f ię

DWUTYGODNI POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTÓW

PPP „Ruch" wydało do serii „Rasy koni" cztery ozdobne ko-perty; na trzech rozmieszczono po dwa znaczki: 20 gr + 99 gr, 30 gr + 50 gr i 40 gr ł 9 zł (a wikt „trójkąt" ł „diugP• znaczek); na czwartej kopercie, widocznej na reprodukcji, umieszczono 4 po-zostałe znaczki z serii — wydane w jednakowym formacie

Nr 3 (198) ROK XI

WARSZAWA 1 LUTEGO 1964

■ •E' )[ 1&).*: k& o'Euz W , BELGI 2i'

1... 4.,,- --,..

-r' BELGIE LGIODUE 3z, ,:,-9-'-,--,,,-.)—, , BELGIQut 2 ii64,--t - _ . '

"

v .,,mus :,7ju, 4,

C'. ;_,--. •.....,

- ' -..■

' , --.,

... Al ■ IA, .5..1 m.: i I -,,.—, W' '

"

. I /

.«jC...,ą1,f,...

II I

PAA M...4

ą56)

I

M

...

:1449 '

411111111~19.11

''' '

. . .

. . 4"'' ' .142 vAt,miloreramitarrika _ _

&Alf . ■)0A'APACLIAV C:5 ?,)

■.t1 nrshk..c

);( ) 120

ł J - i,,, .... ■-• ",""....r"..

. -,

, ,,-, , ,'„, I r, ,.._, ♦

' • -

( -)0 '. - —

MIT ITALIM

Oii7

610111WA Kl MMMXL°

4

''■ f 4... ~,

, .• W 11 .,

AFP,1(2. I. ~Wf IA' CA11~ .

5or . ,

1111 10' it

-

r•cl C

k [DER 9...1 E

• • .,....,, ...;. :..:,*-..

- at:••

;omy . 6.25

e

40 A„, ::"...•

DOR 10-"-1... 41 0 DR 20 — ....:

złkarsłie Misl-r<osłu)a Śaia1a IV

VI. PIŁKARSKIE MISTRZOSTWA ŚWIATA

ORGANIZACJĘ VI Piłkarskich Mi- strzostw Świata podjęła się przepro-

wadzić Szwecja, licząc na zajęcie czołowe-go miejsca w turnieju. Skryte marzenia ziściły się, gdyż drużyna szwedzka „prze-biła się" do finału, pokonując po drodze silnych przeciwników.

Do rozgrywek eliminacyjnych o wejście do ćwierćfinału z 52 reprezentacji krajo-wych dotarło zgodnie z regulaminem 16 drużyn. Organizacja rozgrywek, które od-

były się w czasie od 8 do 29.VI.58 roku, była taka sarna jak przed 4 latami w Szwajcarii.

W celu udostępnienia szerokiej publicz-ności obejrzenia poszczególnych spotkań, rozrzucono eliminacje po całym kraju. W jedenastu miastach, których stadiony były polem walk o złoty puchar J. Rime-ta, dokumentowano wyniki meczów na specjalnych kartach i listach, stemplowa-nych w dniu spotkania kasownikiem mi-strzostw. W ten sposób mecze eliminacyj-ne uzyskały trwałą kronikarską notatkę w towarzyszącej im filatelistyce. Oto wy-kaz stempli i wyników meczów:

Data Miejscowość Stempel Mecz reprezentacji Wynik

I. grupa LVI. Malmb 1 Argentyna — Niemcy 1:9 BN !. Halmstad I Czechosłowacja — Irlandia 0:1

11.VI. Hillsingborg 1 Czechosłowacja — Niemcy 2:2 11.VI. Halmstad 2 Argentyna — Irlandia 3:1 15.VI. Malinh 2 Irlandia — Niemcy 2:2 MYL Hillsingborg 2 - Argentyna — Czechosłowacja 1:8 17.V1. Halmo 6 Irlandia — Czechosłowacja 3:1

II. grupa B.VI. Norrkóping I Francja — Paragwaj 7:3 B.V1. Viisteras 1 Jugosławia — Szkocja 1:1

11.VI. NorrkLping 2 Paragwaj — Szkocja 3:2 11.VI. Vitsteras 2 Francja — Jugosławia 2:3 15.Vł. Ozebro I Francja — Szkocja 2:1 15.V1. Eskilstuna I Jugosławia — Paragwaj 3:3

III. grupa L VI. Solna 1 Meksyk — Szwecja 0:3 BN!. Sandviken 1 Węgry — Walia 1:1

11.VI. Solna 2 Meksyk — Walia 1:1 - 9.5.VI. Sandviken 2 Meksyk — Węgry 0:4 I7.y1. Solna 6 Węgry — Walia 1,:2

IV. grupa L VI. Ghteborg I Anglia — ZSRR 2:2 B.Vł. Uddevalla I Brazylia — Austria 3:0

WYJ DLtelsorg — 2 Brazylia — Anglia 0:0 15.V1. Boran 2 Anglia — Austria 2:2 11.VI. Boran I ZSRR — Austria 2:0 17.V1. GOteborg 6 Anglia — ZSRR 0:1

Cwiertfina . 19.VI. Malmii 3 Niemcy — Jugosławia 1:0 'LVI. Solna 3 Szwecja — ZSRR 2:0 19.VI. NorrIcdping 3 Francja — Irlandia 4:0 19.VI. Góteborg 3 Brazylia — Walia 1:0

Pó ł fina ł 24.VI. Góteborg 4 Szwecja — Niemcy 3:1 24.VI. Solna 4 Brazylia — Francja 5:2

Fina ł 26.VI. Gtiteborg 5 Francja — Niemcy .8:9

(mecz o 3/4 miejsca) 29.VL Solna 5 Brazylia — Szwecja 5:2

59

FOTBOLL VM

o I SVERIGE 47

2

Nie spotkałem dotychczas dokumentacji filatelistycznej z meczów eliminacyjnych: Szwecja — Węgry, Szwecja — Walia, Brazylia — ZSRR.

Poczta gospodarza Mistrzostw wydała w dniu 8.V.1958 roku, trzy znaczki oko-licznościowe o jednakowym motywie -piłkarz w akcji. W prawym górnym rogu znaczków umieszczono skrót Mistrzostw — „V M 1958".

1. 15 S (czerwony), 2. 20 5 (zielony), 3. 1.20 k. (niebieski).

Pierwszy i drugi znaczek serii spotyka się w dwu odmianach: nieząbkowany le-wy lub prawy bok. Nakład znaczków wy-nosi dwa i pół miliona serii.

Poczta Związku Radzieckiego, którego drużyna brała udział w finałowych roz-grywkach, wydała w dniu 5.VI.1958 r. dwa znaczki ząbkowane i cięte o jedna-kowym motywie wielobarwnym — trzej piłkarze na tle globu ziemskiego, nad któ-rym wije się wstęga z napisem: „Stock-holm 1958 — Pierwszenstwo Mira po Fot-bolo".

1. 40 k. (c. niebieski/czerwony/brunatny) 2. 80 k. (c. niebieski/czerwony/brunatny)

Nakład ząbkowanej serii nie jest znany, natomiast nakład znaczków nieząbkowa-nych wynosi tylko 150'000 serii.

Czechosłowacja zareklamowała udział swej drużyny w VI Piłkarskich Mistrzo-stwach Świata jednym znaczkiem, wyda-nym w serii różnych imprez sportowych. Znaczek przedstawia dwóch piłkarzy w

s a

4

potyczce o piłkę. Na dole znaczka czyta-my napis: „Mistrovstvi Sveta w Kopane Stockholm 1958".

1. 1,60 k. (zielony). Nakład znaczka 2 720 000 sztuk. Brazylia zadokumentowała zwycięstwo

swej drużyny okolicznościowym stemp-lem, będącym w użyciu w trzecim dniu po finale. Stempel przedstawia zdobyty zło-ty puchar otoczony napisem: „CAMPEA0 MUNDIAL DR FOOTBALL /CORREIOS DR BRASIL/ 2. JULHO 1958". Pospiesz-

nie wydano także specjalny karnet pa-miątkowy. Natomiast „zwycięski" znaczek pocztowy ukazał się dopiero dn. 21.1959 r. i przedstawia piłkarza z piłką na tle zdo-bytego złotego pucharu J. Rhneta. W pra-wym rogu znaczka umieszczono napis: "CAMPEONATO DEL MUNDO Dr FU-TEBOL DE 1958".

1. 3,30 kr. (zielony/czerwonobrunatny). Oficjalne koperty pierwszego dnia obie-

gu mają jako ozdobę powiększony wizeru-nek znaczka. Nakład znaczka wynosił 5 milionów sztuk.

(c. d. n.) Fabian Bura

60

DOKUMENTACJA ZNACZKÓW GETTA W ŁODZI* W ARTYKULE tym zajmiemy się

wyłącznie sprawą znaczków getta łódzkiego. Ponieważ było rzeczą wyklu-czoną, ażeby znaczki te mogły wychodzić poza getto, będą nas interesowały przede wszystkim liczby korespondencji przy-chodzącej z zewnątrz:

rok listy i karty pocztowe

. ki p""

tele- gramy

przekazy pieniężne

1940 ok. 1 200 000 135 083 10 238 84 049 1941 730838 43 509 3 884 183 208 1942 2 911 19 057 119 162 304 1943 1 193 9 814 O 28 152 1944' 452 136 O 5 534

• 9 do maja 1944; dalszych zestawień jeszcze

nie opracowano.

• Wszelkie prawa zastrzeżone. Copyright by Andrzej Piwowarczyk 1963. All rights reserved, including the right to reproduce this article or partiom there« in any form.

arkusikach, z których odcinano je na poczcie gettowej, a następnie nakleja-no na osobne arkusze, jako dokumenta-cję opłat należnych, ale nie pobranych gotówką. Nominał wynosił więc de facto 4 fen., taka była bowiem opłata dodatko-wa za wysłanie ka-ty pocztowej.

Hass fos

vt buk

..!••-■ •■-■ t,tt+Zat.bM t de, Postobl.iung des Aelt..1.- t,- ,,,n t .t...,,tr..1 G.4. b. des Z t ,.. ; vo. Pantitarten botfaiL

POST FiTEILUNG

''',-"' ,••••

:s

treść arkusika (fot. 1) w przekla-

Pan!Pani zamiemk. jest zwolniony od opiat dodatkowych WydzIa-lu Pocztowego Starszego Żydów w Litzmanu-stadt — Getto przy wysyłaniu kart poczto-wych.

. Wydział Pocztowy Starszego Żydów

w LItzmanustadt-Getto Nr. dn. 1941

Puste numery (odcinki) są nieważne. (dalej następują odcinki jak na fot. 1).

Nie jesteśmy niestety w stanie stwier-dzić jakie zarządzenia poprzedziły emisję łódzkich znaczków rozrachunkowych. Z braku dokumentacji — a nie wiado-mo czy zostanie ona jeszcze odnale-ziona — nie możemy określić czasokregu używania tych znaczków i ich nakładu, nie możemy też nic powiedzieć na temat odcinka pokazanego na fot. 2, którego brak w arkuszu na fot. 1.

(Zebranie tej statystyki trwało kilka lat. Było konieczne wyszukanie poszcze-gólnych miesięcy i sumowanie porów-nawcze zarówno notatek niemieckich, jak pochodzących z poczty w getcie).

