NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZENADCIŚNIENIE TĘTNICZE

ciśnienie optymalne ciśnienie wysokie prawidłoweciśnienie prawidłowe nadciśnienie

Nadciśnienie – problem milionówNadciśnienie – problem milionów

Liczbazagrożonych≈ 8,7 mln.

Liczbazagrożonych≈ 8,7 mln.

Liczbachorych≈ 8,7 mln.

Liczbachorych≈ 8,7 mln.

20%

21%

30%

29%

Liczbadorosłych mieszkańców≈ 29 mln.

Liczbadorosłych mieszkańców≈ 29 mln.

Problem skuteczności leczenia nadciśnienia

Problem skuteczności leczenia nadciśnienia

10%

33%12%

45%

nie wykryte wykryte, nie leczone

leczone nieskutecznie leczone skutecznie

Pacjenci leczeni skutecznie (ciśnienie poniżej 140/90) ~ 1,0 mlnPacjenci leczeni skutecznie (ciśnienie poniżej 140/90) ~ 1,0 mln

Pacjenci leczeni nieskutecznie

~ 3,8 mln

Pacjenci leczeni nieskutecznie

~ 3,8 mln

Pacjenci z wykrytym i leczonym nadciśnieniem tętniczym (57%) ~ 4,8 mln. Pacjenci z wykrytym i leczonym nadciśnieniem tętniczym (57%) ~ 4,8 mln.

50%

26%

12%

12%

HA nie rozpoznane HA rozpoznane, nie leczone

HA rozpoznane, źle leczone HA rozpoznane, leczone

10-20% populacji choruje na HA10-20% populacji choruje na HA

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego

RRskRRsk(mmHg)(mmHg)

RRrozkRRrozk(mmHg)(mmHg)

optymalneoptymalne < 120< 120 ii < 80< 80

prawidłoweprawidłowe <130<130 ii <85<85

wysokie prawidłowewysokie prawidłowe 130 – 139130 – 139 ii 85 – 8985 – 89

nadciśnienienadciśnienie ≥≥ 140140 lublub ≥≥ 9090Zasady postępowania w nadciśnieniu Zasady postępowania w nadciśnieniu

tętniczymtętniczymStanowisko PTNT, 2003Stanowisko PTNT, 2003

PrawidłowePrawidłowe < 130< 130 < 85< 85

Wysokie prawidłoweWysokie prawidłowe 130-139130-139 85-8985-89

NADCIŚNIENIENADCIŚNIENIE

ŁagodneŁagodne 140-159140-159 90-9990-99 11OO

UmiarkowaneUmiarkowane 160-179160-179 100-109100-109 22OO

CiężkieCiężkie 180-209180-209 110-119110-119 33OO

Bardzo ciężkieBardzo ciężkie 210 210 > 120> 120

Izolowane skurczoweIzolowane skurczowe 140 140 < 90< 90

PrawidłowePrawidłowe < 130< 130 < 85< 85

Wysokie prawidłoweWysokie prawidłowe 130-139130-139 85-8985-89

NADCIŚNIENIENADCIŚNIENIE

ŁagodneŁagodne 140-159140-159 90-9990-99 11OO

UmiarkowaneUmiarkowane 160-179160-179 100-109100-109 22OO

CiężkieCiężkie 180-209180-209 110-119110-119 33OO

Bardzo ciężkieBardzo ciężkie 210 210 > 120> 120

Izolowane skurczoweIzolowane skurczowe 140 140 < 90< 90

CIŚNIENIE KRWICIŚNIENIE KRWIRRskRRsk RRrozkRRrozk

pojemność minutowa sercapojemność minutowa sercaczęstość rytmu sercaczęstość rytmu sercaobjętość wyrzutowaobjętość wyrzutowakurczliwość kurczliwość

obciążenie wstępne obciążenie wstępne obciążenie następczeobciążenie następcze

opór obwodowyopór obwodowykrążące czynniki regulującekrążące czynniki regulującebezpośrednie unerwieniebezpośrednie unerwienie

pojemność minutowa sercapojemność minutowa sercaczęstość rytmu sercaczęstość rytmu sercaobjętość wyrzutowaobjętość wyrzutowakurczliwość kurczliwość

obciążenie wstępne obciążenie wstępne obciążenie następczeobciążenie następcze

opór obwodowyopór obwodowykrążące czynniki regulującekrążące czynniki regulującebezpośrednie unerwieniebezpośrednie unerwienie

CIŚNIENIE KRWICIŚNIENIE KRWICIŚNIENIE KRWICIŚNIENIE KRWI

PATOGENEZAPATOGENEZAPATOGENEZAPATOGENEZA

Aminy katecholoweAminy katecholowe Układ RAAUkład RAA WazopresynaWazopresyna SerotoninaSerotonina EndotelinaEndotelina NONO Hormon natriuretycznyHormon natriuretyczny ProstaglandynyProstaglandyny KininyKininy Przedsionkowy czynnik natriuretycznyPrzedsionkowy czynnik natriuretyczny Endogenne opioidyEndogenne opioidy InsulinaInsulina Czynnik wzrostuCzynnik wzrostu

Aminy katecholoweAminy katecholowe Układ RAAUkład RAA WazopresynaWazopresyna SerotoninaSerotonina EndotelinaEndotelina NONO Hormon natriuretycznyHormon natriuretyczny ProstaglandynyProstaglandyny KininyKininy Przedsionkowy czynnik natriuretycznyPrzedsionkowy czynnik natriuretyczny Endogenne opioidyEndogenne opioidy InsulinaInsulina Czynnik wzrostuCzynnik wzrostu

Nadciśnienie wtórneNadciśnienie wtórneNadciśnienie wtórneNadciśnienie wtórne

Zwężenie tętnicy nerkowejZwężenie tętnicy nerkowej Zapalenie kłębkoweZapalenie kłębkowe Zapalenie odmiedniczkoweZapalenie odmiedniczkowe Hipoplazja nerkiHipoplazja nerki Torbielowatość nerekTorbielowatość nerek Guzkowe zap. nerek/kolagenozyGuzkowe zap. nerek/kolagenozy Nowotwory nerekNowotwory nerek Inne ch. nerek Inne ch. nerek

Zwężenie tętnicy nerkowejZwężenie tętnicy nerkowej Zapalenie kłębkoweZapalenie kłębkowe Zapalenie odmiedniczkoweZapalenie odmiedniczkowe Hipoplazja nerkiHipoplazja nerki Torbielowatość nerekTorbielowatość nerek Guzkowe zap. nerek/kolagenozyGuzkowe zap. nerek/kolagenozy Nowotwory nerekNowotwory nerek Inne ch. nerek Inne ch. nerek

