Zadanie 18

1. Zanalizuj zacytowaną niżej słownikową definicję hormonu, a potem odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia: Hormon jest chemicznym przekaźnikiem, niosącym informację biologiczną od jednej komórki lub grupy komórek organizmu do jego innej komórki lub komórek.

a) Wskaż, w jaki sposób w organizmie ssaka hormony są przenoszone na duże odległości.

............................................................................................................................................................................

b) Wskaż, w jaki sposób (z wykorzystaniem jakiego płynu ciała?) hormon ssaka może być przenoszony do sąsiadujących komórek i tkanek.

............................................................................................................................................................................. c) Wyjaśnij, od czego zależy, czy dana tkanka odbierze określony sygnał hormonalny.

............................................................................................................................................................................. d) Wyjaśnij, czy zgodnie z cytowaną wyżej definicją można do grupy hormonów zaliczyć transmitery układu nerwowego, np. acetylocholinę.

............................................................................................................................................................................. e) Wskaż, jaki bodziec, płynący z organizmu, ale zewnętrzny wobec gruczołu, może wywołać produkcję i wydzielanie hormonu w tym gruczole.

.............................................................................................................................................................................2. "Wydzielana przez tarczycę kalcytonina obniża poziom wapnia we krwi przez wbudowywanie go do kości, zaś wydzielany przez przytarczyce parathormon podnosi poziom wapnia we krwi przez uwalnianie go z kości".W oparciu o przytoczoną wyżej informację narysuj schemat regulacji poziomu wapnia we krwi. Uwzględnij następujące elementy: tarczycę, przytarczyce, kości, wbudowywanie wapnia, uwalnianie wapnia, kalcytoninę, parathormon, wysoki i niski poziom wapnia we krwi.

3. Niektórzy ludzie cierpią na osteoporozę. Określ, na czym polega ta choroba. Wyjaśnij, jaką rolę w warunkowaniu osteoporozy może pełnić stężenie parathormonu (PTH) w organizmie człowieka.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. Zanalizuj poniższą informację, a potem wykonaj polecenia i odpowiedz na pytania:Podwzgórze wysyła do przysadki mózgowej hormon (jedną z liberyn) stymulujący wydzielanie przez przysadkę tyreotropiny. Ta zaś, po dotarciu do tarczycy, powoduje wydzielanie przez nią tyroksyny, przyspieszającej przemiany metaboliczne w wielu tkankach ciała.a) Wskaż narządy wydzielające hormony, występujące w tym układzie (wymień je)....................................................b) Wyjaśnij, który z tych narządów pełni rolę nadrzędną i na czym ona polega...............................................

.............................................................................................................................................................................

c) Wyjaśnij, w jakiej postaci do podwzgórza dociera informacja zwrotna regulująca wydzielanie odpowiedniej liberyny. Jak nazywa się i jak działa mechanizm regulacyjny, o którym tu mowa?

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................. d) Wyjaśnij, co oznacza określenie "hormon tropowy" (w tym przypadku można je odnieść do tyreotropiny).

............................................................................................................................................................................. e) Wyjaśnij, czy przedstawiony tu układ regulacji hormonalnej szybko czy wolno przestrajają poziom podstawowego metabolizmu tkanek i wykaż zasadność takiego rozwiązania..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................. 5. Opisz, w jaki sposób układ nerwowy współpracuje z układem hormonalnym dla zapewnienia bardzo szybkiej mobilizacji organizmu do wysiłku w sytuacji nagłego zagrożenia....................................................................................................................................................................................

Wyjaśnij, jakie jest znaczenie adrenaliny na komórkę wątroby, w sytuacji stresowej dla organizmu ...................................................

7. Odczytaj ze schematu, jaki jest bezpośredni i pośredni efekt działania insuliny.

Efekt bezpośredni....................................................

..................................................................................

efekt pośredni...........................................................

..................................................................................

.................................................................................

Podaj dokładną nazwę widocznego na schemacie mechanizmu regulacji.

........................................................................................8. Narysuj schemat ilustrujący regulację wydzielania glukagonu, który jest antagonistą insuliny.

