Czynniki stresowe Czynniki stresowe w pracy polskich imigrantów w pracy polskich imigrantów

zatrudnionych w Wielkiej Brytaniizatrudnionych w Wielkiej Brytanii

Praca magisterska napisana na kierunku Praca magisterska napisana na kierunku ‘Psychologia Biznesu’ na London Metropolitan University‘Psychologia Biznesu’ na London Metropolitan University

Maria Aleksandra SikorskaMaria Aleksandra Sikorska

Wrzesień 2007Wrzesień 2007

STRUKTURA PRACYSTRUKTURA PRACY

1. 1. WstępWstęp 1.1 Polska imigracja1.1 Polska imigracja

1.2 Stres w środowisku pracy1.2 Stres w środowisku pracy

2. 2. MetodologiaMetodologia 2.1 Założenia 2.1 Założenia 2.2 Projekt badania 2.2 Projekt badania 2.3 Pilotaż 2.3 Pilotaż 2.4 Dystrybucja i zbieranie wyników 2.4 Dystrybucja i zbieranie wyników 2.5 Profil badanych2.5 Profil badanych

3. 3. Wyniki badaniaWyniki badania 3.1 Wstęp3.1 Wstęp 3.2 Grupa I czynników3.2 Grupa I czynników 3.3 Grupa II czynników3.3 Grupa II czynników 3.4 Dodatkowe czynniki (grupa III)3.4 Dodatkowe czynniki (grupa III)

4. 4. DyskusjaDyskusja – nad czynnikami z grup I, II i III – nad czynnikami z grup I, II i III

5. 5. RefleksjeRefleksje 5.1 Zwiększanie świadomości5.1 Zwiększanie świadomości 5.2 Podstawy strategii radzenia sobie ze stresem5.2 Podstawy strategii radzenia sobie ze stresem 5.3 Podjęcie działań5.3 Podjęcie działań 5.4 Zakończenie5.4 Zakończenie

ŹRÓDŁAŹRÓDŁA

literatura przedmiotu dot. stresu zawodowego, literatura przedmiotu dot. stresu zawodowego, akulturacji akulturacji

periodyki i journale psychologiczno-socjologiczneperiodyki i journale psychologiczno-socjologiczne raporty Home Office, instutucji finansowychraporty Home Office, instutucji finansowych dokumenty Health & Safety Executivedokumenty Health & Safety Executive media (Guardian, Times, Polityka, BBC, polskie portale media (Guardian, Times, Polityka, BBC, polskie portale

informacyjne w Polsce i UK)informacyjne w Polsce i UK) materiały BUPA, BPSmateriały BUPA, BPS

CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004)IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004)

DANE DANE STATYSTYCZNE:STATYSTYCZNE:

ROK 2004, ROK 2004, PROGNOZY PROGNOZY RZĄDU BRYTYJSKIEGO:RZĄDU BRYTYJSKIEGO: 5-13 tys. osób na 5-13 tys. osób na rokrok

REALIA:REALIA:Od maja 2004 do kwietnia Od maja 2004 do kwietnia

’07 oficjalnie ’07 oficjalnie zarejestrowanych 630,000 zarejestrowanych 630,000 – w tym 65% Polaków– w tym 65% Polaków

Obecnie – nieoficjalne Obecnie – nieoficjalne szacunki: 1,500,000 (BBC)szacunki: 1,500,000 (BBC)

CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - 22 DEBATA PUBLICZNADEBATA PUBLICZNANEGATYWNE: NEGATYWNE:

– zalanie tanią siłą roboczą, zabieranie zalanie tanią siłą roboczą, zabieranie pracy Brytyjczykom, pracy Brytyjczykom,

– przeciążenie systemu socjalnego przeciążenie systemu socjalnego (szkoły, służba zdrowia, zasiłki)(szkoły, służba zdrowia, zasiłki)

– zwiększenie przestępczościzwiększenie przestępczości

CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - 33POZYTYWNEPOZYTYWNE

Pobudzenie wzrostu gospodarczegoPobudzenie wzrostu gospodarczego Wypełnienie braków kadrowychWypełnienie braków kadrowych Zapobiegnięcie anomaliom wynikającym z niedoboru Zapobiegnięcie anomaliom wynikającym z niedoboru

pewnych umiejętności na rynku pracy pewnych umiejętności na rynku pracy Zapobiegnięcie wzrostowi cen ropy, a w rezultacie Zapobiegnięcie wzrostowi cen ropy, a w rezultacie

poziom stóp procentowych niższy w latach 2004-06 (wg poziom stóp procentowych niższy w latach 2004-06 (wg Bank of England)Bank of England)

