prof. nadzw. dr hab. Kazimierz W. Frieske Dyrektor Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Prof. Kazimierz W. Frieske Director of the Institute of Labour and Social Studies

prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik Projektu , Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Prof. Gertruda Uścińska Project Manager, Institute of Labour and Social Studies

prof. dr hab.

Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji

Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation

Rasa Noreikytë-Ustinavičienë Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”

Rasa Noreikytë-Ustinavičienë Valakupiai Rehabilitation Centre

METODINIS PROFESINĖS REABILITACIJOS CENTRAS

VOCATIONAL REHABILITATION IN

VALAKUPIAI REHABILITATION CENTRE.

SERVICES AND ACHIEVEMENTS

Rasa Noreikyte-Ustinaviciene

Valakupiai Rehabilitation Centre

MISSION

To provide, constantly improve and develop medical, vocational and social rehabilitation services for persons with disabilities within organization and nationwide seeking their full and equal participation in public life, integration into society and better quality of life.

Services

Vocational rehabilitation

Activities of EQUASS

LLH

Practical driving

asessment and driving

school

Methodical activities

Social day care service

Medical rehabilitation

LOCATIONS AND CAPACITIES in 2013

VILNIUS

50 places in patient

50 places out patient

KAUNAS

50 places out patient

Up to 150 persons at the time

LOCATIONS AND CAPACITIES in 2014

VILNIUS

50 places in patient

50 places out patient

KAUNAS

50 places in patient

65 places out patient

More then 200

persons at the time

VRC RESOURCES IN VILNIUS AND KAUNAS

• Approx. 120 employees

• Approx. 20 % of staff are people with disabilities

Staff:

• Working directly with clients;

• Working in administrative, maintenance, methodical and project sectors

STAFF, WORKING DIRECTLY WITH CLIENTS

• Physical medicine and rehabilitation doctors

• Psysiotherapists

• Occupational therapists

• Speech therapists

• Psychologists

• Social workers

• Vocational trainers and their assistants

• Case managers

• Employment managers

• Nurses and their assistants

• Masseurs

Restoring or developing of the individual's

working capacity, professional competence and

ability to participate in the labour market by

educative, social, psychological, rehabilitation

and other means.

VOCATIONAL REHABILITATION DEFINITION

VOCATIONAL REHABILITATION TARGET GROUP

• Persons of working age with

physical, sensor, mental and

intelectual disabilities

• 0-45% capacity for work

• After the Assessment of the

Need for Vocational

Rehabilitation Services.

REFERING TO

VOCATIONAL REHABILITATION SERVICES

Vocational

rehabilitation

provider

Labour

Exchange

Disability And

Working

Capacity

Assessment

Office

(DWCAO)

Disability And

Working

Capacity

Assessment

Office

(DWCAO)

LEGAL BACKGROUND

• The Law on Social Integration of the Disabled and

relevant bylaws

• Strategy for the Development of Vocational

Rehabilitation Services 2007–2012

• Orders of the Minister of Social Security and Labour

regulating financing and provision of vocational

rehabilitation services.

• Selection the vocational rehabilitation providers – public

procurement procedures.

VOCATIONAL REHABILITATION PROGRAM

ASSESSMENT OF VOCATIONAL SKILLS

Assessment of vocational skills

Assessment of psychosocial skills

Assessment of physical capacities

Assessment of workplace requirements

Comparison of vocational skills with workplace

requirements

Individual vocational rehabilitation program

VOCATIONAL GUIDANCE AND COUNSELLING

Vocational guidance and counselling

Information on planning a vocational career

Analyzis of personal characteristics

Making career plan

Consultancy on opportunities for learning

and working

Promotion of motivation

RESTORATION AND/OR DEVELOPMENT OF NEW

VOCATIONAL SKILLS

Restoration and/or development of new vocational skills

Rehabilitation means

Social means

Psychological means

Work simulation

Vocational training

ASSISTANCE IN A JOB SEARCH

Assistance in a job search

Personal counselling on the labour market situation

Counselling on workplace adjustment

Development of job-search skills

Workplace search services

VOCATIONAL TRAINING PROGRAMMES

Bussiness and administration

• Office administrator;

• Business organizator;

• Cashier;

• Reception staff;

• Accountant

Handicrafts

• Fine wood products manufacturer;

• Leather goods manufacturer;

• Jewelery

IT

• Website creator;

• PC based user;

• Advertising on the Internet;

• Web administrator;

• Advertising layout;

• Computer engineer.