Podaj przykłady trzech chorób spowodowanych nadmierną produkcją hormonu .Określ ich miejsce wytwarzania ............................................................................................................................................................................................

Które hormony i w jaki sposób wpływają na pracę układu rozrodczego męskiego?

...................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 18. (1pkt) Schemat przedstawia działanie kalcytoniny, hormonu wydzielanego przez tarczyce, w organizmie człowieka.

Uzupełnij schemat wpisując w miejscach przy literach A i B wyrazy wzrost lub spadek.

Zadanie 18. (2 pkt) Schemat przedstawia fragment mechanizmu regulacji hormonalnej poziomu glukozy we krwi człowieka. Mechanizm ten opiera się głównie na antagonistycznym działaniu dwóch hormonów: glukagonu i insuliny

Określ, w które miejsca oznaczone na schemacie cyframi od 1 do 4 należy wpisać wyrazy: wydzielanie i ograniczenie wydzielania.

...............................................................

..............................................................

.............................................................

Zadanie 18. (1 pkt) Schemat kontroli wydzielania testosteronu i procesu spermatogenezy u mężczyzny.

Poszczególne litery (A,B,C,D,E,F,G,H) uwzględnione przy strzałkach schematu można zastąpić słowami: pobudza lub hamuje.

Wybierz zestaw (I, II, III lub IV), w którym wszystkie litery należy zastąpić słowem – hamuje (podkreśl ten zestaw):

I. A, B, G, H; III. A, D, E, F;

II. C, E, G, H; IV. A, C, E, H.

ZADANIE 40 (0 –2pkt)Schematy a i b przedstawiają mechanizm działania hormonów na komórkę. Podaj, który schemat wyjaśnia działanie hormonu sterydowego, a który białkowego. Odpowiedź uzasadnij.

Zad. Scharakteryzuj lokalizacje receptorów dla hormonów o różnej budowie chemicznej oraz podaj ich wpływ na komórkę

......................................................................................................................................................................................

Schemat a

Schemat b

ZADANIE 41 (0 –2pkt) Wykorzystując własną wiedzę biologiczną, opisz działanie na komórkę hormonu przedstawionego na schemacie a.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)

Uproszczony wykres obrazuje zmiany rytmu dobowego poziomu melatoniny we krwi u osób w różnym wieku.

Określ dwie prawidłowości wynikające z analizy powyższego wykresu.

...............................................................................

Zadanie 42 (0 – 1 pkt)

Bezsenność jest ogromnym problemem społecznym. Jedną z metod stosowaną przez lekarzy jest podawanie pacjentom hormonu – melatoniny, inną tzw. fototerapia, czyli ekspozycja na światło o odpowiednio dużym natężeniu. Terapia melatoniną jest krótsza i mniej uciążliwa od fototerapii, jednak może nieść ze sobą wiele niebezpieczeństw, ponieważ badania nad tą substancją trwają od niedawna.

Na podstawie analizy powyższego tekstu wybierz metodę godną polecenia osobie cierpiącej na bezsenność. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

Zadanie 44 (3 pkt.) W związku z dużą aktywnością ruchową i koniecznością szybkiej reakcji na bodźce u człowieka i wielu innych organizmów wykształciła się dwojakiego rodzaju kontrola wielu procesów życiowych: nerwowa i hormonalna.

Porównaj dwie dowolne cechy koordynacji nerwowej i hormonalnej. Podaj przykład współpracy tych dwóch układów.

Zadanie 25 (0 – 5 pkt.)Wykres przedstawia zmiany poziomu hormonów w czasie cyklu menstruacyjnego

a) Na wykresie oznaczono moment owulacji. Podaj definicję tego pojęcia.

b)Posegreguj hormony biorące udział w regulacji cyklu menstruacyjnego na te, które są wytwarzane przez przysadkę mózgową i te, które są wytwarzane przez jajnik:

hormony przysadkowe – ........................................................................................................

hormony produkowane przez jajnik – .........................................................

