Biuletyn firmy ATM S.A. nr 3/2008 (35)

Druga m∏odoÊç stuletniego Êwiat∏owodu

ATM S.A. laureatem konkursu Z∏ota Strona Emitenta

kwartalnik teleinformatyczny

Sieç czy kontent —

oto jest pytanie...Sieç czy kontent —

oto jest pytanie...

Przez wiele lat w bran˝y telekomunikacyjnej

mówi∏o si´ o koniecznoÊci rozbudowy sieci.

Dzisiaj sieci osiàgn´∏y pewien punkt rozwoju

i nast´pny skok jakoÊciowy czeka je prawdo-

podobnie dopiero za kilka lat. Przyszed∏ czas

na kontent.

Napisano ju˝ niejeden artyku∏ na temat

kulturowych konsekwencji wdra˝ania technicz-

nych nowinek, przypomina Artur Thielmann

(s. 3). Gdzie jednak koƒczy si´ nowinkarstwoi pogoƒ za gad˝etami? W którym miejscu Êwiat

pozostaje na twardym gruncie dobrze wypra-

cowanych zasad ekonomii i psychologii?

Dostawcy us∏ug zdajà sobie spraw´ z tego,

˝e wbudowywanie w sieci IP i ethernetowe

rozwiàzaƒ pozwalajàcych Êwiadczyç wi´cej

us∏ug pomo˝e im w ograniczaniu kosztów,

zwi´kszaniu sprawnoÊci i uproszczeniu eksplo-

atacji systemów, twierdzi Ray Mota, g∏ówny

analityk w Synergy Research Group.W czasach,

gdy dostawcy us∏ug walczà o zwi´kszanie

przychodów i pozyskiwanie oraz utrzymanie

klientów, nieoceniona jest dla nich mo˝liwoÊç

Êwiadczenia zaawansowanych us∏ug i udo-

st´pniania aplikacji przez konwergentnà sieç

IP/Ethernet, dodaje Michael Howard, g∏ówny

analityk w Infonetics Research.

Czy rzeczywiÊcie jest tak dobrze? Czy fa-

chowcy oceniajàcy rynek telekomunikacyjny

nie sà nadmiernymi optymistami, podobnie

jak do niedawna ich koledzy zajmujàcy si´

bankowoÊcià? Jak zwykle przekonamy si´ o tym

po jakimÊ czasie.

ATM S.A. ma dobre doÊwiadczenia w tej dzie-

dzinie. Od wielu lat rozbudowuje sieç teleko-

munikacyjnà ATMAN, co jest zwiàzane z ko-

niecznoÊcià obs∏ugi szybko rosnàcych potrzeb

ATMqsfera2 ATMqsfera2

O D R E D A K C J I

Sieci dla multimediów

klientów ATM oraz wdro˝eniem us∏ug opar-

tych na ∏àczach 10 Gb/s, pisze Dariusz Wich-

niewicz (s. 10). Zastanawiamy si´ raczej, co

chcemy przesy∏aç — zw∏aszcza je˝eli chodzi

o zastosowania w biznesie.

Âwietnym przyk∏adem wykorzystania naj-

nowszych tendencji mo˝e byç platforma do

transmisji internetowej, uruchomiona przez

grup´ kapita∏owà ATM S.A. przed Mistrzostwa-

mi Europy w Pi∏ce No˝nej Euro 2008 (s. 14).

ZostaliÊmy wybrani przez Polsat jako najlep-

szy dostawca tego rozwiàzania. To bardzo

wa˝ne, bowiem partnerami w tym przedsi´-

wzi´ciu byli potentaci polskiego rynku teleko-

munikacyjnego: TP S.A. i Netia.

To by∏ nasz pierwszy wspólny du˝y projekt

i jesteÊmy z tej wspó∏pracy bardzo zadowoleni,

potwierdza Teresa Wierzbowska, szefowa

dzia∏u marketingu i PR Redefine, spó∏ki zale˝nej

Polsatu. Najlepsze akcje z meczów Euro 2008

by∏y oglàdane prawie milion razy.

Potwierdzeniem trafnoÊci strategii ATM

by∏ tak˝e udzia∏ w najwi´kszych europejskich

targach nadawców telewizyjnych IBC 2008

w Amsterdamie (s 17). Jak si´ okaza∏o, domino-

wa∏a tam tematyka Digital Signage, IP TV,

mobile TV oraz multi-platform content distri-

bution. Rozwiàzania ATM obejmujà wszystkie

te dziedziny, oferujàc u˝ytkownikom bardzo

dobrà jakoÊç i integracj´ wielu dotychczas

rozproszonych funkcjonalnoÊci na jednej

spójnej i skalowalnej platformie.

˚ycz´ Paƒstwu ciekawej lektury.

Mieczys∏aw T. Starkowski

Biuletyn informacyjny firmy ATM S.A.

ISSN 1428-6513

Redaktor naczelny: Mieczys∏aw T. Starkowski

Rada programowa: Marek Montoya,

Artur Thielmann, Dariusz Wichniewicz

Redakcja techniczna: El˝bieta Figurska

Projekt makiety, sk∏ad i druk: MacArt Projekt

Korekta, kolporta˝: Beata Wa˝yƒska

Kontakt do redakcji: atmosfera@atm.com.pl

ATM S.A.

ul. Grochowska 21a, 04-186 Warszawa

tel.: 0 22 51 56 100, faks: 0 22 51 56 600customer@atm.com.pl, www.atm.com.pl

SPIS TREÂCI

Multimedia w biznesie

— czy mamy wybór?...................3

Z pr´dkoÊcià Êwiat∏a...................6

WyjÊcie z niszy .............................8

Technologie DWDM i MPLS

w sieci ATMAN............................10

PrywatnoÊç w Internecie ..........12

Euro 2012 — jesteÊmy gotowi ...14

AktualnoÊci .................................16

Szachista-programista .............18

MultimedialnoÊç, czyli równoczesne u˝yciewielu mediów — tekstu, dêwi´ku i obrazu,czasem nawet dotyku — bez wàtpienia popra-wia efektywnoÊç przyciàgania i utrzymywaniauwagi odbiorcy do zaplanowanego przekazu.Przeprowadzone badania podkreÊlajà przedewszystkim ∏atwiejsze przyswajanie wiedzyi lepsze zapami´tywanie dzi´ki dostarczeniuwi´kszej liczby bodêców budzàcych skojarzenia.

W takim razie pierwszy obszar tematycznyzawarliÊmy ju˝ w powy˝szym objaÊnieniu:nauczanie. Z rozmys∏em unikam sformu∏o-wania e-learning, bo multimedia mogà byçprzecie˝ tak˝e — i coraz cz´Êciej sà — elemen-tem tradycyjnej edukacji, choçby w szkole.

Wymieƒmy jeszcze jednym tchem: rekla-m´, wewn´trznà komunikacj´ korporacyjnà,kontakty z partnerami biznesowymi i noweformy rozrywki, a oka˝e si´, ˝e obszarów ko-munikacji multimedialnej jest bardzo wiele.

KomuZ kim chcemy si´ komunikowaç? Odbiorcamiprzekazu biznesowego jesteÊmy w∏aÊciwiewszyscy i jesteÊmy nimi w ró˝nych Êrodowis-kach:w domu,na zakupach,w pracy i w miejscu

ATMqsfera

S Y S T E M Y

W S P A R C I A B I Z N E S U

3

Napisano ju˝ niejeden artyku∏ na temat kul-turowych konsekwencji wdra˝ania technicz-nych nowinek. Mówi si´ wr´cz o przemianiecywilizacji druku w cywilizacj´ telekomuni-kacji czy o budowaniu spo∏eczeƒstwa infor-macyjnego. Gospodarka coraz bardziej prze-chodzi do Êwiata wirtualnego — i nie mamna myÊli wy∏àcznie kupowania odkurzaczaw sklepie internetowym.

Gdzie jednak koƒczy si´ nowinkarstwo

i pogoƒ za gad˝etami? W którym miejscuÊwiat pozostaje na twardym gruncie dobrzewypracowanych zasad ekonomii i psycholo-gii? Jakie sà prawdziwe powody, dla którychwielkie korporacje si´gajà po wspó∏czesnenarz´dzia multimedialnej komunikacji?

CoPierwsze pytanie w komunikacji brzmi: cochcemy przekazaç? OczywiÊcie nie interesujenas treÊç wszelkiej komunikacji. Skupimy si´raczej na tych obszarach, w których chcieliby-Êmy ewentualnie u˝yç multimediów. Posta-rajmy si´ zatem najpierw choç z grubszaokreÊliç, jakie treÊci mo˝emy przekazywaçw ten sposób. Chwileczk´ — ten… Czyli jaki?

Âwiat wokó∏ nas stale si´ zmienia. To truizm. W pogoni za zyskiem przedsi´biorcy

przeÊcigajà si´ w odkrywaniu lub pobudzaniu potrzeb swoich klientów.

W teleinformatyce — domenie, którà si´ przez pó∏ ˝ycia zajmuj´ — zmiany

sà szczególnie wyraêne.

W którym miejscu Êwiat

pozostaje na twardym gruncie

dobrze wypracowanych zasad

ekonomii i psychologii? Jakiesà prawdziwe powody,dla których wielkie korporacje si´-

gajà po wspó∏czesne narz´dzia

multimedialnej komunikacji?

Multimediaw biznesie

— czy mamy wybór?

Multimediaw biznesie

— czy mamy wybór?Artur Thielmann

wypoczynku. Czy zdajemy sobie z tego spra-w´ bardziej, czy te˝ mniej — jesteÊmy w∏aÊci-wie osaczeni przez ró˝ne biznesy, które próbu-jà nam coÊ zaoferowaç (i jak najbardziej nasoskubaç). Z grubsza tymi samymi drogamidocierajà do nas reklama i rozrywka, wiado-moÊci o Êwiecie i polecenia od szefa. Googlenie zainwestowa∏ w YouTube tylko z powoduÊmiesznych filmików. Eksplozj´ kreatywnoÊcidomoros∏ych filmowców czy choçby tylko na-wyk u˝ywania tej formy komunikacji trzebaprzecie˝ komercyjnie wykorzystaç.

JakWielu z nas pami´ta tradycyjne WWW:witryny tekstowe, tu i ówdzie obrazek, stylmniej wi´cej gazetowy. Z czasem coÊ si´w tej sprawie ruszy∏o: najpierw proste ani-macje, dziÊ rozmaite formaty wideo. Dyna-miczna i przyciàgajàca oko treÊç z jednejstrony upodabnia si´ do telewizji, z drugiejzaÊ tworzy nowà jakoÊç.Zauwa˝my,˝e reklamyw telewizji traktujemy jako z∏o konieczne.Czasem utkwi nam coÊ w pami´ci, jeszczerzadziej z ochotà z czegoÊ skorzystamy.

Staramy broniç si´ przed wp∏ywem reklam,chocia˝ pewnoÊci co do skutecznoÊci naszychdzia∏aƒ nie ma. Statystyki profesjonalistówz bran˝y sà zatrwa˝ajàce. Cz´sto nie zdajemysobie do koƒca sprawy z naszej podatnoÊcina przekaz marketingowy. Tyle o reklamienieadresowanej, wysy∏anej w jednakowymkszta∏cie do szerokich rzesz widzów.

SkutecznoÊç przekazu wzrasta znaczàco,jeÊli jest on kierowany indywidualnie (targeto-

wany), stosownie do przekonaƒ i upodobaƒ

potencjalnych klientów. Tu w∏aÊnie wkraczasi∏a teleinformatyki. To wspó∏czesna techno-logia daje szans´ poznaç odbiorc´, a dzi´kitemu dostosowaç to, co i jak mówimy — tak˝eby odczu∏, ˝e mówimy w∏aÊnie do niego.