Z przytoczonych liczb widzimy co, kie-dy i w jakim stopniu dochodziło do getta, co było dopuszczone przez hitle-rowców. Dalej można dostrzec w gwał-townym spadku liczb rozpoczęcie tzw. Endloesung („rozwiązania ostatecznego"). Statystyka ta pokazuje nam jak wielkie środki finansowe czerpał żydowski za-rząd getta z poczty, zważywszy że zarów-no przy listach, kartach, telegramach jak i przekazach obowiązywały opłaty za doręczenie, pobierane niezależnie od oficjalnej taryfy Reichspostu, poczty Rzeszy.

Takie same opłaty dodatkowe obowią-zywały w wypadku korespondencji wy-chodzącej na zewnątrz.

I tu — jak po raz pierwszy w ogóle w niniejszym artykule została opubliko-wana statystyka ruchu pocztowego getta łódzkiego — publikujemy po raz pierwszy w ogóle informacje o istnieniu w Łodzi nieznanej dotąd formy znaczków rozra-chunkowych.

• Znaczki te — jestem przekonany, że nie da się ich inaczej nazwać i zakwali-fikować — przypominają formą kartki żywnościowe. Były wyck.ne w małych

fot. 1

Oto dzie:

61

Są dwie możliwości: albo te znaczki rozrachunkowe przydzielano niezamoż-nym — w tym czasie, w r. 1941, 4 fen. stanowiły jeszcze pewną wartość — albo też przydzielano je rodzinom ludzi, któ-rzy wyjeżdżali poza getto, głównie do budowy tzw. Reichsautobahnu — auto-strady w Poznańskiem i na Pomorzu.

fol. 2

Znamy egzemplarze na papierze bia-łym, podłego gatunku, na papierze żół-tym lub pożółkłym z biegiem lat i na papierze jasnoróżowym. Numery są wpi-sywane ręcznie, unieważniane bądź skreś-leniem ręcznym, bądź typu krzyża spo-tykanego przy kasowaniu znaczków stem-plowych

Właściwe znaczki getta łódzkiego, które znamy z katalogów, były już opisane przy różnych okazjach w czasopismach filatelistycznych za granicą, jak też w ję-zyku polskim, ostatnio w łódzkim „Biule-tynie Filatelistycznym". Nie publikowano natomiast dotąd fotokopii oryginalnych dokumentów.

Na tle statystyki ruchu pocztowego w getcie łódzkim zrozumiałe jest, że pocz-ta gettowa musiała się starać o uprosz-czenie swoich rozrachunków, musiała dojść do konkluzji, że uproszczeniem tym są znaczki. Nie było mowy o używaniu

Ich na korespondencji wychodzącej poza getto. Podkreśla to wyraźnie ogłoszenie konkursu na projekty znaczków podpisa-ne przez Starszego Zydów Ch. M. Rum-kowskiego (fot. 3).

WWWWWWWW tInne

Mas. 14•Mnnn• tb hIntwarben ~k Iffimnran ~Mn

Mi MI«. ner arnmlinm nr.• -meMMImmin msnriamn~ YCtr

M M

11•MMt•011im GeinenknInnanne, „n, %Pwn 3 r r •

n /SIW mi.n. Anno/ Innmr,

n. Gmimmr mn••• m s m • ...as ommema ac•■••• ■

1n,nnunn w...4n nn. qk •

Mmii MM** tul la gmislmnams Lamn,* Pn ma thIMMear lin lr nutmlnbirmta.s• m rmsr Isran, m ma Menom,

mnfons• be r-Manrm A_. .N .3••••• / Inen nr. on( !m nnonnnIta ła Omnmln, NIW Mm cnt 1. •elnenra,nnuba eon«.

/s1 rin:Monsarrt

11:ariZra.

fot. 3

Dot.: I.

Ad I: Mam zamiar wprowadzić do użytku wewnątrz getta

znaczki pocztowe i potrzebuję w tym celu nadających się pro-jektów, z tekstem niemieckim i żydowskim, z których wybiorę najlepsze.

Ogloszenie Projektów na znaczki użytku wew-nętrznego getta oraz Projektów na odznaczenia wyróżnia-jące zaslugi w pracy

fot. 4

82

Jako wynagrodzenie zostały ustalone 3 premie, a mianowicie:

(dalsza treść jest widoczna na- fol. 3).

Warto zauważyć datę: 30 styczeń 1942. Bez powodzenia szukamy jednak doku-mentacji, która rzucałaby światło na przebieg, a następnie rozstrzygnięcie konkursu. Jedyne co można tu podać to kilka zachowanych wzorów konkurso-wych, właśnie z napisami w języku nie-mieckim i żydowskim (fot. 4). Czy były próby wykonania któregoś z nich w dru-karni gettowej? Czy Rumkowski miał wtedy zezwolenie na to, by wydać zna-czki do użytku wewnętrznego? Z 300 000 ludzi, którzy przeszli przez getto łódzkie — ocalało 887 osób. Mieli i wtedy i za-raz po wojnie dosyć kłopotów, by zajmo-wać się w dodatku... znaczkami. Nie wie-my w tej kwestii nic, choć nie można przesądzić, czy nie będziemy wiedzieli.

P. Tadeusz Gryżewski, jako właściwie jedyny z naszych publicystów filateli-stycznych, który zajmował się pocztami w gettach, wysunął sugestię, iż w okresie późniejszym zorganizowano prawdopo-dobnie drugi konkurs. Podzielam to zda-nie. Tak musiała wyglądać sytuacja, po-wodująca kronikarza getta dra Oskara Singera do sporządzenia następującej no-tatki (przekład polski):

„Prezes (tak tytułowano Rumkowskiego ' w getcie) postanowił wydać do użytku wew-nętrznej poczty getta znaczek za 10 fen. Są już dwa projekty. Należy przyjąć, że zostaną wy-konane obydwa. Prezes przewiduje jednak wprowadzenie w obieg bardzo nieznacznej ilości (ok. INO sztuk) i wydrukowanie w ogóle tylko paru tysięcy sztuk. Na wydanie znacz-ka otrzymał zgodę władz niemieckich".

taveleviet S eve.rot,,,ea V. ee iwt. ..er.: ren • 'a. leave 4"7"vai-i•lev,...■•• • ■{.Ltellas o venet.er lehel.,1 ;:r.teelra. lareelvele.11 re%.1=1,.....̂ .1enar 15.041, et•OVI lt. vtwaretela./

4,..2..,Iy,,„;_,,,:i: ; .,::..„,,,z..;:....::;..,;.4,„,:y.,:? ,„:..,,,, ,..,....,„;.,.-.N.:.,,,,,-,,,: ,:-.„:,:--..- Ss. Sato Ss Issreers rit lor gir,. ,va.v. j

Sdaar,oir ms Ini.issrorsardisult.irs. Oi tł '55"5'5". 5"

5;14.1iii*S.r .;;i'.111;'.ii., ". .'';':»::15V

,..,,..,...,!,v,',,, ,„-dn..... ,:t... Sa Sa :,5eSSr:= 'f.";f:jsr.r. Ahls s ■ rai,. erd arbalisSr.01,111S, Ar Inliara reAltott.Sia

,/.

fot. 5

Notatka nosi datę 29 lutego 1944, a już 9 marca 1944 pojawia się w Kronice Getta druga. Podajemy_ tu fotokopię fragmen-tu odnośnej strony z zaznaczeniem tego co nas specjalnie interesuje (fot. 5):

„URODZINY PREZESA: W przypadającym dziś dniu urodzin (jest to równocześnie świę-to Purim) Prezes otrzymał wiele depesz z ży-czeniami...

Prezes odbyt rozmowę z panami Rozensztaj-nem (Drukarnia), Gumenerem (Poczta) i inż. Dawidowiczem (Wydział Filatelistyczny) z oka-zji wydania pierwszych znaczków getta. Pier-wsza seria 5 i 10 ten. jest już gotowa, aczkol-wiek w bardzo ograniczonej ilości. Znaczki pokazują portret Prezesa wraz z symbolami getta (most przy Placu Kościelnym i pracująca młodzież) ..."

Uzupełnieniem tej notatki są dane, które znajdują się m. in. w „Pamiętniku z getta łódzkiego" Jakuba Poznańskiego (Wydawnictwo Łódzkie, 1960). Poznański, spisujący . swój pamiętnik w getcie w r. 1944 przekazał nam informacje o sprze-daży tych znaczków i spekulowaniu nimi na poczcie gettowej.

O

el2 dee 'serce. der :rude. -les, • -•1 5arCv,,

. • 47/7".../C.O.

i • ,

Vete. e Ivesuegato ze 11eleleselvve file dee 1020.1%Iredart dee eedeee•

J--.. Iih ,li. ret-S.41~1S dar leseltioveve Tad aruS. . Wet"' nicee e Issa.

...tate irb. Dama el•riele dla wedeare ew.. stalle« am Warta. Me fOrrIrre 31.5. frf, ,orosi U. liisSar 'rf -.,,i,1,,tin Wnp.r re arlar Vers.ltass rar fellareeme 15. ..

rl, SSI.Itrtre, Vorlrser getr IrS'Itsair ^ctsi raa-Crk ss, e -rwa. Cle. ruiS Sine, -ler 3reartares, iir,ri isserison.

sri dieser Srl~it rada Irli Str Jar.. sari:Siker., Mm,

:?.==.45,51XVIr5;:e5 "55, 5" 5" 55155"55555'«555 ~MI

lee SiStrSiri

C» . •4'. r Ir? , lee•lalese,

I

fot. 6

Kres położył wszystkiemu „wszech-władny" komisarz getta Biebow (fot 6). 14 marca 1944 przesłał on Rumkowskie-mu list, w którym czytamy:

„Ponieważ nie widzę konieczności frankowa-nia listów w getcie, zabraniam panu niniej-szym dalszego sporządzania znaczków 1 wzy-wam pana do natychmiastowego dostarczenia sporządzonych dotąd Rości do mojego urzędu".

Tak wyglądają dokumenty, które wy-pada teraz skonfrontować z rzeczywistaś-cię kolekcjonerską. Otóż w ich świetle okazało się, że katalog Zurosteina nie miał racji dyskwalifikując „znaczki uro-dzinowe Rumkowskiego". Co więcej: właśnie te znaczki są dokumentacją uwa-żanych dotąd za jedynie właściwe.

Dokumenty mówią o dwu rysunkath. Znalazła się makulatura drukarska „znaczków urodzinowych" z odbitkami dotąd właściwych (fot. 7). Innej doku-mentacji te „dotąd właściwe" w ogóle nie mają.

63

tot. 7

Wydaje się. iż było tak, jak przypusz-cza p. T. Gryżewski"). Mianowicie: seria getta Łódzkiego, nosząca w naszym ostat-nim katalogu sygnaturę MIX—MXI, powstała nieco później i pomogło w jej narodzinach chętne własnych zysków gestapo.

