AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO tel. 22 834 04 31 w.619

JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO w WARSZAWIE kom. 794 232 500

MARYMONCKA 34 e-mail: biuro@ncbkf.pl

00-968 WARSZAWA

RAPORT

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO tel. 22 834 04 31 w.619

JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO w WARSZAWIE kom. 794 232 500

MARYMONCKA 34 e-mail: biuro@ncbkf.pl

00-968 WARSZAWA

RAPORT

Z OGÓLNOPOLSKIEJ DEBATY O UWARUNKOWANIACH, REALIACH I WYZWANIACH

EDUKACJI FIZYCZNEJ W POLSCE

spotkanie 1 – 28 listopada 2012 r.

Dnia 28 listopada 2012 roku o godz. 11.00 – w przededniu święta Akademii Wy-chowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie – rozpoczęły się obrady inauguracyjnego spotkania „Ogólnopolskiej debaty o uwarunkowaniach, realiach i wyzwaniach edukacji fizycznej w Polsce”. Organizatorem debaty, zainspirowanej przez Stowarzyszenie Turystyczno-Sportowe "Sokół", była AWF Warszawa. Z nada-nia Jego Magnificencji Rektora prof. nzw. dr. hab. Andrzeja Mastalerza, Przewodni-czącą Komitetu Organizacyjnego Akademii była prof. nzw. dr hab. Jolanta Mogiła-Lisowska. Honorowy patronat nad debatą objęły Ministerstwo Sportu i Turystyki w osobie Pani Minister Joanny Muchy oraz Urząd Województwa Lubuskiego w osobie Pana Wojewody Marcina Jabłońskiego. Życzenia owocnych obrad sygnowane przez Sekretarza Generalnego Adama Krzesińskiego przesłał Polski Komitet Olimpijski. Poparcie dla idei debaty wyraziło stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia” z Panią Prezes Redaktor Ewą Dux-Prabucką na czele.

Patronatem medialnym otoczyły debatę „Puls Medycyny” w osobie Redaktor Naczelnej Marty Koton-Czarneckiej, „Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne” i jego Re-daktor Naczelny prof. dr hab. Tadeusz Maszczak oraz „Lider” z Redaktorem Naczel-nym Zbigniewem Cendrowskim.

Zainteresowanie spotkaniem wykazały osoby i środowiska, dla których niezwy-kle ważnym są stan i przyszły rozwój edukacji fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce. Zaproszenie do udziału w debacie przyjęli i zaszczycili obrady swoją obecnością:

Pani Joanna Fabisiak - Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej; Pan Zbigniew Pacelt - Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, członek Zarządu

Polskiego Komitetu Olimpijskiego; Pan Andrzej Kawa - Biuro Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej; Pan Wojciech Dobrowolski - Ministerstwo Edukacji Narodowej; Pani Katarzyna Kacprzyk - Ministerstwo Sportu i Turystyki; Pan Mirosław Krusiewicz - Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego,

Departament Edukacji Publicznej i Sportu; Pani Wiesława Krawczyk - Sejmik Województwa Mazowieckiego;

-4-

Pan Karol Semik - Mazowiecki Kurator Oświaty; Pani Zofia Adamaszek - Biuro Rzecznika Praw Dziecka; Pani Grażyna Rabsztyn - Polski Komitet Olimpijski; Pan Antoni Bara - Krajowa Federacja Sportu dla Wszystkich; Pan Dariusz Abramek - Zarząd Główny Szkolnego Związku Sportowego; Pani Elżbieta Chabros - Instytut Żywności i Żywienia; Pani Halina Hanusz - Zarząd Główny Akademickiego Związku Sportowego Pani Katarzyna Małgorzata Pankowska-Koc - Mazowiecka Samorządowe Cen-

trum Doskonalenia Nauczycieli, Wydział w Warszawie; Pani Beata Wasilczuk – Związek Nauczycielstwa Polskiego Mokotów

Władze Uczelni reprezentowali: Prorektor ds. Rozwoju prof. dr hab. Czesław Urbanik; Prorektor ds. Studenckich i Kształcenia prof. nzw. dr hab. Jolanta Mogiła-Lisowska; Dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego prof. nzw. dr hab. Jerzy Nowo-cień; Dziekan Wydziału Rehabilitacji prof. dr hab. Andrzej Kosmol, Prodziekan ds. Ogólnych Wydziału Wychowania Fizycznego doc. dr Sławomir Neuhorn; Prodziekan ds. Dydaktycznych Wydziału Turystyki i Rekreacji dr Joanna Kalecińska; Prodziekan ds. Nauki Wydziału Rehabilitacji prof. nzw. dr hab. Bartosz Molik.

Na spotkanie przybyli nauczyciele wychowania fizycznego ze wszystkich szcze-bli edukacji. Pojawili się również przedstawiciele środowisk sportowych szczególnie związanych ze szkołą: trenerzy, instruktorzy oraz przedstawiciele służby zdrowia. Licznie przybyli nauczyciele akademiccy i studenci AWF

1. Obradom przewodniczyli:

prof. nzw. dr n. med. Andrzej Wiśniewski oraz Redaktor Zygmunt Chajzer - absolwent AWF Warszawa.

OTWARCIE OBRAD

Gości przywitał JM Rektor Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsud-skiego w Warszawie prof. nzw. dr hab. Andrzej Mastalerz, który nawiązał w swojej wypowiedzi do nasilających się negatywnych zjawisk ograniczających rozwój fizyczny i destrukcyjnie wpływających na sprawność fizyczną młodych polskich pokoleń. Wy-raził nadzieję, że debata zainspiruje wszystkich, którym na sercu leży dobro dzieci i młodzieży, do wytrwałej pracy nad doskonaleniem polskiej edukacji fizycznej.

W dyskusję uczestników spotkania wprowadzili profesorowie: Henryk Sozański i Ryszard Przewęda - wybitni znawcy sportu i wychowania fizycznego. Profesor So-zański podkreślił znaczenie sportu i sportowych form zajęć ze wskazaniem na więk-szą dbałość o praktyczną stronę realizowanego programu wychowania fizycznego, tak, aby postulowane idee sportowe znalazły rzeczywiste odzwierciedlenie w procesie edukacji fizycznej. Na fakt zmian zachodzących w świadomości polskiego społeczeń-stwa odnośnie zdrowia i kondycji fizycznej zwrócił uwagę profesor Przewęda. Prze-biegają one w naszym kraju znacznie wolniej niż zmiany systemowe. Szanowny Pre-legent wyraził nadzieję, że podjęta dyskusja przyczyni się do zmian postaw młodych Polaków wobec edukacji fizycznej. Te nowo ukształtowane postawy przełożą się w konsekwencji na dbałość o kondycję fizyczną i wzrost aktywności fizycznej dzieci i młodzieży, stając się nieodzownym elementem ich stylu życia. Postulaty, które po-wstaną w wyniku podjętej dyskusji, powinny znaleźć swoje odwzorowanie w warszta-

