DEMOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI

U UCZNIÓW GIMNAZJÓW W POLSCE W 2005 ROKU

Maria Jodkowska, Anna Oblacińska, Izabela Tabak, Agnieszka

Małkowska

Zakład Medycyny Szkolnej

* Praca powstała w ramach projektu Fundacji Badawczej Nutricia RG1/05

Cel pracy

zbadanie częstości występowania nadwagi i otyłości u uczniów gimnazjów (wiek 13, 14 i 15 lat) w Polsce z uwzględnieniem:

płci wieku miejsca zamieszkania

Dobór próby

Kujawsko-pomorskie

Małopolskie

Podlaskie

Pomorskie

lubuskie

Województwa wybrane do badania

Badane osoby

Reprezentatywna próba ponad 8,3 tys. uczniów - młodzież klas I, II i III gimnazjów

W analizach uwzględniających wiek, wykorzystano pomiary 8067 uczniów, stanowiących jednorodne kohorty:

2591 osób urodzonych w 1990 r. - średni wiek 15,3 lat (SD=0.28) 2733 osób urodzonych w 1991 r. - średni wiek 14,3 lat (SD=0.28) 2743 osób urodzonych w 1992 r. - średni wiek 13,3 lat (SD=0,29)

Płeć badanychChłopcy – 3980Dziewczęta - 4087

Miejsce zamieszkaniaMiasto – 3108Wieś - 4959

Metody

Dokonanie pomiarów wysokości i masy ciała u uczniów

Obliczenie wskaźnika Body Mass Indes (BMI) dla każdego ucznia

Wyznaczenie wartości centylowej wskaźnika BMI odpowiedniego dla płci i wieku (Krzyżaniak A. 2004 (red.). Ciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży. Normy, monitorowanie, profilaktyka. Zakład Epidemiologii Katedry Medycyny Społecznej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Poznań:114-115. (z uzupełnieniem Autorki dla 15 i 85 centyla.)

Klasyfikacja nadwagi i otyłości według wskaźnika BMI (zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia i CDC (Center for Disease Control and Prevention),

Klasyfikacja niedoboru masy ciała, prawidłowej masy ciała, nadwagi i otyłości według wskaźnika BMI

Masa ciała Wskaźnik BMI

Niedobór 5 c i poniżej

Prawidłowa 5 – 85 c

Nadwaga 85 do <95 c

Otyłość 95 c i powyżej

Wyniki

Przedstawiają częstość występowania nadwagi i otyłości według płci wieku miejsca zamieszkania

Występowanie otyłości i nadwagi u uczniów w wieku 13 – 15 lat w Polsce według płci

4,5

3,3

5,7

0

2

4

6

8

10

Ogółem Chłopcy Dziewczęta

%%

8,88,3

9,2

0

2

4

6

8

10

Ogółem Chłopcy Dziewczęta

Różnica dziewczęta/chłopcy p<0,001 Różnica dziewczęta/chłopcy NS

Otyłość Nadwaga

Występowanie nadmiaru masy ciała u uczniów w wieku 13 – 15 lat w Polsce według płci

%

4,5 3,35,7

8,88,3

9,2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Ogółem Chłopcy Dziewczęta

Nadwaga

Otyłość

Różnica dziewczęta/chłopcy p<0,001

Występowanie nadwagi i otyłości

u uczniów gimnazjów według wieku

3,3 3,6 2,95,2 6,2 5,7

8,5 8,58,1

9,610,1

8,1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

13 lat 14 lat 15 lat 13 lat 14 lat 15 lat

Nadwaga

Otyłość

Różnice między grupami wiekowymi - NS

Chłopcy Dziewczęta

%

Występowanie otyłościu uczniów gimnazjów na wsi i w mieście

4,5

3,7

5,7

4,5

2,6

6,7

0

1

2

3

4

5

6

7

Wieś Miasto

Ogółem

Chłopcy

Dziewczęta

%

Różnice: chł. ze wsi/chł. z miasta p<0,05, dz. .ze wsi/dz. z miasta NS

12,611,1

14 14,4

12,4

16,3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Wieś Miasto

Ogółem

Chłopcy

Dziewczęta

%

Występowanie nadmiaru masy ciała u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście

Różnice: chł. ze wsi/chł. z miasta - NS, dz.ze wsi/dz. z miasta - NS

Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży

w wybranych krajach (%)

KRAJROK BADANIA

WIEK BADANYCH

(w latach)NADWAGA OTYŁOŚĆ

USA 1999-2000 12-19 30,4 15,5

Kanada 2000 12-17 19,8 9,4

Australia 1995 12-15 16,0 6,8

Rosja 1992 6-18 10,0 6,0

Chiny 1993 6-18 3,4 3,6

Francja 2001 12 17,5 5,2

Polska 2005 13-15 8,8 4,5

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI

U MŁODZIEŻY W POLSCE I W INNYCH KRAJACH

3,6

4,5

6

5,2

6,8

9,4

15,5

3,4

8,8

10

17,5

16

19,8

30,4

0 10 20 30 40 50

Chiny

Polska

Rosja

Francja

Australia

Kanada

USA

Otyłość

Nadwaga

%

Podsumowanie

Nadmiar masy ciała występuje u 13% młodzieży w wieku 13 -15 lat w Polsce, w tym otyłość u 4,5%; częściej u dziewcząt niż u chłopców;

Problem otyłości w tej grupie wiekowej w równym stopniu dotyczy młodzieży wiejskiej jak i miejskiej, z tą różnicą, że na wsi jest więcej otyłych chłopców, a w mieście otyłych dziewcząt.

Wnioski Przeprowadzanie cyklicznych badań, np. co 10

lat, dotyczących częstości występowania nadwagi i otyłości, w reprezentatywnej grupie młodzieży w Polsce, pozwoli na śledzenie tendencji zmian występowania tego problemu zdrowotnego i zastosowanie programów interwencyjnych skierowanych szczególnie na grupy ryzyka;

Stosowanie wskaźnika BMI i jego

granicznych wartości, według zaleceń CDC i WHO w badaniach dotyczących otyłości, umożliwi dokonywanie porównań między wynikami badań różnych autorów.

Dziękuję za uwagę