WSPARCIE UDZIELONE Z FUNDUSZY NORWESKICH I FUNDUSZY EOG, POCHODZĄCYCH Z ISLANDII, LIECHTENSTEINU I NORWEGII, ORAZ ŚRODKÓW KRAJOWYCH.

PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO”

BIULETYN 1/2015

2 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 3

Stopka redakcyjna:Biuletyn MKiDN wydanie 1/ 2015

Departament Funduszy Europejskich Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa Tel.: 22 42 10 302 Faks: 22 42 10 371 www.eog2016.mkidn.gov.pl

Zespół redakcyjny: Beata Konopińska Katarzyna Stasiaczek

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

WSTĘPW NINIEJSZYM NUMERZE BIULETYNU CHCIELIBYŚMY ZAPREZENTOWAĆ PAŃSTWU POSTĘP PRAC W PROJEKTACH REALIZOWANYCH W  RAMACH PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO”.

W obiektach trwają intensywne, prace konserwatorskie oraz remontowe. Wiele inwestycji jest już na zaawansowanym etapie realizacji. Mają miejsce ciekawe odkrycia konserwatorskie i  archeologiczne. Warto zatem przyjrzeć się bliżej kilku naszym projektom. W tym numerze biuletynu przedstawimy Państwu stan prac, m.in. w: Muzeum Historycznym m.st. Warszawy, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, prawosławnych cerkwiach Diecezji Lubelsko-Chełmskiej i na zamku w Lidzbarku Warmińskim, a także w dwóch teatrach: Teatrze Nowym w Warszawie oraz Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie.

Zapraszamy do lektury !Departament Funduszy Europejskich

4 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 5

Renowacja i adaptacja na cele kultu-ralne zabytkowego budynku suszarni oraz zabezpieczenie przeciwpożaro-we kompleksu Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju wraz z konser-wacją i digitalizacją zbiorów.DOTYCHCZAS MUZEUM PAPIERNICTWA W DUSZNIKACH ZDROJU ZREALIZO-WAŁO PRZEWIDZIANE W PROJEKCIE DZIAŁANIA Z ZAKRESU DIGITALIZACJI I KONSERWACJI ZBIORÓW. Specjalistycznym pracom konserwatorskim poddanych zostało 312 unikatowych w  skali europejskiej obiektów, takich jak: dokumenty identyfikacyjne, klisze do dru-ku typograficznego, dusznickie pocztówki, fotografie oraz plany. Dzięki przeprowa-dzonej konserwacji, zabytki zostały zabezpieczone oraz udostępnione zwiedzają-cym, co dotychczas nie było możliwe ze względu na ich zły stan. Ponadto w ramach projektu został zakupiony sprzęt do digitalizacji muzealnych zbiorów. Dzięki temu, całość muzealnej kolekcji zostanie utrwalona w formie cyfrowej oraz zostanie udo-stępniona szerokiej opinii publicznej. W sumie zostanie zdigitalizowanych 418 mu-zealiów, w tym historyczne arkusze z filigranami różnych papierni (nawet z końca XVI w.). Obrazy muzealnych obiektów zostaną zamieszczone na stronie internetowej, niektóre z nich w formie prezentacji 360°. Został także wyłoniony wykonawca aran-żacji nowych sal wystawowych w zabytkowym XVIII-wiecznym drewnianym budyn-ku suszarni, w którym planowane są dwie wystawy: „Sztuka papieru” oraz „Historia pieniądza papierowego”. Dzięki realizacji projektu nastąpi dostosowanie trudnego architektonicznie obiektu do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku, słuchu i ruchu. Zaplanowano m.in. dostosowanie opisów obiektów muzealnych eksponowanych w  oryginale do standardów opisów audiodeskrypcyjnych oraz utworzenie wypukło-releifowych kopii obiektów muzealnych. W ramach projektu na bieżąco prowadzone są także intensywne działania w zakresie promocji projektu.

Karykatura przed i po konserwacji

Zakupiony sprzęt do digitalizacji

Zdigitalizowany higrometr

Fot. Krzysztof Jankowski

Przewodnik po Dusznikach i okolicach z XIX wieku – stan przed i po konserwacji

Plan szpitala w Dusznikach Zdroju – stan przed i  po konserwacji

6 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 7

Konserwacja i restauracja XIV-wiecz-nego zamku w Lidzbarku Warmińskim – perły architektury gotyckiej w Polsce – II etap.