CzymZanim podamy kilka kszta∏càcych przyk∏adów,streÊçmy krótko, co technologie ICT (informacyj-ne i komunikacyjne) dajà nam do dyspozycji:r media-rich web:witryny ∏àczàce ró˝ne Êrodki,

czyli tekst z siecià odnoÊników,obraz i dêwi´k— wszystko to po∏àczone w spójny przekaz;

r podcasting/webcasting: dêwi´kowe lubw pe∏ni multimedialne komunikaty o ogra-niczonym czasie trwania, nadawane w In-ternecie jako alternatywa dla tradycyjnegoradia i telewizji;

r POS TV: telewizja w miejscu sprzeda˝y —doprowadzenie przekazu do miejsc, w któ-rych podejmujemy decyzje o zakupie towa-rów lub us∏ug;

r interaktywnoÊç — przyciàgni´cie uwagipoprzez zach´cenie odbiorcy do udzia∏uw przekazie, fora dyskusyjne i blogi.

Do realizacji tych Êrodków przekazu potrzeb-na jest oczywiÊcie nowoczesna infrastruktura:sprawne sieci o odpowiednich parametrachtechnicznych, odpowiedni sprz´t i oprogramo-wanie i — co niezmiernie wa˝ne — wiele spe-cyficznych umiej´tnoÊci, które pozwalajà towszystko zebraç w sprawnie dzia∏ajàce systemy.Na szcz´Êcie rynek nie znosi pró˝ni i tam, gdziejest popyt, pojawia si´ i poda˝. Coraz wi´cejfirm znajduje swojà nisz´ rynkowà w tworze-niu i Êwiadczeniu tego rodzaju us∏ug.

ATMqsfera4

S Y S T E M Y

W S P A R C I A B I Z N E S U

Dynamicznai przyciàgajàca oko treÊç

z jednej strony upodabnia si´

do telewizji, z drugiej zaÊ

tworzy nowà jakoÊç.

Cz´sto nie zdajemysobie do koƒca sprawyz naszej podatnoÊci na przekaz

marketingowy.

ATMqsfera

S Y S T E M Y

W S P A R C I A B I Z N E S U

5

1001 zastosowaƒGdzie to zastosujemy? Naprawd´ wsz´dzie.PomyÊlmy o przetargu publicznym. Zamiastkosztownego dla wszystkich spotkania z po-tencjalnymi oferentami w sali konferencyj-nej, organizujemy to samo w Êwiecie wirtu-alnym. Specyfikacj´ Istotnych WarunkówZamówienia objaÊnia webcast. W og∏oszo-nym terminie przed kamerami stawia si´reprezentacja zamawiajàcego i odpowiadana pytania zg∏oszone wczeÊniej e-mailemczy zadawane w czasie trwania spotkania— na czacie.

Ma∏o tego: po wszystkim pozostaje trwa∏yÊlad. Zarejestrowane spotkanie mo˝na obej-rzeç post factum i ewentualnie dos∏aç dalszepytania. JeÊli oka˝à si´ istotne, odpowiedê —znów w formie wideo — mo˝e z ∏atwoÊciàdotrzeç do wszystkich oferentów w ciàguminut, bez potrzeby opóêniania kolejnychetapów przetargu z powodu koniecznoÊcizwo∏ania kolejnego spotkania. I do tegow ca∏ym tym procesie niemal nie ucierpia∏aforma osobistego kontaktu, ˝ywej wypowiedzizainteresowanych osób…

Prezes wielooddzia∏owego banku chce za-prezentowaç swoim pracownikom strategi´na kolejny rok? Po co obje˝d˝aç ca∏y kraj albowynajmowaç du˝à hal´ i organizowaç wielkàimprez´? Wystarczy zobowiàzaç wszystkichzainteresowanych do wejÊcia do intranetu.JeÊli ktoÊ si´ spóêni — nie szkodzi, mo˝eprzemówienie odtworzyç z zapisu. Do tegomo˝na z ∏atwoÊcià nadaç osobne przemó-wienia (nieco inaczej rozk∏adajàc akcenty) dokadry kierowniczej, administracji, obs∏ugi

technicznej czy pracowników pierwszej linii.Tak˝e w tym przypadku nie do przecenieniajest mo˝liwoÊç uzyskania pytaƒ czy informacjizwrotnej od s∏uchaczy.

Na koniec — na powa˝nieKonkluzja g∏ówna: wyboru nie mamy. Niezatrzymamy zalewu multimedialnej komuni-kacji ani w domu, ani w sklepie, ani w miejscupracy. W rozrywce sami ch´tnie z niej skorzy-stamy. Jako przedsi´biorcy mo˝emy dzi´ki niejodnieÊç ró˝norodne korzyÊci. Dobrze zatem,˝ebyÊmy w∏aÊciwie rozumieli jej mechanizmy,przewagi i zwiàzane z nià niebezpieczeƒ-stwa — w jakiejkolwiek roli wyst´pujemy.Jako u˝ytkownicy-biznesmeni powinniÊmyprzede wszystkim pohamowaç emocje: przy-wo∏aç normalne myÊlenie biznesowe, a niepodà˝aç za modà. Zadajmy sobie kilka pro-stych pytaƒ:r Czy mój przekaz jest skierowany do grupy,

która b´dzie w stanie skorzystaç z propo-nowanej technologii? Czy nie stworz´sztucznej bariery przez u˝ycie zbyt nowe-go (skomplikowanego) narz´dzia?

r Kto to zrobi (kreacja przekazu, sceneria,oÊwietlenie, nagranie, przesy∏, rejestracjauczestników, sk∏adowanie i udost´pnia-nie off-line)?

r Ile taka kampania multimedialna b´dziekosztowa∏a i jakich efektów si´ po niejspodziewam?JeÊli uda nam si´ znaleêç satysfakcjonujàce

odpowiedzi na te pytania, to technika jestgotowa na nasze us∏ugi.

w

Interaktywne multimedia

w komunikacji korporacyjnej

Badanie Interactive Media Strategies (USA)— wiosna 2007, 1200 mened˝erów (cytatza www.interactivemediastrategies.com).

Czy sà efektywne?

12% — nie20% — tak, we wszystkich formach68% — tylko wobec zarejestrowanych

odbiorców

Jakie sà bariery w ich stosowaniu?

27% — brak alokacji bud˝etu14% — mo˝liwoÊç dotarcia do grupy

docelowej14% — niepewny zwrot z inwestycji12% — za drogo10% — brak w∏asnych mo˝liwoÊci

produkcji materia∏ów8% — niepewna efektywnoÊç7% — nie pasuje do wizerunku marki6% — brak umiej´tnoÊci prezentacyj-

nych kadry zarzàdzajàcej3% — niepewna technologia

ATMqsfera6

T E C H N O L O G I A

w 1970 roku przez zespó∏ badaczy (RobertMaurer, Donald Keck i Peter Schulz), którzy u˝y-li krzemionki jako struktury do przenoszeniaÊwiat∏a, tworzàc jednomodowy Êwiat∏owódze stratà na poziomie 17 dB/km. Rozpocz´∏asi´ rewolucja w transmisji. Tak wielkie mo˝li-woÊci przesy∏u w porównaniu z kablamimiedzianymi sk∏oni∏y wiele firm do prac nadwdra˝aniem i poprawà technologii w medy-cynie, telekomunikacji, informatyce i prze-myÊle.

Jedno- i wielomodowePo wielu latach technologia Êwiat∏owodowaopiera si´ na tym samym zjawisku, czyli ca∏ko-witego wewn´trznego odbicia fali Êwietlnejna granicy dwóch oÊrodków o ró˝nym wspó∏-czynniku za∏amania. Do kabla Êwiat∏owodo-wego sk∏adajàcego si´ z w∏ókien szklanychwprowadzana jest przekszta∏cona z sygna∏uelektrycznego modulowana wiàzka Êwiat∏a,generowana przez laser lub diod´ LED, poczym — w odbiorniku — przetwarzana jestz powrotem na sygna∏ elektryczny.

Sam Êwiat∏owód telekomunikacyjny sk∏adasi´ z trzech g∏ównych cz´Êci: rdzenia, p∏aszczai pokrycia ochronnego. Rdzeƒ prowadzi wiàzk´Êwiat∏a i wykonany jest najcz´Êciej ze szk∏akamionkowego. Z tego samego materia∏u wy-konany jest równie˝ p∏aszcz, który uniemo˝li-wia ucieczk´ Êwiat∏a z rdzenia poprzez odbicie.

Pierwsze próby opiera∏y si´ na u˝yciu luster.W 1880 roku Alexander Graham Bell przes∏a∏dêwi´k za pomocà fototelefonu, zmieniajàcstrumieƒ Êwiat∏a drgajàcym pod wp∏ywemdêwi´ku lustrem. Koszty i efektywnoÊç tegowynalazku plasowa∏y go jedynie na pozycjitestowej. Kolejne próby z fotonami dà˝y∏y corazbardziej do skupienia wiàzki Êwiat∏a w celuzmniejszenia strat przy nieco wi´kszych odleg-∏oÊciach. W 1895 roku Henry Saint-Rene zbu-dowa∏ system powyginanych rurek, które —pokryte odpowiednià pow∏okà — pozwoli∏yprzenieÊç obraz w ca∏ym budynku.

Do wn´trza pacjentaPierwszym, który w praktyce wykorzysta∏wiàzk´ szklanych rurek, by∏ Heinrich Lamm— obiecujàcy student z Monachium. W 1930roku zaglàda∏ przy pomocy swojego wynalaz-ku do wn´trza pacjenta. JakoÊç uzyskiwanegoobrazu by∏a bardzo niska, jednak taka w´drów-ka po ludzkim ciele bez ingerencji skalpelanatchn´∏a wielu uczonych do prowadzeniapowa˝niejszych prac.

W latach powojennych rozpocz´∏y si´ ma-sowe próby wykorzystania wiàzki Êwiat∏owo-dów do transmisji. Wi´kszoÊç naukowcówboryka∏a si´ z problemem jakoÊci i czystoÊcimedium, co ogranicza∏o przesy∏ do niewiel-kich odleg∏oÊci i powodowa∏o ogromne straty.Problem czystoÊci zosta∏ prze∏amany dopiero

Po wielu latach technologiaÊwiat∏owodowa opierasi´ na tym samymzjawisku, czyli ca∏kowitego

wewn´trznego odbicia fali

Êwietlnej na granicy dwóch

oÊrodków o ró˝nym wspó∏czynniku

za∏amania.

Z pr´dkoÊcià

Êwiat∏aMaciej Kulesza

Historia Êwiat∏owodu si´ga XIX wieku. Poczàtki niewiele przypomina∏y dzisiejszà

transmisj´, jednak próby przeniesienia sygna∏u za pomocà Êwiat∏a wykorzystywa∏y

te same prawa fizyki. ProtoplaÊci tej technologii mieli spory udzia∏ w tym, czego

u˝ywamy obecnie.

ATMqsfera

T E C H N O L O G I A

7

Pokrycie z tworzywa sztucznego ma za zadaniechroniç u∏o˝onà w ziemi lub zawieszonàwiàzk´ przed zgubnym wp∏ywem wszelkichczynników zewn´trznych.

Ze wzgl´du na parametry transmisji,Êwiat∏owody przede wszystkim ró˝nià si´ struk-turà modowà (budowà), rozmiarem oraz ma-teria∏em. Pod wzgl´dem ró˝nic w strukturzeoraz wielkoÊci w∏ókien dost´pne sà Êwiat∏o-wody jednomodowe (Single Mode Fiber)i wielodomowe (Multi Mode Fiber): gradien-towe i skokowe. Âwiat∏owody jednomodowe,nadajàce si´ do transmisji nawet na odleg∏oÊçdo 100 km bez potrzeby wzmocnienia sygna∏u,sà cieƒsze i majà od 5 do 10 mikrometrów gru-boÊci. Fala wytworzona przez laser pó∏przewod-nikowy o d∏ugoÊci fali 1,3 lub 1,5 mikrometradociera po jednym modzie prawie równolegledo osi Êwiat∏owodu.

Âwiat∏owody wielomodowe zaÊ charakte-ryzujà si´ tym, ˝e jedna fala rozchodzi si´ wie-loma drogami wewnàtrz w∏ókna. Ârednicardzenia wynosi 50 lub 62,5 mikrometra. Sà wi´cgrubsze od jednomodów, a êród∏em Êwiat∏ajest dioda LED. Pr´dkoÊç ruchu modów wew∏óknie jest najcz´Êciej ró˝na z powodu ró˝-nych kàtów odbicia, co skutkuje zniekszta∏ce-niami sygna∏u przy odbiorze. W przypadkutakiej dyspersji wielomodowej fale wys∏anejednoczeÊnie nie docierajà do odbiornika w tymsamym czasie. Ze wzgl´du na mo˝liwoÊciwprowadzenia wi´kszej mocy optycznej orazni˝sze koszty budowy, ekonomiczniej jeststosowaç te w∏ókna, jednak majà one sporeograniczenie co do odleg∏oÊci transmisji.

Warstwowa budowa Êwiat∏owodu wielo-modowego cechuje tzw. w∏ókna gradientowe.Warstwy sà odmienne od siebie, co powoduje,˝e wspó∏czynnik za∏amania Êwiat∏a zmieniasi´ w sposób p∏ynny. Inne sà Êwiat∏owodywielomodowe skokowe, gdzie nast´puje sta∏askokowa zmiana wspó∏czynnika za∏amania.Ze wzgl´du na gorsze parametry stosowanesà one jednak sporadycznie.

Od pewnego czasu Êwiat∏owód sta∏ si´ pod-stawà w budowie sieci teletransmisyjnych.Bez niego nie by∏aby mo˝liwa mi´dzy innymipraca na komputerze z w∏àczonà na sta∏eprzeglàdarkà internetowà, czyli masowy do-st´p do informacji w niesamowicie szybkimtempie. Na Êwiat∏owodach oparte zosta∏owiele systemów w produkcji, medycynie,muzyce. Zastosowanie majà wsz´dzie tam,gdzie niezb´dna jest transmisja bezpiecznai wysokiej jakoÊci.

Dzi´ki zaletom technologii Êwiat∏owodo-wej wszystkie us∏ugi szerokopasmowego do-st´pu do Internetu czy dost´pu do pomiesz-czeƒ kolokacyjnych Êwiadczone przez ATMAN

sà niezawodne i bardzo szybkie. Swobodniepowi´kszana jest tak˝e przepustowoÊç ∏àczyszkieletowych oraz lokalnych. Niestety, opróczwielu zalet, pozostajà dwie spore wady tejtechnologii. Przede wszystkim ma∏a odpor-

noÊç na zgi´cia oraz na wilgoç, co wp∏ywa nawi´kszà t∏umiennoÊç, a nawet doprowadzado zniszczenia Êwiat∏owodu. ˚ywotnoÊçÊwiat∏owodu okreÊlana jest na oko∏o 25 lat,zale˝y ona jednak od warunków, w jakichznajduje si´ kabel.

Pora˝ajàce pr´dkoÊciCechy transmisji za pomocà fotonów w po-równaniu z kablami miedzianymi (takie jakodpornoÊç na zak∏ócenia elektromagnetyczne,bezpieczeƒstwo przesy∏u, ma∏a t∏umiennoÊç,du˝a trwa∏oÊç, du˝a pr´dkoÊç transmisji) b´dàna pewno motorem do dalszego rozwoju Êwia-t∏owodów. Ciàgle trwajà badania nad zwi´k-szeniem pr´dkoÊci. Dotychczas by∏o to Êwiat∏omknàce z pora˝ajàcà pr´dkoÊcià 299 790 km/s.Za kilka lat zapewne b´dziemy mile zaskoczenizupe∏nie innymi pr´dkoÊciami, jakie w tejchwili sà niewyobra˝alne. Niedawno naukow-cy z Uniwersytetu Genewskiego odkryli, ˝edwa splàtane fotony przekazujà mi´dzy sobàinformacj´ o wiele szybciej ni˝ pr´dkoÊçÊwiat∏a, co mog∏oby byç podstawà do korzy-stania z jeszcze szybszej transmisji.

Obecnie pojedyncze fotony sà najszybszymÊrodkiem do transportu naszych informacji.Z pewnoÊcià poprawa jakoÊci materia∏ów w ce-lu zmniejszenia t∏umiennoÊci oraz zastoso-wanie jeszcze cieƒszych w∏ókien w celuzmniejszenia odbicia wewnàtrz w∏ókna mogàdoprowadziç do zwielokrotnienia mo˝liwo-Êci przesy∏u w sieciach LAN i WAN. OdmiennepodejÊcie do przesy∏u danych w samychurzàdzeniach komputerowych mo˝e przyspie-szyç je wielokrotnie, przy równoczesnymzmniejszeniu poboru mocy. Âwietlana przy-sz∏oÊç jest tak˝e przed transmisjami mi´dzy-kontynentalnymi, gdzie dla us∏ug oferowa-nych nie tylko przez naszà firm´ znaczniezwi´kszà si´ mo˝liwoÊci przesy∏owe, polep-szajàc komunikacj´ na ca∏ym Êwiecie. w

Od pewnego czasu Êwiat∏owód

sta∏ si´ podstawàw budowie sieci

teletransmisyjnych.

Dotychczas by∏o to Êwiat∏o

mknàce z pora˝ajàcà pr´dkoÊcià

299 790 km/s. Za kilka lat

zapewne b´dziemy mile

zaskoczeni zupe∏nie

innymi pr´dkoÊciami,jakie w tej chwili sàniewyobra˝alne.

Z Âwiat∏owód wielomodowy

Nowe metody zarzàdzania spó∏kà, wprowadzo-ne na poczàtku lat 70. ubieg∏ego wieku, kieru-jàce jà z dala od przemys∏u zbrojeniowego kuzastosowaniom cywilnym, znalaz∏y swojeodzwierciedlenie w mocnym rozwoju ekspor-tu zaawansowanego sprz´tu transmisyjnego.Wczesne grupy produktów skupia∏y si´ namultipleksowanej transmisji d∏ugodystanso-wej: jednoczesnej transmisji wielu po∏àczeƒpoprzez jednà fizycznà lini´ telefonicznà. ECIjako pierwsza na Êwiecie wprowadzi∏a tech-nologi´ TASI (Time Assignment Speech Inter-

polation), która polega na Êledzeniu poczàtkui koƒca ka˝dego fragmentu rozmowy i wpla-taniu innej pomi´dzy te fragmenty. Sprz´twprowadzony na rynek w 1979 r. stosowanyby∏ przede wszystkim na d∏ugodystansowychinstalacjach podwodnych, gdzie na pierwszymmiejscu stawiana by∏a wydajnoÊç.

Cyfryzacja Proces digitalizacji po∏àczeƒ telefonicznychrozpocz´ty w latach 70. spowodowa∏ spadekpopytu na TASI, lecz pchnà∏ producentów dorozwijania nowego rodzaju sprz´tu. Urzàdze-nia konwertujàce sygna∏ telefoniczny na kodbinarny by∏y bardziej wydajne, mia∏y mo˝li-woÊç zdalnego zarzàdzania. ECI rozwin´∏osprz´t DCME (Digital Circuit Multiplexing

Equipment), ponownie zwi´kszajàc wydajnoÊçtransmisji linii telefonicznych.

ECI musia∏a poradziç sobie z konkurencjàtakich gigantów rynku telekomunikacyjnego

jak Alcatel oraz American Telephone&Tele-graph. Jednak stosunkowo niedu˝y rozmiarniszy — wynoszàcy oko∏o 100 milionów dola-rów w rynku Êwiatowym wartym miliardy —oznacza∏, ˝e by∏ on pomijany przez potenta-tów. ECI wykaza∏a si´ du˝à zdolnoÊcià znaj-dowania funduszy na badania i rozwój tegosektora. Stawia∏a te˝ du˝y nacisk na przyj´-cie mi´dzynarodowych standardów bran˝o-wych. Dzia∏ania te da∏y przewag´ zarównonad gigantami, jak i rywalami Êredniej wiel-koÊci. Przed koƒcem dekady ECI opanowa∏ju˝ ponad dwie trzecie tego rynku. W 1992 r.w magazynie „Money” ukaza∏ si´ artyku∏,w którym Robert Zuccaro, zarzàdzajàcyTarget Investors stwierdzi∏: „Wi´kszoÊç glo-balnych firm telekomunikacyjnych by∏aw ostatnich latach klientami ECI cz´Êciej ni˝ich konkurentów”.

Do koƒca lat 80. sprzeda˝ sprz´tu DCMEgenerowa∏a 80 proc. przychodów firmy, a gdyzosta∏ on produktem ÊciÊle niszowym —mar˝a brutto wynosi∏a nawet 60 proc. Od1985 r. (gdy skrócono nazw´ firmy do ECITelecom) do 1990 r. sprzeda˝ zwi´ksza∏a si´o ponad 30 proc. rocznie, dajàc 74,5 mln dola-rów na koniec 1990 r. Zysk netto wyniós∏ wte-dy 15 mln dolarów.

Mimo ˝e post´p technologiczny w bran˝ytelekomunikacyjnej rós∏ w szybkim tempie,sprzeda˝ sprz´tu DCME pozostawa∏a na do-brym poziomie znacznie d∏u˝ej, ni˝ pierwot-nie zak∏adano.

ATMqsfera8

P A R T N E R Z Y

ECI, podobnie jak wiele innych wiodàcych firm high-tech, rozwin´∏a si´ w kraju solidnej

obrony. Powsta∏a w 1961 r. jako Electronics Corporation of Israel Ltd. Jej g∏ównym celem

by∏a produkcja urzàdzeƒ elektronicznych dla izraelskich si∏ zbrojnych. Obecnie

specjalizuje si´ w transmisji sygna∏ów. Zastosowania wojskowe obejmujà mi´dzy

innymi urzàdzenia kodujàce, wykorzystywane przez si∏y powietrzne.

WyjÊciez niszy

Pawe∏ Ineksiak

ECI, podobnie jak wiele innych wiodàcych firm high-tech, rozwin´∏a si´ w kraju solidnej

obrony. Powsta∏a w 1961 r. jako Electronics Corporation of Israel Ltd. Jej g∏ównym celem

by∏a produkcja urzàdzeƒ elektronicznych dla izraelskich si∏ zbrojnych. Obecnie

specjalizuje si´ w transmisji sygna∏ów. Zastosowania wojskowe obejmujà mi´dzy

innymi urzàdzenia kodujàce, wykorzystywane przez si∏y powietrzne.

Era Êwiat∏owodówW 1988 r. ECI we wspó∏pracy z d∏ugoletnimklientem — Deutsche Telekom — rozpocz´∏abadania i rozwój produktów dla sieci optycz-nych i ich nast´pnej generacji, prze∏àcznikówATM (Asynchronous Transfer Mode). W po-równaniu z liniami miedzianymi, w sieciachoptycznych rozszerzano pasmo w stosunku10: 1, prze∏àczniki ATM ∏àczy∏y ponadto prze-sy∏anie zarówno g∏osu, jak i transmisji danychi wideo. Ta nowa kategoria produktów wyko-rzystuje europejski standard Synchronous

Digital Hierarchy (SDH,znany w USA jako SONET— Synchronous Optical NETwork), zwi´kszajàcznacznie wydajnoÊç linii Êwiat∏owodowych.

Potencja∏ urzàdzeƒ SDH przejawia si´mocno w mo˝liwoÊci przypisania pasmaw zale˝noÊci od potrzeb klienta. W poprzed-nich standardach pasmo dla ka˝dego klientaprzypisywane by∏o w jednakowym stopniu,niezale˝nie czy by∏o u˝ywane, czy nie. SDH po-strzegane by∏o zatem jako ogromny poten-cja∏ dla du˝ych sieci telekomunikacyjnych.ECI by∏a jednà z pierwszych firm, które uru-chomi∏y sieci SDH.

W latach 90. urzàdzenia SDH by∏y wcià˝udoskonalane. ECI sta∏a si´ ju˝ uznanym do-stawcà w Europie, na Bliskim Wschodziei w Chinach. Do po∏owy dekady sprz´t SDHznany pod nazwà handlowà SYNCOM stano-wi∏ ponad 10 proc. rocznej sprzeda˝y. Z uwagina przewidywany wzrost sprzeda˝y rz´du 60proc. rocznie oczekiwano, ˝e rynek SDH staniesi´ jednym z kluczowych celów ECI.

W 1993 r. ECI po∏àczy∏a si´ z amerykaƒskàfirmà Telematics International Inc. ECI mia∏adu˝e doÊwiadczenie w transmisji g∏osu i syg-na∏ów wideo, natomiast Telematics specjali-zowa∏ si´ w produkcji urzàdzeƒ obs∏ugujàcychLAN,WAN oraz bankomaty (ATM — Automatic

Teller Machine). By∏o to Êwietne posuni´cietak˝e ze wzgl´du na zasi´g dzia∏ania. ECI znanaby∏a bowiem na rynku europejskim, nato-miast Telematics mia∏ bardzo dobrà reputacj´na rynku amerykaƒskim.W 1995 r. zmieniononazw´ firmy na ECI Telematics.

Pozyskanie nowego partnera zwi´kszy∏orocznà sprzeda˝ o 80 mln dolarów. W roku1995 sprzeda˝ osiàgn´∏a ju˝ poziom 451 mlndolarów. ECI przesta∏a byç graczem niszowym,stajàc si´ jednym z najwi´kszych dostawcówglobalnego rynku telekomunikacyjnego.

ECI w PolsceW po∏owie kwietnia br. og∏oszono oficjalnydebiut spó∏ki ECI Telekom Polska sp. z o.o.Nowo utworzona firma b´dzie dzia∏aç jakokluczowe biuro ECI w regionie Europy Ârod-kowo-Wschodniej, umacniajàc tym samym

ATMqsfera

P A R T N E R Z Y

9

pozycj´ przedsi´biorstwa na szybko rozwija-jàcym si´ polskim rynku telekomunikacyjnym.Inicjatywa ta jest mi´dzy innymi konsekwen-cjà sukcesów, jakie ECI odnosi wÊród firmMSO (Multiple Service Operator), operatorówtelekomunikacyjnych, w sektorach u˝yteczno-Êci publicznej oraz transportowym w naszymkraju i w ca∏ym regionie. ECI dostarcza mi´dzyinnymi sieç szkieletowà dla sieci ATMAN.

— Polska jest jednym z najlepiej rozwijajà-cych si´ rynków w Europie — mówi Joop vanAard, General Manager ECI EMEA. — Tutejszyrynek telekomunikacyjny roÊnie Êrednio w tem-pie 12 proc. rocznie w ciàgu ostatnich kilku lat.

Kierownictwo firmy uwa˝a, ˝e szybki roz-wój tego sektora b´dzie si´ utrzymywa∏. Z taki-mi impulsami dla gospodarki, jak organizacjamistrzostw Euro 2012, inwestycje w infrastruk-tur´ sieciowà w Polsce b´dà si´ znaczàcozwi´ksza∏y. A tym samym zapotrzebowaniena projekty „pod klucz” dla elastycznych orazinnowacyjnych rozwiàzaƒ b´dzie ros∏o, doda-je Joop van Aard. w

Z Zespó∏ ECI Telekom Polska

Celem prowadzonego projektu jest zwi´ksze-nie sprzeda˝y us∏ug telekomunikacyjnych,zwiàzane z rosnàcymi przepustowoÊciamiwykorzystywanymi przez klientów ATM S.A.,oraz wdro˝enie us∏ug opartych na ∏àczach10 Gb/s. Rozwój sieci powinien mi´dzy inny-mi umo˝liwiç wzrost sprzeda˝y us∏ug (w sie-ciach rozleg∏ych) opartych na technologii MPLSdla klientów biznesowych (korporacyjnych).JednoczeÊnie rozbudowa powinna obni˝yçpoziom ryzyka i skutków awarii ∏àczy (przeci´ciaÊwiat∏owodów,problemy u poddostawców itp.).

Aby spe∏niç powy˝sze oczekiwania, koniecz-ne by∏o znaczàce powi´kszenie przepustowo-Êci sieci ATMAN w relacjach lokalnych (sieciMAN), mi´dzymiastowych i mi´dzynarodowych.Chodzi∏o tak˝e o zmian´ topologii w celu za-pewnienia poprawy odpornoÊci sieci na awarie∏àczy szkieletowych (mi´dzy innymi zwi´ksze-nie redundancji). Po˝àdane by∏o równie˝uproszczenie zarzàdzania i konfiguracji sieci.

Wybrane rozwiàzanie przewiduje zastàpie-nie ∏àczy (lambdy 2,5 Gb/s) dzier˝awionych odinnych operatorów w∏asnymi Êwiat∏owodamiwyposa˝onymi w urzàdzenia DWDM, przyjednoczesnym wdro˝eniu technologii 10 Gb/s.Zapewnia to zarówno obs∏ug´ bie˝àcych po-trzeb, jak i skalowalnoÊç — mo˝liwoÊç rozwojuw przysz∏oÊci. W´z∏y szkieletowe zostanà wy-posa˝one w routery MPLS,które b´dà realizowa-∏y zarówno funkcje szkieletowe w sieci ATMAN,jak i brzegowe — dla sieci klientów.

W wyniku analizy rozwiàzaƒ dost´pnychna rynku wybrano nast´pujàcych dostawcówrozwiàzaƒ: ECI (urzàdzenia do obs∏ugi ∏àczyDWDM) oraz Cisco (routery MPLS).

ECI Telecom jest znanym na Êwiecie i cenio-nym dostawcà rozwiàzaƒ transmisji dla opera-torów us∏ug telekomunikacyjnych (p.s.8). Z roz-wiàzaƒ ECI korzystajà obecnie mi´dzy innymitacy wielcy operatorzy Êwiatowi, jak FranceTelecom,Vodafone,Verizon i AT&T. ECI Telecomoferuje rozwiàzania hybrydowe,w których urzà-dzenie XDM-1000 ∏àczy funkcjonalnoÊç DWDMoraz SDH. Dzi´ki temu w jednym interfejsie za-rzàdzania integrujemy dwie równoleg∏e war-stwy sieci: optycznà DWDM oraz transmisjisynchronicznej SDH. Maksymalna przepusto-woÊç mo˝liwa do osiàgni´cia na jednej parzew∏ókien Êwiat∏owodowych to 400 Gb/s, a ob-s∏ugiwane porty — 10 Gb/s, 2,5 Gb/s, 1 Gb/s.

ATMqsfera10

P A R T N E R Z Y

Dariusz Wichniewicz

Artyku∏ opisuje projekt rozbudowy szkieletu sieci telekomunikacyjnej ATMAN, zwiàzanej

z koniecznoÊcià obs∏ugi szybko rosnàcych potrzeb klientów ATM S.A.

Technologie

DWDM i MPLSw sieci ATMAN

Szczecin Bia∏ystok

sieçwarszawska

¸ódê

Gdaƒsk

Kraków

Lublin

Katowice

Poznaƒ

Wroc∏aw

∏àcza MPLS 10 Gb/s∏àcza MPLS 1 Gb/s∏àcza SDH 10 Gb/s∏àcza SDH 2,5 Gb/s

DWDM — ∏àcza n210 Gi n22,5 G

Cisco to firma o ugruntowanej marce,oferujàca dojrza∏e rozwiàzania. Zastosowanieurzàdzeƒ produkowanych przez Cisco pozwalakorzystaç z rozwiàzaƒ sieciowych najwy˝szejjakoÊci. Na przyk∏ad routery Cisco 7600 oraz7200 zapewniajà optymalne parametry prze-pustowoÊci i przysz∏ej rozbudowy. WybierajàcCisco jako g∏ównego dostawc´ stosowanegoprzez nas sprz´tu, dà˝ymy do heterogeniczno-Êci naszej sieci, co owocuje spójnoÊcià rozwià-zaƒ i mniejszà liczbà problemów. MPLS jesttechnologià, która znacznie u∏atwia i przyspie-sza proces prze∏àczania pakietów ró˝nych ty-pów us∏ug. Przy pomocy tych samych urzàdzeƒmo˝na Êwiadczyç bardzo zró˝nicowanà gam´us∏ug, takich jak MetroEthernet (transmisjadanych), MPLS IP/VPN (prywatne sieci korpo-

racyjne) czy MVPN (multicast), zachowujàcprzy tym pe∏ne bezpieczeƒstwo ruchu i sepa-racj´ w warstwie logicznej.

Stan projektu:r DWDM

Obecna liczba w´z∏ów DWDM w sieciATMAN: 4 (do koƒca 2008 r. planowane do-datkowe 5).

r MPLS

Sukcesem zakoƒczy∏ si´ pierwszy etap mi-gracji szkieletu krajowego do technologiiMPLS, w którym zosta∏o zainstalowanych19 routerów. W drugim etapie planujemydo∏o˝yç kolejne w´z∏y MPLS po∏àczonew ring 10 Gigabit Ethernet, bazujàc naszkielecie DWDM.

Osiàgni´te celeWdro˝enie MPLS (prowadzone od stycznia2007 r.) i DWDM (od czerwca tego˝ roku)zakoƒczy∏o si´ sukcesem, osiàgajàc cele sta-wiane na poczàtku projektu. Dzi´ki budowiebàdê pozyskaniu w∏asnych Êwiat∏owodówi uruchomieniu w´z∏ów DWDM sieç przygo-towana jest do elastycznego wzrostu pojem-noÊci, zgodnie z zapotrzebowaniem klien-tów. Efektem jest zarówno skrócenie czasuuruchamiania nowych us∏ug, jak i powi´ksza-nia przepustowoÊci us∏ug istniejàcych.

Wprowadzenie technologii 10 G uspraw-ni∏o obs∏ug´ kontraktów, których pasmoprzekracza 1 Gb/s (dotychczas realizowanychw formie kana∏ów Etherchannel), co zaowo-cowa∏o zwi´kszeniem sprzeda˝y mi´dzymia-

stowych ∏àczy transmisji danych. Urucho-mienie technologii 10 G zbieg∏o si´ w czasieze zwi´kszonym zainteresowaniem klientówus∏ugami tego typu. Pierwsze kontraktyzosta∏y podpisane jeszcze w czasie budowynowej sieci.

Po wdro˝eniu routerów MPLS zwi´kszonoredundancj´ sieci dla us∏ug o mniejszej prze-pustowoÊci (do 1 Gb/s), a dla us∏ug 10 Gb/suproszczono procedury prze∏àczania traszarówno w trybie sta∏ej pracy, jak i w przypadkuawarii. Dodatkowo routery wykorzystywanesà do obs∏ugi w´z∏ów mi´dzyoperatorskichAC-X (w trybie route server) oraz do transmi-sji typu multicast, co umo˝liwia na przyk∏adefektywnà dystrybucj´ transmisji progra-mów telewizyjnych w czasie rzeczywistym. w

ATMqsfera

P A R T N E R Z Y

11

Zastosowanie urzàdzeƒprodukowanych przezCisco pozwala korzystaç

z rozwiàzaƒ sieciowych

najwy˝szej jakoÊci.

Sukcesem zakoƒczy∏ si´pierwszy etap migracji

szkieletu krajowego do technologii

MPLS, w którym zosta∏o

zainstalowanych 9 routerów.

Wprowadzenie technologii 10 G

usprawni∏o obs∏ug´kontraktów, których pasmo

przekracza 1 Gb/s (dotychczas

realizowanych w formie kana∏ów

Etherchannel), co zaowocowa∏o

zwi´kszeniem sprzeda˝ymi´dzymiastowych ∏àczy

transmisji danych.

Londyn

Frankfurt

Amsterdam

Gdynia

SzczecinKoszalin

Wilno

Ryga

Bia∏ystok

Warszawa

¸ódê

Gdaƒsk Miƒsk

Moskwa

Tallin

Helsinki

St. Petersburg

Sztokholm

Oslo

Kijów

Lwów

BudapesztAnkara, Tbilisi

Kraków

Kielce

Radom Lublin

Katowice

Bydgoszcz

Poznaƒ

Wroc∏aw

Sieç ATMAN

∏àcze n210 Gb/s∏àcze n22,5 Gb/s∏àcze n21 Gb/ssieç miejskaw´ze∏ dost´powy

Sieç Linx

∏àczew´ze∏ dost´powysieci partnerskie

Wi´kszoÊç opracowaƒ skupia si´ na wybra-nych aspektach, takich jak na przyk∏ad opro-gramowanie spyware czy konie trojaƒskie.Stosunkowo rzadko mówi si´ o anonimowo-Êci czy poufnoÊci przesy∏anych danych. Jeszczemniej mo˝na przeczytaç o mo˝liwoÊciachpolskich s∏u˝b specjalnych, które dysponujànarz´dziami pozwalajàcymi na ingerowaniew prywatnoÊç zwyk∏ego obywatela.

Zgodnie z przekonaniem wielu internautów,fakt odwiedzania zasobów sieciowych, przesy-∏ania korespondencji elektronicznej czy roz-mów przy u˝yciu komunikatora pozostajeanonimowy tak d∏ugo, jak intencjonalnie nieujawnimy swoich danych osobowych. Niestety,nie jest to prawda. Praktycznie ka˝dy serwersieciowy gromadzi logi zawierajàce przynaj-mniej adresy IP ∏àczàcych si´ u˝ytkowników.Operatorzy internetowi gromadzà dane po-zwalajàce na jednoznaczne skojarzenie adresu

IP z konkretnym ∏àczem abonenckim — na-wet wtedy, gdy adres jest zmienny w czasie.W Polsce istnieje prawny obowiàzek prze-chowywania takich danych przez dwa lata1,a niewykluczone, ˝e w najbli˝szej przysz∏oÊcizostanie on wyd∏u˝ony. Równie˝ w przypad-ku sieci P2P istniejà sposoby pozwalajàce naustalenie komputerów, które udost´pniajàkonkretne treÊci.

Zak∏adamy jednak, ˝e pracownicy us∏ugo-dawców internetowych, operatorów teleko-munikacyjnych i s∏u˝b mundurowych dzia∏ajàw sposób etyczny. Z ca∏à pewnoÊcià nie mo˝natego jednak powiedzieç o cyberprzest´pcach,od których w Internecie a˝ si´ roi. Zbierajàoni dane osobowe z zamiarem wykorzysta-nia ich w celach przest´pczych, takich jakkradzie˝ to˝samoÊci, która z kolei umo˝liwiadokonywanie dalszych przest´pstw, na przy-k∏ad finansowych.

ATMqsfera12

I N F O R M A T Y K A

W Â W I E C I E G L O B A L I Z A C J I

Praktycznie ka˝dy serwersieciowy gromadzi logi

zawierajàce przynajmniej adresy

IP ∏àczàcych si´ u˝ytkowników.

Przemys∏aw Frasunek

PrywatnoÊçw Internecie

O prywatnoÊci w Internecie mo˝na ostatnio przeczytaç coraz wi´cej, tak˝e w prasie

popularnej. Wcià˝ brakuje jednak szerokiego i pe∏nego omówienia tej tematyki.

O prywatnoÊci w Internecie mo˝na ostatnio przeczytaç coraz wi´cej, tak˝e w prasie

popularnej. Wcià˝ brakuje jednak szerokiego i pe∏nego omówienia tej tematyki.

SpoÊród najistotniejszych zagro˝eƒ dla pry-watnoÊci internauty mo˝na wymieniç opro-gramowanie szpiegujàce i konie trojaƒskie.W swojej praktyce zawodowej kilkakrotnie spot-ka∏em si´ z przypadkiem, gdy pisane na zamó-wienie oprogramowanie typu spyware by∏o wy-korzystywane do przechwycenia has∏a dost´po-wego do banku internetowego, wraz z kilkomakolejnymi has∏ami jednorazowymi, które zosta∏ypodst´pem wy∏udzone od u˝ytkownika.W jed-nym przypadku poszkodowanym by∏a firma,któ-ra wciàgu jednego dnia straci∏a prawie 700 tys.z∏.

˚mudna analiza zatartych Êladów pozwo-li∏a odkryç, ˝e przest´pcy monitorowali kom-puter g∏ównej ksi´gowej przez pó∏tora roku!Wykorzystywali w tym celu autorskie opro-gramowanie, sterowane za poÊrednictwemkomunikatora Gadu-Gadu. Oprogramowanieto pozwala∏o na wykonywanie zrzutów ekranu,zapisywa∏o ca∏à aktywnoÊç klawiatury, a tak˝eumo˝liwia∏o dost´p do zgromadzonych plików.Przechwycone has∏a zosta∏y wykorzystane dozrealizowania przelewu na konto za∏o˝oneprzez tak zwanego s∏upa w banku, który maliczne stoiska w hipermarketach, które nie sàwyposa˝one w monitoring wizyjny.

Pieniàdze by∏y wyp∏acane przez ró˝nepodstawione osoby, z bankomatów w ca∏ymwojewództwie. A dane z komputera ksi´gowejzosta∏y usuni´te. Jak si´ okaza∏o — nie doÊç

dok∏adnie, co wp∏yn´∏o na dalszy przebieg zda-rzeƒ, zakoƒczony zatrzymaniem i tymczasowymaresztowaniem sprawcy — niby zwyczajnego

informatyka, wspó∏pracujàcego jednak z zor-ganizowanà grupà przest´pczà. Najbardziejinteresujàcy jest sposób dostarczenia koniatrojaƒskiego do komputera ksi´gowej. Otó˝sprawcy, podszywajàc si´ pod znane wydaw-nictwo, przes∏ali do firmy p∏yt´ CD zawierajàcàzainfekowanà wersj´ demonstracyjnà popu-larnego programu ksi´gowego.

W innym przypadku osobie prywatnejznikn´∏o z konta 70 tys. z∏. Sprawcà okaza∏ si´19-latek, który przy u˝yciu spreparowanejstrony WWW, wykorzystujàcej od dawnaznane b∏´dy w przeglàdarce Internet Explorer,doprowadza∏ do instalacji konia trojaƒskiegou przypadkowych osób.

Te na pozór ró˝ne od siebie zdarzenia majàwspólny mianownik. Jest nim brak zabezpie-czeƒ adekwatnych do ryzyka. W drugim przy-padku wystarczy∏o w∏àczyç aktualizacje syste-mu Windows i zainstalowaç oprogramowanieantywirusowe. W pierwszym — zagro˝eniepozostawa∏o tak d∏ugo niezauwa˝one z powo-du braku odpowiednich rozwiàzaƒ w infra-strukturze sieci (systemy IDS/IPS). w

1

Art. 165 ust. 1 Ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo tele-

komunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800 z póên.

zmianami)

ATMqsfera

I N F O R M A T Y K A

W Â W I E C I E G L O B A L I Z A C J I

13

SpoÊród najistotniejszych

zagro˝eƒ dla prywatnoÊci

internauty mo˝na wymieniç

oprogramowanieszpiegujàce i konietrojaƒskie.

˚mudna analiza zatartych

Êladów pozwoli∏a odkryç,

˝e przest´pcy monitorowalikomputer g∏ównejksi´gowej przezpó∏tora roku!

Zagro˝enie pozostawa∏o d∏ugo

niezauwa˝one z powodu brakuodpowiednich rozwiàzaƒw infrastrukturzesieci (systemy IDS/IPS).

Aktualizuj na bie˝àco

system operacyjnyi oprogramowanieu˝ytkowe. Coraz wi´cej

ataków wykorzystuje nie tylko

b∏´dy w przeglàdarkach WWW

czy w systemie operacyjnym,

ale równie˝ podatnoÊç pakietów

biurowych czy odtwarzaczy

multimedialnych.

Warto przytoczyç kilka rad, których stosowanie zapewni elementarne bezpieczeƒstwo.

1. Aktualizuj na bie˝àco system operacyjny i oprogramowanie u˝ytkowe. Coraz wi´cej

ataków wykorzystuje nie tylko b∏´dy w przeglàdarkach WWW czy w systemie operacyj-

nym, ale równie˝ podatnoÊç pakietów biurowych czy odtwarzaczy multimedialnych.

2.Szyfruj poufne treÊci, przesy∏ane przez Internet. Zainstaluj oprogramowanie PGP, które umo˝li-

wi szyfrowanie korespondencji elektronicznej. Upewnij si´, ˝e komunikacja z serwerem poczty

elektronicznej przebiega przy u˝yciu protoko∏u SSL lub TLS. Nie u˝ywaj popularnych komunika-

torów internetowych, które nie zapewniajà szyfrowania transmisji. Dost´pne sà alternatywne

standardy i aplikacje, które przewidujà mo˝liwoÊç szyfrowania danych (np. Jabber/XMPP).

Stosuj szyfrowane kana∏y VPN podczas komunikacji g∏osowej przez Internet (VoIP).

3. Szyfruj dane na dysku twardym. Dost´pna jest bezpieczna, darmowa aplikacja TrueCrypt

(www.truecrypt.org), która pozwala na zaszyfrowanie ca∏ego dysku twardego. Uchroni

nas to przed problemem ujawnienia danych w przypadku kradzie˝y sprz´tu.

4.Chroƒ swojà to˝samoÊç elektronicznà. Nie u˝ywaj prawdziwego adresu e-mail do rejestracji

na niezaufanych witrynach. Istniejà serwisy, które pozwalajà na wygenerowanie tym-

czasowego adresu e-mail, który b´dzie dzia∏aç jedynie kilka minut.To w zupe∏noÊci wystarczy,

˝eby kliknàç w link aktywacyjny, nie nara˝ajàc si´ na niechcianà korespondencj´. Przyk∏adem

takiego serwisu jest www.no-mail.pl.

5. JeÊli obawiasz si´, ˝e dostawca Internetu Êledzi Twojà aktywnoÊç w sieci bàdê nie chcesz zosta-

wiaç w logach prawdziwego adresu IP, zainteresuj si´ projektem Tor (www.torproject.org).

Jest to rozproszona sieç, która powoduje anonimowoÊç praktycznie dowolnych po∏àczeƒ

TCP poprzez wielokrotne przekazywanie ich mi´dzy w´z∏ami uczestniczàcymi w sieci. Ca∏a

komunikacja jest dodatkowo szyfrowana.

6.Skonfiguruj przeglàdark´ internetowà tak, aby nie udost´pnia∏a i nie gromadzi∏a informa-

cji, które mo˝na potencjalnie wykorzystaç do naruszenia prywatnoÊci. Warto rozwa˝yç

wy∏àczenie obs∏ugi ciasteczek, appletów Java, komponentów Flash i ActiveX, wysy∏ania

nag∏ówka HTTP „Referer”, historii oglàdanych stron oraz pami´ci podr´cznej.

ATMqsfera14

I N F O R M A C J E

D L A I N W E S T O R Ó W

wykorzystaniu sieci ATMAN i lokalnych w´-z∏ów wymiany ruchu AC-X.

ATM-Lab stworzy∏ oprogramowanie CM(Content Manager), jako element ATM Inter-activeTV. S∏u˝y ono do agregacji treÊci multi-medialnych i zarzàdzania procesem przygo-towania materia∏ów do dystrybucji. Systemwspiera popularne technologie multime-dialne (Windows Media, Adobe Flash, 3GPP)i systemy ochrony praw autorskich (MicrosoftDRM, OMA DRM). Umo˝liwia te˝ definiowaniepolityki licencyjnej i rozliczanie sprzeda˝yoraz dostarcza mechanizmy raportowania.Aplikacja zosta∏a wyposa˝ona w intuicyjnyinterfejs u˝ytkownika, dost´pny za poÊred-nictwem przeglàdarki internetowej.

ATM Content Manager wspó∏pracuje za-równo ze skalowalnym archiwum ATM Objects,jak i tradycyjnymi systemami pami´ci maso-wych: DAS, NAS lub SAN. Produkty stworzoneprzy pomocy tego programu mogà byç udost´p-niane za poÊrednictwem aplikacji MediaPortali systemu DCS. Do integracji z systemami ze-wn´trznymi, odpowiedzialnymi za podsta-wowe procesy biznesowe, s∏u˝y API.

Podstawowym za∏o˝eniem jest agregacjatreÊci pochodzàcych od wielu dostawców.Materia∏y êród∏owe mogà byç wprowadzanew ró˝nych formatach (obrazy z p∏yt DVD, po-pularne kontenery multimedialne). Dostawcamo˝e umieszczaç w repozytorium obrazy,ok∏adki i definiowaç metadane — takie jakopisy filmu, informacje prasowe, obsada, ka-tegorie. W efekcie ka˝dy dostawca tworzyw∏asny zbiór produktów, które na odpowied-nich warunkach mogà zostaç udost´pnionena portalach multimedialnych.

Wspó∏praca wspomnianych firm sprawi∏a,˝e Mistrzostwa Europy w Pi∏ce No˝nej mo˝naby∏o oglàdaç nie tylko za poÊrednictwem te-lewizji, lecz tak˝e w Internecie. Dzi´ki Telewizji

Nie ma wàtpliwoÊci, ˝e futbol rzàdzi zbioro-wà wyobraênià. UEFA (Union of European Fo-otball Associations — Zwiàzek EuropejskichStowarzyszeƒ Pi∏ki No˝nej) zrzesza 53 krajei pod tym wzgl´dem jest jednà z najwi´k-szych organizacji na Starym Kontynencie.Obejmuje bowiem mi´dzy innymi Armeni´(le˝àcà w Azji), a tak˝e Wali´ (b´dàcà cz´ÊciàZjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytaniii Pó∏nocnej Irlandii).

Rozgrywkom towarzyszà ogromne pienià-dze. Naturalnie podobnie by∏o w tym roku.ZaÊ dla dostawców rozwiàzaƒ technologicz-nych Mistrzostwa Europy w Pi∏ce No˝nej Euro2008 w Austrii i Szwajcarii mia∏y dodatkowywalor. By∏y Êwietnym çwiczeniem przed na-st´pnymi: Euro 2012 w Polsce i na Ukrainie.

Grupa kapita∏owa ATM S.A. uruchomi∏aplatform´ do transmisji internetowej.

— ZostaliÊmy wybrani przez Polsat jakonajlepszy dostawca tego rozwiàzania — mówiMarek Montoya, dyrektor marketingu ATM S.A.— To bardzo wa˝ne,bowiem partnerami w tymprzedsi´wzi´ciu byli potentaci polskiegorynku telekomunikacyjnego: TP S.A. i Netia.

Polsat dostarczy∏ zawartoÊç (mia∏ wy∏àczneprawa do transmisji meczów), zaÊ jego spó∏kazale˝na Redefine — interfejs Ipla. Natomiastoperatorzy telekomunikacyjni przekazywalisygna∏ do bezpoÊrednich u˝ytkowników.Notabene wielu abonentów TP S.A. korzysta∏oz ∏àczy ATM.

— Euro 2008 by∏o pierwszym wydarze-niem, na które w Internecie czeka∏a ogromnaliczba widzów — wyjaÊnia Pawe∏ Pisarczyk,prezes Centrum Badawczo-RozwojowegoATM-Lab sp. z o.o. z grupy kapita∏owej ATM S.A.— Ruch internetowy jest w takim przypadkubardzo du˝y i skumulowany. Dlatego trzebazapewniç odpowiednie narz´dzia jego ob-s∏ugi. ATM poradzi∏ sobie bardzo dobrze przy

Mistrzostwa Europy w Pi∏ce No˝nej to jedno z najwa˝niejszych wydarzeƒ medialnych

na Êwiecie. Najwi´ksze po igrzyskach olimpijskich i mundialu. W telewizji oglàdajà je

miliardy ludzi.

Âwietna wspó∏pracaMieczys∏aw T. Starkowski

Grupa kapita∏owa ATM S.A.

uruchomi∏a platform´

do transmisji internetowej.

— ZostaliÊmy wybrani przez

Polsat jako najlepszydostawca tegorozwiàzania — mówi

Marek Montoya, dyrektor

marketingu ATM S.A.

Z Teresa Wierzbowska,

szef dzia∏u marketingu i PR

spó∏ki Redefine

ATMqsfera

I N F O R M A C J E

D L A I N W E S T O R Ó W

15

Polsat, spó∏ce Redefine oraz trzem du˝ymoperatorom telekomunikacyjnym (ATM S.A.,Netii S.A.,Telekomunikacji Polskiej S.A.) us∏ugaznalaz∏a si´ w zasi´gu znacznej liczby internau-tów i cieszy∏a si´ du˝ym zainteresowaniem.

— Poczàtkowo idea by∏a taka,˝e dost´p mia∏byç p∏atny — przypomina Marek Montoya.— Op∏ata za oglàdanie jednego meczu mia∏awynosiç 5 z∏, a karnet na ca∏e rozgrywki — 35 z∏.Po decyzji Polsatu o transmitowaniu ca∏egoturnieju w otwartym kanale równie˝ u nasrelacje by∏y bezp∏atne.

Do 19 czerwca br. (póêniejsze dane nie sà ju˝publikowane) w serwisie euro2008.atm. com.plzarejestrowa∏o si´ prawie 100 tys. u˝ytkow-ników, a serwis odnotowa∏ niemal 150 tys.odwiedzin. Za poÊrednictwem rozwiàzania

ATM InteractiveTV wydano oko∏o 72 tys. licen-cji. Podczas meczu Polska-Chorwacja doliczo-no si´ ponad 10 tys. transmisji, w tym 6,2 tys.jednoczesnych. Ruch przekroczy∏ 4,2 Gb/s.

Te dane dotyczà tylko samego ATM. Statysty-ka ca∏ego projektu przedstawia si´ znacznielepiej, bowiem Netia oraz TelekomunikacjaPolska samodzielnie dostarcza∏y sygna∏ doswoich abonentów. Jednak˝e ju˝ te liczby ob-razujà potencja∏ telewizji interaktywnej i do-brze wró˝à przysz∏oÊci tego typu rozwiàzaƒw naszym kraju.

Euro 2008 w Internecie to cenne do-Êwiadczenie dla wszystkich firm bioràcychudzia∏ w przedsi´wzi´ciu. Z technologicznegopunktu widzenia to pierwszy w Polsce tegotypu i na takà skal´ test infrastruktury opera-torów oraz rozwiàzaƒ aplikacyjnych. Redefinestworzy∏a aplikacj´ Ipla umo˝liwiajàcà oglà-danie meczów, zaÊ operatorzy obowiàzani

byli dostarczyç zainteresowanym sygna∏ do-brej jakoÊci.

Choç na co dzieƒ internauta nie widzistrumienia bitów, a jedynie kontent odtwa-rzany na ekranie swojego komputera, to do-starczenie mu w∏aÊciwej jakoÊci sygna∏uprzy rosnàcej iloÊci danych i zapotrzebowa-niu na szybkà i niezawodnà transmisj´wcià˝ stanowi wyzwanie dla operatorów.Dlatego ATM wspiera operatorów w przysto-sowaniu ich sieci abonenckich do podo∏aniazwi´kszonemu zapotrzebowaniu na du˝eprzepustowoÊci (mi´dzy innymi poprzezbezp∏atne u˝yczanie elementów rozproszonejsieci dystrybucji platformy ATM InteractiveTV)i ca∏y czas otwarty jest na wspó∏prac´ rów-nie˝ z innymi operatorami.

— PrzetestowaliÊmy nasze ∏àcza, a tak˝eserwery — podkreÊla Marek Montoya. — Po-nadto podpisaliÊmy wiele umów z operato-rami, w tym lokalnymi. Mo˝na powiedzieç, ˝emistrzostwa Europy by∏y jaskó∏kà zwiastujà-cà dobrà przysz∏oÊç. JesteÊmy teraz przygoto-wani na wszelkie wydarzenia. Na przyk∏adtakie, jak Euro 2012.

— To by∏ nasz pierwszy wspólny du˝y pro-jekt — potwierdza Teresa Wierzbowska, szefdzia∏u marketingu i PR spó∏ki Redefine. —Póêniej by∏y te˝ inne ciekawe realizacje:transmisje Festiwalu Top Trendy w Sopocie,gali Miss Polski, koncertu gwiazd „Podziel si´posi∏kiem” i innych. JesteÊmy z tej wspó∏pracybardzo zadowoleni.

Teresa Wierzbowska dodaje, ˝e najlep-sze akcje z meczów Euro 2008 by∏y oglàdane∏àcznie prawie milion razy.

w

Do 19 czerwca br. w serwisie

euro2008.atm. com.pl

zarejestrowa∏o si´ prawie100 tys. u˝ytkowników.

ATM wspiera operatorów

w przystosowaniu ichsieci abonenckich do

podo∏ania zwi´kszonemu

zapotrzebowaniu na du˝e

przepustowoÊci.

Mo˝na powiedzieç, ˝e mistrzostwa

Europy by∏y jaskó∏kà zwiastujàcà

dobrà przysz∏oÊç.JesteÊmy teraz przygotowani na

wszelkie wydarzenia. Na przyk∏ad

takie, jak Euro 2012.

ATM S.A. wzi´∏a udzia∏ w najwi´kszych euro-pejskich targach nadawców telewizyjnychIBC 2008 w Amsterdamie,wystawiajàc si´ jakojedna z dwóch polskich firm obecnych podczastegorocznej konferencji i targów. Spó∏ka za-prezentowa∏a rozwiàzania ATM InternetTVoraz ATM BankingTV, a tak˝e przedstawi∏aswojà regionalnà sieç dystrybucji kontentumultimedialnego, opartà na infrastrukturzesieci ATMAN.

Spó∏ka trafi∏a w dziesiàtk´, bowiem na te-gorocznym IBC 2008 dominowa∏a tematyka

Digital Signage, IP TV, mobile TV oraz multi--platform content distribution. RozwiàzaniaATM obejmujà wszystkie te dziedziny, oferu-jàc u˝ytkownikom bardzo dobrà jakoÊç i inte-gracj´ wielu dotychczas rozproszonych funk-cjonalnoÊci na jednej spójnej i skalowalnejplatformie.

Tegoroczne targi okaza∏y si´ wielkim suk-cesem równie˝ dla organizatorów. Liczbazarejestrowanych goÊci si´gn´∏a 50 tys. Pod-czas targów rozwiàzania zaprezentowa∏oprzesz∏o 1400 firm z ponad 130 krajów, a wielez nich wybra∏o IBC 2008 jako miejsce premie-ry swoich produktów.

Znaczna cz´Êç powierzchni kolejnych tar-gów IBC 2009 zosta∏a zarezerwowana ju˝w czasie trwania tegorocznych! Beneficjentempowodzenia tego wielkiego przedsi´wzi´ciasta∏a si´ tak˝e ATM S.A. Liczba odbytych spot-kaƒ by∏a wyraênie wi´ksza ni˝ w ubieg∏ymroku.W tym roku wyjàtkowo licznie odwiedzilinasze stoisko klienci ATM S.A. z Polski, w tymprzedstawiciele najwi´kszych spó∏ek medio-wych w kraju, mi´dzy innymi CyfrowegoPolsatu i Platformy Mediowej Point Group.ATM S.A. pozyska∏a nie tylko kontakty handlo-we, ale tak˝e nawiàza∏a bardzo obiecujàcerelacje z zagranicznymi partnerami w obsza-rze technologii i mo˝liwoÊci rozwoju platfor-my multimedialnej. w

ATMqsfera16

A K T U A L N O Â C I

ATM S.A. na IBC 2008

Du˝a umowaz operatoremtelekomunika-cyjnym

ATM S.A. zakoƒczy∏a realizacj´

pierwszego etapu dostaw infra-

struktury sieciowej dla jednego

z najwi´kszych ogólnopolskich

operatorów us∏ug telekomunika-

cyjnych. WartoÊç netto tej cz´Êci

umowy to oko∏o 2,7 mln dolarów.

Kontynuacja dostaw jest prze-

widziana na drugà po∏ow´ br.

Szacowana wartoÊç kolejnego eta-

pu prac to ponad 1,5 mln dolarów.

Kontrakt dotyczy rozwiàzaƒ siecio-

wych opartych na technologiach

Cisco Systems, dedykowanych

obs∏udze nowoczesnych us∏ug

internetowych. Dzi´ki ich wdro˝e-

niu klient pozyska mo˝liwoÊç

Êwiadczenia us∏ug dost´pu do

Internetu przy korzystniejszych

dla koƒcowego odbiorcy paramet-

rach, jednoczeÊnie majàc lepszà

kontrol´ w zakresie zarzàdzania ru-

chem oraz infrastrukturà sieciowà.

Bran˝a telekomunikacyjna jest

najwa˝niejszym rynkiem dla

ATM S.A. Obs∏uga kilkudziesi´ciu

klientów z tego sektora daje

dog∏´bnà wiedz´ o ich potrzebach

oraz umo˝liwia Êledzenie trendów

i dostosowywanie oferty dla tej

dynamicznie zmieniajàcej si´

ga∏´zi gospodarki.

Impulsy,spó∏ka zale˝na ATM S.A.,stworzy∏a wrazz Textus Virtualis aplikacj´ Medicus On-Linena bazie oprogramowania Argus tej firmy.S∏u˝y ona do zarzàdzania tzw. cz´Êcià bia∏àszpitali i przychodni — zarówno prywatnych,jak i publicznych.

Aplikacja zapewnia sprawne zarzàdzaniewieloma strukturami szpitala lub przychodni:rejestracjà, laboratorium,pracowniami diagno-stycznymi, magazynem, aptekà. Umo˝liwiam.in. definiowanie umów, szybkie rozliczaniei zautomatyzowane generowanie raportówdo wszystkich oddzia∏ów NFZ oraz pobieranieaktualizacji przepisów z systemu NFZ. Z ∏a-twoÊcià ∏àczy rozproszone jednostki organi-zacyjne (tak˝e sieci przychodni) i umo˝liwiadost´p do systemu nie tylko poprzez stacjonar-ne komputery, ale równie˝ tablety, palmtopyi telefony komórkowe (o ile wyposa˝one sàw przeglàdark´ internetowà).Medicus On-Line,jako jeden z niewielu produktów tej kategorii

na polskim rynku, wykorzystuje interfejsprzeglàdarki webowej i jest bardzo przyjaznydla u˝ytkowników.

Medicus On-Line funkcjonuje ju˝ w kilku-nastu placówkach zarówno prywatnych, jaki paƒstwowych. Wykorzystywany jest m.in.w Samodzielnym Zespole Publicznych Zak∏a-dów Lecznictwa Otwartego Bemowo w War-szawie, gdzie trzy przychodnie sà wyposa˝onew kompletny system informatyczny zbierajàcywszelkie dane nie tylko z obszaru medycyny,ale równie˝ administracji.

Produkt powsta∏ w wyniku zawarcia przezImpulsy umowy z firmà Textus Virtualis.Kontrakt przewiduje wspólny rozwój nowegosystemu, natomiast Impulsy sta∏y si´ jegowy∏àcznym dystrybutorem. Dzi´ki temu ka˝daze spó∏ek mo˝e skoncentrowaç si´ na swoichnajsilniejszych kompetencjach:Textus Virtualisna dalszym rozwoju produktu, zaÊ Impulsy— na sprzeda˝y i wdro˝eniach. w

Medicus On-Line

ATMqsfera

A K T U A L N O Â C I

17

ATM S.A. wraz z ATM Services sp. z o.o. wdro˝àw Synthos S.A. — jednym z najwi´kszych pol-skich przedsi´biorstw bran˝y chemicznej —system Atmosfera Service Desk v. 5.0.

Aplikacja zostanie udost´pniona równie˝pracownikom czeskiej spó∏ki zale˝nej —Synthos Kralupy. B´dà oni mogli korzystaçz polskiej lub czeskiej wersji j´zykowej systemu.

Rozwiàzanie pos∏u˝y do zarzàdzania zlece-niami serwisowymi IT oraz monitorowaniarealizacji umów SLA z dostawcami zewn´trz-nymi. Przejrzysty interfejs zapewnia wydajnài przyjaznà rejestracj´ oraz obs∏ug´ zg∏oszeƒu˝ytkowników us∏ug dzia∏u IT. Atmosferaumo˝liwia tak˝e sprawdzenie obcià˝enia za-sobów i pozwala podejmowaç decyzje doty-czàce mo˝liwych zmian ich alokacji.

Wdro˝enie Atmosfery w Synthos S.A. obej-mie modu∏y Service Desk,Zarzàdzanie Zg∏osze-niami, Zarzàdzanie Problemami, ZarzàdzaniePoziomem Us∏ug, Zarzàdzanie Konfiguracjà,Zarzàdzanie Zmianami oraz mechanizmy bazy

wiedzy. Kontrakt obejmuje równie˝ udzielenielicencji dla 1500 u˝ytkowników koƒcowychoraz opiek´ posprzeda˝nà.

Atmosfera Service Desk v. 5.0 s∏u˝y wsparciurealizacji procesów Service Support, zwiàza-nych przede wszystkim z obs∏ugà serwisowàw obszarze IT. Autorskie rozwiàzanie ATM jestjedynym w Polsce systemem majàcym cieszàcysi´ wysokim uznaniem w wielu krajach certyfi-kat PinkVerify™ Service Support. Jest to jedynyliczàcy si´ w Êwiecie certyfikat zgodnoÊci na-rz´dzi zarzàdzania informatykà z dobrymipraktykami ITIL (IT Infrastructure Library).

System Atmosfera doczeka∏ si´ ju˝ kilkudzie-si´ciu wdro˝eƒ. U˝ywajà go firmy z sektorafinansowego i telekomunikacyjnego orazmediów. Klientami ATM, którzy ju˝ korzystajàz systemu Atmosfera, sà m.in. Polska TelefoniaCyfrowa sp. z o.o. (operator sieci Era i Heyah),Netia S.A., P4 (operator sieci Play), TVP S.A.,Agora S.A., Bank Ochrony Ârodowiska S.A., PLLLOT S.A., DI BRE Bank S.A. w

ATM S.A. zosta∏a laureatem konkursu Z∏otaStrona Emitenta 2008 w kategorii spó∏ek na-le˝àcych do indeksu sWIG80. Konkurs organi-zowany jest przez Stowarzyszenie EmitentówGie∏dowych od 2007 roku. Jego celem jestwy∏onienie najlepszych stron internetowychspó∏ek gie∏dowych.

Oceniono m.in. zawartoÊç informacyjnà i jejprzydatnoÊç dla inwestora, jasnoÊç przekazu,estetyk´ strony, intuicyjnoÊç poruszania si´po niej, a tak˝e nowoczesnoÊç zastosowanychtechnologii. Kapitu∏a konkursu sk∏ada∏a si´ zeznanych osobistoÊci z rynku kapita∏owego,a tak˝e uznanych fachowców w takich dziedzi-nach, jak grafika, komunikacja marketingowa,dziennikarstwo, ekonomia oraz relacje inwe-storskie. Kapitule przewodniczy∏ Ludwik Sobo-lewski, prezes GPW w Warszawie S.A. W jejpracach udzia∏ wzi´li m.in. Jacek Socha —wiceprezes PricewaterhouseCoopers Polska,Roman M∏odkowski — dyrektor programowyTVN CNBC Biznes, Katarzyna Zajdel-Kurowska— podsekretarz stanu w Ministerstwie Fi-nansów, Janusz ˚ebrowski — prezes Zarzàdu

K2 Internet, Tomasz Wygnaƒski— redaktor Media&Marketing,Artur Sierant — wiceprezesPresspubliki.

— Cieszymy si´ z otrzymane-go wyró˝nienia tym bardziej, ˝ezosta∏o przyznane przez gronofachowców — osób od lat dzia-∏ajàcych na rynku kapita∏owym.Dobra ocena naszej pracy mobi-lizuje do jeszcze wi´kszego wy-si∏ku. ATM S.A. zawsze dok∏ada∏awszelkich staraƒ, aby komunika-cja z inwestorami przebiega∏aw sposób przejrzysty i jak najbar-dziej bezpoÊredni — skomento-wa∏ Marek Montoya, dyrektormarketingu ATM.

Og∏oszenie wynikóworaz wr´czenie nagródlaureatom odby∏o si´podczas uroczystej Galiw ramach III Kongresu Stowa-rzyszenia Emitentów Gie∏dowych. w

Andrzej MolskiprezesemCinemanaAndrzej Molski objà∏ stanowisko

prezesa spó∏ki Cineman, która zaj-

muje si´ dystrybucjà materia∏ów

multimedialnych (spó∏ka wchodzi

w sk∏ad grupy kapita∏owej ATM S.A.)

oraz dyrektora Pionu Rozwià-

zaƒ Biznesowych w ATM.

B´dzie odpowiada∏ za

rozwój i sprzeda ̋m.in. ta-

kich rozwiàzaƒ i aplikacji

multimedialnych, jak

InternetTV, BankingTV oraz

system Atmosfera. Przed

podj´ciem pracy w ATM

pe∏ni∏ funkcj´ dyrektora

zarzàdzajàcego polskim

oddzia∏em Computer Asso-

ciates, producenta oprogra-

mowania wspierajàcego

zarzàdzanie przedsi´bior-

stwem. Sp´dzi∏ równie˝

14 lat pracujàc na ró˝nych

stanowiskach w Telekomu-

nikacji Polskiej S.A. Zaczyna∏

jako IT manager, póêniej na

stanowisku dyrektora ds.

kluczowych klientów. By∏

tak˝e odpowiedzialny za

tworzenie i wdra˝anie no-

wych produktów TP.

Jest absolwentem Politech-

niki Poznaƒskiej oraz Ecole

Nationale Supérieure des

Télécommunications de

Bretagne. Andrzej

Molski jest kolej-

nym mened˝erem

ze znaczàcymi do-

konaniami bizneso-

wymi, który do∏àczy∏ do

grupy kapita∏owej ATM S.A.

Atmosfera w Synthos S.A.

ATM S.A. laureatem konkursu

Z∏ota Strona Emitenta

ATMqsfera18

L U D Z I E A T M

ATMosfera: Ju˝ na studiach zaczà∏eÊ doryw-

czà prac´ zawodowà. Wtedy nie by∏o to jesz-

cze takie popularne.

JP: To by∏ okres prze∏omu, poczàtek lat dzie-wi´çdziesiàtych. Starsi koledzy zak∏adali fir-my. Pisa∏em dla nich programy na zlecenie.Kupi∏em pierwszy komputer PC. Notabenerozwa˝a∏em zakup w ATM-ie.ATMosfera: Zainteresowa∏eÊ si´ sieciami.

JP: Tak, gdy tylko dowiedzia∏em si´, ˝e sà mo˝-liwoÊci ∏àczenia komputerów w sieci bardziejrozleg∏e ni˝ w jednym budynku, pomyÊla∏em,˝e to jest przysz∏oÊç informatyki. Jak ka˝dychyba m∏ody cz∏owiek, chcia∏em te˝ zostaçhakerem. Do tego potrzebny by∏ modem.W ten sposób trafi∏em do sieci Fido.

Nie by∏o wtedy jeszcze powszechnego do-st´pu do Internetu. Fido by∏o siecià opartà naBBS-ach (Bulletin Board System), czyli w´z∏achsieci, które wymienia∏y pliki i wiadomoÊcipocztowe mi´dzy sobà. Mo˝na si´ tam by∏ote˝ wdzwoniç modemem, korzystajàc z ∏àczatelefonicznego, w celu wymiany programówi udzia∏u w dyskusjach, w tak zwanych echo-konferencjach (odpowiednikach interneto-wych grup usenetowych. By∏o to wówczaselitarne Êrodowisko, skupiajàce maniakówkomputerowych i b´dàce oknem na Êwiat.W´z∏y Fidonet tworzy∏y sieç przypominajàcàp∏atek Êniegu. Je˝eli kogoÊ nie by∏o staç nadzwonienie za granic´ i po ca∏ej Polsce, móg∏— ∏àczàc si´ z BBS-em w swoim mieÊcie —uzyskaç dost´p do globalnych zasobów.ATMosfera: Ale to Ci nie wystarcza∏o.

JP: Mama kolegi z roku by∏a operatorkàw Centrum Informatyki Uniwersytetu War-

szawskiego. Dzi´ki temu ju˝ w 1991 roku mo-g∏em za∏o˝yç pierwsze konto internetowe.ATMosfera: Od tej pory jesteÊ znany jako

ketchup...

JP: ...i podjà∏em prac´ w firmie Spore, w któ-rej kupi∏em pierwszy modem. By∏a ona naj-wi´kszym wówczas dostawcà tych urzàdzeƒ,a rynek internetowy dopiero si´ rodzi∏. Powsta-wa∏y pierwsze ISPs.ATMosfera: Zajmowa∏eÊ si´ wsparciem

sprzeda˝y, doradztwem technicznym oraz

wdro˝eniami.

JP: Wtedy dosta∏em zlecenie instalacji ∏àczasta∏ego do Internetu dla Rodan System.Zetknà∏em si´ z ATM-em i Darkiem Wichnie-wiczem. W tym samym czasie zaczà∏em si´zastanawiaç, w jaki sposób pokierowaç swo-jà karierà.

PomyÊla∏em, ˝e jeÊli tak dobrze p∏acà zaprogramowanie, to mo˝e warto wzorem ko-legów za∏o˝yç w∏asnà firm´. Stworzy∏emz kolegami firm´ zajmujàcà si´ szkoleniami,a tak˝e — mo˝na powiedzieç — dostawàkompleksowych rozwiàzaƒ teleinformatycz-nych dla ma∏ych i Êrednich przedsi´biorstw.

Sam prowadzi∏em niektóre szkolenia, coby∏o dla mnie bardzo ciekawym doÊwiadcze-niem. Mia∏em du˝à trem´ przed wystàpienia-mi publicznymi, wi´c to by∏o dobre przetarcie.B´dàc na czwartym roku studiów, zaczà∏emprowadziç çwiczenia ze wst´pu do informa-tyki na swoim wydziale.ATMosfera: A jedenaÊcie lat temu zaczà∏eÊ

prac´ w ATM.

JP: By∏o to dla mnie równie˝ nowe doÊwiad-czenie — pracy na etacie. Od poczàtku zajmo-

DoÊç wczeÊnie jak na swoje pokolenie (w IV kla-

sie szko∏y podstawowej) zainteresowa∏ si´ kom-

puterami, w tym programowaniem. DziÊ nie jest

pewien, skàd si´ to wzi´∏o. Byç mo˝e pod wp∏y-

wem telewizyjnego magazynu „Sonda”. W po-

∏owie lat 80. by∏o to jeszcze niecodzienne hobby.

Mieszka∏ wtedy na osiedlu Politechnika

w Warszawie. Ojcowie kilku kolegów mieli ju˝

w pracy proste komputery ZX Spectrum. Jacek

uczy∏ si´ j´zyka BASIC. Na papierowych kartkach

pisa∏ pierwsze programy. Zaczà∏ programowaç,

majàc sporadyczny dost´p do komputera.

Basic jest chyba najgorszym j´zykiem, od

którego mo˝na zaczynaç nauk´ programo-

wania, ale wtedy taka by∏a doktryna, Êmieje

si´ dzisiaj. Zresztà nie by∏o nic innego na te

mikrokomputery. W szóstej klasie mia∏ ju˝

w∏asne Spectrum. Naturalnie prze˝y∏ chwile

fascynacji grami, ale nie zosta∏ nimi zauro-

czony. Natomiast szybko opanowa∏ j´zyk

assemblera.

Wybierajàc liceum, kierowa∏ si´ tym, ˝eby

by∏a tam dobra pracownia komputerowa.

To zresztà si´ nie potwierdzi∏o, ale poza tym by∏

Jacek Puczniewski

Bryd˝ysta--programistaJak ka˝dy chyba m∏ody cz∏owiek,

chcia∏em te˝ zostaçhakerem. Do tego potrzebny

by∏ modem. W ten sposób

trafi∏em do sieci Fido.

Sam prowadzi∏emniektóre szkolenia,co by∏o dla mnie bardzo

ciekawym doÊwiadczeniem.

Mia∏em du˝à trem´ przed

wystàpieniami publicznymi,

wi´c to by∏o dobre przetarcie.

ATMqsfera

L U D Z I E A T M

19

wa∏em si´ oprogramowaniem. Moim pierw-szym zadaniem by∏o wprowadzenie drobnychzmian w naszym wewn´trznym systemieEwita. Póêniej powsta∏ zespó∏ odpowiadajàcyza wdro˝enia systemów zarzàdzania u du˝ychklientów. Mi´dzy innymi w BRE Banku, Erze.

Póêniej zacz´liÊmy tworzyç w∏asne autor-skie oprogramowanie. Na pierwszy ogieƒ po-sz∏y systemy klasy Service Desk. Kilka lat temurozwin´liÊmy, b´dàcy sercem systemu, silnikworkflow do pe∏nego Êrodowiska BusinessProcess Management (BPM). Da∏o nam tomo˝liwoÊç budowy ca∏ego portfolio aplikacjiwspierajàcych procesy w przedsi´biorstwie.Najcz´Êciej zastosowania dotyczà procesówmasowych (takich jak obs∏uga klientów) lubkluczowych procesów sformalizowanych, zewzgl´du na swój charakter, po Êcis∏e procedu-ry (na przyk∏ad zarzàdzanie projektami, zaku-py i przetargi, zarzàdzanie prawami dost´pui licencjami). Wszystkie te rozwiàzania sprze-dajemy pod markà Atmosfera.ATMosfera: Zajmowa∏eÊ si´ promowaniem

gry Go w Polsce. Pomaga∏eÊ w tworzeniu

portalu wspierajàcego inicjatyw´ pod nazwà

Internetowa Akademia Go i by∏eÊ prezesem

Polskiego Stowarzyszenia Go.

JP: Ideà Akademii jest pomoc poczàtkujàcymw stawianiu pierwszych kroków, szczególnieosobom spoza du˝ych miast, które nie majàw swoim pobli˝u klubu. Akademia jest wir-tualnym klubem, w którym zawsze mo˝na li-czyç na pomoc kogoÊ bardziej doÊwiadczonegoi partnera do gry. Poprzez zastosowanie sys-temu drabinki umiej´tnoÊci ka˝dy uczestnikIAG mo˝e byç jednoczeÊnie uczniem i nauczy-cielem dla innych. Ten system jest efektywnyi doskonale si´ sprawdzi∏.

Korzystajàc z okazji, zach´cam wszystkichczytelników lubiàcych czasem oddaç si´ rozko-szom ∏amania g∏owy, ˝eby spróbowali. Zasady

mo˝na opanowaç w pó∏ godziny, czerpaç ra-doÊç z gry i poznawania kolejnych tajników— ca∏e ˝ycie.

ATMosfera: Bardzo lubisz te˝ podró˝owaç.

JP: Dziel´ t´ pasj´ z ˝onà, a wi´c staramy si´jeêdziç w ró˝ne ciekawe miejsca. Bardzo po-doba∏y nam si´ Nepal, Kambod˝a i Kuba.Ulubionym miejscem, do którego ch´tniewracam, jest Pó∏wysep Iberyjski. KiedyÊ uczy-∏em si´ hiszpaƒskiego, a wi´c jestem w sta-nie si´ tam dogadaç. w

zadowolony z tej szko∏y. Poszed∏ do Gottwalda,

do eksperymentalnej klasy matematycznej.

Póêniej studiowa∏ informatyk´ na Wydziale

Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersy-

tetu Warszawskiego. Od czasów licealnych inte-

resowa∏ si´ sztucznà inteligencjà. Doskona∏ym

polem doÊwiadczalnym do praktycznego zmie-

rzenia si´ ze z∏o˝onoÊcià problemów sztucznej

inteligencji by∏o programowanie gier logicznych.

Szczególnà grà, która wyjàtkowo trudno

poddaje si´ algorytmizacji, jest Go. Jacek zain-

teresowa∏ si´ nià i odkry∏, ˝e jest fascynujàca.

Nigdy nie skoƒczy∏ pisaç programu dla tej gry,

ale doÊç dobrze jà pozna∏, osiàgajàc przyzwo-

ity poziom gracza klubowego. Od tej pory gry

logiczne sta∏y si´ jego hobby.

W Gottwaldzie bardzo popularny by∏

bryd˝ sportowy. W ka˝dej klasie by∏y co naj-

mniej dwie dru˝yny. Jacek gra∏ nami´tnie,

osiàgajàc nawet pewne sukcesy. Na przyk∏ad

na obozie bryd˝owym dla uczniów szkó∏ Êred-

nich wraz ze swoim partnerem, póêniejszym

wielokrotnym reprezentantem Polski, wygra∏

klasyfikacj´ d∏ugofalowà.

Ideà Akademii Go jest

pomoc poczàtkujàcymw stawianiu pierwszych kroków,

szczególnie osobomspoza du˝ych miast,

które nie majà w swoim pobli˝u

klubu. Poprzez zastosowanie

systemu drabinki umiej´tnoÊci

ka˝dy uczestnik IAGmo˝e byç jednoczeÊnieuczniem i nauczycielemdla innych.

Najcz´Êciej zastosowania dotyczà

procesów masowych(takich jak obs∏uga klientów) lub

kluczowych procesówsformalizowanych,ze wzgl´du na swój charakter,

po Êcis∏e procedury.

ATMAN dla biznesu

r rozbudowana Êwiat∏owodowa infrastruktura telekomunikacyjna

r niezawodny, gwarantowany dost´p do Internetu

r us∏ugi telefoniczne

r g∏ówne i zapasowe centra danych, biura zapasowe

r inONE — kompleksowa obs∏uga informatyki i telekomunikacji

Oferta specjalna

— gigabit w sieci ATMAN

r ∏àcza gigabitowe w sieciach miejskich,

krajowych i mi´dzynarodowych

ATM S.A.ul. Grochowska 21a, 04-186 Warszawa

tel.: 0 22 51 56 100, faks: 0 22 51 56 600biznes@atman.pl, www.atm.com.pl

www.atman.pl

Nowoczesne rozwiàzaniatelekomunikacyjne

Poznaj naszà ofert´sprawdê nasze referencje

Nowoczesne rozwiàzaniatelekomunikacyjne

Poznaj naszà ofert´sprawdê nasze referencje