PATOLOGIA Rudolf Virchow (1821 - 1902) Robert Koch (1843 - 1910)
CZEGO MOŻE WYMAGAĆ KLINICYSTA OD PATOLOGAe-onkologia.am.wroc.pl/docs/klin_od_patolog.pdf ·...
Transcript of CZEGO MOŻE WYMAGAĆ KLINICYSTA OD PATOLOGAe-onkologia.am.wroc.pl/docs/klin_od_patolog.pdf ·...
CZEGO MOŻE WYMAGAĆ KLINICYSTA OD PATOLOGA
A CZEGO PATOLOG OD KLINICYSTY ?
PATOLOGIA
Pathos – choroba, cierpienie
Logos – nauka, badania
Patologia zajmuje się badaniem zmian
funkcjonalnych i strukturalnych
w narządach, tkankach i komórkach,
które warunkują rozwój choroby
Kim jest patolog?
Lekarz ?
Laborant ?
Technik na zapleczu szpitala ?
Prosektor ?
Nauczyciel ?
Prokurator ?
Pojedyncze pole mikroskopowe zawiera
około 500 000 punktów odróżnialnych przez ludzkie oko,
każdy z nich na 16 poziomach odcieni szarości
PATOMORFOLOG zajmuje się oceną makro- i mikroskopową
narządów tkanek i komórek, stwierdza istniejące odstępstwa
od normy anatomicznej i histologicznej oraz nieprawidłowości
i na tej podstawie formułuje wniosek diagnostyczny.
Diagnoza patomorfologiczna jest stawiana „IN SITU”.
Stanowi wartość intelektualną polegającą na ocenie faktów
obserwowanych makro- i mikroskopowo w tkankach i komórkach,
a interpretowanych w oparciu o wiedzę dotyczącą chorób człowieka.
Współpraca patologa z klinicystą ma miejsce
na wielu płaszczyznach medycyny klinicznej
i licznych obszarach diagnostyki patologicznej
PATOLOGIA RZADKICH CHORÓB
ACRANIUS, ACEPHALUS
ACARDIUS, ACRANIUS
CYCLOPIA
ZROŚLAKI
POLIDAKTYLIA
TRĄD PATOLOGIA RZADKICH CHORÓB
TRĄD – choroba Hansena
Armauer Hansen 1873
Rumunia
PATOLOGIA RZADKICH CHORÓB
PHOCOMELIA – skutek stosowania THALIDOMIDU
PATOLOGIA RZADKICH CHORÓB
LITHOPEDION
ZNAMIĘ WRODZONE
RYBIA ŁUSKA WRODZONA
HARLEQUIN FOETUS
NACZYNIAKI WRODZONE
PATOLOGIA RZADKICH CHORÓB Z. HUTCHINSONA – GILFORDA
PROGERIA
Nieprawidłowości budowy błony jądrowej
Mutacja genu LMNA – lamina A stabilizująca błonę
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA – NOWOTWORY ŁAGODNE
POTWORNIAK DOJRZAŁY
TŁUSZCZAK
NEUROFIBROMATOZA
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA – NOWOTWORY ŁAGODNE
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA – NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
GUZ
WILMSA
SIATKÓWCZAK
MIĘSAK TKANEK MIĘKKICH
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA – NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
SCC SKÓRY
PRZERZUTY W WĄTROBIE
MELANOMA MALIGNUM
PATOLOGIA TRANSPLANTOLOGICZNA
PATOLOGIA TRANSPLANTOLOGICZNA
PRZESZCZEP TWARZY
PRZESZCZEP RĘKI
”Skłonność do klasyfikowania
jest fundamentalnym ludzkim instynktem;
podobnie jak predyspozycja do grzechu, towarzyszy
nam od urodzenia aż do śmierci.”
KLASYFIKACJE W PATOLOGII
Tindell A. Hopwood (1897-1969) Badacz fauny Afryki, znawca małp Twórca nomenklatury zoologicznej (Proconsul)
Proceedings of the Linnean Society of London 1957, 171: 230-234
KLASYFIKACJE W PATOLOGII
KLASYFIKACJE STANOWIĄ PODSTAWĘ WSPÓLNEGO
JĘZYKA PATOLOGA I ONKOLOGA I CHARAKTERYZUJĄ SIĘ:
1) Zmiennością
2) Adoptowaniem i zastosowaniem najnowszej wiedzy
3) Wprowadzaniem nowych pojęć i jednostek chorobowych
4) Stałym doskonaleniem i weryfikacją kryteriów
klasyfikacyjnych
KLASYFIKACJE W PATOLOGII
RODZAJE KLASYFIKACJI:
1) Histopatologiczna
2) Immunologiczna
3) Kliniczna
4) Etiologiczna
5) Terapeutyczna
6) Mieszana
Pierre Denoix (1912-1990)
• 1943-52 opracował ideę
systemu TNM
• 1958 – pierwsza publikacja
rak piersi i krtani
Edition 1 – opublikowana 1977 weszła do użycia 1978
Edition 2 – opublikowana 1983 weszła do użycia 1984
Edition 3 – opublikowana 1988 weszła do użycia 1989
Edition 4 – opublikowana 1992 weszła do użycia 1993
Edition 5 – opublikowana 1997 weszła do użycia 1998
Edition 6 – opublikowana 2002 weszła do użycia 2003
Edition 7 – opublikowana 2009 weszła do użycia 2010
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA – KLASYFIKACJE
KLASYFIKACJA TNM
Donald Gleason (1920 – 2008)
amerykański patomorfolog
Minneapolis Veterans Affairs Hospital
wyniki histopatologiczne ponad 4000 biopsji
prostaty z potwierdzonym rakiem
1960 – 1975
1966 – skala i pierwsza publikacja
szeroka akceptacja dopiero 1987
RAK PROSTATY
Gleason DF. The Veteran's Administration Cooperative Urologic Research Group: histologic grading and
clinical staging of prostatic carcinoma. In Tannenbaum M (ed.) Urologic Pathology: The Prostate.
Lea and Febiger, Philadelphia, 1977; 171-198.
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA
RAK SZYJKI MACICY - CYTODIAGNOSTYKA
A. ROZMAZ PRAWIDŁOWY
B. ROZMAZ W DYSPLAZJI NIEWIELKIEGO STOPNIA - CIN 1
C. ROZMIAZ W DYSPLAZJI ŚREDNIEGO STOPNIA - CIN 2
D. ROZMAZ W DYSPLAZJI DUŻEGO STOPNIA - CIN 3
TWÓRCA CYTOLOGII
GEORGE NICOLAS PAPANICOLAOU
(1883-1962)
A B
C D
PATOLOGIA ONKOLOGICZNA
SYSTEM BETHESDA
1988 – 1991 – 2001
PATOLOGIA NOWOCZESNA
ONKOLOGIA TERAGNOSTYCZNA
wykorzystanie „wiedzy i umiejętności” w leczeniu indywidualnego chorego
w celu uzyskania możliwie optymalnych korzyści terapeutycznych:
najwyższa szansa wyleczenia przy najniższym ryzyku ciężkiego powikłania.
NOWOTWORY – CZEGO MOŻEMY DOWIEDZIEĆ SIĘ
OD PATOLOGA ?
1) Czynniki ryzyka rozwoju nowotworu
2) Typ histologiczny
3) Czynniki prognostyczne
4) Czynniki predykcyjne
5) Efekty leczenia
STANDARDY PROCEDUR I OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
WYCINKI OLIGOBIOPSYJNE Z JELITA GRUBEGO
BADANIE PATOMORFOLOGICZNE:
Sprawdź zgodność nazwisk ze skierowania z umieszczonymi na naczyniach.
Nadesłany materiał zabezpieczamy do badania histopatologicznego w całości.
Jeżeli materiał nadesłany jest w osobnych naczyniach, materiał pobieramy do badania osobno
oznaczając poszczególne naczynia literami A, B, C .. itd.
Wycinki z każdego z naczyń pobieramy do badania w całości, jednak nie więcej niż 3 do
zatopienia w jednym bloku parafinowym.
OPIS MAKROSKOPOWY:
Liczba wycinków, kolor, rozmiary w mm.
Jeżeli wycinki mają kształt polipa opisz kształt, barwę i rozmiary. Zaznacz linię cięcia
chirurgicznego tuszem. Gdy duze (>10 mm) przetnij wzdłuż długiej osi i zatop osobno oba wycinki.
Dalsze postępowanie rutynowe dla techniki parafinowej.
W trakcie zatapiania w parafinie wycinek winien być tak ułożony by z bloku parafinowego było
możliwe skrojenie skrawków prostopadle do powierzchni błony śluzowej i wzdłuż długiej osi
wycinka.
Z każdego wycinka należy sporządzić do 20 seryjnie skrojonych skrawków grubości 3-5 mikronów.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
POLIPEKTOMIA
POSTĘPOWANIE
Utrwal materiał w formalinie przez kilka godzin.
Zmierz średnicę polipa i długość szypuły.
Dla polipów z krótką szypułą lub bez szypuły znajdź linie cięcia chirurgicznego i przetnij polip
wzdłuż dzieląc na dwie połowy.
Polipy z długą szypułą (powyżej 1 cm), odetnij fragment szypuły stanowiący linię cięcia
chirurgicznego, a następnie przetnij polip dzieląc go na dwie połowy.
