Celem artykuu jest przeanalizowanie wspczesnych zagroe organizacyjnych, z ktrymi borykaj si menederowie. Autor koncentruje si na piciu niebezpiecz-nych obszarach, takich jak: przecienie informacyjne, toksyczny sukces, praca ekstremalna, wypalenie zawodowe i pracoholizm oraz przepracowanie.

Sowa kluczowe: stres menederski (managerial stress), toksyczny sukces (toxic success), praca ekstremalna (extreme job), syndrom wypalenia zawodowego (job burnout syndrome), pracoholizm (workaholism), karoshi (karoshi).

Uwagi wstpne

Wspczesny wiat nie istniaby bez sprawnych menederw, ludzi, ktrzy zmagaj si ze sprzecznociami, prbuj je przezwyciy, uporzdkowa, rozwizywa problemy i doskonali obszary swego dziaania. W owym wspczesnym wiecie dominuj formy zorganizowane, ktre bez menederw nie mog si obej. Nawet chaotyczne formy wykazuj pewne tendencje, a ludzie maj skonno do podejmowania prb ich porzd-kowania. Prof. A.K. Komiski [2008, s. 10] podkrela, e elementy rl menederskich stay si udziaem rzesz osb podejmujcych zorganizowan dziaalno, co, jak stwier-dza w dalszej czci tekstu, prowadzi do banalizacji zarzdzania, do ogromnej liczby menederw mimo woli, menederw prowincjonalnych, przy jednoczesnym duym zapotrzebowaniu na menederw elitarnych, wiatowcw. Caa ta rnorodno podej i percepcji zawodu menedera, wskiej lub szerokiej, zorientowanej finansowo lub rozwojowo, autorytarnej lub demokratycznej, prowincjonalnej lub wiatowej (global-nej), nie powinna zwie aktualnych i potencjalnych menederw, tych profesjonalnych i amatorw. Wiele obszarw tej profesji jest niebezpiecznych, cho moe trudno to sobie

Marcin emigaaNiebezpieczestwa w wiecie menedera

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

52 Marcin emigaa

wyobrazi. Niniejszy artyku jest prb nakrelenia mapy niebezpieczestw czyhajcych na wspczesnych kierownikw.

Niebezpieczestwa czaj si tam, gdzie ich nie wida

Najwikszym zagroeniem w wiecie menederw s czynniki psychologiczne. Ignoro-wane, czsto wywouj niekorzystne nastpstwa somatyczne. Wymieni mona:

napicia wywoujce stres menederski, lep pogo w kierunku toksycznego sukcesu, nadmiern gotowo do pracy ekstremalnej, szerzcy si pracoholizm i wypalenie zawodowe, tragiczny efekt pracoholizmu mier z przepracowania.

Stres w zawodzie menedera

W pracy menederskiej nie brakuje napi wywoujcych stresy zarwno o charakterze pozytywnym (eustresy), jak i te frustrujce, przygniatajce (distresy). Do stresorw me-nederskich nale: skomplikowane decyzje o duym ciarze finansowym i moralnym (zwolnienia pracownikw, odpowiedzialno za realizacj zobowiza finansowych), niejednoznaczne struktury organizacyjne (wadliwe kanay komunikacyjne, niejasne re-lacje w firmie, istnienie kilku przecinajcych si schematw strukturalnych), zbyt wyso-kie wymagania odnonie do menedera (wydajno, kompetencje, obowizki) i wresz-cie nierzadkie dzi sytuacje konfliktowe i kryzysowe zmuszajce menederw do coraz czstszej pracy w permanentnie podwyszonym napiciu, a take wszechobecna i coraz nowoczeniejsza technologia, wkraczajca drastycznie na biurka dyrektorskie. Stresy menederskie nie s przypadoci jedynie wielkich organizacji. Wystpuj na kadym szczeblu menederskim i w kadym typie organizacji, od instytucji publicznych po mi-kroprzedsibiorstwa. Wymienione przykady stresorw menederskich maj podobny wektor kierunkowy, wskazuj, e czego jest za duo. Dzi coraz czciej tym czym s informacje, na ktrych wspczesne organizacje buduj (prbuj budowa) swoj po-zycj konkurencyjn. Przeadowanie informacjami pociga za sob wicej pracy, szybsze tempo, sabsz wydajno, gorsz komunikacj, wielozadaniowo (multitasking), ktre powoduj epidemi stresu wrd menederw. Najbardziej pierwotnym stresorem in-formacyjnym w dzisiejszych organizacjach jest komunikacja elektroniczna czyli: e-maile, raporty, memoranda, notatki subowe, ktre przyjmuj czsto form organizacyjnego spamu. Jest to bardzo kosztowne zagroenie. Szacunki amerykaskie mwi, e straty wynikajce z zakce uwagi przez nowoczesne rodki komunikacji, z poczt elektro-niczn na czele, mog siga nawet 560 miliardw dolarw [JK, 2007, s. 43-44], za w Niemczech te straty wynosz 117 miliardw euro [Naduywanie e-maili, 2007, s. 44].