To samo dotyczy znaczków serii MIX—MXI na kopertach. Są one kaso-wane datą 17 marca 1944, a więc w parę dni po liście Biebowa. Urząd Biebowa mieścił się na tym samym Rynku Bałuc-kim, gdzie za drutami były biura Rum-

kow5kiego. List dotarł natychmiast -i jest nie do pomyślenia, by w parę dni po zakazie Rumkowski ryzykował jeszcze jakieś kombinacje ze znaczkami. W sy-tuacji Żydów łódzkich była to za mała stawka. Podobną historię znamy zresztą z getta lwowskiego. Przecież jakiś gesta-powiec, który wszedł w posiadanie ory-ginalnego kasownika, pozostawił nam „pamiątkę", w postaci znaczków z Hitle-rem, kasowanych rzekomo w getcie parę miesięcy po tym jak zostało zlikwi-dowane.

Osobnym zagadnieniem jest kwestia znaczków łódzkich na oryginalnych li-stach i kartach pocztowych. Tych w egzemplarzach, które nie budziłyby za-strzeżeń, dotąd nie znamy. Tak samo co najmniej niejasna jest kwestia projek-tów konkursowych w formie fotograficz-nej, znanych na oryginalnych kopertach.

Andrzej Piwowarczyk ,,Bluletyn Filatelistyczny", Łódź, marzec 1963.

JAK ZDOBYWAĆ MEDALE II

WYBÓR TEMATU I JEGO ZAKRES

Wiele kłopotu sprawia zbieraczom wy-bór odpowiedniego tematu. Pogoń za te-matami oklepanymi nie zdaje się na nic. Charakterystyczną jednak naszą cechą jest to, że chętnie i łatwo decydujemy się na tematy popularne; nie kierujemy się najczęściej naszym zamiłowaniem ale tym, że tematy te doczekały się mniej lub więcej lepszego opracowania, posiadamy nienajgorsze katalogi i rzecz nie do po-gardzenia, odpowiednią wartość handlo-wą. Niesłusznie unikamy tematów, które wprawdzie wymagają większego wysiłku myślowego lecz dają też zbieraczowi dużo większe możliwości wyżycia się i większe zadowolenie.

Wśród dużej większości zbieraczy tema-tycznych obserwujemy pogoń za samym znaczkiem bez pogłębiania wiadomości o znaczku, o tym co on przedstawia. Dużo łatwiej jest zbierać znaczki sportowe, kos-miczne czy też przedstawiające kwiaty lub zwierzęta, aniżeli znaczki za pomocą któ-rych możemy przedstawić wydarzenia hi-storyczne czy osiągnięcia techniczne. Każ-dy przyzna, że dziecko nawet potrafi wy-łowić odpowiednie znaczki do swego zbio-ru sportu czy fauny, w przypadku dru-gim, sprawa ta nie jest taka prosta, ko-nieczna jest tu dogłębna znajomość da-nego tematu. Czy zatem decydując się na tematy „wzięte" nie ulegamy łatwiźnie? Na pewno tak, bo łatwiej jest zbierać znaczki przedstawiające np. motyle, niż

np. łączące się z tematem „Wiosny Lu-dów" czy też z „Historią druku i prasy".

Bezwzględnie nie radzę zbieraczom po-rywać sig na tematy już dziś rzec można tradycyjne (I grupa). Po pierwsze -- zdo-bycie materiału przy coraz większej ilości zbieraczy jest coraz trudniejsze, po dru-gie — chcąc uzyskać wyróżnienia na wy-stawach konieczna jest oryginalność te-matu. O tym należy pamiętać. Tematy typu sport, fauna itp. w ogólnym ujęciu, są coraz mniej chętnie widziane, a tym samym gorzej oceniane na wystawach międzynarodowych. Czyżby więc dał się obserwować zmierzch „żelaznych" tema-tów? ł tak i nie. Tradycyjne zbiory tema-tyczne mogą jedynie liczyć na uznanie przy względnej kompletności przedstawio-nego materiału. Natomiast od jakiegoś czasu obserwuje się coraz wyraźniej spe-cjalizację tematyczną. Co należy przez to rozumieć? Znikają tematy ogólne w tra-dycyjnym opracowaniu, jak np. sport jako taki. Przykładem niech będą tu olimpiady, które od dawna wyodrębniły się, lecz i one dzisiaj wymagają już roz-bicia specjalistycznego. Wydaje mi się, że ta droga ewolucji filatelistyki tematycz-nej jest jak najbardziej słuszna. Chcąc zbierać „sport" w ogólnym ujęciu, w efek-cie będziemy polować za obrazkami, nie będziemy nigdy w stanie rozpracować na-leżycie tematu, uzupełnić go dokumenta-cją, a tym samym nie dojdziemy nigdy do pełnowartościowego zbioru. Dlatego też coraz częściej spotykamy się z tematami

M

obejmującymi pewne dyscypliny czy też pewne imprezy sportowe: piłka nożna, szermierka, mistrzostwa świata itp. Ta sama zasada obowiązuje dziś i w innych tematach jak fauna, flora, Kosmos. Oto kilka przykładów: „Rośliny lekarskie", „Koń na znaczkach pocztowych", „Zna-czenie gospodarcze zwierząt", „Zwierzęta szkodniki" itd.

Zapyta ktoś czy nie jest to zawężanie tematu? Często zbieraczom zarzucano, że temat obrany i przedstawiony przez nich jest za wąski i tym samym nie mogą oni liczyć na lepsze wyróżnienia. Oczywiście, musimy sobie zdać sprawę, że im temat nasz będzie węższy tym bardziej musi być wyspecjalizowany zarówno pod względem tematycznym jak i filatelistycznym. Wąs-ki temat bez specjalizacji nie ma żadnych szans powodzenia.

MATERIAŁ

Opracowując zbiór tematyczny, musi-my pamiętać, że nie jest to praca nauko-wa ilustrowana maczkami pocztowymi, ale zbiór znaczków pocztowych, w którym o sposobie ułożenia ich decyduje treść przedstawiona na nich.

Materiał do opracowania zbioru tema-tycznego składać się powinien z elemen-tów filatelistycznych a to:

1. Znaczki pocztowe 2. Szkice, projekty, próby 3. Całostki 4. Koperty 5. Różne 1. Znaczki pocztowe: musimy się zde-

cydować czy zbieramy maczki czyste czy stemplowane, mieszanie nie jest wskaza-ne i obniża wartość zbioru. Umieszczenie znaczków kasowanych w zbiorze znacz-ków czystych musi być uzasadnione, i od-wrotnie. Znaczki cięte, ze względu na margines, lepiej jest pokazywać w par-kach. Natomiast zupełnie niezrozumiałe jest pokazywanie czworobloków. Moda ta niestety u nas coraz częstsza. Można po-kazać czworoblok, nawet sześcioblok w wypadku gdy przedstawia on specjalną filatelistyczną wartość ze względu na swą rzadkość.

Znaczki muszą być prawdziwe, w ideal-nym stanie, dobrze centrowane a przy znaczkach — kasownik musi być czytel-ny i umieszczony w sposób taki by obraz znaczka był widoczny.

W wypadku gdy zbiór nasz specjalizu-jemy pod względem filatelistycznym, obo-wiązują nas te same zasady co w filateli-styce klasycznej a więc uwzględniamy wtedy odmiany kolorów, papieru, druku, ząbkowali, znaków wodnych itp.

2. Szkice, projekty, próby: szkice mu-sza być oryginalne, próby prawdziwe.

3. Całostki: są to koperty, aerogramy, karty pocztowe wydane przez poczty, na

których znaczek pocztowy jest wydruko-wany lub tłoczony. Włączamy je do zbio-rów tematycznych wtedy gdy przedsta-wiony na nich znaczek wiąże się z przed-stawionym przez nas tematem. Całostki bardzo często miewają dodatkowo jakąś ilustrację, dla rzetelnego zbieracza tema-tycznego powinna być ona bez znaczenia, bez względu na to czy istnieje jakaś te-matyczna łączność czy nie.

4. Koperty: koperty pierwszego dnia (FDC), stemple, wirniki, frankatury me-chaniczne, listy lotnicze, itp. Wszystkie te elementy filatelistyczne określamy nazwą dokumentacja. Filatelistyka tematyczna zwraca baczną uwagę na dokumentację lecz często zbieracze popełniają tu zasad-nicze błędy wynikające z tego że nie bar-dzo wiedzą co z posiadanego, nieraz z trudem zdobytego materiału, należy włą-czyć do zbioru. W zbiorze tematycznym, właściwie opracowanym, powinny znaleźć się te obiekty które wnoszą do niego je-dynie coś nowego, istotnego dla przed-stawienia danego tematu. Włączymy za-tem FDC o ile kasownik pierwszego dnia wiąże się z naszym tematem. Umieszcza-nie koperty z kasownikiem pierwszego dnia, który nie różni się niczym innym jak tylko datą od kasownika zwykłego, lub też rysunek jego nie wiąże się z tematem, jest niewskazane. Również wszelkiego rodzaju .malunki i rysunki, które upięk-szają koperty pierwszego dnia, dla zbie-racza powinny być obojętne. Natomiast w zbiorze umieszczamy wszelkie kasowni-ki, które swym rysunkiem wzbogacą nasz zbiór. Kasowniki grzecznościowe, możemy przedstawiać na wycinkach.

5. Różne: Karty analogiczne, nalepki, pamiątki. Ten punkt sprawia zbieraczom najwięcej kłopotów. Karty analogiczne, choćby najpiękniejsze, są bardzo słabym dokumentem filatelistycznym. Jedyna ich wartość to kasownik. I tutaj zbieracz mu-si zwrócić uwagę nie tylko na ścisłą ana-logię znaczka pocztowego z kartą ale także na ścisłe powiązanie kasownika z tematem. Nie wystarczy zdobyć kartę, odpowiedni znaczek i skasować byle jak, byle gdzie i byle kiedy.

Wszelkie natomiast nalepki, „Pamiątki", wydania prywatne tak chętnie przez na-szych zbieraczy zbierane, nie posiadają żadnej wartości filatelistycznej bez wzglę-du na ich wartość rynkową. Umieszczanie ich w zbiorach jest niczym niewytłuma-czone, a już w żadnym wypadku nie po-winny być wystawiane. Jeżeli już zdarzy nam się umieścić w zbiorze tego rodzaju „dokumentację" musimy odpowiednio do-branym komentarzem określić jej cha-rakter.

c. d. n. Maria Groer

Sekretarz Komisji Tematycznej

66

TRZY TYPY NADRUKU NA KARCIE POCZTOWEJ W październiku 1940 r. władze okupa-

cyjne zleciły agendom pocztowym w GG, w ramach akcji rozpoczętej w lutym tegoż roku, nadrukować hitlerowskim herbem Rzeszy dalsze partie zgromadzo-nych w Krakowie polskich kart poczto-

POSTKARTE 40%

Ty I

POSTKARTE *rak 4I

Typ II

POSTK ART E .1"■ 4'11

Typ III

wych. Między innymi została także zao-patrzona tym nadrukiem karta ze zna-kiem opłaty za 10 gr z rys. projektu E. Manteufla przedstawiającym króla Kazimierza Jagiellończyka na tronie w stroju koronacyjnym (CpO 29). W porów-naniu do pierwszej partii przedruków posiadających jedynie znak opłaty za-kryty hitlerowskim nadrukiem, przeka-zanych do obiegu w lutym 1940 r. (karty nr CpO 27 i 28), karty emitowane w paź-dzierniku (CpO 29 i 30) posiadają dodat-kowy napis: POSTKARTE.