Koszty kredytow hipotecznych byłyby co najmniej o pół Koszty kredytow hipotecznych byłyby co najmniej o pół procenta wyższe, gdyby nie imigranci (raport Ernst & procenta wyższe, gdyby nie imigranci (raport Ernst & Young, 2006)Young, 2006)

Zwiększenie potrzeb mieszkalnictwa (prognozy rządowe Zwiększenie potrzeb mieszkalnictwa (prognozy rządowe podają wzrost liczby mieszkań o 20%)podają wzrost liczby mieszkań o 20%)

Odmłodzenie starzejącej się populacji mieszkańców UKOdmłodzenie starzejącej się populacji mieszkańców UK Rozpoczęcie od lat unikanej debaty nt. stanu brytyjskiej Rozpoczęcie od lat unikanej debaty nt. stanu brytyjskiej

edukacji technicznej i zawodowejedukacji technicznej i zawodowej

CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ CHARAKTERYSTYKA POLSKIEJ IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - IMIGRACJI (FALA PO MAJU 2004) - 44Cechy pokolenia imigrantów ‘04 Cechy pokolenia imigrantów ‘04

mobilność, elastyczność, zdolność mobilność, elastyczność, zdolność przystosowania sięprzystosowania się

pracowitość i sumiennośćpracowitość i sumienność wszechstronnośćwszechstronność młody wiek młody wiek wysokie wykształcenie (82% w wieku 18-wysokie wykształcenie (82% w wieku 18-

34 lat oraz posiadających wykształcenie 34 lat oraz posiadających wykształcenie średnie lub wyższe)średnie lub wyższe)

zdeterminowanie i ambicjazdeterminowanie i ambicja

STRES ZAWODOWY STRES ZAWODOWY (ORGANISATIONAL STRESS)(ORGANISATIONAL STRESS)

SKALA PROBLEMU – DANE SKALA PROBLEMU – DANE LICZBOWELICZBOWEwg HSE, 2006 wg HSE, 2006 (Health and (Health and Safety Executive - Safety Executive - agencja rządowa d/s bezpieczeństwa i zdrowia w agencja rządowa d/s bezpieczeństwa i zdrowia w pracy):pracy): 1 na 6 osób1 na 6 osób uważa, że ich praca jest uważa, że ich praca jest bardzo/ogromnie stresującabardzo/ogromnie stresująca u u 500 tysięcy osób500 tysięcy osób stwierdzono stwierdzono choroby związane bezpośrednio ze choroby związane bezpośrednio ze stresem w pracystresem w pracy 10 i pół miliona dni10 i pół miliona dni rocznie jest rocznie jest straconych z powodu nieobecności straconych z powodu nieobecności pracownikówpracowników ££ 370 milionów 370 milionów to koszt dla to koszt dla pracodawców związany z powyższymi pracodawców związany z powyższymi faktamifaktami

STRES ZAWODOWY STRES ZAWODOWY (ORGANISATIONAL STRESS)(ORGANISATIONAL STRESS) 22

Cechy stanowiska pracy (role characteristics):Cechy stanowiska pracy (role characteristics): konflikt wymagań, konflikt wymagań, odpowiedzialność, przeciążenie pracą, wykorzystanie kwalifikacji odpowiedzialność, przeciążenie pracą, wykorzystanie kwalifikacji (praca poniżej, powyżej osiągniętych kwalifikacji)(praca poniżej, powyżej osiągniętych kwalifikacji)

Cechy pracy (job characteristics):Cechy pracy (job characteristics): tryb i warunki pracy (godziny pracy, tryb i warunki pracy (godziny pracy, zmiany), zróżnicowanie zadań, powtarzalność, presja czasu zmiany), zróżnicowanie zadań, powtarzalność, presja czasu

Relacje:Relacje: z przełożonymi, współpracownikami, podwładnymi, klientami, z przełożonymi, współpracownikami, podwładnymi, klientami, dostawcami, komunikacja na tych szczeblach, równowaga między dostawcami, komunikacja na tych szczeblach, równowaga między pracą pracą a życiem prywatnym (work-life balance)a życiem prywatnym (work-life balance)

Wsparcie i docenienie:Wsparcie i docenienie: informacje zwrotne (feedback), treningi, informacje zwrotne (feedback), treningi, szkolenia, rozwój i planowanie kariery, wynagrodzenie i jego szkolenia, rozwój i planowanie kariery, wynagrodzenie i jego dodatkowe elementy, nagrody, poczucie bezpieczeństwa/stabilizacjidodatkowe elementy, nagrody, poczucie bezpieczeństwa/stabilizacji