1 Szczegółowa lista zarejestrowanych uczestników znajduje się w załączniku 1.

-5-

cie pracy nauczyciela wychowania fizycznego. Profesor Przewęda wyraził przekona-nie, że motywacją do dbania o własną kondycję fizyczną mogą stać się już wypraco-wane narzędzia do oceny tejże kondycji – wykorzystywane w ramach samooceny i samokontroli przez uczniów. Wystarczyłoby, żeby nauczyciel przeprowadził dwa razy w roku test sprawności fizycznej w ramach obowiązującego w podstawie pro-gramowej bloku tematycznego: diagnoza aktywności fizycznej, rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej - zabiegając przy tym o świadome uczestnictwo swych wycho-wanków w tym badaniu. Wtedy, jednym z czynników motywujących do zwiększania aktywności fizycznej byłby fakt, że każdy uczeń na podstawie wyników testu spraw-ności fizycznej mógłby wyznaczyć sobie własny profil sprawności fizycznej i określić postęp, jakiego dokonał w przeciągu pół roku, roku, po dwóch latach itd. Widziałby sam czy jego kondycja fizyczna wzrasta, ulega stagnacji lub regresowi. Miałby szan-sę wykazać rzeczywistą troskę o własne ciało i zdrowie.

Powyższa wypo-wiedź ma kluczowe zna-czenie w debacie, po-nieważ w ostatnich la-tach w badaniach ob-serwuje się niemal dra-styczne pogorszenie się poziomu sprawności fizycznej dzieci i mło-dzieży. Obserwuje się również niepokojące zjawisko "syndromu rozwierających się no-życ" - rozdźwięku po-między progresją rozwo-ju fizycznego a regresją sprawności fizycznej. Te zagadnienia na podstawie ogólnopolskich badań przedstawił szczegółowo zebranym dr Janusz Dobosz rozpoczynając pierwszą część obrad.

AUKSOLOGICZNE UWARUNKOWANIA EDUKACJI FIZYCZNEJ

Opis stanu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce sformułowano na pod-stawie ogólnopolskich populacyjnych badań prowadzonych systematycznie, co deka-dę, od 1979 roku przez Zakład Teorii Wychowania Fizycznego AWF Warszawa. Ba-dania te pozwoliły zebrać wyjątkowy w skali światowej materiał badawczy. Gromadzi on wyniki blisko 580 000 badanych tymi samymi metodami dziewcząt i chłopców, będących próbą reprezentatywną polskiej młodej populacji w trzech minionych deka-dach.

W zakresie zmian somatycznych zaobserwowano wyhamowanie tempa zwiększania się wysokości ciała chłopców i dziewcząt w latach 1999-2009 w porównaniu do wcześniejszej dekady (silniejsze wśród dziewcząt). Dla masy ciała notuje się utrzymanie obserwowanego w poprzednich dekadach wysokiego tempa przyrastania wśród chłopców i zwiększenie dynamiki zmian wśród

-6-

dziewcząt, zwłaszcza tych najmłodszych. Obserwuje się również dalsze przyśpie-szanie procesów rozwojowych (akcelerację rośnięcia i dojrzewania). Konsekwencją zmian wysokości i masy ciała jest bardzo wyraźny wzrost wskaźnika BMI wyliczo-nego dla chłopców i młodszych dziewcząt oraz odwrócenie trendu zmian z lat 1979-1999 obserwowanych wśród starszych dziewcząt (wtedy dziewczęta wcho-dząc w dorosłość szczuplały, w ostatniej dekadzie przeciwnie – przybierały na wa-dze). Charakterystyczne jest zaniknięcie notowanego wcześniej w obrazie całej popu-lacji zjawiska szczuplenia sylwetki w okresie pokwitania tak chłopców, jak i dziewcząt.

W latach 1999-2009 obserwuje się wśród chłopców i dziewcząt pogorszenie wyników wszystkich prób sprawności fizycznej z wyjątkiem poprawy w próbie siły chwytu ręki (o około 25 N; ~2,5 kG, jednak przy równoczesnym znacznym wzroście masy ciała). Obok tych zmian notowane jest pogorszenie się wyników testu biegowego Coopera (testu wydolności roboczej organizmu). Przy czym pogorszanie się wyników chłopców występuje permanentnie od 1989 roku w biegu długim, skoku w dal z miejsca, biegu na 50 metrów, skłonie dosiężnym w staniu, również w teście Coopera; a od początku badań (od 1979 roku) w zwisie na drążku. Wśród dziewcząt pogorszenie się wyników w biegu długim, skoku w dal z miejsca, biegu na 50 metrów, skłonie dosiężnym w staniu i w teście Coopera również jest notowane stale od 1989 roku a w zwisie na drążku od 1979.

To, co wyróżnia dziewczęta na tle chłopców, to uzyskanie w 2009 roku wyniku skłonu dosiężnego lepszego niż w 1979. We wszystkich pozostałych wymienionych próbach poziom współcześnie osiąganych przez chłopców i dziewczęta rezulta-tów jest wyraźnie niższy od wyników zanotowanych w roku 1979.

Lata prowadzonych badań kondycji fizycznej (1979, 1989, 1999 oraz 2009/10) wpisały się w ważne daty najnowszej historii Polski i dokonujące się przemiany spo-łeczne, m. in. kryzys gospodarczy, stan wojenny, upadek socjalizmu, transformacja

-7-

ustrojowa, 20 lat budowania w Polsce demokracji i gospodarki rynkowej. Ta przypad-kowa zbieżność pozwala odnieść zmiany w kondycji fizycznej do:

trudnych warunków i miernego poziomu życia Polaków w latach 1979-89; poprawiającego się poziomu życia w krytycznej, wymagającej wielu wyrzeczeń

dekadzie lat dziewięćdziesiątych i bardzo intensywnego rozwoju Polski w pierwszej dekadzie XXI wieku.

Zestawienie wyników zmian kondycji fizycznej i poziomu życia w Polsce - przy założeniu dalszej długofalowej poprawy warunków życia - pozwala sformułować wiel-ce prawdopodobną tezę o intensywnej biologicznej degradacji polskich młodych po-koleń w nadchodzących dekadach. Należy się spodziewać gwałtownego wzrostu liczby osób z nadwagą i otyłych, obniżania się przeciętnych możliwości ruchowych i wysiłkowych, i w konsekwencji epidemii chorób cywilizacyjnych, których ofiarami będą osoby w coraz młodszym wieku.

Kolejne wystąpienie dotyczyło zagrożenia otyłością dzieci i młodzieży w Polsce. Referat wygłosiła prof. dr hab. n. med. Jadwiga Charzewska. Pani Profesor przed-stawiła obraz intensyfikujących się negatywnych zmian w rozwoju fizycznym młodych pokoleń Polaków. Kluczowe kwestie wystąpienia koncentrowały się wokół pejoratyw-nych, narastających trendów w częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży szkolnej. Wypowiedź kolejno dotyczyła następujących obszarów zjawiska otyłości: definicji samego pojęcia otyłości; powikłań przez nią wywoływanych; związ-ków otyłości z chorobami cywilizacyjnymi (konsekwencji występowania nadwagi i otyłości); przyczyn "epidemii" otyłości w rozwiniętych i rozwijających się społeczeń-stwach oraz wskazania czynników sprzyjających rozwojowi nadwagi i otyłości.