W CHWILI OBECNEJ PRACE OBEJMUJĄ JUŻ SWOIM ZASIĘGIEM CAŁĄ PRZE-STRZEŃ ZAMKU BISKUPÓW WARMIŃSKICH. Równolegle trwają działania remontowe i konserwatorskie. Intensywne prace trwają w przestrzeniach do tej pory niedostępnych, w tym w unikatowych na skalę euro-pejską otwar tych krużgankach. Ponadto do chwili obecnej wyremontowano dachy czterech skrzydeł i wież zamku oraz wykonano konserwację południowej elewacji obiektu. W wyniku przeprowadzonych wykopalisk zidentyfikowano szereg nawar-stwień historycznych. Przeprowadzono także badania epigraficzne (badania napi-sów) ścian krużganków pierwszego piętra. Jednocześnie realizowana jest komplek-sowa konserwacja zabytkowych muzealnych mebli. Rozpoczęte zostały także prace konserwatorskie i restauratorskie ścian i sklepień krużganków. Rozpoczęto scalanie kolorystyczne sklepień i przeprowadzono analizy ikonograficzne poszczególnych malowideł. Jednocześnie Muzeum Warmii i Mazur, jako beneficjent projektu reali-zuje zaplanowane działania informacyjne i promocyjne. Do tej pory odbył się już cykl spotkań popularno-naukowych pt. „Lidzbarski Wehikuł Czasu”, w oparciu o któ-re przygotowano cykl audycji radiowych. Wykonano także zdjęcia panoramiczne do wirtualnej ścieżki zwiedzania.

Fot. Paweł Błażewicz

8 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 9

Wschodniosłowiańskie dziedzictwo kulturowe – konserwacja, renowacja, digitalizacja zabytkowych cerkwi.UNIKATOWE CERKWIE ZLOKALIZOWANE W REGIONIE LUBELSKIM I PODLASKIM STANOWIĄ CHARAKTERYSTYCZNY ELEMENT KRAJOBRAZU WSCHODNIEJ POLSKI. Projekt realizowany przez Prawosławną Diecezję Lubelsko-Chełmską ma na celu ochronę i zachowanie siedmiu zabytkowych cerkwi, które zostaną połączone we wspólny szlak turystyczny w ramach budowanego obecnie systemu szlaków pn. „Śladami Prawosławia”. Warto także podkreślić, że projekt dotyczy mniejszości na-rodowych i jest realizowany na terenie dwóch województw. W związku z tym prace remontowe i konserwatorskie prowadzone są jednocześnie we wszystkich zabytko-wych obiektach. W dużej ilości obiektów wykonano już prace ciesielskie oraz konser-watorskie dotyczące zarówno konserwacji zabytkowych ikonostasów, jak i ikon z ele-wacji zewnętrznych. Zrekonstruowano także historyczne konstrukcje wież i dachów. Obecnie trwają zaawansowane prace remontowe dotyczące bezpośrednio samych budynków cerkwi, jak i ich bezpośredniego otoczenia.

Fot. Mariusz Młynarczyk

10 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 11

Rewitalizacja – remont i przebu-dowa zabytkowego obiektu Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. PRZEDMIOTEM REALIZOWANEGO PRZEZ TEATR IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO PROJEKTU JEST REMONT I PRZEBUDOWA ZABYTKOWEGO BUDYNKU Z 1896 R. MIESZCZĄCY DO TEJ PORY MAGAZYN KOSTIUMÓW TEATRALNYCH. Po przeprowadzonym remoncie, w nowych przestrzeniach, powstanie nowa insty-tucja tzw. Lamus Teatralny, który będzie prowadził działania edukacyjne w oparciu o tradycję i ponad stuletnie dziedzictwo krakowskiego teatru. Przedmiot projektu obejmuje przebudowę i kompleksowy remont zabytkowego budynku. W ramach projektu do tej pory wykonano prace przygotowawcze polegające na koniecznych rozbiórkach starej infrastruktury, demontażu zbędnych elementów, a także uporząd-kowaniu placu budowy oraz otoczenia realizowanej inwestycji. Rozpoczęto także prace związane z wykonywaniem elementów konstrukcyjnych. Na bieżąco realizo-wane są działania promocyjne i informacyjne dotyczące projektu, w tym prowadzona jest strona internetowa dotycząca postępów w realizacji prac. W ramach projektu zrealizowana zostanie jeszcze dostawa wyposażenia specjalistycznego obiektu oraz digitalizacja teatralnych zbiorów, tj. wybranych kostiumów teatralnych i militariów, które zostaną zaprezentowane w formie 3D i 2D na stronie internetowej teatru.