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

Niebezpieczestwa w wiecie menedera 53

Mona zaproponowa 10 wskazwek pomocnych w ograniczeniu szumu informacyjnego [LaBrosse, 2008, s. 85-89].

Nie powica czasu e-mailom, ktre nie generuj wartoci dodanej. Powici 1. dziennie 15 minut na porzdkowanie skrzynki e-mailowej i pozbycie si wiadomoci powodujcych marnotrawstwo czasu i uwagi.Ustali standardy poczty elektronicznej w swoim zespole. Wiele jest przypadkw, e 2. wysya si kopie wiadomoci do osb, ktrzy jej nie potrzebuj, tym samym powo-duje si geometryczny postp szumu informacyjnego.Zarezerwowa czas na korespondencj elektroniczn. Jasno okrelone bloki cza-3. sowe pomog nie pogry si w nieustannym odpowiadaniu na e-maile i unikn rwania rytmu dnia pracy. Konsekwencja w przestrzeganiu tej wskazwki da czas na spokojne przemylenie, napisanie i odpisanie na strategicznie wane wiadomoci.Kodowanie informacji organizacyjnych za pomoc koloru, wielkoci i ksztatu. Zalew 4. raportami organizacyjnymi powoduje niesychane obcienie czasowe i umysowe menedera. Mona wyszczeglni najwaniejsze informacje dla danych dziaw i ich szefw, poda waciwy dla poszczeglnych komrek klucz analizy dokumentu.Stosowanie sw kluczowych, wywouj procesy kojarzenia i przypomnienia, a take 5. dalszego wnioskowania, uatwiaj orientacj w ogromnej iloci informacji, kierun-kuj procesy mylowe i podsumowuj poszczeglne poziomy rozwizywania pro-blemw. Naley uywa sw kluczowych we wszelkich sporzdzanych materiaach i poszukiwa ich w dokumentach otrzymanych.Stosowa techniki 6. mind-mapping, ktre uatwiaj kojarzenie, zapamitywanie i umiejscowienie informacji w czasie i przestrzeni organizacyjnej.Jak najproduktywniej wykorzystywa czas przeznaczony na czytanie. Spokojne, za-7. ciszne miejsce i wyznaczona ilo czasu podnios poziom koncentracji i jako infor-macji wyciganych z tych dokumentw.Wykorzystywa historie i anegdoty. S to potne narzdzia rozszerzania pamici, 8. nadaj informacjom dusz, uatwiaj ich uchwycenie poprzez oddziaywanie na wy-obrani.Powtarza najbardziej istotne informacje. Przezwycieniu przeadowania informa-9. cyjnego suy kilkakrotne powtarzanie, najlepiej znale co najmniej trzy rne drogi przekazu informacji; spowoduje to zwikszenie ich przyswajania i zachowywania.Dbao o strategie zmniejszania stresu organizacyjnego. Pomocna moe by w tym 10. wypadku japoska technika 5S, z powodzeniem stosowana w systemach zarzdza-nia jakoci [uczak, Matuszak-Flejszman, 2007, s. 338-339]:

Seiri (selekcja, porzdek) to etap, na ktrym rozrnia si przedmioty potrzeb-ne od niepotrzebnych i usuwa si te zbdne; jest to przyjcie zarzdzania obszarem oparte na elementach zasadniczych; za pomoc tzw. czerwonych kartek przeprowa-