Jeżeli średnica połowy głowy polipa jest większa niż 3 mm i wycinek jest zbyt gruby należy odciąć
obwodowe części polipa i pobrać je również do badania histopatologicznego.
Zaznacz linie cięcia chirurgicznego tuszem.
OPIS MAKROSKOPOWY
Wymiary polipa: średnica oraz długość szypuły.
Wygląd polipa: uszypułowany?, płaski?, owrzodziały?; powierzchnia zewnętrzna: gładka?,
kosmkowa?; powierzchnia przekroju: czy są widoczne torbiele?; wygląd błony śluzowej
pokrywającej szypułę.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Polipy powinny być badane w całości; wycinki muszą zawierać linie cięcia chirurgicznego.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
KOLEKTOMIA Z POWODÓW NIEONKOLOGICZNYCH
Badanie materiału operacyjnego z kolektomii musi być wykonane w materiale
BARDZO DOBRZE UTRWALONYM, dlatego po otrzymaniu go z bloku operacyjnego należy
w pierwszej kolejności obejrzeć, odpowiednio przeciąć, oczyścić, przełożyć ligniną w sposób
gwarantujący dotarcie płynu utrwalającego w każde miejsce.
OPIS MAKROSKOPOWY
•Długość usuniętego jelita, wymiary krezki.
•Błona śluzówka: typ zmian, zasięg, owrzodzenia (wzdłużne czy poprzeczne), głębokość, pseudopolipy,
wylewy krwi, szczeliny.
•Ściana: pogrubiała, zanikowa (ogniskowo, rozległe); włóknienie, martwica.
•Surowicówka: wysięk zapalny, włóknienie, zrosty.
•Uchyłki: liczba, wymiary, lokalizacja, zawartość, zapalenie, wylewy krwi, perforacje.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Uwaga: Pobierając wycinki staraj się wykonywać cięcia poprzecznie do fałdów śluzówki.
•W zależności od charakteru zmian należy pobrać tyle wycinków, ile trzeba dla ustalenia pełnego rozpoznania.
•Linie cięcia chirurgicznego bliższa i dalsza.
•Węzły chłonne krezkowe.
•Wyrostek robaczkowy (jeżeli jest w materiale operacyjnym).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
RESEKCJA Z POWODU GUZA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza prostopadle do błony śluzowej przez całą grubość ściany jelita, w tym co
najmniej jeden zawierający okołojelitową tkankę tłuszczową (blok A, B i C).
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z błony śluzowej poza guzem (jeżeli jest niezmieniona to w połowie odległości pomiędzy
guzem a liniami cięcia) (blok E i F).
Trzy wycinki z proksymalnej linii cięcia w okolicy guza prostopadłe do tej linii (blok G, H i I).
Trzy wycinki z dystalnej linii cięcia w okolicy guza prostopadłe do tej linii - blok K, L i M.
Materiał ze staplera z proksymalnej linii cięcia (blok N).
Materiał ze staplera z dystalnej linii cięcia (blok O).
Węzły chłonne okołojelitowe (blok P)
Węzły chłonne krezki (blok R)
Sieć (oznaczona S)).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano fragment jelita grubego długości cm z siecią o wymiarach / cm i
fragmentem krezki o wym..../....
Guz o wymiarach / / mm w odległości mm od proksymalnej oraz mm od dystalnej linii cięcia
ODBYTNICA OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano fragment jelita grubego długości cm z odbytem oraz fragmentem skóry
odbytu o wymiarach / cm
Powierzchnia mezorektum gładka/o przerwanej ciągłości na obszarze mm.
Guz (egzofityczny, owrzodziały, naciekający) o wymiarach / / mm w odległości mm od
proksymalnej linii cięcia, mm od dystalnej linii cięcia, mm od linii zębatej. Margines radialny mm.
Naciekanie okołojelitowej tkanki tłuszczowej Tak/Nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO GRUBE
RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak gruczołowy cewkowy naciekający G / Rak gruczołowy cewkowy naciekający G z komponentem
śluzotwórczym/ Rak śluzotwórczy
LUB:
Adenocarcinoma tubulare G X itd.
Naciekanie błony podśluzowej: tak/nie
Naciekanie błony mięśniowej: tak/nie
Naciekanie błony surowiczej (otrzewnej): tak/nie
Naciekanie okołojelitowej tkanki tłuszczowej: tak/nie, na głębokość mm
Naciekanie sąsiednich narządów: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Obecność nowotworu w liniach cięcia chirurgicznego: tak/nie
Obecność nowotworu w liniach cięcia chirurgicznego: tak/nie – od strony
dystalnej/proksymalnej
Węzły chłonne okołojelitowe:
Znaleziono XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY węzłach
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
ŻOŁĄDEK
RESEKCJA Z POWODU GUZA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
WYCINKI:
Trzy wycinki z guza prostopadle do błony śluzowej, pobrane przez całą grubość ściany
żołądka (blok A, B i C).
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z błony śluzowej poza guzem (jeżeli jest niezmieniona to w połowie odległości pomiędzy
guzem z proksymalną linią cięcia) (blok E i F).
Dwa, trzy wycinki z proksymalnej linii cięcia w okolicy guza prostopadłe do tej linii (blok G, H i I).
Dwa, trzy wycinki z dystalnej linii cięcia w okolicy guza prostopadłe do tej linii (blok K, L i M).
Materiał ze staplera z proksymalnej linii cięcia (blok N).
Materiał ze staplera z dystalnej linii cięcia (blok O).
Wycinek ze śledziony – blok P.
Węzły chłonne
krzywizny mniejszej (blok R).
krzywizny większej (blok S).
okolicy wpustu (blok T).
okolicy odźwiernika (blok U).
wnęki śledziony (blok W).
Sieć – oznaczona Z.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
ŻOŁĄDEK
RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano żołądek po całkowitej resekcji/ fragment żołądka po częściowej resekcji o
wymiarach … cm wzdłuż krzywizny większej oraz … cm wzdłuż krzywizny mniejszej z siecią o
wymiarach / cm.
Sieć makroskopowo niezmieniona/ zmieniona/ z obecnością zmian guzowatych.
Guz o wymiarach / / mm zlokalizowany w odległości mm od proksymalnej oraz mm od
dystalnej linii cięcia.
Typ wzrostu w/g Bormanna 1/2 /3 /4
Klasyfikacja Bormanna:
Typ 1 Ograniczony , pojedynczy polipowaty guz bez owrzodzenia
Typ 2 Owrzodziały rak o uniesionych brzegach i ostrym odgraniczeniu
Typ 3 Owrzodziały rak z mieszaniną uniesionych brzegów i o rozlanym wzroście
Typ 4 Rak rozlany (typu linitis plastica)
Węzły chłonne krzywizny większej: /nie nadesłano/ nie znaleziono
Węzły chłonne krzywizny mniejszej: /nie nadesłano/ nie znaleziono
Węzły chłonne okolicy wpustu: /nie nadesłano/ nie znaleziono
Węzły chłonne okołoodźwiernikowe: /nie nadesłano/ nie znaleziono
Ponadto nadesłano węzły chłonne /śledzionę.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
ŻOŁĄDEK
RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MIKROSKOPOWY
Adenocarcinoma tubulare G X, typus intestinalis/dispersum
LUB:
Żołądek z naciekającym rakiem gruczołowym G XX, typ jelitowy/rozlany według Laurena
Naciekanie błony podśluzowej: tak/nie
Naciekanie błony mięśniowej: tak/nie
Naciekanie błony surowiczej (otrzewnej): tak/nie
Naciekanie sąsiednich narządów: tak/nie
Obecność nowotworu w liniach cięcia chirurgicznego: tak/nie – od strony dystalnej/proksymalnej
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
ŻOŁĄDEK
RESEKCJA Z POWODU GUZA
Węzły chłonne krzywizny większej:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY
Maksymalny wymiar przerzutu .... mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne krzywizny mniejszej:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY
Maksymalny wymiar przerzutu … mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne okolicy wpustu:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY
Maksymalny wymiar przerzutu … mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne okołoodźwiernikowe:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne (inne).
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty nowotworu w YY
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
WĄTROBA
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Waga i wymiary materiału operacyjnego.
Wygląd torebki wątroby.
W przypadku nowotworów wywodzących się z miąższu wątroby podaj: ich wielkość, barwę,
konsystencję, oceń obwód guza, jego stosunek do torebki wątroby, stosunek do dużych naczyń
(wrotnych i wątrobowych) i do przewodów żółciowych, oceń szerokość marginesów operacyjnych,
ewentualną wieloogniskowość, oceń miąższ wątroby poza guzem (przekrwiony?, cechy zastoju
żółci?, marskość?).
W przypadku nowotworów głównych dróg żółciowych: opis jak wyżej plus: czy nowotwór ma
wewnątrzprzewodowy brodawkowaty komponent, czy stwierdza się zwężenie lub poszerzenie
przewodów żółciowych, czy są obecne kamienie.
Pęcherzyk żółciowy jeśli został usunięty łącznie z fragmentem wątroby - postępowanie typowe,
należy ponadto podać jego stosunek do guza wątroby.