Fot. Tomasz Szymczyk, AplusMedia

12 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 13

Modernizacja obiektów Muzeum Histo-rycznego m. st. Warszawy przy  Rynku Starego Miasta.NA RYNKU STAREGO MIASTA W WARSZAWIE TRWAJĄ PRACE BUDOWLANE DO-TYCZĄCE MODERNIZACJI I KONSERWACJI ZABYTKOWEJ SIEDZIBY MUZEUM HI-STORYCZNEGO M. ST. WARSZAWY. Jest to pierwszy od czasu powojennej odbudowy tak gruntowny remont 11 zabytko-wych kamienic, stanowiących siedzibę muzeum. Trwający remont obejmuje wszyst-kie wnętrza siedziby głównej muzeum. Prace konserwatorskie obejmują zarówno wnętrza, jak i fasady kamienic. Dzięki trwającym pracom konserwatorskim i moderni-zacyjnym, prowadzonym przez ponad stuosobową ekipę, we wszystkich kamienicach jednocześnie udało się odsłonić sklepienia krzyżowe budynków oraz dokonano cie-kawego odkrycia malowideł pochodzących z XVII wieku, które do tej pory przykryte były warstwą tynku. W następnej kolejności zostanie przeprowadzona konserwacja muzealiów, digitalizacja zbiorów, a także opracowana zostanie koncepcja wystawy głównej muzeum, m.in. poprzez stworzenie nowoczesnej przestrzeni wystawienni-czej. Muzeum po zakończeniu modernizacji planuje poszerzenie swojej oferty kultu-ralnej i edukacyjnej.

Fot. Mariusz Młynarczyk

14 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 15

Budowa Międzynarodowego Centrum Kultury Nowy Teatr w Warszawie.

NAJWAŻNIEJSZYM ELEMENTEM INWESTYCJI JEST REWITALIZACJA HALI O PO-WIERZCHNI OK. 2800 M2. Forma architektoniczna obiektu pozostanie niezmieniona z uwagi na jego zabytko-wy charakter. Głównym celem projektu jest zatem przystosowanie zabytkowej hali warsztatowej i przylegającego do niej terenu na potrzeby nowoczesnej, w pełni kompleksowej instytucji kultury. Do tej pory zakończone zostały prace rozbiórkowe i  konstrukcyjne w hali. Trwają prace instalacyjne. Inwestycja obejmuje również zago-spodarowanie rozległego terenu wokół powstającego teatru. W najbliższym czasie planowane są także działania związane z dostawą specjalistycznego sprzętu oświet-leniowego, nagłośnieniowego i wideo, a także systemu inspicjenta. W trakcie reali-zacji obiekt, który będzie funkcjonował w przyszłości pod nazwą Międzynarodowe Centrum Kultury, zostanie przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Fot. Jakub Certowicz

16 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 17

Strefa Muz i Myśli Stanisława Augusta – remont i konserwacja XVIII-wiecznej Starej Pomarańczarni wraz z Teatrem Stanisławowskim. GŁÓWNYM CELEM PROJEKTU JEST OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO POPRZEZ REMONT I KONSERWACJĘ OBIEKTU STAREJ POMARAŃCZARNI WRAZ Z OTOCZENIEM NA POTRZEBY EKSPOZYCJI KRÓLEWSKIEJ KOLEKCJI RZEŹBY ORAZ KOLEKCJI RZEŹBY POLSKIEJ. W wyremontowanych pomieszczeniach swoje miejsce znajdą gipsowe kopie najsłyn-niejszych starożytnych rzeźb, m.in.: Grupy Laokoona, Herkulesa Farnese i Apolla Bel-wederskiego. W Starej Pomarańczarni prace konserwatorskie i budowlane rozpoczę-ły się już we wrześniu ubiegłego roku. Projekt modernizacyjny przewidziany jest do 2016 roku, dlatego poszczególne fragmenty budynku są remontowane sukcesywnie. Warto także podkreślić, że dzięki wprowadzeniu licznych udogodnień i modernizacji dla osób niepełnosprawnych, a także rodzin z dziećmi, wszystkie poziomy galerii, jako miejsce ekspozycji i przestrzeni działań edukacyjnych, i kulturalnych zostaną w  pełni udostępnione. W ramach projektu realizowane są również działania partner-skie pn. „Strefa Teatru – Teatry Otwarte”. Jest to współpraca partnerska pomiędzy norweską Fundacją Muzeów Regionu Østfold i Muzeum Łazienki Królewskie w  War-szawie. Projekt obejmuje wizyty studyjne zespołu polskiego w Norwegii oraz ze-społu norweskiego w Polsce, jak również wspólne warsztaty i działania edukacyjne, które także planowane są w bieżącym roku. Pod opieką Fundacji Muzeów Regionu Østfold znajduje się XIX-wieczny drewniany Fredrikshalds Teater w Halden, gdzie przechowywany jest między innymi zbiór oryginalnych XIX-wiecznych dekoracji te-atralnych. XVIII-wieczny Teatr Stanisławowski oraz teatr w Halden, to obiekty unika-towe w skali europejskiej. Fot. Mariusz Młynarczyk