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

54 Marcin emigaa

dza si inwentaryzacj wszystkiego, co jest do wyrzucenia lub jest aktualnie zbd-ne;

Seiton (systematyka, organizacja) to okrelenie sposobu i odpowiedniego miej-sca skadowania wszystkiego, co potrzebne w danej jednostce (narzdzia, rodki transportu, materiay, surowce, pprodukty itd.); oznacza to postpowanie w taki sposb, aby w razie potrzeby kada rzecz bya atwo dostpna i w ilociach w danej chwili koniecznych. Celem jest stworzenia uporzdkowanych i zadbanych miejsc pracy, funkcjonalnego systemu rozmieszczenie przedmiotw oraz wzrostu wydajno-ci dziki dostpnoci produktw, narzdzi, dokumentacji itp.; na tym etapie szcze-glny nacisk kadziemy na intensywne ulepszanie, czyli walk z wszelkiego typu stratami, oraz doskonalenie wszystkich procesw i dziaa zachodzcych w miejscu pracy;

Seiso (sprztanie, czysto) to eliminacja brudu, kurzu, wirw i innych za-nieczyszcze, uczynienie miejsc pracy i urzdze doskonale czystymi, co oznacza sprztanie przy pomocy personelu inspekcyjnego, demonstrowanie zwizku midzy stratami, brudem i anomaliami funkcjonowania oraz usunicie przyczyn powstawa-nia strat lub brudu; w praktyce jest to kilkakrotne dokadne czyszczenie, sprztanie przy penym postoju, stworzenie harmonogramw czyszczenia codziennego oraz prowadzenie czyszczenia wraz z przegldem urzdze, miejsc pracy;

Seiketsu (schludno, utrzymanie czystoci) to okrelenie warunkw, ktre umoliwiyby stabilizacj w czasie wdroonych zachowa organizacyjnych, porzd-ku i czystoci oraz ustanowienie standardw trzech zrealizowanych S, stworzenie struktury i metody autokontroli, okrelenie sposobu dochodzenia do przyczyn nie-prawidowoci;

Shitsuke (samodyscyplina, przestrzeganie wszelkich zasad) ma na celu osi-gnicie skrupulatnego przestrzegania zasad czterech poprzednich S i uczynienie z utrzymywania porzdku i czystoci zwyczajowych praktyk; na tym etapie naley stworzy warunki pozwalajce na uniknicie degradacji, osobistych redukcyjnych interpretacji metodyki 5S przy jednoczesnej tolerancji w stosunku do sytuacji wy-jtkowych.

W stron toksycznego sukcesu

Popularno zawodu menedera zwizana jest zapewne z powszechnym wyobraeniem menedera jako czowieka sukcesu. Sukces jest celem kadego menedera, to najwiksze zadanie, jakie przed nim stoi i wanie orientacja na sukces powoduje w spoecznej per-cepcji stawianie znaku rwnoci midzy menederem a sukcesem. Sukces jednak moe by take grony, przybiera form toksyczn, ktra zatruwa nie tylko menederw, ale take ich podwadnych oraz ich rodowisko rodzinne i spoeczne. We wspczesnych

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

Niebezpieczestwa w wiecie menedera 55

czasach przymus osignicia sukcesu powoduje, e praca menedera staje si coraz bar-dziej nieznona, a sukces nabiera coraz bardziej toksycznego odcienia. Na symptomy toksycznego sukcesu zwraca uwag Palu Pearsall [2003, s. 65-73]:

zaabsorbowanie wasn osob: roztargnienie i skupienie na sobie, wywoujce w re- zultacie tak zwan lepot zrodzon z nieuwagi na najwaniejszych ludzi i najwaniej-sze sprawy w yciu;

poddawanie si naciskom: uznawanie zewntrznego orodka kontroli i poczucie, e nie ma adnego wyboru, e trzeba zachowywa si i reagowa zgodnie z oczekiwaniami przeoonych;

wzloty i upadki oraz obecnoci i nieobecnoci: oscylowanie pomidzy stanem ner- wowej energii a depresyjnym wycofaniem oraz pomidzy peni uwagi w pracy i brakiem uwagi w domu;

chroniczny cynizm: nieustanny brak zaufania, cynizm i wrogo w stosunku do in- nych ludzi oraz ich pogldw;

