o których zawiadomił onsprzedawcę w czasie zawierania umowy i które sprzedawcazaakceptował;

c) nadają się do celów, do których towary tego samego rodzajusą normalnie stosowane;

d) wykazują jakość i wykonanie, które są normalne dla towarówtego samego rodzaju i jakich konsument może racjonalnieoczekiwać, charakter towarów i biorąc pod uwagę wszelkieoświadczenia publiczne na temat szczególnych właściwościtowarów, jakie wygłosił na ich temat sprzedawca, producentlub ich przedstawiciel, w szczególności w reklamie lub na ety-kiecie.

3. Do celów niniejszego artykułu uważa się, że brak zgodnościnie występuje, gdy w momencie zawierania umowy konsumentbył świadomy, lub racjonalnie rzecz biorąc nie mógł być nieświa-domy istnienia tego braku, albo, gdy brak zgodności wynika zmateriałów dostarczonych przez konsumenta.

(1) Dz.U. L 115 z 17.4.1998, str. 31.(2) Dz.U. L 166 z 11.6.1998, str. 51.



195

4. Sprzedawca nie będzie związany publicznymi oświadczeniamiokreślonymi w ust. 2 lit. d), jeżeli:

— udowodni, że nie był i racjonalnie rzecz biorąc, nie mógł byćświadomy takich oświadczeń,

— udowodni, że w momencie zawierania umowy oświadczeniezostało skorygowane, lub

— udowodni, że oświadczenie nie mogło mieć wpływu na decy-zję zakupu towarów konsumpcyjnych.

5. Wszelki brak zgodności wynikający z nieprawidłowego mon-tażu towarów konsumpcyjnych uznawany będzie za równo-znaczny z brakiem zgodności towarów, jeżeli montaż stanowiczęść umowy sprzedaży towarów i towary były montowaneprzez sprzedawcę lub na jego odpowiedzialność. Ma to zastoso-wanie także, gdy produkt, przeznaczony do montażu przez kon-sumenta jest montowany przez konsumenta, a nieprawidłowymontaż wynika z niedociągnięcia w instrukcji montażu.

Artykuł 3

Prawa konsumenta

1. Sprzedawca odpowiada przed konsumentem za każdy brakzgodności, który istnieje w momencie dostawy towarów.

2. W przypadku braku zgodności, konsument jest upoważnionydo wolnego od opłat przywrócenia zgodności poprzez naprawęlub zastąpienie, zgodnie z ust. 3, lub do uzyskania stosownejobniżki ceny lub do unieważnienia umowy w odniesieniu do tychtowarów, zgodnie z ust. 5 i 6.

3. Po pierwsze, konsument może żądać, aby sprzedawca napra-wił towary albomoże żądać od sprzedawcy ich zastąpienia, w obuprzypadkach jest to wolne od opłat, chyba że byłoby to niemoż-liwe lub nieproporcjonalne.

Sposób naprawienia szkody uznaje się za nieproporcjonalny, jeślinakłada on na sprzedawcę koszty, które w porównaniu z alter-natywnym sposobem naprawienia szkody są nadmiernie wyso-kie, biorąc pod uwagę:

— wartość, jaką miałyby towary gdyby nie występował brakzgodności,

— znaczenie braku zgodności, oraz

— czy alternatywny sposób naprawienia szkody może zostaćdokonany bez istotnych niedogodności dla konsumenta.

Każda naprawa lub zastąpienie powinna być dokonana w rozsąd-nym czasie i bez istotnej niedogodności dla konsumenta, zuwzględnieniem charakteru towarów i celów, dla których konsu-ment ich potrzebuje.

4. Sformułowanie „wolny od opłat” w ust. 2 i 3 odnosi się do nie-zbędnych kosztów związanych z przywróceniem towarom zgod-ności, w szczególności do kosztów wysyłki, robocizny i materia-łów.

5. Konsument może domagać się stosownej obniżki ceny lubunieważnienia umowy:

— jeżeli konsumentowi nie przysługuje ani naprawa, ani zastą-pienie, lub

— jeżeli sprzedawca nie dokonał naprawienia szkody w rozsąd-nym czasie, lub

— jeżeli sprzedawca nie dokonał naprawienia szkody bez istot-nych niedogodności dla konsumenta.

6. Konsument nie ma prawa do unieważnienia umowy, jeżelibrak zgodności ma nikłe znaczenie.

Artykuł 4

Prawo regresu

W przypadku gdy sprzedawca końcowy odpowiada przedkonsumentem za brak zgodności wynikający z działania bądźzaniechania producenta, poprzedniego sprzedawcyw tym samymłańcuchu umów lub każdego innego pośrednika, sprzedawcakońcowy ma prawo dochodzić naprawienia szkód od osoby lubosób odpowiedzialnych w łańcuchu umownym. Osoba lub osobyodpowiedzialne, od których sprzedawca końcowy możedochodzić naprawienia szkód wraz z istotnymi działaniamii warunkami ich egzekucji zostaną ustalone w prawie krajowym.

Artykuł 5

Terminy

1. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność na mocy art. 3, gdybrak zgodności uwidoczni się w ciągu 2 lat od daty dostawytowarów. Jeżeli w ustawodawstwie krajowym prawa ustanowionew art. 3 ust. 2 podlegają okresowi przedawnienia, to okres ten niepowinien wygasnąć przez upływem dwóch lat od daty dostawy.

2. Państwa Członkowskie mogą postanowić, że w celu skorzy-stania ze swoich uprawnień konsument musi powiadomić sprze-dawcę o braku zgodności w okresie dwóch miesięcy od daty,kiedy odkrył taki brak zgodności.

Państwa Członkowskie powiadomią Komisję o korzystaniu przeznie z niniejszego ustępu. Komisja monitoruje skutki istnienia tejopcji dla Państw Członkowskich dla konsumentów i dla rynkuwewnętrznego.

Nie później niż do dnia 7 stycznia 2003 r. Komisja przygotujesprawozdanie o sposobie zastosowania tego ustępu przez Pań-stwa Członkowskie. Sprawozdanie to zostanie opublikowanew Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

3. O ile nie postanowiono inaczej, przyjmuje się, że każdy brakzgodności, który uwidocznił się w ciągu sześciu miesięcy od datydostawy istniał w chwili dostawy, chyba że takie założenie nie-zgodne jest z charakterem towarów lub charakterem braku zgod-ności.

Artykuł 6

Gwarancje

1. Gwarancja będzie prawnie wiążąca dla udzielającego nawarunkach określonych w oświadczeniu gwarancyjnym i zwią-zaną z nim reklamą.



196

2. Gwarancja:

— stwierdza, że konsument ma prawa przyznane zgodne zmają-cym zastosowanie ustawodawstwem krajowym, któremupodlega sprzedaż towarów konsumpcyjnych i wyjaśnia, żegwarancja tych praw nie narusza,

— określa, w prostym i zrozumiałym języku zawartość gwaran-cji i podstawowe szczegółowe dane potrzebne dla złożeniaskargi w oparciu o gwarancję, w szczególności okres ważno-ści i zasięg terytorialny gwarancji, jak też nazwisko i adresgwaranta.

3. Na żądanie konsumenta gwarancja zostaje udostępnionaw formie pisemnej lub sporządzona na innym trwałym, dostęp-nym dla niego nośniku.

4. Na swoim własnym terytorium Państwo Członkowskie,w którym towary konsumpcyjne wprowadzane są do obrotu,może zgodnie z zasadami Traktatu ustanowić, iż gwarancjabędzie sporządzona w jednym lub więcej języków, które wyzna-czy spośród języków urzędowych Wspólnoty.

5. Gdyby gwarancja naruszała wymogi ust. 2, 3 i 4, jej ważnośćna tym nie ucierpi, a konsument może nadal polegać na gwaran-cji i domagać się jej honorowania.

Artykuł 7

Charakter wiążący

1. Wszelkie warunki umowne lub ustalenia zawarte ze sprze-dawcą przed zgłoszeniem sprzedawcy braku zgodności, którebezpośrednio lub pośrednio uchylają lub ograniczają prawa wyni-kające z niniejszej dyrektywy nie będą, zgodnie z prawem krajo-wym, wiążące dla konsumenta.

Państwa Członkowskie mogą postanowić, że w przypadku towa-rów używanych, sprzedawca i konsument mogą uzgodnićwarunki umowne lub ustalenia, które mają krótszy okres odpo-wiedzialności sprzedawcy niż ustanowiony art. 5 ust. 1. Takiokres nie może być krótszy niż jeden rok.

2. Państwa Członkowskie podejmą kroki niezbędne dla zapew-nienia, iż konsument nie utraci ochrony przyznanej mu na mocyniniejszej dyrektywy, poprzez wybór prawa państwa trzeciego,jako prawa obowiązującego w stosunku do danej umowy, jeśli taostatnia pozostaje w ścisłym związku z terytorium Państw Człon-kowskich.

Artykuł 8

Prawo krajowe i minimalna ochrona

1. Prawa wynikające z niniejszej dyrektywy są wykonywane bezuszczerbku dla innych praw, na które konsumenci mogą powo-łać się na podstawie przepisów krajowych, regulujących odpowie-dzialność umowną lub deliktową.

2. Państwa Członkowskie mogą, dla zapewnienia wyższegopoziomu ochrony konsumentów, przyjąć bądź utrzymać w mocysurowsze przepisy, zgodne z Traktatem w dziedzinie objętejniniejszą dyrektywą.

Artykuł 9

Państwa Członkowskie podejmą właściwe środki w celupoinformowania konsumentów o prawie krajowymprzejmującym niniejszą dyrektywę i będą zachęcać, w miarępotrzeb, organizacje zawodowe do informowania konsumentówo ich prawach.

Artykuł 10

W Załączniku do dyrektywy 98/27/WE wprowadza sięnastępujące uzupełnienie:

„10. Dyrektywa 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Radyz dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektówsprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tymgwarancji(Dz.U. L 171 z 7.7.1999, str. 12).”.

Artykuł 11

Transpozycja

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawo-we, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonanianiniejszej dyrektywy nie później niż do dnia 1 stycznia 2002 r.i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Środki przyjęte przez Państwa Członkowskie, zawierają odniesie-nie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie powinno towa-rzyszyć ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiegoodniesienia są określane przez Państwa Członkowskie.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty przepisówprawa krajowego, przyjętych w zakresie objętym niniejszą dyrek-tywą.

Artykuł 12

Przegląd

Komisja, nie później niż dnia 7 lipca 2006 r. dokona przeglądustosowania niniejszej dyrektywy i złoży sprawozdanieParlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdanie to zbada,między innymi, kwestię wprowadzenia bezpośredniejodpowiedzialności producenta i, o ile to będzie właściwe, równieżpropozycje.

Artykuł 13

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie w dniu jej opublikowaniaw Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Artykuł 14

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 25 maja 1999 r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego

J. M. GIL-ROBLES

Przewodniczący

W imieniu Rady

H. EICHEL

Przewodniczący



197

32001R0044

16.1.2001 DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH L 12/1

ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 44/2001z dnia 22 grudnia 2000 r.

w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnychi handlowych

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,w szczególności jego art. 61 lit. c) i art. 67 ust. 1,


uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego (2),



(1) Wspólnota wyznaczyła sobie za cel utrzymanie i dalszyrozwój obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwo-ści, w którym zagwarantowany jest swobodny przepływosób. Celem stopniowej budowy tego obszaru Wspólnotamiędzy innymi w zakresie współpracy sądowej w spra-wach cywilnych musi podejmować środki niezbędne dlanależytego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

(2) Różnice pomiędzy przepisami poszczególnych państw ojurysdykcji i uznawaniu orzeczeń utrudniają należyte funk-cjonowanie rynku wewnętrznego. Dlatego nieodzownymjest wydanie przepisów celem ujednolicenia przepisów ojurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych orazuproszczenia formalności ze względu na szybkie i nie-skomplikowane uznawanie i wykonywanie orzeczeń zPaństw Członkowskich związanych niniejszym rozporzą-dzeniem.

(3) Dziedzina ta objęta jest współpracą sądową w sprawachcywilnych w rozumieniu art. 65 Traktatu.