Węzły chłonne wnękowe - podaj ich liczbę, wielkość, wygląd.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
WĄTROBA
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz - cztery lub więcej wycinków w zależności od wielkości guza; wszystkie ogniska
o odmiennym wyglądzie makroskopowym powinny zostać pobrane do badania; jeśli stwierdza się
kilka ognisk z każdego powinien być pobrany wycinek; guzy dużych przewodów żółciowych jeśli nie
są zbyt duże powinny zostać zbadane w całości.
Marginesy operacyjne - pobrać wycinki z miejsc najwęższego makroskopowo marginesu
operacyjnego; w przypadku nowotworów dużych dróg żółciowych jeden z wycinków powinien zostać
pobrany prostopadle do brzegu resekcji przewodu i naczyń.
Pobrać wycinek z miąższu wątroby poza guzem.
Pęcherzyk żółciowy pobrać stosownie do podanych zaleceń.
Węzły chłonne jeśli są obecne pobrać w całości.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY Długość i największa średnica pęcherzyka żółciowego.
Wygląd błony surowiczej: pogrubiała? pokryta włóknikiem? w zrostach?
Ściana pęcherzyka: pogrubiała? - ogniskowo czy równomiernie?, wylewy krwi?
Błona śluzowa: barwa, wygląd, owrzodziała? przerośnięta? cholesteroloza?
Przewód pęcherzykowy: poszerzony?; czy zawiera kamienie?; czy jest widoczny powiększony węzeł
chłonny tej okolicy?, jeżeli tak to podaj jego średnicę i wygląd.
Zawartość pęcherzyka: objętość, barwa i konsystencja żółci.
Kamienie: liczba, kształt i średnica (od - do); barwa i wygląd na przekroju, rodzaj kamieni.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO Trzy wycinki obejmujące całą grubość ściany pęcherzyka (z dna, trzonu i szyjki) oraz wycinek z
najbardziej zmienionej zmienionego miejsca.
Przewód pęcherzykowy - jeżeli w pęcherzyku widoczny jest guz.
Węzeł chłonny okołopęcherzykowy.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
TRZUSTKA
MATERIAŁ OPERACYJNY - PANKREATODUODENEKTOMIA RADYKALNA
OPIS MAKROSKOPOWY
Typ operacji: operacja Whipple’a (częściowe usunięcie trzustki z częściową resekcją żołądka i
dwunastnicy); totalna pankreatektomia (usunięcie całej trzustki z częścią żołądka, dwunastnicą i śledzioną);
pankreatektomia regionalna ( usuniecie całej trzustki, częściowe usunięcie żołądka, usuniecie dwunastnicy,
śledziony, resekcja żyły bramnej z lub bez usunięcia części okrężnicy, usuniecie sieci i regionalnych węzłów
chłonnych); dystalna pankreatektomia (resekcja ogona trzustki i usunięcie śledziony).
Narządy usunięte - wymiary.
Opis guza: położenie, wymiary, barwa, kształt, konsystencja; naciekanie narządów sąsiednich (brodawka
Vatera, dwunastnica, żołądek, przewód żółciowy i trzustkowy).
Przewód żółciowy wspólny i przewód trzustkowy: poszerzony?, kamienie?, guz?
Trzustka - wygląd miąższu poza guzem (zanik?, włóknienie?, poszerzone przewody wyprowadzające?).
Śledziona - naciekanie przez nowotwór?, inne zmiany patologiczne?
Umiejscowienie, liczba i wygląd okolicznych węzłów chłonnych.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
TRZUSTKA
MATERIAŁ OPERACYJNY - PANKREATODUODENEKTOMIA RADYKALNA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: co najmniej trzy wycinki.
Trzustka: trzy wycinki, w tym jeden z odległej od guza linii cięcia chirurgicznego.
Przewód żółciowy wspólny: dwa wycinki, w tym jeden z linii cięcia chirurgicznego.
Niezmieniona dwunastnica: dwa wycinki, w tym jeden z linii cięcia chirurgicznego.
Żołądek: dwa wycinki, w tym jeden z linii cięcia chirurgicznego.
Węzły chłonne: okołotrzustkowe górne i dolne; trzustkowo-dwunastnicze górne i dolne; wokół przewodu
żółciowego i pęcherzyka żółciowego; krzywizny większej i mniejszej żoładka; śledzionowe (o ile są obecne
w materiale operacyjnym).
Pozostałe narządy: wg procedur właściwych dla danego narządu.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
JELITO CIENKIE
MATERIAŁ OPERACYJNY – RESEKCJA
OPIS MAKROSKOPOWY
Długość i średnica jelita.
Błona śluzowa: wygląd - obrzęk? wylewy krwi? owrzodzenia? guz? (rozmiary, umiejscowienie, rozległość i
głębokość nacieku).
Ściana: pogrubienie ściany, inne nieprawidłowości.
Surowicówka: włóknienie, zapalenie, zrosty.
Węzły chłonne: wymiary i wygląd przekroju.
Krezka jelita: przebieg naczyń i zmiany patologiczne w ich obrębie.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
W zależności od typu zmian chorobowych. Najczęściej resekcja spowodowana jest martwicą związaną z
niedrożnością. Przyczyną może też być guz nowotworowy (chłoniaki T-komórkowe!).
W przypadku zawału pamiętaj o pobraniu kilku wycinków z naczyń krezki.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
PRZEŁYK
MATERIAŁ OPERACYJNY – EZOFAGEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Długość i średnica przełyku; czy jest również usunięta część żołądka? (jeżeli tak, to podaj długość wzdłuż
obu krzywizn).
Guz: rozmiary, wygląd (egzofityczny?, o wałowato uniesionych brzegach?, owrzodziały?); czy nacieka
okrężnie cały obwód przełyku?; głębokość naciekania, naciekanie żołądka i innych struktur; odległość od
linii cięcia chirurgicznego.
Błona śluzowa poza guzem; czy jest widoczna błona śluzowa przełyku między guzem a dolną granicą cięcia
chirurgicznego?; czy światło przełyku powyżej guza jest poszerzone?; czy są cechy przełyku Barret'a?
Ściana przełyku: pogrubiała?; czy są żylaki?
Żołądek (jeżeli obecny): wygląd połączenia przełykowo-żołądkowego i błony śluzowej żołądka.
Węzły chłonne: liczba i średnica największego; czy wyglądają na zmienione przerzutowo?
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
PRZEŁYK
MATERIAŁ OPERACYJNY – EZOFAGEKTOMIA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: cztery wycinki pobrane wzdłuż, w tym jeden zawierający pogranicze z błoną śluzową powyżej i jeden
poniżej guza.
Błona śluzowa poza guzem: 2 - 3 wycinki pobrane poprzecznie na różnych wysokościach
w stosunku do guza.
Żołądek (jeżeli obecny): dwa wycinki, w tym jeden z okolicy wpustu.
Linia cięcia chirurgicznego górna i linia cięcia chirurgicznego dolna.
Węzły chłonne: wszystkie znalezione, podzielone na 3 grupy (wokół guza, powyżej guza
i poniżej guza).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GASTROENTEROLOGIA
WYROSTEK ROBACZKOWY
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Długość i największa średnica wyrostka.
Powierzchnia zewnętrzna: włóknik?, treść ropna?, wylewy krwi?, przekrwienie?, perforacja?
i zmiany w krezce?
Ściana wyrostka: czy nie ma zmian ogniskowych?
Światło: zarośnięte?, poszerzone?, zawartość: kał? kamienie?
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Jeden wycinek pobrany poprzecznie z proksymalnej 1/3 narządu z sąsiedztwa linii cięcia chirurgicznego; w
przypadku guza wyrostka konieczne jest oznaczenie linii cięcia chirurgicznego za pomocą tuszu i pobranie z
tego miejsca dodatkowych wycinków.
Jeden wycinek pobrany poprzecznie ze środkowego fragmentu wyrostka.
Jeden wycinek pobrany podłużnie z dystalnego zawierającego wierzchołek fragmentu wyrostka.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJNIK - RAK MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
W przypadku niezmienionych jajników po jednym wycinku z każdego zaczynając od prawego.
W przypadku zmian torbielowatych – trzy wycinki ze ściany torbieli przede wszystkim ze zmian
brodawkowatych oraz jeden wycinek z jajnika.
W przypadku guzów – trzy wycinki z guza lub po jednym wycinku na każdy centymetr guza oraz jeden
wycinek z jajnika.
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z trzonu macicy, z dna obejmujące endometrium, całą grubość myometrium i jeżeli to możliwe
błonę surowiczą.
Dwa wycinki z szyjki macicy: z przedniej połowy, z tylnej połowy.
Wycinki z mięśniaków.
Wycinki z polipów szyjkowych i endometrialnych.
Wycinki z sieci.
Jeżeli jest wyrostek robaczkowy – pobierz standardowe trzy wycinki.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJNIK – RAK
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano macicę wraz z przydatkami lewymi /i prawymi, trzon macicy wraz z szyjką macicy, sieć większą oraz
wyrostek robaczkowy.
(Uwaga: jeżeli guz jednego jajnika, opis zaczynamy o d niego; jeżeli dwóch – opisujemy obydwa)
Jajnik lewy/prawy / / mm z guzem o wymiarach / / mm. (Opis guza) Jajowód prawy /lewy długości cm, średnicy cm
Zachowana ciągłość torebki guza: tak/nie
Obecność rozrostów na powierzchni torebki guza: tak/nie
Guz o strukturze: litej/torbielowato-litej/torbielowatej
Zawartość guza: treść surowicza/śluzowa/lite masy nowotworowe.
