ZATRUDNIALNOŚĆ OSÓB 50+ zmiany demograficzne w perspektywie roku 2030

Beata Piskorska

Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu

Źródło: Społeczna solidarność z osobami w starszym wieku, Komunikat z badań CBOS, Warszawa, czerwiec 2012

Świadomość starzenia się społeczeństwa

PROGNOZA LUDNOŚCI WEDŁUG GRUP WIEKU DO 2035 ROKU W POLSCE

38 538 447 38 016 143 37 829 790 37 438 15336 795 930

35 992 946

5 818 977 5 774 952 5 899 194 5 605 7465 039 538 4 515 043

5 089 8674 364 946

3 730 512 3 730 339 3 988 437 3 921 537

10 764 88412 004 397

13 279 03614 050 480

14 085 46714 067 581

16 791 48215 763 558

14 823 03214 149 604

13 790 77813 562 022

0

5 000 000

10 000 000

15 000 000

20 000 000

25 000 000

30 000 000

35 000 000

40 000 000

45 000 000

2011 r.* 2015 r. 2020 r. 2025 r. 2030 r. 2035 r.

ogółem

0-14 lat

15-24 lata

25-49 lat

50 lat i więcej

* dla 2011 r. dane rzeczywiste

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS, BDL

PROGNOZA LUDNOŚCI WEDŁUG GRUP WIEKU DO 2035 ROKU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM

2 098 3702 055 403 2 040 679 2 013 561

1 971 6221 920 526

323 632 320 772 325 263 306 954274 471 244 930

285 149245 799

208 971 207 766 220 348 215 123

754 905790 195

836 330887 541

572 932640 473

708 646751 540

754 106762 785

734 726726 804

0

500 000

1 000 000

1 500 000

2 000 000

2 500 000

2011 r.* 2015 r. 2020 r. 2025 r. 2030 r. 2035 r.

ogółem

0-14 lat

15-24 lata

25-49 lat

50 lat i więcej

* dla 2011 r. dane rzeczywiste

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS, BDL

PROGNOZA UDZIAŁU GRUPY 50+ W LICZBIE LUDNOŚCI OGÓŁEM W POLSCE I WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM DO 2035 ROKU

35,236,3

37,4

39,6

42,8

46,7

34,635,7

37,0

39,2

42,4

46,2

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

2011 r.* 2015 r. 2020 r. 2025 r. 2030 r. 2035 r.

Polska Województwo kujawsko-pomorskie

* dla 2011 r. dane rzeczywiste

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS, BDL

Źródło: Nowe spojrzenie na pracowników 50+. Raport ekspercki Manpower, 2008 r.

PROGNOZA LUDNOŚCI W WIEKU 50+ WEDŁUG GRUP WIEKU DO 2035 ROKU W POLSCE

0

500 000

1 000 000

1 500 000

2 000 000

2 500 000

3 000 000

3 500 000

2011 r.* 2015 r. 2020 r. 2025 r. 2030 r. 2035 r.

50-54 lata 55-59 lat 60-64 lata 65-69 lat 70-74 lata 75-79 lat 80-84 lata 85 lat i więcej

* dla 2011 r. dane rzeczywiste

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS, BDL

PROGNOZA LUDNOŚCI 50+ WEDŁUG GRUP WIEKU DO 2035 ROKU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM

0

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

160 000

180 000

2011 r.* 2015 r. 2020 r. 2025 r. 2030 r. 2035 r.

50-54 lata 55-59 lat 60-64 lata 65-69 lat 70-74 lata 75-79 lat 80-84 lata 85 lat i więcej

* dla 2011 r. dane rzeczywiste

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS, BDL

EKONOMICZNE GRUPY WIEKU

• Wiek przedprodukcyjny: – Wiek, w którym ludność nie osiągnęła jeszcze

zdolności do pracy, tj. grupa wieku 0 - 17 lat.

• Wiek produkcyjny: – Wiek zdolności do pracy, tj. dla mężczyzn grupa

wieku 18-64 lata, dla kobiet - 18-59 lat.

• Wiek poprodukcyjny: – Wiek, w którym osoby zazwyczaj kończą pracę

zawodową, tj. dla mężczyzn - 65 lat i więcej, dla kobiet - 60 lat i więcej.