Opisując problem zaprezentowano wyniki badań nad otyłością przeprowadzone w 25 krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych i Polsce. Inspiracją dla pod-

jęcia tych badań był alarmujący raport WHO z 1997 roku, w któ-rym otyłość, uznano za "świato-wą epidemię" XX i XXI wieku i jedno z najważniejszych zagro-żeń dla zdrowia publicznego społeczeństw. Z analizy wyżej wymienionych badań wynika, że trendy w częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i mło-dzieży w wieku szkolnym w kra-jach Unii, USA i Polsce mają tendencje wzrostowe. Badania Charzewskiej i wsp. z 2009 roku wskazują, że częstość wystę-powania otyłości u dzieci i młodzieży polskiej w osta nich 30 latach zwięk-szyła się wielokrotnie –

u chłopców wzrost ok. 3-krotny u dziewcząt 10-krotny! Badania ogólnopolskie (2007 - 2009) wskazują, iż nadwaga i otyłość ogółem dotyczyły 16,4% dzieci i mło-dzieży szkolnej w wieku 7-18 lat.

-8-

Podsumowując swoją wypowiedz Pani Profesor zadała pytania: Do kogo apelo-wać w sprawie tego alarmującego zjawiska? Czy nie powinniśmy uwrażliwić na ten problem samorządy lokalne, szkoły, rodziców, uczniów?

DYSKUSJA

Po zakończeniu referatu Pani Profesor, przewodniczący oddali głos osobom obecnym na sali. Jako pierwszy zaproszenie do dyskusji przyjął dr Jerzy Saczuk z Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej, który w swej wypo-wiedzi potwierdził występowanie negatywnych zmian w poziomie kondycji fizycznej dzieci i młodzieży w badaniach na terenach województwa podlaskiego i lubelskiego. W latach 1986-2006 w tychże badaniach prowadzonych na wschodzie Polski zano-towano nie tylko negatywne zmiany poziomu zdolności motorycznych, ale i masy ciała (zwiększony odsetek nadwagi i otyłości). Przy czym najmniejszy spadek pozio-mu sprawności fizycznej zaobserwowano wśród młodzieży wiejskiej i w rodzinach wielodzietnych, a więc tych środowiskach, w których występują najtrudniejsze warun-ki życia. Największe zmiany związane z otyłością zarejestrowano w grupach dzieci najmłodszych. Obok wzrostu liczby osób z nadwagą i otyłych zanotowano jednocze-śnie rosnącą liczbę dzieci z niedowagą. Może to wskazywać na równoległe obok otyłości występowanie w ostatnich latach równie niebezpiecznego dla zdrowia zjawi-ska – anoreksji.

Profesor Andrzej Wiśniewski wskazał na pojawienie się wśród młodzieży w ostatnich dekadach zachowań paraanorektycznych. Podkreślił zaniedbania ze strony rodziców, którzy często zamiast zbilansowanego śniadania dają dzieciom drobne pieniądze na kupienie sobie przekąski w sklepiku, co najczęściej kończy się zakupem batonika, chipsów i słodkiego napoju. Brakuje racjonalnej i odpowiedzialnej troski rodziców o jakość żywienia swoich dzieci.

Następnie głos zabrał Pan Antoni Bara – Prezes Krajowej Federacji Sportu dla Wszystkich, wskazując na zaniedbania w rozwoju motorycznym dziecka już na po-ziomie przedszkola. Jego zdaniem ponad 70% przedszkoli w kraju nie prowadzi w sposób właściwy ćwiczeń ruchowych dla dzieci z powodu braku odpowiedniej licz-by miejsc dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Jako przykład pozytywnych działań na tym poziomie edukacji przedstawił przedszkole w Niepołomicach o profilu sportowym opartym na zabawach. Takie działania pozwalają nie tylko na wyłonienie dzieci o zdolnościach ruchowych, ale również na szybsze dostrzeżenie nieprawidłowości, takich jak skrzywienia kręgosłupa, niewydolność oddechowa itp. Prelegent wysunął postulat zorganizowania dekady sportu dla wszystkich w naszym kraju, obejmującej wszystkie grupy wiekowe społeczeństwa. Musiałoby to być rozwiązanie systemowe włączające zaangażowanie nie tylko środowisk lokalnych, władz gminnych czy regio-nalnych, ale również Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji Fizycznej, Minister-stwo Sportu i Turystyki, a więc wszystkich władz odpowiedzialnych w Polsce za roz-wój sportu i rekreacji. Pan Prezes postulował również stworzenie polskiego modelu budowania kondycji fizycznej przystającego do polskich realiów – takiego, który wy-kreowałby drożność i spójność wychowania fizycznego. Kończąc Pan Prezes wspo-mniał słowa papieża Jana Pawła II, który wskazywał, że poprzez sport możemy uczyć następne pokolenia miłości do życia, szacunku, odpowiedzialności i ofiarności – po-przez rozwój fizyczny wspierając rozwój duchowy człowieka.

-9-

Następny głos w debacie należał do prof. nzw. dr hab. Radosława Muszkiety z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, który wskazał na podobieństwo negatywnych przemian w Polsce do trendów obserwowanych już wcześniej w innych wysokorozwiniętych krajach Europy Zachodniej i w USA. Wyraził obawę o to, by efek-ty debaty nie zakończyły się na niej samej, pozostając bez wpływu na funkcjonowanie

szkoły. Wskazał, że problematyka podnoszona na debacie znajduje się również w centrum zainteresowania ogólnopolskich sejmików kultury fizycznej, które równole-gle pracują nad możliwością poprawy stanu polskiej edukacji fizycznej. Istnieje więc wielka szansa zintegrowania efektów prac obu tych gremiów z wielką korzyścią dla jakości wychowania fizycznego w Polsce. Najważniejszą kwestią wg Profesora, na której należy szczególnie skupić uwagę, jest nauczyciel wychowania fizycznego a przede wszystkim, jakość jego przygotowania do pracy z dziećmi. Przygotowania, które w obecnych czasach wymaga szczególnych środków i metod zarówno kształ-cenia, jak i wychowania. Należy wzmocnić system dokształcania i doskonalenia za-wodowego. Rola nauczyciela, jego zadania - co on może i co powinien umieć zrobić - są kluczowe dla dzisiejszej szkolnej edukacji fizycznej.

Poseł na Sejm Pan Zbigniew Pacelt stwierdził, że należy najpierw znaleźć przy-czyny złego stanu edukacji fizycznej; odkryć błędy, jakie dorosłe pokolenie popełnia wobec kultury fizycznej i spróbować je naprawić. Do elementów, które należy napra-wić należą:

świadomość społeczna, której jeśli brakuje, to inne stworzone mechanizmy również zawiodą – co z tego, że mamy cztery godziny wychowania fizycznego w szkole, skoro wiele dzieci przynosi od rodziców lub lekarza zwolnienie;

program wychowania fizycznego – jego słabości i braki oraz realizatorzy tego programu tj. nauczyciele wychowania fizycznego i ich

kompetencje do występowania z aktualną i atrakcyjną ofertą zajęć, dopaso-waną do potrzeb dzisiejszego dziecka czy nastolatka.