25 vocational training programmes

VOCATIONAL TRAINING PROGRAMMES

Catering

• Cook

• Assistant of cook;

Clothing and Textiles

• Sewer – fitter of individual clothes;

Construction and woodwork

• Carpenter;

FINANCING OF SERVICES

The person receives free of charge:

• Vocational rehabilitation services

• Accommodation

• Transport

• Meals

• The person receives vocational rehabilitation allowance,

but no longer than 180 calendar days.

MEASUREMENT OF RESULTS

The main indicators to measure the effectiveness of

vocational rehabilitation are:

• The person’s attendance of vocational rehabilitation

services;

• The person’s employment after the vocational

rehabilitation programme.

Meassurement at Valakupiai Rehabilitation Centre:

• Satisfaction of service users

• Interview with employers

• Benchmarking on key indicators of vocational

rehabilitation with other service providers

EMPLOYMENT OF SERVICE USERS (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

28

52 52.4

34

52.7

70 72

Pe

rce

nta

ge

Year

SATISFACTION OF SERVICE USERS

80% 80.80%

90.20%

96% 96.50% 96.60% 97.00%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Level of clients satisfaction

QUALITY MANAGEMENT

• Quality Management System is under constant development and is in compliance with LST EN ISO 9001:2008 standard requirements.

• VRC is certified European Quality in Social Services mark - EQUASS Excellence.

CORE SERVICE DELIVERY PRINCIPLES

Rights

Person centred

Comprehensiveness

Partnership

Participation Result orientation

Ethics

Leadership

Continuous

improvement

Sta

ff / pro

fessio

nals

METHODOLOGICAL ACTIVITIES

• Elaborated and pilot tested methodologies of vocational

rehabilitation services for people with vision, hearing disabilities,

psychiatric illness, intellectual disorders and physical movement

disabilities.

• Elaboration of Standards of Vocational Rehabilitation Services’

Provision and Vocational Rehabilitation Services’ Quality

Assessment System.

• Selected and operating organizations responsible for carrying out

vocational rehabilitation methodical activities, such as development

of methodological material, development of the competencies of

vocational rehabilitation specialists carrying out researches, sharing

good practice and etc.

• Elaborated requirements for the vocational rehabilitation specialists.

CURRENTLY RUNNING PROJECTS

„We are Able to Work 2020“

Main activities:

Review on Europe 2020 strategy

Psychometric tests

Workshop on personal branding, self-promotion, and

video curricula

Video curricula

International exchange

Partners: Italy, Greece, Spain, Lithuania

Project duration: 30.04.2014-2013

https://www.facebook.com/WeAreAbleToWork2020Able20

CURRENTLY RUNNING PROJECTS

„INOVATELL- INOVAtive Touchless

tEchnologies in Lifelong Learning for

people with severe disabilities “

Project aims to transfer an innovative touchless assistive

technology for life long learning of people with severe

disabilities. This transfer will integrate technological know-

how with in-depth understanding of learning needs for

people with disabilities with the help of specialized

software using touchless hand or head movement instead

of hands without touching mouse or keyboard.

Partners: Lithuania, Slovenia, Portugal.

INTERNATIONAL ACTIVITIES

• Partnerships Membership

CONTACTS: VALAKUPIAI REHABILITATION CENTRE

VAIDILUTĖS ST. 69, VILNIUS LT-10100.

TEL. +370 5 2477543

E-MAIL: INFO@REABILITACIJA.LT

WWW.REABILITACIJA.LT/EN

THANK YOU FOR YOUR

ATTENTION!