LUDNOŚĆ WEDŁUG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2000 - 2035

521,3467,7 453,7 441,7 431,1 421,8 413,7 406,4 400,4

1260,71306,6 1318,8 1329,3 1331,4 1334,3 1336,9 1338,4 1337,2

1283,2

1212,81160,5 1136,9

1105,4

285,8 293,9 295,8 297,2 303,8 310,1 317,3 324,3 331,9384,6 374,3

341,3306,1

384,8

443,3478,7 493,4 509,0

387,4

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1000,0

1200,0

1400,0

1600,0

2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2015 2020 2025 2030 2035

lata

tys.

osó

b

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

DANE RZECZYWISTE PROGNOZA

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (www.stat.gov.pl)

Struktura ludności według grup ekonomicznych (w %)w roku 2010 i prognoza na rok 2035

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych o prognozie ludności do 2035 r. z Banku Danych Lokalnych (BDL)

2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035

przedprodukcyjny 18,5 15,6 17,0 15,2 20,8 16,2 19,1 15,9 17,3 15,0 21,9 17,1

produkcyjny 64,2 57,6 64,8 57,0 63,4 58,6 64,3 57,6 64,5 56,2 64,0 59,3

poprodukcyjny 17,3 26,7 18,3 27,8 15,8 25,2 16,6 26,5 18,2 28,8 14,1 23,6

Wiek razem miasto wieś

Polska

razem miasto wieś

kujawsko-pomorskie

Liczba osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w latach 2010-2035

(w osobach)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych o prognozie ludności do 2035 r. z Banku Danych Lokalnych (BDL)

2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035 2010 2035

nieprodukcyjny 56 74 54 76 58 71 55 74 55 78 56 69

w tym

przedprodukcyjny 29 27 26 27 33 28 30 28 27 27 34 29

poprodukcyjny 27 46 28 49 25 43 26 46 28 51 22 40

Wiek razem

kujawsko-pomorskiePolska

razem wieś miasto wieśmiasto

WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ WG BAEL procentowy udział aktywnych zawodowo (pracujących i bezrobotnych) danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii

53,7 54,2 54,955,8 56,1

51,6 52,4

54,8 54,7 54,8

29,630,7 31,5

32,733,6

27,129,3 30,2

31,1 31,8

0

10

20

30

40

50

60

2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok

w p

roce

ntac

h

Polska ogółem

Kujawsko-pomorskieogółem

Polska 50+

Kujawsko-pomorskie 50+

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL

WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA WG BAEL procentowy udział pracujących danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii

48,650,4 50,4 50,4 50,7

45,847,7

49,1 48,9 48,7

27,529,0 29,6 30,3

31,3

24,8

27,0 27,328,4

29,3

0

10

20

30

40

50

60

2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok

w p

roce

ntac

h

Polska ogółem

Kujawsko-pomorskieogółemPolska 50+

Kujawsko-pomorskie 50+

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL

Źródło: Analiza porównawcza województw w kontekście realizacji celów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Warszawa, wrzesień 2012

Źródło: Analiza porównawcza województw w kontekście realizacji celów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Warszawa, wrzesień 2012

Reforma emerytalna w Polscewchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.

• Podniesienie wieku emerytalnego odbędzie się stopniowo – począwszy od 2013 roku, będzie on podnoszony co 4 miesiące o 1 miesiąc. Dzięki temu wszyscy będziemy mieli czas, by dostosować się do planowanych zmian. Pozwoli to także rządowi na elastyczne reagowanie w razie pojawienia się ewentualnych barier dla tych dostosowań.

• Poziom 67 lat dla mężczyzn zostanie osiągnięty w 2020 roku, a dla kobiet w 2040 roku – to oznacza, że do 67. roku życia będą pracować kobiety mające dzisiaj 38 lat. Z reformy wyłączone są kobiety powyżej 59. roku życia oraz mężczyźni powyżej 64. roku życia.

• Stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego ograniczy niedobór pracowników w stale rosnącej gospodarce i zwiększy bezpieczeństwo finansowe Polaków.