Pan Poseł jest przekonany, że jeśli przedstawimy naprawdę atrakcyjną dla młodzieży ofertę zajęć, np. z pływania, to będzie ona wystarczającym bodźcem do zwiększenia aktywności fizycznej przez młodzież. Na koniec Pan Poseł podkreślił potrzebę zmiany systemu oceny na taki, który będzie preferował nagradzanie za postęp a nie tylko oceniał bezwzględne wyniki osiągane w próbach motorycznych.

-10-

Zainspirowany toczącą się dyskusją, Redaktor Zygmunt Chajzer zaproponował, by wystąpić do Telewizji Publicznej z inicjatywą przeprowadzenia Narodowego Testu Sprawności Fizycznej na wzór organizowanych wcześniej np.: Narodowego Testu Historii w TVP. Zadeklarował jednocześnie swoją pomoc w tych działaniach. Pomysł Pana Redaktora spotkał się z żywą i przyjazną reakcją wszystkich obecnych na sali. W swej dalszej wypowiedzi Pan Zygmunt Chajzer postulował o rozbudzenie ducha sportu wśród młodzieży, który zdaniem autora nie musi zawsze prowadzić w kierunku sportu kwalifikowanego. Wystarczy, że doprowadzi młodzież do wyrobienia nawyków aktywnego stylu życia.

Podsumowując pierwszą część debaty Profesor Andrzej Wiśniewski wskazał na bezwzględną potrzebę współpracy środowiska naukowego z zawodowym, teorii z praktyką szkolną. W tej współpracy widzi szansę na naprawę sytuacji. Postulował, by obrady wieńczyły raporty a wypracowane pomysły trafiały do decydentów kultury fizycznej. Tuż przed przerwą do zebranych została skierowana prośba o wypełnienie ankiety nt. problematyki, jaka powinna być poruszana w ramach kolejnych spotkań.

ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE SYSTEMU EDUKACJI FIZYCZNEJ

Drugą część debaty prowadzoną pod hasłem: Istniejące rozwiązania organiza-cyjne systemu edukacji fizycznej, rozpoczęło wystąpienie prof. nzw. dr hab. Tomasza Frołowicza z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Zagadnieniem centralnym wykładu była: „Szkolna edukacja fizyczna w systemie oświaty w Polsce”. Profesor poruszył zagadnienia oceny jakości wychowania fizycznego w szkole. Bez oceny jakościowej działań nie można mówić o skutecznej pracy nauczyciela.

Do szkoły przychodzą dzieci, które wg ogólnopolskich badań już mają obniżoną sprawność fizyczną względem przeciętnej krajowej, a część z nich ma nadwagę. Rodzi to wniosek, że szkoła nie jest jedyną instytucją odpowiedzialną za słabnącą sprawność fizyczną dzieci. Wcześniej te dzieci są przecież pod opieką rodziców i przedszkola. Jak można w Polsce oceniać system oświaty w dziedzinie edukacji fizycznej? Jak dokonać interwencji w systemie, by można było spodziewać się rze-czywistych zmian społecznych? Profesor proponuje, by nie czekać na zmiany w świadomości społecznej, bo te zachodzą bardzo wolno, ale podejmować konkretne działania, które sprowokują czy wręcz wymuszą zmianę zachowań nowych pokoleń w zakresie aktywności fizycznej.

Następnie Profesor dokonał krótkiego przeglądu systemu oświaty wysokorozwi-niętych krajów Europy i wysunął konkluzję, że liczba godzin wychowania fizycznego nie przesądza o jakości procesu edukacji fizycznej (np. w Norwegii obowiązują 2 go-dziny lekcji wychowania fizycznego). Ważne jaka jest jakość tych zajęć. Polska w świetle badań Programu Międzynarodowej Oceny Osiągnięć Edukacyjnych ma bardzo skuteczny system edukacji ogólnej – 14 miejsce na świecie. Jak na tym tle wypada wychowanie fizyczne? Oceniając edukację fizyczną należy uwzględniać efek-ty odnoszące się do wychowania sensu stricte i do kształcenia, co jest zapisane w podstawie programowej. Profesor Frołowicz przybliżył zgromadzonym wskaźnik „gęstości” wymagań, dzięki któremu możemy oszacować czas potrzebny na wykona-nie poszczególnych zadań i wyliczyć obowiązek edukacyjny. W stosunku do innych przedmiotów wychowanie fizyczne ma małą „gęstość”, co jest korzystne względem

-11-

charakteru zajęć i stwarza nauczycielowi komfort czasowy w pracy. Pomimo dużej liczby godzin obowiązkowych na tle pozostałych krajów Europy mamy do czy-nienia z ciągle pogarszającym się stanem kondycji fizycznej dzieci i młodzieży. Jedną z głównych przyczyn tej sytuacji (na podstawie losowych badań najwyższej Izby Kontroli) jest m. in. brak oceny obecności i aktywności ucznia na lekcji. Brak podejmowania działań zapobiegających spadkowi aktywności fizycznej odnotowano w trzech czwartych z badanych szkół. W większości szkół dyrektor nie wie, czy dzieci osiągnęły jakieś efekty edukacyjne z wychowania fizycznego. W związku z tym nale-ży zdaniem Pro-fesora urucho-mić nadzór pe-dagogiczny w szkole spra-wowany przez dyrektora szko-ły, uruchomić również nadzór systemowy oraz badać jakość pracy nauczy-ciela wychowa-nia fizycznego. Należałoby rów-nież zwiększyć odpowiedzial-ność nauczycieli i szkoły za reali-zację programu. Jeśli środowisko pedagogiczne samo nie będzie przykładać wagi do działań w zakre-sie edukacji fizycznej, to jak mają przejmować się zaleceniami wychowania fizyczne-go dzieci i rodzice? Profesor Frołowicz dawał przykłady pozytywnych rozwiązań, ale nie systemowych lecz oddolnych. Mówił również o ekspertyzie nt. sposobów kontroli jakości kształcenia („Wychowanie fizyczne w nowoczesnych systemach edukacji”), którą posiada MEN od 2004 roku. Trwają prace zmierzające do wprowadzenia rzetel-nej ewaluacji realizacji wychowania fizycznego w polskiej edukacji. Niestety środowi-ska naukowe kultury fizycznej nie są ciągle partnerami dla działań rządowych w za-kresie edukacji fizycznej.

Kolejnym uczestnikiem debaty była Pani Profesor AWF Warszawa Jolanta Żyś-ko, która wygłosiła referat pod tytułem: „Sport a edukacja fizyczna w Polsce i w Unii Europejskiej”. Pani Profesor odniosła się w swojej wypowiedzi do następujących za-gadnień.