Przy szczegółowej analizie materiału, dokonanej, przez kol. L. Cieślikowskiego, okazało się, iż na kartach CpO 29 wystę-pują trzy typy nadruku (typ I, II i III), których zasadniczą cechą jest różny krój litery „E" w słowie POSTKARTE oraz różna odległość od litery „E" do lewego brzegu skrzydła orla hitlerowskiego. Przedstawia to poniższa tabela:

Typ I Typ II Typ III

1. Długość napisu POSTKARTE 2. Długość podstawy litery „E" 3. Wysokość nadruku (litera „T") 4. Odległość od brzegu środkowej

kreski litery „E" do brzegu lewego skrzydła orla

5. Wysokość całego nadruku na zn. opłaty

6. Szerokość skrzydła orła 7. Szerokość napisu GOUVERNEMENT

38,75 mm 40 mm 40 mm 3 mm 3,5 mm 3,25 mm 3,25 mm 3,25mm 3,25 mm

8 mm 6,25mm 10 mm

22,5 mm 23mm 22,5 mm 22,5 mm 23mm 22,5 mm 22 mm 22mm 22 mm

Stanisław żółkiewski

C•, -;'"" POLSKIE WYCIĄG Z ZARZĄDZENIA NR 110

Ministra Łączności z dnia 22.XLI.1963 r.

§ 1

Wprowadza się do obiegu znaczki pocztowe wartości 20 gr, 30 gr, 40 gr, 50 gr, H gr, 90 gr, 1,55 zł, 2,50 zł, 4 zł i 6,50 zł, stanowiące serię „Konie polskie".

Znaczki o wartości 20 gr, 30 gr i 40 gr zo-staly wykonane w formie trójkąta nówno-ramiennego o wymiarach 68 mm podstawa i po 48 mm ramiona, pozostałe znaczki w formie prostokątów, których wymiary boków wyno-szą: znaczków o wartościach 50 gr, 90 gr i 4 22 -76 mm 1 31,25 mm, a znaczków o wartości 60 gr, 1,53 zł, 2,50 zł 1 6,50 z/ — 31,25 mun i 43 mm wraz z marginesami. Znaczki są perforowane, wykonane techniką rotograwiurową w nastę-pujących nakładach i kolorach:

20 gr — ok. 5 000 060 sztuk w kolorach: c.brą-zowym, żółtym, czerwonym,

30 gr — ok. 5 000 000 sztuk w kolorach: nie-blesIdm, żółtym, brązowym i czarnym,

40 gr — ok. 6 000 000 sztuk w kolorach: po-maranczowym, Żółtym, brązowym i czarnym,

50 gr — ok. 5 000 000 sztuk w kolorach: szaro-zielonym, brązowym, czerwonym, żółtym i czar-nym.

60 gr — ok. 6 000 000 sztuk w kolorach: c. różowym, brązowym, żółtym 1 czarnym, •

90 gr — ok. 5 000 000 sztuk w kolorach: c. fio-letowym, brązowym. żółtym 1 czarnym.

1,55 zł — ok. 4 000 000 sztuk w kolorach: j.brązowym, c.brązowym, żółtym 1 czarnym.

2,50 zt — w ok. 2 000 000 sztuk w kolorach: fio-letowym, żółtym, czarnym, czerwonym 1 brą-zowym,

4 zi — ok. 1 500 000 sztuk w kolorach: zie-lonym, brązowym, żółtym 1 czarnym,

6,50 ż3 — ok. 950 000 sztuk w kolorach: nie-bieskim, żół tym, brązowym, czarnym,

§ 2 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 30 grud-

nia 1963 r.

66

HISZPAN/A. LXII. ukazał się znaczek świąteczny war- tości 1 p., na którym jest re-

aści ZAGRANICZNE ALGIERIA. W związku z 15

rocznicą Deklaracji Praw Cito-wieka wydano 16.XII. znaczek 0.25 f. niebieski, na którym jest

mat glob

UNESCO. ziemsk, waga i em-

blei

ANDORA. 20.1. ukazał się znaczek 0,25 f. propagujący wystawę „Philatec — Paris 1964", która odbędzie się w Pa-ryżu w dniach 5-21 czerwca br.

ANTYLE HOLENDERSKIE. W związku ze 150 rocznicą od-zyskania niepodległości przez Holandię, wydano 21.XI. zna-czek 25 c. zielony/czarny/po- marańczowy, na którym przedstawiono scenę przysięgi Wilhelma I na nową konsty-tucję.

BELGIA. Rokrocznie wyda-wana seria „walka z gruźlicą" ukazała się 9.X11. i składa się z sześciu znaczków z dopłatą na rzecz funduszu zwalczania gruźlicy. Znaczki mają war-tość: 50 c ł 10 c., 1 I. ł 40 c., 2 f. ł 50 c., 2.50 f. ł 1 f., 3 f. +

1 f., 6 f. ł 2 f. Na znaczkach (56 f.), KONGO-BRAZAVILLE przedstawiono reprodukcje ob- (50 f.), MAURETANIA (25 f.), razów Rubensa. NIGER (50 f.), SENEGAL (50 f.)

BURUNDI. W związku Z i WYBRZEZE KOSCI SLONIO- pierwszą rocznicą przyjęcia do WEJ (25 f.). ONZ wydano serię z pięciu CZECHOSŁOWACJA. 14.5CII. znaczków; na wszystkich zna- ukazała się seria„fauna gór- czkach jest herb ONZ ł herb ska” składająca się z sześciu Burundi-I umieszczone w cy- wielobarwnych znaczków: na frach roku 1962. Prócz tego na znaczku 30 h. przedstawiony każdej wartości umieszczono jest Rupicapra — rupicapra emblematy poszczególnych or- (kozica górska), na znaczku ganizacji ONZ: 4 f. — emble- 40 h. Capia ibex ibex (kozio- mat UNESCO, 8 f. — emble- rożec), na znaczku 60 .h. Ovis mat UIT, 10 f. — emblemat musimon (muflon), na znacz-WMO, 20 f. — emblemat UPU ku 1.20 kcs Capreolus capreolus i 50 f. — emblemat FAO. (sarna), na znaczku 1.60 kcs

Dama dama (daniel) 1 na zna-czku 2 kcs Cereus elaphus (rogacz).

FILIPINY. W związku z akcją nwalka z glodem" wy-dano 20.X11. serię z trzech wielobarwnych znaczków 6 S, 30 s. i 50 s.; na znaczkach przedstawiona jest kobieta z kłosami pszenicy i sierpem.

FINLANDIA. W październi-ku wydano znaczek — niebies-ki — bez oznaczenia wartości nominalnej, na którym przed-stawiony jest herbowy lew Finlandii i dwie trąbki pocz-towe. Znaczek przeznaczony Jest dla bezpłatnej poczty wojskowej.

FRANCJA. 27,1. ukazały się dwa znaczki z herbami. Na znaczku 0.01 f. niebieskim/żół-tym jest herb miasta Niort, zaś na drugim znaczku 0.02 f. łóttyrnizielonyroAniebieskofiole-towym — herb miasta Gueret.

CZAD. Z okazji wprowadie-nia odrzutowców DC 8 przez towarzystwo lotnicze „MA AFRIQUE" — które utworzo-ne zostało przez kilka państw afrykańskich — wydano 19.XI. znaczek lotniczy 50 f. przed-stawiający symboliczne skrzy-dła samolotu, .glob ziemski oraz samoloty i linie lotnicze.

Z tej samej okazji. w tym samym dniu i o tym samym rysunku wydały znaczki rów-nież następujące państwa: GABON (50 f.), KAMERUN

CHIS1SKA REP, LUDOWA. ARGENTYNA. 23.XI. ukazał W związku z zawodami spor-

się znaczek 5 p. niebieskEczer- towymi GANEFO (nazwa no- wony/czarny, na którym wo powstałych krajów), które przedstawiono trzy szkolne ta- odbyty się w Dzakarcle wyda- bEce; na jednej jest napis: no 17.XI. serię z pięciu wie- „nauczyciele dla Ameryki”, lobarwnych znaczków, 4 z nich a na drugiej emblemat akcji wartości po 8 fen i jeden war- „Alliance for progress” (lwią- tości 10 fen. Na znaczkach po zek dla postępu). 8 fen przedstawieni są piłka-

rze, rzut dyskiem kobiet, start pływaka 1 ćwiczenia gimna-styczne kobiet, zaś na znacz-ku 10 fen pochód zawodników.

„XX-lecie PRL"

VIII OGÓLNOPOLSKA WYSTAWA FILATELISTYCZNA 23. I V. - 5. V. 1964

WIS,41.411.414.1-41,44,

67

produkowany obraz „Boże Na-rodzenie" pędzla Alonzo Gon-mies Berruguete (1490-1561).

HOLANDIA. Seria z czte-rech znaczków wydana 21.XI. z okazji 150-lecia odzyskania niepodległości (patrz nr 22/1963 str. 931) została uzupełniona piątym znaczkiem 5 c. zielo-nymkzerwonobrunatnym/czar-ny.m o rysunku jak na znacz-ku 4 c. (wylądowanie w Sekle-venlngen Księcia Oranii).

INDIA. Dla uczczenia An-gielki dr Anny Besant (1837— 1933), która jedna z pierwszych walczyła o niepodległość Indii wydano 1.X. w 30 rocznicę jej śmierci znaczek 15 nP zielony z jej „podobizną.

IRAN. Z okazji wizyty kró-lowej hoilendersklej Juliany wydano dwa znaczki 6 r. nie-bieski i 14 r. zielony z podo-biznami królowej Jullany szacha Iranu.

IZRAEL. Z okazji pierwsze-go rejsu pasażerskiego „S.S. Skalom" wydano w grudniu wielobarwny znaczek 1 funt z reprodukcją statku.

JAPONIA. 10.XII. ukazało się kolejne 17-te wydanie poświę-cone japońskim parkom naro-dowym, Znaczek wartości 10 yen, wielobarwny, przedstawia widok wyspy Hachijojima, jed-nej z siedmiu wysepek two-rzących park narodowy „7 wysp Im".

JORDANIA. 15.IX. ukazały się dwa znaczki walka z gło-dem: 15 f. niebieski/zielony i 35 f. j.zielony/c.zielony; na Obu znaczkach jest kłos pszenicy, gołąb, emblemat ONZ 1 napis FAO.

JUGOSŁAWIA. 10.XII. uka-zała się seria z pięciu znacz-ków, na których przedstawie-ni są ludzie zasłużeni dla kul-tury jugosłowiańskiej. Na ma-czku 25 din czarnym/tło ró-żowożółte jest przedstawio-ny Dositej Obradowie (1742— 1811) pisarz, na znaczku 30 din czarnym:U° szarozielo-ne — Puk Stefanović Ka-radfie (1787—.1864) reformator języka t ortografii serbskiej, na znaczku 50 din czarnym/do żółtoszare — Franc Miltlosie (1813--1891) filolog — slawista, na znaczku 65 din czarnym/tło j, szare — LjudevIt Gaj (1809-1872) kroacki literat i na ma-czku 100 din czarnym/tło szaro-lila — Peter Petrović Njegoś (1819-1851) czarnogórski księże i Poeta.

