Tętno, Ciśnienie Tętnicze

Fizjologia Człowieka

TĘTNO JEST TO SPOWODOWANE

PRZEZ SKURCZ SERCA WYCZUWALNE UDERZENIE O ŚCIANĘ NACZYNIA FALI KRWI, KTÓRA PRZEPŁYNĘŁA PRZEZ UKŁAD TĘTNICZY.

TĘTNO WYCZUWA SIĘ TAM, GDZIE

TĘTNICE PRZEBIEGAJĄ POWIERZCHOWNIE I GDZIE MOŻNA DOCISNĄĆ JE DO TWARDYCH STRUKTUR TKANKOWYCH.

POMIARU TĘTNA DOKONUJEMY W CELU WYKRYCIA

ZABURZEŃ W ZAKRTESIE:

LICZBY(CZĘSTOŚCI), NAPIĘCIA(SIŁY), MIAROWOŚCI(RYTMU)

TĘTNA.

TĘTNO BADAMY METODĄ PALPACYJNĄ, ZA POMOCĄ STETOSKOPU-

OSŁUCHUJĄC CZYNNOŚĆ SERCA,

PO PODŁĄCZENIU CHOREGO DO APARATURY MONITORUJĄCEJ,

METODĄ ELEKTRONICZNĄ.

miejsca badania tętna: Tętnica promieniowa, (typowo) Tętnica szyjna,udowa, ramienna,

nad koniuszkiem serca(w stanach nagłych),

Tętnica grzbietowa stopy, podkolanowa, piszczelowa tylna (w zaburzeniach krążenia obwodowego).

SZYBKOŚĆ TĘTNA

CZYLI ILOŚĆ UDERZEŃ NA MINUTĘ, UZALEŻNIONA JEST OD WIEKU BADANEGO.

Wartości prawidłowe tętna:wiek . wart.uderzeń/min

noworodek 140

1-6. m.ż 130

6-12.m.ż 115

1-2.r.ż 110

2-6.r.ż 103

6-10.r.ż 95

10-14.r.ż 85

dorośli 64-72

Wiek geriatryczny ok. 60 ale może do 90-95

PRAWIDŁOWE TĘTNO CHARAKTERYZUJE: SIŁA I MIAROWOŚĆ CZYLI

WSZYSTKIE UDERZENIA MAJĄ JEDNAKOWĄ SIŁĘ, A PRZERWY MIĘDZY NIMI SĄ RÓWNE .

NAPIĘCIE PRAWIDŁOWE JEST WTEDY, GDY PULS W NACZYNIU TĘTNICZYM JEST DOBRZE WYCZUWALNY, PRZY CZYM TĘTNICA JEST ELASTYCZNA.

Czynniki powodujące wzrost szybkości tętna:FIZJOLOGICZNE: WIEK, STANY EMOCJONALNE, WYSIŁEK FIZYCZNY, SPOŻYCIE ALKOHOLU,

NIKOTYNY U LUDZI MŁODYCH.

Czynniki powodujące wzrost szybkości tętna:PATOLOGICZNE: Choroby gorączkowe (wzrost temp.

O 1ºC powoduje wzrost tętna o 10-20 u/min.),

Choroby serca (niewydolność krążenia, nerwica),

Hipowolemia.

Czynniki powodujące zwolnienie tętna:

Fizjologiczne:Sen,Pozycja leżąca,U sportowców.

Czynniki powodujące zwolnienie tętna:Patologiczne: Wzmożone RR śródczaszkowe, Zatrucia pochodzenia

wewnętrznego(mocznica), Zatrucia pochodzenia zewnętrznego

( np. grzybami), Hipotermia.

Niemiarowość tętna może być spowodowana: Przyśpieszaniem i

zwalnianiem oddechów, Zmęczeniem, nadużywaniem

kawy, alkoholu, Uszkodzeniem mięśnia

sercowego.

NAPIĘCIE TĘTNAUWARUNKOWANE

JEST STANEM NACZYŃ KRWIONOŚNYCH I ILOŚCIĄ KRĄŻĄCEJ KRWI!

OCENA TĘTNA SZYBKOŚĆ TĘTNA

MIERZY SIĘ PRZEZ 15 SEK. A UZYSKANY WYNIK MNOŻY PRZEZ 4.

BRADYKARDIA TO

ZWOLNIENIE CZYNNOŚCI SERCA PONIŻEJ 60 UDERZEŃ / MINUTĘ.

TACHYKARDIA TO

PRZYŚPIESZENIE CZYNNOŚCI SERCA POWYŻEJ 100 UDERZEŃ /MINUTĘ.

ARYTMIA TO TĘTNO NIEMIAROWE. ABY OCENIĆ

NIEMIAROWOŚĆ TĘTNA NALEŻY BADAĆ PRZEZ 1 MIN.