1. Pojawienia się i rozwoju polityki ponadnarodowej w sporcie i wychowaniu fi-zycznym oraz roli struktur rządowych w tej polityce.

2. Społecznej roli sportu i wychowania fizycznego. 3. Rozwiązań organizacyjnych w poszczególnych krajach europejskich w odnie-

sieniu do edukacji fizycznej. 4. Strategii transnarodowej, jako alternatywy dla układów międzynarodowych lub

supranarodowych.

-12-

Prelegentka zapoznała słuchaczy z takimi zagadnieniami, jak: wpływ globalizacji na politykę UE w sporcie, na strategię europejską; kształcenie pod potrzeby rynku pracy; kompetencje UE po Traktacie Lizbońskim; subsydiarność, jako kluczową za-sadę funkcjonowania UE; politykę międzysektorową.

Pani Profesor omówiła zagadnienie misji wychowania fizycznego, która realizuje się poprzez;

wyposażenie uczniów w kompetencje niezbędne do uprawiania aktywności fi-zycznej i sportu przez całe życie,

przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym, rodzinnym i odpoczynku w XXI stuleciu.

Podkreśliła w swej wypowiedzi społeczną rolę sportu, a szczególnie: poprawę zdrowia publicznego przez aktywność fizyczną, istotną rolę sportu w kształceniu i doskonaleniu zawodowym, propagowanie wolontariatu i aktywnej postawy obywatelskiej, wykorzystanie potencjału zawartego w sporcie do celów integracji społecznej

i wyrównywania szans rozwojowych, wzmacnianie środków zapobiegających rasizmowi i przemocy oraz do walki

z nimi, popieranie zrównoważonego rozwoju.

Ponieważ zdaniem profesor Żyśko nie da się zbudować żadnego uniwersal-nego europejskiego systemu (modelu), to w Polsce powinniśmy budować sys-temy edukacyjne międzysektorowe, na szczeblu lokalnym, nie zapominając o kontekście globalnym i biorąc pod uwagę strategie transnarodowe. Niepo-kój w naszym środowisku budzi obser-wowany brak aktywności społecznej – działalności ludzi w formie wolontariatu na rzecz wszelkich przejawów kultury fizycznej (edukacji, rekreacji, fizjoterapii czy sportu). Żadna struktura, organiza-cja, czy system nie zastąpi ludzi pełnych pasji, tym bardziej, że w Europie aktyw-ność sportowa znacznie się deinstytu-cjonalizuje.

W nawiązaniu do ostatnich dwóch prezentacji prof. Andrzej Wiśniewski wyraził obawę o stan zdrowia dzieci w przypadku pozostawienia realizacji programu aktyw-ności fizycznej w Polsce w gestii wyłącznie środowisk lokalnych albo tylko rodziców. Również przekazał informację od Prorektora ds. Rozwoju Profesora Czesława Urba-nika z obrad naukowych gremiów medycznych, w których ostatnio uczestniczył, o nikłym zainteresowaniu środowiska medycznego aktywnością fizyczną, jako środ-kiem do utrzymania jakości i długości życia.

Następny referat wygłosił Pan Andrzej Kiełczewski, który przedstawił zebranym wnioski płynące z doświadczeń środowiska warszawskiego w zakresie oceny spraw-ności fizycznej dzieci i młodzieży. Autor stwierdził powolną, ale systematyczną dege-nerację społeczeństwa, która objawia się dzisiaj tym, że można spotkać młodych

-13-

ludzi, którzy nie potrafią biegać. Prelegent zadał pytanie, czy jeśli dziś Polski nie stać na realizację porządnego wychowania fizycznego, to będzie ją stać na budowę szpi-tali dla tych ludzi za kilkadziesiąt lat? Wyraził również obawę o zagrożenie polskiej populacji otyłością. Autor przyczyn spadku aktywności fizycznej młodego pokolenia upatruje w rozwoju technologicznym, a konkretnie zastąpieniu gier i zabaw rucho-wych grami komputerowymi itp.; zbyt obfitym odżywianiu i nadmiernym zwalnianiu dzieci przez rodziców i lekarzy z zajęć wychowania fizycznego. Jak można zaradzić negatywnemu zjawisku spadku kondycji fizycznej? Pan Kiełczewski proponuje, aby poprawić jakość prowadzonych zajęć wychowania fizycznego i jako jeden ze sposo-bów wskazuje modyfikację oceniania poprzez położenie nacisku na postępy moto-ryczne dziecka w odniesieniu do jego indywidualnych możliwości. Jest to system oceniania opracowany przez śp. Ludomira Nitkowskiego wychowawcy wielu pokoleń lekkoatletów. Zostanie on szczegółowo omówiony w ramach jednej z następnych debat.

OTWARTE FORUM DYSKUSYJNE

Główną część debaty rozpoczęło wystąpienie Pana Profesora Tadeusza Masz-czaka. Rozpoczynając Profesor nawiązał do wykładu inaugurującego obecny rok akademicki w AWF Warszawa wygłoszonego przez profesora Michała Kleibera – prezesa PAN – „Edukacja, kultura, sport”. Wskazał na doniosłą rolę edukacji inklu-zyjnej w rozwoju współczesnego społeczeństwa. Profesor wyraził przekonanie, że wiedza i świadomość społeczna odnośnie potrzeb w zakresie aktywności fizycznej powinna być wsparta tworzeniem pozytywnego klimatu wokół aktywności fizycznej i sportu, nie tylko przez działania edukacyjne, ale również medialne: programy radio-we i telewizyjne, organizowanie masowych imprez sportowych, tworzenie mody na grę w tenisa, na senioralną aktywność fizyczną itp. W badaniach zachowań zdrowot-nych w środowisku medycznym najlepszą postawą wykazali się pacjenci a najsłabszą lekarze, którym nie można odmówić świadomości zagrożeń wynikających z sedentar-nego trybu życia, lecz nie pociągającej za sobą żadnych działań. Pan Profesor wska-zał również, że rangę wychowania fizycznego buduje każdy nauczyciel. Od jego „kla-sy” zależy jak wiele przekaże swoim podopiecznym. Ale też praca nauczyciela musi się opierać o dobry, interesujący i sprawnie funkcjonujący system. Jako przykład pro-fesor Maszczak przywołał system wychowawczy harcerstwa stworzony przez Alek-sandra Kamińskiego, który jego zdaniem wspaniale angażował młodzież w działania na rzecz rozwoju własnego i innych. Profesor zachęcił do zapoznania się z celami Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej, który ma służyć propagowaniu między innymi aktywności fizycznej nie tylko wśród młodzieży, ale we wszystkich kręgach społecznych wykorzystując do tego celu ogólnodostępne medium komunika-cji, jakim jest Internet.