Struktura i kultura:Struktura i kultura: hierarchia, pozycja, zaangażowanie, uczestnictwo, hierarchia, pozycja, zaangażowanie, uczestnictwo, konflikty sił i wplywów, polityka, zmiany, komunikacja, style konflikty sił i wplywów, polityka, zmiany, komunikacja, style zarządzania zarządzania i kierowania, technologiai kierowania, technologia

Symptomy stresu Symptomy stresu na poziomie indywidualnym na poziomie indywidualnym (przykłady): (przykłady):

Fizyczne:Fizyczne: bóle głowy, przemęczenie, problemy ze snem, bóle głowy, przemęczenie, problemy ze snem, zawroty głowy, mdłości, problemy żołądkowe, trawienne, zawroty głowy, mdłości, problemy żołądkowe, trawienne, napięcie mięśni (kręgosłupa, szyi), obniżona odporność, napięcie mięśni (kręgosłupa, szyi), obniżona odporność, zgrzytanie zębamizgrzytanie zębami

Emocjonalne:Emocjonalne: zdenerwowanie, napięcie, frustracja, zmiany zdenerwowanie, napięcie, frustracja, zmiany nastroju, koszmary, rozdrażnienie, depresja, zamartwianie nastroju, koszmary, rozdrażnienie, depresja, zamartwianie się, obniżone poczucie własnej wartościsię, obniżone poczucie własnej wartości

Duchowe:Duchowe: poczucie pustki, brak sensu istnienia, brak poczucie pustki, brak sensu istnienia, brak znaczenia, kierunku drogi życiowej, nieumiejętność znaczenia, kierunku drogi życiowej, nieumiejętność przebaczenia, cynizm, potrzeba wykazania się za wszelką przebaczenia, cynizm, potrzeba wykazania się za wszelką cenę, negatywny dialog ze sobącenę, negatywny dialog ze sobą

Umysłowe/mentalne:Umysłowe/mentalne: problemy z pamiecią, słaba problemy z pamiecią, słaba koncentracja, niska wydajność pracy, niezrozumienie, koncentracja, niska wydajność pracy, niezrozumienie, zagmatwanie, zamęt, dezorientacja, brak kreatywności, zagmatwanie, zamęt, dezorientacja, brak kreatywności, nudanuda

Behawioralne:Behawioralne: agresja, izolacja, brak zaufania, agresja, izolacja, brak zaufania, nietolerancja, nieumiejętność ustalania priorytetów i nietolerancja, nieumiejętność ustalania priorytetów i zarządzania czasem, problemy z podejmowaniem decyzjizarządzania czasem, problemy z podejmowaniem decyzji

Konsekwencje stresu Konsekwencje stresu na poziomie organizacji: na poziomie organizacji:

Wysoka absencja Wysoka absencja Wysoka rotacja pracowników (turnover)Wysoka rotacja pracowników (turnover) Niskie zaangażowanieNiskie zaangażowanie Niska wydajność i jakość pracyNiska wydajność i jakość pracy Błędy, pomyłki, wypadkiBłędy, pomyłki, wypadki Szkody na wizerunku pracodawcy, Szkody na wizerunku pracodawcy,

niedbanie o dobre imię firmyniedbanie o dobre imię firmy Skargi i zażalenia od klientówSkargi i zażalenia od klientów StrajkiStrajki Powództwa sądowePowództwa sądowe

METODOLOGIA METODOLOGIA 1. 1. ZAŁOŻENIAZAŁOŻENIA– Metody jakościoweMetody jakościowe (wskazane pod względem dotarcia do głębi problemów: (wskazane pod względem dotarcia do głębi problemów:

wywiady, rozmowy z użyciem np. ‘repertory grid’ na zbadanie schematów wywiady, rozmowy z użyciem np. ‘repertory grid’ na zbadanie schematów poznawczych)poznawczych)

– Metoda ilościowaMetoda ilościowa zastosowana w badaniu – optymalna, ze względu na zastosowana w badaniu – optymalna, ze względu na rozmiar próby i ograniczenia środków, ramy lokalizacyjne oraz czasowerozmiar próby i ograniczenia środków, ramy lokalizacyjne oraz czasowe

– Zastosowanie Zastosowanie elementu jakościowegoelementu jakościowego w postaci pytań otwartych w postaci pytań otwartych– Zbadanie konkretnych Zbadanie konkretnych dziedzin sfery życia polskiego pracownikadziedzin sfery życia polskiego pracownika w oparciu o w oparciu o

czynniki stresowe wyróżnione przez HSE oraz kontekst kulturowo-społeczny czynniki stresowe wyróżnione przez HSE oraz kontekst kulturowo-społeczny dotyczący polskiej imigracjidotyczący polskiej imigracji