CHOROBY NEREKCHOROBY NEREKCHOROBY NEREKCHOROBY NEREK

HiperaldosteronizmHiperaldosteronizm Zesp. CushingaZesp. Cushinga AkromegaliaAkromegalia Nadczynność tarczycyNadczynność tarczycy

HiperaldosteronizmHiperaldosteronizm Zesp. CushingaZesp. Cushinga AkromegaliaAkromegalia Nadczynność tarczycyNadczynność tarczycy

CHOROBY ENDOKRYNOLOGICZNECHOROBY ENDOKRYNOLOGICZNECHOROBY ENDOKRYNOLOGICZNECHOROBY ENDOKRYNOLOGICZNE

Koarktacja aortyKoarktacja aorty Guz mózguGuz mózgu PorfiriaPorfiria Zatrucie ołowiemZatrucie ołowiem PorfiriePorfirie InneInne

Koarktacja aortyKoarktacja aorty Guz mózguGuz mózgu PorfiriaPorfiria Zatrucie ołowiemZatrucie ołowiem PorfiriePorfirie InneInne

CHOROBY INNECHOROBY INNECHOROBY INNECHOROBY INNE

Czynniki RyzykaCzynniki Ryzyka

Wiek (M>55 r.ż., K > 65 r.ż.)Wiek (M>55 r.ż., K > 65 r.ż.)

Palenie tytoniuPalenie tytoniu

Zaburzenia lipidowe Zaburzenia lipidowe • ChT >190 mg%ChT >190 mg%• HDL < 40 mg%HDL < 40 mg%• LDL > 115 mg%LDL > 115 mg%• Tg > 150 mg%Tg > 150 mg%

Wywiad rodzinny + (M < 55 r.ż., K < 65 r.ż.)Wywiad rodzinny + (M < 55 r.ż., K < 65 r.ż.)

Otyłość brzuszna (obwód pasa M > 102 cm, K > 88 cm)Otyłość brzuszna (obwód pasa M > 102 cm, K > 88 cm)

Białko C-reaktywne > 1 mg/dlBiałko C-reaktywne > 1 mg/dl

Wiek (M>55 r.ż., K > 65 r.ż.)Wiek (M>55 r.ż., K > 65 r.ż.)

Palenie tytoniuPalenie tytoniu

Zaburzenia lipidowe Zaburzenia lipidowe • ChT >190 mg%ChT >190 mg%• HDL < 40 mg%HDL < 40 mg%• LDL > 115 mg%LDL > 115 mg%• Tg > 150 mg%Tg > 150 mg%

Wywiad rodzinny + (M < 55 r.ż., K < 65 r.ż.)Wywiad rodzinny + (M < 55 r.ż., K < 65 r.ż.)

Otyłość brzuszna (obwód pasa M > 102 cm, K > 88 cm)Otyłość brzuszna (obwód pasa M > 102 cm, K > 88 cm)

Białko C-reaktywne > 1 mg/dlBiałko C-reaktywne > 1 mg/dl

Choroby współistniejąceChoroby współistniejąceChoroby współistniejąceChoroby współistniejące

CukrzycaCukrzyca

Choroby naczyniowe mózgu (udar, TIA)Choroby naczyniowe mózgu (udar, TIA)

Choroba serca (IHD, MI, PCI, CABG)Choroba serca (IHD, MI, PCI, CABG)

Niewydolność nerekNiewydolność nerek

Choroby tętnic obwodowychChoroby tętnic obwodowych

Zaawansowana retinopatia (wysięki, wybroczyny, obrzęk t.n.II)Zaawansowana retinopatia (wysięki, wybroczyny, obrzęk t.n.II)

CukrzycaCukrzyca

Choroby naczyniowe mózgu (udar, TIA)Choroby naczyniowe mózgu (udar, TIA)

Choroba serca (IHD, MI, PCI, CABG)Choroba serca (IHD, MI, PCI, CABG)

Niewydolność nerekNiewydolność nerek

Choroby tętnic obwodowychChoroby tętnic obwodowych

Zaawansowana retinopatia (wysięki, wybroczyny, obrzęk t.n.II)Zaawansowana retinopatia (wysięki, wybroczyny, obrzęk t.n.II)

Klasyfikacja zmian w siatkówce Klasyfikacja zmian w siatkówce (wg. Keitha i Wegenera)(wg. Keitha i Wegenera)

Klasyfikacja zmian w siatkówce Klasyfikacja zmian w siatkówce (wg. Keitha i Wegenera)(wg. Keitha i Wegenera)

Stopień I Zmiany minimalne, bez ognisk krwotocznych

Stopień II Stwardnienie tętniczek +/− ogniska krwotoczne

Stopień III Wysięki +/− ogniska krwotoczne

Stopień IV Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

Stopień I Zmiany minimalne, bez ognisk krwotocznych

Stopień II Stwardnienie tętniczek +/− ogniska krwotoczne

Stopień III Wysięki +/− ogniska krwotoczne

Stopień IV Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

Stany zagrożenia życia u chorych z HAStany zagrożenia życia u chorych z HAStany zagrożenia życia u chorych z HAStany zagrożenia życia u chorych z HA

Encefalopatia nadciśnieniowaEncefalopatia nadciśnieniowa

Obrzęk płucObrzęk płuc

Tętniak rozwarstwiający aortyTętniak rozwarstwiający aorty

Rzucawka lub ciężkie nadciśnienie związane z ciążąRzucawka lub ciężkie nadciśnienie związane z ciążą

Niestabilna IHD lub ostry MINiestabilna IHD lub ostry MI

Encefalopatia nadciśnieniowaEncefalopatia nadciśnieniowa

Obrzęk płucObrzęk płuc

Tętniak rozwarstwiający aortyTętniak rozwarstwiający aorty

Rzucawka lub ciężkie nadciśnienie związane z ciążąRzucawka lub ciężkie nadciśnienie związane z ciążą

Niestabilna IHD lub ostry MINiestabilna IHD lub ostry MI

LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

spoczynkowej czynności sercaspoczynkowej czynności serca

stężenia katecholaminstężenia katecholamin

spoczynkowej czynności sercaspoczynkowej czynności serca

stężenia katecholaminstężenia katecholamin

ĆWICZENIA RUCHOWEĆWICZENIA RUCHOWEĆWICZENIA RUCHOWEĆWICZENIA RUCHOWE

LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

Palenie tytoniu powoduje:Palenie tytoniu powoduje:

• przejściowy wzrost RR przez wpływ nikotyny na zwoje przejściowy wzrost RR przez wpływ nikotyny na zwoje wegetatywnewegetatywne

• u palaczy częstsze nadciśnienie złośliweu palaczy częstsze nadciśnienie złośliwe

• miażdżyca u palaczy może wywoływać nadciśnienie miażdżyca u palaczy może wywoływać nadciśnienie naczyniowo-nerkowenaczyniowo-nerkowe

Palenie tytoniu powoduje:Palenie tytoniu powoduje:

• przejściowy wzrost RR przez wpływ nikotyny na zwoje przejściowy wzrost RR przez wpływ nikotyny na zwoje wegetatywnewegetatywne

• u palaczy częstsze nadciśnienie złośliweu palaczy częstsze nadciśnienie złośliwe

• miażdżyca u palaczy może wywoływać nadciśnienie miażdżyca u palaczy może wywoływać nadciśnienie naczyniowo-nerkowenaczyniowo-nerkowe

LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

oporność tkanek na transport glukozy zależny od oporność tkanek na transport glukozy zależny od insulinyinsuliny

hiperglikemiahiperglikemia wydzielania insulinywydzielania insuliny

wydzielania katecholamin i reabsorpcji Nawydzielania katecholamin i reabsorpcji Na+ + w nerkachw nerkach

nadciśnienie nadciśnienie

oporność tkanek na transport glukozy zależny od oporność tkanek na transport glukozy zależny od insulinyinsuliny

hiperglikemiahiperglikemia wydzielania insulinywydzielania insuliny

wydzielania katecholamin i reabsorpcji Nawydzielania katecholamin i reabsorpcji Na+ + w nerkachw nerkach

nadciśnienie nadciśnienie

OTYŁOŚĆOTYŁOŚĆ(jeden z możliwych mechanizmów)(jeden z możliwych mechanizmów)

OTYŁOŚĆOTYŁOŚĆ(jeden z możliwych mechanizmów)(jeden z możliwych mechanizmów)

• obniżenie masy ciałaobniżenie masy ciała

• zmiana składuzmiana składu

• ograniczenie spożycia soliograniczenie spożycia soli

• ograniczenie spożycia alkoholuograniczenie spożycia alkoholu

• inne czynnikiinne czynniki

• obniżenie masy ciałaobniżenie masy ciała

• zmiana składuzmiana składu

• ograniczenie spożycia soliograniczenie spożycia soli

• ograniczenie spożycia alkoholuograniczenie spożycia alkoholu

• inne czynnikiinne czynniki

DIETADIETADIETADIETA

LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNELECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

LEKI PIERWSZEGO RZUTU W MONOTERAPIILEKI PIERWSZEGO RZUTU W MONOTERAPIILEKI PIERWSZEGO RZUTU W MONOTERAPIILEKI PIERWSZEGO RZUTU W MONOTERAPII

leki moczopędneleki moczopędne

-blokery, -blokery, -blokery-blokery

Ca-blokeryCa-blokery

inhibitory ACEinhibitory ACE

Antagoniści receptora A IIAntagoniści receptora A II

leki moczopędneleki moczopędne

-blokery, -blokery, -blokery-blokery

Ca-blokeryCa-blokery

inhibitory ACEinhibitory ACE

Antagoniści receptora A IIAntagoniści receptora A II

WYBÓR I DAWKA WYBÓR I DAWKA LEKÓW PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCHLEKÓW PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCH

WYBÓR I DAWKA WYBÓR I DAWKA LEKÓW PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCHLEKÓW PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCH

Zależy od:Zależy od:• mechanizmu działania lekumechanizmu działania leku• etiologii nadciśnieniaetiologii nadciśnienia• postaci klinicznej (stopnia)postaci klinicznej (stopnia)• zaawansowania powikłań naczyniowych i na-zaawansowania powikłań naczyniowych i na-

rządowychrządowych• wydolności nerekwydolności nerek• wydolności wątrobywydolności wątroby• zaburzeń metabolicznychzaburzeń metabolicznych• tolerancji leku przez pacjenta (komfort życia)tolerancji leku przez pacjenta (komfort życia)• wieku choregowieku chorego

Zależy od:Zależy od:• mechanizmu działania lekumechanizmu działania leku• etiologii nadciśnieniaetiologii nadciśnienia• postaci klinicznej (stopnia)postaci klinicznej (stopnia)• zaawansowania powikłań naczyniowych i na-zaawansowania powikłań naczyniowych i na-

rządowychrządowych• wydolności nerekwydolności nerek• wydolności wątrobywydolności wątroby• zaburzeń metabolicznychzaburzeń metabolicznych• tolerancji leku przez pacjenta (komfort życia)tolerancji leku przez pacjenta (komfort życia)• wieku choregowieku chorego

TERAPIA SKOJARZONATERAPIA SKOJARZONATERAPIA SKOJARZONATERAPIA SKOJARZONAnie stosować leków o takim samym uchwycienie stosować leków o takim samym uchwycie

inhibitory ACE + inhibitory ACE + -blokery-blokery

możliwość gwałtownych spadków RRmożliwość gwałtownych spadków RR

Ca-blokery + Ca-blokery + -blokery-blokery

możliwość zaburzeń chrono- i dromotropowychmożliwość zaburzeń chrono- i dromotropowych

sympatykolitykisympatykolityki

u ludzi starszych możliwość hipotonii ortostatycznej u ludzi starszych możliwość hipotonii ortostatycznej

nie stosować leków o takim samym uchwycienie stosować leków o takim samym uchwycie

inhibitory ACE + inhibitory ACE + -blokery-blokery

możliwość gwałtownych spadków RRmożliwość gwałtownych spadków RR

Ca-blokery + Ca-blokery + -blokery-blokery

możliwość zaburzeń chrono- i dromotropowychmożliwość zaburzeń chrono- i dromotropowych

sympatykolitykisympatykolityki

u ludzi starszych możliwość hipotonii ortostatycznej u ludzi starszych możliwość hipotonii ortostatycznej

-BLOKERY-BLOKERY-BLOKERY-BLOKERY

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: kardioselektywne (Atenolol, Metoprolol)kardioselektywne (Atenolol, Metoprolol) hydrofilne (Atenolol, Nadolol)hydrofilne (Atenolol, Nadolol) z własną aktywnością sympatomimetyczną (ISA) (Oksyprenolol, Pindolol)z własną aktywnością sympatomimetyczną (ISA) (Oksyprenolol, Pindolol) -blokery (Labetalol, Carvedilol)-blokery (Labetalol, Carvedilol) -blokery rozszerzające naczynia (Bizoprolol, Celiprolol)-blokery rozszerzające naczynia (Bizoprolol, Celiprolol)