Prowadzący obrady Profesor Andrzej Wiśniewski poprosił o głos w dalszej czę-ści dyskusji pana dr. Waldemara Skowrońskiego. Wypowiedź dotyczyła badań „dużej motoryki” w trakcie rozwoju dziecka i wpływu jej poziomu na powodzenie, szczęście i socjalne zdolności dziecka w przyszłości. Pan Doktor wskazał szereg prowadzonych w świecie badań naukowych potwierdzających tę tezę. Przykład działań rządowych z Hong Kongu, który intensywnie wsparł rozwój motoryki dużej u dzieci w wieku 3 – 10 lat zaowocował znaczną poprawą ich zaradności w życiu społecznym po zakoń-

-14-

czeniu eksperymentu. Prelegent wspomniał o amerykańskim programie aktywności fizycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, jako kolejnym, pozy-tywnym wzorcu do wykorzystania w naszych realiach. W połączeniu z dobrze przygo-towanym do pracy nauczycielem podobne działania mogłyby w przyszłości przynieść wymierne efekty w obszarze zdrowia i zmiany stylu życia. Była to jednocześnie pro-pozycja wstępna tematu do dyskusji na następnej debacie.

Głos zabrały również osoby z sali. Jako pierwszy wypowiedział się przedstawi-ciel Ministerstwa Edukacji Narodowej, Pan Magister Wojciech Dobrowolski. W odpo-wiedzi na referat Profesora Frołowicza wskazał na obowiązujący system nadzoru pedagogicznego w postaci osoby dyrektora szkoły, nad którym nadzór sprawuje kura-tor oświaty, a nad nim z kolei minister edukacji. Jako narzędzie gromadzenia opinii i przedkładania inicjatyw wskazał stronę internetową MEN, na której praktycznie każ-dy może wyrazić swoje uwagi i zgłosić zastrzeżenia do sposobu realizacji wychowa-nia fizycznego przez nauczyciela. Zdaniem mówcy, największy wpływ na jakość reali-zowanego procesu wychowania fizycznego ma nauczyciel, który środki do jego reali-zacji w sposób atrakcyjny ma w wystarczającym stopniu zapewnione przez Minister-stwo. Mówca wskazał również na potrzebę budowania lepszej relacji pomiędzy szko-łą, nauczycielem a rodzicami, tak by wszystkie strony wspierały się w realizacji wspólnego celu.

W odpowiedzi Profesor Frołowicz powołując się na kontrolę NIK-u z lat 2007-2009 stwierdził, że wskazany przez MEN system nadzoru pedagogicznego nie działa. Kontrola ta wykazała brak nadzoru pedagogicznego nad pracą nauczyciela wycho-wania fizycznego ze strony dyrektorów w 90% przebadanych szkół. Powstał spór o reprezentatywność tych badań, gdyż przedstawiciel MEN-u sugerował, że próba badawcza była zbyt mała. Profesor Frołowicz wskazywał na potrzebę wspólnego działania wszystkich środowisk, w tym MEN-u, w celu poprawy sytuacji w edukacji fizycznej. Sugerował, wzorem doświadczeń krajów zachodnich, że dla działań specy-ficznych, a do takich należy realizacja edukacji fizycznej w systemie szkolnym, po-trzebne są szczególne normy i dyrektywy działania. Postanowienia ogólne to za mało, by oczekiwać powodzenia w realizacji programu edukacji fizycznej.

Następnie głos zabrała Pani Grażyna Rabsztyn – olimpijka, przedstawicielka Polskiego Komitetu Olimpijskiego, która podzieliła się ze słuchaczami swoimi do-świadczeniami z pracy trenerskiej w niemieckim klubie sportowym. Młodzież niemiec-ka w ostatnich dwóch latach nauki może wybrać rozszerzony program wychowania fizycznego z dodatkową częścią teoretyczną i zdawać ten przedmiot na maturze. Padło pytanie skierowane do MEN-u, czy jest możliwe, by w polskim systemie eduka-cyjnym uczeń mógł zdawać w szkołach mistrzostwa sportowego maturę z wychowa-nia fizycznego?

Pan Wojciech Dobrowolski udzielił odpowiedzi w imieniu własnym, że nie widzi możliwości wprowadzenia matury z wychowania fizycznego. Dodał, że jest w trakcie realizacji nowa koncepcja funkcjonowania szkół sportowych, ocena efektów pracy trenerskiej. Natomiast zagadnienia teoretyczne z wychowania fizycznego realizowane są w szkołach poprzez ścieżkę prozdrowotną. Każdy nauczyciel może opracować swój program i nic nie stoi na przeszkodzie, by czerpał ze wzorów innych niż polskie.

Pani Rabsztyn wyraziła obawę o poziom takiego międzyprzedmiotowego kształ-cenia, gdzie przekazanie wiedzy jest uzależnione od indywidualnych wyborów na-uczyciela.

-15-

Następnym głosem w dyskusji była wypowiedź Pani Adamaszek z Biura Rzecz-nika Praw Dziecka. Poparła ona inicjatywę zmiany odżywiania dzieci poprzez modyfi-kację działalności sklepików szkolnych, również poparła położenie nacisku w ocenia-niu dziecka z wychowania fizycznego za postęp w rozwoju motorycznym. Zwróciła uwagę na fakt, że choć wiele zadań zapisanych jest w dokumentach, to brakuje ich wprowadzenia do praktyki szkolnej, co rzeczywiście jest powodowane brakiem rze-telnego nadzoru pedagogicznego ze strony władz. Postulowała, by zbadano skutecz-ność wdrażania zmian systemowych i/lub szukano przyczyn ich niepowodzenia i do-piero dokonywano kolejnych modyfikacji – po rzetelnej ewaluacji. Następnym poru-szonym problemem przez Panią Adamaszek było faworyzowanie przez nauczyciela wychowania fizycznego uczniów uzdolnionych, kosztem tych słabszych, co powodo-wane jest ocenianiem nauczycieli przez pryzmat sukcesów sportowych uczniów. Na-leży to zmienić, zaczynając od sprawdzenia, jak szkoły realizują programy nauczania. Nadzór ma tu kluczowe znaczenie. Należy posłuchać, jakie zastrzeżenia wobec reali-zacji wychowania fizycznego formułuje sama młodzież (nieatrakcyjne zajęcia, baza lokalowa, brak możliwości ułożenia sensownego planu lekcji).

Pan Profesor Wiśniewski postulował o ścisłą współpracę Biura Rzecznika Praw Dziecka we wspólnych działaniach dla dobra dzieci. Pan Kiełczewski i Pani Adama-szek wskazywali na różne sytuacje edukacyjnej rzeczywistości, w których dziecko potrzebuje szczególnego, tzn. indywidualnego potraktowania. Edukowanie rodziców i dokształcanie nauczycieli, to priorytetowe działania w edukacji fizycznej.