zrzdliwo: niezdolno przeywania przyjemnoci, utrata zdolnoci lub chci cie- szenia si drobiazgami oraz umiechania si i miania wraz z innymi z siebie samego;

poczucie, e nie ma si chwili spokoju: odczuwanie cigego podenerwowania, gdy tak wielu ludzi i tak wiele spraw nieustannie domaga si naszej uwagi;

wielozadaniowo: poczucie, e robienie tylko jednej rzeczy naraz jest strat czasu; izolacja psychiczna: gonitwa myli, cofanie si mylami do tego, co nie zostao zro-

bione (co prowadzi do depresji), lub wybieganie mylami naprzd do spraw, ktre pozo-stay do zaatwienia (co prowadzi do stanw lkowych); przebywanie mylami w pracy, kiedy si jest w domu i odwrotnie;

wyczerpanie: nieustajce zmczenie, zaburzony rytm snu i zapadanie w drzemk w chwilach spokoju;

stosunek do czasu: wyznawanie pogldu, e czas to pienidz, a kada chwila, ktrej nie spdza si produktywnie na zarabianiu pienidzy, jest jego marnowaniem;

wyzyskiwanie zwizku: zaniedbywanie, wykorzystywanie i naduywanie intymnych zwizkw poprzez traktowanie ich jako rzeczy oczywistej, wykorzystywanie ich wycz-nie jako ucieczki przed stresem, prby szybkiego przywrcenia dawnej bliskoci lub me-tody zmniejszania stresu;

zanik ycia duchowego: poczucie pustki duchowej i bezwartociowoci ycia, ktre- mu czsto towarzysz okresy tsknoty duchowej i zadawanie sobie pytania o sens ycia;

hamowana ch wadzy: dua potrzeba rzdzenia, frustracja z powodu braku do- statecznej wadzy i kontroli oraz zmniejszajca si wiadomo i zaprzeczanie potrzebie wizi i bliskoci z innymi ludmi;

obsesja na punkcie samodoskonalenia i dbaoci o wasne zdrowie: egoistyczne za- absorbowanie diet, wiczeniami fizycznymi, ksikami i seminariami na temat samodo-

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

56 Marcin emigaa

skonalenia oraz rnymi szybkimi i atwymi technikami redukowania stresu, ktre su do zarzdzania stresem, a nie do rozwizania tego problemu;

choroby bdce skutkiem napi: cay zestaw chorb wspczesnej cywilizacji, od astmy i chronicznych infekcji do raka i chorb serca, ktre, jak wiadomo, mog by skutkiem ubocznym syndromu toksycznego sukcesu oraz sposobu ycia i pracy, na jaki wskazuj wymienione wyej objawy.

Wida zatem, e nie kady sukces uskrzydla i podnosi jako ycia, nie kady sukces wie si z prestiem i ma sodki smak. Toksyczna odmiana sukcesu jest typowa dla tzw. menederw ekstremalnych.

Nadmierna gotowo do pracy ekstremalnej

Termin praca ekstremalna zawdziczamy S.A. Helwett i C.B. Luce, ktre definiuj go jako prac co najmniej 60 godzin w tygodniu, wynagradzan bardzo dobrymi zarobkami oraz speniajc co najmniej 5 z 10 wyrnikw [2006, s. 49-59]:

nieprzewidywalny rytm pracy, wysokie tempo pracy i krtkie terminy na wykonanie zada, bardzo szeroki zakres odpowiedzialnoci, typowy dla wicej ni jednego stanowiska

pracy,obowizki subowe poza regularnymi godzinami pracy, dostpno dla klientw 7 dni w tygodniu i 24 godziny na dob, odpowiedzialno za zyski i straty firmy, odpowiedzialno za rekrutacj i prowadzenie nowych pracownikw, dua liczba podry subowych, dua liczba bezporednich przeoonych, fizyczna obecno w miejscu pracy co najmniej 10 godzin dziennie. Najczstsze okazay si: nieprzewidywalny rytm (91%), wysokie tempo pracy i krt-

