Audyt wewnętrzny w polskich spółkach

© 2014 Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o. sp. k. – Wszystkie prawa zastrzeżone

Poznań, Lipiec 2014

Audyt wewnętrzny w polskich spółkach Wyniki badania – edycja 2014

© 2014 Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o. sp. k. – Wszystkie prawa zastrzeżone 2

Mamy przyjemność oddać w Państwa ręce czwartą edycję badania

funkcji audytu wewnętrznego w polskich przedsiębiorstwach.

Badanie przeprowadziliśmy w okresie luty - kwiecień 2014. Jak co roku, ankiety

skierowaliśmy do osób odpowiedzialnych za funkcję audytu wewnętrznego

w polskich spółkach. Zapytaliśmy o organizację i praktyczne aspekty działania

audytu wewnętrznego w ich strukturach.

Kluczowe wnioski płynące z tegorocznego badania są następujące:

• Liczba komórek audytu wewnętrznego nadal dynamicznie rośnie. Niemal co

trzecia badana przez nas komórka AW została utworzona w bieżącym lub

ubiegłym roku.

• Na przestrzeni kolejnych lat naszych badań widać, że struktura

wykonywanych zadań audytowych jest dość stabilna. Największe zmiany

w tegorocznym badaniu dotyczą stosowania audytu śledczego, którego

znaczenie ponad dwukrotnie wzrosło w porównaniu do ubiegłorocznej

edycji.

• Dotychczas mało istotne obszary, takie jak audyt CSR, etyczny i ISO, zyskują

na znaczeniu i stają się ważną częścią zadań wykonywanych w ramach AW.

• W porównaniu do poprzedniego badania pogorszyło się zachowanie

warunku formalnej podległości komórek AW. Jest to kontynuacja

niepokojącego trendu - co w praktyce przekłada się na coraz mniejsze

wsparcie Zarządów dla funkcji AW.

• Wyniki uzyskane w zakresie podległości funkcjonalnej w obecnej edycji są

porównywalne z zeszłorocznymi, tj. ok połowa ankietowanych komórek

funkcjonalnie podlega Radzie Nadzorczej/Komitetowi Audytu spełniając

tym samym warunek podległości funkcjonalnej. Odsetek ten niezmiennie jest

niższy od standardów krajów zachodnich.

Audyt wewnętrzny w polskich spółkach – wyniki badania 2014

Słowo wstępu


Liczba komórek audytu wewnętrznego nadal dynamicznie rośnie.

Niemal co trzecia badana przez nas komórka AW została utworzona

w bieżącym lub ubiegłym roku.

Ponad 47% badanych przedsiębiorstw posiada Komitet Audytu co jest niewiele

niższym odsetkiem w porównaniu z ubiegłoroczną edycją.

Najważniejszymi przesłankami związanymi z wdrożeniem funkcji audytu

wewnętrznego są powody wewnętrzne: dostarczanie systematycznej oceny

procesów związanych z kontrolą wewnętrzną i zarządzaniem ryzykiem a także

podniesienie efektywności. Według badanych zapewnia on również wsparcie

naczelnego kierownictwa w codziennej działalności oraz zwiększa poziom

bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie. Na przesłanki zewnętrzne wskazało

niewiele ponad 40% badanych podmiotów. Stanowiły je głównie uregulowania

prawne, wymogi grupy czy Dobre Praktyki Spółek Giełdowych.

Rok utworzenia komórki audytu wewnętrznego

Jak spółki postrzegają audyt wewnętrzny?


14%

43% 14%

29% przed 2000

2001 - 2010

2011-2012

2013-2014


Struktura zadań wykonywanych przez audytorów pozostaje stabilna,

ale jest kilka obszarów w których nastąpiły zauważalne zmiany.

Najbardziej zauważalna dotyczy audytu śledczego, którego udział wzrósł

ponad dwukrotnie w porównaniu do poprzedniej edycji badania.