Zadanie 19. (2pkt) Na schemacie przedstawiono procesy towarzyszące cyklowi menstruacyjnemu kobiety.

Określ dwa skutki, jakie może spowodować zbyt niski poziom estrogenów w fazie przedowulacyjnej cyklu menstruacyjnego kobiety.

1....................................................................................

2....................................................................................

Zadanie 45 (0 – 1 pkt) Poniższy tekst opisuje działanie hormonu, który pozostaje pod bezpośrednią kontrolą układu nerwowego.

Pobudza układ współczulny, zwęża naczynia krwionośne, przyspiesza pracę serca doprowadzając do wzrostu ciśnienia krwi, podnosi poziom cukru we krwi, przyspiesza oddech. Podaj nazwę tego hormonu.

Zadanie 46 (0 – 1 pkt) W utrzymaniu homeostazy nadrzędną funkcję pełnią układy nerwowy i hormonalny. Podaj definicję pojęcia homeostaza.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie Wypisz oznaczone literami braki, stanowiące uzupełnienie poniższego schematu .

Zadanie Przyporządkuj hormonom ich działanie fizjologiczne.

Zadanie 31 (0 – 2 pkt.)Podaj nazwę innego niż przysadka mózgowa gruczołu dokrewnego, który znajduje się w mózgu człowieka oraz przedstaw jego funkcję.

Zadanie 35 (0 – 2 pkt.)

Ilustracją współdziałania układów nerwowego i hormonalnego jest mechanizm przystosowania się do sytuacji stresowej. Organizm jest przygotowany do przetrwania krótkotrwałego stresu. Znacznie gorsza sytuacja jest wówczas, gdy taki stan się przedłuża.

Podaj dwa zalecenia profilaktyczne, które należałoby stosować w celu uniknięcia tego rodzaju zaburzeń.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Zadanie 43. (3 pkt)Na podstawie informacji zawartych w poniższym tekście zilustruj schematem mechanizm regulacji hormonalnej u człowieka. Podwzgórze jest elementem układu nerwowego, współpracującym z układem hormonalnym przez neuroliberyny i neurostatyny. Wzrost stężenia hormonów podwzgórzowych (liberyn) w krwi płynącej z podwzgórza do przedniego płata przysadki mózgowej powoduje zwiększone wydzielanie przez przysadkę hormonów tropowych. Hormony te docierając do docelowych gruczołów dokrewnych, stymulują syntezę i uwalnianie ich wydzielin (hormonu X) do krwi. Podwyższony we krwi poziom hormonu X wpływa hamująco na uwalnianie hormonów podwzgórzowych i przysadkowych. Obniżony poziom hormonu X uruchamia mechanizm pobudzenia podwzgórza do produkcji hormonów.

Zadanie 15 Zanalizuj schemat przedstawiający działanie adrenaliny na komórki wątroby i wykonaj zadania: 15a, 15b.

Zadanie 15a (2 pkt)Miejscom oznaczonym cyframi 1, 2, 3 i 4 przyporządkuj odpowiednio: receptor, nieczynna fosforylaza, glukoza, ATP.

Zadanie 15b (2 pkt) Wyjaśnij, jakie jest znaczenie przedstawionego działania adrenaliny na komórkę wątroby, w sytuacji stresowej dla organizmu

Zadanie 18. (3 pkt)Uzupełnij poniższy schemat regulacji poziomu glukozy we krwi, w przypadku spadku stężenia tego cukru, zamieszczając w nim następujące informacje:

1. nazwę gruczołu zawierającego wysepki Langerhansa,

2. nazwę hormonu wydzielanego przez komórki wysepek,

3. skutek działania tego hormonu.

Zadanie 21. (1 pkt) Schemat przedstawia sposób działania erytropoetyny (EPO) w organizmie człowieka.

Na podstawie analizy powyższego schematu wyjaśnij, na czym polega działanie erytropoetyny (EPO) jako środka dopingującego.

Zadanie 15. (2 pkt) W życiu człowieka nie da się całkowicie uniknąć stresu. Miarą reakcji naszego organizmu na wzrastający stres jest między innymi wzrost stężenia we krwi hormonu nadnerczy zwanego kortyzolem. Przeciętną dobową zmianę stężenia kortyzolu pokazano na poniższym wykresie.

Odczytaj z wykresu i zapisz godzinę, o której organizm człowieka wykazuje najwyższą gotowość do reakcji na stres oraz czas (od – do) braku takiej gotowości.

najwyższa...............................................................

brak .........................................................

Zadanie 16. (2 pkt) W organizmie człowieka wzajemne oddziaływanie układów: nerwowego, hormonalnego i odpornościowego odbywa się między innymi za pośrednictwem substancji zwanych mediatorami. Przykładem mediatora (z grupy hormonów) jest adrenalina, która również ma związek z wytwarzaniem kortyzolu, wpływającego na reakcje odpornościowe.

Nawiązując do powyższego tekstu, wyjaśnij, dlaczego jedną z reakcji człowieka na długotrwały stres może być większa podatność na choroby.

.............................................................................................................................................................................................

Zadanie (5pkt.) W oparciu o przedstawione niżej informacje, skonstruuj schemat hormonalnej regulacji poziomu glukozy we krwi. Na schemacie zaznacz: trzustkę, wątrobę, tkanki ciała, krew, glukagon, insulinę, działanie ujemnego sprzężenia zwrotnego i zmiany poziomu glukozy we krwi w reakcji na zmiany stężenia tych hormonów.

Normalny poziom glukozy we krwi człowieka utrzymywany jest przede wszystkim dzięki antagonistycznym wpływom dwóch trzustkowych hormonów na organizm i działanie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Insulina obniża poziom glukozy we krwi, stymulując jej wchłanianie do tkanek i przemianę w glikogen w wątrobie, zaś glukagon podwyższa stężenie glukozy we krwi, stymulując rozkład glikogenu w wątrobie.

Zadanie (2pkt.) Rdzeń nadnerczy jest zmienionym węzłem nerwowym, a zarazem gruczołem dokrewnym

Określ rolę rdzenia nadnerczy w reakcji organizmu na sytuację stresową:

Zadanie (2pkt.) .................... Poziom glukozy we krwi człowieka podwyższa adrenalina (wydzielana przez rdzeń nadnerczy) i glukagon( wydzielany przez trzustkę). Insulina (wydzielana przez trzustkę) obniża poziom glukozy we krwi.

W oparciu o przedstawioną powyżej informację uzupełnij ukazany obok graficzny schemat, ilustrujący przytoczone w tekście informacje. Na schemacie umieść wszystkie wymienione w tekście elementy systemu regulującego poziom glukozy we krwi oraz określenia : „wysoki poziom glukozy” i „niski poziom glukozy”. Przy strzałce oznaczającej obniżanie poziomu glukozy dopisz symbol „---„, a przy strzałce oznaczającej podwyższanie poziomu glukozy dopisz symbol „+”

Zadanie (2pkt.) Za kontrolę i regulację poziomu cukru we krwi odpowiadają układy: nerwowy i hormonalny. Dla każdego z tych układów podaj nazwę narządu (lub części narządu) i przedstaw jego reakcję na podwyższone stężenie glukozy we krwi.

Zadanie (2pkt.) Poziom wapnia we krwi regulują hormony: parathormon i kalcytonina, przyspieszając odpowiednio następujące procesy:

a) uwalnianie wapnia z kości b) przesuwanie wapnia do kości

c) wydalanie wapnia z moczem d)wchłanianie wapnia z jelita i kanalików nerkowych

Uzupełnij schemat tak, by prawidłowo przedstawiał mechanizm regulacji poziomu wapnia we krwi. W tym celu określ i wpisz poziom wapnia ( podwyższony/ obniżony) oraz przyporządkuj każdemu z hormonów jeden właściwy dla niego proces.

Parahormon ................................

......................................... ( .............................................

poziom Ca2+ we krwi ( poziom Ca 2+ we krwi

kalcytonina ................................