Następnie głos zabrał Pan Magister Paweł Krawczyk, nauczyciel z 68 LO w Warszawie. Przywołał własne doświadczenia z próby zlikwidowania w jego szkole nagminnych zwolnień z wychowania fizycznego. Dzieciom posiadającym zwolnienia lekarskie przygotowano edukację w formie teoretycznej, aby choć zadbać o rozwój ich wiedzy i świadomości – zwolnienie lekarskie zwalnia wszak z ćwiczeń, a nie z myślenia. Rodzice wystosowali skargę do MEN-u, w której domagali się dla swoich pociech zwolnienia całkowitego z udziału w zajęciach. Ministerstwo wzięło stronę dzieci i rodziców, niwecząc tym samym pozytywną inicjatywę nauczycieli z tej szkoły. Przykład ten obrazuje brak zrozumienia, czym jest wychowanie fizyczne w najwyż-szych kręgach decydenckich obszaru kultury fizycznej. Budzi zniechęcenie do pracy wśród nauczycieli i podważa ich autorytet. Nic dziwnego, że młodzież nie poważa tego przedmiotu, jeśli nie poważa go Ministerstwo.

Pan Profesor Wiśniewski podsumował wypowiedź Pana Pawła Krawczyka stwierdzeniem, że tak naprawdę dziecko, które uczęszcza do szkoły na lekcje z in-nych przedmiotów, ma również możliwość - jak podaje wskazany powyżej przykład - uczestniczenia w wychowaniu fizycznym. Nie ma tym samym podstaw do zwolnienia ucznia z lekcji.

Jako następna, głos w debacie zabrała Pani Doktor Alicja Kostencka z Uniwer-sytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – wieloletni metodyk i nauczyciel, która dostrzegła szansę na poprawę obecnej sytuacji przez integralne podejście do rozwią-zania problemu. Należy połączyć jej zdaniem modę na sport z pomysłami systemo-wymi. Zmienić liczebność klas, które obecnie są przeładowane, przekonać dyrekto-rów do ważności kultury fizycznej gdyż tylko nieliczni dyrektorzy są świadomi działań, jakie należy podejmować w tym obszarze. Innym problemem jest to, że wielu nauczy-cieli nie zna podstawy programowej, nie wiedzą jak powinni pracować, a na szkolenia trafia niewielka liczba. Wielu z pozostałych nauczycieli interesuje się tylko wynikiem sportowym, gdyż za to docenia ich dyrekcja. Bywa w szkole tak, że ćwiczą na lekcji

-16-

tylko wytypowani najsprawniejsi uczniowie, a pozostałe dzieci siedzą na ławeczkach i przyglądają się kolegom. Tę sytuację mogło by poprawić wynagradzanie nauczycieli za powszechność uczestnictwa dzieci, a nie za wyniki sportowe. Doskonalenie zawo-dowe nauczycieli musi się zmienić i stać się powszechnym. Na praktykach pedago-gicznych widać, że nauczyciele-praktycy uczą się od studentów, którzy przyszli na praktyki. Zdaniem Pani Doktor należy włączyć wychowanie zdrowotne do wychowa-nia fizycznego w ramach modułu wprowadzonego przez podstawę programową i zacząć przekazywać uczniom również wiedzę z zakresu zdrowia. Na koniec wypo-wiedzi padła propozycja systemowych działań, w których istotną rolę do odegrania miałyby ministerstwo, media, dyrektorzy szkół oraz nauczyciele, którzy muszą być odpowiednio umotywowani.

Kolejną osobą, która zabrała głos w dyskusji była Pani Magister Barbara Cheł-mińska – wieloletni teoretyk i praktyk wychowania fizycznego wszystkich etapów edu-kacyjnych, pracująca ze studentami w Kolegium Nauczycielskim w Ciechanowie. Mówczyni nie widzi potrzeby tworzenia kolejnych przepisów i dokumentów. Jej zda-niem najważniejszym ogniwem procesu wychowania fizycznego jest nauczyciel. Są szkoły gdzie dzieci chcą ćwiczyć, mimo iż infrastruktura do realizacji zajęć jest bardzo skromna lub nie ma jej wcale. Nie baza szkoły, tylko nauczyciel decyduje o jakości procesu, jego podejście, a nie rozporządzenia i modyfikacje programów. Lekcje w szkołach są w większości źle prowadzone przez nauczycieli i to jest główna przyczy-na niskiej efektywności edukacji fizycznej. W wielu szkołach brakuje realizacji pod-stawy programowej, a proces wychowania fizycznego prowadzony jest chaotycznie i nieplanowo.

Następnie głos zabrała Pani Doktor Czesława Tukiendorf, Prorektor Wyższej Szkoły Edukacja w Sporcie. Student idąc do pracy najczęściej nie wprowadza w życie zdobytej wiedzy, tylko biernie dopasowuje się do tego, co w szkole zastaje. Ażeby zmienić wychowanie fizyczne w szkole trzeba zmieniać osobowość absolwenta uczelni kształcących nauczycieli wychowania fizycznego. W tym zawodzie najważ-niejsza jest chęć działania. Nie wystarczą wiedza i umiejętności. Nie raz Pani Rektor spotkała się na praktykach w szkole z potrzebą tłumaczenia studentom, że to co po-kazuje nauczyciel jest niestety niewłaściwe. Jeśli młody absolwent trafi do grona ta-kich nauczycieli szybko przejmie ich styl pracy. Tylko silna osobowość pozwala reali-zować poprawnie i skutecznie założone cele. Trzeba zatem dążyć do ukształtowania kreatywnej i wytrwałej osobowości w kandyda-tach do zawodu. Jako przykład podała wyniki badań wszystkich szkół gimnazjalnych w Białym-stoku, gdzie tylko w jed-nej zorganizowano dzie-ciom zajęcia do wyboru, mimo iż taki obowiązek nakłada nowa podstawa programowa. Minister-stwo powinno uruchomić skuteczny nadzór i sprawdzać jak realizo-wana jest podstawa pro-

-17-

gramowa, gdyż w większości szkół nie zrealizowano wcale zajęć do wyboru. Kolejny mankament szkolnego wychowania fizycznego to fakt, że nauczyciele nie chcą pro-wadzić lekcji z wszystkimi dziećmi, tylko preferują dzieci uzdolnione. Zarówno oni jak i szkoła są nagradzani wyłącznie za puchary zdobyte na szkolnych zawodach spor-towych. Dobrze prowadzone wychowanie fizyczne zaczyna naukę od podstaw i uczy dziecko jak ma stać, chodzić, siedzieć, nie mówiąc o bieganiu. Na przerwach w szko-le widać, że takiego wychowania estetycznego w polskiej szkole nie ma.

Tym wystąpieniem zamknięto otwarte forum dyskusyjne debaty, mimo iż chęt-nych da zabrania głosu było jeszcze kilka osób. Niestety czas wyznaczał tutaj nie-przekraczalne granice. Przewodniczący debaty przekazali głos Jego Magnificencji Rektorowi AWF Warszawa Profesorowi Andrzejowi Mastalerzowi.

ZAKOŃCZENIE OBRAD

Dziękując wszystkim za udział w debacie, Pan Rektor docenił wagę wysuwa-nych wniosków i postulatów. Podkreślił, że celem spotkania nie jest szukanie winnych obecnych problemów. Dyskusja dowiodła, że istnieje pilna potrzeba zmian w syste-mie i potrzeba kreowania mody na wychowanie fizyczne w szkole i poza szkołą. Wy-raził wiarę w to, że debaty doprowadzą do rozwiązania obecnie istniejących zanie-dbań w obszarze edukacji fizycznej, a to przełoży się na poprawę kondycji fizycznej i w konsekwencji zdrowia dzieci. Pan Rektor złożył obietnicę, że ze swej strony po-dejmie działania prowadzące przede wszystkim do większego zainteresowania dys-kutowanymi tu problemami czterech ministerstw, od których zależy stan wychowania fizycznego w Polsce.