Wewnątrz guza rozrosty o charakterze brodawkowatym: tak/nie
Przydatki prawe/lewe bez zmian makroskopowych
Trzon macicy o wymiarach / / cm z widocznymi mięśniakami o wymiarach / / mm
Endometrium grubości mm.
Jajnik prawy o wymiarach / / cm
Jajowód prawy długości cm, średnicy cm
Jajnik lewy o wymiarach / / cm
Jajowód lewy długości cm, średnicy cm.
Przydatki makroskopowo bez zmian/
Znaleziono/nadesłano:
Węzły chłonne biodrowe prawe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne zasłonowe prawe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne biodrowe lewe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne zasłonowe lewe: tak/nie (liczba)
Wyrostek robaczkowy długości X cm, średnicy Y cm bez zmian makroskopowych/ z widocznymi zmianami średnicy mm
Sieć większa o wymiarach / cm z guzowymi zmianami o maksymalnym wymiarze mm
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJNIK – RAK
OPIS MIKROSKOPOWY
Jajnik prawy/lewy: Carcinoma/Rak itd
Jajowód prawy/lewy nacieczony przez nowotwór: tak/nie (ew.opis)
Trzon macicy: myometrium bez zmian /mięśniak(-i) gladkokomórkowy podsurowicówkowy/ śródścienny/
podśluzowy
Endometrium fazy folikularnej/lutealnej/ nieaktywne/zanikowe
Przymacicze prawe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Przymacicze lewe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Obecność zatorów z komórek nowotworowych w naczyniach krwionośnych/chłonnych przymacicz:
tak/nie
Jajnik prawy/lewy z cechami nacieku nowotworu: tak/nie (opis)
Szyjka macicy: zapalenie/ torbiel Nabotha/ bez zmian
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJNIK – RAK
Węzły chłonne biodrowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne biodrowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Sieć większa: obecność ognisk nowotworu: tak/nie (opis)
Wyrostek robaczkowy: obecność ognisk nowotworu: tak/nie (opis)
Płyn z jamy otrzewnowej (opis): cellule carcinomatosae multae/non multae/sine cellule carcinomatosae
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJOWÓD
MATERIAŁ OPERACYJNY – SALPINGEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Długość i największa średnica.
Surowicówka: włóknik? wylewy krwi? zrosty z jajnikami lub innymi narządami?
Ściana: patologicznie pogrubiała? pęknięta?
Śluzówka: zanikowa? przerosła? wygląd strzępków.
Światło: normalne? poszerzone? zawartość: średnica gdy rozdęte.
Guz: lokalizacja, wygląd, naciekanie.
Torbiele okołojajnikowe: średnica, grubość ścian, zawartość; umiejscowienie: w krezce?
uszypułowane?
W przypadku podejrzenia ciąży pozamacicznej: czy zidentyfikowano łożysko? płód? rozległość
wylewów krwi: pęknięcie.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
JAJOWÓD
MATERIAŁ OPERACYJNY – SALPINGEKTOMIA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Jajowody niezmienione: trzy wycinki z każdego jajowodu z części proksymalnej, środkowej
i dystalnej.
Jajowody z podejrzeniem ciąży: pobrać tkanki budzące podejrzenie elementu ciąży; jeżeli nie można
ich zidentyfikować należy pobrać wiele wycinków z miejsc wylewów krwi do ściany jajowodu oraz
kilka ze skrzepu znajdującego się w jego świetle.
Jajowód z innymi zmianami: każda patologicznie zmieniona tkanka powinna być pobrana do badania
mikroskopowego; jeżeli jest to guz - co najmniej trzy wycinki, z których jeden powinien zawierać
pograniczne z tkanką niezmienioną.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
TRZON MACICY
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza obejmujące obszar najgłębszego naciekania i zawierające całą grubość
myometrium oraz błonę surowiczą (blok A, B i C - jeżeli są zbyt duże to podzielić na połowę).
Ew. wycinek z doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z endometrium poza guzem (blok E i F).
Przymacicze prawe (blok G).
Przymacicze lewe (blok H).
Dwa wycinki z szyjki macicy: (z przedniej połowy blok I, z tylnej połowy blok K).
Wycinki z mięśniaków.
Wycinki z polipów szyjkowych i endometrialnych.
Wycinki z jajników i jajowodów zgodne z procedurą dla tych narządów – zaczynając od prawych
przydatków.
Węzły chłonne: biodrowe prawe, zasłonowe prawe, biodrowe lewe, zasłonowe lewe.
Jeżeli jest wyrostek robaczkowy – pobierz standardowe trzy wycinki.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
TRZON MACICY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano: macicę wraz z szyjką o wymiarach / / cm przydatkami prawymi/ lewymi i węzłami chłonnymi
biodrowymi prawymi, /zasłonowmi prawymi/ biodrowymi lewymi/ zasłonowymi lewymi. Wyrostek robaczkowy długości. mm.
Trzon macicy o wymiarach / / cm z widocznymi mięśniakami o wymiarach / / mm
Endometrium grubości mm (jeśli guz endometrium niewidoczny).
W jamie macicy guz o wymiarach / / mm zlokalizowany . (Opis)
Grubość nacieku nowotworowego mm
Naciekanie myometrium: tak/nie. Powyżej połowy grubości: tak/nie.
Naciekanie błony surowiczej: tak/nie
Jajnik prawy o wymiarach / / cm
Jajowód prawy długości cm, średnicy cm
Jajnik lewy o wymiarach / / cm
Jajowód lewy długości cm, średnicy cm.
Przydatki makroskopowo bez zmian / opisać zmiany
Znaleziono/nadesłano:
Węzły chłonne biodrowe prawe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne zasłonowe prawe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne biodrowe lewe: tak/nie (liczba)
Węzły chłonne zasłonowe lewe: tak/nie (liczba)
Wyrostek robaczkowy długości X cm, średnicy Y cm bez zmian makroskopowych/ z widocznymi zmianami średnicy mm
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
TRZON MACICY
OPIS MIKROSKOPOWY
Trzon macicy:
Rak gruczołowy naciekający G , podać typ
Głębokość naciekania mm
Naciekanie myometrium: tak/nie. Powyżej połowy grubości: tak/nie.
Naciekanie błony surowiczej: tak/nie
Myometrium prawidłowe, bez zmian /mięśniak(-i) gladkokomórkowy podsurowicówkowy/ śródścienny/
podśluzowy
Endometrium fazy
Szyjka macicy: zapalenie/ torbiel Nabotha/ bez zmian
Przymacicze prawe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Przymacicze lewe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Obecność zatorów z komórek nowotworowych w naczyniach krwionośnych/chłonnych przymacicz: tak/nie
Jajnik prawy z cechami nacieku nowotworu: tak/nie (opisać)
Jajnik lewy z cechami nacieku nowotworu: tak/nie (opisać)
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
TRZON MACICY
OPIS MIKROSKOPOWY
Węzły chłonne biodrowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne biodrowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Wyrostek robaczkowy: struktura prawidłowa
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SZYJKA MACICY
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Dwanaście wycinków z szyjki (blok 12 i 1 godz - A, 2 i 3 godz – B, 10 i 11 godz G).
Wycinek z doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z marginesów od strony pochwy (blok – H i I).
Dwa wycinki z trzonu macicy, z dna obejmujące endometrium, całą grubość miometrium i jeżeli to możliwe
błonę surowiczą (blok K i L)
Wycinki z mięśniaków.
Wycinki z polipów szyjkowych i endometrialnych.
Wycinki z jajników i jajowodów zgodne z procedurą dla tych narządów – zaczynając od prawych
przydatków.
Wycinki z przymacicza prawego i lewego
Węzły chłonne: biodrowe prawe, zasłonowe prawe, biodrowe lewe, zasłonowe lewe.
Jeżeli jest wyrostek robaczkowy – pobierz standardowe trzy wycinki.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SZYJKA MACICY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano: macicę wraz z szyjką o wymiarach / / cm z mankietem pochwy szerokości
mm , przydatkami prawymi/lewymi i węzłami chłonnymi biodrowymi prawymi, / zasłonowmi prawymi/
biodrowymi lewymi/ zasłonowymi lewymi. Wyrostek robaczkowy długości.....mm.
W szyjce macicy widoczny naciek nowotworowy o wymiarach / / mm zlokalizowany w okolicy
naciekający szyjkę na głębokość mm
Margines wycięcia od strony sklepienia pochwy mm
Trzon macicy o wymiarach / / cm z widocznymi mięśniakami o wymiarach / / mm.
Endometrium grubości mm.
Jajnik prawy o wymiarach / / cm
Jajowód prawy długości cm, średnicy cm
Jajnik lewy o wymiarach / / cm
Jajowód lewy długości cm, średnicy cm.