UDZIAŁ BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA W LICZBIE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM. STAN W KOŃCU OKRESU

23 808

26 61127 196

24 738

22 065

25 659

27 10027 990

27 425

11,914,2

17,019,1 19,4 20,0 20,020,020,1

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

2004 rok 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok IX 2012 r.

oso

by

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

ud

zia

ł w o

gó

łem

w %

bezrobotni powyżej 50 roku życia % w ogółem

Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy

UDZIAŁ OSÓB POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA W LICZBIE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM WEDŁUG POWIATÓW. STAN W DNIU 30 WRZEŚNIA 2012 R.

22,5

20,0

27,4

25,8 25,524,7

20,6 20,319,5 19,2 18,8 18,5 18,2

17,7 17,316,8 16,6 16,6 16,4 16,2 16,2

14,7 14,614,1 13,7

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Pol

ska

Woj

ewód

ztw

o ra

zem

Byd

gosz

cz –

pow

iat g

rodz

ki

Gru

dzią

dz –

pow

iat g

rodz

ki

Wło

cław

ek –

pow

iat g

rodz

ki

Tor

uń –

pow

iat g

rodz

ki

Byd

gosz

cz –

pow

iat z

iem

ski

Inow

rocł

aw

Ale

ksan

drów

Kuj

awsk

i

Sęp

ólno

Kra

jeńs

kie

Che

łmno

Nak

ło n

ad N

otec

ią

Wło

cław

ek –

pow

iat z

iem

ski

Wąb

rzeź

no

Św

ieci

e

Żni

n

Gru

dzią

dz –

pow

iat z

iem

ski

Ryp

in

Mog

ilno

Rad

ziej

ów

Tor

uń –

pow

iat z

iem

ski

Bro

dnic

a

Gol

ub-D

obrz

yń

Tuc

hola

Lipn

o

WSKAŹNIK AKTYWIZACJI WYBRANYCH GRUP BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2009 - 2012

29,2

27,827,1

29,229,130,2 30,0

14,0

20,7

15,6

21,9

25,2 25,024,4

29,1

25,926,425,2

33,2

31,632,8

16,0 16,2

14,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

Bezrobotni ogółem kobiety zamieszkalina wsi

do 25 lat powyżej 50 lat długotrwale

2009 rok 2010 rok 2011 rok I - IX 2012 rok

Wskaźnik aktywizacji: stosunek liczby osób podejmujących udział w wybranych formach aktywizacji (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy/dorosłych i prace społecznie użyteczne) do liczby osób nowozarejestrowanych w danej kategorii bezrobotnych

Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy

STRUKTURA BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA WEDŁUG PŁCI NA TLE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM. STAN W DNIU 30 WRZEŚNIA 2012 R.

56,4

44,2

43,6

55,8

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

bezrobotni ogółem

powyżej 50 roku życia

kobiety mężczyźni

STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG STAŻU PRACY W LATACH. STAN W DNIU 30 WRZEŚNIA 2012 R.

17,7

4,1

14,7

6,1

25,0

7,3

15,1

9,0

14,9

24,8

9,4

33,1

3,2

15,7

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

bezrobotni ogółem

bezrobotni 50+

bez stażu do 1 roku 1 - 5 lat 5 - 10 lat 10 - 20 lat 20 - 30 lat 30 lat i więcej

Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy

STRUKTURA BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA WEDŁUG WYKSZTAŁCENIA NA TLE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM. STAN W DNIU 30 WRZEŚNIA 2012 R.

8,2

2,8

20,1

16,3

10,4

4,5

30,4

36,1

30,9

40,3

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

ogółem bezrobotni

powyżej 50 roku zycia

wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej

STRUKTURA BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY NA TLE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM.

STAN W DNIU 30 WRZEŚNIA 2012 R.

11,4

7,9

14,0

11,1

13,8

13,0

22,2

22,4

19,6

21,4

19,0

24,3

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

ogółem bezrobotni

powyżej 50 roku życia

do 1 miesiąca od 1 do 3 miesięcy od 3 do 6 miesięcy od 6 do 12 miesięcy od 12 do 24 miesięcy powyżej 24 miesięcy

WYŁĄCZENIA BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA Z POWODU PODJĘĆ PRACY I UCZESTNICTWA W FORMACH AKTYWNYCH

NA TLE BEZROBOTNYCH OGÓŁEM W OKRESIE STYCZEŃ - WRZESIEŃ 2012 R.