kie terminy (86%), obowizki subowe poza godzinami pracy (66%) i dostpno dla klientw 24 godziny na dob przez 7 dni w tygodniu (61%) [Hewlett, Luce, 2006, s. 49-59]. Na gruncie polskich organizacji badania wykazuj nastpujc kolejno [Kuc, emigaa, 2010, s. 70-86]: wysokie tempo pracy i krtkie terminy (59%), bardzo szeroki zakres odpowiedzialnoci (57%), nieprzewidywalny rytm pracy (44%) i odpowiedzial-no za zyski i straty firmy (39%). W USA odsetek pracownikw ekstremalnych wynosi 21% (w firmach globalnych 45%), w Polsce menederowie dopiero zaczynaj zmaga si z ekstremaln natur pracy, ich odsetek wynosi niecae 4% i s to sami mczyni, podczas gdy w USA w tej grupie s take kobiety.

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

Niebezpieczestwa w wiecie menedera 57

Epidemia pracoholizmu i syndrom wypalenia

Coraz szybsze tempo pracy, coraz wicej pracy i coraz bardziej ekstremalny jej charakter mog prowadzi do pracoholizmu i syndromu wypalenia zawodowego. Syndrom wypa-lenia zawodowego powstaje wskutek stresw wynikajcych z przepracowania [Schultz, Schultz, 2002, s. 447]. Wymienia si trzy podstawowe wymiary syndromu wypalenia zawodowego [Maslach, Schaufeli, Leiter, 2001, s. 397-422.; Maslach, Jackson, 1981, s. 99-113]:

obezwadniajce wyczerpanie, odczuwanie nadmiernego napicia i zmniejszenie emocjonalnych i psychicznych si;

depersonalizacja, poczucie oddzielenia od wykonywanej pracy, wykonywanie jej w sposb bezduszny, bez mentalnego zaangaowania;

poczucie nieefektywnoci i braku umiejtnoci; ocena wasnej pracy jako nieproduk- tywnej, nieudolnej i bez osigni.

Za rosncy odsetek wypalonych menederw odpowiada w duej mierze nowo-czesna technologia informacyjna i opisane powyej przeadowanie informacjami. Ale nie wszystko da si wytumaczy fizycznym (technicznym, technologicznym, informa-tycznym) rodowiskiem pracy. Znaczenie ma take nastawienie menederw do pracy. Wypalenie zawodowe zdaje si by powodowane wanie ow nadmiern gotowoci do pracy ekstremalnej, motywowan czsto wysokimi zarobkami, a przeradzajc si w patologiczn pogo za zyskiem bez wzgldu na wszystko, co moe pchn menede-ra w stron toksycznych zachowa i takiego te sukcesu. Poza tym menederowie na drodze ku wypaleniu zawodowemu maj przerost ambicji [Niehouse, 1984, s. 80-85], ktre pozwalaj im sdzi, e wszystko, co bd chcieli osign, osign, tylko musz wystarczajco ciko pracowa. Powoduje to wpadanie w puapk cigego przyspiesza-nia i frustracj nieosignicia celw, ktre wci si przesuwaj. Menederowie dotkni-ci wypalaniem zawodowym s uzalenieni od swojej pracy. Oceniaj siebie i innych a take swoje rodowisko tylko przez pryzmat pracy, ycie jest rwnowane pracy. Takie uzalenienie okrela si nie inaczej jak pracoholizm. Nie naley myli entuzjastw swo-jego zawodu i zaangaowanych w prac menederw, z pracoholikami, ktrzy s ludmi przygnbionymi, sfrustrowanymi, smutnymi, czsto schorowanymi i uzalenionymi od rnego rodzaju uywek, co w konsekwencji prowadzi do ich wypalenia. Pracoholicy oceniani s przez swoich szefw czsto jako nad wyraz produktywne jednostki, podob-ny moe by ich odbir w spoeczestwie [Gini, 1998, s. 45-56], jednak od rodka s zatruwani przez prac, co wci nie jest traktowane tak jak inne uzalenienia (alkoho-lizm, nikotynizm, zakupoholizm, seksoholizm itp.). Pracoholicy tkwi w iluzji wydajnoci i skutecznoci, jednak naley dobitnie podkreli, e pracoholizm to uzalenienie i jak kade uzalenienie jest szkodliwe [Hameresh, Slemrod, 2008, s. 1-28]. Dziwi wic pa-