TACHYARYTMIA TO

TĘTNO NIEMIAROWE I PRZYŚPIESZONE

BRADYARYTMIA TO

TĘTNO NIEMIAROWE I ZWOLNIONE.

WYRÓŻNIAMY NIEMIAROWOŚĆ: Ekstrasystoliczną (skurcze dodatkowe,

zanim skończy się faza rozkurczu), Oddechową( okresowe zwalnianie i

przyśpieszanie akcji serca zależnie od fazy oddychania,

Całkowitą(zupełnie niemiarowe tętno występujące w migotaniu przedsionków wskutek wad mitralnych).

TĘTNO NITKOWATE to tętno słabe ledwo

wyczuwalne pod palcami np. w krwotoku,

TWARDE, drutowate, mocno wyczuwalne pod palcami występuje np. w miażdżycy, nadciśnieniu tętniczym.

Najczęstsze błędy przy badaniu tętna to: Niewłaściwe ułożenie opuszek

palców nad tętnicą, Wyczucie własnego tętna przez

osobę badającą, Niedokładne określenie czasu

pomiaru.

CIŚNIENIE TĘTNICZE

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI :

JEST SIŁĄ, JAKĄ PRZEPŁYWAJĄCY STRUMIEŃ KRWI WYWIERA NA ŚCIANY ELASTYCZNYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH.

POMIAR RR TĘTNICZEGO WYKONUJE SIĘ ZWYKLE

NA TĘTNICY RAMIENNEJ! ZA POMOCĄ APARATÓW

(RTĘCIOWE, SPRĘŻYNOWE, ELEKTRONICZNE).

WYRÓŻNIA SIĘ : CIŚNIENIE

MAKSYMALNE CZYLI SKURCZOWE,

CIŚNIENIE MINIMALNE CZYLI ROZKURCZOWE.

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI ZALEŻY OD: SIŁY SKURCZOWEJ SERCA, ILOŚCI KRĄŻĄCEJ KRWI, OPORÓW, JAKIE STAWIAJĄ ŚCIANY

NACZYŃ, PORY DNIA, NASILENIA CZYNNOŚCI

ODDCHOWEJ, AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ I

UMYSŁOWEJ.

WARTOŚCI PRAWIDŁOWE RR

TĘTNICZEGO WG RIVA-ROCCI:NOWORODKI (SKURCZ.) 60-80 mmHg,

Niemowlęta (skurcz.) 80-85 mmHg,

Małe dzieci(skurcz) 80-100 mmHg,

Nastolatki(skurcz/rozk.) 120/80 mmHg,

dorośli(skurcz/rozkur) 110-139/65-94 mmHg.

Według WHO granicę

oddzielającą ciśnienie prawidłowe od podwyższonego u dorosłych stanowi wartość 140/90 mmHg.

Czynniki podwyższające wartość RR:

Fizjologiczne: Reakcje emocjonalne badanego, Wysiłek fizyczny przed badaniem, Wypicie kawy, herbaty,wypalenie

papierosa przed badaniem.

Czynniki podwyższające wartość RR:

Patologiczne: Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze, Choroby kłębuszków nerkowych, Zatrucia ciążowe, Prawostronna niewydolność krążenia, Otyłość, Ból.

Czynniki obniżające wartość RR:

Fizjologiczne: Spożycie posiłku przed

badaniem, Wysoka temperatura otoczenia, Wahania ciśnienia

atmosferycznego.

Czynniki obniżające wartość RR:

Patologiczne:Odwodnienie,Wstrząs.

Ciśnienie krwi mierzy się Metodą opracowaną przez uczonego

włoskiego RIVA-ROCCI, Za pomocą sfignomanometru, Można też dokonywać pomiarów za

pomocą ultradźwięków (Doppler- echosonda) lub metodą Holtera.

Metody pomiaru RR: palpacyjną, bez słuchawek (tylko

wartość skurczowa), osłuchową, za pomocą

ciśnieniomierza rtęciwego, sprężynowego,

Automatyczną ( monitor), Inwazyjną (za pomocą cewnika

umieszczonego wewnątrz naczynia).

OCENA RR:

HIPOTONIA TO NIEDOCIŚNIENIE,

HIPERTONIA TO NADCIŚNIENIE.

Błędy techniczne przy badaniu: Niesprawny sprzęt, badaniu : Ograniczony słuch badającego, Nieprawidłowa technika np.: mankiet nie

znajduje się na wysokości poziomu serca pacjenta, mankiet założony na rękaw, niewłaściwy rozmiar mankietu, niepodparte przedramię pacjenta, zbyt szybkie wypuszczanie powietrza z mankietu, zaokrąglanie odczytów, niezachowanie krótszych niż 2-3 min. odstępów czasowych między kolejnymi pomiarami.