Przydatki makroskopowo bez zmian/
Znaleziono/nadesłano:
Węzły chłonne biodrowe prawe: tak/nie (liczba )
Węzły chłonne zasłonowe prawe : tak/nie (liczba )
Węzły chłonne biodrowe lewe : tak/nie (liczba )
Węzły chłonne zasłonowe lewe : tak/nie (liczba )
Wyrostek robaczkowy długości cm, średnicy cm z widocznymi zmianami średnicy mm
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SZYJKA MACICY
OPIS MIKROSKOPOWY
Szyjka macicy: Rak płaskonabłonkowy naciekający G-X
Głębokość naciekania mm, średnica: mm
(T1a1 – do 3 mm głębokości i 7 mm średnicy, T1a2 – głębokość 3-5 mm, średnica do 7 mm)
Mankiet pochwy wolny od nacieku nowotworowego Tak/Nie
Margines wycięcia w obrębie mankietu pochwy mm./ brak
Trzon macicy: myometrium bez zmian /mięśniak(-i) gladkokomórkowy podsurowicówkowy/ śródścienny/
podśluzowy
Endometrium fazy folikularnej/lutealnej/ nieaktywne/zanikowe
Przymacicze prawe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Przymacicze lewe z cechami nacieku nowotworu: tak/nie
Obecność zatorów z komórek nowotworowych w naczyniach krwionośnych/chłonnych przymacicz: tak/nie
Jajnik prawy z cechami nacieku nowotworu: tak/nie (opis)
Jajnik lewy z cechami nacieku nowotworu: tak/nie (opis)
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SZYJKA MACICY
OPIS MIKROSKOPOWY
Węzły chłonne biodrowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe prawe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne biodrowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne zasłonowe lewe
Zbadano X węzłów chłonnych / - bez przerzutu
Przerzuty znaleziono w Y.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SROM
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano srom wraz z węzłami chłonnymi pachwinowymi prawymi / lewymi.
Fragment tkankowy o wymiarach / / cm z fragmentem skóry o wymiarach / cm
Srom ze zmianą / zmianami o wymiarach / / mm (trzy wymiary każdego guza) zlokalizowaną .
Margines tkanki zdrowej od strony pachwiny prawej mm, od strony pachwiny lewej mm, od strony
wzgórka łonowego mm, od strony odbytnicy mm, od strony pochwy mm, w dnie mm./ utkanie
nowotworu dochodzi do linii ciecia w
Węzły chłonne pachwinowe lewe – znaleziono X węzłów.
Węzły pachwinowe prawe – znaleziono X węzłów chłonnych
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GINEKOLOGIA
SROM
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak płaskonabłonkowy naciekający G
Wycięcie doszczętne/niedoszczętne
Węzły chłonne pachwinowe prawe
Zbadano węzłów chłonnych
Przerzuty
Maksymalny wymiar przerzutu
Naciekanie torebki węzła chłonnego Tak/Nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych Tak/Nie
Węzły chłonne pachwinowe lewe
Zbadano węzłów chłonnych
Przerzuty
Maksymalny wymiar przerzutu
Naciekanie torebki węzła chłonnego Tak/Nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych Tak/Nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GRUCZOŁ PIERSIOWY
GRUCZOŁ PIERSIOWY - RAK
TUMOREKTOMIA - MATERIAŁ DO BADANIA DORAŹNEGO
Obejrzyj materiał poszukując zmian na skórze, zmian w liniach cięcia. Poszukaj palpacyjnie guzów i
zagęszczeń.
Pomaluj marginesy tuszem.
Przetnij materiał prostopadle do długiej linii zaczynając od środka zmiany, lub od guza a następnie wykonaj
kolejne cięcia równolegle w odległości do 1 cm.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Dwa wycinki z guza z pomalowanymi marginesami chirurgicznymi (blok A, B i C (C do badania
receptorów).
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z otaczającego guz miąższu (blok E i F).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GRUCZOŁ PIERSIOWY
GRUCZOŁ PIERSIOWY - RAK
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza, w zależności od odległości zawierające powięź i skórę (blok A, B i C (C do
badania receptorów) – jeśli nie było wcześniejszej tumorektomii/doraźnego
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Wycinki z miąższu sutka poza guzem:
kwadrant zewnętrzny górny (blok I).
kwadrant zewnętrzny dolny (blok K).
kwadrant wewnętrzny górny (blok L).
kwadrant wewnętrzny dolny (blok M)
Węzły chłonne
I piętro (blok N).
II piętro (blok O).
III piętro (blok P)
Jeżeli wszystkie piętra są przysłane razem (blok N).
Droga Rottera (oznaczona R).
Węzły chłonne wartownicze (oznaczone W).
Wycinek z mięśnia piersiowego (blok T).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GRUCZOŁ PIERSIOWY
GRUCZOŁ PIERSIOWY - RAK
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania (śródoperacyjnego) nadesłano fragment miąższu sutka prawego/lewego o wymiarach / / cm
z fragmentem skóry o wymiarach / cm
Guz o wymiarach / / mm zlokalizowany centralnie / bocznie
Minimalny margines do linii cięcia od strony wynosi: mm
Pozostały miąższ o utkaniu dysplastycznym / tłuszczowym / mieszanym
Do badania nadesłano sutek prawy/lewy o wymiarach / / cm z fragmentem skóry o wymiarach / cm
Guz o wymiarach / / mm zlokalizowany w kwadrancie /na granicy kwadrantów
Minimalny margines w dnie mm
Minimalny margines z brzegu mm
Powięź ruchoma Tak/Nie
Węzły chłonne piętra I /Nie nadesłano
Węzły chłonne piętra II /Nie nadesłano
Węzły chłonne piętra III /Nie nadesłano
Węzły wartownicze /Nie nadesłano
Droga Rottera Tak/Nie nadesłano
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GRUCZOŁ PIERSIOWY
GRUCZOŁ PIERSIOWY - RAK
OPIS MIKROSKOPOWY
Sutek z naciekającym rakiem przewodowym naciekającym G /zrazikowym G
LUB: Carcinoma ductale G /lobulare G itp
Obecność zatorów w naczyniach krwionośnych/chłonnych: Tak/Nie
Naciekanie skóry właściwej: Tak/Nie
Owrzodzenie skóry: Tak/Nie
Naciekanie powięzi mięśnia piersiowego: Tak/Nie
Margines wycięcia w materiale z tumorektomii:
Margines wycięcia w materiale po amputacji: mm/ materiał z tumorektomii nadesłano bez oznaczeń umożliwiających
zorientowanie przestrzenne.
Węzły chłonne pachowe:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty znaleziono w YY węzłów chłonnych.
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego, tkanki tłuszczowej okołowęzłowej: Tak/Nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: Tak/Nie
Węzły chłonne wartownicze:
Zbadano XX węzłów chłonnych wartowniczych
Przerzuty znaleziono w YY węzłów chłonnych wartowniczych.
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: Tak/Nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: Tak/Nie
Węzły chłonne drogi Rottera:
Znaleziono XX węzłów chłonnych drogi Rottera
Przerzuty znaleziono w YY węzłów chłonnych drogi Rottera.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GRUCZOŁ PIERSIOWY
GRUCZOŁ PIERSIOWY - ZMIANA ŁAGODNA
OPIS MAKROSKOPOWY
Na badanie nadesłano fragment miąższu sutka prawego/lewego o wymiarach / / cm z fragmentem
skóry o wymiarach / cm.
Stwierdza się guz / ognisko obecne o wymiarach / / mm zlokalizowane centralnie /
obwodowo.
Guz / ognisko ma charakter zaciągnięcia / otorebkowanego guzka / torbieli / brodawczaka.
Minimalny margines do linii cięcia od strony wynosi: mm.
Pozostały miąższ o utkaniu dysplastycznym / tłuszczowym / mieszanym
OPIS MIKROSKOPOWY
Zwyrodnienie włóknisto-torbielowate sutka.
LUB:
Dysplasia benigna mammae: fibrosis, adenosis, adenosis florida, hyperplasia intraductalis typica/ atypica,
hyperplasia fibroadenomatosa, papilloma intraductale, radial scar,
Fibroadenoma
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
STERCZ - PROSTATEKTOMIA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
W przypadku raka
Trzy wycinki z prawego płata (blok A, B i C).
Trzy wycinki z lewego płata (blok E, F i G).
Trzy wycinki z guza zawierające torebkę i cewkę moczową (blok H, I i K).
Pęcherzyki nasienne: po trzy wycinki z każdego – proksymalna, środkowa i dystalna część (opisane
odpowiednio L, M i N– strona prawa, O, P i R – strona lewa).
Wszystkie wycinki ze stożka gruczołu
Wszystkie wycinki z okolicy szyi pęcherza.
W przypadku rozrostu łagodnego
Trzy wycinki z prawego płata (blok A, B i C)
Trzy wycinki z lewego płata (blok E, F i G).
Jeden wycinek z płata środkowego (blok G).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
STERCZ - PROSTATEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano gruczoł krokowy o wym. : / / mm., z : cewką o
długości mm. / pęcherzykami nasiennymi / węzłami chłonnymi.
Miąższ gruczołu : jednorodny / bez zmian ogniskowych / z guzem.
Guz zlokalizowany w płacie : prawym / lewym / w części centralnej / w obu płatach o maks. wymiarze mm.,
nie dochodzi / dochodzi do linii cięcia od strony :
Minimalny margines do linii cięcia : mm. od strony :
Makroskopowo nie stwierdza się / stwierdza się naciekanie pęcherzyków nasiennych.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
STERCZ - PROSTATEKTOMIA
OPIS MIKROSKOPOWY
Gruczolakorak/ Rak z nabłonka urotelialnego / Rak płaskonabłonkowy
Stopień złośliwości : Gleason score: ( + = ).