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

58 Marcin emigaa

nujca i pielgnowana w niektrych organizacjach kultura pracoholizmu, wynoszca pra-c ponad siy jako jednie suszn warto i podnoszc bezgraniczne oddanie si pracy do rangi organizacyjnego fetyszu.

mier z przepracowania ju nie tylko japoski problem

Takie fetyszyzowanie pracoholizmu moe doprowadzi nawet do mierci z przepraco-wania. W Japonii to zjawisko nazywa si karoshi. Wypadki nagej mierci spowodowanej niedokrwiennymi chorobami serca, midzy innymi zawaem lub ostr niewydolnoci serca, lub chorobami naczy mzgowych: wylewem krwi do mzgu, krwotokiem podpa-jczynwkowym, a nawet pospolitym nadcinieniem ttniczym, s efektem chronicznego przepracowania. Karoshi dotyka gwnie mczyzn w przedziale wiekowym 40-50 lat [Brown, Lubove, Kwalwasser, 1994, s. 58-60]. Zdarzaj si take samobjstwa [Current Situation, 2005] na skutek przecienia i zbyt duego stresu zawodowego. W Japonii od lat ronie liczba odszkodowa z tytuu karoshi. W 2006 r. wypacono ich ponad 200 (147 wypadki mierci z przepracowania i 66 samobjstwa spowodowane przecie-niem prac). Szacuje si, e ofiar karoshi pada rocznie ponad 10 tysicy Japoczykw [Atsuko Kanai, 2009, s. 209-216]. Ale Japonia nie jest odosobniona, Europa zdaje si dogania niechlubnego lidera. We France Telecom zostanie wypacony pracownikom miliard euro wanie na odstresowanie [Miliard Euro za stres, 2009] po fali samobjstw w tej firmie [Samobjstwa we, 2009]. Wczeniejsze wydarzenia (2006-2007) w Renault take miay miertelny fina.

Uwagi kocowe

Okazuje si, e wspczesne organizacje i praca w nich mog by i s niebezpieczne. Menederowie, jako najbardziej odpowiedzialni za ich stan, s te najbardziej naraeni na te niebezpieczestwa. Jak zatem mona si uchroni przed wymienionymi ciemnymi stronami organizacji i pracy menederskiej? Na pewno naley zwikszy profesjonalizm zarzdzania, menederowie z przypadku, z politycznego nadania wadzy, rodzinni dziedzice i izolujcy si mikromenederowie prawdopodobnie nie dadz sobie rady z narastajcymi negatywnymi zjawiskami, mog wrcz ich nie zauway, lecz skutki bd wtedy jeszcze bardziej dotkliwe. Nie naley traktowa jako panaceum na wszystkie bo-lczki wspczesnych firm autokratycznego stylu zarzdzania i chci kontroli wszystkiego i wszystkich [W stresie, 2005, s. 43]. Raczej naleaoby si otworzy na now wiedz z zakresu zarzdzania, nie ograniczajc si jedynie do poradnikw o zarzdzaniu czasem, lecz podej do sprawy szerzej, zacz si interesowa nowymi koncepcjami zarzdza-nia, nowymi formami organizacyjnymi, nowymi strategiami, tendencjami w konkurencji europejskiej i globalnej. Bez szerokiego uwzgldnienia rnych kontekstw i rnych

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

Niebezpieczestwa w wiecie menedera 59

punktw odniesienia menederowie nie bd w stanie zrozumie, a tym samym uspraw-nia pracy swojej i swoich podwadnych. Zmiana wektora kierunkowego z zysku na roz-wj organizacji wydaje si by ogromn mentaln przemian, a imperatyw mylenia sys-temowego, a nawet holistycznego, staje si nowym sposobem dziaania. Moe to pomc osign sukces (sodki, a nie toksyczny) rwnoczenie w sferze zawodowej, rodzinnej, yciu spoecznym i rozwoju osobistym (fizycznym, intelektualnym i duchowym) [Fried-man, 2009, s. 23].