Zadanie (1pkt) Wybierz i zakreśl właściwą odpowiedź

Substancje chemiczne wydzielane w małych ilościach poza organizmem i oddziałujące na inne osobniki tego samego gatunku noszą nazwę:

a) neurohormonów

b) feromonów

c) hormonów tkankowych

d) hormonów tropowych

Zadanie 16. (0-1) Schemat pokazuje rodzaj samoregulacji na zasadzie sprzężeń zwrotnych pomiędzy podwzgórzem, przysadka mózgowa a kora nadnerczy. Uzupełnij schemat, wstawiając w odpowiednie miejsca znaki plus (+) i minus (–).

Zadanie 2001 Pracę nerek nadzoruje kilka hormonów. Uzupełnij poniższą tabelę

hormon

Miejsce uwolnienia

Działanie

1. wazopresyna

2. ............................

Kora nadnerczy

Zadanie 2003 Układ hormonalny reguluje wiele istotnych procesów życiowych dzięki swym wydzielinom. Korzystając ze schematu zamieszczonego obok oraz ze swej wiedzy

a) nazwij gruczoły dokrewne oznaczone literami:

b) wskaż, w stosunku do których spośród zamieszczonych na schemacie gruczołów funkcje nadrzędne pełni gruczoł E

c). Wyjaśnij, co jest warunkiem, aby na dany narząd, spośród wielu jednocześnie krążących we krwi hormonów, działał np. tylko jeden.

Zadanie 7. (2 pkt) 2007 próban operon Cukrzyca jest przewlekłą chorobą spowodowaną brakiem lub nieprawidłowym wydzielaniem insuliny. Wyró˝nia si´ dwa podstawowe typy tej choroby: cukrzyca insulinozale˝na (typu 1) i cukrzyca insulinoniezale ˝na (typu 2). W cukrzycy typu 1 trzustka w ogóle nie produkuje insuliny. W cukrzycy typu 2 trzustka produkuje zbyt maΠo insuliny w stosunku do potrzeb metabolicznych organizmu lub te˝ komórki ciaΠa nie sŕ zdolne do wykorzystania insuliny syntetyzowanej w organizmie. W zapobieganiu i leczeniu cukrzycy typu 2 niezwykle wa˝nŕ rol´ odgrywa dieta oraz utrzymywanie prawidΠowej masy ciaΠa.

Wybierz z listy dwa czynniki, które sprzyjajŕ wystŕpieniu cukrzycy typu 2.

uprawianie sportu, choroby o podłożu genetycznym, regularny i higieniczny tryb życia, otyłość, dieta zrównoważona, palenie papierosów, dieta wysokobiałkowa, nadużywanie alkoholu, dieta wysokotłuszczowa, siedzący tryb życia.

Zadanie (6pkt.)Przeanalizuj schemat i na jego podstawie wykonaj polecenia:

a) Podaj nazwę hormonu, którego dotyczy schemat .......................................................

b) W miejscu oznaczonym cyframi wpisz jego poziom (nadmiar, niedobór, norma)

c) Uzupełnij zdanie:

Działanie antagonistyczne do tego hormonu wykazuje hormon ...........................

produkowany przez ..................................... który działa

1 ........................................................................

2 ........................................................................

3 .........................................................................

Zadanie 2001/ 2007(4pkt.) Porównaj, przedstawiając w formie tabeli: strukturę, formy i tempo przekazywania informacji w układzie nerwowym i hormonalnym.

Zadanie Uzupełnij poniższy schemat, wpisując nad każdą strzałką nazwę odpowiedniego hormonu.

Zadanie 13. (2 pkt) Oceƒ poprawnoĘç interpretacji schematu, wpisujŕc do tabeli znak + lub –.

Zadanie 19. (2 pkt)2007 Za utrzymanie właściwego poziomu glukozy we krwi odpowiadają dwa hormony wydzielane przez trzustkę. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi pobudza wydzielanie przez trzustkę insuliny, która powoduje syntezę glikogenu w wątrobie. Przeciwnie do insuliny działa glukagon, który przy niskim poziomie glukozy we krwi rozkłada glikogen w wątrobie. Do krwi uwalniana jest wtedy glukoza, która podnosi poziom tego cukru we krwi.