(4) Zgodnie z zapisanymi w art. 5 Traktatu zasadami pomoc-niczości i proporcjonalności cele niniejszego rozporządze-nia nie mogą zostać osiągnięte w wystarczającym stopniu

na poziomie Państw Członkowskich; mogą natomiastzostać osiągnięte lepiej na poziomie wspólnotowym.Niniejsze rozporządzenie ogranicza się do minimumkoniecznego dla osiągnięcia tych celów i nie wykraczapoza to, co jest do tego niezbędne.

(5) Na podstawie art. 293 tiret czwarte Traktatu PaństwaCzłonkowskie zawarły dnia 27 września 1968 r. Konwen-cję brukselską o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądo-wych w sprawach cywilnych i handlowych, której tekstzostał zmieniony przez Konwencje o przystąpieniunowych Państw Członkowskich do tej konwencji (4) (dalejzwaną „Konwencją brukselską”). Państwa Członkowskiei Państwa EFTA zawarły dnia 16 września 1988 r. kon-wencję z Lugano o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeńsądowych w sprawach cywilnych i handlowych, która sta-nowi konwencję równoległą do Konwencji brukselskiej z1968 r. Konwencje te były w międzyczasie przedmiotemrewizji; Rada zatwierdziła treść zrewidowanego tekstu.Rezultaty osiągnięte w toku tej rewizji powinny zostaćzachowane.

(6) Celem zagwarantowania swobodnego przepływu orzeczeńw sprawach cywilnych i handlowych niezbędnym i sto-sownym jest, aby przepisy o jurysdykcji oraz uznawaniui wykonywaniu orzeczeń zostały określone w drodze aktuwspólnotowego, który będzie wiążący i bezpośrednio sto-sowany.

(7) Przedmiotowy zakres zastosowania niniejszego rozporzą-dzenia powinien rozciągać się, pominąwszy kilka dokład-nie określonych dziedzin prawa, na zasadniczą częśćprawa cywilnego i handlowego.

(1) Dz.U. C 376 z 28.12.1999, str. 1.(2) Opinia wydana dnia 21 września 2000 r. (dotychczas nieopubliko-wana w Dzienniku Urzędowym).

(3) Dz.U. C 117 z 26.4.2000, str. 6.

(4) Dz.U. L 299 z 31.12.1972, str. 32.Dz.U. L 304 z 30.10.1978, str. 1.Dz.U. L 388 z 31.12.1982, str. 1.Dz.U. L 285 z 3.10.1989, str. 1.Dz.U. C 15 z 15.1.1997, str. 1.Patrz tekst jednolity w Dz.U. C 27 z 26.1.1998, str. 1.


Przykładowe rozporządzenieWersja: 1.0

198

(8) Spory prawne podlegające niniejszemu rozporządzeniumuszą mieć łącznik z terytorium jednego spośród PaństwCzłonkowskich związanych tym rozporządzeniem.Wspólne przepisy o jurysdykcji powinny zatem znajdowaćzastosowanie zasadniczo wtedy, gdy pozwany ma miejscezamieszkania w jednym z tych Państw Członkowskich.

(9) Pozwani bez miejsca zamieszkania w Państwie Członkow-skim podlegają w ogólności krajowym przepisom o jurys-dykcji, obowiązującym na terytorium Państwa Członkow-skiego, w którym znajduje się sąd, przed który wytoczonopowództwo, podczas gdy pozwani mający miejscezamieszkania w Państwie Członkowskim, które nie jestzwiązane niniejszym rozporządzeniem, nadal podlegająKonwencji brukselskiej.

(10) Celem zagwarantowania swobodnego przepływu orzeczeńsądowych orzeczenia wydane w jednym spośród PaństwCzłonkowskich związanych niniejszym rozporządzeniempowinny być uznawane i wykonywane w innym PaństwieCzłonkowskim związanym niniejszym rozporządzeniem,i to również wtedy, gdy dłużnik egzekwowany ma swojemiejsce zamieszkania w państwie trzecim.

(11) Przepisy o jurysdykcji powinny być w wysokim stopniuprzewidywalne i powinny zależeć zasadniczo od miejscazamieszkania pozwanego, a tak ustalona jurysdykcjapowinna mieć miejsce zawsze, z wyjątkiem kilku dokład-nie określonych przypadków, w których ze względu naprzedmiot sporu lub umowę stron uzasadnione jest innekryterium powiązania. Siedziba osób prawnych musi byćzdefiniowana wprost w rozporządzeniu celem wzmocnie-nia przejrzystości wspólnych przepisów i uniknięcia kon-fliktów kompetencyjnych.

(12) Jurysdykcja oparta na łączniku miejsca zamieszkaniapowinna zostać uzupełniona jurysdykcją opartą na innychłącznikach, które powinny zostać dopuszczone ze względuna ścisły związek pomiędzy sądem a sporem prawnym lubw interesie prawidłowego wymiaru sprawiedliwości.

(13) W sprawach dotyczących ubezpieczenia, umów zawartychpomiędzy konsumentami i z zakresu prawa pracy stronasłabsza powinna być chroniona przez przepisy jurysdyk-cyjne dla niej bardziej korzystne niż przepisy ogólne.

(14) Z zastrzeżeniem jurysdykcji wyłącznych określonychw niniejszym rozporządzeniu musi być przestrzeganaswoboda stron w zakresie umownego wyboru jurysdykcji,z wyjątkiem spraw dotyczących ubezpieczenia, umówzawartych pomiędzy konsumentami i z zakresu prawapracy, w których dopuszczalna jest jedynie ograniczonaswoboda stron w zakresie umownego wyboru jurysdykcji.

(15) W interesie zgodnego wymiaru sprawiedliwości należyunikać tak dalece, jak jest to tylko możliwe, równoległychpostępowań, aby w dwóch Państwach Członkowskich niezapadały niezgodne ze sobą orzeczenia. Należy przewi-dzieć jasną i skuteczną regulację w celu wyjaśnienia

kwestii zawisłości sprawy i postępowań pozostającychw związku, jak również w celu zapobiegania problemomwynikającym z różnego określenia w poszczególnych pań-stwach momentu, od którego postępowanie uważa się zazawisłe. Dla celów niniejszego rozporządzenia momentten powinien zostać określony autonomicznie.

(16) Wzajemne zaufanie w wymiar sprawiedliwości w ramachWspólnoty usprawiedliwia uznawanie orzeczeń wydanychw Państwie Członkowskim z mocy prawa, bez jakiegokol-wiek szczególnego postępowania, z wyjątkiem przypadkusporu co do uznania.

(17) Z uwagi na owo wzajemne zaufanie jest również uzasad-nionym, aby postępowanie o stwierdzenie wykonalnościorzeczenia wydanego w innym Państwie Członkowskimprzebiegało szybko i skutecznie. Stwierdzenie wykonalno-ści orzeczenia musi więc następować niemal automatycz-nie, po dokonaniu zwykłego formalnego sprawdzeniaprzedłożonych dokumentów, bez możliwości uwzględnia-nia przez sąd z urzędu którejkolwiek z przeszkód wyko-nania orzeczenia przewidzianych w niniejszym rozporzą-dzeniu.

(18) Dla zachowania praw dłużnika do obrony musi mieć onjednak możliwość złożenia środka zaskarżenia przeciwkostwierdzeniu wykonalności w postępowaniu, w którymwysłuchane zostają obydwie strony, jeśli uważa, że zacho-dzi jedna z podstaw odmowy wykonania. Możliwość zło-żenia środka zaskarżenia musi istnieć również dla wnio-skodawcy, jeśli jego wniosek o stwierdzenie wykonalnościzostał oddalony.

(19) W celu zapewnienia kontynuacji pomiędzy Konwencjąbrukselską a niniejszym rozporządzeniem powinny byćprzewidziane przepisy przejściowe. Dotyczy to równieżwykładni postanowień Konwencji brukselskiej przez Try-bunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Protokół z1971 r. (1) powinien być nadal stosowany do postępowań,które w momencie wejścia w życie niniejszego rozporzą-dzenia już się toczą.

(20) Zjednoczone Królestwo i Irlandia poinformowały napiśmie zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiskaZjednoczonego Królestwa i Irlandii załączonego do Trak-tatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspól-notę Europejską, że chciałyby uczestniczyć w przyjęciui stosowaniu niniejszego rozporządzenia.

(21) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii,załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu

(1) Dz.U. L 204 z 2.8.1975, str. 28.Dz.U. L 304 z 30.10.1978, str. 1.Dz.U. L 388 z 31.12.1982, str. 1.Dz.U. L 285 z 3.10.1989, str. 1.Dz.U. C 15 z 15.1.1997, str. 1.Patrz tekst jednolity w Dz.U. C 27 z 26.1.1998, str. 28.



199

ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczest-niczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, które dla-tego nie jest dla Danii wiążące i nie znajduje w stosunku doniej zastosowania.

(22) Ponieważ w stosunkach pomiędzy Danią a PaństwamiCzłonkowskimi związanymi niniejszym rozporządzeniemobowiązuje Konwencja brukselska, Konwencja ta oraz Pro-tokół z 1971 r. będą nadal stosowane w stosunku pomię-dzy Danią a Państwami Członkowskimi związanymininiejszym rozporządzeniem.

(23) Konwencja brukselska obowiązuje również nadal na tery-toriach Państw Członkowskich podlegających jej teryto-rialnemu zakresowi zastosowania i wyłączonych z niniej-szego rozporządzenia na podstawie art. 299 Traktatu.

(24) W interesie spójności należy ponadto przewidzieć, żeniniejsze rozporządzenie nie narusza przepisów o jurys-dykcji i uznawaniu orzeczeń zawartych w szczególnychaktach prawa wspólnotowego.

(25) W celu zachowania międzynarodowych zobowiązańzaciągniętych przez Państwa Członkowskie niniejsze roz-porządzenie nie może wywierać skutków w zakresiezawartych przez Państwa Członkowskie konwencji w spra-wach szczególnych.

(26) W celu uwzględnienia odrębności prawa procesowego nie-których Państw Członkowskich podstawowe zasady prze-widziane w niniejszym rozporządzeniu powinny zostaćzłagodzone w zakresie, w jakim jest to niezbędne. W tymcelu do niniejszego rozporządzenia powinny zostać włą-czone niektóre postanowienia Protokołu do Konwencjibrukselskiej.

(27) W celu umożliwienia prawidłowego przejścia w niektó-rych dziedzinach, co do których Protokół do Konwencjibrukselskiej zawierał postanowienia szczególne, w niniej-szym rozporządzeniu przewidziane są na okres przej-ściowy przepisy, które uwzględniają szczególną sytuacjęw niektórych Państwach Członkowskich.

(28) Najpóźniej pięć lat po wejściu w życie niniejszego rozpo-rządzenia Komisja przedstawi sprawozdanie o jej stosowa-niu. W razie potrzeby Komisja może przy tym przedłożyćtakże propozycje dostosowawcze.

(29) Załączniki I–IV dotyczące krajowych przepisów o jurys-dykcji, sądów lub innych właściwych organów i środkówzaskarżenia Komisja będzie zmieniała na podstawie zmianprzekazanych przez dane Państwo Członkowskie; zmianyzałączników V i VI będą dokonywane zgodnie z decyzjąRady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawia-jącą warunki wykonywania uprawnień wykonawczychprzyznanych Komisji (1),

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

ZAKRES

Artykuł 1

1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywil-nych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmujeono w szczególności spraw podatkowych, celnych i adminis-tracyjnych.

2. Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się do:

a) stanu cywilnego, zdolności prawnej i zdolności do czynnościprawnych, jak również ustawowego przedstawicielstwa osóbfizycznych, stosunków majątkowych wynikających z małżeń-stwa, prawa spadkowego włącznie z testamentami;

b) upadłości, układów i innych podobnych postępowań;

c) ubezpieczeń społecznych;

d) sądownictwa polubownego.

3. W niniejszym rozporządzeniu pojęcie „Państwo Członkow-skie” oznacza każde Państwo Członkowskie z wyjątkiem Danii.

ROZDZIAŁ II

JURYSDYKCJA

Sekcja 1

Przepisy ogólne

Artykuł 2

1. Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osobymające miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkow-skiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa,przed sądy tego Państwa Członkowskiego.