Kamil Kamiński Pro mente Steiermark

Przekrój oferty i zachęta do dyskusji

Cele

Uzyskanie miejsca pracy

Zabezpieczenie miejsca pracy

Grupa docelowa

Osoby z problemami psychicznymi, albo z doświadczeniami psychiatrycznymi

Czas trwania/wiek/finansowanie

12 miesięcy/osoby od 16 roku życia/ Urząd Pracy

Właściwości projektu

stworzenie perspektyw (zawodowych)

praktyczne sprawdzenie poprzez różnorodne praktyki (możliwość zatrudnienia)

pośrednictwo z pracodawcami w kwestii możliwości finansowania

wsparcie przy utrzymaniu miejsca pracy

rozwój warunków pracy

Cele

Integracja uczestników na rynku pracy

Wprowadzenie osób na rynek pracy poprzez stopniowe zatrudnienie

Pośrednictwo osób na pierwszy albo drugi rynek pracy

Zatrudnienie w wymiarze przynajmniej 3 godzin w tygodniu

Grupa docelowa

uczestnicy projektu ARIS, przede wszystkim beneficjenci pomocy społecznej

Czas trwania/finansowanie

od 2 do 6 miesięcy/Urząd Pracy, ESF

Właściwości projektu

Radzenie sobie z zatrudnieniem

wykonywanie realnych zadań

mobilizacja własnych sił roboczych przy wsparciu osób trzecich

Cele

Uzyskiwanie informacji o (własnej) zdolności do pracy i kompetencjach zawodowych

Wzmocnienie zawodowych kompetencji i zdolności

Stworzenie zdolności planowania zawodowych perspektyw

Grupa docelowa

Klienci Urzędu Pracy powyżej 15 roku życia

Czas trwania/finansowanie

1 miesiąc/Urząd Pracy

Właściwości projektu

diagnostyka kliniczna, wydajności i psychologiczna

ocena zdolności zawodowych

ocena zainteresowanie zawodowego - tworzenie perspektyw

zatrudnienie w jednym z projektów rehabilitacji zawodowej pro mente

Cele

Uzyskiwanie informacji o (własnej) zdolności do pracy i kompetencjach zawodowych

Stworzenie świadomości zawodowych kompetencji i zdolności

Pokazanie możliwości dalszych zawodowych perspektyw

Stworzenie podstaw do zawodowej samooceny

Grupa docelowa

osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych

minimalny wiek to 17 lat

Właściwości projektu

badanie historii

Diagnostyka i obserwacja

trening w miejscu pracy

Czas trwania/finansowanie

1 miesiąc/Land

Cele

Ocena i poprawa zdolności zawodowych

Sprawdzenie zdolności zawodowych w znaczeniu możliwości zatrudnienia na pierwszym/wolnym rynku pracy

Stworzenie zawodowych perspektyw

Grupa docelowa

osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych

minimalny wiek to 16 lat

Czas trwania/finansowanie

3 miesiące/Urząd Pracy

Właściwości projektu

badanie historii zawodowej

Diagnostyka i obserwacja

trening w miejscu pracy

Cele

Reintegracja na rynku pracy (pośrednictwo do Centrum Treningu Zawodowego, miejsce pracy chronionej albo na pierwszy rynek pracy)

Trening i rozwój indywidualnych zdolności i kompetencji

Stabilizacja psychiczna

Grupa docelowa

Osoby z problemami natury psychicznej, psychospołecznej lub psychiatrycznej

Czas trwania/wiek/finansowanie

18 miesięcy (6 faz) / osoby od 16 roku życia/Urząd Pracy, Land

Właściwości projektu

łatwa/lekka oferta rehabilitacji zawodowej

praktyczna, zbliżona do rynkowej działalność

trening zawodowych i społecznych kompetencji (komunikacja, struktury, zasady itd.)