KAMBODŻA. W związku ze stuleciem Czerwonego Krzy-ża przedrukowano 1.XII. dwa, z trzech znaczków wydanych z okazji wałki z malarią, a

mianowicie 4 r. 1 6 r. (Yvert nr 120 1 121), czerwonym na-pisem: „1863/1963 centenaire de lal Crolx rouge" oraz 0.40" na znaczku 4 r., a „ł 0.60" na znaczku 6 r.

KOREA POŁUDNIOWA. Z okazji 99 narodowych zawo-dów sportowych wydano 4.X znaczek 4 won niebleskofiole-towylbrunatnytzielony; na zna-czku z lewej strony jest frag-ment walki w rugby, z prawej zaś biegacz z pochodnią 1 ga-łązką oliwna.

KOREANSKA REP. LUDO-WO-DEMOKRATYCZNA. W związku z miesiącem walki o opuszczenie Korei Południo-wej przez wojska amerykań-skie wydano 25.VI. wielobarw-ny znaczek 10 jun, na którym są przedstawieni trzej żołnie-rze różnych broni.

25.VII. w X rocznicę zwy-cięstwa wydano wielobarwny znaczek 10 jun, na którym przedstawiony jest żołnierz z flagą,

LIBIA. W związku z 15 rocz-nicą Deklaracji Praw Czło-wieka wydano 10.XII, serię z trzech maczków 5 m., 15 rn., i 30 m. Na wszystkich znacz-kach jest przedstawiona ręka z karabinem, krata, emblemat ONZ 1 wschodzące Słońce.

MALGASKA REP. (Madagas-kar). W związku z 15 roczni-ca Deklaracji Praw Człowieka wydano 10.XII znaczek 60 f. na którym przedstawiono dwie ręce trzymające płonącą po-chodnię na tle globu ziemskie-go.

MALI. (Republika). 2.X1. wy-dano serię samoloty, składa-jącą się z trzech znaczków. Na znaczku 25 f. przedstawiony jest samolot sanitarny, na zna-czku 55 f. samolot używany na liniach krajowych 1 na znacz-ku 100 f. samolot obsługujący linie zagraniczne.

MEKSYK. Z okazji wizyty prezydenta Jugosławii mar-szałka J. Tito wydano 15.X. znaczek 2 p. c.zielony/floleto-wy z jego podobizną ł herbem Jugosławii.

W związku z międzynarodo-wym dniem architektów wy-dano znaczek lotniczy 80 cis szary/niebieski, na którym

przedstawiony jest nowoczesny budynek z emblematem Mię-dzynarodowego Związku Ar-chitektów „U.I.A".

NIEMIECKA REP. DE910- KRATYCZNA. W związku z dniem znaczka 1963 wydano 25.XI. dwa znaczki: 10 Pt zie-lony/ żółty/ szary/ c. zielony, przedstawiający' maszynę me-chanicznie sortującą listy l 20 Pf. czerwony/żóŁty/szary/c.xle-lony przedstawiający zmecha-nizowane załadowanie 1 wyła-dowanie poczty w specjalnych pojemnikach wagonów kolejo-wych.

NORWEGIA. W związku ze stuleciem urodzin najsławniej-szego malarza norweskiego, uznanego ogólnie za prekur-sora ekspresjonizmu Edwarda Muncha (1863-1944) wydano 12.XII. serię z czterech znacz-ków. Na znaczku 25 bre czar-nym Jest reprodukcja auto-portretu Muncha. na znaczku 35 bre zielonym jest reprodu-kowany obraz „obfity uro-dzaj", na znaczku 50 bre czer-wonobrunatnym obraz „samot-ni" i na znaczku 90 bre nie-bieskim obraz „dziewczęta na moście".

PARAGWAJ. W związku z IX Zimowymi Igrzyskami w Innsbrucku wydano serię z ośmiu znaczków: 15 c. 25 c, 30 c, 40 c i 50 c. oraz lotnicze 12,95 g., 18,15 g. i 50 g. Na pięciu znaczkach zwykłych przedstawiony jest narciarz w czasie skoku f emblemat Igrzysk w Innsbrucku, zaś na trzech znaczkach poczty lot-niczej sam emblemat igrzysk w Innsbrucku.

PAPUA I NOWA GWINEA. 5.11. ukaże 51¢ seria cztero-barwnych znaczków wartości 11 d, 2 s. 5 d, 2 s. 8 d, I 5 s, na których są reprodukowane rzeżbione w drzewie maski,

68

znajdujące się obecnie w Muzeum w Port Morcsby.

PORTUGALIA. W związku z 10 rocznicą istnienia portu-galskich linii lotniczych TAP wydano serie z trzech znacz-ków: ł esc niebieski, 2.50 esc zielony i 3.50 esc brunatnoczer-wony; na wszystkich jest re-produkcja stylizowanego sa-molotu.

PORTUGAL

3.50

REPUBLIKA SRODKOW0- -AFRYKANSKA (Centrafri- caine Republioue). 18.XI. uka-zała się seria motyle składa-jąca się z czterech znaczków: 1 f., 3 f., 4 I. i 60 f.

SIERRA LEONE. Dla upa- miętnienia zorganizowania pierwszych urzędów poczto-wych w 1853 r.. ukazania się pierwszych znaczków poczto-wych w 1859.1 1963 — utwo-rzenia Generalnego Zarządu Poczty w Afryce Zachodniej wydano 4.XI. serię z 11 znacz-ków z nadrukiem „1853-1859— 1963/01dest Postage Stamp/ Newest GPO/ in West Africa". Seria zwyczajna /11/lada się z pięciu znaczków: 3 d./ 3 d. (Yvert nr 185), 4 d.1 1,5 d. (Yvert nr 183), 8 dJ 1,5 d. (Yvert nr 183), 1 s./ 1 s. 3 d. (Yvert nr 202) ł ł s. 6 d./ 0,5 d. (Yvert nr 181); seria zaś lot-nicza składa się z sześciu zna-

czków: 7 d./ 3d. (Yvert nr 207), ł s. 3 di 1 S. 3 d. (Yvert nr 210), 2 s. 6 d./ 4 d. (Yvert nr 199), 3 s./ 3 d. (Yvert nr 207), 6 s./ 6 d. (Yvert .nr 209) oraz 1 Ł./ 1 Ł (YNart nr 193).

THAILAND. Z okazji mię-dzynarodowego tygodnia pisa-nia listów wydano 7.X. serię z czterech znaczków. Na zna-czkach 0.50 b. 1 1 b. przed-stawiona jest fantastyczna po-sta0 człowiek-ptak (tzw. ga-rutla) z listem w dziobie, zaś na maczkach 2 b. i 3 b. dwie kobiety, jedna pisząca, druga czytająca list.

TUNEZJA. Znaczki wydane w 1961 r. z okazji dnia znaczka 12 ł 4 m., 15 -ł 5 rn., 20 + 6 m. i 50 ł 5 m. (Yvert nr 533-530) przedrukowano w związku z rocznicą ONZ 24.X.63 napisem: "1983 ONU".

TURCJA. Ukazała się seria nowych znaczków urzędowych, skladająca się z pięciu war-tości 1 k. — szary, 5 k. -ceglasty, 10 k. — zielony, 50 k. — czerwony i 100 k. — nie-bieski.

WIETNAMSKA REP. DEMO-KRATYCZNA. 20.X. ukazał sig znaczek 12 xu cynobrowy/bru-natny/czarny poświecony po-siedzeniu w Hanoi 20-23.X. Swiatowego Komitetu Solidar-ności Związków Zawodowych z robotnikami 1 ludnością Po-łudniowego Wietnamu, wal-czącego o swą wolność, Na znaczkach przedstawiona jest pięść, zerwane kajdany i ma-pa.

WŁOCHY. Z okazji „dnia znaczka 1963" wydano LXII. znaczek 15 1. niebleski/clerwo-nY, na którym reprodukowany fest kwiat z plotkami ze znacz-ków.

WYBRZEŻE KOSCI SŁO-NIOWEJ. Z okazji 15 rocznicy Deklaracji Praw Czlowieka wydano 15.X. znaczek 85 f. na którym jest emblemat UNESCO 1 waga — symbol

sprawiedliwości — na tle globu ziemskiego oraz okolicznościo-we napisy.

ZWIĄZEK RADZIECKI. Dla upamiętnienia stulecia dobro-wolnego przylącmnia się Kir-gizji do Rosji wydano 22.X. znaczek 4 kop. niebieski/M/ty/ czerwony, na którym przedsta winny jest budynek Kirgiskiej Akademii Nauk, na tle mo-skiewskiego Uniwersytetu.

W związku ze stuleciem uro-dzin ukraińskiej pisarki Olgi Kobylańskiej (1863-1942) wyda-no 24.X. znaczek 4 kop. se-pla/purpurowy z jej podo-bizna.

Z okazji XIII Kongresu Związków Zawodowych ZSRR (Moskwa 24-26.X.) wydano 24.X. dwa znaczki po 4 kop. oba czerwone/czarne. Na jed-nym jest przedstawiony widok hali na Kremlu, w której ob-radował Kongres, na drugim robotnica 1 robotnik.

W związku z 75-leciem Pa-ryskiego Instytutu Pasteura (1888-1963) wydano serię z trzech maczków. Na znaczku 4 kop. zielonym/brunatnym jest podobizna I. I. Mieczni-kowa i dawny budynek Insty-tutu w Paryżu, na znaczku 6 kop. niebleskofioletowym/ brunatnym jest podobizna L. Pasteura 1 nowy budynek In-stytutu Pasteura w Paryżu, zaś na znaczku 12 kop. nie-bieskim/brunatnym jest podo-bizna A. Calmette'a 1 ampułka z serum przeciwgruźliczym B.C.G.

69

ERSTTAGSBRIEg

Ifosmofilafelta, Z okazji pobytu kosmonautów radzieckich:

Jurija Gagarina i Walentyny Tierieszkowej w NRD, wydano okolicznościową serię macz-ków a do niej oficjalną kopertę I-go dnia obiegu (fot. 1). Znaczki byty kasowane dn. 17.X.63 kasownikiem okolicznościowym w Upt Berlin W 8 z rysunkiem pary kosmonautów oraz tekstem: "V Tereschkova u. J. Gagarizi in der DDR". Podobny kasownik okolicznoś-ciowy stosowano również w Upt Karl-Marx--Stadt, zaś w Upt Jena i Erfurt w dniach po-bytu w nich kosmonautów stosowano kasow-niki dodatkowe.

fot. 1

W NRF stosowano ostatnio okolicznościowe kasowniki o tematyce kosmicznej: Upt Ran-nover-Linden 1, 19.IX.03 kasownik z tekstem "D.R.G. Stieftung des Hermana Oberth Preises". Skrót DRG oznacza "Deutsche Ra-keten Gesellschaft" (Niem. Tow. Rakietowe, przemianowane ostatnio na Herma= Oberth Gesellschaft — Tow. im. Elerrnanna Obertha, znanego niemieckiego konstruktora rakiet). Upt Mthachen stosował w dn. 6-12.X.63 oko-licznościowy kasownik z tekstem „WGLR — Jahrestagung". Skrót oznacza "Wissenschaft-liche Gesellschaft filr Luft U. Raurnfahrt (Tow. nauk. dla lotów powietrznych i kosmicz-nyCh).

fot. 2

W ZSRR upamiętniono 110 rocznicę urodzin N. I. Kibalczlóa — pierwszego inżyniera, który opracował schemat odrzutowego aparatu lata-jącego. N. I. KibałcziC zamordowany został w wieku Lat 28 przez carskich siepaczy. Ka-

sownik z rysunkiem rakiety i tekstem: „lid let so dnia rozdienlja N. I. Kibalczića, 31.10. 1963" stosowany był w urzędach pocztowych:

fot. 3

Moskwa•Miezdunarodnyj Pocztamt (w kol. czerwonym) i Moskwa K-9 (w kol. czarnym -fot. 2).

fOt 4

46 Rocznicę Wielkiej Rewolucji Październi-kowej upamiętniły kasowniki 1-go dnia z ry-sunkiem dwu statków kosmicznych 1 sztan-daru, stosowane w urzędach pocztowych: Moskwa-Mieżdunarodnyj Pocztamt w kol. czer-wonym i Moskwa Pocztami w kol. czarnym. Dnia 7.X/.63 kasownikiem tym stemplowano w dniu wydania nowe maczki rocznicowe,

fot. 5

fot. 6

również o tematyce kosmicznej (fot. 3). Z tej samej okazji ukazały się w ZSRR dwie dal-sze całostki — koperty z wydrukowanym. znacz-Mem o nom. 4 kop. Na jednej z nich przed-stawiono krążownik „Aurora" 1 Sputnik I oraz tekst: „Stawa Oktiabriu" (zarz. wprowadza-jące 10.IX.63 — fot. 3), na drugiej dwa statki

70

kosmiczne na tle Księżyca j Wieży Spaskiej Kremla oraz tekst „Sława Oktiabriu". Zarzą-dzenie wprowadzające z dn. 8.X.63 (fot. 4).