2. Do osób, które nie są obywatelami Państwa Członkowskiego,w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy jurys-dykcyjne właściwe dla obywateli tego państwa.

(1) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.



200

Artykuł 3

1. Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium PaństwaCzłonkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego PaństwaCzłonkowskiego tylko zgodnie z przepisami sekcji 2–7 niniej-szego rozdziału.

2. W szczególności nie mają wobec tych osób zastosowania kra-jowe przepisy jurysdykcyjne wymienione w załączniku I.

Artykuł 4

1. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytoriumPaństwa Członkowskiego, jurysdykcję sądów każdego PaństwaCzłonkowskiego, z zastrzeżeniem art. 22 i 23, określa prawo tegoPaństwa.

2. Przeciwko pozwanemu, który nie ma miejsca zamieszkania naterytorium Państwa Członkowskiego, każda osobamającamiejscezamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, niezale-żnie od posiadanego obywatelstwa, może powoływać się w tympaństwie na obowiązujące tam przepisy jurysdykcyjne, w szcze-gólności te, które są wymienione w załączniku I, jak obywateltego państwa.

Sekcja 2

Jurysdykcja szczególna

Artykuł 5

Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium PaństwaCzłonkowskiego, może być pozwana w innym Państwie Człon-kowskim:

1) a) jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszcze-nia wynikające z umowy - przed sąd miejsca, gdzie zobo-wiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane;

b) w rozumieniu niniejszego przepisu - i o ile co innego niezostało uzgodnione – miejscem wykonania zobowiązaniajest:

— w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych - miejscew Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgod-nie z umową zostały dostarczone albo miały zostaćdostarczone;

— w przypadku świadczenia usług - miejsce w PaństwieCzłonkowskim, w którym usługi zgodnie z umowąbyły świadczone albo miały być świadczone;

c) jeśli lit. b) nie ma zastosowania, wówczas stosuje się lit. a);

2) w sprawach alimentacyjnych – przed sąd miejsca, gdzieuprawniony do alimentów ma miejsce zamieszkania lub zwy-kłego pobytu albo – w wypadku, gdy sprawa alimentacyjnajest rozpoznawana łącznie ze sprawą dotyczącą stanu cywil-nego - przed sąd, który ma jurysdykcję do rozpoznania tejsprawy według własnego prawa, chyba że jurysdykcja taopiera się jedynie na obywatelstwie jednej ze stron;

3) jeżeli przedmiotem postępowania jest czyn niedozwolony lubczyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczeniawynikające z takiego czynu - przed sąd miejsca, gdzie nastą-piło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę;

4) w sprawach roszczeń o odszkodowanie lub przywróceniestanu poprzedniego, które wynikają z czynu zagrożonegokarą - przed sąd karny, do którego wniesiono akt oskarżenia,o ile sąd ten może według swojego prawa rozpoznawaćroszczenia cywilnoprawne;

5) w sprawach dotyczących sporów wynikających z działalnościfilii, agencji lub innego oddziału - przed sąd miejsca, gdzieznajduje się filia, agencja lub inny oddział;

6) w sprawach, w których występuje w charakterze założyciela,„trustee” lub uposażonego z tytułu „trustu” utworzonego napodstawie ustawy lub czynności prawnej dokonanej w formiepisemnej albo poświadczonej na piśmie - przed sądy PaństwaCzłonkowskiego, na terytorium którego „trust” ma swoją sie-dzibę;

7) w sprawach dotyczących sporu o zapłatę wynagrodzenia zaratownictwo lub udzielenie pomocy dla ładunku lub frachtu,które żądane jest z tytułu działań związanych z ratownictwemlub udzieleniem pomocy, przed sąd, na obszarze właściwościktórego ten ładunek lub fracht:

a) został zajęty w celu zabezpieczenia zapłaty; lub

b) mógł zostać zajęty, lecz złożone zostało poręczenie lubinne zabezpieczenie,

pod warunkiem że przepis ten ma zastosowanie jedyniewówczas, jeżeli twierdzi się, że pozwanyma prawa do ładunkulub frachtu albo że takie prawa miał w czasie działań ratow-niczych lub udzielenia pomocy.

Artykuł 6

Osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium PaństwaCzłonkowskiego może być również pozwana:

1) jeżeli pozywa się łącznie kilka osób - przed sąd miejsca,w którym ma miejsce zamieszkania jeden z pozwanych, o ilemiędzy sprawami istnieje tak ścisła więź, że pożądane jest ich



201

łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie w celu uniknięcia wyda-nia w oddzielnych postępowaniach sprzecznych ze sobą orze-czeń;

2) w sprawach dotyczących powództwa z tytułu rękojmi i gwa-rancji lub powództwa interwencyjnego - przed sąd, przedktórym toczy się główne postępowanie, chyba że powództwoto zostało wytoczone jedynie w celu wyłączenia tej osobyspod jurysdykcji sądu dla niej właściwego;

3) w sprawach dotyczących powództwa wzajemnego, któreopiera się na tej samej umowie lub na tym samym stanie fak-tycznym, na których zostało oparte powództwo główne -przed sąd, w którym zawisło powództwo główne;

4) jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczeniawynikające z umowy i powództwo może zostać połączone zpowództwem przeciwko temu samemu pozwanemu o prawarzeczowe na nieruchomościach - przed sąd Państwa Człon-kowskiego, w którym położona jest nieruchomość.

Artykuł 7

Jeżeli na podstawie niniejszego rozporządzenia sąd PaństwaCzłonkowskiego ma jurysdykcję w sprawach dotyczącychodpowiedzialności z tytułu używania lub eksploatacji statku,wówczas również w sprawach dotyczących ograniczenia tejodpowiedzialności rozstrzyga ten sąd lub inny sąd wskazany najego miejsce przez prawo tego państwa.

Sekcja 3

Jurysdykcja w sprawach dotyczących ubezpieczenia

Artykuł 8

Bez uszczerbku dla art. 4 i art. 5 pkt 5 w sprawach dotyczącychubezpieczenia jurysdykcję określa niniejsza sekcja.

Artykuł 9

1. Ubezpieczyciel mający miejsce zamieszkania na terytoriumPaństwa Członkowskiego może być pozwany:

a) przed sądy Państwa Członkowskiego, w którym ma miejscezamieszkania;

b) w innym Państwie Członkowskim w przypadkupowództw ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uposażo-nego z tytułu ubezpieczenia - przed sąd miejsca, w którympowód ma miejsce zamieszkania; lub

c) jeżeli jest on współubezpieczycielem, przed sąd PaństwaCzłonkowskiego, przed który został pozwany główny ubez-pieczyciel.

2. Jeżeli ubezpieczyciel nie ma miejsca zamieszkania na teryto-rium Państwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub innyoddział w Państwie Członkowskim, to w sporach wynikających zich działalności jest traktowany tak, jak gdyby miał miejscezamieszkania na terytorium tego Państwa Członkowskiego.

Artykuł 10

W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lububezpieczenia nieruchomości ubezpieczyciel może być ponadtopozwany przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło zdarzeniewywołujące szkodę. Tę samą zasadę stosuje się, jeżeli ruchomościi nieruchomości objęte są tą samą umową ubezpieczenia, apowstała na nich szkoda wynika z tego samego zdarzenia.

Artykuł 11

1. W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnejubezpieczyciel może być również pozwany przed sąd, w którymzawisło powództwo poszkodowanego przeciwko ubezpieczo-nemu, o ile jest to dopuszczalne według prawa tego sądu.

2. Przepisy art. 8, 9 i 10 mają zastosowanie do powództw wyto-czonych przez poszkodowanego bezpośrednio przeciwkoubezpieczycielowi, jeżeli takie bezpośrednie powództwo jestdopuszczalne.

3. Jeżeli prawo właściwe dla takiego powództwa bezpośredniegoprzewiduje przypozwanie ubezpieczającego lub ubezpieczonego,to ten sam sąd ma jurysdykcję także wobec tych osób.

Artykuł 12

1. Bez uszczerbku dla art. 11 ust. 3 ubezpieczyciel może pozy-wać tylko przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego tery-torium pozwany ma miejsce zamieszkania, bez względu na to,czy jest on ubezpieczającym, ubezpieczonym czy też uposażo-nym z tytułu ubezpieczenia.

2. Przepisy niniejszej sekcji nie naruszają prawa do wytoczeniapowództwa wzajemnego przed sąd, w którym zgodnie z przepi-sami niniejszej sekcji zawisło powództwo główne.

Artykuł 13

Od przepisów niniejszej sekcji można odstąpić na podstawieumowy tylko wówczas,

1) jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu; lub



202

2) jeżeli przyznaje ona ubezpieczającemu, ubezpieczonemu lubuposażonemu z tytułu ubezpieczenia uprawnienie do wystę-powania przed sądy inne niż wymienione w niniejszej sekcji;lub

3) jeżeli została ona zawarta między ubezpieczającym a ubezpie-czycielem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejscezamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym PaństwieCzłonkowskim, celem uzasadnienia jurysdykcji sądów tegoPaństwa także wówczas, gdy zdarzenie wywołujące szkodęnastąpiło za granicą, chyba że taka umowa nie jest dopusz-czalna według prawa tego Państwa; lub

4) jeżeli została ona zawarta przez ubezpieczającego, który niema miejsca zamieszkania w Państwie Członkowskim, z wyjąt-kiem ubezpieczenia obowiązkowego lub ubezpieczenia nieru-chomości położonej w Państwie Członkowskim; lub

5) jeżeli dotyczy ona umowy ubezpieczenia obejmującej jednolub więcej ryzyk, wymienionych w art. 14.

Artykuł 14

Do zakresu regulacji art. 13 pkt 5 należą następujące ryzyka:

1) wszelkie szkody:

a) w statkach morskich, urządzeniach umieszczonych nawodach przybrzeżnych lub na morzu otwartym albow statkach powietrznych, wynikłe z ryzyk związanych zich używaniem w celach gospodarczych;

b) w przewożonych towarach innych niż bagaż pasażerów,jeżeli towary te przewożone są wyłącznie lub częściowoprzez te statki morskie lub powietrzne;

2) odpowiedzialność wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem odpowie-dzialności za szkody na osobie pasażerów lub za szkody w ichbagażu:

a) wynikająca z używania lub eksploatacji statków morskich,urządzeń lub statków powietrznych, o których mowaw pkt 1 lit. a), chyba że – co dotyczy tych ostatnich - prze-pisy prawne Państwa Członkowskiego, w którym statekpowietrzny został wpisany do rejestru, zakazują zawiera-nia umów dotyczących jurysdykcji w sprawach ubezpie-czenia od takich ryzyk;

b) za szkody spowodowane przez przewożone towary pod-czas przewozu w rozumieniu pkt 1 lit. b);

3) straty finansowe związane z używaniem lub eksploatacją stat-ków morskich, urządzeń lub statków powietrznych, o którychmowa w pkt 1 lit. a), w szczególności utrata frachtu lub opłaty

czarterowej;

4) jakiekolwiek dodatkowe ryzyko pozostające w związku z jed-nym z ryzyk wymienionych w pkt 1–3;

5) nie naruszając pkt 1–4, wszystkie „wielkie ryzyka” wedługdefinicji w dyrektywie Rady 73/239/EWG (1), zmienionejdyrektywą Rady 88/357/EWG (2) i 90/618/EWG (3),w obowiązującej każdorazowo wersji.

Sekc ja 4

Jurysdykcja w sprawach dotyczących umów zawartychpomiędzy konsumentami

Artykuł 15

1. Jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczeniaz umowy, którą zawarła osoba, konsument, w celu, który niemoże być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tejosoby, jurysdykcję określa się na podstawie niniejszej sekcji, bezuszczerbku dla art. 4 oraz art. 5 pkt 5,

a) jeżeli chodzi o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych;lub

b) jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub innąumowę kredytową, która przeznaczona jest do finansowaniakupna rzeczy tego rodzaju; lub

c) we wszystkich innych przypadkach, gdy druga strona umowyw Państwie Członkowskim, na terytorium którego konsumentma miejsce zamieszkania, prowadzi działalność zawodowąlub gospodarczą lub taką działalność w jakikolwiek sposóbkieruje do tego Państwa Członkowskiego lub do kilku państwwłącznie z tym Państwem Członkowskim, a umowa wchodziw zakres tej działalności.