Pośrednictwo wiedzy z zakresu dziedzin o zdrowiu

Diagnostyka psychologiczna

Cele

Projekt rehabilitacji zawodowej według § 300 ASVG

Stabilizacja psychiczna

Pośrednictwo na pierwszy rynek pracy

Grupa docelowa

osoby z problemami psychicznymi lub po pobytach w szpitalach psychiatrycznych

Czas trwania/wiek/finansowanie

12 miesięcy / 16 do 60 lat / Urząd Pracy, Land, PVA – ZUS

Właściwości projektu

trudniejsza oferta rehabilitacji zawodowej

społeczna i zawodowa integracja

praktyczna, zbliżona do rynkowej działalność

trening zawodowych i społecznych kompetencji (komunikacja, struktury, zasady itd.)

przebieg projektu podzielony na 4 fazy

stopniowy powrót na rynek pracy

Grupa docelowa: Osoby niepełnosprawne i/lub z problemami

natury psychospołecznej

Przebieg: Konsultacje lekarskie, diagnostyka osobowości,

rozwój perspektyw, praktyki, zabezpieczenie przyszłości

Czas trwania: Zależny od grupy i potrzeb uczestników

Finansowanie: Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń

Wypadkowych, Land

Możliwości:

Wykształcenie zawodowe z dłuższym czasem trwania

Częściowe wykształcenie zawodowe

Grupa docelowa:

Młodzież niepełnosprawna

Młodzież potrzebująca specjalnego wsparcia

pedagogicznego

Młodzież z problemami natury osobistej, które mogą

doprowadzić do trudności w nauce/na rynku pracy

Finansowanie:

Urząd Społeczny

Grupa docelowa:

Osoby, które z powodu wypadku albo choroby nie

mogą wykonywać dotychczasowego zawodu

Wymagania:

Ukończenie „Planu rehabilitacji”

Czas trwania:

20 miesięcy

Finansowanie:

Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń

Wypadkowych, Land

Grupa docelowa:

Osoby, które z powodu wypadku albo choroby nie

mogą wykonywać dotychczasowego zawodu

Wymagania:

Ukończenie „Planu rehabilitacji”

Przebieg:

Razem z firmą partnerską i doradcą zostaje

opracowana ścieżka kształcenia

Finansowanie:

Urząd Pracy, ZUS, Zakład Ubezpieczeń

Wypadkowych, Land

Tworzenie nowych miejsc pracy

Zatrudnienie w agencji pracy tymczasowej

Różne branże

Finansowanie:

ESF, Land

Osoby niepełnosprawne pracujące na stałe

(umowa o pracę) w projektach NGO/NPO

Finansowanie:

ESF, Land

Grupa docelowa

Osoby, które mają decyzje administracyjną o subwencji kosztów pracy (dla pracodawcy) - Land

Czas trwania:

Różnie, zależne od landu, na ogół od 6 do 12 miesięcy

Specjalność:

Zakłady socjoekonomiczne nie są NPO (muszą same wypracowywać zysk na pokrycie kosztów materiałowych i przynajmniej 20% kosztów pozostałych)

Finansowanie:

Land, Urząd Pracy – co roku nowo negocjowana umowa

Wszystkie projekty można modyfikować i dopasowywać do grup docelowych

Z założenia te same projekty (rozpisane przez instytucje finansującą – ogólne założenia) są modyfikowane przez NGOsy

Różnorodność oferty zarówno pod względem zawodowym jak i regionalnym

Bliskość rynkowa – produkty/usługi są częścią otwartego rynku

Ponieważ są to NPOs doprowadza to do nierówności na rynku. Produkty/usługi są dużo tańsze i jakościowo konkurencyjne

Na ogół na czas określony, konieczna poprawa?

Ewaluacja i dopasowywanie do potrzeb rynku

pracy i do potrzeb grup docelowych

Finansowanie: pewne, długofalowa,

wystarczające

Pro mente steiermark wypracowuje około 1/3

swoich środków finansowych

Dwutorowość i równoległość projektów

Renta szkoleniowa

Zjawisko „diagnozy”

Po co to wszystko?

Dziękuję za uwagę!

Janina Petelczyc Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”

Janina Petelczyc Project expert, University of Warsaw

Ośrodek rehabilitacji zawodowej w Niemczech

Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V

Janina Petelczyc

Tworzenie ośrodka

• Wytyczne WHO

• Konsultacje międzyinstytucjonalne: delegowanie uczestników i finansowanie: - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Pracowników

Umysłowych (BFA),

- Krajowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Pracowników Fizycznych (LVA),

- Ubezpieczenie Wypadkowe Niemiec (HVBG),

- Federalny Urząd Pracy (BAA).

• Stowarzyszenie Ośrodków Rehabilitacji Zawodowej (Berufsförderungswerke in Deutschland) - 1965 r.

Podstawa prawna

• Kodeks Socjalny tomy: III, VI, VIII oraz IX

finansowanie, delegowanie ubezpieczonych lub bezrobotnych na rehabilitację zawodową, obowiązki stron (tzn. instytucji delegującej oraz ośrodka), zasady zapewniania jakości. Warunki te określone są w Kodeksie Socjalnym w sposób pośredni. Bezpośredni dokumentem jest umowa ramowa, zawarta pomiędzy instytucjami.

Cel ośrodka

profesjonalne i indywidualne wspieranie osób dorosłych, którzy z związku z sytuacją zdrowotną potrzebują nowych kwalifikacji zawodowych. Uzyskanie zatrudnienia i integracja na otwartym rynku pracy.

Grupa docelowa: dorośli z problemami zawodowymi

Berufsförderungswerk w Niemczech

• 28 ośrodków, 91 lokalizacji (zasada rejonizacji, z możliwością odstąpienia)

• 4 500 pracowników,

• 15 900 miejsc szkoleniowych

• 270 możliwych do zdobycia kwalifikacji

Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V)

• 1970 r., 16,2 mln DM:

- Członkowie Stowarzyszenia Branż Ubezpieczenia Wypadkowego,

- Członkowie Stowarzyszenia Oddz. Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowego,

- Ministerstwo Pracy,

- Federalny Urząd Pracy,

- Loterie.

Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V)

• Początkowo: deficyty pokrywane przez członków stowarzyszenia.

• Od 2003 r. dzienna stawka za uczestnika – ośrodek dba o odpowiednią ich ilość: promocja, prezentacja na targach i in.

Berufsförderungswerk Berlin Brandenburg E.V) – 500 miejsc

Instytucja delegująca

Udział w miejscach szkoleniowych Ośrodka BFW w Berlinie (w %)

Zakłady Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych

54,51

Urzędy Pracy 36,02

Ubezpieczenie Wypadkowe 08,99

inne instytucje 00,47

Nabór uczestników 1. Z ubezpieczenia emerytalno - rentowego:

a) Ubezpieczony składa wniosek o rentę inw.

b) Rehabilitacja medyczna

c) Gdy brak efektów: testy przydatności zawodowej w ośrodku rehabilitacji

d) Ośrodek informuje o dalszych możliwościach – płatnik podejmuje decyzję

W 2012 r. 55% uczestników szkolenia

Nabór uczestników 2

2. Z urzędu pracy

a) Osoba długotrwale bezrobotna

b) Osoba z alergią na dotychczas wykonywaną pracę

c) Testy przydatności w ośrodku

36% uczestników szkoleń w 2012 r.

Nabór uczestników 3

3. Z ubezpieczenia wypadkowego

a) Wypadek

b) Informacja w szpitalu na temat możliwości rehabilitacji

c) Złożenie wniosku

9% uczestników szkoleń w 2012 r.

I etap • Sprawdzian przydatności uczestnika do

zawodu - 2 tygodnie

• Sprawdzian praktycznej przydatności uczestnika do zawodu - 2 tygodnie

• Rozszerzony sprawdzian przydatności zawodowej oraz praktycznej uczestnika do zawodu – 6 tygodni

• Informacje na temat wyników sprawdzianów przekazywane są do płatników rehabilitacji wraz z propozycją dalszych działań

Opcja 1

12 miesięczny kurs, podnoszenie kwalifikacji zawodowych, zakończony egzaminem i wydaniem certyfikatu

Opcja 2

2 lata poprzedzone szkoleniem:

• Szkolenie wstępne (3 miesiące) wprowadzenie uczestnika w metodę nauczania

• Intensywne szkolenie wstępne (6 miesięcy, egzamin i certyfikat) - Język niemiecki, angielski, matematyka, technika, informatyka, trening komunikowania się, wiedza ogólna

Szkolenie zawodowe 2 lata

• Nauka nowego zawodu

• W tym: 3 miesiące praktyki zawodowej

• Nabycie umiejętności związanych z poszukiwaniem nowej pracy

• Egzamin przed Izbą Rzemieślniczą - certyfikat

Dodatkowe usługi dla uczestników szkoleń

• opiekun osobisty uczestnika (Rehamanager)

• Doradztwo medyczne

- diagnoza, terapia i opieka,

- opieka psychosomatyczna,

- grupowe rozmowy dla osób z depresją lub uzależnieniami,

- Fizjoterapia i in.

Dodatkowe usługi dla uczestników szkoleń 2

• gimnastyka indywidualna lub zbiorowa,

• masaże,

• elektroterapia

• hydroterapia

Pomoc psychologiczna

• indywidualne, jednorazowe rozmowy z uczestnikami lub doradztwo długoterminowe wobec problemów:

- zaburzenia psychiczne,

- lęki i niepewność,

- problemy z samooceną i trudności prywatne,

- uzależnienia,

- zaburzenia występujące w pracy.

Doradztwo 2 • analiza i samoocena zdolności

zawodowych,

• opracowanie formy samoprezentacji i przedstawienia się pracodawcy,

• Pomoc w poszukiwaniu miejsca pracy

• towarzyszenie przez pierwsze sześć miesięcy od chwili podjęcia pracy.

Przeciętne koszty szkolenia uczestnika

• stawka na uczestnika zależy od rodzaju przeprowadzanej kwalifikacji zawodowej) ustalana jest pomiędzy ośrodkiem i płatnikami.

• kierunek kształcenia, ilość przedmiotów, liczba zaangażowanych nauczycieli, miejsce zamieszkania (ewentualne zakwaterowanie - 432 € miesięcznie)

• Przykładowa stawka: kupiec: 1710 €/miesiąc

Pomiar efektywności rehabilitacji zawodowej

• Pisemne wywiady z absolwentami

• Badania 2011-2012 (8600 osób):

- Rok po zakończeniu rehabilitacji pracowało 71,4%

- Dwa lata po rehabilitacji pracowało 82,3%

Pomiar efektywności rehabilitacji zawodowej

• Wywiady telefoniczne 6 miesięcy po rehabilitacji

- Opiekun osób starszych 90,4%

- Pracownik administracji 90,4%

- Pracownik spedycji 87,0%

• Powiązanie zatrudnienia z regionem

Janina Petelczyc Centrum Rehabilitacji „Valakupiai”

Janina Petelczyc Project expert, University of Warsaw

Wnioski z badań zrealizowanych w Powiatowych Urzędach Pracy

Janina Petelczyc IPS UW

Miejsce

• Badanie zrealizowano w powiatach i miastach na prawach powiatu:

poznańskim, chorzowskim, bydgoskim, nowosądeckim, krakowskim, raciborskim, zabrzańskim, sosnowieckim, mikołowskim, bytomskim, tomaszowskim, gorzowskim, zielonogórskim, legnickim, jeleniogórskim, sokołowskim, nowotarskim, mińskim, tarnogórskim, rudzkim, gliwickim, grodziskim, ełckim, olkuskim, będzińskim oraz Katowicach, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach.

• 80 właściwych i 4 pilotażowe wywiady IDI.

Wielkość próby

• 20 wywiadów z dyrektorami PUP lub kierownikami działów,

• 20 wywiadów z doradcami zawodowymi zatrudnionymi w PUP

• 20 wywiadów ze specjalistami ds. rozwoju zawodowego zatrudnionymi w PUP,

• 20 wywiadów lekarzami medycyny pracy, do których kierowane są przez PUP osoby niepełnosprawne.

• 4 wywiady pilotażowe z każdym typem respondenta.

Pytania • staż zawodowy, obowiązki służbowe,

• liczba osób skierowanych na przekwalifikowanie,

• powody konieczności przekwalifikowania,

• dalsze losy,

• bariery w przekwalifikowaniu,

• ocena regulacji prawnych, finansowych

• Propozycje zmian

Podstawowe problemy

• Bardzo niewielka liczba osób kierowanych na przeszkolenie

(w latach 2007-2012 maksymalnie 53 osoby w dużym powiecie, zdarzały się powiaty, gdzie w omawianym okresie była to jedna osoba)

Profil osób przekwalifikowanych

• Najczęściej mężczyźni (44% wyłącznie, 33% głównie, 23% grupa różnorodna)

• Najczęściej w wieku 30-40 lat (42%) lub 40-50 (42%), coraz więcej młodszych osób

• Wykształcenie najczęściej zawodowe lub podstawowe. Ani jednego przypadku z wykształceniem wyższym.

Podstawowe problemy

• Brak danych o dalszych losach

Badani najczęściej nie wiedzieli czy osoby przekwalifikowane znajdywały pracę (zupełny brak kontaktu).W przypadku dysponowania taką wiedzą: duży odsetek osób pozostających na bezrobociu.

Bariery w przekwalifikowaniu

• Postawa osób przekwalifikowywanych

• Stan zdrowia

• Zbyt niskie środki finansowe

• Trudna sytuacja na rynku pracy/brak gwarancji zatrudnienia

• Nieodpowiednia baza szkoleniowa, za mało kursów, niedostosowane do potrzeb rynku pracy

• Zbyt małe powiązanie systemu z pracodawcą

Podstawowe problemy

• Brak wewnętrznej procedury przekwalifikowania

78%

5%

6%

11% Brak

Istnieje

brak wiedzy respondenta

niepisana

Proponowane zmiany • Gwarancje zatrudnienia – oferta stażu, praktyk,

dofinansowanie miejsca pracy

• Zwiększenie środków finansowych przeznaczanych na przekwalifikowanie

• Większa dostępność specjalistów, badań, konsultacji, praca nad motywacją i świadomością praw

• Lepsze dostosowanie oferowanych kursów i zawodów do możliwości niepełnosprawnego oraz potrzeb rynku pracy (lepsza oferta szkoleniowa)

Proponowane zmiany

• Wprowadzenie możliwości dorabiania do renty do określonego pułapu

• Ujednolicenie orzecznictwa w sprawie niepełnosprawności

• Ochrona Zakładów Pracy Chronionej

• Wprowadzenie jednej instytucji odpowiedzialnej za osoby niepełnosprawne i ich zatrudnienie

Proponowane zmiany

• Zwiększenie kompleksowości przekwalifikowania (aspekt medyczny, edukacyjny i psychologiczny)

• Zachęty dla pracodawców, kursy dla pracodawców, walka ze stereotypami

• Usprawnienie komunikacji pomiędzy instytucjami

prof. dr hab. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji

Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation

prof. nadzw. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska Instytut Reumatologii / Institute of Rheumatology

prof. nadzw. dr hab. n. med. Jolanta Kujawa Klinika Rehabilitacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi/ Department of

Medical Rehabilitation, Medical University of Łodz

„Nieludzkim jest uratowanie człowiekowi życia, a potem pozostawienie go samemu sobie”

Wiktor Dega

PRZEMIANY OBYCZAJOWE

wyznaczają potrzeby rehabilitacyjne

zapewnienie wysokiej jakości życia, sprawności fizycznej, niezależności

UCZESTNICTWA

Jan Christian Smuts (1870-1950)

Człowiek to otwarty system we wzajemnym oddziaływaniu

i całkowitym powiązaniu ze środowiskiem

Idea holizmu stanowi filozoficzną podstawę działań podejmowanych przez przedstawicieli tych wszystkich zawodów, które zorientowane są na biopsychospołeczny model zdrowia

model medycyny holistycznej (1926)

OGÓLNY DOBROSTAN

ICF Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Warszawa 2008.