Na podstawie analizy tekstu uzupełnij poniższy schemat tak, aby poprawnie ilustrował regulację poziomu glukozy we krwi.

Zadanie 19. (2 pkt)2008roz Działanie hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) polega na pobudzaniu aktywności metabolicznej tkanek ustroju, co wyraża się zwiększonym zużyciem tlenu, glukozy i tłuszczów na poziomie komórkowym. Pobudzają one również wchłanianie węglowodanów oraz regulują metabolizm cholesterolu. Pobudzają też kurczliwość włókien

mięśniowych. Do lekarza zgłosiła się bardzo szczupła kobieta skarżąca się na utrzymującą się od dłuższego czasu podwyższoną temperaturę ciała, nerwowość, drżenie rąk, kołatanie serca. Podczas badania stwierdzono tętno ponad 100 uderzeń/min., podwyższone ciśnienie tętnicze, obniżony poziom cholesterolu we krwi, niskie stężenie TSH (tyreotropiny) oraz wysoki poziom hormonów tarczycy.

a) Podaj, czy opisane objawy wskazują na niedoczynność tarczycy czy na nadczynność tarczycy.

..............................................................

b) Wyjaśnij, dlaczego, w opisanym przypadku, we krwi występuje niskie stężenie tyreotropiny.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 13. (2 pkt)2008 p Na wykresach przedstawiono wydzielanie hormonu melatoniny w rytmie dobowym oraz w zależności od wieku człowieka.

Określ tendencje zmian w wydzielaniu melatoniny

a) w rytmie dobowym.

...........................................................................

b) w zależności od wieku człowieka.

...........................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)2008 probna Na schemacie przedstawiono mechanizm regulacji wydzielania wewnętrznego kory nadnerczy przez układ podwzgórzowo-przysadkowy. Wpisz w miejsca A, B, C schematu znak (+), oznaczający pobudzenie, lub znak (-), oznaczający hamowanie czynności wydzielniczej podwzgórza.

Zadanie 15. (1 pkt) Poznań 2008 Na schemacie przedstawiono regulację nerwowo-hormonalną pewnych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Określ, jaki będzie efekt tej regulacji w miejscu oznaczonym X.

………………………………………………………………………..

Zadanie 21. (1 pkt)2009 podst .Pod wpływem hormonów podwzgórza, u chłopców wzrasta wydzielanie testosteronu od 10. roku życia do 20. roku życia. Wysoki poziom testosteronu utrzymuje się do 25. roku życia, po czym następuje powolny spadek. Testosteron (i inne steroidy anaboliczne) to również najczęściej używany środek dopingujący w kulturystyce i sportach siłowych. Lekarze przestrzegają przed stosowaniem tego środka oraz wszelkich steroidów anabolicznych, twierdząc że szczególnie u młodych mężczyzn

mogą one prowadzić nawet do całkowitej bezpłodności. Na schemacie przestawiono regulację nerwowo-hormonalną czynności jąder z uwzględnieniem działania steroidów anabolicznych

(znak „ + ” oznacza pobudzenie, znak „ – ” oznacza hamowanie).

Na podstawie powyższych informacji wyjaśnij zależność między stosowaniem steroidów anabolicznych przez młodych mężczyzn (do 25. roku życia) a zahamowaniem spermatogenezy.

..................................................................................................................................................................................................................

2009 IR Na schemacie przedstawiono regulację objętości wydalanego moczu przy małej ilości

spożywanych płynów. ADH jest to hormon antydiuretyczny, który stymuluje resorpcję wody w kanalikach zbiorczych nerki.

Zadanie 15. (2 pkt)

a) Podaj nazwę gruczołu dokrewnego (wydzielania wewnętrznego) uczestniczącego

bezpośrednio w regulacji objętości wydalanego moczu.

............................................................................................................................................

b) Podaj nazwę przedstawionego mechanizmu regulacji wydzielania ADH.

..................................................................................................................................