Naciekanie pni nerwowych :
nieobecne / obecne.
Zatory z komórek nowotworowych w cienkościennych naczyniach : nieobecne / obecne.
Naciekanie pęcherzyków nasiennych: nieobecne / obecne.
Zbadano X węzłów chłonnych
Przerzuty
Maksymalny wymiar przerzutu
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
STERCZ – RESEKCJA PRZEZCEWKOWA
POSTĘPOWANIE
Zważ nadesłany materiał.
Dokładnie obejrzyj każdy z fragmentów; pobierz wszystkie podejrzane tkanki do badania
histopatologicznego.
OPIS MAKROSKOPOWY
Ciężar materiału,
Kształt, barwa i konsystencja fragmentów.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Pobierz wycinki aż zapełnisz 4 pudełka autotechnikonowe; jeżeli pozostanie jeszcze materiał to na każde
10 g tkanki zapełnij dodatkowo 1 pudełko (jedno pudełko mieści ok. 2 g tkanki).
Jeżeli fragmenty są przysłane w osobnych naczyniach dla każdego z płatów postąp jak wyżej, stosując
odpowiednie oznaczenia.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
JĄDRO
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza (lub po 1 na każdy 1 cm guza) zawierające osłonkę białawą, w tym co najmniej jeden
zawierający otaczający miąższ (blok A, B, C, D, E i F). Uwaga: należy pobrać wycinki z miejsc
krwotocznych, a także litych, białawych. Nie pobierać ognisk martwicy!
Dwa wycinki z miąższu poza guzem (blok G i H).
Jeden wycinek z najądrza od strony guza (blok I).
Jeden wycinek z powrózka nasiennego oraz otaczających tkanek w odległości 1 cm od jądra (blok K).
Jeden wycinek z powrózka nasiennego oraz otaczających tkanek w linii cięcia chirurgicznego (blok L).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
JĄDRO
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano jądro prawe / lewe o wymiarach: / / mm.
Nasieniowód o długości: mm.
Guz o wymiarach: / / mm, zlokalizowany w ...
Guz o utkaniu torbielowatym / litym / mieszanym, z obszarami martwicy, wylewów krwawych.
Naciek osłonki białawej: tak / nie.
Naciek najądrza: tak / nie.
Naciek powrózka nasiennego: tak / nie.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
JĄDRO
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MIKROSKOPOWY
Nasieniak/ nowotwór z komórek rozrodczych: rak zarodkowy, rak pęcherzyka żółtkowego
rak mieszany (wyszczególnij typy)
Podaj odsetkowy udział każdego z komponentów histologicznych
Obecność zmian przedinwazyjnych ITGCN (Intratubular Germ Cell Neoplasia) tak / nie
Naciek osłonki białawej tak / nie.
Naciek najądrza tak / nie.
Naciek powrózka nasiennego tak / nie.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
NERKA – ZMIANY NIENOWOTWOROWE
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Ciężar i wymiary nerki.
Torebka: ilość tłuszczu okołonerkowego, grubość torebki, przyleganie do kory.
Powierzchnia zewnętrzna: gładka? blizny: rozmiary, kształt (płaskie czy w kształcie litery V?); torbiele?
(liczba, kształt, zawartość).
Kora: barwa, szerokość, czy rysunek kory jest zachowany?
Część rdzenna: barwa, szerokość, struktura.
Miedniczka: wymiary; poszerzona? rozdęte kielichy? pogrubiała? wylewy krwi? złogi? ocena ilości tkanki
tłuszczowej okołomiedniczkowej.
Kamienie: liczba, wielkość, kształt.
Moczowód: średnica, długość, ogniskowe poszerzenie lub zwężenie.
Wygląd tętnicy i żyły nerkowej.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO.
Nerka - trzy wycinki zawierające korę i część rdzenną
Miedniczka - dwa wycinki
Moczowód - jeden wycinek.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
NERKA – ZMIANY NOWOTWOROWE
MATERIAŁ OPERACYJNY
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza (w przypadku nowotworu nerki obejmujące otaczający miąższ i ew. margines, w
przypadku nowotworu miedniczki nerkowej obejmujące miedniczkę poza guzem i/lub otaczający miąższ)
(blok A, B i C).
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Dwa wycinki z miąższu poza guzem (blok E i F).
Miedniczka nerkowa – w przypadku raka nerki jeden wycinek, w przypadku raka miedniczki dwa wycinki
(blok G i H).
Tętnica i żyła nerkowe (blok I).
Węzły chłonne (blok K)
Jeden wycinek z nadnercza (blok L)
Moczowód - w przypadku raka nerki jeden wycinek – blok M, w przypadku raka miedniczki po jednym
wycinku na każdy cm lub ze zmienionych miejsc – blok M, N itd.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
NERKA – ZMIANY NOWOTWOROWE
MATERIAŁ OPERACYJNY
OPIS MAKROSKOPOWY
Nefrektomia : całkowita / częściowa
Do badania nadesłano nerkę/ fragment nerki : lewą / prawą
z torebka tłuszczową / bez torebki tłuszczowej
o wymiarach : / / cm
Guz zlokalizowany w : biegunie górnym / biegunie dolnym / części centralnej
Guz pojedynczy / mnogi
Wymiary guza: / / mm
Makroskopowo guz: ograniczony do nerki / nacieka : torebkę tłuszczową / powięź Gerota / nadnercze /
duże naczynia
Minimalny margines radialny wynosi :
Guz o charakterze : litym / torbielowatym / z martwicą / z wylewami krwi
Moczowód długości :
Węzły chłonne /Nie nadesłano
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
NERKA – ZMIANY NOWOTWOROWE
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak z komórki nerkowej typu : jasnokomórkowego / chromofobowego / papillarnego /
wrzecionowatokomórkowy / niezróżnicowany
Rak cewek zbiorczych /
Rak urotelialny
Inny:
Stopień złośliwości wg. Fuhrman : 1 / 2 / 3 / 4 LUB Nuclear Grade 1 / 2 / 3 / 4
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
W wycinkach z miąższu poza guzem stwierdza się:
Wycinki z miedniczki nerkowej:
Margines moczowodu: mm
Wycinki z dużych naczyń: utkanie nowotworu w świetle / naciek nowotworowy
Nadnercze: nacieczone / bez nacieku raka
Zbadano XX węzłów chłonnych
Węzły chłonne:
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
PĘCHERZ MOCZOWY
MATERIAŁ OPERACYJNY WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza obejmujące całą grubość ściany pęcherza (znaczone A, B i C).
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Jeden wycinek z szyi pęcherza (blok E).
Trzy wycinki z trójkąta pęcherza (blok F, G i H)
Dwa wycinki z przedniej ściany (blok I i K).
Dwa wycinki z tylnej ściany (blok L i M).
Dwa wycinki z dna pęcherza (blok N i O)
Wycinek z ujścia prawego moczowodu (blok P).
Wycinek z proksymalnej linii cięcia prawego moczowodu (blok R).
Wycinek z ujścia lewego moczowodu (blok S).
Wycinek z proksymalnej linii cięcia lewego moczowodu (blok T).
W przypadku mężczyzny wycinki z gruczołu krokowego – po dwa z każdego płata (zaczynając od
prawego) oraz po jednym wycinku z każdego pecherzyka nasiennego (zaczynając od prawego).
Węzły chłonne okołopęcherzowe (blok Z)..
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
PĘCHERZ MOCZOWY
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano pęcherz moczowy o wymiarach : / / cm., ze sterczem o wym:
Po rozcięciu stwierdza się guz w obrębie : trójkąta / dna / lewej bocznej ściany / prawej bocznej ściany /
ściany przedniej / ściany tylnej .
Guz o charakterze brodawkowatym / owrzodziały , nacieka ścianę pęcherza zajmując :
Guz o wymiarach : / / mm.
Pozostała błona śluzowa :
Cewka długości: mm.
Prawy moczowód o długości: mm
Lewy moczowód o długości mm.
Gruczoł krokowy o wym. mm.
Węzły chłonne okołopęcherzowe /Nie nadesłano
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA PĘCHERZ MOCZOWY
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak urotelialny in situ G / Rak urotelialny brodawkowaty naciekający G/ Rak urotelialny
niebrodawkowaty naciekający G .
Rak nacieka błonę podśluzową tak / nie.
Rak nacieka do ½ grubości mięśniówki tak / nie
Rak nacieka powyżej ½ grubości mięśniówki tak / nie
Naciek raka przekracza ścianę pęcherza tak / nie
Naciek raka stwierdza się w chirurgicznej linii cięcia tak / nie
Zatory z komórek nowotworowych w światłach naczyń
krwionośnych tak / nie
chłonnych tak / nie
Wycinki z trójkąta pęcherza
Wycinki z dna pęcherza
Wycinki ze ściany przedniej
Wycinki ze ściany tylnej
Ujście moczowodowe prawe
Ujście moczowodowe lewe
Ujście cewki moczowe
Stercz z naciekiem raka tak / nie
Zbadano węzłów chłonnych
Przerzuty
Maksymalny wymiar przerzutu
Naciekanie torebki węzła chłonnego tak / nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych tak / nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
UROLOGIA
PRĄCIE – AMPUTACJA Z POWODU GUZA
OPIS MIKROSKOPOWY
Typ operacji: częściowa, radykalna, z resekcją czy bez skóry krocza, jądrami, węzłami pachwinowymi.