2. Jeżeli kontrahent konsumenta nie ma miejsca zamieszkania naterytorium Państwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lubinny oddział w Państwie Członkowskim, to będzie on traktowanyw sporach dotyczących ich działalności, tak jak gdyby miałmiejsce zamieszkania na terytorium tego Państwa.

3. Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do umów przewozu, zwyjątkiem umów podróży przewidujących w zamian za cenęryczałtową połączone świadczenia przewozu i noclegu.

(1) Dz.U. L 228 z 16.8.1973, str. 3. Dyrektywa zmieniona ostatniodyrektywą 2000/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U.L 181 z 20.7.2000, str. 65).

(2) Dz.U. L 172 z 4.7.1988, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrek-tywą 2000/26/WE.

(3) Dz.U. L 330 z 29.11.1990, str. 44.



203

Artykuł 16

1. Konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swemukontrahentowi albo przed sądy Państwa Członkowskiego, naktórego terytorium ten kontrahent ma miejsce zamieszkania, alboprzed sąd miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszka-nia.

2. Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsu-mentowi tylko przed sądy Państwa Członkowskiego, na któregoterytorium konsument ma miejsce zamieszkania.

3. Przepisy niniejszego artykułu nie naruszają prawa do wytocze-nia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie zniniejszą sekcją zawisło powództwo główne.

Artykuł 17


1. jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu; lub

2. jeżeli przyznaje ona konsumentowi uprawnienie do wytacza-nia powództwa przed sądy inne niż wymienione w niniejszejsekcji; lub

3. jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego kon-trahentem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejscezamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym PaństwieCzłonkowskim, a umowa ta uzasadnia jurysdykcję sądów tegoPaństwa Członkowskiego, chyba że taka umowa nie jestdopuszczalna według prawa tego Państwa Członkowskiego.

Sekcja 5

Jurysdykcja dla indywidualnych umów o pracę

Artykuł 18

1. Jeżeli przedmiotem postępowania jest indywidualna umowa opracę lub roszczenia z indywidualnej umowy o pracę, jurysdyk-cję określa się według niniejszej sekcji, bez uszczerbku dla art. 4i art. 5 pkt 5.

2. Jeżeli pracodawca, z którym pracownik zawarł indywidualnąumowę o pracę, nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Pań-stwa Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddziałw Państwie Członkowskim, to będzie traktowany w sporach doty-czących ich działalności, jak gdyby miał miejsce zamieszkania naterytorium tego Państwa Członkowskiego.

Artykuł 19

Pracodawca mający miejsce zamieszkania w Państwie Członkow-skim może być pozwany:

1) przed sądy Państwa Członkowskiego, w którym ma miejscezamieszkania; lub

2) w innym Państwie Członkowskim

a) przed sąd miejsca, w którym pracownik zazwyczaj świad-czy lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę; lub

b) jeżeli pracownik zazwyczaj nie świadczy lub zazwyczaj nieświadczył pracy w jednym i tym samym państwie – przedsąd miejsca, w którym znajduje się albo znajdował sięoddział, który pracownika zatrudnił.

Artykuł 20

1. Pracodawca może wytoczyć powództwo tylko przed sądamiPaństwa Członkowskiego, na terytorium którego pracownik mamiejsce zamieszkania.

2. Przepisy niniejszej sekcji nie naruszają prawa do wytoczeniapowództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie zniniejszą sekcją zawisło powództwo główne.

Artykuł 21


1) jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu; lub

2) jeżeli przyznaje ona pracownikowi prawo do wytaczaniapowództwa przed sądy inne niż wymienione w niniejszejsekcji.

Sekc ja 6

Jurysdykcja wyłączna

Artykuł 22

Niezależnie od miejsca zamieszkania jurysdykcję wyłączną mają:

1) w sprawach, których przedmiotem są prawa rzeczowe nanieruchomościach oraz najem lub dzierżawa nieruchomości -sądy Państwa Członkowskiego, w którym nieruchomość jestpołożona.



204

Jednak w sprawach dotyczących najmu lub dzierżawy nieru-chomości zawartych na czasowy użytek prywatny, nieprze-kraczający sześciu kolejnych miesięcy, jurysdykcję mają rów-nież sądy Państwa Członkowskiego, w którym pozwany mamiejsce zamieszkania, jeżeli najemca lub dzierżawca jest osobąfizyczną, a właściciel oraz najemca lub dzierżawca mająmiejsce zamieszkania w tym samym Państwie Członkowskim;

2) w sprawach, których przedmiotem jest ważność, nieważnośćlub rozwiązanie spółki lub osoby prawnej albo ważnośćdecyzji ich organów - sądy Państwa Członkowskiego, naktórego terytorium spółka lub osoba prawna ma swoją sie-dzibę. Przy ustalaniu, gdzie znajduje się siedziba, sąd stosujeprzepisy swojego prawa prywatnego międzynarodowego;

3) w sprawach, których przedmiotem jest ważność wpisów dorejestrów publicznych - sądy Państwa Członkowskiego, naktórego terytorium rejestry są prowadzone;

4) w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważnośćpatentów, znaków towarowych, wzorów i modeli, jak rów-nież podobnych praw wymagających zgłoszenia lub zareje-strowania - sądy Państwa Członkowskiego, na którego teryto-rium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albonastąpiło zgłoszenie lub rejestracja albo na podstawie aktuprawa wspólnotowego lub umowy międzynarodowej uznajesię, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły.

Bez uszczerbku dla jurysdykcji Europejskiego Urzędu Paten-towego zgodnie z Konwencją o przyznawaniu europejskichpatentów, podpisaną w Monachium dnia 5 października1973 r., sądy każdego Państwa Członkowskiego mają, bezwzględu na miejsca zamieszkania stron, jurysdykcję wyłącznąwe wszystkich postępowaniach dotyczących przyznania lubważności europejskiego patentu przyznanego dla tego pań-stwa;

5) w postępowaniach, których przedmiotem jest wykonanieorzeczeń - sądy Państwa Członkowskiego, na którego teryto-rium wykonanie powinno nastąpić lub nastąpiło.

Sekcja 7

Umowa dotycząca jurysdykcji

Artykuł 23

1. Jeżeli strony, z których przynajmniej jedna ma miejscezamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, uzgodniły,

że sąd lub sądy Państwa Członkowskiego powinny rozstrzygaćspór już wynikły albo spór przyszły mogący wyniknąć z określo-nego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego Państwa Człon-kowskiego mają jurysdykcję. Sąd lub sądy tego Państwa Człon-kowskiego mają jurysdykcję wyłączną, o ile strony nie uzgodniłyczego innego. Taka umowa dotycząca jurysdykcji musi byćzawarta:

a) w formie pisemnej lub ustnej potwierdzonej na piśmie; lub

b) w formie, która odpowiada praktyce przyjętej między strona-mi; lub

c) w handlumiędzynarodowym –w formie odpowiadającej zwy-czajowi handlowemu, który strony znały lub musiały znaći który strony umów tego rodzaju w określonej dziedziniehandlu powszechnie znają i którego stale przestrzegają.

2. Elektroniczne przekazy umożliwiające trwały zapis umowy sązrównane z formą pisemną.

3. Jeżeli taka umowa została zawarta przez strony, z którychżadna nie ma miejsca zamieszkania na terytorium któregokolwiekPaństwa Członkowskiego, to sądy innych Państw Członkowskichnie mogą orzekać, chyba że uzgodniony przez strony sąd lub sądyprawomocnie stwierdziły brak swej jurysdykcji.

4. Jeżeli w zawartych na piśmie warunkach powołania „trustu”zostało stwierdzone, że powództwa przeciwko założycielowi,„trustee” lub uposażonemu z tytułu „trustu” rozpoznawać ma sądlub sądy Państwa Członkowskiego, to ten sąd lub te sądy mająjurysdykcję wyłączną, jeżeli chodzi o stosunki między tymi oso-bami lub ich prawa lub obowiązki w ramach „trustu”.

5. Umowy dotyczące jurysdykcji i odpowiednie przepisy zawartew warunkach powołania „trustu” nie wywołują skutku prawne-go, jeżeli są sprzeczne z przepisami art. 13, 17 i 21 albo jeżelisądy, których jurysdykcja została wyłączona przez strony w umo-wie, mają wyłączną jurysdykcję na podstawie art. 22.

Artykuł 24

Jeżeli sąd Państwa Członkowskiego nie ma jurysdykcji napodstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia,uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed sądem tym wda sięw spór. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje sięw spór w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lubjeżeli inny sąd ma na podstawie art. 22 jurysdykcję wyłączną.



205

Sekcja 8

Badanie jurysdykcji i dopuszczalności postępowania

Artykuł 25

Sąd Państwa Członkowskiego stwierdza z urzędu brak swejjurysdykcji, jeżeli wystąpiono do niego o rozpoznanie sprawynależącej na podstawie art. 22 do wyłącznej jurysdykcji sąduinnego Państwa Członkowskiego.

Artykuł 26

1. Jeżeli pozwany, który ma miejsce zamieszkania w jednym Pań-stwie Członkowskim, jest pozwany przed sąd innego PaństwaCzłonkowskiego i nie wdaje się w spór, sąd z urzędu stwierdzabrak swej jurysdykcji, jeżeli jego jurysdykcja nie wynika z przepi-sów niniejszego rozporządzenia.

2. Sąd zawiesza postępowanie do czasu ustalenia, że pozwanymiał możliwość uzyskania dokumentu wszczynającego postępo-wanie albo dokumentu równorzędnego w czasie umożliwiającymmu przygotowanie obrony albo że podjęte zostały wszelkie nie-zbędne do tego czynności.

3. Przepisy ust. 2 zastępuje się przepisami art. 19 rozporządze-nia Rady (WE) nr 1348/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawiedoręczania dokumentów sądowych lub pozasądowych w spra-wach cywilnych lub handlowych w Państwach Członkow-skich (1), jeżeli dokument wszczynający postępowanie albo doku-ment równorzędny miał być przekazany z jednego PaństwaCzłonkowskiego do innego Państwa Członkowskiego zgodnie zwymienionym rozporządzeniem.

4. Jeżeli przepisy rozporządzenia (WE) nr 1348/2000 nie znaj-dują zastosowania, obowiązuje art. 15 Konwencji haskiej z dnia15 listopada 1965 r. o doręczaniu za granicą dokumentów sądo-wych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych, jeżelidokument wszczynający postępowanie albo dokument równo-rzędny miał być przekazany zgodnie z tą Konwencją.

Sekc ja 9

Zawisłość sprawy - sprawy wiążące się ze sobą

Artykuł 27

1. Jeżeli przed sądami różnych Państw Członkowskich zawisłysprawy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, sąd,

przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawieszapostępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed którynajpierw wytoczono powództwo.

2. Jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który naj-pierw wytoczono powództwo, sąd, przed który wytoczonopowództwo później, stwierdza brak swej jurysdykcji na rzecztego sądu.

Artykuł 28

1. Jeżeli przed sądami różnych Państw Członkowskich zawisłe sąsprawy, które pozostają ze sobą w związku, każdy sąd, przedktóry wytoczono powództwo później, może zawiesić postępowa-nie.

2. Jeżeli sprawy takie są zawisłe w pierwszej instancji, każdy sąd,przed który wytoczono powództwo później, może na wniosekstrony stwierdzić także brak swej jurysdykcji, jeżeli sąd, przedktóry najpierw wytoczono powództwo, ma jurysdykcję w tychsprawach, a połączenie spraw jest dopuszczalne zgodnie z jegoprawem.

3. W rozumieniu niniejszego artykułu uważa się, że sprawypozostają ze sobą w związku, jeżeli istnieje między nimi tak ści-sła więź, że pożądane jest ich łączne rozpoznanie i rozstrzygnię-cie w celu uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniachsprzecznych ze sobą orzeczeń.