63,8

49,2

10,3

19,2

6,2

8,0

14,7

14,2

4,9

9,4

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

bezrobotni ogółem

powyżej 50 roku życia

praca niesubsydiowana praca subsydiowana szkolenia staże przygotowanie zawodowe prace społecznie użyteczne

STRUKTURA AKTYWIZACJI BEZROBOTNYCH POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA WEDŁUG FORM W LATACH 2006 - 2012

0%

20%

40%

60%

80%

100%

prace społecznie użyteczne 29,9 24,6 21,7 23,3 14,1 14,4 18,6

przygotowanie zawodowe 8,3 7,8 7,7 0,4 0,1 0,0 0,0

staże 0,0 0,0 0,0 6,7 12,4 23,4 27,9

szkolenia 9,5 12,3 17,8 15,9 26,8 16,8 15,7

praca subsydiowana 52,3 55,3 52,8 53,7 46,7 45,3 37,8

2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok I - IX 2012 rok

NOWE REJESTRACJE WYBRANYCH KATEGORII BEZROBOTNYCH W 2011 ROKU

30 779 15 276 13 448

19 237

3 063 854

140 032 67 878 57 802

34 418

25 360 7 836

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

ogółem bezrobotni kobiety zamieszkali na wsi do 25 roku życia powyżej 50 rokużycia

niepełnosprawni

po raz kolejny

po raz pierwszy

Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy

Główne zalety i wady zatrudniania starszych pracowników

(z perspektywy pracodawców)

• ZALETY:– dyspozycyjność, punktualność,

– opanowanie, sumienność,

– większa identyfikacja z pracą,

– zaangażowanie,

– umiejętności analityczne i podejmowania decyzji opartych na doświadczeniu,

– zgodna na wynagrodzenie niższe o 10-30%,

– w przypadku choroby pracownika (50+)– już po 14 dniach zasiłek chorobowy wypłaca ZUS,

– zwolnienie z opłacania przez pracodawcę składek na FP

(m-60+, k-55+),

• WADY:– zły stan zdrowia,

– mniejsza wydajność,

– przestarzała wiedza, mała kreatywność,

– złe nawyki pracy,

– niechęć do podnoszenia kwalifikacji,

– okres ochronny przed zwolnieniem (4 lata przed nabyciem uprawnień emerytalnych),

„Dlaczego ludzie w wieku 55 lat i więcej przestają pracować?”

Badanie KE z 2011 roku (Eurobarometr aktywnego starzenia się)

WSPARCIE DLA OSÓB STARSZYCH

• Program „Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności

zawodowej osób w wieku 50+” realizowany od 2008 r. do 2020 r.

• Cel strategiczny – osiągnięcie w roku 2020 wskaźnika

zatrudnienia osób w wielu 55-64 lata na poziomie 50%.

• Działania podejmowane na poziomie centralnym i regionalnym

– działania legislacyjne

– działania pozalegislacyjne (programy aktywizacji zawodowej, edukacyjne)

• Źródła finansowania : FP, FGŚP, EFS, FUS, FEP, PFRON i inne

WSPARCIE DLA OSÓB STARSZYCH

• PO KL – priorytetowa grupa docelowa

• PO KL – projekty innowacyjne – dotyczące wydłużania aktywności

zawodowej (zarówno w Priorytecie VI jak i VIII: mentoring,

zarządzanie wiekiem, adaptacja w miejscu pracy z wykorzystaniem

starszych pracowników, edukacja – w tym e-lerning)

• Rezerwa MPiPS

• Planowany Pilotażowy program na rzecz zwiększenia aktywności

zawodowej osób starszych

Potrzeby osób starszych

Źródło: Społeczna solidarność z osobami w starszym wieku, Komunikat z badań, CBOS, Warszawa, czerwiec 2012

Potrzeby osób starszych – powyżej wieku aktywności zawodowej

– dostępność opieki zdrowotnej – pomoc i opieka społeczna (domy opieki,

opieka domowa) – zwiększenie niezależności: dostosowanie

komunikacji, dostępności usług – wsparcie aktywności społecznej – solidarność międzypokoleniowa – znaczenie

rodziny – odpowiedzialność osób młodych za tę grupę

Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu

ul. Szosa Chełmińska 30/32

87-100 Toruń

tel. 56 66 93 900

E-mail: wup@wup.torun.pl

http://www.wup.torun.pl

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę