Post on 21-Oct-2014
description
Wyniki badań. Edycja 2011
2 Wyniki badań. Edycja 2011
Spis treści
Słowo wstępu
Wprowadzenie
Najważniejsze wnioski
Metodologia badania
Szczegółowe wyniki badania
Zarządzanie ryzykiem
Organizacja systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem
Czynności kontrolne
Monitorowanie i ocena systemu
3
5
7
8
9
9
10
12
16
Wyniki badań. Edycja 2011 3
Maciej Richter
Partner Zarządzający
Grant Thornton Frąckowiak
4 Wyniki badań. Edycja 2011
Wyniki badań. Edycja 2011 5
Anatol Skitek
Menedżer Grant Thornton Frąckowiak
6 Wyniki badań. Edycja 2011
Wyniki badań. Edycja 2011 7
Najważniejsze wnioski z tegorocznej edycji badania to:
1 Poprawa sytuacji gospodarczej na polskim rynku
uśpiła czujność spółek giełdowych, które w znacznym stopniu odłożyły w czasie lub zrezygnowały z wdrażania systemowych mechanizmów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem.
2 Większość spółek giełdowych podchodzi do kwestii kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w sposób mało sformalizowany, świadczy o tym utrzymujący się od 2008 roku, bardzo niski odsetek spółek wspominających o konkretnych regulacjach w tym obszarze.
3 Od pierwszej edycji naszego badania dostrzegalna
jest tendencja koncentracji spółek na kontrolach zwrotnych (następczych), dostarczających informacji na temat zakończonych już czynności. O ile sam fakt występowania takiej kontroli należy ocenić pozytywie, ponieważ jest to zdecydowanie obowiązkowy element SKW, o tyle spadek popularności, w porównaniu z poprzednim rokiem, kontroli bieżących (tzw. kontroli „u podstaw”) należy zdecydowanie ocenić negatywnie, ponieważ niepotrzebnie zwiększa to ryzyko wystąpienia błędów i konieczności ponownej realizacji procesu.
4 Pozytywna opinia biegłego rewidenta daje racjonalne zapewnienie o rzetelności i wiarygodności sprawozdania finansowego, spółki jednak nie powinny traktować tej czynności jako głównego elementu systemu kontroli wewnętrznej (co zadeklarowało ponad 17% spółek), szczególnie w przypadku kiedy audytor zewnętrzny nie dokonuje oceny skuteczności systemu kontroli wewnętrznej w procesie przygotowania sprawozdania finansowego. Należy podkreślić, iż takie podejście pojawia się od początku naszych badań.
5 Cykliczna ocena jest podstawią skuteczności. Dlatego też okresowe monitorowanie efektowności funkcjonowania systemu kontroli i zarządzania ryzykiem jest jednym z najważniejszych elementów systemu, dodatkowo jego coroczna ocena to
obowiązkowy element SKW w świetle wytycznych Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW. W praktyce tak się jednak nie dzieje, liczba spółek deklarujących dokonywanie takiej oceny spadła z i tak niewysokiego poziomu 20% w ubiegłym roku, do 15% w obecnym. Czy zatem systemy, które nie są na bieżąco udoskonalana mogą być skuteczne w dłuższym okresie?
8 Wyniki badań. Edycja 2011
Zarządzanie ryzykiem:
- cele kontroli wewnętrznej i potencjalne ryzyka w procesie
Organizacja SKW i ZR w odniesieniu do procesu
sporządzania sprawozdań finansowych:
- nadzór nad systemem kontroli wewnętrznej oraz odpowiedzialność za realizację zadań
- zaangażowanie rady nadzorczej
Czynności Kontrolne:
- obowiązujące dokumenty (procedury) - realizowane czynności kontrolne
- systemy informatyczne w kontroli wewnętrznej
Monitorowanie i ocena skuteczności systemu:
- audyt wewnętrzny
- badanie sprawozdań finansowych
- ocena skuteczności systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem
Ocena systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania
ryzykiem w procesie sporządzania sprawozdania
Wyniki badań. Edycja 2011 9
Cele kontroli wewnętrznej i potencjalne
ryzyka w procesie sporządzania SF
Zarządzanie ryzykiem
Cele kontroli wewnętrznej i potencjalne ryzyka w procesie sporządzania SF
Elementy zarządzania ryzykiem łącznie
Opisano cele systemu
kontroli wewnętrznej (w SF)
Opisano/wskazano
narzędzia zarządzania ryzykiem w innych
procesach
Opisano sposób identyfikacji /
narzędzia zarządzania ryzykiem w procesie
tworzenia SF
Opisano / wskazano
główne ryzyka KW w SF
32%
24%
6%4%
6%
38%
23%
5%8%
13%
47%
32%
10%12%
16%
42%
35%
4% 6% 6%
0%
20%
40%
60%
2008 2009 2010 2011
10 Wyniki badań. Edycja 2011
Nadzór nad systemem kontroli wewnętrznej
oraz odpowiedzialność za realizację zadań
Organizacja systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem
26%
1%
42%
3%
42%
3%1%
7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Zarząd Rada Nazdorcza / Komitet Audytu
Nadzór nad systemami kontroli wewnętrznej
2008 2009 2010 2011
4%
10% 9% 11%12%16%
4% 4%
16% 15%11%
8%8%11%
50%
6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Kontrola instytucjonalna
(komórka KW / IA) Kontrola funkcjonalna
(wszyscy pracownicy)
Zarząd Inne komórki
Odpowiedzialność za realizację zadań kontroli wewnętrznej
2008 2009 2010 2011
Wyniki badań. Edycja 2011 11
Zaangażowanie Rady Nadzorczej
30%
13%
16%
6%
2%
36%
13%
17%
4%2%
43%
21%19%
7%
1%
45%
26%
30%
7%
1%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Wybór audytora przez RN -nadzór nad zapewnieniem
niezależności
Komitet audytu Ocena sprawozdań finansowych
Ocena skuteczności systemu kontroli
wewnętrznej
Wydawanie zgody na
istotne transakcje / zaciąganie zobowiązań
Zaangażowanie Rady Nadzorczej
2008 2009 2010 2011
12 Wyniki badań. Edycja 2011
Czynności kontrolne
Obowiązujące dokumenty (procedury)
Obowiązujące dokumenty (procedury)
Polityka rachunkowości
Procedury wewnętrzne (ogólnie)
Regulamin organizacyjny
Regulamin Ochrony i Obiegu Informacji Poufnych
Instrukcja inwentaryzacyjna
Regulamin kontroli wewnętrznej
Procedura zarządzania ryzykiem
Kodeks etyczny
2011
47%
17%
15%
7%
6%
5%
2%
1%
2010
49%
19%
15%
7%
9%
4%
5%
1%
2009
44%
15%
7%
5%
8%
4%
3%
0%
Zmiana
2011-
2010
-2%
-2%
0%
0%
-3%
1%
-3%
0%
Zmiana
2011 -
2008
5%
-2%
0%
1%
0%
0%
0%
1%
2008
42%
19%
15%
6%
6%
5%
2%
0%
13 Wyniki badań. Edycja 2011
Realizowane czynności kontrolne
Realizowane czynności kontrolne
Okresowa weryfikacja raportów finansowych przez Kierownictwo
Podział obowiązków pracowników
Tworzenie i weryfikacja planów
Śledzenie zmian w prawie
Sformalizowany tryb przygotowania sprawozdania finansowego
Sformalizowany obieg dokumentów
Akceptacja transakcji /dokumentów źródłowych
Dokonywanie istotnych szacunków przez strony trzecie
Nadzór nad pracami księgowości (również w grupie)
Weryfikacja zgodności danych
2011
44%
28%
24%
20%
11%
11%
5%
5%
5%
3%
2009 2008 2010
54%
17%
22%
12%
29%
12%
15%
2%
6%
15%
44%
23%
13%
13%
17%
11%
12%
3%
6%
10%
53%
20%
19%
13%
6%
12%
5%
4%
2%
5%
Zmiana
2011 -
2010
Zmiana
2011 -
2008
-9%
11%
2%
8%
-18%
1%
-10%
3%
-1%
-12%
-9 %
8%
5%
7%
5%
-1%
0%
1%
3%
-2%
Wyniki badań. Edycja 2011 14
15 Wyniki badań. Edycja 2011
Systemy informatyczne
37%
15%
5%
40%
19%
4%
44%
21%
6%
50%
20%
5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Elektroniczny FK / system ERP Ograniczenia / kontrola dostępu do systemu
Ochrona / archiwizacja ksiąg rachunkowych
Systemy informatyczne w kontroli wewnętrznej
2008 2009 2010 2011
Wyniki badań. Edycja 2011 16
Monitorowanie i ocena systemu
Audyt wewnętrzny
12%
6% 5%
11%
8%
4%
12%
7%
1%
14%
7%
5%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
Audyt wewnętrzny Opis działania audytu wewnętrznego (plany, zadania)
ISO
Audyt wewnętrzny
2008 2009 2010 2011
17 Wyniki badań. Edycja 2011
Badanie sprawozdań finansowych
76%
15%
5%
72%
12%
2%
76%
18%
4%
84%
17%
4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Badania, przeglądy sprawozdań finansowych przez audytora zewnętrznego
Renomowany audytor zewnętrzny Potwierdzenie skuteczności w postaci opinii biegłego
Badanie sprawozdań finansowych
2008 2009 2010 2011
Wyniki badań. Edycja 2011 18
Oceny skuteczności funkcjonowania systemu kontroli i
zarządzania ryzykiem dokonywane są przez:
- Komórkę Audytu Wewnętrznego - 5% (spadek o 3 pp)
- Radę Nadzorczą - 7% (ten sam poziom)
- Zarząd - 5% (wzrost o 2 pp)
Sposób potwierdzenia skuteczności systemu
kontroli wewnętrznej
19 Wyniki badań. Edycja 2011
Anatol Skitek
Menedżer T +48 661 538 546
E skitek.anatol@gtfr.pl
Dane kontaktowe
Agnieszka Kostrzycka
Konsultant
T 661 538 570
E kostrzycka.agnieszka@gtfr.pl
www.gtfr.pl
Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. pl. Wiosny Ludów 2, 61-831 Poznań
NIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100
Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu
VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS 369868