18 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 19

Konserwacja i rewitalizacja Pałacu Krasińskich (Pałacu Rzeczypospolitej) w Warszawie – europejskiego dziedzi-ctwa kulturowego XVII wieku. DOTYCHCZAS NA TERENIE PAŁACU KRASIŃSKICH ZOSTAŁY PRZEPROWADZONE BADANIA ARCHITEKTONICZNE. ZABEZPIECZONO ZBIORY ORAZ POMIESZCZENIA. W najbliższym okresie Biblioteka Narodowa zamierza kontynuować prace związane z wymianą stolarki okiennej oraz czyszczeniem kamiennych elementów. W ramach realizowanego projektu przywrócona zostanie pierwotna kolorystyka okien pałacu, bowiem na podstawie szczegółowej analizy obrazu Canaletta z roku 1778 oraz po-przez porównanie z ikonografią innych warszawskich pałaców z epoki okazało się, że aż do XIX wieku typowy dla okien tego rodzaju budynków w stolicy był kolor jasny (biały, „perłowy” lub jasnoszary). Ponadto, w Pałacu Krasińskich zdemontowane zo-staną istniejące obróbki blacharskie oraz instalacja elektryczna. Zaplanowane pra-ce konserwatorskie dotyczyć będą wystroju rzeźbiarskiego części środkowej oraz frontowej elewacji wschodniej Pałacu. Podjęte zostaną również działania mające na celu ułatwienie dostępu do sal wystawienniczych i wnętrz pałacu dla osób niepełno-sprawnych. Projektantem rozwiązań w tej dziedzinie jest Tomasz Konior, uhonorowa-ny w zeszłym roku srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznanym przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzatę Omilanowską oraz Dyplomem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za najlepszą realizację architektoniczną w dziedzinie kultury w roku 2015.

Fot. Grzegorz Mazurowski

Fot. Piotr Szepietowski

20 BIULETYN 1/2015 Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 21

Kampania informacyjna „Mocni w  kul-turze”.„ŚRODKI EUROPEJSKIE TO OGROMNA SIŁA, KTÓRA DŹWIGA NAJWIĘKSZE INWESTYCJE W KULTURZE”. Tak brzmią pierwsze słowa filmu reklamowego, który od 15 grudnia 2014 roku do 5  stycznia 2015 roku można było zobaczyć w najpopularniejszych polskich stacjach telewizyjnych. W spocie pojawiają się postacie kulturystów w stylistyce przedwo-jennych siłaczy. Kulturyści mają symbolizować połączenie kultury oraz siły i obra-zują wykorzystane w obszarze kultury środki finansowe. Dodatkowo, to połączenie podkreślone zostało w końcowym haśle spotu, tj. „MOCNI W KULTURZE”. Utrzymany w konwencji starego kina, czarno-biały film reklamowy pokazuje siłę i moc funduszy europejskich. To właśnie dzięki nim zrealizowano ponad 100 projektów z zakresu dziedzictwa kulturowego, infrastruktury kultury oraz szkolnictwa artystycznego. Spot został zrealizowany przez konsorcjum firm Don Brando Sp. z o.o. z Lublina, East Studio Sp. z o.o. z Warszawy oraz Mojotribe SA z Warszawy.

Kadry z filmu reklamowego „Mocni w kulturze” zrealizowanego na zlecenie MKiDN.