2. 2. STRUKTURA KWESTIONARIUSZASTRUKTURA KWESTIONARIUSZA– Badane dziedziny: komunikacja, czynniki kulturowe, wsparcie, relacje, Badane dziedziny: komunikacja, czynniki kulturowe, wsparcie, relacje,

samorealizacja, czynniki finansowe oraz innesamorealizacja, czynniki finansowe oraz inne– Rodzaje pytań i odpowiedzi: pojedyńczego, wielokrotnego wyboru, tabele – Rodzaje pytań i odpowiedzi: pojedyńczego, wielokrotnego wyboru, tabele –

wymiar poziomy i pionowy, pytania otwartewymiar poziomy i pionowy, pytania otwarte– Język: wersja pierwotna stworzona w języku angielskim, wersja polska – dla Język: wersja pierwotna stworzona w języku angielskim, wersja polska – dla

respondentówrespondentów– Dostępność kwestionariusza: początkowo online, później również na papierzeDostępność kwestionariusza: początkowo online, później również na papierze

METODOLOGIAMETODOLOGIA

3. 3. ETAP PILOTAŻOWY ETAP PILOTAŻOWY 2 tygodnie, 11 osób oceniających2 tygodnie, 11 osób oceniających Sprawdzenie: spójności, adekwatności, jasności, rzetelności Sprawdzenie: spójności, adekwatności, jasności, rzetelności

pytań, rozmieszczenia (layout), języka, stylistyki, błędów pytań, rozmieszczenia (layout), języka, stylistyki, błędów merytorycznych i gramatycznychmerytorycznych i gramatycznych

Zmiany, sugestieZmiany, sugestie Elementy usunięte/dodaneElementy usunięte/dodane

4. 4. DYSTRYBUCJA ANKIETYDYSTRYBUCJA ANKIETY Kanały dystrybucjiKanały dystrybucji Specyficzna próba respondentów – uzyskana jako efekt wymogu Specyficzna próba respondentów – uzyskana jako efekt wymogu

wypełnienia kwestionariusza online wypełnienia kwestionariusza online Dodatkowy kanał dystrybucji – aby umożliwić wypełnienie Dodatkowy kanał dystrybucji – aby umożliwić wypełnienie

ankiety również jednostkom nie mającym dostępu do internetu ankiety również jednostkom nie mającym dostępu do internetu oraz niezbyt biegłym w obsłudze komputera oraz niezbyt biegłym w obsłudze komputera

PROFIL ANKIETOWANYCHPROFIL ANKIETOWANYCH Analizą objęto Analizą objęto 142 osoby142 osoby (ok. 420 zaproszonych), wskaźnik odpowiedzi (ok. 420 zaproszonych), wskaźnik odpowiedzi ~ ~

33%33% Teren próby / Teren próby / zamieszkaniezamieszkanie

(nie było (nie było przedmiotem przedmiotem badań) badań)

Głównie LondynGłównie Londyn (oraz (oraz Derby, Leicester, Derby, Leicester, Manchester, Bournemouth, BrightonManchester, Bournemouth, Brighton))

PłećPłeć 65%65% kobietykobiety

WiekWiek blisko 84% blisko 84% osoby pomiędzy 20-30 rokiem życiaosoby pomiędzy 20-30 rokiem życia

Relacje Relacje rodzinnerodzinne

24% 24% 63% z tych, którzy 63% z tych, którzy mają mają 83% 83%

Nie ma partneraNie ma partneraMieszka z partnerem w UK (pozostałe Mieszka z partnerem w UK (pozostałe 27% - związki na odległość)27% - związki na odległość)Nie ma dzieciNie ma dzieci

ZatrudnienieZatrudnienie Pełen etat Pełen etat Na czas Na czas nieokreślonynieokreślonyBezpośrednio przez Bezpośrednio przez pracodawcępracodawcę

68%68%78%78%

76%76%

WykształcenieWykształcenie 84% 84% W tym: 72% W tym: 72% 12% 12%

PosiadaPosiada wykszta wykształłcenie wycenie wyżższeszemagistermagisterllicencjaticencjat

WYNIKI BADAŃ – WYNIKI BADAŃ – 5 GŁÓWNYCH CZYNNIKÓW 5 GŁÓWNYCH CZYNNIKÓW STRESUSTRESU1.1. Komunikacja i adaptacja Komunikacja i adaptacja

kulturowakulturowa2.2. Wykorzystanie umiejętności i Wykorzystanie umiejętności i

kwalifikacjikwalifikacji3.3. Cechy wykonywanej pracy Cechy wykonywanej pracy 4.4. WsparcieWsparcie5.5. Relacje z innymiRelacje z innymi