Obserwacje te są zgodne z tendencją występującą na świecie, gdzie w ostatnich

latach audyty śledcze weszły do „stałego menu” komórek AW. Generalną

tendencją jest, że obszary stanowiące dotychczas jedynie margines działalności

zyskują obecnie na znaczeniu. Aż 13% zadań dotyczyło audytów etycznych

nieodnotowanych w statystykach dotyczących lat wcześniejszych. Wzrósł także

udział audytów CSR. Wyjaśnieniem tego zjawiska jest rosnące znaczenie

społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce. Zgodnie z badaniami

przeprowadzonymi przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu, rynek CSR

systematycznie się rozwija i tendencja ta będzie się nadal utrzymywać.

Po raz kolejny, najważniejszym obszarem działania AW okazał się audyt

operacyjny, który pierwszy raz był realizowany przez wszystkie badane komórki

AW. Wzrósł również udział doradztwa i audytu IT, które od 2011 roku są

istotną częścią zadań realizowanych przez audytorów wewnętrznych.

Spadający wcześniej rokrocznie udział audytów finansowych po raz pierwszy od

lat utrzymał się na stabilnym poziomie. Jedynym typem zadań, które straciło na

znaczeniu, już drugi raz z rzędu, jest audyt prawny.

Jakie zadania pełni audyt wewnętrzny w spółkach?


Zadania zrealizowane w ostatnim roku obrotowym

48%

33%

33%

40%

46%

47%

92%

96%

100%

24%

21%

13%

56%

42%

47%

36%

25%

53%

0%

0%

13%

16%

8%

20%

8%

0%

7%

0%

4%

7%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2011

2012

2013

inne audyt CSR audyt ISO audyt etycznyaudyt śledczy doradztwo audyt prawny audyt operacyjnyaudyt IT audyt finansowy


24%

50%

29%

60%

54%

50%

92%

92%

100%

16%

17%

7%

36%

50%

21%

16%

8%

29%

4%

4%

14%

16%

0%

7%

0%

4%

14%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2011

2012

2013

audyt CSR audyt ISO audyt etyczny

audyt śledczy doradztwo audyt prawny

audyt operacyjny audyt IT audyt finansowy

Zadania uważane za najistotniejsze dla jednostki w ciągu najbliższych 5 lat

Co w perspektywie 5 lat?

Podobnie jak w poprzednich latach za najistotniejszy uważa się audyt

operacyjny - wszystkie badane podmioty chcą go realizować

w najbliższej przyszłości.

Mniejsze, niż można oczekiwać, znaczenie dla audytorów wewnętrznych będzie

miał audyt finansowy. Konieczność wzmożonej weryfikacji finansowej uważana

jest za najistotniejszą w przyszłości tylko dla 29% badanych jednostek. Stanowi

to znaczny spadek w stosunku do poprzedniego badania.

Uwagę zwraca zdecydowany wzrost wskazań na audyt śledczy. W ubiegłych

edycjach badania był on stosunkowo rzadko wskazywany przez badane

podmioty jako istotny w przyszłości, po czym jego faktyczna realizacja

okazywała się znacznie wyższa. Wówczas wskazywaliśmy, że może to wynikać

z natury tego typu zadań - audyty śledcze realizowane są najczęściej ad-hoc

zatem nie podlegają regularnemu planowaniu. Czy zatem obecne przewidywania

są zapowiedzią swoistej eksplozji audytów w tym obszarze, czy może Spółki

nauczyły się po prostu „z góry” alokować pewną część czasu i zasobów na

audyty śledcze? Czas pokaże.

Rosnące zainteresowanie obszarem CSR w Polsce przekłada się na planowaną

istotność audytu CSR, ISO oraz etycznego w ciągu najbliższych 5 lat.

Respondenci badania coraz częściej zauważają ich wartość i pozytywny wpływ

na wyniki działalności.

Audyt prawny zmniejsza swoje znaczenie i jest wskazywany jako istotny

w najbliższych 5 latach przez zaledwie 7%. Pokrywa się to z tendencją

spadkową jego realizacji w latach 2011-2013.



Czy przewidywania pokryły się z realizacją?