Długość i średnica materiału operacyjnego.
Guz: umiejscowienie w stosunku do żołędzi, napletka, skóry, cewki moczowej; rozmiary, barwa, stosunek
do otoczenia, głębokość naciekania.
Żołądź: zapalenia?, zanik?, leukoplakia?
Cewka moczowa: nacieczona przez guz?
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: co najmniej trzy wycinki.
Żołądź i cewka moczowa.
Linia cięcia chirurgicznego (również z cewką moczową).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
KRTAŃ - LARYNGEKTOMIA
OPIS MIKROSKOPOWY
Typ laryngektomii: totalna, hemilaryngektomia, podgłośniowa czy nadgłośniowa, obecność fragmentów
gardła i innych tkanek szyi.
Charakterystyka guza: lokalizacja (głośniowa?, nadgłośniowa?, podgłośniowa?); czy zajmuje jedną stronę
krtani czy też przekracza linię środkową; wymiary guza; typ wzrostu (egzofityczny?, endofityczny?);
owrzodzenie?; głębokość naciekania, czy przekracza granicę narządu; wygląd błony śluzowej poza guzem,
szczególnie fałdów głosowych.
Jeżeli w materiale operacyjnym znajduje się tarczyca - podaj wymiary, wagę, czy naciek nowotworu
przechodzi na jej miąższ.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
KRTAŃ - LARYNGEKTOMIA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Pobierz seryjne wycinki z guza w przekroju osi długiej krtani zawierające guz oraz sąsiednie piętra krtani
(np: kieszonkę krtaniową ,fałd rzekomy, okolicę podgłośniową ) (oznaczone A , B , C , D , E )
Jeśli guz jest duży (powyżej mm) pobierz reprezentatywne wycinki.
Pobierz po jednym wycinku spoidła przedniego i tylnego. (oznaczone F , G )
Wycinek z chrząstki krtani w miejscu odpowiadającym najgłębszej infiltracji. (oznaczone H )
Pobierz reprezentatywne wycinki pozostałych pięter krtani w tym z nagłośni (oznaczone I , J , K )
Wycinki z linii cięcia (oznaczone L , M. , N )
Wycinki z tarczycy, przytarczyc oraz miejsce tracheostomii (jeśli znajdują się w materiale operacyjnym).
Węzły chłonne: patrz odpowiednia instrukcja.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
KRTAŃ - LARYNGEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano krtań o wymiarach x cm z nagłośnią o wymiarach x cm
Guz o wymiarach x x mm zlokalizowany ,w odległości mm od proksymalnej oraz mm
od dystalnej linii cięcia
(Dokładny opis anatomiczny guza !)
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
KRTAŃ - LARYNGEKTOMIA
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak płaskonabłonkowy naciekający GX
Głębokość naciekania mm
Naciekanie błony podśluzowej: tak/nie
Naciekanie błony mięśniowej: tak/nie
Naciekanie chrząstki pierścieniowatej: tak/nie
Naciekanie chrząstki nalewkowatej: tak/nie
Naciekanie chrząstki nagłośniowej: tak/nie
Naciekanie okolicy nadgłośniowej: tak/nie
Naciekanie fałdu przedsionkowego: tak/nie
Naciekanie fałdu głosowego: tak/nie
Naciekanie kieszonki krtaniowej: tak/nie
Naciekanie okolicy podgłośniowej : tak/nie
Naciekanie spoidła przedniego: tak/nie
Naciekanie spoidła tylnego : tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Obecność nowotworu w liniach cięcia chirurgicznego: tak/nie
Zbadano węzłów chłonnych
Przerzuty
Maksymalny wymiar przerzutu mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA KRTAŃ - LARYNGEKTOMIA
WĘZŁY CHŁONNE SZYJNE - OPERACJA RADYKALNA (CRILE’A)
POSTĘPOWANIE
Zorientuj materiał operacyjny i zidentyfikuj śliniankę podżuchwową, platyzmę, mięsień mostkowo-
obojczykowo-sutkowy (mMOS), żyłę szyjną wewnętrzną oraz tkankę tłuszczową zawierającą węzły.
Podziel węzły chłonne na 6 grup w stosunku do mMOS . Przy prawidłowym postępowaniu powinno być
znalezionych co najmniej 40 węzłów chłonnych
OPIS MAKROSKOPOWY
Guz pierwotny (patrz odpowiednia instrukcja narządu).
Długość mMOS.
Czy jest żyła szyjna wewnętrzna w materiale operacyjnym? jeśli tak to podaj jej długość i czy jest zajęta
przez nowotwór.
Obecność tkanki nowotworowej w materiale operacyjnym, węzłach chłonnych, śliniance, naciekanie tkanek
miękkich.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Węzły chłonne: wszystkie znalezione podzielone na 6 grup anatomicznych.
Ślinianka podżuchwowa - minimum jeden wycinek.
Żyła szyjna - minimum jeden wycinek z miejsca najbliższego guzowi.
mMOS - minimum jeden wycinek z miejsca najbliższego guzowi.
Tarczyca - jeżeli obecna (patrz instrukcja narządowa).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
TARCZYCA - TYREOIDEKTOMIA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
W przypadku zapalenia lub zmian rozlanych
- trzy wycinki z prawego płata (blok A, B i C).
- trzy wycinki z lewego płata (blok E, F i G.
- jeden wycinek z cieśni (blok H).
W przypadku pojedynczego otorebkowanego guza wycinki obejmujące całą torebkę, a także jeżeli to
możliwe otaczający miąższ.
W przypadku wielu guzków wycinki z kilku zmian (maksymalnie pięciu) obejmujące otaczający miąższ (blok
A, B, C, E i F).
W przypadku raka papilarnego seryjne wycinki z całego materiału oraz osobno z linii cięcia.
W przypadku masywnego nacieku innego nowotworu
- trzy wycinki z guza (blok A, B i C).
- trzy wycinki z miąższu tarczycy (blok E, F i G).
- wycinek z linii cięcia (blok H).
We wszystkich przypadkach wycinek z doraźnego (blok D).
We wszystkich przypadkach jeżeli są to przytarczyce (blok P).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
TARCZYCA - TYREOIDEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano tarczycę po całkowitej / częściowej tyreoidektomii
Wymiary płata prawego : / / cm.
Wymiary płata lewego : / cm
Miąższ na przekroju jednorodny / guzkowy.
Największy guzek zlokalizowany w płacie prawym / lewym / cieśni, o wymiarach : / / mm .
Guzek: otorebkowany / dobrze odgraniczony / źle odgraniczony.
Minimalny makroskopowy margines do linii cięcia : .
Pozostałe ogniska zlokalizowane w : o wymiarach / / mm
Przytarczyce /Nie nadesłano
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
TARCZYCA - TYREOIDEKTOMIA
OPIS MIKROSKOPOWY
Mikrorak /
Rak pęcherzykowy (wariant ograniczony / szerokoinwazyjny) /
Rak brodawkowaty (wariant pęcherzykowy / z wysokiej komórki / rozlany z włóknieniem / inny /)
Rak rdzeniasty/
Rak anaplastyczny.
Guz jednoogniskowy / wieloogniskowy.
Maksymalny wymiar guza mm.
Guz ograniczony do miąższu tarczycy / dochodzący do linii cięcia.
Minimalny margines do linii cięcia mm.
Przytarczyce
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
ŚLINIANKI – USUNIĘCIE Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Typ materiału operacyjnego: częściowe usunięcie ślinianki (lobektomia), usunięcie ślinianki bez nerwu lub z
nerwem twarzowym, submandibulektomia totalna; strona ciała.
\
Wymiary guza; lokalizacja, kształt, odległość od najbliższej linii cięcia chirurgicznego; przekrój guza -
torbielowaty czy lity?; odgraniczenie - guz otorebkowany?, ostro lub nieostro odgraniczony?; wylewy
krew?; martwica? naciekanie poza śliniankę?
Wygląd ślinianki poza guzem.
Wygląd węzłów chłonnych zawartych w materiale operacyjnym.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
ŚLINIANKI – USUNIĘCIE Z POWODU GUZA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: minimum 4 wycinki (jeżeli guz nie jest badany w całości) w tym wycinki zawierające
obwodowe części guza.
Ślinianka niezmieniona - jeden wycinek.
Linie cięcia chirurgicznego.
Nerw twarzowy - z okolicy cięcia chirurgicznego (jeżeli został usunięty).
Węzły chłonne - wszystkie znalezione (patrz odpowiednia instrukcja).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
SZCZĘKA – MAXILLEKTOMIA Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Zasięg resekcji.
Obecność następujących struktur: podniebienia twardego, miękkiego, środkowej i dolnej małżowiny
nosowej, środkowej oraz bocznej kości skrzydłowej lub klinowej, sitowia, kości jarzmowej, mięśni żwacza,
skroniowego, wewnętrznego i zewnętrznego mięśnia skrzydłowego.