Artykuł 29

Jeżeli sprawy należą do wyłącznej jurysdykcji kilku sądów, sąd,przed który wytoczono powództwo później, stwierdzi brak swejjurysdykcji na rzecz sądu, przed który najpierw wytoczonopowództwo.

Artykuł 30

Dla celów niniejszej sekcji przyjmuje się, że powództwo zostałowytoczone przed sąd:

1) w chwili, w której dokument wszczynający postępowanie albodokument równorzędny został wniesiony do sądu, podwarunkiem że powód nie zaniechał następnie podjęcia czyn-ności, do których podjęcia był obowiązany celem spowodo-wania doręczenia dokumentu pozwanemu; lub

2) jeżeli doręczenie pozwanemu powinno nastąpić przed wnie-sieniem dokumentu do sądu – w chwili, w której organ odpo-wiedzialny za doręczenie otrzymał dokument, pod warun-kiem że powód nie zaniechał następnie podjęcia czynności, doktórych podjęcia był obowiązany celem wniesienia doku-mentu do sądu.(1) Dz.U. L 160 z 30.6.2000, str. 37.



206

Sekcja 10

Środki tymczasowe, włącznie ze środkamizabezpieczającymi

Artykuł 31

Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, włącznie ześrodkami zabezpieczającymi, przewidzianych w prawie PaństwaCzłonkowskiego, może zostać wniesiony do sądu tego Państwatakże wówczas, gdy na podstawie niniejszego rozporządzeniasprawa główna należy do jurysdykcji sądu innego PaństwaCzłonkowskiego.

ROZDZIAŁ III

UZNAWANIE I WYKONYWANIE

Artykuł 32

W rozumieniu niniejszego rozporządzenia „orzeczenie” oznaczakażde orzeczenie wydane przez sąd Państwa Członkowskiego,niezależnie od tego, czy zostanie określone jako wyrok,postanowienie, nakaz zapłaty lub nakaz egzekucyjny, włącznie zpostanowieniem w przedmiocie ustalenia kosztów postępowaniawydanym przez urzędnika sądowego.

Sekcja 1

Uznawanie

Artykuł 33

1. Orzeczenia wydane w jednym Państwie Członkowskim sąuznawane w innych Państwach Członkowskich bez potrzebyprzeprowadzania specjalnego postępowania.

2. Jeżeli sporna jest kwestia uznania orzeczenia, wówczas każdaze stron, która powołuje się na uznanie orzeczenia, może w try-bie postępowania, o którym mowa w sekcjach 2 i 3 niniejszegorozdziału, wystąpić z wnioskiem o ustalenie, że orzeczenie pod-lega uznaniu.

3. Jeżeli uznanie jest powoływane w sporze przed sądem Pań-stwa Członkowskiego, a rozstrzygnięcie tego sporu zależy oduznania, sąd ten może rozstrzygać o uznaniu.

Artykuł 34

Orzeczenia nie uznaje się, jeżeli:

1) uznanie byłoby oczywiście sprzeczne z porządkiem publicz-nym Państwa Członkowskiego, w którym wystąpiono o uzna-nie;

2) pozwanemu, który nie wdał się w spór, nie doręczono doku-mentu wszczynającego postępowanie lub dokumentu równo-rzędnego w czasie i w sposób umożliwiających mu przygoto-wanie obrony, chyba że pozwany nie złożył przeciwkoorzeczeniu środka zaskarżenia, chociaż miał do tego możli-wość;

3) orzeczenia nie da się pogodzić z orzeczeniem wydanym mię-dzy tymi samymi stronami w Państwie Członkowskim,w którym wystąpiono o uznanie;

4) orzeczenia nie da się pogodzić z wcześniejszym orzeczeniemwydanym w innym Państwie Członkowskim albo w państwietrzecim w sporze o to samo roszczenie między tymi samymistronami, o ile to wcześniejsze orzeczenie spełnia warunkikonieczne do jego uznania w Państwie Członkowskim,w którym wystąpiono o uznanie.

Artykuł 35

1. Orzeczenia nie uznaje się nadto, jeżeli jest ono sprzeczne zprzepisami sekcji 3, 4 i 6 rozdziału II lub w wypadku przewidzia-nym w art. 72.

2. Przy badaniu podstaw jurysdykcji wymienionych w ust. 1 sądlub inny właściwy organ Państwa Członkowskiego, w którymwystąpiono o uznanie, jest związany ustaleniami faktycznymi, naktórych sąd Państwa Członkowskiego pochodzenia oparł swąjurysdykcję.

3. Z zastrzeżeniem przepisów ust. 1, jurysdykcja sądu PaństwaCzłonkowskiego pochodzenia nie może być przedmiotemponownego badania. Przepisy dotyczące jurysdykcji nie należą doporządku publicznego w rozumieniu art. 34 pkt 1.

Artykuł 36

Orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadkuprzedmiotem kontroli merytorycznej.

Artykuł 37

1. Sąd Państwa Członkowskiego, przed którym dochodzi sięuznania orzeczenia wydanego w innym Państwie Członkowskim,może zawiesić postępowanie, jeżeli od orzeczenia został wnie-siony zwyczajny środek zaskarżenia.

2. Sąd Państwa Członkowskiego, przed którym dochodzi sięuznania orzeczenia wydanego w Irlandii lub ZjednoczonymKrólestwie, może zawiesić postępowanie, jeżeli wykonanie orze-czenia zostało tymczasowo wstrzymane w Państwie Członkow-skim pochodzenia z powodu wniesienia środka zaskarżenia.



207

Sekcja 2

Wykonywanie

Artykuł 38

1. Orzeczenia wydane w jednym Państwie Członkowskimi w tym Państwie wykonalne będą wykonywane w innym Pań-stwie Członkowskim, jeżeli ich wykonalność w nim zostaniestwierdzona na wniosek uprawnionego.

2. Jednakże w Zjednoczonym Królestwie orzeczenie takie jestwykonywane w Anglii i Walii, w Szkocji lub w Irlandii Północ-nej, jeżeli na wniosek uprawnionego zostanie zarejestrowane dowykonania w odnośnej części Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł 39

1. Wniosek składa się do sądu albo innego właściwego organuwskazanego w wykazie w załączniku II.

2. Właściwość miejscową określa się na podstawie miejscazamieszkania dłużnika lub na podstawie miejsca, w którym egze-kucja powinna zostać przeprowadzona.

Artykuł 40

1. Do postępowania w sprawie składania wniosku stosuje sięprawo Państwa Członkowskiego wykonania.

2. Wnioskodawca wskazuje adres do doręczeń w okręgu sądu,do którego składa wniosek. Jeżeli prawo Państwa Członkow-skiego wykonania nie przewiduje wskazywania takiego adresu,wnioskodawca wskazuje pełnomocnika do doręczeń.

3. Do wniosku dołącza się dokumenty wymienione w art. 53.

Artykuł 41

Po spełnieniu formalności przewidzianych w art. 53 następujeniezwłoczne stwierdzenie wykonalności orzeczenia bez badaniawedług art. 34 i 35. Dłużnik w tym stadium postępowania nie mamożliwości złożenia jakiegokolwiek oświadczenia.

Artykuł 42

1. O orzeczeniu wydanym po rozpoznaniu wniosku o stwierdze-nie wykonalności wnioskodawca zostaje niezwłocznie zawiado-miony w formie przewidzianej przez prawo Państwa Członkow-skiego wykonania.

2. Stwierdzenie wykonalności i, o ile to jeszcze nie nastąpiło,orzeczenie doręcza się dłużnikowi.

Artykuł 43

1. Każda ze stron może wnieść środek zaskarżenia od orzecze-nia rozstrzygającego o wniosku o stwierdzenie wykonalności.

2. Środek zaskarżenia wnosi się do sądu wskazanego w wykaziew załączniku III.

3. Środek zaskarżenia jest rozpoznawany zgodnie z przepisamiwłaściwymi dla postępowania, w którym wysłuchane zostająobydwie strony.

4. Jeżeli dłużnik nie wdaje się w spór przed sądem rozpoznają-cym środek zaskarżenia wnioskodawcy, art. 26 ust. 2–4 stosujesię także, gdy dłużnik nie ma miejsca zamieszkania na terytoriumżadnego Państwa Członkowskiego.

5. Środek zaskarżenia przeciwko stwierdzeniu wykonalnościnależy wnieść w ciągu miesiąca od jego doręczenia. Jeżeli dłużnikma miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim innym niżto, w którym nastąpiło stwierdzenie wykonalności, termin downiesienia środka zaskarżenia wynosi dwa miesiące i biegnie oddnia doręczenia stwierdzenia wykonalności dłużnikowi osobiścielub w jego mieszkaniu. Przedłużenie tego terminu z powodudużej odległości jest wyłączone.

Artykuł 44

Od orzeczenia wydanego w następstwie wniesienia środkazaskarżenia może być wniesiony tylko środek zaskarżeniazgodnie z załącznikiem IV.

Artykuł 45

1. Sąd rozpoznający środek zaskarżenia zgodnie z art. 43 alboart. 44 może odmówić stwierdzenia wykonalności albo je uchy-lić tylko z powodu jednej z przyczyn wymienionych w rt.. 34i 35. Sąd wydaje orzeczenie niezwłocznie.

2. Orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadkuprzedmiotem kontroli merytorycznej.

Artykuł 46

1. Sąd rozpoznający środek zaskarżenia zgodnie z art. 43 alboart. 44 może zawiesić postępowanie na wniosek dłużnika, jeżeliw Państwie Członkowskim pochodzenia został wniesiony odorzeczenia zwyczajny środek zaskarżenia lub jeżeli termin downiesienia takiego środka zaskarżenia jeszcze nie upłynął; w tymostatnim wypadku sąd może wyznaczyć termin, w którym śro-dek zaskarżenia powinien być wniesiony.

2. Jeżeli orzeczenie zostało wydane w Irlandii lub ZjednoczonymKrólestwie, wówczas każdy środek zaskarżenia dopuszczalnyw Państwie Członkowskim pochodzenia uważa się za zwyczajnyśrodek zaskarżenia w rozumieniu ust. 1.



208

3. Sąd może również uzależnić wykonanie od złożenia, określo-nego przez siebie, zabezpieczenia.

Artykuł 47

1. Jeżeli orzeczenie podlega uznaniu zgodnie z niniejszym roz-porządzeniem, nie ma przeszkód dla korzystania przez wniosko-dawcę zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego wykonania ześrodków tymczasowych, w tym środków zabezpieczających, bezpotrzeby stwierdzenia wykonalności zgodnie z art. 41.

2. Stwierdzenie wykonalności uprawnia do stosowania takichśrodków.

3. W czasie biegu terminu do wniesienia środka zaskarżeniaprzewidzianego w art. 43 ust. 5 i do chwili rozpoznania środkazaskarżenia nie może być prowadzona z majątku dłużnika egze-kucja, z wyjątkiem środków zabezpieczających.

Artykuł 48

1. Jeżeli orzeczenie zagraniczne rozstrzyga o kilku roszczeniachdochodzonych w pozwie i stwierdzenie wykonalności nie możenastąpić co do wszystkich roszczeń, sąd albo inny właściwy organstwierdza wykonalność co do jednego lub kilku roszczeń.

2. Wnioskodawca może wnosić o stwierdzenie wykonalnościjedynie części orzeczenia.

Artykuł 49

Orzeczenia zagraniczne nakazujące płatność okresowej karypieniężnej są wykonalne w Państwie Członkowskim wykonaniatylko wówczas, jeżeli wysokość kary pieniężnej zostałaostatecznie określona przez sądy Państwa Członkowskiegopochodzenia.

Artykuł 50

Wnioskodawca, któremu w Państwie Członkowskimpochodzenia przyznano całkowitą lub częściową pomoc prawnąlub zwolnienie od kosztów i opłat, korzysta w postępowaniuwedług niniejszego rozdziału z najbardziej dogodnegotraktowania w zakresie pomocy prawnej lub zwolnienia odkosztów i opłat, jakie przewiduje prawo Państwa Członkowskiegowykonania.