Dodatkowe czynniki i Dodatkowe czynniki i spostrzeżenia spostrzeżenia Czynniki finansoweCzynniki finansowe Poziom doświadczonych ostatnio Poziom doświadczonych ostatnio

symptomów stresusymptomów stresu Sposoby relaksowania sięSposoby relaksowania się Najbardziej lubiane / nielubiane Najbardziej lubiane / nielubiane

elementy pracyelementy pracy

(1) (1) Komunikacja i adaptacja Komunikacja i adaptacja kulturowa kulturowa – zidentyfikowane problemy:– zidentyfikowane problemy: Kompetencja językowa:Kompetencja językowa: 38%38% - dobra, - dobra, 36%36% - płynna, - płynna, 20%20% - -

podstawowa, 6% słaba (najniżej zostały ocenione umiejętności pisania podstawowa, 6% słaba (najniżej zostały ocenione umiejętności pisania i czytania)i czytania)

„„Nie przyzwyczaiłam/em sięNie przyzwyczaiłam/em się do życia w tym kraju i czuję, że ma to do życia w tym kraju i czuję, że ma to negatywny wpływ na moją pracę”negatywny wpływ na moją pracę” – – 35%35%

„„Czuję się gorsza/yCzuję się gorsza/y w swojej pracy ze względu na pewne w swojej pracy ze względu na pewne konteksty konteksty kulturowe/społeczne/historycznekulturowe/społeczne/historyczne, których nie jestem w pelni , których nie jestem w pelni swiadoma/y”swiadoma/y” – – 38%38%

„„Istnieją w mojej pracy pewne Istnieją w mojej pracy pewne normy i zasadynormy i zasady, których nie do końca , których nie do końca rozumiem i powodują one, że rozumiem i powodują one, że czuję się niepewnieczuję się niepewnie”” – – 51%51%

„„Czuję, że jako Polak jestem gorsza/y w porównaniu z innymi Czuję, że jako Polak jestem gorsza/y w porównaniu z innymi pracownikami biorąc pod uwagę pracownikami biorąc pod uwagę pewność siebie i siłę przebiciapewność siebie i siłę przebicia”” – – 52%52%

(2) Wykorzystanie umiejętności i (2) Wykorzystanie umiejętności i kwalifikacji - zidentyfikowane kwalifikacji - zidentyfikowane problemy:problemy:

01020304050607080

Magist

er 72

%

Licencja

t 12%

Inne 4%

Doktor

1%

Najwyższe uzyskane wykształcenie (%)

Wykonywanie pracy poniżej swoich Wykonywanie pracy poniżej swoich kwalifikacjikwalifikacji

„„Uważam, że jestem zbyt wysoko wykwalifikowana/y Uważam, że jestem zbyt wysoko wykwalifikowana/y

do wykonywania mojej obecnej pracy”:do wykonywania mojej obecnej pracy”:

Zdecydowanie się Zdecydowanie się zgadzamzgadzam

48.4%48.4%

Zgadzam sięZgadzam się 20.2%20.2%Nie jestem pewna/yNie jestem pewna/y 15.3%15.3%Nie zgadzam sięNie zgadzam się 11.3%11.3%Zdecydowanie się Zdecydowanie się nie zgadzamnie zgadzam

4.8%4.8%

Profil ukończonych studiów:Profil ukończonych studiów:

finanse/ekonomia 22

psychologia 15

socjologia 13

bankowość/Księgowość 10

marketing i zarzadzanie 9

lingwistyka, filologia angielska 8

prawo 8

pedagogika 7

biologia, chemia oraz inne nauki przyrodnicze 7

politologia 6

inżynieria (samochodów, maszyn) 4

informatyka 4

turystyka 3

medycyna 2

wychowanie fizyczne (AWF) 1

Liczba wszystkich respondentów: 119(Liczba ta zawiera rownież tych, którzy ukończyli 2

kierunki – 8 osób)

Wykorzystanie umiejętności i Wykorzystanie umiejętności i kwalifikacji – przykładowe kwalifikacji – przykładowe odpowiedzi:odpowiedzi: „„Pracuję w swoim Pracuję w swoim wyuczonym zawodziewyuczonym zawodzie”” – –

32%32% „„Mogę Mogę wykorzystać wiedzę i doświadczeniewykorzystać wiedzę i doświadczenie

zdobyte wcześniej w Polsce”zdobyte wcześniej w Polsce” – – 47%47% „„Jestem Jestem dumna/ydumna/y ze swojej pracy” ze swojej pracy” – – 25%25% „„Sadzę, że Sadzę, że marnuję swoją karierę zawodowąmarnuję swoją karierę zawodową

pozostając w mojej obecnej pracy”pozostając w mojej obecnej pracy” – – 62%62%

Wykorzystanie umiejętności i Wykorzystanie umiejętności i kwalifikacji – uwagi:kwalifikacji – uwagi: Zjawisko „deprecjacji kwalifikacji”Zjawisko „deprecjacji kwalifikacji” (‘ (‘de-skilling’de-skilling’) ) Niezwykły profilNiezwykły profil- bardzo mlodzi – 84% w wieku 20-30 latbardzo mlodzi – 84% w wieku 20-30 lat- pewni siebie i ambitni – 75% wierzy w siebie i pewni siebie i ambitni – 75% wierzy w siebie i

osiągnięcie swoich celówosiągnięcie swoich celów- wysoko wykwalifikowani i wykonujacy fizyczne, nisko wysoko wykwalifikowani i wykonujacy fizyczne, nisko

płatne pracepłatne prace Utrudnienia instytucjonalneUtrudnienia instytucjonalne (selektywna kontrola (selektywna kontrola

dopuszczania do wyższych stanowisk, określone przez dopuszczania do wyższych stanowisk, określone przez S. Currie jako tzw: S. Currie jako tzw: ‘endemic professional gatekeeping’)‘endemic professional gatekeeping’)

Element błędnego kołaElement błędnego koła – praca na zmiany, obowiązki – praca na zmiany, obowiązki domowe, brak czasu na naukę języka – potęgują domowe, brak czasu na naukę języka – potęgują poczucie bezsensu, marnowania się, żalu poczucie bezsensu, marnowania się, żalu

WyzwanieWyzwanie dla profesjonalistow HR oraz dla profesjonalistow HR oraz ‘talent ‘talent management’management’

(3) Cechy wykonywanej pracy(3) Cechy wykonywanej pracy PLUSY: jasność wyznaczonych obowiązków: ok PLUSY: jasność wyznaczonych obowiązków: ok 90%,90%, dobre warunki dobre warunki

BHP: BHP: ok 70%ok 70% MINUSY: MINUSY: - Monotonność, bezsensowność zadań i ich małe znaczenieMonotonność, bezsensowność zadań i ich małe znaczenie: : 61%61%- Przepracowanie:Przepracowanie: 70%70%- „„Moja praca jest Moja praca jest interesująca i stymulująca”interesująca i stymulująca”

TAK: 18%TAK: 18%NIE: NIE: 53%53%NIE JESTEM PEWNA/Y: NIE JESTEM PEWNA/Y: 29%29%

Cechy wykonywanej pracy – Cechy wykonywanej pracy – uwagiuwagi

Problem motywacji Problem motywacji Potrzeba osiągnięć i sukcesówPotrzeba osiągnięć i sukcesów ‘‘NNotoryczna pracowitootoryczna pracowitośćść

i wszechstronnoi wszechstronnośćść Polak Polakóóww’’ - - cytatcytat z wypowiedzi z wypowiedzi„„Problem z nami, polskim pracownikami polega na tym, żeProblem z nami, polskim pracownikami polega na tym, że często od razu często od razu

zdradzamy się z naszymi wszystkimi umiejętnościami i jesteśmy zbyt zdradzamy się z naszymi wszystkimi umiejętnościami i jesteśmy zbyt skorzy by się wykazać. Często nigdy nie docenieni w naszym kraju, tutaj skorzy by się wykazać. Często nigdy nie docenieni w naszym kraju, tutaj staramy się robić wiele czynności jednocześnie, jak szaleni, wykonujemy staramy się robić wiele czynności jednocześnie, jak szaleni, wykonujemy co najmniej półtora etatu, mając oczywiście płacone za jeden. Ale to fakt, co najmniej półtora etatu, mając oczywiście płacone za jeden. Ale to fakt, możemy rzeczywiscie wykonywać wiele prac jednym palcem i brać na możemy rzeczywiscie wykonywać wiele prac jednym palcem i brać na siebie nawet więcej obowiązków... aż do czasu, gdy nasz brytyjski siebie nawet więcej obowiązków... aż do czasu, gdy nasz brytyjski pracodawca jest już kompletnie zaskoczony jak to możliwe, a my pracodawca jest już kompletnie zaskoczony jak to możliwe, a my kończymy zarządzając całym jego biurem, wykonując pracę, do której tak kończymy zarządzając całym jego biurem, wykonując pracę, do której tak naprawdę on musiałby zatrudnić 3 osoby. A potem... po prostu umieramy naprawdę on musiałby zatrudnić 3 osoby. A potem... po prostu umieramy ze stresu i wycieńczenia.”ze stresu i wycieńczenia.”

(4) Wsparcie otrzymywane w pracy(4) Wsparcie otrzymywane w pracy

STWIERDZENIESTWIERDZENIE Zgadzam się %Zgadzam się % Nie zgadzam się Nie zgadzam się % %

„„Czuję się doceniana/y i Czuję się doceniana/y i szanowana/y przez szanowana/y przez pracodawcę”pracodawcę”

2525 4141

Szkolenia i możliwości Szkolenia i możliwości podnoszenia kwalifikacji w podnoszenia kwalifikacji w pracy pracy

2222 5454

Zachęta ze strony pracodawcy Zachęta ze strony pracodawcy 2626 4444Regularnie oceniana praca i Regularnie oceniana praca i wskazówki poprawy od wskazówki poprawy od pracodawcypracodawcy

3838 4242

„„Mogę polegać i liczyć na Mogę polegać i liczyć na pomoc/ wsparcie mojego pomoc/ wsparcie mojego przelożonego”przelożonego”

3434 3636

(5) Relacje(5) Relacje

STWIERDZENIE / PROBLEMSTWIERDZENIE / PROBLEM TAK %TAK % NIE %NIE % Nie Nie jestem jestem pewna/y pewna/y %%

Wyizolowanie w pracy Wyizolowanie w pracy 4242 2121 3737„„Mogę swobodnie rozmawiać z szefem jeśli Mogę swobodnie rozmawiać z szefem jeśli coś mnie zdenerwowało / nie podoba mi się w coś mnie zdenerwowało / nie podoba mi się w pracy”pracy”

3737 4040 2323

Czuję się traktowana/y niesprawiedliwie w Czuję się traktowana/y niesprawiedliwie w pracypracy

4848 3030 2222

Spędzam niewystarczająco dużo czasu z moją Spędzam niewystarczająco dużo czasu z moją rodziną/bliskimirodziną/bliskimi

5454 2020 2626

Sposoby relaksowania sięSposoby relaksowania się

W celu uspokojenia się/zrelaksowania stosuję poniższe sposoby:W celu uspokojenia się/zrelaksowania stosuję poniższe sposoby:

CZYNNOŚĆ Często (%) Czasami (%) Rzadko (%) Nigdy (%)

Rozmawiam z przyjacielem 47 35 15 2Słucham muzyki 47 32 16 5Czytam książkę 33 33 26 7Biegam/uprawiam inny sport 20 34 27 18Jem 20 24 34 20Idę do pubu 5 34 38 22Słucham radia 24 24 26 25Oglądam TV 17 32 27 32Modlę się 25 21 24 30Piję alkohol 5 34 30 31Palę 12 31 4 52Stosuję medytację (np yoga) 4 10 4 82Biorę środki uspokajające 2 1 6 90

Aspekty finansoweAspekty finansoweWYPOWIEDŹWYPOWIEDŹ Zgadzam Zgadzam

się %się %

Nie Nie zgadzam zgadzam się %się %

Nie jestem Nie jestem pewna/y %pewna/y %

„„Jestem zadowolona/y z moich obecnych Jestem zadowolona/y z moich obecnych zarobków”zarobków”

4343 3737 2020

„„Czuję, ze moje życie w UK jest zdominowane Czuję, ze moje życie w UK jest zdominowane przez zarabianie i oszczędzanie tak wiele, jak przez zarabianie i oszczędzanie tak wiele, jak to tylko możliwe”to tylko możliwe”

4646 3333 2121

„„Czuję się odpowiedzialna/y za finansowe Czuję się odpowiedzialna/y za finansowe wspieranie moich najbliższych”wspieranie moich najbliższych”

4444 3131 2525

Poziom doświadczonych Poziom doświadczonych ostatnio symptomów ostatnio symptomów stresustresu (czynniki fizyczne, zdrowotne) (czynniki fizyczne, zdrowotne)Doświadczone ostatnio problemy zdrowotne:Doświadczone ostatnio problemy zdrowotne: Odsetek Odsetek

odpowiedzi odpowiedzi twierdzących (%):twierdzących (%):

Uczucie zmęczenia i wyczerpaniaUczucie zmęczenia i wyczerpania 9090Trudności w logicznym myśleniu i podejmowaniu decyzjiTrudności w logicznym myśleniu i podejmowaniu decyzji 5353Trudności w zasypianiu/spaniuTrudności w zasypianiu/spaniu 4848Obniżone poczucie zaangażowania i zadowoleniaObniżone poczucie zaangażowania i zadowolenia 8686Trudności z koncentracjąTrudności z koncentracją 8282Poddenerwowanie i napięciePoddenerwowanie i napięcie 8181Bóle głowyBóle głowy 7171Bóle kręgosłupa/szyiBóle kręgosłupa/szyi 6262Problemy z sercem/ciśnieniemProblemy z sercem/ciśnieniem 2121Problemy żołądkowe/z trawieniemProblemy żołądkowe/z trawieniem 4343Obniżona odporność (np. częste przeziębienia)Obniżona odporność (np. częste przeziębienia) 4747