W Polsce stosowano również kasowailki oko-licznościowe z nkazli 46 rocznicy Rewolucji Październikowej z rys. statków kosmicznych. Upt Poznań stosowal kasownik w dn. 7.XI. z tekstem „46 rocznica Rewolucji Paździenni-kowaj" 1 rysunkiem 2 statków kosmicznych (fot. 5), Upt. Zielona Góra — kasownik oko-licznościowy o identycznym tekście, lecz z ry-sunkiem jednego statku kosmicznego na tle gwiazdy, w dn. 10.X1.63 (fot. 6).

C. R.

KLUB FILATELISTOW-KOSMONAUTOW

JUŻ DZIAŁA W dniu 24 listopada 1963 r. odbyło się

w lokalu Zarządu Głównego PZF inaugu-racyjne zebranie Klubu Filatelistów -Kosmonautów, na które przybyło kilku-dziesięciu kolegów z całego kraju. Zebra-nie otworzył kol. Cezary Rudziński wygła-szając referat nt. „6-lecie ery kosmicznej w filatelistyce". Omówił on perspektywy rozwoju zbiorów o tematyce kosmicznej oraz przedstawił aktualne tendencje ich opracowywania i doboru do nich materia-łów filatelistycznych, podając szereg kon-kretnych przykładów różnych możliwości

i rozwiązań. Referat wywołał ożywioną dyskusję i szereg pytań zarówno na tema-ty ściśle związane z zakresem zaintereso-wania członków Klubu jak i zasad filate-listyki tematycznej. Na pytania odpowia-dał zarówno referent jak i inni członko-wie Komisji Filatelistyki Tematycznej Z. Gł. obecni na zebraniu.

Uczestnicy zebrania przyjęli Regulamin Klubu oraz omówili sprawy organizacyjne i łączności między członkami. Postanowio-no m.in. wydać w formie komunikatu spis adresów członków Klubu (po uprzednim uzgodnieniu z nimi, czy życzą sobie figu-rować w spisie) w celu ułatwienia człon-kom nawiązania bezpośrednich kontaktów wymiennych, utworzyć w oddziałach, w których jest duże zainteresowanie tema-tyką kosmiczną odpowiednie sekcje zain-teresowań, nawiązać za pośrednictwem władz związkowych kontakt z analogicz-nymi organizacjami zagranicą itd. Na zakończenie zebrania wybrano zarząd Klu-bu w składzie: kol. kol.: C. Rudziński -przewodniczący, A. Krobski — sekretarz, B. Sadkowski, S. Szemiot i A. Walicki -członkowie.

KaLeJd Jakkolwiek od „Dnia Znaczka" minęło

już kilka miesięcy — warto jeszcze po-wrócić do tego święta filatelistów, które w Polsce z każdym rokiem nabiera ru-mieńców i zaczyna spełniać poważną rolę propagandy zbierania znaczków. Bodaj po raz pierwszy to 1963 r. prasa poświęciła dużo miejsca dla spopularyzowania „Dnia Znaczka", a na specjalne wyróżnienie za-sługuje prasa łódzka, która z dużym en-tuzjazmem popierała, akcję filatelistów. Tak np. „Dziennik Łódzki" 10 październi-ka ub.r. informował, że „na skwerze przy ul. Tuwima umieszczono plakaty, plansze z atrakcyjnymi znaczkami pocztowymi. Czynne też było stoisko ze znaczkami pocztowymi, przy którym można było uzyskać okolicznościowy kasownik. Drugi taki punkt uruchomiono to Alei ZWM".

Ale i w innych miastach wojewódzkich nie zabrakło w prasie wiadomości doty-czących „Dnia Znaczka". Również należy wspomnieć, iż po raz pierwszy to historii polskiej filatelistyki, tygodnik „Kulisy" przy poparciu PPF „Ruch", zorganizował konkurs to „Dniu Znaczka". Pytania qui-zowe dotyczyły tematyki „Dnia Znaczka".

Piszemy o tym wszystkim, ponieważ w tym roku, w którym obchodzimy XX-le, cie PRL istnieję projekty, aby „Dzień Znaczka" obchodzić specjalnie uroczyście. Jak widać, zaistniał w Polsce już odpo-wiedni klimat, aby święto filatelistów wy-

OC). KOP padło bardzo dobrze i przyczyniło się do powiększenia rodziny zbieraczy. Mamy też nadzieję, że organizowanie konkursów fi-latelistycznych w „Dniu Znaczka" przej-dzie do dobrych tradycji.

Filateliści maję różne hobby mniej lub więcej pożyteczne. Pod słowem „pożyte-czne" rozumiemy takie zamiłowania, któ-re przynoszą nie tylko rozrywkę zbiera-czowi, lecz również przyczyniają się do odtwarzania historii poczty polskiej. Tak np. to okresie międzywojennym znany fi-latelista, już dziś niestety nieżyjący, Edward Harł fik postawił sobie za zada-nie zebrać wszystkie datowniki stosowane w urzędach pocztowych to Polsce. Nie by-ło to łatwe przedsięwzięcie. Trzeba było pisać (według oficjalnego spisu urzędów) do wszystkich poczt to kraju z prośbę o nadsyłanie istniejących odbitek. O ile do-brze pamiętam, kolega Edward musiał przygotować kilkadziesiąt tysięcy listów, które wysyłał do naczelników poczt. Nie więm czy zbiór ten ocalał w czasie pożogi wojennej. W każdym razie taka historycz-na kolekcja nadawała się niewątpliwie do zajęcia honorowego miejsca w Muzeum Pocztowym.

Inne znów hobby, które uważamy za bardzo pożyteczne — to zbieranie wszyst-kich polskich znaczków na listach orygi-nalnych-użytkowych a nie filatelistycz-

71

pych. Taki właśnie zbiór staje się doku-mentem świadczącym, że właśnie takie czy inne znaczki kursowały normalnie i spełniały właściwą swą rolę opłat poczto-wych.

Wiele polskich emisji nadaje się szcze-gólnie do zbierania na całostkach, a do-świadczenie niezbicie wykazuje, że nie-które znaczki zachowane na oryginal-nych-użytkowych listach czy kartach osiągają o wiele większa cenę niż egzem-plarze pojedyncze — odmoczone.

O przykłady jest łatwo — weźmy cho-ciażby pierwszy polski znaczek z 1860 r., który na kopercie jest dużo więcej cenio-ny. A dalej wszystkie lokalne wydania z 1918 roku, „Poczta Polska" na GGW i sze-reg innych wydań z tego okresu, włącza-jąc w nie przede wszystkim prowizorycz-

ne nadruki „porto" z roku 1919 używane w urzędach na byłych ziemiach Mało-polski.

Po wojnie najlepszy przykład stanowię wydania z okazji reformy walutowej, kie-dy na znaczkach przystawiano ręczne na-druki „groszy". Znaczki te, szczególniej lokalne — są dużo cenniejsze na oryginal-nych listach. Podobnych przyk ładów mo-żna by jeszcze podać bardzo wiele.

Z satysfakcją musimy stwierdzić, że ten rodzaj zbieractwa na listach oryginalnych zdobywa już w Polsce coraz większą licz-bę filatelistów. Jeden z naszych kolegów warszawskich doszedł do bardzo poważ-nych wyników w tej dziedzinie i jego zbiór już dziś stanowi olbrzymi materiał badawczy dla historyków poczty polskiej.

Kazimierz Gryżewski

RECENZJE Główny Kantor Filatelistyczny w Mo-

skwie wydał w nakładzie 15 000 egzempla-rzy katalog radzieckich stempli w opraco-waniu Ja. M. Wowina pt. „Katalog so-wietskich specjalnych pocztowych sztlem-Pielej". Moskwa 1963, Rosgławizdat.

Katalog ten objętości 94 stron zestawia wszystkie stemple okolicznościowe z lat 1922-1961 W sposób bardzo przejrzysty, lecz odmienny od tego, który został zasto-sowany w III t. Polskich Znaków Poczto-wych. Mianowicie pod jednym numerem znalazły się wszystkie stemple o tym sa-mym tekście, a urzędy pocztowe używają-ce stempla z tym tekstem oraz znaki roz-poznawcze są podawane w odrębnych wy-kazach. Podany jest też czas użycia stem-pla, barwa odbitek, treść rysunkowa, uwa-gi dotyczące użycia lub powtórnego uży-cia stempla oraz znaczki, które były kaso-wane danym stemplem. Opracowanie nie obejmuje stempli maszynowych oraz stempelków dodatkowych, w Związku Ra-dzieckim przeważnie niepocztowego po-chodzenia.

Katalog zawiera skorowidz tematyczny stempli oraz wskazówki dla zbieracza stempli o sposobie przygotowania kart analogicznych i •kopert do ostemplowania. Całkiem słusznie autor wypowiada się, za kierowaniem przesyłek ze stemplem oko-licznościowym normalną drogą pocztową, szkoda jednak, iż nie podkreśla dość moc-no, iż na kasowanym znaczku powinna się znaleźć nazwa urzędu i data.

Katalog notuje z lat 1922-1961 360 stempli. Kontynuacją katalogu jest arty-kuł: W. Jakobs: „Specialnyje pocztowyje

sztiempiela SSSR". Sowietskij Kollekcio-nier 1963, s. 111-117, Moskwa. Znajduje-my tu 86 stempli z r. 1962. Dzięki temu, iż wszystkie stemple są reprodukowane, moż-na ocenić, że wszystkie są metalowe i wy-kazują dość jednolity charakter, możliwy dzięki centralizacji wykonania. Nawet tak wielkie imprezy, jak Tydzień Pisania lis-tów propagowany przez setki urzędów pocztowych, dały się zwięźle opisać dzięki jednolitości stempli.