Artykuł 51

Na stronę, która w jednym Państwie Członkowskim wnosi owykonanie orzeczenia wydanego w innym Państwie

Członkowskim, nie można z tego powodu, że jest cudzoziemcemlub że nie ma w Państwie Członkowskim wykonania miejscazamieszkania lub pobytu, nałożyć obowiązku złożenia kaucji nazabezpieczenie kosztów procesu lub depozytu, niezależnie od ichnazwy.

Artykuł 52

W postępowaniu o stwierdzenie wykonalności w PaństwieCzłonkowskim wykonania nie można pobierać żadnych opłatskarbowych lub należności ustalanych od wartości przedmiotusporu.

Sekcja 3

Przepisy wspólne

Artykuł 53

1. Strona, która powołuje się na uznanie orzeczenia lub wnosi ostwierdzenie wykonalności, zobowiązana jest do przedstawieniaodpisu orzeczenia spełniającego warunki wymagane do uznaniago za posiadający moc dowodową.

2. Bez uszczerbku dla art. 55 strona, która wnosi o stwierdzeniewykonalności, zobowiązana jest ponadto do przedstawieniazaświadczenia zgodnie z art. 54.

Artykuł 54

Sąd albo inny właściwy organ Państwa Członkowskiego,w którym wydane zostało orzeczenie, wystawia, na wniosek,zaświadczenie, używając formularza według załącznika V doniniejszego rozporządzenia.

Artykuł 55

1. Jeżeli zaświadczenie według art. 54 nie zostało przedstawio-ne, sąd albo inny właściwy organ może wyznaczyć termin do jegoprzedstawienia lub poprzestać na dokumencie równorzędnymalbo zwolnić od obowiązku przedstawienia zaświadczenia, jeżelidalsze wyjaśnianie uzna za niekonieczne.

2. Na żądanie sądu albo innego właściwego organu przedstawiasię tłumaczenie dokumentów. Tłumaczenie powinno być uwie-rzytelnione przez osobę do tego uprawnioną w jednym z PaństwCzłonkowskich.

Artykuł 56

Dokumenty, o których mowa w art. 53 i w art. 55 ust. 2 orazpełnomocnictwo procesowe, o ile zostało ono udzielone, niewymagają legalizacji ani innej podobnej formalności.



209

ROZDZIAŁ IV

DOKUMENTY URZĘDOWE I UGODY SĄDOWE

Artykuł 57

1. Dokumenty urzędowe sporządzone i wykonalne w jednymPaństwie Członkowskim będą objęte stwierdzeniem wykonalno-ści w innym Państwie Członkowskim, na wniosek, w postępowa-niu według art. 38 i następnych. Sąd rozpoznający środek zaskar-żenia zgodnie z art. 43 albo art. 44 może odmówić stwierdzeniawykonalności albo je uchylić tylko wtedy, jeżeli wykonanie doku-mentu urzędowego byłoby oczywiście sprzeczne z porządkiempublicznym Państwa Członkowskiego wykonania.

2. Za dokumenty urzędowe w rozumieniu ust. 1 będą uważanerównież zawarte przed organami administracyjnymi albo sporzą-dzone przez te organy porozumienia lub zobowiązania alimen-tacyjne.

3. Przedstawiony dokument musi spełniać warunki wymaganedo uznania go za posiadający moc dowodową w Państwie Człon-kowskim, w którym został sporządzony.

4. Przepisy sekcji 3 rozdziału III stosuje się odpowiednio. Wła-ściwy organ Państwa Członkowskiego, w którym dokument urzę-dowy został sporządzony, wystawia, na wniosek, zaświadczenie,używając formularza według załącznika VI do niniejszego rozpo-rządzenia.

Artykuł 58

Ugody zawarte przed sądem w toku postępowania i wykonalnew Państwie Członkowskim, w którym zostały zawarte, będąwykonywane w Państwie Członkowskim wykonania na tychsamych warunkach jak dokumenty urzędowe. Sąd albo innywłaściwy organ Państwa Członkowskiego, w którym ugodasądowa została zawarta, wystawia, na wniosek, zaświadczenie,używając formularza według załącznika V do niniejszegorozporządzenia.

ROZDZIAŁ V

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 59

1. Jeżeli wymaga ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkaniana terytorium Państwa Członkowskiego, którego sądy rozpoznająsprawę, sąd stosuje swoje prawo.

2. Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania w Państwie Człon-kowskim, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd w celu ustalenia,

czy strona ma miejsce zamieszkania w innym Państwie Człon-kowskim, stosuje prawo tego Państwa Członkowskiego.

Artykuł 60

1. Dla celów stosowania niniejszego rozporządzenia spółkii osoby prawne mają swoje miejsce zamieszkania w miejscu,w którym znajduje się:

a) ich statutowa siedziba; lub

b) ich główny organ zarządzający; lub

c) ich główne przedsiębiorstwo.

2. W przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii pod poję-ciem „siedziby statutowej” należy rozumieć registered office lub,jeżeli taki nigdzie nie istnieje – place of incorporation (miejsce uzy-skania zdolności prawnej) lub, jeżeli takie nigdzie nie istnieje –miejsce, zgodnie z którego prawem nastąpiło formation (założe-nie).

3. W celu ustalenia, czy „trust” ma siedzibę w Państwie Człon-kowskim, przed którego sądami zawisła sprawa, sąd stosuje swojeprawo prywatne międzynarodowe.

Artykuł 61

Bez uszczerbku dla bardziej korzystnych przepisów prawawewnętrznego osoby mające miejsce zamieszkania na terytoriumjednego Państwa Członkowskiego, które ścigane są z powodupopełnienia przestępstwa nieumyślnego przed sądami karnymiinnego Państwa Członkowskiego, którego nie są obywatelami,mogą być reprezentowane przez uprawnione do tego osoby,nawet gdy nie stawiają się osobiście. Jednakże sąd może zarządzićosobiste stawiennictwo; w wypadku niezastosowania się dotakiego zarządzenia orzeczenie co do roszczenia ze stosunkuprawnego z zakresu prawa cywilnego, wydane bez możliwościobrony ze strony oskarżonego, nie musi być ani uznane aniwykonane w innych Państwach Członkowskich.

Artykuł 62

W Szwecji w postępowaniach sumarycznychbetalningsföreläggande (postępowanie upominawcze)i handräckning (postępowanie pomocnicze) pojęcie „sąd” obejmujetakże szwedzki kronofogdemyndighet (urząd egzekucyjny).

Artykuł 63

1. Osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium Luksem-burga pozwana przed sądem innego Państwa Członkowskiego napodstawie art. 5 pkt 1 może powołać się na brak jurysdykcji tegosądu, jeżeli miejsce przeznaczenia dla dostawy rzeczy ruchomychlub świadczenia usług znajduje się w Luksemburgu.



210

2. Jeżeli zgodnie z ust. 1 miejsce przeznaczenia dla dostawy rze-czy ruchomych lub świadczenia usług znajduje się w Luksem-burgu, wtedy umowa dotycząca jurysdykcji jest skuteczna praw-nie tylko wówczas, gdy została przyjęta w formie pisemnej lubustnej potwierdzonej na piśmie w rozumieniu art. 23 ust. 1 lit. a).

3. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do umów o świadcze-nie usług finansowych.

4. Niniejszy artykuł obowiązuje przez okres sześciu lat od wejś-cia w życie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 64

1. W sporach pomiędzy kapitanem a członkiem załogi statkumorskiego zarejestrowanego w Grecji lub w Portugalii o wyna-grodzenie lub pozostałe warunki służby sądy Państwa Członkow-skiego badają, czy przedstawiciel dyplomatyczny lub konsularnywłaściwy dla statku został powiadomiony o sporze. Mogą onerozstrzygać, gdy tylko przedstawiciel został powiadomiony.

2. Niniejszy artykuł obowiązuje przez okres sześciu lat od wejś-cia w życie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 65

1. Jurysdykcja przewidziana w art. 6 pkt 2 i art. 11 w sprawachdotyczących powództwa z tytułu rękojmi i gwarancji lubpowództwa interwencyjnego nie może być realizowana aniwNiemczech, ani w Austrii. Każda osobamającamiejsce zamiesz-kania w innym Państwie Członkowskim może być wezwanaprzed sąd:

a) w Niemczech – zgodnie z art. 68 i 72–74 kodeksu postępo-wania cywilnego (Zivilprozessordnung) dotyczących przypoz-wania;

b) w Austrii – zgodnie z art. 21 kodeksu postępowania cywil-nego (Zivilprozessordnung) dotyczącego przypozwania.

2. Orzeczenia wydane w innych Państwach Członkowskich napodstawie art. 6 ust. 2 i art. 11 będą uznawane i wykonywanew Niemczech i w Austrii zgodnie z rozdziałem III. Skutki, któreorzeczenia wydane w tych państwach wywołują na podstawieust. 1 wobec osób trzecich, będą uznawane również w innychPaństwach Członkowskich.

ROZDZIAŁ VI

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Artykuł 66

1. Przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie tylkodo takich powództw i dokumentów urzędowych, które zostaływytoczone bądź sporządzone po jego wejściu w życie.

2. Jeżeli powództwo zostało wytoczone w Państwie Członkow-skim pochodzenia przed wejściem w życie niniejszego rozporzą-dzenia, wówczas orzeczenia wydane po tej chwili będą uznawanei zezwoli się na ich wykonanie zgodnie z rozdziałem III:

a) jeżeli powództwo wytoczone zostało w Państwie Członkow-skim pochodzenia po tym, jak Konwencja brukselska lub Kon-wencja lugańska weszła w życie zarówno w Państwie Człon-kowskim pochodzenia, jak i w Państwie Członkowskim,w którym powoływane jest orzeczenie;

b) we wszystkich innych przypadkach, jeżeli sąd miał jurysdyk-cję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisamijurysdykcyjnymi rozdziału II lub umowy, która obowiązywaław chwili wytoczenia powództwa pomiędzy Państwem Człon-kowskim pochodzenia a Państwem Członkowskim, w którympowoływane jest orzeczenie.

ROZDZIAŁ VII

STOSUNEK DO INNYCH AKTÓW PRAWNYCH

Artykuł 67

Niniejsze rozporządzenie nie narusza stosowania przepisów,które regulują jurysdykcję lub uznawanie i wykonywanieorzeczeń w sprawach szczególnych i które zawarte są wewspólnotowych aktach prawnych lub w prawie poszczególnychPaństw Członkowskich, zharmonizowanym w wykonaniu takichaktów.

Artykuł 68

1. Niniejsze rozporządzenie zastępuje w stosunkach pomiędzyPaństwami Członkowskimi Konwencję brukselską, z wyjątkiemdotyczącym tych terytoriów Państw Członkowskich, które objętesą terytorialnym zakresem zastosowania tejże Konwencji i którena podstawie art. 299 Traktatu wyłączone są z zakresu niniej-szego rozporządzenia.

2. O ile niniejsze rozporządzenie zastępuje w stosunkach pomię-dzy Państwami Członkowskimi postanowienia Konwencji bruk-selskiej, odesłania do tejże Konwencji uważa się za odesłania doniniejszego rozporządzenia.