Najbardziej lubiane Najbardziej lubiane elementy pracy elementy pracy – cytowane odpowiedzi– cytowane odpowiedzi LudzieLudzie ZarobkiZarobki WolnośćWolność RozwójRozwój ElastycznośćElastyczność Godziny pracyGodziny pracy Nowe Nowe

doświadczeniadoświadczenia Praca z klientemPraca z klientem NiezależnoscNiezależnosc

Wielokulturowe Wielokulturowe środowisko pracy środowisko pracy

KreatywnośćKreatywność Praca w zespolePraca w zespole OdpowiedzialnośćOdpowiedzialność PrestiżPrestiż OtwartośćOtwartość Praca biurowaPraca biurowa SzkoleniaSzkolenia

Najbardziej Najbardziej nienielubiane lubiane elementy pracy elementy pracy – cytowane odpowiedzi– cytowane odpowiedzi Komunikacja Komunikacja Niskie wynagrodzenieNiskie wynagrodzenie MonotoniaMonotonia Praca poniżej moich Praca poniżej moich

kwalifikacjikwalifikacji Przeciążenie pracąPrzeciążenie pracą Brak wsparciaBrak wsparcia Okropny szefOkropny szef PolitykaPolityka ZazdrośćZazdrość

Brak perspektyw Brak perspektyw PlotkiPlotki DyskryminacjaDyskryminacja NudaNuda Powtarzalność Powtarzalność

zadańzadań Brak rozwojuBrak rozwoju ‘‘Tzw targety’Tzw targety’ NiesprawiedliwośćNiesprawiedliwość

WnioskiWnioski praktyczne praktyczne

Potrzeba zwiększenia świadomości na temat Potrzeba zwiększenia świadomości na temat rozmiaru i wagi problemu stresu w pracy:rozmiaru i wagi problemu stresu w pracy:

Informacja zwrotna dla respondentów ankiety Informacja zwrotna dla respondentów ankiety (raport, grupy dyskusyjne)(raport, grupy dyskusyjne)

Artykuły (prasa)Artykuły (prasa) Kontakt z instytucjamiKontakt z instytucjami BroszuraBroszura Sesje doradztwa zawodowegoSesje doradztwa zawodowego Telefon zaufania (helpline)Telefon zaufania (helpline)

Podstawy strategii: Podstawy strategii: ujecie holistyczne oraz CBT – cognitive behaviour ujecie holistyczne oraz CBT – cognitive behaviour therapy (terapia poznawczo-behawioralna) therapy (terapia poznawczo-behawioralna)

CIAŁOCIAŁOTechniki oddychaniaTechniki oddychania Pozycja oraz mowa ciałaPozycja oraz mowa ciałaAktywność fizycznaAktywność fizycznaOdpoczynekOdpoczynekWłasciwe odżywianie sięWłasciwe odżywianie sięErgErgonomia miejsca pracyonomia miejsca pracy

DUSZADUSZASamoświadomośćSamoświadomość Poczucie własnej wartościPoczucie własnej wartościMedytacjaMedytacjaKontemplacjaKontemplacjaKierowanie swoimi uczuciamiKierowanie swoimi uczuciamiRozwój osobowościRozwój osobowości

UMYSUMYSŁŁKoncentracjaKoncentracjaPamięćPamięćTechniki wizualizacji i afirmacjiTechniki wizualizacji i afirmacjiStumulacja kulturalnaStumulacja kulturalnaPozytywne i racjonalne mysleniePozytywne i racjonalne myslenieRozwój intelektualnyRozwój intelektualny

UMIEJUMIEJĘĘTNOTNOŚŚCICIKomunikacjaKomunikacja Wyznaczanie celów i priorytetówWyznaczanie celów i priorytetówPPodejmowanie decyzji odejmowanie decyzji Zarządzanie czasemZarządzanie czasemAsertywnośćAsertywnośćBudowanie zespołuBudowanie zespołu

PRACAPRACAAnaliza stanowiska pracyAnaliza stanowiska pracyPlanowanie swojego rozwojuPlanowanie swojego rozwojuSatysfakcjaSatysfakcjaDelegowanie obowiDelegowanie obowiązązkkóówwUczestniczenieUczestniczenie

INNI LUDINNI LUDZIEZIERozwijanie kontaktRozwijanie kontaktówówUczenie siUczenie sięę dobroczynno dobroczynnościściNegocjowanie i zasada obustronnych korzyNegocjowanie i zasada obustronnych korzyściściWspóWspółłdziadziałłanieanieKomunikacja empatycznaKomunikacja empatycznaTolerancja i zrozumienieTolerancja i zrozumienie