Antoni Laszkiewicz

Abisynia zapowiedziała wydanie serii olimpijskiej.

Izrael również umieścił serię olimpij-ską w swych planach wydawniczych.

Monako. Znaczek z portretem Couberti-na (1 fr.) pojawił się w dniu 12 grudnia ub. r. Kopęrty lub karty FDC oferowane są przez handlarzy po 45 centów amer.

Wielka Brytania dla swych posiadłości zamorskich wydaje znaczki olimpijskie. W ten sposób powstanie emisja złożona z 24 znaczków. W tej chwili jeszcze nie wiado-mo jakie wartości ukażą się w poszcze-gólnych krajach, natomiast kupcy już ofe-rują komplet za cenę ok. 5 i pół dolara.

Czechosłowacja wydała 3 znaczki dla upamiętnienia igrzysk w Innsbrucku: 1 kcs. — hokej na lodzie, 1,80 kcs. — sanecz-ki, 2 kcs. — skok narciarski.

72

Niemiecka Rep. Demokratyczna wydała w dniu 16 grudnia ub. r. serię w związku z Igrzyskami w Innsbrucku: 5,-10, 20+10, 25 fen. Znaczki przedstawiają poszczegól-ne fazy skoku narciarskiego.

Liberia również nie zapomniała o Inns-brucku. Wydano znaczki dla poczty zwy-kłej 5 c., dla lotniczej 10 i 25 c oraz blo-czek-arkusik 50 c. Kupcy oferują całość po cenie ok. '2 dolarów.

Gwinea jak się zdaje — stanie się w Rym roku specjalnie groźna dla kieszeni zbieraczy tematyki olimpijskiej. „Na za-datek" w kraju tym wydano w listopadzie 1963 r. dwie serie z nadrukami okolicz-nościowego napisu i nowych wartości. 130 przedruków użyto pozostałości z serii sportowej wydanej w 1963 r. Oto wartości przedrukowane w kolorze czrwonytn: 40 fr. na 30 c., 50 fr. na 50 c. i 75 fr. na 1 fr. Te same wartości jednocześnie przedruko-wano w barwie pomarańczowej. Nadruk w języku francuskim głosi: „Commission Preparatoire aux Jeux Olympiques a Cona-kry". Należy się więc domyślić, iż w Ko-nakry uformował się krajowy Komitet Olimpijski, który zajął się przygotowania-mi drużyny gwinejskiej do Olimpiady i na ten cel zbiera fundusze. Za te 6 znaczków kupcy każą sobie płacić ok. 7 dolarów. Ale to dopiero początek!

Od osób, które niedawno przybyły z To-kio dowiadujemy się, że w Japonii są trudności z nabyciem czwartego i piątego wydania przedolimpijskiego. Zapewne większe ilości tych znaczków dostały się w ręce spekulantów.

K. G.

KAMIENIE POCZTOWE PRZYLĄDKA DOBREJ

NADZIEI W numerze listopadowym „Bulletin

Philatelique du Midi" ukazał się ciekawy artykuł p. Paul Gniewskiego p.t. „La Poste Restante a 460 ans".

Chodzi tu nie tyle o Pasie Restante ile o „przodków" skrzynek pocztowych (Boites Postales), ponieważ wiadomości były zostawiane, a właściwie deponowane przez załogi okrętów udających się do In-dii, a przepływających koło Przylądka Do-brej Nadziei.

Działo się to w XVI wieku. W ówczes-nym okresie podróże morskie były wyjąt-kowo długie, z Europy do Indii i z powro-tem trwały blisko dwa lata — a ten spo-sób przekazywania wiadomości pozwalał płynącym morzem choć raz w czasie po-dróży dać o sobie znać. Sposób był prosty.

Listy, kopertowane z całą starannością, podkładane były pod ciężkie kamienie, na których deponujący list, rył swoje naz-wisko, pochodzenie swego okrętu oraz da-tę. Najbliższy okręt jadący w odwrotnym kierunku zabierał listy spod kamieni i doręczał je po powrocie adresatom.

Sposób ten był dość rozpowszechniony. Przetrwała do dziś pewna ilość tych ka-mieni pocztowych. Są one eksponowane w Muzeum Przylądka Dobrej Nadziei i w Muzeum w La Haye,

Najstarszy z nich którego fotografię re-produkujemy, nosi napis: „ICY EST A-RIVE DAVID DIGAED DE DIEPPE (10 DE FEVIER 1".„).

Kamień ten był użyty ponownie i ma na odwrocie napis holenderski z 1634 roku.

Kamienie z napisami w języku angiel-skim i holenderskim mają wzmianki o czasie Składania pod nimi listów, podczas gdy w języku francuskim, duńskim i por-tugalskim — nie.

Pierwszy znany kamień w języku an-gielskim, mający po treści swojej wzmian-kę: „LETTER UNDER" ma datę 29 listo-pada 1619 roku. Pierwszy w języku holen-derskim ma datę 9 kwietnia 1632 roku.

Możliwe, że zwyczaj ten był już stoso-wany wiek wcześniej i rozwijał się stale aż do uzyskania charakteru quasi-oficjal-nego w XVII wieku. W tym bowiem okre-sie „Compagnie anglaise des Indes Orien-tales" dawała swoim kapitanom bardzo zwięzłą i prostą instrukcję treści nastę-pującej: „W momencie gdy przyjedziecie do Zatoki Saldania (alias Baie de la Ta-ble — zatoki Stołowej) poszukacie listów zdeponowanych i przy odjeździe, pozosta-wicie po sobie na piśmie wszystko to co byłoby nam przydatne byśmy wiedzieli".

Zwyczaj kamieni pocztowych zaniknął z chwilą zwinięcia przedsiębiorstwa Johat Van Riebeeck w Zatoce Stołowej w dniu 25 kwietnia 1652 r.

Miasto Cap (w języku franc. Le Cap, w ang. Capetown, a niem. Kapstadt) rozwi-jając się z biegiem czasu u stóp gór Sto-łowych pociągnęło za sobą zniszczenie te-renu i w rezultacie całkowite zniknięcie

„wszelkich śladów kamieni pocztowych. Czytelnicy, których to zagadnienie inte-

resuje bliżej, mogą znaleźć odpowiedni

73

rozdział w książce „The Hanstruck letter stamps of Cape of Good Hope" autora A. A. Jurgens (Capetown 1943).

Te kamienie pocztowe, precursory pocz-ty morskiej południowo afrykańskiej, są

dość „ciężkie" do zbierania, ale mają swo-je miejsce w historii poczty.

Opracował i przełoży/ z francuskiego M. Perzyński

wg tekstu w „La Philatehe Francaise"

z życia WYSTAWY

„JAGIELLONICA 64"

Oddział Krakowski PZF or-ganizuje w dniach 9-17 maja br. z okazji 600-lecia Uniwer-sytetu Jagiellońskiego Wy-otawę Filatelistyczną „Jagle', łonica 64".

Dyrektorem Wystawy jest da Tadeusz Sikora, który udziela wszelkich informacji związanych z Wystawą pod adresem: Kraków Marchlew-Skiego 26, I p., tel. 216-12 (wie-czorem).

0/1..ODZ. W roku 1963 zor-ganizowano na terenie Łodzi i województwa Łódzkiego 17 nowych Koi: 5 Kół terenotwych i 12 Kół przyzakładowych.

1.1.1964 r. powstało Kolo To-maszów-Welna przy Z.P.W. im. 14. Nowotki w Tomaszowie Mazowieckim, ul. Warszawska 105/107. Do Zarządu Kota wy-brano: J. Klimowicza, T. Ry-bińskiego, H. "Rocha.

Również w Tomaszowie Ma-zowieckim A. "Anusiewicz, K. Hendler, T. Zieliński zorgani-zowali Kolo przy Z.D.K., ul. Wyzwolenia 14. Koto pracuje od 1.111. ub.r, ł ma już ponad 80 członków.

1.IV. otwarto dwa dalsze Kola: jedno Kolo terenowe we wsi Wrząca, poczta Gruszczy-ce, pow. Sieradz, którego prze-wodniczącym został A. Fut-arak. Drugie Kolo zalożyli T. Górski, H. Pleslak 1 J. Ku-charski przy Etektrocieplowni w Łodzi, ul. Wróblewskiego 26.

Od 1.V. ub. r. pracuje Kolo Łódź — Energetyk, ul. Piotr-kowska 58. Zarząd Kola wY-brano w skladzie kol. kol.: Z. Kukulski, R. Szczepanlak i F. Nowicki.

Dnia 1.V/. powstały jeszcze dwa Koka przyzakładowe: Kolo Łódź — PZU, ul. Koś-ciuszki 57, gdzie wybrano za-rząd Kola w składzie J. Kłos. T. Madziała i D. Kamińska, oraz Kolo Zgierz — Błękit, gdzie przewodniczącym wybra-no St. Berdowskiego.

W Brzezinach kol, kol. Z. Głowacki, J. Szulc ł J. On-mek mnożyli Kolo terenowe, które pracuje od 1.VIII.1963 r.

1.X. rozpoczęły działalność cztery Kola przyzakladowe i jedno Kolo terenowe: Kolo Łódź — Dekoracje przy Labo-ratorium Przemysłu Tkanin Dekoracyjnych Łódt, ul. Ki-łińskiego 102, gdzie do Zarządu weszli A. Mucha 1 E. Seibt, Kolo Łódź — Budowlani przy Łódzkim Przedsiębiorstwie Bu-

downictwa Uprzemysłowione-go. ul. Urzędnicza 45, gdzie do Zarządu wybrano Z. Ratasie-wicza, M, Zawadowskiego i S. Klimczaka. Kolo Łódź — S.W. P.L. przy Studium Wojskowym Politechniki Łódzkiej, ul. Pio-trkowska 266, gdzie do Zarządu weszli J. inatyszczak, J. Ko-strublec 1 B. Swiekatowski, Kolo Radomsko — Z.M.G., przy Zakladach Mebli Giętych ul. 15-go Grudnia 2, gdzie .do Zarządu wybrano Z. Bereskę, J. Chobota i St. Toczyńskiego. Koło terenowe w Zelowie, ul. Kościuszki 15, świetlica G.S., które zorganizował W. Bu-czek.

LXI. powstało Kolo tereno-we w Poddębicach, ul. Mickie-wicza 10, zorganizowane przez A. Hermuta. W tym samym dniu zostało zarejestrowane kolo przy K.W.M.O. w Łodzi, gdzie do Zarządu wybrano W. Bogunia, S. Madeja i M. Wo-cha.

Od LXII. pracuje Kolo Łódź — Czesanka, przy Z.P.W., ul. Wólczafiska 212, gdzie do za-rządu wybrano J. Pustelnika, S. Hortowicza i K. Boraniec-kiego oraz Kolo Koluszki -Zorza przy J.W. zorganizowa-ne przez. J. Kostwińskiego.