Artykuł 69

Z zastrzeżeniem art. 66 ust. 2 oraz art. 70 niniejsze rozporządze-nie zastępuje w stosunkach pomiędzy Państwami Członkowskiminastępujące konwencje i umowy:

— Konwencję pomiędzy Belgią a Francją o jurysdykcji, uznawa-niu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowych orazdokumentów urzędowych, podpisaną w Paryżu dnia 8 lipca1899 r.,



211

— Konwencję pomiędzy Belgią a Niderlandami o jurysdykcjisądów, upadłości, jak również o uznawaniu i wykonywaniuorzeczeń sądowych i arbitrażowych oraz dokumentów urzę-dowych, podpisaną w Brukseli dnia 28 marca 1925 r.,

— Konwencję pomiędzy Francją a Włochami o wykonywaniuwyroków sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,podpisaną w Rzymie dnia 3 czerwca 1930 r.,

— Konwencję pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Repu-bliką Francuską przewidującą wzajemne wykonywanie orze-czeń w sprawach cywilnych i handlowych, wraz z Protoko-łem, podpisaną w Paryżu dnia 18 stycznia 1934 r.,

— Konwencję pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Króle-stwem Belgii przewidującą wzajemne wykonywanie orzeczeńw sprawach cywilnych i handlowych, wraz z Protokołem,podpisaną w Brukseli dnia 2 maja 1934 r.,

— Konwencję pomiędzy Niemcami a Włochami o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnychi handlowych, podpisaną w Rzymie dnia 9 marca 1936 r.,

— Konwencję pomiędzy Belgią a Austrią o wzajemnym uznawa-niu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzę-dowych dotyczących zobowiązań alimentacyjnych, podpi-saną w Wiedniu dnia 25 października 1957 r.,

— Konwencję pomiędzy Niemcami a Belgią o wzajemnym uzna-waniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowychoraz dokumentów urzędowychw sprawach cywilnych i hand-lowych, podpisaną w Bonn dnia 30 czerwca 1958 r.,

— Konwencję pomiędzy Niderlandami a Włochami o uznawa-niu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywil-nych i handlowych, podpisaną w Rzymie dnia 17 kwietnia1959 r.,

— Konwencję pomiędzy Niemcami a Austrią o wzajemnymuznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, ugód orazdokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlo-wych, podpisaną w Wiedniu dnia 6 czerwca 1959 r.,

— Konwencję pomiędzy Belgią a Austrią o wzajemnym uznawa-niu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, orzeczeń arbitrażo-wych oraz dokumentów urzędowych w sprawach cywilnychi handlowych, podpisaną wWiedniu dnia 16 czerwca 1959 r.,

— Konwencję pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Repu-bliką Federalną Niemiec o wzajemnym uznawaniu orzeczeńw sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Bonn dnia14 lipca 1960 r.;

— Konwencję pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Austriąprzewidującą wzajemne uznawanie i wykonywanie orzeczeńw sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniudnia 14 lipca 1961 r., wraz z Protokołem zmieniającym, pod-pisanym w Londynie dnia 6 marca 1970 r.;

— Konwencję pomiędzy Grecją a Niemcami o wzajemnym uzna-waniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, ugód oraz doku-mentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych,podpisaną w Atenach dnia 4 listopada 1961 r.

— Konwencję pomiędzy Belgią a Włochami o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych i innych tytułów egzeku-cyjnych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisanąw Rzymie dnia 6 kwietnia 1962 r.;

— Konwencję pomiędzy Niderlandami a Niemcami o wzajem-nym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i innychtytułów egzekucyjnych w sprawach cywilnych i handlowych,podpisaną w Hadze dnia 30 sierpnia 1962 r.;

— Konwencję pomiędzy Niderlandami a Austrią o wzajemnymuznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych oraz doku-mentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych,podpisaną w Hadze dnia 6 lutego 1963 r.;

— Konwencję pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Repu-bliką Włoch o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orze-czeń w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Rzy-mie dnia 7 lutego 1964 r., wraz z Protokołem zmieniającym,podpisanym w Rzymie dnia 14 lipca 1970 r.;

— Konwencję pomiędzy Francją a Austrią o uznawaniu i wyko-nywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowychw sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniudnia 15 lipca 1966 r.;

— Konwencję między Zjednoczonym Królestwem a KrólestwemNiderlandów przewidującą wzajemne uznawanie i wykony-wanie orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisaną w Hadzednia 17 listopada 1967 r.;

— Konwencję pomiędzy Hiszpanią a Francją o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowych w spra-wach cywilnych i handlowych, podpisaną w Paryżu dnia28 maja 1969 r.,

— Konwencję pomiędzy Luksemburgiem a Austrią o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzędo-wych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Luk-semburgu dnia 29 lipca 1971 r.,

— Konwencję pomiędzy Włochami a Austrią o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnychi handlowych, ugód sądowych oraz aktów notarialnych, pod-pisaną w Rzymie dnia 16 listopada 1971 r.,

— Konwencję pomiędzy Hiszpanią a Włochami o pomocy praw-nej oraz uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowychw sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Madryciednia 22 maja 1973 r.,

— Konwencję pomiędzy Finlandią, Islandią, Norwegią, Szwecjąi Danią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowychw sprawach cywilnych, podpisaną w Kopenhadze dnia11 października 1977 r.,

— Konwencję pomiędzy Austrią a Szwecją o uznawaniu i wyko-nywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisaną w Szto-kholmie dnia 16 września 1982 r.,

— Konwencję pomiędzy Hiszpanią a Republiką Federalną Nie-miec o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i ugódoraz dokumentów urzędowychw sprawach cywilnych i hand-lowych, podpisaną w Bonn dnia 14 listopada 1983 r.,

— Konwencję pomiędzy Austrią a Hiszpanią o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń sądowych, ugód i dokumentówurzędowych podlegających wykonaniu w sprawach cywil-nych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 17 lutego1984 r.,

— Konwencję pomiędzy Finlandią a Austrią o uznawaniui wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisanąw Wiedniu dnia 17 listopada 1986 r.,



212

— Umowę pomiędzy Belgią, Niderlandami i Luksemburgiem ojurysdykcji, upadłości, uznawaniu i wykonywaniu orzeczeńsądowych i arbitrażowych oraz dokumentów urzędowych,podpisaną w Brukseli dnia 24 listopada 1961 r., w zakresie,w jakim obowiązuje,

Artykuł 70

1. Konwencje i umowy wymienione w art. 69 pozostają w mocyw zakresie spraw, do których nie ma zastosowania niniejsze roz-porządzenie.

2. Pozostają one także w mocy w stosunku do orzeczeń i doku-mentów urzędowych wydanych albo sporządzonych przed wej-ściem w życie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 71

1. Niniejsze rozporządzenie nie narusza konwencji, których Pań-stwa Członkowskie są stronami i które w sprawach szczególnychregulują jurysdykcję, uznawanie lub wykonywanie orzeczeń.

2. Celem zapewnienia jednolitej wykładni ust. 1 ustęp ten będziestosowany w następujący sposób:

a) niniejsze rozporządzenie nie wyłącza tego, aby sąd PaństwaCzłonkowskiego, które jest stroną konwencji dotyczącejspraw szczególnych, oparł swoją jurysdykcję na takiej kon-wencji, i to także wówczas, jeżeli pozwany ma miejscezamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, którenie jest stroną takiej konwencji. W każdym wypadku sąd tenstosuje art. 26 niniejszego rozporządzenia;

b) orzeczenia wydane w jednym Państwie Członkowskim przezsąd, który oparł swoją jurysdykcję na konwencji dotyczącejspraw szczególnych, będą uznawane i wykonywane w innychPaństwach Członkowskich zgodnie z niniejszym rozporzą-dzeniem.

Jeżeli Państwo Członkowskie pochodzenia i wezwane Pań-stwo Członkowskie są stronami konwencji dotyczącej sprawszczególnych, która reguluje warunki uznawania i wykonywa-nia orzeczeń, wówczas obowiązują te warunki. W każdymwypadku mogą być stosowane przepisy niniejszego rozporzą-dzenia w zakresie postępowania o uznanie i wykonanie orze-czeń.

Artykuł 72

Niniejsze rozporządzenie nie narusza porozumień, na mocyktórych Państwa Członkowskie przed wejściem w życieniniejszego rozporządzenia zobowiązały się zgodnie z art. 59Konwencji brukselskiej do nieuznawania orzeczeń sądówPaństwa będącego stroną tej Konwencji przeciwko pozwanymmającym miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu naterytorium państwa trzeciego, jeżeli orzeczenia w wypadkachokreślonych w art. 4 wymienionej Konwencji mogą być wydanetylko na podstawie jurysdykcji przewidzianych w art. 3 ust. 2wymienionej Konwencji.

ROZDZIAŁ VIII

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 73

Komisja przedłoży Parlamentowi Europejskiemu, Radziei Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu najpóźniej pięć lat powejściu w życie niniejszego rozporządzenia sprawozdanie z jegostosowania. W razie potrzeby Komisja może załączyć do tegosprawozdania także propozycje dotyczące dostosowanianiniejszego rozporządzenia.

Artykuł 74

1. Państwa Członkowskie notyfikują Komisji teksty, na podsta-wie których zmieniane będą wykazy zawarte w załącznikach I–IV.Komisja dostosowuje odpowiednio poszczególne załączniki.

2. Aktualizacje i techniczne dostosowania formularzy zawartychw załącznikach V i VI będą podejmowane zgodnie z postępowa-niem doradczym wskazanym w art. 75 ust. 2.

Artykuł 75

1. Komisja będzie wspierana przez Komitet.

2. W przypadku odwołania do niniejszego ustępu obowiązująart. 3 i 7 decyzji 1999/468/WE.

3. Komitet przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

Artykuł 76

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 marca2002 r.



213

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w PaństwachCzłonkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Brukseli, dnia 22 grudnia 2000 r.

W imieniu Rady

C. PIERRET

Przewodniczący



214

52001XC1222(03)

22.12.2001DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICHC 368/13

Obwieszczenie Komisji w sprawie porozumień o mniejszym znaczeniu, które nie ograniczająodczuwalnie konkurencji na mocy art. 81 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską

(de minimis) (1)

(2001/C 368/07)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

I

1. Artykuł 81 ust. 1 zakazuje porozumień między przedsiębior-stwami, które mogą mieć wpływ na handel między PaństwamiCzłonkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobiega-nie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji na wspólnymrynku. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskichobjaśnił, że przepis ten nie ma zastosowania, jeżeli wpływporozumienia na handel wewnątrz Wspólnoty lub na konku-rencję nie jest odczuwalny.

2. W niniejszym obwieszczeniu Komisja określa za pomocą pro-gów udziałów rynkowych, co nie stanowi znacznego ograni-czenia konkurencji na mocy art. 81 Traktatu WE. Ta nega-tywna definicja odczuwalności nie oznacza, że porozumieniamiędzy przedsiębiorstwami wykraczające poza progi okre-ślone w niniejszym obwieszczeniu ograniczają konkurencjęw sposób odczuwalny. Porozumienia takie mogą mieć tylkomarginalny skutek dla konkurencji, a zatem mogą nie byćzakazane na mocy art. 81 ust. 1 (2).

3. Porozumienia mogą ponadto nie wchodzić w zakres art. 81ust. 1, ponieważ nie są w stanie odczuwalnie wpłynąć na han-del między Państwami Członkowskimi. Niniejsze obwieszcze-nie nie zajmuje się tą kwestią. Nie określa ono tego, co nie sta-nowi odczuwalnego skutku dla handlu. Przyjmuje się jednak,że porozumienia między małymi i średnimi przedsiębior-stwami, zdefiniowanymi w Załączniku do zalecenia Komisjinr 96/280/WE (3), rzadko są w stanie wpłynąć odczuwalnie nahandel między Państwami Członkowskimi. Małe i średnieprzedsiębiorstwa są aktualnie zdefiniowane w tym zaleceniujako przedsiębiorstwa o liczbie pracowników poniżej 250albo o rocznych obrotach nieprzekraczających 40 mln EURlub o rocznej sumie bilansowej nieprzekraczającej 27 mlnEUR.

4. W przypadkach objętych niniejszym obwieszczeniem Komi-sja nie będzie wszczynać postępowania ani na wniosek, ani z

urzędu. Jeżeli przedsiębiorstwa zakładają w dobrej wierze, iżporozumienie jest objęte niniejszym obwieszczeniem, Komi-sja nie będzie nakładała kar. Aczkolwiek niniejsze obwieszcze-nie nie jest dla nich wiążące, jego zamiarem jest zapewnieniewytycznych sądom i władzom Państw Członkowskich co dostosowania przez nie art. 81.

5. Niniejsze obwieszczenie ma zastosowanie również do decyzjizwiązków przedsiębiorstw i do uzgodnionych praktyk.

6. Niniejsze obwieszczenie nie uchybia żadnej interpretacjiart. 81 przyjętej przez Trybunał Sprawiedliwości lub SądPierwszej Instancji Wspólnot Europejskich.