Charakterystyka guza: umiejscowienie, rozległość, wymiary: ograniczony do zatoki szczękowej?
Wywodzący się z górnej, przyśrodkowej, bocznej, przedniej czy dolnej części zatoki? Przechodzący na
kość skroniową, jamę nosową, sitowie lub inne struktury? obecność tkanki guza w granicach cięcia
chirurgicznego?
Stan kości tworzących zatokę szczękową oraz inne zatoki; czy są przetoki?
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: tyle ile jest konieczne do oceny utkania i rozległości naciekania lecz nie mniej niż trzy wycinki.
Linie cięcia chirurgicznego: przednia, tylna, zewnętrzna i górna.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
ŻUCHWA – MANDIBULEKTOMIA Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Typ resekcji (częściowa, całkowita); strona.
Guz: wymiary, barwa, wygląd, granice; czy nacieka kość?
Błona śluzowa poza guzem: leukoplakia?
Kość: wygląd powierzchni przekroju.
Zęby: liczba i wygląd.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: trzy wycinki.
Błona śluzowa poza guzem.
Linie cięcia chirurgicznego w śluzówce.
Linie cięcia chirurgicznego w tkankach miękkich.
Linie cięcia chirurgicznego w kości.
Nerw żuchwowy (linia cięcia chirurgicznego).
Kość, jeżeli nacieka lub sugestia kliniczna naciekania przez guz.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
GŁOWA I SZYJA
GRASICA – THYMEKTOMIA
OPIS MAKROSKOPOWY
Podaj wagę i wymiary, czy oba płaty są widoczne.
Określ względną zawartość tkanki tłuszczowej w miąższu narządu.
Opis guza - wielkość, kształt, wygląd na przekroju, barwa, ogniska martwicy, krwotoków, włóknienie,
zwapnienia, torbiele (wielkość, zawartość).
Przylegające struktury (opłucna, osierdzie, płuco, węzły chłonne).
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Guz: trzy lub więcej wycinków, w tym co najmniej dwa zawierające torebkę.
Dwa wycinki z niezmienionej grasicy.
Inne narządy jeśli są obecne (płuco, węzły chłonne).
.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
PULMONOLOGIA
PŁUCO – RESEKCJA Z POWODU GUZA
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Trzy wycinki z guza (blok A, B i C). Przy lokalizacji przywnękowej – z marginesem cięcia.
Wycinek z badania doraźnego (blok D).
Trzy wycinki z miąższu płuca zawierające opłucną, w tym przynajmniej jeden z fragmenty dystalnego do
guza (blok E, F i G).
Jeden wycinek z linii cięcia oskrzelowej obejmujący cały przekrój oskrzela (blok H).
Węzły chłonne
- oskrzelowo – płucne (wnęki) (blok I).
- śródpiersiowe (blok K).
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
PULMONOLOGIA
PŁUCO – RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania nadesłano segment płuca prawego / lewego o wymiarach: / / cm.
Guz o wymiarach / / mm., zlokalizowany w..........
Inne guzy:
Naciekanie dużego oskrzela: tak / nie
Margines od linii cięcia oskrzela / ostrogi tchawicy: tak/nie
Minimalny margines do opłucnej mm.
Opłucna trzewna z naciekiem: tak / nie
Opłucna śródpiersiowa nacieczona: tak/nie
Opłucna ścienna obecna: tak / nie
Maskroskopowo widoczne martwica, wylewy krwawe, naciekanie dużych naczyń krwionośnych /
limfatycznych.
Miąższ poza guzem:
Obecność niedodmy obwodowej: tak / nie
Węzły chłonne oskrzelowo – płucne/wnęki /Nie nadesłano.
Węzły chłonne śródpiersiowe (które) /Nie nadesłano.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
PULMONOLOGIA
PŁUCO – RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MIKROSKOPOWY
Rak płaskonabłonkowy G /
Rak gruczołowy G /
Rak wielkokomórkowy G /
Rak drobnomomórkowy G /
Rak gruczołowo - płaskonabłonkowy G
Guz o wymiarach: / / mm. Dodatkowe wymiary: / mm.
Naciekanie oskrzela: tak / nie.
Naciekanie dużych naczyń
krwionośnych: tak / nie.
chłonnych: tak / nie.
Naciekanie opłucnej trzewnej: tak / nie.
Margines oskrzela wolny od nacieku raka : tak / nie.
W wycinkach z miąższu poza guzem stwierdza się: (opisać zmiany)
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
PULMONOLOGIA
PŁUCO – RESEKCJA Z POWODU GUZA
OPIS MIKROSKOPOWY
Węzły chłonne oskrzelowo – płucne:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty znaleziono w YY.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
Węzły chłonne śródpiersiowe:
Zbadano XX węzłów chłonnych
Przerzuty znaleziono w YY.
Maksymalny wymiar przerzutu: mm
Naciekanie torebki węzła chłonnego: tak/nie
Zatory w naczyniach krwionośnych/limfatycznych: tak/nie
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
DERMATOLOGIA
SKÓRA – WYCIĘCIE ZMIANY ŁAGODNEJ
OPIS MAKROSKOPOWY
Wielkość i kształt materiału operacyjnego, wygląd powierzchni zmiany, jej wielkość, barwa oraz inne cechy,
oceń marginesy operacyjne.
Jeśli materiał jest przecięty, opisz wygląd przekroju przez zmianę.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Uwaga:
w przypadku zmian pęcherzowych skóry, pęcherz powinien zostać pobrany nieuszkodzony w całości.
W przypadku materiałów średnicy do 3 mm, pobierz materiał w całości bez przecinania.
Materiały średnicy 4 - 6 mm przekrój na pół i pobierz obie części.
Materiały średnicy 7 mm lub więcej - pobierz wycinek grubości 2 - 3 mm przechodzący przez środek
zmiany, resztę materiału pozostaw w formalinie.
Upewnij się, że wycinki zostaną poprawnie zatopione w kostki parafinowe.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
DERMATOLOGIA
SKÓRA – WYCIĘCIE NOWOTWORU ZŁOŚLIWEGO
OPIS MAKROSKOPOWY
Kształt i wymiary materiału operacyjnego.
Opisz zmianę - wielkość, kształt, barwę, wygląd powierzchni, zmiana owrzodziała?, uniesiona?,
zapadnieta?, podaj wygląd brzegu zmiany (zmiana dobrze, źle odgraniczona?), szerokość marginesów
operacyjnych, obecność guzków satelitarnych?.
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Małe materiały operacyjne średnicy do 5 cm - pobierz cały materiał operacyjnego krojąc go na plastry
grubości do 3 mm, pamiętając aby pierwsze cięcie przebiegało przez miejsce najwęższego marginesu
operacyjnego.
Większe materiały operacyjne:
a) wycinki z guza - poprzeczne wycinki grubości 3 mm przez całą zmianę,
b) marginesy operacyjne - styczne wycinki przebiegające przez cały obwód marginesu operacyjnego.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
DERMATOLOGIA
SKÓRA – CZERNIAK
WYCINKI DO BADANIA HISTOPATOLOGICZNEGO
Pomalować wszystkie marginesy tuszem.
W przypadku małego materiału - dwa wycinki prostopadłe do długiej osi materiału przechodzące przez
środek zmiany (blok A, B).
W przypadku dużego materiału (powyżej 5 cm w największym wymiarze) - dwa wycinki prostopadłe do
długiej osi materiału w odległości około 1/3 od brzegów zmiany podzielone na połowy (blok A i B (jeden
wycinek), C i D (drugi wycinek)
Wycinek z badania doraźnego (blok D lub E).
Poszerzone brzegi rany – pobierz dwa przekroje bocznych fragmentów.
.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
DERMATOLOGIA
SKÓRA – CZERNIAK
OPIS MAKROSKOPOWY
Do badania (doraźnego) nadesłano fragment skóry z tkanką podskórną.
Wymiary materiału: / / mm.
Centralnie na skórze guz o wymiarach / mm w odległości mm od bocznej linii cięcia oraz mm od
linii cięcia w dnie.
Pobrano X wycinków (blok A, B).
Materiał z badania śródoperacyjnego – blok D.
Ponadto nadesłano poszerzone brzegi rany w postaci pierścienia skórnego o średnicy ok. mm i szerokości
płata skóry: mm. Pobrano dwa wycinki (blok E i F)
.
STANDARDY OPISÓW PATOMORFOLOGICZNYCH
DERMATOLOGIA
SKÓRA – CZERNIAK
OPIS MIKROSKOPOWY
Melanoma malignum/Czerniak.
Typ wzrostu: guzkowy/ powierzchowny
Głebokość naciekania - stopień Clarka:
Grubość nacieku nowotworowego: mm
Owrzodzenie: tak/nie
Nasilenie nacieku limfocytarnego: duże/umiarkowane/małe
Ogniska satelitarne: tak/nie o średnicy mm (w odległości mm od ogniska podstawowego)
Margines wycięcia do boku: mm
Margines wycięcia w dnie: mm
.
Dobrze zrozumiana nauka chroni człowieka przed pychą,
gdyż ukazuje mu jego granice.
A. Schweitzer
PATOMORFOLOGIA
Jest pomostem pomiędzy naukami podstawowymi
a praktyką kliniczną