Porównanie deklaracji audytorów z poprzedniego badania odnośnie

zadań, jakie będą realizować, z faktycznym wykonaniem, pokazuje,

że przewidywania audytorów w dużej mierze się sprawdziły.

Podobnie jak w poprzednich latach, największa dysproporcja między

oczekiwaniami a faktyczną realizacją zadań dotyczyła audytu śledczego.

Rosnące problemy związane z nadużyciami i korupcją, a także specyfika tego

typu audytów - realizowanych często ad hoc sprawiły, że mimo przewidywań

na poziomie 8% faktyczna realizacja była kilkukrotnie wyższa.

Wbrew oczekiwaniom, istotny odsetek zadań stanowiły audyty ISO. Można

zatem postawić tezę, że audyty i audity (jak zwykło się nazywać audyty

systemów zarządzania jakością) integrują się bardziej niż w poprzednich latach.

Co ciekawe, mniejszy niż przed rokiem odsetek respondentów stanowiły spółki

branży produkcyjnej, w której systemy zarządzania oparte o normy ISO są

najbardziej rozpowszechnione.


Oczekiwana istotność zadań a faktyczna realizacja

17%

8%

50%

50%

54%

92%

7%

7%

13%

20%

13%

53%

33%

47%

47%

100%

inne

audyt CSR

audyt etyczny

audyt ISO

audyt prawny

audyt śledczy

audyt finansowy

doradztwo

audyt IT

audyt operacyjny

Plany 2012 Wykonanie 2013


60% 13%

27%

2013

W porównaniu do poprzedniego badania pogorszyło się zachowanie

warunku formalnej podległości komórek AW. Jest to kontynuacja

niepokojącego trendu - co w praktyce przekłada się na coraz mniejsze

wsparcie Zarządów dla funkcji AW.

Przypomnijmy, że zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Praktyki

Zawodowej Audytu Wewnętrznego*, rozwiązaniem zapewniającym optymalny

poziom niezależności organizacyjnej jest sytuacja, gdy audyt wewnętrzny

podlega funkcjonalnie Radzie Nadzorczej (lub Komitetowi Audytu

wchodzącemu w jej skład), a formalnie (administracyjnie) Prezesowi Zarządu

(Dyrektorowi Generalnemu). Taki model działania audytu wewnętrznego,

pozwala na dostarczenie odpowiedniego zapewnienia odnośnie sposobu

funkcjonowania organizacji bezpośrednio Radzie Nadzorczej, a jednocześnie

gwarantuje odpowie dnie umocowanie i wsparcie do tego ze strony Zarządu.

Spadek udziału komórek AW podlegających Prezesowi Zarządu lub innemu

przedstawicielowi tego organu przełożył się na wzrost podległości formalnej

przedstawicielom Rady Nadzorczej/Komitetowi Audytu. Udział badanych

podlegających administracyjnie Dyrektorowi Finansowemu lub innego działu

pozostał względnie niezmienny.

Wyniki uzyskane w zakresie podległości funkcjonalnej w obecnej edycji są

porównywalne z zeszłorocznymi, tj. ok połowa ankietowanych komórek

funkcjonalnie podlega Radzie Nadzorczej/Komitetowi Audytu spełniając tym

samym warunek podległości funkcjonalnej. Odsetek ten niezmiennie odbiega

od stan

* Standard 1110, poradnik 1110-1

Komu formalnie podlega audyt wewnętrzny?


Podległość formalna audytu wewnętrznego

83%

13% 4%

2012 Prezes Zarządu lub innyprzedstawiciel Zarządu

Poziom Dyrektora (np.Finansowy lub innegoDziału)

Przedstawiciel RadyNadzorczej/ KomitetuAudytu

88%

12% 2011


Wyniki uzyskane w zakresie podległości funkcjonalnej w obecnej edycji

są porównywalne z zeszłorocznymi, tj. ok połowa ankietowanych

komórek funkcjonalnie podlega Radzie Nadzorczej/Komitetowi Audytu

spełniając tym samym warunek podległości funkcjonalnej.