Literatura

Brown W.S., Lubove R.E., Kwalwasser J. (1994), Karoshi: Alternative Perspective of Japanese Management Style, Business Horizons, nr 2.(2005) Current Situation and Challenges of Occupational Safety and Health Activities in Japan, Report of Japan Center for Safety and Health of Working People Regarding the Fourth Item on the Agenda the 93th International Labour Conference, Japan Center for Safety and Health of working People, Tokyo.Friedman S.D. (2009), Obniaj poziom stresu, Harvard Business Review Polska, nr 1.Gini A. (1998), Working Ourselves to Death: Work aholism, Stress and Fatigue, Business and Society Review, nr 100/101.Hameresh D.S., Slemrod J.B. (2008), The Economics of Workaholism: We Should Not Have Worked on This Paper, B.E. Journals of Economic Analysis & Policy: Contributions to Economic Analysis & Policy, nr 1.Hewlett S.A., Luce C.B. (2006), Extreme Jobs, The Dangerous Allure of the 70-Hour Workweek, Harvard Business Review, nr 12.Kanai A. (2009), Karoshi (Work to Death) in Japan, Journal of Business Ethics, nr 84.JK (2007), Rozproszenie uwagi przez e-maile, SMS-y itp., Zarzdzanie na wiecie, nr 6.Komiski A.K. (2008), Koniec wiata menederw?, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.Kuc B.R., emigaa M. (2010), ycie i praca wspczesnego menedera, aspekty teoretyczno-empi-ryczne, Wydawnictwo Wyszej Szkoy Zarzdzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warsza-wie, Warszawa.LaBrosse M. (2008), A managers guide to less stress, Employment Relations Today, nr 3.uczak J., Matuszak-Flejszman A. (2007), Metody i techniki zarzdzania jakoci, Quality Pro-gress, Pozna.Maslach Ch., Jackson S.E. (1981), The measurement of experienced burnout, Journal of Occupa-tional Behaviour, nr 2.Maslach Ch., Schaufeli W.B., Leiter M.P. (2001), Job Burnout, Annual Review of Psychology, nr 1.MF (2007), Trzy samobjstwa w Renault wskutek cigego stresu, Zarzdzanie na wiecie, nr 3.Niehouse O.I. (1984), Controlling Burnout: A Leadership Guide for Managers, Business Hori-zons, nr 4.Pearsall P. (2003), Toksyczny sukces, Dom Wydawniczy Rebis, Pozna.Schultz D.P., Schultz S.E. (2002), Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, PWN, Warszawa.(2005) W stresie szefowie staj si autorytarni, Zarzdzania na wiecie, nr 10.(2007) Naduywanie e-maili, Zarzdzanie na wiecie, nr 2.

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60

60 Marcin emigaa

(2009) Miliard euro za stres, Dziennik z 30 padziernika.(2009) Samobjstwa we francuskim gigancie, Dziennik z 15 padziernika.

Hazards in the Managers World

SummaryThe aim of the article is to analyze the organizational hazards that managers must con-tend with today. The author concentrates on five danger areas that may serve as a warning to prospective and current managers. Firstly, the profession of manager is packed with stress, where informational overload has become one of the most dangerous stressors of recent years. Secondly, a skyrocketing imperative to strive for success, irrespective of any negative consequences, is causing managers to take the path of toxic success. Thirdly, there is the growing readiness among managers to take up extreme jobs. Fourthly, an increasing number of managers suffer from job burnout as well as work addictionworkaholism. Fifthlythe most tragic consequencesthere are cases of death from overwork. Analysis and reflection on this map of managerial hazards facilitates a distanc-ing from changing organizations and their requirements.

Marcin emigaa doktor in., jest adiunktem w Wyszej Szkole Zarzdzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Prowadzi wykady we Francji (Institut dAdmi-nistration des Enterprises [IAE], Universit Montpellier 2) i Belgii (Haute Ecole Libre Mosane, Liege). Do jego zainteresowa nale przede wszystkim nowoczesne koncep-cje zarzdzania: zarzdzanie jakoci, zarzdzanie wiedz, zarzdzanie ekologiczne oraz spoeczne i etyczne implikacje gospodarki i zarzdzania. Jest autorem ponad 20 arty-kuw naukowych oraz piciu ksiek: Spoeczna odpowiedzialno przedsibiorstwa (2007), Jako w systemie zarzdzania przedsibiorstwem (dwa wydania 2008 i 2009) oraz Meneder nowych czasw (2010) i, wsplnie z B.R. Kucem, ycie i praca wsp-czesnego menedera (2010).

zzl_3-4-2011_zemigala_m_51-60