KOŁO KIELCE. 15.XII. inicjatywy Kuratorium Okrę-gu Szkolnego przy udziale Komisji Młodzieżowej PZF w Kielcach odbyła się konfe-rencja opiekunów szkolnych kół filatelistycznych. Wygło-szono referaty: „O działalnoś-ci akt na terenie woj. kiele-ckiego oraz pomoc okazywa-na w/w kolom przez dyrekcje 1 kierownictwa szkól'. — wi-zytator KOS mgr B. Zalew-ski, „Dydaktyczna i wycho-wawcza rola opiekuna sit oraz ogólne metody oddziały-wania na młodzież zrzeszoną w ski" — przew. Koro. Młodz. mgr E. 1Vlichalik, „Formy, sposoby 1 zasady zbierania znaczków pocztowych przez młodzież szkolną oraz wyko-rzystanie pomocy" — mgr Jan Chustecki, ,Struktura organizacyjna PZF, regula-min i dokumentacja ski" -sekretarz "Com. Mlod.z. M. Ja-sielski. W woj. kieleckim działa obecnie 38 ski zrzesza-jących ponad tysiąc uczest-ników. Dla spopularyzowania filatelistyki wśród młodzieży Komisja Młodzieżowa Oddzia-łu PZF w Kielcach ogłosiła za pośrednictwemSłowa Ludu" konkurs filatelistycz-

Jch.

KOŁO NR 36 W OLESNICY. Grupa młodzieżowa zorgani-zowała w dniach 13-19.X. ub.

r. drugi z kolei Pokaz Znacz-ków.

Pokaz zwiedziło ok. 1500 osób, przeważnie uczniowie oleśnickich szkól, •

Jury, składające się z człon-ków Zarządu Kota i Opieku-nów Szkolnych Kół, uznalo wszystkie 13 eksponatów za zaslugujące na nagrody. Wnio- sek został pozytywnie przy jęty przez Zarząd Oddziału we Wrocławiu. Prócz tego Zarząd Kola przymul Dyplom Uznania dla ośmiu najlep-szych wystawców. Są to: Bo-gumiła Bialas, J. Chamer, L. Gawlik, R. Kufel, Wł, Leś-niak, J, Siudziński, K. Wy-bleraiski, M. Zmuda. Dyrek-cja Liceum Ogólnokształcące-go w Oleśnicy dla uczniów tych ufundowała nagrody w postaci albumów, które im wręczono na apelu szkolnym.

WYMIANA t! z zagrankq (Litery w nawiasach oznacza-ją w jakim języku korespon-dować)

W. A. Kimenfeld, miasto Kozniensk-UraLsklj 6, ul. Alu-miniewaja 12 kw. 39, ZSRR, (r,a,n,) zbiera; kosmos, sztu-ka, muzyka, sport

A. Kaminskij, Moskwa, Glawnyj pocztamt do wostre-bowania ZSRR, (a,bi,p,r,esP,) zbiera; kosmos, FDC

S. Łysienko, miasto Nowaja Kochovalca, ul. Perwomajska-ja 14 kw. 25, ZSRR, (r,)

G. Korezagina, miasto No-wotroick, uL Sowletskaja 9 kw. 10, ZSRR, (wymiana mło-dzieżowa), (r,)

W. Parfenenko, miasto Su-my, Krasnaja pl. 11;4, ZSRR, (filumenistyka, kosmos, sport, fauna), (r,)

W. Szewelin, Swierdlowsk 40, ul. Stoczek 19 kw. 15, ZSRR, (a,r,), kosmos

E. Sajenko, miasto Sumy, ul. Proletarska 11 kw. 8, ZSRR, (a.e6P,r,)

M. Lew, Kijów 40, ul. Pro-spekt 40 oktiabria 92 kw. 95, ZSRR. (wymiana młodzieżo-wa), (r,)

W. P. Szasakin, Iżewsk 4, ul. Nachirnowa 28, ZSRR, (x,) • A. Krupskij, miasto Blełaja Cerkow, ul. Bogdana Chmiel-niokogo 14 kw. 6, ZSRR, (wy-miana młodzieżowa), (r,)

A. Dolcurs, Riga 25, do was-trelowania, ZSRR, (r,a,lot.)

Wiktor Karłow, miasto Ro-wno, ul. K. Marksa 58 kw. 4 ZSRR, zbiera; fauna, flora, sport, (r,)

Valaitis Jurgis, Liepc aleja 29, Paneveżys, ZSRR, (n, lit., r,a,)

74

5-35-12- 19 1-11.11 26411 bi

16 •52-3-17-"93•24.6

4j~ 4§lp r. k ip

aLi

K. A. Worobjow, miasto Gorkij 25, ul. Genkinoj 3582 kw. 30, ZSRR, (r.)

Horst Eggert, Schauen/Harz, Kr. Halberstadt, NRD, (n).

Frank Scholtz, Leipzig W 31, Naurnburger Str, '39, NRD, (n).

Erwin Bitwie", Ltutherstadt Eisieben, Markt 34, NRD, (n).

Werner Geyer, Aschersleben, Gilsteres Tor 2 ‚Postfach 3/ NRD, (M.

Ernst Baumann, Ranie in/ Thdr, Baumgartenatr. 14 c., NRD. (n).

Adolf Heldenrelch, Targan/ Elbe, Fischerstr. 22, NRD, (n).

Hans Themer, Zella-Mehlis/ Thur. Louis Anschtltzstr, 25, NRD, (n),

Pavel leman, Hlohovec, Husova 8, CSRS, (czes.)

tlona Gleichova. Sidova 4, Ostrava I, CSRS, (czes.)

Stanislay Gregorc, Sp. Za-dobrova 35, Ljubliana — Pol-se, Jugoslawla, (r,)

Costea Dumitru, Str. Puskin nr 10, &blm Rumunia, Od•

Cucaliz Grigore, Str. Fin-mon Sart. nr 14, Tulcea, Ru-munia, (r)

Voronca Constantln, Sucea-va, Mihail Sirbu nr 8, Rumu-nia, (n,r,)

Mircea M. /mlewu 13, Str. Dornel 26, Bucuresti 32, Ru-munia, (r)

Asociatia Filatelistilor, Ca-suta Postala 5, Cralova, Ru-munia (n,wl,f,n,a,) wymiana znaczków calego świata.

Go-Seetjeng, Kawatan Gang 6 nr 8. Surabaya, Indonezja, (a)

Dr Henry A. Thomas, 22 Plymouth Dr, Berkeley Hed-ghts, New Jersey, USA (11.ra.)

Anatol Gar, 395 Markham St., Toronto 4, Kanada, (r,a,)

r•3_14TiloTsLklInITIol Sprzedam tub wymienię zna-

czki Rosji w albumie od 1921-1951 r. mieszane czyste i stemplowane oraz zbiór Pol-ski przedwojennej w albumie

„Witkowskiego". Warszawa 44, , skrytka 74. (6339)

Sprzedana z powodu choroby ze zniżką FDC 1959-1962. Sta-nisław Józefezuk, Kłodzko, Okrzei 22, (6340)

Młodzi filateliści, w wieku od lat 18, posiadający znajo-mość języka niemieckiego. którzy pragnęliby w celu wy-miany znaczków pocztowych nawiązać kontakt z młodymi filatelistami Niemieckiej Re-publiki Federalnej, proszeni są o listowne zwrócenie się z podaniem wieku, pod niżej wskazanym adresem:

Ring Deutsche' Philatelisten — Jugend

Ausiandtauschstelle 6123 Lorch;Rhein, Postfach 57,

NRF (0257)

Blok edukacji również w zbiorze poszukuje Kulig, Poz- nań, Katajczaka 20. (6358)

Poszukuję partnera do wy-miany znaczków radzieckich. Bolesław Tarajlo, Wioclawek, Ohr. Stalingradu 14-2. (6374)

DZIAŁ ROZRYWEK IJIIIIISŁOWYCII 260. REBUSOGRAP (ul. L. Majchrzak)

Odgadnąć znaczenia poszcze-gólnych rysunków, podstawić pod liczby. Litery czytane w kolejności ich numeracji da-dza ottlitpezne rozwiązanie.

281. LOGOGRYF ANAGRAMOWY

(W. Bia ły) W wyrazach: FLASZKI, PLI-

SZKA,. GALICJA, AKTORKA, PATROLE, TRZEPAK, PRA-LINA, KALIBAN, SZMINKA, KURANTY. NAPRAWA nale-

ży tak przestawiać litery, aby otrzymać wyrazy o na-stępujących znaczeniach: 1. naczynie, 2. kluje i spina, 3. choroba, 4. obrabiarka, 5. od-rzwia, 6. sito, 7. zaklad usłu-gowy. 8. ludojad, 9. zakon-nica, 10. zasłona, 11. zasłona.

Srodkowe litery nowoutworbo-nych wyrazów czytane kolej-no, dadzą rozwiązanie.

Rozwiązania prosimy nadsy-łać pod adresem: Redakcja Filatelisty, Dział Rozrywek

Umysłowych, Warszawa, ul. Widok 22 — do dnia 21 lutego 1964 roku. Za dobre r1,17.WIL1.1-

nla rozlosujemy nagrody znaczkowe. Przyznajemy też nagrody autorskie za zamiesz-czone zadania.

ROZWIĄZANIA I NAGRODY Z NIUJ 23

272. Zadania tafelkowe: Tyl-ko abonament zniczków P111.

PPF „Ruch" zapewni tobie otrzymywanie wszystkich no-wo ukazujących się znaczków PRL. 2. Zaprenumeruj „Fila-telistę", jedyne polskie pismo filatelistyczne.

273. Wybierankat Filatelisty-ka to pożyteczne hobby. W wyniku losowania nagrody otrzymują: B. Bianga z Wrzeszcza, S. Lademann z Wejherowa, Z. Matysek ze Skierniewic oraz K. Zurek z Warszawy. Na prody autorskie za zadania dzisiejsze otrzymu-ją : L. Majchrzak z Gniezna i „Blaty". Nagrody wyślemy pocztą. Dostaliśmy kilka zapy-tań co do układania zadań_ Odpowiadamy: Zadania musza być krótkie na tematy filate-listyczne. Rysunki musza być wykonane czarnym tuszem na bristolu lub kalce, Prosimy też o pisanie po jednej stronie papieru.

Redaguje kolegium w składzie: Fabian Bura, Tadeusz Grodecki, Kazimierz Grytewski Wiesława Kaweeka, Zbigniew Mikulski. Maciej Perzyński

Adres Redakcji: Warszawa, ul. Widok ..2 tel. 26-67-94

Wydawca: Agencja Wydawnicza „Ruch" — Warszawa, Srebrna 12 Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca

Naklid 18000. Objętość 7 ark. Format 85. Papier ilustr. V kl. 70 g. 70 x WC

Pa ń stwowe Przedsi ę biorstwo f ilafefisfyc z ne

R U C N" Warsza wa , ul. Barbary 4

Cena :,,5J ZŁ Cena w prenumeracie: kwartalnie zl 15.—, pótrocznie 7.1 30.—, rocznie zl 60.—

Zamówienia i wpłaty na prenumeratę w kraju przyjmują wszystkie urzędy pocztowe 1 listo- nosze w terminie do 15 każdego miesiąca poprzedzającego okres zamawianej prenumeraty. Wpłat na prenumeratę w kraju należy dokonywać na konto PKO 1-6-100020 Centrala Kol-

portażu „Ruch", Warszawa. Srebrna 12 Prenumerata za granicą wynosi: kwartalnie zl 21.—, pótrocznle zł 42.—, rocznie z/ 84.—

Ogłoszenia przyjmuje Biuro Ogłoszeń BWP „Ruch" Warszawa, ul. Wilcza 46

Zakl. Graf. „Ruch" W-wa, zam. 3-64 Z-94