Zadanie 16. (1 pkt)

Po przeanalizowaniu informacji ze schematu zaznacz wśród sformułowań od A do D to,

które poprawnie uzupełni miejsce X w tym schemacie.

A. Zwiększenie objętości krwi i wzrost ciśnienia osmotycznego.

B. Zmniejszenie objętości krwi i wzrost ciśnienia osmotycznego.

C. Zwiększenie objętości krwi i spadek ciśnienia osmotycznego.

D. Zmniejszenie objętości krwi i spadek ciśnienia osmotycznego.

Zwierzęta

Zadanie (3pkt) Proces linienia i przepoczwarczenia się owadów na przykładzie jedwabnika morwowego. Do eksperymentu użyto 3grupy larw.

I grupa była kontrolną – nie wprowadzono w niej żadnych zmian.

II grupa – dojrzałym po przepoczwarzeniu gąsienicom przeszczepiono ciała przyległe odpowiadające za produkcję hormonu juwenilnego, pobrane od młodych gąsienic. Spowodowało to zatrzymanie przeobrażenia - gąsienice przechodziły zwykłą wylinkę, nadal odżywiały się i rosły do nienormalnych rozmiarów, po czym przepoczwarzały się i z poczwarki wylęgał się motyl większy niż normalnie.

III grupie – gąsienicom usunięto ciała przyległe, co spowodowało wczesne przeobrażenie się i powstanie bardzo małych motyli

a) Sformułuj problem badawczy do opisanego eksperymentu i zaproponuj do niego hipotezę badawczą.

Problem badawczy ..............................................................................................................................

Hipoteza badawcza ..............................................................................................................................

b) Opierając się na wynikach z powyższego eksperymentu zaproponuj w jaki sposób można by wykorzystać syntetyczny hormon juwenilny, do zwiększenia produkcji jedwabiu.

Odp. Podawanie gąsienicom syntetycznego HJ przez odpowiednio długi czas wywoła zatrzymanie przeobrażenia i spowoduje osiągniecie przez nie dużych rozmiarów ciała. Duże gąsienice tworzą duże poczwarki z kokonów których można uzyskać większą ilość jedwabiu

Zadanie 2001 (3pkt.) Hormony odgrywają główną rolę w fizjologii owadów, zwłaszcza w regulacji ich metamorfozy Proces ten jest przykładem współdziałania układu nerwowego i wewnątrzwydzielniczego.

Po analizie schematu umieszczonego poniżej, napisz jakie warunki (dotyczace poziomu i obecności odpowiednich hormonów) decydują o tym czy linienie doprowadzi do powstania:

Innej larwy ......................................................................................

Poczwarki ..........................................................................................

Owada dojrzałego ...............................................................................

Zadanie (2pkt.) Wykres przedstawia wyniki pomiarów dotyczących funkcjonowania przysadki mózgowej żaby (linia ciągła), tarczycy (linia przerywana) oraz ilości jodu (słupki) podczas metamorfozy, której stadia przedstawiają rysunki.

Przedstaw jeden wniosek wynikający z analizy powyższych danych. Wyjaśnij na czym polega zjawisko, które można zaobserwować u aksolotli, a przyczyną którego jest niski poziom hormonów tarczycy.

Zadanie 43 (2 pkt.) Nadnercza składają się z dwóch części: korowej i rdzennej. Poniższe rysunki przedstawiają porównanie budowy histologicznej nadnercza szczura normalnego (rysunek A) i szczura, któremu usunięto przysadkę mózgową (rysunek B).

Na podstawie analizy rysunków, podaj przyczynę wystąpienia zmiany w budowie nadnercza u szczura, któremu usunięto przysadkę mózgową.

Zanalizuj zamieszczony obok rysunek, a następnie wykonaj polecenia:Mierzono stężenie cukru we krwi chorego psa, któremu operacyjnie usunięto trzustkę. Wyniki przedstawiono na wykresie.Zinterpretuj wyniki uzyskane w czasie pomiaru.

......................................................................................................

.....................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

......................................................................................................

PAGE

8