Podsumowanie debaty znajdzie się na stronach internetowych Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej (ncbkf.pl/pliki – zakładka Debata…) a stosowny dokument zostanie przekazany gremiom zainteresowanym tematyką edukacji fizycz-nej dzieci i młodzieży.

Warszawa 7 grudnia 2012 roku.

Sylwia Nowacka-Dobosz Alicja Zarychta Janusz Dobosz Ryciny wg pomysłu Janusza Dobosza przygotowała Joanna Zaczyńska-Zaczyk

-18-

Załącznik nr 1.

LISTA UCZESTNIKÓW OBRAD

w kolejności alfabetycznej nazwisk i imion uczestników debaty

Abramek Dariusz, Zarząd Główny Szkolnego Związku Sportowego Adamaszek Zofia, mgr, Biuro Rzecznika Praw Dziecka Bara Antoni, Krajowa Federacja Sportu dla Wszystkich Bartkowiak Józef, mgr, Radny Sejmiku Województwa Lubuskiego; członek Komisji

Kultury, Edukacji i Kultury Fizycznej,członek Zarządu Polskiego Związku Piłki Siatkowejj

Błaszczuk Waldemar, mgr, Wyższa Szkoła Turystyki i Rekreacji Bonisławska Iwona, mgr, AWFiS Gdańsk Bosek Artur, Chabros Elżbieta, dr, Instytut Żywności i Żywienia Charzewska Jadwiga Alicja, prof., AWF Warszawa, Instytut Żywności i Żywienia Chełmińska Barbara, mgr, Kolegium Nauczycielskie w Ciechanowie Czajka Iza, mgr, SGGW i AWF Warszawa Czarniecka Renata, dr, AWF Warszawa Derbich Jolanta, dr, AWF Warszawa Dobosz Janusz, dr, AWF Warszawa Dobrowolski Wojciech, mgr, Ministerstwo Edukacji Narodowej Domarska Wiesława, mgr, AWF Warszawa Dzioban Katarzyna, dr, AWF Warszawa Fabisiak Joanna, Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Poseł na Sejm Rzecz-

pospolitej Polskiej Frołowicz Tomasz, prof. nzw. dr hab., AWFiS Gdańsk Garlej Aleksandra, AWF Warszawa Gębski Adam, mgr, Zespół Szkół Sportowych nr 50 Warszawa, AWF Warszawa Grabowska Gabriela, AWF Warszawa Gwarek Lucyna, mgr, AWF Warszawa Hanusz Halina, dr, AZS Zarząd Główny Iwański Tomasz, mgr, AWF Warszawa Jarzębkowski Patryk, AWF Warszawa Jaszczuk Robert Jacek, mgr, Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 w Sokołowie

Podlaskim Jurojć Przemysław, AWF Warszawa Kacprzyk Katarzyna, mgr, Ministerstwo Sportu i Turystyki Kalecińska Joanna, dr, AWF Warszawa Kalinowska-Piela Marzanna, mgr, Zespół Szkół nr 60 Warszawa Karczewska Magdalena Joanna, mgr, AWF Warszawa Kawa Andrzej, Kancelaria Prezydenta RP Kaźmierska-Kowalewska Kalina, AWF Warszawa Klukowski Krzysztof, prof., WAT, Instytut Optoelektroniki Kostencka Alicja Anna, dr, UKW w Bydgoszczy Kozdroń Ewa, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Krawczyk Paweł Janusz, mgr, LXVIII LO im. T. Chałubińskiego w Warszawie Krawczyk Wiesława, mgr, Sejmik Województwa Mazowieckiego

-19-

Krusiewicz Mirosław, mgr, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Edukacji Publicznej i Sportu

Kruszewski Marek, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Krynicki Bartłomiej, dr, AWF Warszawa Kurowska Ewa, mgr, Leś Anna, dr, AWF Warszawa Lipko Maria, mgr, AWF Warszawa Leszczyński Jacek, Szkoła Główna Straży Pożarnej Maciasz Władysław, dr, Mazur Zuzanna Maria, mgr, AWF Warszawa Mogiła-Lisowska Jolanta, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Molik Bartosz, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Muszkieta Radosław, prof. nzw. dr hab., Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

w Bydgoszczy Neuhorn Sławomir, dr, AWF Warszawa Niedek Ewa Małgorzata, lic., AWF Warszawa Nowacka-Dobosz Sylwia, dr, AWF Warszawa Ogonowska-Słodownik Anna, mgr, AWF Warszawa Olech Diana, AWF Warszawa Ostrowska Elżbieta, dr, AWF Warszawa Pacelt Zbigniew, Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, Członek Zarządu PKOL Pankowska-Koc Katarzyna Małgorzata, dr, MSCDN Wydział w Warszawie Perkowski Krzysztof, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Piotrowska Joanna, dr, Zespół Szkół Licealnych i Ekonomicznych nr 1 Piwowarczyk Kamila, mgr, AWF Warszawa Płoskonka Przemysław, mgr, AWF Warszawa Pogorzelska Małgorzata, mgr, AWFiS Gdańsk Polańczyk Piotr, mgr, Polczyńska Iga Zofia, mgr, AWF Warszawa Przewęda Ryszard, prof., AWF Warszawa Pyzel Grzegorz Wojciech, lic., AWF Warszawa Rabsztyn Grażyna, mgr, Polski Komitet Olimpijski Różycki Sebastian Paweł, mgr, AWF Warszawa Ryszkowska Aleksandra, mgr, AWF Warszawa Saczuk Jerzy, dr, AWF Warszawa WWFiS Biała Podlaska Skibniewski Stanisław, dr, AWF Warszawa Skowroński Waldemar, dr, AWF Warszawa Sozański Henryk, prof., AWF Warszawa Szark-Eckardt Mirosława, dr, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Świderska Dorota, AWF Warszawa Thiel Magdalena, lic., Warszawski Uniwersytet Medyczny Trzaskoma Zbigniew, prof. nzw. dr hab., AWF Warszawa Trzcińska Dorota Ewa, dr, AWF Warszawa Tukiendorf Czesława, dr, Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie Urbanik Czesław, prof., AWF Warszawa Urych Ilona, dr, AON w Warszawie, WSEWS w Warszawie Wasilczuk Beata, mgr, ZNP Mokotów Wysoczański Ryszard, dr, Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji Wysokińska Dominika, mgr,

-20-

Zarychta Alicja, doc., AWF Warszawa Zuchora Krzysztof, dr, AWF Warszawa Żukowska Hanna, dr, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Żukowski Ryszard, prof., AWF Warszawa, WWFiS Biała Podlaska