Odsetek ten niezmiennie jest niższy od standardów krajów zachodnich gdzie

analogiczne badania prowadzone przez Grant Thornton wskazują na

zachowanie warunku podległości funkcjonalnej przez ponad 80% badanych

komórek.

Zwraca też uwagę fakt, że część ankietowanych wskazała jednocześnie na

podległość funkcjonalną Zarządowi i Radzie Nadzorczej/Komitetowi Audytu.

Taki dualizm może świadczyć o tym, że AW pozostaje narażony na próby

narzucenia zakresu audytu, sposobu wykonywania prac oraz raportowania ich

wyników tak samo jak gdyby podlegał wyłącznie Zarządowi.

Komu funkcjonalnie podlega audyt wewnętrzny?


Podległość funkcjonalna audytu wewnętrznego

53%

7%

47%

2013

46%

8%

46%

2012 Prezes Zarządu lub innyprzedstawiciel Zarządu

Poziom Dyrektora (np.Finansowy lub innegoDziału)

Przedstawiciel RadyNadzorczej/ KomitetuAudytu

CEA grupy kapitałowej

56%

8%

32%

4% 2011


Badanie, którego wyniki zostały zaprezentowane w niniejszym opracowaniu,

zostało przeprowadzone przez Grant Thornton, członka sieci Grant Thornton

International.

Grant Thornton International jest jedną z wiodących organizacji światowych

zrzeszającą ponad 100 niezależnie zarządzanych firm audytorsko-doradczych

świadczących usługi w zakresie audytu, podatków i udzielania specjalistycznych

porad dla firm prywatnych oraz jednostek interesu publicznego. Grant

Thornton International jest marką wysoko cenioną i rozpoznawalną przez

organy regulujące rynek, instytucje finansowe, inwestorów, analityków, media

specjalistyczne.

Jako członek sieci Grant Thornton posiada dostęp do najlepszych praktyk

w zakresie czterech grup produktowych: audyt, outsourcing księgowości,

doradztwo podatkowe oraz doradztwo gospodarcze oraz możliwość korzystania

ze specjalistycznej wiedzy doradców zagranicznych i zapewnia spójną i sprawną

obsługę przez zagranicznych partnerów sieci Grant Thornton.

Grant Thornton oferuje swoim klientom specjalistyczną wiedzę lokalną wspartą

przez międzynarodową metodologię i ekspertyzy.

Kto jest autorem badania?


Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mają jedynie charakter ogólny

i poglądowy. Nie stwarzają one stosunku handlowego ani stosunku świadczenia

usług doradztwa podatkowego, prawnego, rachunkowego lub innego

profesjonalnego doradztwa. Przed podjęciem jakichkolwiek działań należy

skontaktować się z profesjonalnym doradcą w celu uzyskania porady

dostosowanej do indywidualnych potrzeb.

Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. dołożyło wszelkich starań, aby

informacje znajdujące się w niniejszym dokumencie były kompletne, prawdziwe

i bazowały na wiarygodnych źródłach. Grant Thornton nie ponosi jednak

odpowiedzialności za ewentualne błędy lub braki w nich oraz błędy wynikające

z ich nieaktualności. Grant Thornton nie ponosi także odpowiedzialności za

skutki działań będące rezultatem użycia tych informacji.

Kontakt z Grant Thornton w związku z tym dokumentem:

Anatol Skitek, CIA Łukasz Kaczmarski

Dyrektor zespołu ds. efektywności biznesu

T +48 661-538-546

E [email protected]

Senior Konsultant

T +48 661-538-514

E [email protected]

© 2014 Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o. sp. k. – Wszystkie prawa zastrzeżone

Grant Thornton

ul. Abpa Antoniego Baraniaka 88 E

61-131 Poznań

Polska

tel. +48 (61) 625 11 00

fax +48 (61) 625 11 01

www.GrantThornton.pl

Audyt – Podatki – Outsourcing – Doradztwo

Member of Grant Thornton International Ltd.

Audyt wewnętrzny w polskich spółkach

Business

Transcript of Audyt wewnętrzny w polskich spółkach