�Publikacja przygotowana i wydana dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej.Wyrażone w publikacji poglądy i opinie są wyłącznie poglądami Centrum Praw Kobiet i w żaden sposób nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.

JESTEŚMY PO TO, ŻEBY CI POMÓC!

Fundacja Centrum Praw Kobiet oferuje:  bezpłatne  porady prawne i psychologiczne  pomoc w kontaktach z policją, prokuraturą 

i sądami  bezpłatne poradniki i ulotki prawne  możliwość pobytu w schronisku dla kobiet 

i dzieci ofiar przemocy

Oddział CPK w Krakowieul. Brodzińskiego 830–506 Krakówtel. (0 12) 296 13 70

Oddział CPK w Gdańskuul. gen. de Gaulle’a 1 b/1580–261 Gdańsktel. (0 58) 341 79 15 

Oddział CPK w Łodziul. Piotrkowska 11590–430 Łódź.tel. (0 42) 633 34 11

Filia CPK w Grójcuul. Piłsudskiego 2705–600 Grójectel. (0 48) 624 07 17

ul. Wilcza 60 lok. 1900 – 679 Warszawatel./ fax (0 22) 652 01 17e-mail: temida@cpk.org.plhttp://free.ngo.pl./temidaNr konta: 24 1020 1156 0000 7302 0008 70 31

Tel. 

STO

P (2

2) 6

21 3

5 37

8

Edukacja

Nowe szanseEdukacja w

 Unii Europejskiej

SZANSE EDUKACYJNE W UE

1 maja 2004 roku Polska została przyjęta do Unii Europej-skiej  (UE). W tym historycznym dniu staliśmy się pełnopraw-nym  członkiem  wielkiej  europejskiej  rodziny,  zjednoczonej nie  tylko  więzami  politycznymi,  prawnymi  i  gospodarczymi, ale także dużo głębszymi więzami wspólnej tradycji i kultury. 

Unia  Europejska  to  szansa  na  lepsze  jutro  dla  każdego z nas, także dla ciebie i twoich dzieci. Będąc obywatelami UE, mamy większe możliwości kształcenia się za granicą, uczenia się  języków  obcych  i  zdobywania  doświadczenia  zawodo-wego  na  wspólnotowym  rynku  pracy.  Dzięki  członkostwu w Unii Europejskiej (aktywnemu korzystaniu z jej programów edukacyjnych,  zasadzie  swobodnego  przemieszczania  się obywateli, wzajemnemu uznawaniu dyplomów i kwalifikacji zawodowych oraz dzięki dostępowi do ogromnych funduszy na  tzw.  rozwój  zasobów  ludzkich)  mamy  szansę  na  zmniej-szenie  dystansu  edukacyjnego,  jaki  dzieli  Polskę  od  zachod-nich państw UE. Mamy możliwość stania się społeczeństwem nowoczesnym, lepiej wykształconym i bardziej otwartym na inne narodowości i kultury. Społeczeństwem zdolnym stawić czoła wyzwaniom globalnej gospodarki i polityki. 

Dobre wykształcenie, zdobywane już od najmłodszych lat, stanowi  warunek  aktywnego  uczestnictwa  w  życiu  zintegro-wanej Europy. UE już dziś oferuje dzieciom (nawet przedszkola-kom!), młodzieży i dorosłym dostęp do programów edukacyj-nych, takich jak SOCRATES, LEONARDO DA VINCI czy MŁODZIEŻ. Dzięki  nim  w  Europie  od  lat  rozwija  się  współpraca  między uczniami oraz nauczycielami z różnych krajów członkowskich. Przyczynia się ona do wzajemnego poznawania i przenikania narodowych  systemów  edukacyjnych,  co  z  kolei  ułatwia  wy-pracowywanie  reguł  wzajemnego  uznawania  dyplomów  dla celów  akademickich,  stanowiącego  warunek  pełnej  realizacji zasady swobodnego przepływu studentów i pracowników na-ukowych.  W  Polsce  instytucją  odpowiedzialną  za  uznawanie dyplomów  jest  Biuro  Uznawalności  Wykształcenia  i  Wymiany Międzynarodowej,  podległe  Ministrowi  Edukacji  Narodowej i Sportu (ul. Smolna 13, 00-375 Warszawa, tel. (0 22) 826 76 34, e-mail: biuro@buwiwm.edu.pl).

2POLITYKA EDUKACYJNA UE

Unia Europejska nie wytworzyła  jednolitego systemu edu-kacyjnego. Każde z państw członkowskich samodzielnie okre-śla kształt własnego systemu oświaty (w tym treść programów nauczania), dzięki czemu jest on dostosowany do specyficznych warunków kulturowych, społecznych i ekonomicznych danego kraju. Na szczeblu unijnym wypracowywuje się jedynie ogólne założenia  i  cele  europejskiej  polityki  edukacyjnej.  Najważniej-szym z nich jest podnoszenie jakości nauczania we wszystkich krajach członkowskich UE poprzez:

  upowszechnianie wśród młodzieży poczucia  integracji europejskiej; 

  nauczanie języków państw członkowskich; 

  popieranie wymiany międzynarodowej studentów i nau-czycieli; 

  wzajemne uznawanie dyplomów i okresów studiów;

  wymianę doświadczeń edukacyjnych.Zadania te Unia realizuje poprzez organizowanie i wspiera-

nie współpracy w dziedzinie edukacji między poszczególnymi państwami członkowskimi. 

Jednym z najważniejszych osiągnięć unijnej polityki eduka-cyjnej jest Dyrektywa Rady Unii Europejskiej nr 96 z 1993 r., na mocy  której  obywatele  wszystkich  państw  UE  chcący  kształ-cić  się  za  granicą  mają  prawo  do  podejmowania  nauki  w  in-nym państwie członkowskim na takich samych warunkach jak uczniowie i studenci tego kraju. 

Od  1  maja  2004  r.  zasada  ta  dotyczy  także  obywateli  pol-skich.  Oznacza  to,  że  jeśli  np.  zechcesz  studiować  w  Szwecji, Anglii  lub  w  Niemczech,  masz  takie  same  prawa  i  przywileje, jak  Szwed,  Anglik  bądź  Niemiec.  Obowiązują  cię  takie  same opłaty  za  studia,  przysługują  ci  takie  same  prawa  do  stypen-diów naukowych czy do opieki medycznej, a nawet do zniżek na transport czy korzystanie z Internetu. Twój pobyt za granicą nie może  jednak obciążać systemu socjalnego państwa przyj-mującego, co znaczy, że nie możesz ubiegać się np. o dofinan-sowanie  kosztów  wynajmowanego  na  czas  studiów  mieszka-nia.  Zasada  równego  traktowania  obywateli  Unii  obowiązuje również wtedy, gdy podejmiesz naukę w kraju członkowskim, w którym jest ona bezpłatna.

3

STUDIA W KRAJACH UE

Jeśli  marzysz  o  studiach  w  jednym  z  państw  UE,  musisz przede  wszystkim  wybrać  uczelnię,  na  której  chciałabyś  się kształcić  i dowiedzieć się,  jakie są zasady naboru i studiowa-nia.  Ambasady  i  instytuty  kulturalne  państw  obcych  oferują pomoc  w  wyborze  uczelni  (spis  szkół,  adresy)  oraz  w  zała-twieniu niezbędnych formalności.

Musisz  pamiętać,  że  w  większości  krajów  unijnych  studia wyższe  wiążą  się  z  opłatami  (czesne,  wpisowe  itp.).  Jeśli  nie stać  cię  na  ich  pokrycie,  możesz  próbować  ubiegać  się  o  sty-pendium. Większość państw członkowskich ma własną ofertę stypendialną dla studentów zagranicznych (nie związaną z pro-gramem SOCRATES). Oferty takie kierowane są za pośrednic-twem ambasad do Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymia-ny Międzynarodowej MEN, które rozsyła je do poszczególnych uczelni. Na każdej uczelni istnieje komórka odpowiedzialna za współpracę z zagranicą. Tam też powinnaś się zgłosić i spytać o  stypendia.  Informacji  takich  udzielają  również  ambasady krajów UE w Polsce oraz biura licznych fundacji przyznających granty edukacyjne i naukowe, takich jak: Fundacja im. Stefana Batorego,  Fundacja  Konrada  Adenauera,  Fundacja  im.  Friedri-cha Naumanna, British Council czy GFPS Polska – Niemcy. 

We  wszystkich  krajach  UE  podstawowym  i  koniecznym warunkiem przyjęcia na studia wyższe jest świadectwo ukoń-czenia szkoły średniej. W Polsce jest to świadectwo maturalne lub  matura  międzynarodowa.  W  większości  krajów  istnieją ponadto  dodatkowe  wymogi  rekrutacyjne:  egzaminy,  roz-mowy  kwalifikacyjne  itp.  Szczegóły  określa  każda  uczelnia indywidualnie.  Aby  zostać  przyjętym  na  studia  zagraniczne, trzeba  także  wykazać  się  znajomością  języka  obcego  (może być ona udokumentowana międzynarodowym certyfikatem językowym CPE, DELF, CILS czy DELE). 

Jeśli nie udało ci się dostać na studia zagraniczne, możesz w  trakcie  studiów  w  Polsce  ubiegać  się  o  wyjazd  za  granicę na kilkumiesięczne stypendium, np. w ramach programu SO-CRATES – ERASMUS. Zajęcia zrealizowane na obcej uczelni będą  zaliczone  na  poczet  twoich  studiów  dzięki  systemowi Europejskiego  Systemu  Transferu  Punktów  Kredytowych (ECTS). Więcej szczegółów możesz uzyskać na swojej uczelni.

PROGRAM SOCRATES

Jeśli  jesteś uczennicą, studentką albo kształcącą się osobą dorosłą,  jeśli  pracujesz  jako  nauczyciel  szkolny  lub  akademic-ki,  jeśli  reprezentujesz  jakąś  instytucję  oświatową  bądź  jesteś przedstawicielką  władz  edukacyjnych  dowolnego  szczebla, stowarzyszenia  albo  organizacji  pozarządowej  –  możesz  sko-rzystać z oferty unijnego programu edukacyjnego SOCRATES.

W  programie  SOCRATES  uczestniczy  31  państw  euro-pejskich.  Głównym  jego  celem  jest  wspieranie  współpracy i wymiany międzynarodowej w całym obszarze edukacji eu-ropejskiej  m.in.  poprzez  przyznawanie  grantów/stypendiów na wyjazdy i staże zagraniczne oraz finansowanie projektów edukacyjnych, w tym projektów językowych. 

Na program SOCRATES składają się m.in. programy:   COMENIUS  –  skierowany  do  nauczycieli  i  szkół  na  po-

ziomie  przedszkolnym,  podstawowym  i  średnim  (wszystkich typów). Promuje hasło „Europa w szkole”. Jest nastawiony na za-wieranie porozumień przez szkoły z różnych krajów europejskich w celu opracowywania wspólnych programów nauczania.  ERASMUS – umożliwia uczelniom wyższym wysyłanie 

studentów do uczelni partnerskich za granicą w celu odbycia tam części studiów (od 3 do 12 miesięcy). Wyjazdy studentów są  wspierane  finansowo  przez  system  grantów  przyznawa-nych  przez  uczelnie  z  budżetu  programu  i  przez  zniesienie opłat za studia dla studentów z zagranicy.  GRUNTVIDG – skierowany do nauczycieli i placówek 

edukacyjnych  dla  osób  dorosłych.  Promuje  ideę  dokształca-nia  się  przez  całe  życie  oraz  rozpowszechnia  przykłady  do-brej praktyki w tym zakresie, w tym przykłady nowych form kształcenia osób bezrobotnych i niepełnosprawnych.  LINGUA – umożliwia placówkom edukacji językowej re-

alizację projektów międzynarodowych, których celem jest pod-niesienie jakości nauczania języków obcych.

Więcej informacji o programie SOCRATES otrzymasz w: Narodowej Agencji Programu Socratesul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawatel. (0 22) 622 34 47, 629 25 74, 622 37 12 www.socrates.org.pl 

4

5

PROGRAM MŁODZIEŻ (YOUTH)

Jeśli masz od 15 do 25 lat i chcesz przeżyć niezapomnianą przygodę,  poznać  ciekawych  ludzi,  poszerzyć  swoją  wiedzę oraz zdobyć nowe umiejętności – skorzystaj z oferty unijnego programu MŁODZIEŻ. Program ten wspiera i dofinansowuje pozaszkolną,  nieformalną  edukację  młodych  ludzi  –  umożli-wia  im  nawiązywanie  kontaktów  międzynarodowych  i  wy-mianę  doświadczeń.  Zachęca  do  aktywnego  uczestnictwa w życiu społeczeństw państw europejskich oraz promuje ideę zjednoczonej Europy.

Program MŁODZIEŻ jest unijnym narzędziem polityki wy-równywania  szans.  Projekty  ze  środowisk  wiejskich  oraz  ze środowisk społecznie zmarginalizowanych mają szansę otrzy-mać wyższe dofinansowanie. 

W  ramach  programu  MŁODZIEŻ  możesz  wziąć  udział w pięciu typach akcji:   Młodzież dla Europy – wspiera międzynarodowe wymia-

ny młodzieży, a tym samym umożliwia bliższe poznawanie się lu-dzi z innych krajów oraz realizowanie wspólnych przedsięwzięć.  Wolontariat Europejski – umożliwia wysyłanie młodych 

ludzi jako wolontariuszy do pracy przy różnych projektach za-granicznych (ekologicznych, socjalnych, kulturalnych itp.).  Inicjatywy Młodzieżowe – stwarza możliwości realizo-

wania projektów na rzecz społeczności lokalnych.  Wspólne Działania –  łączy unijne programy edukacyj-

ne SOCRATES, MŁODZIEŻ i LEONARDO DA VINCI.  Działania Wspierające – udziela pomocy osobom i gru-

pom zaangażowanym w działalność młodzieżową w przygoto-waniu i realizacji projektów w ramach programu MŁODZIEŻ.

Więcej informacji o programie MŁODZIEŻ otrzymasz w:Narodowej Agencji Programu Młodzieżul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawatel. (0 22) 622 37 06, 622 37 08e-mail: youth@youth.org.pl,www.youth.org.pl 

6PROGRAM LEONARDO DA VINCI

Jeśli reprezentujesz instytucję zajmującą się kształceniem zawodowym  lub  środowisko  przedsiębiorców,  jeśli  jesteś przedstawicielką  władz  publicznych  lub  organizacji  pozarzą-dowej – możesz ubiegać się o fundusze z unijnego programu edukacyjnego LEONARDO DA VINCI.

Głównym celem tego programu  jest poprawa  jakości eu-ropejskich systemów kształcenia i szkolenia zawodowego. Cel ten Unia realizuje poprzez finansowanie i wspieranie działań zmierzających  do:  przystosowania  kształcenia  zawodowego do potrzeb rynku pracy; wprowadzenia instytucji doradztwa zawodowego; organizowania szkoleń i praktyk zawodowych oraz  pogłębiania  współpracy  między  innymi  ośrodkami kształcenia zawodowego i przedsiębiorcami. 

Aby  twoja  instytucja  lub  organizacja  mogła  wziąć  udział w programie LEONARDO DA VINCI, musi znaleźć zagranicz-nych  partnerów,  którzy  będą  zainteresowani  współpracą, a  następnie  zgłosić  pomysł  na  konkurs  projektów.  Zasady konkursu ogłaszane są co roku na przełomie grudnia i stycz-nia przez Komisję Europejską, a także przez narodowe biura programu  w  lokalnej  prasie.  Jeśli  wasz  projekt  zostanie  za-twierdzony – otrzymacie dotację. Projekty oceniają eksperci krajowi i unijni. Wysokość dotacji dla wykonawców projektów uzależniona jest od typu projektu. Program obejmuje dwa ro-dzaje działań:  organizowanie projektów wymian i staży;  realizację projektów tematycznych (projekty pilotażo-

we,  projekty  językowe,  tworzenie  międzynarodowych  sieci instytucji oraz badania i analizy). 

 Bliższe informacje o programie otrzymać możesz w: Krajowym Biurze Programu Leonardo da Vinciul. Koszykowa 79, 02-008 Warszawatel. (0 22) 625 39 37, 625 28 61 www.bkkk-cofund.org.pl 7