II

7. Komisja jest zdania, że porozumienia pomiędzy przedsię-biorstwami wpływające na handel między Państwami Człon-kowskimi nie ograniczają odczuwalnie konkurencji w rozu-mieniu art. 81 ust. 1:

a) jeżeli łączny udział rynkowy posiadany przez stronyporozumienia nie przekracza 10 % na żadnym z rynków,których dotyczy porozumienie, o ile jest ono zawieranemiędzy przedsiębiorstwami, które są aktualnymi lubpotencjalnymi konkurentami na którymkolwiek z tychrynków (porozumienia między konkurentami) (4); lub

b) jeżeli udział rynkowy posiadany przez każdą ze stronporozumienia nie przekracza 15 % na żadnym z odno-śnych rynków, których porozumienie dotyczy, o ile jestono zawierane między przedsiębiorstwami, które nie sąaktualnymi ani potencjalnymi konkurentami na którym-kolwiek z tych rynków (porozumienia między niekonku-rentami).

W przypadkach, w których trudno jest sklasyfikować poro-zumienie jako porozumienie między konkurentami lub jakoporozumienie między niekonkurentami, zastosowanie mapróg 10 %.(1) Niniejsze obwieszczenie zastępuje obwieszczenie na temat porozu-

mień o mniejszym znaczeniu opublikowane w Dz.U. C 372 z9.12.1997.

(2) Patrz na przykład orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości w połączo-nych sprawach C-215/96 i C-216/96 Bagnasco (Carlos) przeciwkoBanca Popolare di Novara i Casa di Risparmio di Genova e Imperia(1999) Zb.Orz. I-135, pkt 34–35. Niniejsze obwieszczenie nie uchy-bia również zasadom oceny na mocy art. 81 ust. 1 wyrażonymw obwieszczeniu Komisji pt. „Wytyczne dotyczące zastosowaniaart. 81 Traktatu WE do poziomych umów współpracy”, Dz.U. C 3 z6.1.2001, w szczególności pkt 17–31 włącznie, oraz w obwieszcze-niu Komisji pt. „Wytyczne dotyczące ograniczeń pionowych”, Dz.U.C 291 z 13.10.2000, w szczególności pkt 5–20 włącznie.

(3) Dz.U. L 107 z 30.4.1996, str. 4. Niniejsze obwieszczenie zostaniezrewidowane. Przewiduje się podniesienie progu rocznych obrotówz 40 mln do 50 mln EUR oraz progu rocznej sumy bilansowej z 27mln do 43 mln EUR.

(4) Jeśli chodzi o określenie aktualnych lub potencjalnych konkurentów,patrz: obwieszczenie Komisji pt. „Wytyczne w sprawie stosowaniaart. 81 Traktatu WE do poziomych umów współpracy”, Dz.U. C 3 z6.1.2001, par. 9. Przedsiębiorca traktowany jest jako aktualny kon-kurent, jeżeli działa na tym samym rynku lub jeśli w braku porozu-mienia jest w stanie przekierować produkcję na dane produktyi wprowadzić je na rynek w krótkim czasie bez ponoszenia istotnychdodatkowych kosztów ani ryzyka, w odpowiedzi na stały niewielkiwzrost odpowiednich cen (natychmiastowa możliwość substytucji zestrony podaży). Przedsiębiorca traktowany jest jako potencjalny kon-kurent, jeżeli istnieją dowody na to, że w braku porozumienia przed-siębiorca mógłby podjąć lub prawdopodobnie podjąłby koniecznedodatkowe inwestycje lub inne niezbędne koszty przekierunkowa-nia działalności, tak aby móc wejść na dany rynek w odpowiedzi nastały niewielki wzrost danych cen.


Przykładowe obwieszczenieWersja: 1.0

215

8. Jeżeli na danym rynku konkurencja zostaje ograniczonaprzez skumulowany efekt porozumień o sprzedaży towarówlub usług, zawartych między różnymi dostawcami i dystry-butorami (skumulowany efekt zamknięcia rynku wywołanyprzez równoległe sieci porozumień o podobnych skutkachdla rynku), progi udziału rynkowego z pkt 7 obniża się do5 % zarówno w przypadku porozumień między konkuren-tami, jak i porozumień między niekonkurentami. Nie uznajesię generalnie, by poszczególni dostawcy lub dystrybutorzyo udziale rynkowym przekraczającym 5 % przyczyniali sięistotnie do skumulowanego efektu zamknięcia rynku (1).Skumulowany efekt zamknięcia rynku jest mało prawdopo-dobny, jeżeli równoległe porozumienia (sieci porozumień) opodobnych skutkach pokrywają mniej niż 30 % odnośnegorynku.

9. Komisja wyznaje również pogląd, że porozumienia nie ogra-niczają konkurencji, jeżeli udziały rynkowe nie przekraczająprogów odpowiednio 10 %, 15 % i 5 % wymienionychw pkt 7 i 8 w ciągu dwóch kolejnych lat kalendarzowych owięcej niż 2 punkty procentowe.

10. W celu obliczenia udziału rynkowego konieczne jest ustale-nie właściwego rynku. Obejmuje on rynek właściwy asorty-mentowo i rynek właściwy geograficznie. Przy definiowaniuwłaściwego rynku należy odwoływać się do obwieszczeniaw sprawie sposobu wyznaczania rynku właściwego dlapotrzeb wspólnotowego prawa konkurencji (2). Udziaływ rynku mają być obliczane na podstawie danych o wartościsprzedaży lub, jeśli to stosowne, danych o wartości zakupów.Jeżeli dane na temat wartości nie są dostępne, można wyko-rzystać dane szacunkowe oparte na innych rzetelnych infor-macjach rynkowych, w tym dane ilościowe.

11. Punkt 7, 8 i 9 nie mają zastosowania do porozumień zawie-rających którekolwiek z następujących ograniczeń zasadni-czych:

1) jeśli chodzi o porozumienia między konkurentami zdefi-niowane w pkt 7, ograniczenia, które bezpośrednio lubpośrednio, samodzielnie lub w połączeniu z innymi czyn-nikami, na które strony mają wpływ, mają na celu (3):

a) ustalanie cen sprzedaży produktów osobom trzecim;

b) ograniczenie produkcji lub sprzedaży;

c) podział rynków lub klientów;

2) jeśli chodzi o porozumienia między niekonkurentamizdefiniowane w pkt 7, ograniczenia, które bezpośredniolub pośrednio, samodzielnie lub w połączeniu z innymiczynnikami, na które strony mają wpływ, mają na celu:

a) ograniczenie możliwości ustalania przez kupującegowłasnej ceny sprzedaży, bez uchybiania możliwościnakładania przez dostawcę maksymalnej ceny sprze-daży lub zalecania ceny sprzedaży, pod warunkiem żenie skutkują stałą lub minimalną ceną sprzedażyw wyniku presji lub nakłaniania z czyjejkolwiekstrony;

b) ograniczenie terytorium lub klientów, którym kupu-jący może sprzedawać towary lub usługi objęte poro-zumieniem, z wyjątkiem następujących ograniczeńniebędących zasadniczymi:

— ograniczenia aktywnej sprzedaży na terytoriumobjętym wyłącznością lub na rzecz wyłącznejgrupy klientów zastrzeżonej dla dostawcy lubprzydzielonej przez dostawcę innemu kupują-cemu, jeżeli ograniczenie takie nie ograniczasprzedaży przez klientów kupującego,

— ograniczenia sprzedaży na rzecz użytkownikówkońcowych przez kupującego działającego naszczeblu handlu hurtowego,

— ograniczenia sprzedaży nieautoryzowanymdystrybutorom przez członków systemu dystry-bucji selektywnej, i

— ograniczenia możliwości kupującego w zakresiesprzedaży komponentów, dostarczanych w celuich włączenia do produkcji, klientom, którzywykorzystaliby je do produkcji tego samego typutowarów co produkowane przez dostawcę;

c) ograniczenie aktywnej lub pasywnej sprzedaży użyt-kownikom końcowym przez członków systemu dys-trybucji selektywnej działających na szczeblu handludetalicznego, bez uchybiania możliwości zabronieniaczłonkowi systemu działania poza autoryzowanymmiejscem działania;

d) ograniczenie dostaw wzajemnych między dystrybuto-rami w ramach systemu dystrybucji selektywnej,w tym między dystrybutorami działającymi na róż-nych szczeblach obrotu;

(1) Patrz również obwieszczenie Komisji pt. „Wytyczne dotyczące ogra-niczeń pionowych”, Dz.U. C 291 z 13.10.2000, w szczególności par.73, 142, 143 i 189. Podczas gdy w wytycznych dotyczących ogra-niczeń pionowych odnośnie do pewnych restrykcji mowa jest nietylko o łącznym, lecz również o powiązanym udziale rynkowymposzczególnego dostawcy lub nabywcy, w niniejszym obwieszcze-niu wszystkie progi udziałów rynkowych dotyczą łącznych udziałóww rynku.

(2) Dz.U. C 372 z 9.12.1997, str. 5.(3) Bez uchybiania przypadkom wspólnej produkcji z lub bez wspólnejdystrybucji zdefiniowanym w art. 5 akapit drugi rozporządzeniaKomisji (WE) nr 2658/2000 i art. 5 akapit drugi rozporządzeniaKomisji (WE) nr 2659/2000, Dz.U. L 304 z 5.12.2000, odpowied-nio str. 3 i 7.



216

e) ograniczenie uzgodnione między dostawcą kompo-nentów a kupującym włączającym je do produkcji,ograniczające możliwość sprzedaży przez dostawcękomponentów jako części zamiennych użytkowni-kom końcowym lub serwisantom bądź innym usługo-dawcom, którym kupujący nie powierzył naprawy aniserwisu swoich towarów;

3) jeśli chodzi o porozumienia między konkurentami zdefi-niowane w pkt 7, jeżeli konkurenci działają dla potrzebporozumienia na różnym szczeblu łańcucha produkcjilub dystrybucji, każde z zasadniczych ograniczeń wymie-nionych w pkt 1) i 2) powyżej.

12. 1) Dla potrzeb niniejszego obwieszczenia terminy „przedsię-biorstwo”, „strona porozumienia”, „dystrybutor”, „do-stawca” i „kupujący” obejmują odpowiednich przedsię-biorstw powiązanych.

2) „Przedsiębiorstwa powiązane” to:

a) przedsiębiorstwa, w których strona porozumieniabezpośrednio lub pośrednio:

— ma uprawnienie do wykonywania ponad połowypraw głosu, lub

— ma uprawnienie do powoływania ponad połowyczłonków rady nadzorczej, zarządu lub organówprawnie reprezentujących przedsiębiorstwo, lub

— ma prawo do kierowania sprawami przedsiębior-stwa;

b) przedsiębiorstwa, które bezpośrednio lub pośredniow stosunku do strony porozumienia mają prawa lubuprawnienia wymienione w lit. a);

c) przedsiębiorstwa, w których przedsiębiorca wymie-niony w lit. b) ma bezpośrednio lub pośrednio prawalub uprawnienia wymienione w lit. a);

d) przedsiębiorstwa, w których strona porozumieniawraz z jednym lub większą liczbą przedsiębiorstwwymienionych w lit. a), b) lub c), lub w których dwalub więcej spośród tych przedsiębiorstw mają wspól-nie prawa lub uprawnienia wymienione w lit. a);

e) przedsiębiorstwa, w których prawa lub uprawnieniawymienione w lit. a) są wspólnie posiadane przez:

— strony porozumienia lub odpowiednich przedsię-biorstw powiązanych, o których mowa w lit. a)-d); lub

— jedną lub więcej stron porozumienia lub jedno lubwięcej spośród ich przedsiębiorstw powiązanych,o których mowa w lit. a)–d), oraz jedną lub więcejosób trzecich.

3) Dla potrzeb pkt 2 lit. e) udział rynkowy posiadany przeztakie wspólnie posiadanych przedsiębiorstw będziepodzielony po równo dla każdego przedsiębiorstwamają-cego prawa lub uprawnienia wymienione w pkt 2 lit. a).



217

druk Art 25;90;28;30 USTRÓJ UE

Documents

Transcript of druk Art 25;90;28;30 USTRÓJ UE