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: kardioselektywne (Atenolol, Metoprolol)kardioselektywne (Atenolol, Metoprolol) hydrofilne (Atenolol, Nadolol)hydrofilne (Atenolol, Nadolol) z własną aktywnością sympatomimetyczną (ISA) (Oksyprenolol, Pindolol)z własną aktywnością sympatomimetyczną (ISA) (Oksyprenolol, Pindolol) -blokery (Labetalol, Carvedilol)-blokery (Labetalol, Carvedilol) -blokery rozszerzające naczynia (Bizoprolol, Celiprolol)-blokery rozszerzające naczynia (Bizoprolol, Celiprolol)

Mechanizm działania:Mechanizm działania: zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego)zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego) hamowanie wydzielania reninyhamowanie wydzielania reniny działanie anksjolityczne (przeciwlękowe)działanie anksjolityczne (przeciwlękowe) być może blokada presynaptycznych receptorów być może blokada presynaptycznych receptorów

Mechanizm działania:Mechanizm działania: zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego)zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego) hamowanie wydzielania reninyhamowanie wydzielania reniny działanie anksjolityczne (przeciwlękowe)działanie anksjolityczne (przeciwlękowe) być może blokada presynaptycznych receptorów być może blokada presynaptycznych receptorów

-BLOKERY-BLOKERY-BLOKERY-BLOKERYWskazania:Wskazania: leczenie pierwszego rzutuleczenie pierwszego rzutu chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową oraz po ostrych chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową oraz po ostrych

objawach ze strony serca (zawał serca, niestabilna dławica piersiowa)objawach ze strony serca (zawał serca, niestabilna dławica piersiowa) chorzy z nadciśnieniem tętniczym i zwiększonym niepokojem; Atenolol chorzy z nadciśnieniem tętniczym i zwiększonym niepokojem; Atenolol

stosowano w ciąży bez żadnych wyraźnych niekorzystnych działań na stosowano w ciąży bez żadnych wyraźnych niekorzystnych działań na płódpłód

-blokery są nieco mniej skuteczne u chorych z małą aktywnością reni--blokery są nieco mniej skuteczne u chorych z małą aktywnością reni-ny, tj. u chorych starszych i u rasy czarnejny, tj. u chorych starszych i u rasy czarnej

Wskazania:Wskazania: leczenie pierwszego rzutuleczenie pierwszego rzutu chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową oraz po ostrych chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową oraz po ostrych

objawach ze strony serca (zawał serca, niestabilna dławica piersiowa)objawach ze strony serca (zawał serca, niestabilna dławica piersiowa) chorzy z nadciśnieniem tętniczym i zwiększonym niepokojem; Atenolol chorzy z nadciśnieniem tętniczym i zwiększonym niepokojem; Atenolol

stosowano w ciąży bez żadnych wyraźnych niekorzystnych działań na stosowano w ciąży bez żadnych wyraźnych niekorzystnych działań na płódpłód

-blokery są nieco mniej skuteczne u chorych z małą aktywnością reni--blokery są nieco mniej skuteczne u chorych z małą aktywnością reni-ny, tj. u chorych starszych i u rasy czarnejny, tj. u chorych starszych i u rasy czarnej

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z lekami tiazydowymi i antagonistami wapnia (z wyjątkiem Werapamilu)z lekami tiazydowymi i antagonistami wapnia (z wyjątkiem Werapamilu)Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z lekami tiazydowymi i antagonistami wapnia (z wyjątkiem Werapamilu)z lekami tiazydowymi i antagonistami wapnia (z wyjątkiem Werapamilu)

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Dodatkowa zaleta Dodatkowa zaleta -blokerów polega na tym, że wywierają efekt wtórnej-blokerów polega na tym, że wywierają efekt wtórnejprewencji - zapobiegają zgonom i powtórnym zawałom sercaprewencji - zapobiegają zgonom i powtórnym zawałom serca

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Dodatkowa zaleta Dodatkowa zaleta -blokerów polega na tym, że wywierają efekt wtórnej-blokerów polega na tym, że wywierają efekt wtórnejprewencji - zapobiegają zgonom i powtórnym zawałom sercaprewencji - zapobiegają zgonom i powtórnym zawałom serca


Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: astmaastma sennośćsenność depresjadepresja

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: astmaastma sennośćsenność depresjadepresja

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• senność, depresja (zwłaszcza senność, depresja (zwłaszcza -blokery niehydrofilowe)-blokery niehydrofilowe)• niewielkie zwiększenie stężenia lipidówniewielkie zwiększenie stężenia lipidów• zimne ręce i stopy (rzadziej w przypadku zimne ręce i stopy (rzadziej w przypadku -blokerów z ISA) -blokerów z ISA) • kumulacja u chorych z niewydolnością nerek (mniejsza kumulacja u chorych z niewydolnością nerek (mniejsza

wprzypadku wprzypadku -blokerów niehydrofilowych)-blokerów niehydrofilowych)

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• senność, depresja (zwłaszcza senność, depresja (zwłaszcza -blokery niehydrofilowe)-blokery niehydrofilowe)• niewielkie zwiększenie stężenia lipidówniewielkie zwiększenie stężenia lipidów• zimne ręce i stopy (rzadziej w przypadku zimne ręce i stopy (rzadziej w przypadku -blokerów z ISA) -blokerów z ISA) • kumulacja u chorych z niewydolnością nerek (mniejsza kumulacja u chorych z niewydolnością nerek (mniejsza

wprzypadku wprzypadku -blokerów niehydrofilowych)-blokerów niehydrofilowych)

LEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNE

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: tiazydy (Bendroflumetiazyd, Hydrochlorotiazyd)tiazydy (Bendroflumetiazyd, Hydrochlorotiazyd) diuretyki pętlowe (Furosemid)diuretyki pętlowe (Furosemid) leki zatrzymujące ("oszczędzające") potas (Spironolakton, leki zatrzymujące ("oszczędzające") potas (Spironolakton,

Amiloryd, Triamteren)Amiloryd, Triamteren) leki "tiazydopodobne" (Chlortalidon, Indapamid)leki "tiazydopodobne" (Chlortalidon, Indapamid)

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: tiazydy (Bendroflumetiazyd, Hydrochlorotiazyd)tiazydy (Bendroflumetiazyd, Hydrochlorotiazyd) diuretyki pętlowe (Furosemid)diuretyki pętlowe (Furosemid) leki zatrzymujące ("oszczędzające") potas (Spironolakton, leki zatrzymujące ("oszczędzające") potas (Spironolakton,

Amiloryd, Triamteren)Amiloryd, Triamteren) leki "tiazydopodobne" (Chlortalidon, Indapamid)leki "tiazydopodobne" (Chlortalidon, Indapamid)

Mechanizm działania:Mechanizm działania: natriurezanatriureza zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego)zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego) rozszerzenie naczyńrozszerzenie naczyń

Mechanizm działania:Mechanizm działania: natriurezanatriureza zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego)zmniejszenie objętości minutowej (rzutu minutowego) rozszerzenie naczyńrozszerzenie naczyń

LEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNE

Wskazania:Wskazania: leczenie pierwszorzutoweleczenie pierwszorzutowe jako uzupełnienie leczenia innymi lekami (leki tiazydowe, Furosemid) jako uzupełnienie leczenia innymi lekami (leki tiazydowe, Furosemid) nadciśnienie tętnicze w cukrzycy (stosuje się Indapamid) nadciśnienie tętnicze w cukrzycy (stosuje się Indapamid) skuteczne działanie u chorych starszychskuteczne działanie u chorych starszych chorzy z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością sercachorzy z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca pierwotny hiperaldosteronizm (Spironolakton)pierwotny hiperaldosteronizm (Spironolakton)

Wskazania:Wskazania: leczenie pierwszorzutoweleczenie pierwszorzutowe jako uzupełnienie leczenia innymi lekami (leki tiazydowe, Furosemid) jako uzupełnienie leczenia innymi lekami (leki tiazydowe, Furosemid) nadciśnienie tętnicze w cukrzycy (stosuje się Indapamid) nadciśnienie tętnicze w cukrzycy (stosuje się Indapamid) skuteczne działanie u chorych starszychskuteczne działanie u chorych starszych chorzy z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością sercachorzy z nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca pierwotny hiperaldosteronizm (Spironolakton)pierwotny hiperaldosteronizm (Spironolakton)

LeczenieLeczenie skojarzone: skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazyLeczenieLeczenie skojarzone: skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazy

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Większe dawki częściej wywołują działania niepożądane, a niekoniecznie Większe dawki częściej wywołują działania niepożądane, a niekoniecznie powodują dalsze obniżenie ciśnienia krwi, należy więc podawać jak naj-powodują dalsze obniżenie ciśnienia krwi, należy więc podawać jak naj-mniejsze dawki skuteczne.mniejsze dawki skuteczne.

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Większe dawki częściej wywołują działania niepożądane, a niekoniecznie Większe dawki częściej wywołują działania niepożądane, a niekoniecznie powodują dalsze obniżenie ciśnienia krwi, należy więc podawać jak naj-powodują dalsze obniżenie ciśnienia krwi, należy więc podawać jak naj-mniejsze dawki skuteczne.mniejsze dawki skuteczne.

LEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNELEKI MOCZOPĘDNE

PrzeciwwskazaniaPrzeciwwskazania cukrzycacukrzyca hiperlipidemiahiperlipidemia dnadna

PrzeciwwskazaniaPrzeciwwskazania cukrzycacukrzyca hiperlipidemiahiperlipidemia dnadna

Działania Działania niepożądane:niepożądane:• hipokaliemia, hiponatremiahipokaliemia, hiponatremia• zwiększenie stężenia lipidówzwiększenie stężenia lipidów• nietolerancja glukozy nietolerancja glukozy • impotencja erekcyjnaimpotencja erekcyjna

Działania Działania niepożądane:niepożądane:• hipokaliemia, hiponatremiahipokaliemia, hiponatremia• zwiększenie stężenia lipidówzwiększenie stężenia lipidów• nietolerancja glukozy nietolerancja glukozy • impotencja erekcyjnaimpotencja erekcyjna

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: dihydropirydyny (Nifedypina, Nikardypina, Felodypina)dihydropirydyny (Nifedypina, Nikardypina, Felodypina) dihydropirydyny o przedłużonym działaniu (Amlodypina)dihydropirydyny o przedłużonym działaniu (Amlodypina) leki nie należące do dihydropirydyn (Werapamil, Diltiazem)leki nie należące do dihydropirydyn (Werapamil, Diltiazem)

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: dihydropirydyny (Nifedypina, Nikardypina, Felodypina)dihydropirydyny (Nifedypina, Nikardypina, Felodypina) dihydropirydyny o przedłużonym działaniu (Amlodypina)dihydropirydyny o przedłużonym działaniu (Amlodypina) leki nie należące do dihydropirydyn (Werapamil, Diltiazem)leki nie należące do dihydropirydyn (Werapamil, Diltiazem)

ANTAGONIŚCI WAPNIAANTAGONIŚCI WAPNIAANTAGONIŚCI WAPNIAANTAGONIŚCI WAPNIA

Mechanizm działania:Mechanizm działania: blokowanie wolnych kanałów wapniowych w komórkachblokowanie wolnych kanałów wapniowych w komórkach

mięśni gładkich, co zmniejsza napięcie ścian naczyńmięśni gładkich, co zmniejsza napięcie ścian naczyń być może - niewielkie działanie moczopędnebyć może - niewielkie działanie moczopędne

Mechanizm działania:Mechanizm działania: blokowanie wolnych kanałów wapniowych w komórkachblokowanie wolnych kanałów wapniowych w komórkach

mięśni gładkich, co zmniejsza napięcie ścian naczyńmięśni gładkich, co zmniejsza napięcie ścian naczyń być może - niewielkie działanie moczopędnebyć może - niewielkie działanie moczopędne

Wskazania:Wskazania: można stosować w leczeniu pierwszego rzutu bądź gdy inne leki są można stosować w leczeniu pierwszego rzutu bądź gdy inne leki są

przeciwwskazane lub nieskuteczneprzeciwwskazane lub nieskuteczne starsi chorzy z nadciśnieniem tętniczymstarsi chorzy z nadciśnieniem tętniczym chorzy rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczymchorzy rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym chorzy z chorobami naczyń obwodowych (z miażdżycą zarostową) chorzy z chorobami naczyń obwodowych (z miażdżycą zarostową) chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcowąchorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową

Wskazania:Wskazania: można stosować w leczeniu pierwszego rzutu bądź gdy inne leki są można stosować w leczeniu pierwszego rzutu bądź gdy inne leki są

przeciwwskazane lub nieskuteczneprzeciwwskazane lub nieskuteczne starsi chorzy z nadciśnieniem tętniczymstarsi chorzy z nadciśnieniem tętniczym chorzy rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczymchorzy rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym chorzy z chorobami naczyń obwodowych (z miażdżycą zarostową) chorzy z chorobami naczyń obwodowych (z miażdżycą zarostową) chorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcowąchorzy z nadciśnieniem tętniczym i chorobą wieńcową


Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Należy unikać kojarzenia antagonistów wapnia typu werapamilu z Należy unikać kojarzenia antagonistów wapnia typu werapamilu z -blo--blo-kerami, ponieważ może wystąpić hipotonia i bradykardia. kerami, ponieważ może wystąpić hipotonia i bradykardia.

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Należy unikać kojarzenia antagonistów wapnia typu werapamilu z Należy unikać kojarzenia antagonistów wapnia typu werapamilu z -blo--blo-kerami, ponieważ może wystąpić hipotonia i bradykardia. kerami, ponieważ może wystąpić hipotonia i bradykardia.

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazyLeczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazy

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: nie stosować w ciąży ani u kobiet w wieku rozrodczymnie stosować w ciąży ani u kobiet w wieku rozrodczym Werapamil jest przeciwwskazany w niewydolności serca Werapamil jest przeciwwskazany w niewydolności serca

i bloku przedsionkowo - komorowym; nie należy go też i bloku przedsionkowo - komorowym; nie należy go też stosować razem z stosować razem z -blokerem)-blokerem)

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: nie stosować w ciąży ani u kobiet w wieku rozrodczymnie stosować w ciąży ani u kobiet w wieku rozrodczym Werapamil jest przeciwwskazany w niewydolności serca Werapamil jest przeciwwskazany w niewydolności serca

i bloku przedsionkowo - komorowym; nie należy go też i bloku przedsionkowo - komorowym; nie należy go też stosować razem z stosować razem z -blokerem)-blokerem)


Działania niepożądane:Działania niepożądane:• zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy)zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy)• bóle głowybóle głowy• obrzękiobrzęki• niewydolność serca i zaparcie w przypadku Werapamiluniewydolność serca i zaparcie w przypadku Werapamilu• przerost dziąsełprzerost dziąseł

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy)zaczerwienienie skóry (zwłaszcza twarzy)• bóle głowybóle głowy• obrzękiobrzęki• niewydolność serca i zaparcie w przypadku Werapamiluniewydolność serca i zaparcie w przypadku Werapamilu• przerost dziąsełprzerost dziąseł

INHIBITORY KONWERTAZYINHIBITORY KONWERTAZYINHIBITORY KONWERTAZYINHIBITORY KONWERTAZY

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: inhibitory konwertazy zawierające grupę sulfhydrylową (SH) (Kaptopryl) inhibitory konwertazy zawierające grupę sulfhydrylową (SH) (Kaptopryl) proleki (Enalapryl, Kwinapryl, Ramipryl, Cilazapryl, Fozynopryl, Peryndopryl)proleki (Enalapryl, Kwinapryl, Ramipryl, Cilazapryl, Fozynopryl, Peryndopryl) inhibitory konwertazy o przedłużonym działaniu (Enalapryl, Lizynopryl)inhibitory konwertazy o przedłużonym działaniu (Enalapryl, Lizynopryl)

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: inhibitory konwertazy zawierające grupę sulfhydrylową (SH) (Kaptopryl) inhibitory konwertazy zawierające grupę sulfhydrylową (SH) (Kaptopryl) proleki (Enalapryl, Kwinapryl, Ramipryl, Cilazapryl, Fozynopryl, Peryndopryl)proleki (Enalapryl, Kwinapryl, Ramipryl, Cilazapryl, Fozynopryl, Peryndopryl) inhibitory konwertazy o przedłużonym działaniu (Enalapryl, Lizynopryl)inhibitory konwertazy o przedłużonym działaniu (Enalapryl, Lizynopryl)

Mechanizm działaniaMechanizm działania hamowanie wytwarzania angiotensyny II krążącej i nie krążącejhamowanie wytwarzania angiotensyny II krążącej i nie krążącej hamowanie rozkładania bradykininyhamowanie rozkładania bradykininy

Mechanizm działaniaMechanizm działania hamowanie wytwarzania angiotensyny II krążącej i nie krążącejhamowanie wytwarzania angiotensyny II krążącej i nie krążącej hamowanie rozkładania bradykininyhamowanie rozkładania bradykininy

Wskazania:Wskazania: nadciśnienie tętnicze pierwotne - we wszystkich okresachnadciśnienie tętnicze pierwotne - we wszystkich okresach można stosować w leczeniu pierwszego rzutu lub gdy inne można stosować w leczeniu pierwszego rzutu lub gdy inne

leki są przeciwwskazane albo nieskuteczneleki są przeciwwskazane albo nieskuteczne nadciśnienie tętnicze z niewydolnością sercanadciśnienie tętnicze z niewydolnością serca cukrzycacukrzyca

Wskazania:Wskazania: nadciśnienie tętnicze pierwotne - we wszystkich okresachnadciśnienie tętnicze pierwotne - we wszystkich okresach można stosować w leczeniu pierwszego rzutu lub gdy inne można stosować w leczeniu pierwszego rzutu lub gdy inne

leki są przeciwwskazane albo nieskuteczneleki są przeciwwskazane albo nieskuteczne nadciśnienie tętnicze z niewydolnością sercanadciśnienie tętnicze z niewydolnością serca cukrzycacukrzyca


Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:• Inhibitory konwertazy są najlepiej tolerowanymi lekami hipotensyjnymi.Inhibitory konwertazy są najlepiej tolerowanymi lekami hipotensyjnymi.• Przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami konwertazy lek moczopędnyPrzed rozpoczęciem leczenia inhibitorami konwertazy lek moczopędny

należy odstawić lub zmniejszyć jego dawkę.należy odstawić lub zmniejszyć jego dawkę.• Proleki wymagają uczynnienia w wątrobie i dlatego później rozpoczynająProleki wymagają uczynnienia w wątrobie i dlatego później rozpoczynają

działanie niż inhibitory konwertazy z SH.działanie niż inhibitory konwertazy z SH.

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:• Inhibitory konwertazy są najlepiej tolerowanymi lekami hipotensyjnymi.Inhibitory konwertazy są najlepiej tolerowanymi lekami hipotensyjnymi.• Przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami konwertazy lek moczopędnyPrzed rozpoczęciem leczenia inhibitorami konwertazy lek moczopędny

należy odstawić lub zmniejszyć jego dawkę.należy odstawić lub zmniejszyć jego dawkę.• Proleki wymagają uczynnienia w wątrobie i dlatego później rozpoczynająProleki wymagają uczynnienia w wątrobie i dlatego później rozpoczynają

działanie niż inhibitory konwertazy z SH.działanie niż inhibitory konwertazy z SH.

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z antagonistami wapnia i lekami moczopędnymiz antagonistami wapnia i lekami moczopędnymiLeczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z antagonistami wapnia i lekami moczopędnymiz antagonistami wapnia i lekami moczopędnymi

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: ciąża, pacjentki w wieku rozrodczymciąża, pacjentki w wieku rozrodczym porfiriaporfiria w zwężeniu tętnicy nerkowej i w niewydolności nerek w zwężeniu tętnicy nerkowej i w niewydolności nerek

zaleca się zachowanie największej ostrożnościzaleca się zachowanie największej ostrożności

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: ciąża, pacjentki w wieku rozrodczymciąża, pacjentki w wieku rozrodczym porfiriaporfiria w zwężeniu tętnicy nerkowej i w niewydolności nerek w zwężeniu tętnicy nerkowej i w niewydolności nerek

zaleca się zachowanie największej ostrożnościzaleca się zachowanie największej ostrożności


Działania niepożądane:Działania niepożądane:• suchy kaszelsuchy kaszel• obrzęk naczynioruchowyobrzęk naczynioruchowy• pogorszenie czynności nerek u chorych ze zwężeniem pogorszenie czynności nerek u chorych ze zwężeniem

tętnicy nerkowej tętnicy nerkowej • hipotoniahipotonia

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• suchy kaszelsuchy kaszel• obrzęk naczynioruchowyobrzęk naczynioruchowy• pogorszenie czynności nerek u chorych ze zwężeniem pogorszenie czynności nerek u chorych ze zwężeniem

tętnicy nerkowej tętnicy nerkowej • hipotoniahipotonia


Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: o krótkim działaniu (Prazosyna)o krótkim działaniu (Prazosyna) o przedłużonym działaniu (Doksazosyna, Terazosyna)o przedłużonym działaniu (Doksazosyna, Terazosyna)

Stosowane grupy leków:Stosowane grupy leków: o krótkim działaniu (Prazosyna)o krótkim działaniu (Prazosyna) o przedłużonym działaniu (Doksazosyna, Terazosyna)o przedłużonym działaniu (Doksazosyna, Terazosyna)

Mechanizm działania:Mechanizm działania:blokowanie postsynaptycznych receptorów blokowanie postsynaptycznych receptorów -adrenergicznych, -adrenergicznych, co prowadzi do rozszerzenia naczyńco prowadzi do rozszerzenia naczyń

Mechanizm działania:Mechanizm działania:blokowanie postsynaptycznych receptorów blokowanie postsynaptycznych receptorów -adrenergicznych, -adrenergicznych, co prowadzi do rozszerzenia naczyńco prowadzi do rozszerzenia naczyń

Wskazania:Wskazania: można stosować w leczeniu pierwszorzutowym lub gdy inne leki są można stosować w leczeniu pierwszorzutowym lub gdy inne leki są

przeciwwskazane lub nieskuteczneprzeciwwskazane lub nieskuteczne nadciśnienie tętnicze z hiperlipidemiąnadciśnienie tętnicze z hiperlipidemią nadciśnienie tętnicze z przerostem sterczanadciśnienie tętnicze z przerostem stercza

Wskazania:Wskazania: można stosować w leczeniu pierwszorzutowym lub gdy inne leki są można stosować w leczeniu pierwszorzutowym lub gdy inne leki są

przeciwwskazane lub nieskuteczneprzeciwwskazane lub nieskuteczne nadciśnienie tętnicze z hiperlipidemiąnadciśnienie tętnicze z hiperlipidemią nadciśnienie tętnicze z przerostem sterczanadciśnienie tętnicze z przerostem stercza


Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:-blokery mają tą dodatkową zaletę, że nie powodują potencjalnie szkod--blokery mają tą dodatkową zaletę, że nie powodują potencjalnie szkod-liwych efektów metabolicznych, np. zwiększenia stężenia lipidówliwych efektów metabolicznych, np. zwiększenia stężenia lipidów

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:-blokery mają tą dodatkową zaletę, że nie powodują potencjalnie szkod--blokery mają tą dodatkową zaletę, że nie powodują potencjalnie szkod-liwych efektów metabolicznych, np. zwiększenia stężenia lipidówliwych efektów metabolicznych, np. zwiększenia stężenia lipidów

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazyLeczenie skojarzone:Leczenie skojarzone:z z -blokerami i inhibitorami konwertazy-blokerami i inhibitorami konwertazy

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania:nie ma szczególnych przeciwwskazańnie ma szczególnych przeciwwskazańPrzeciwwskazania:Przeciwwskazania:nie ma szczególnych przeciwwskazańnie ma szczególnych przeciwwskazań


Działania niepożądane:Działania niepożądane:• hipotonia po pierwszej dawce (Prazosyna)hipotonia po pierwszej dawce (Prazosyna)• zawroty głowyzawroty głowy• osłabienie (męczliwość)osłabienie (męczliwość)

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• hipotonia po pierwszej dawce (Prazosyna)hipotonia po pierwszej dawce (Prazosyna)• zawroty głowyzawroty głowy• osłabienie (męczliwość)osłabienie (męczliwość)

LEKI O DZIAŁANIU OŚRODKOWYMLEKI O DZIAŁANIU OŚRODKOWYMLEKI O DZIAŁANIU OŚRODKOWYMLEKI O DZIAŁANIU OŚRODKOWYM

Stosowane leki:Stosowane leki: Metylodopa Metylodopa KlonidynaKlonidyna

Stosowane leki:Stosowane leki: Metylodopa Metylodopa KlonidynaKlonidyna

Mechanizm działania:Mechanizm działania: blokowanie ośrodkowych receptorów blokowanie ośrodkowych receptorów -adrenergicznych -adrenergicznych hamowanie czynności układu współczulnegohamowanie czynności układu współczulnego

Mechanizm działania:Mechanizm działania: blokowanie ośrodkowych receptorów blokowanie ośrodkowych receptorów -adrenergicznych -adrenergicznych hamowanie czynności układu współczulnegohamowanie czynności układu współczulnego

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:nagłe odstawienie Klonidyny powoduje nadmierny, odruchowy nagłe odstawienie Klonidyny powoduje nadmierny, odruchowy wzrost ciśnienia krwiwzrost ciśnienia krwi

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:nagłe odstawienie Klonidyny powoduje nadmierny, odruchowy nagłe odstawienie Klonidyny powoduje nadmierny, odruchowy wzrost ciśnienia krwiwzrost ciśnienia krwi


Wskazania w nadciśnieniu tętniczym:Wskazania w nadciśnieniu tętniczym: dziś - rzadko stosowanedziś - rzadko stosowane ciążaciąża astmaastma gdy wszystkie inne leki zawiodłygdy wszystkie inne leki zawiodły

Wskazania w nadciśnieniu tętniczym:Wskazania w nadciśnieniu tętniczym: dziś - rzadko stosowanedziś - rzadko stosowane ciążaciąża astmaastma gdy wszystkie inne leki zawiodłygdy wszystkie inne leki zawiodły

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: można stosować w małych dawkach z każdą inną grupą lekówmożna stosować w małych dawkach z każdą inną grupą lekówLeczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: można stosować w małych dawkach z każdą inną grupą lekówmożna stosować w małych dawkach z każdą inną grupą leków

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• nadmierne uspokojenie, depresja, skłonności i próby nadmierne uspokojenie, depresja, skłonności i próby

samobójcze (można je maksymalnie ograniczyć stosując samobójcze (można je maksymalnie ograniczyć stosując możliwie najmniejsze dawki) możliwie najmniejsze dawki)

• niedokrwistość autoimmunohemolitycznaniedokrwistość autoimmunohemolityczna• suchość w ustachsuchość w ustach

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• nadmierne uspokojenie, depresja, skłonności i próby nadmierne uspokojenie, depresja, skłonności i próby

samobójcze (można je maksymalnie ograniczyć stosując samobójcze (można je maksymalnie ograniczyć stosując możliwie najmniejsze dawki) możliwie najmniejsze dawki)

• niedokrwistość autoimmunohemolitycznaniedokrwistość autoimmunohemolityczna• suchość w ustachsuchość w ustach


Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: depresja depresja porfiriaporfiria

Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: depresja depresja porfiriaporfiria

LEKI ROZSZERZAJĄCE TĘTNICZKI LEKI ROZSZERZAJĄCE TĘTNICZKI O DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIMO DZIAŁANIU BEZPOŚREDNIM


Stosowane leki:Stosowane leki: Hydralazyna (Dihydralazyna) Hydralazyna (Dihydralazyna) MinoksydylMinoksydyl

Stosowane leki:Stosowane leki: Hydralazyna (Dihydralazyna) Hydralazyna (Dihydralazyna) MinoksydylMinoksydyl

Mechanizm działania:Mechanizm działania:bezpośrednie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie naczyńbezpośrednie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie naczyńMechanizm działania:Mechanizm działania:bezpośrednie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie naczyńbezpośrednie działanie rozkurczające na mięśnie gładkie naczyń

Wskazania:Wskazania: można nieraz stosować w skojarzeniu z innymi lekami, rzadkomożna nieraz stosować w skojarzeniu z innymi lekami, rzadko

samodzielniesamodzielnie nadciśnienie tętnicze w ciąży ([Di]Hydralazyna - ostrożnie)nadciśnienie tętnicze w ciąży ([Di]Hydralazyna - ostrożnie)

Wskazania:Wskazania: można nieraz stosować w skojarzeniu z innymi lekami, rzadkomożna nieraz stosować w skojarzeniu z innymi lekami, rzadko

samodzielniesamodzielnie nadciśnienie tętnicze w ciąży ([Di]Hydralazyna - ostrożnie)nadciśnienie tętnicze w ciąży ([Di]Hydralazyna - ostrożnie)



Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Objawy niepożądane można maksymalnie ograniczyć przepisującObjawy niepożądane można maksymalnie ograniczyć przepisującrównocześnie leki moczopędne i równocześnie leki moczopędne i -blokery.-blokery.

Informacja użyteczna klinicznie:Informacja użyteczna klinicznie:Objawy niepożądane można maksymalnie ograniczyć przepisującObjawy niepożądane można maksymalnie ograniczyć przepisującrównocześnie leki moczopędne i równocześnie leki moczopędne i -blokery.-blokery.

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: Można stosować jako leki trzeciego rzutu, dołączone do Można stosować jako leki trzeciego rzutu, dołączone do -blokerów -blokerów i leku moczopędnego (zwykle Furosemidu)i leku moczopędnego (zwykle Furosemidu)

Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: Można stosować jako leki trzeciego rzutu, dołączone do Można stosować jako leki trzeciego rzutu, dołączone do -blokerów -blokerów i leku moczopędnego (zwykle Furosemidu)i leku moczopędnego (zwykle Furosemidu)

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• tachykardiatachykardia• bóle głowybóle głowy• hirsutyzm (nadmierny porost włosów) (Minoksydyl)hirsutyzm (nadmierny porost włosów) (Minoksydyl)• zatrzymanie płynówzatrzymanie płynów• zespół rzekomotoczniowy (Dihydralazyna)zespół rzekomotoczniowy (Dihydralazyna)

Działania niepożądane:Działania niepożądane:• tachykardiatachykardia• bóle głowybóle głowy• hirsutyzm (nadmierny porost włosów) (Minoksydyl)hirsutyzm (nadmierny porost włosów) (Minoksydyl)• zatrzymanie płynówzatrzymanie płynów• zespół rzekomotoczniowy (Dihydralazyna)zespół rzekomotoczniowy (Dihydralazyna)



Przeciwwskazania:Przeciwwskazania: porfiriaporfiriaPrzeciwwskazania:Przeciwwskazania: porfiriaporfiria

Załamek R w V5 lub V6 > 25 mmZałamek R w V5 lub V6 > 25 mm

Załamek S w V1 lub V2 > 25 mmZałamek S w V1 lub V2 > 25 mm

R (V5 lub V6) + S (V1 lub V2) > 35 mmR (V5 lub V6) + S (V1 lub V2) > 35 mm




Przerost lewej komory Przerost lewej komory







Obniżenie STObniżenie ST

Odwrócenie TOdwrócenie T

(P mitrale)(P mitrale)

Obniżenie STObniżenie ST

Odwrócenie TOdwrócenie T

(P mitrale)(P mitrale)

Cechy przeciążenia Cechy przeciążenia

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

Documents

Transcript of NADCIŚNIENIE TĘTNICZE