ICF International Classification of Functioning,

Disability and Health

Choroba/zaburzenie

Funkcje i struktury (uszkodzenie/zaburzenie)

Uczestnictwo (ograniczenia)

Aktywność (utrudnienia)

Czynniki osobowe (przeszkody/czynniki

ułatwiające)

Czynniki środowiskowe (przeszkody/czynniki

ułatwiające)

Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia - ICF

zapewnia ramy koncepcyjne, które mogą być i są wykorzystywane w opisywaniu

• niepełnosprawności,

• przyczyn i konsekwencji niepełnosprawności oraz potrzeb rehabilitacyjnych

• sposobów ich realizacji z uwzględnieniem wszystkich aspektów kompleksowej rehabilitacji

w oparciu o PROFIL FUNKCJONOWANIA

• Zaplanowano stworzenie narzędzi do oceny stanu funkcjonalnego przy pomocy ICF dla potrzeb rehabilitacji zawodowej (Escorpizo et al. 2010)

Artykuł 26 Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON)

ang. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) Habilitacja i Rehabilitacja

zobowiązuje do zapewnienia odpowiednich środków

"... , w tym poprzez wzajemne wsparcie, aby umożliwić osobom niepełnosprawnym uzyskanie oraz utrzymanie swojej możliwie największej niezależności, pełnej zdolności fizycznej, psychicznej, społecznej i umiejętności zawodowych, oraz pełnej integracji i udziału we wszystkich aspektach życia." W 2012 roku w Polsce aktywnych zawodowo było 17,4%

osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej.

• ww. artykuł zawiera wezwanie państw do organizowania, umacniania i rozszerzania kompleksowych usług i programów rehabilitacyjnych, które powinno rozpocząć się możliwie jak najwcześniej, w oparciu o multidyscyplinarną ocenę indywidualnych potrzeb i możliwości, w tym zapewnienie dostępu do urządzeń i technologii wspomagających.

Artykuł 26 Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON)

ang. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) Habilitacja i Rehabilitacja

Czy realizacja programu kompleksowej rehabilitacji ma wpływ na efektywność

rehabilitacji zawodowej ?

ADRESACI działań w zakresie aktywizacji zawodowej

Niepełnosprawni

potencjalni pracownicy nie stanowią jednorodnej grupy stopień i rodzaj niepełnosprawności, miejsce zatrudnienia i rodzaj wykonywanej pracy zmienne społeczno-demograficzne:

wiek, płeć, wykształcenie

Przeszkody w aktywizacji zawodowej

• negatywne postrzeganie zdrowia

• niewydolność funkcjonalna i choroby współistniejące

• brak satysfakcji finansowej

• obawa o utrzymanie zatrudnienia

Brak aktywności zawodowej

Niskie dochody miesięczne

Niedożywienie

Sarkopenia

Pogorszenie mobilności

Izolacja społeczna

depresja

Bethage et al. 2011, Johnston et al. 2013

Niepełnosprawność

Pogorszenie mobilności

Depresja

Brak motywacji do podejmowania

aktywności np. zawodowej

upadki

złamania

Pogorszenie stopnia niepełnosprawności

Istotne czynniki prognostyczne opóźnionego powrotu do pracy:

• przedłużająca się rehabilitacja

• dłuższy pobyt w szpitalu

• długotrwała bierność za rynku pracy ze względu na stan zdrowia (Lundh et al. 2013, Wang et al. 2013)

• praca wymagająca sprawności manualnej

• praca fizyczna

• niezadowolenie z pracy

niepełnosprawność

Pogorszenie mobilności

Depresja

Niska jakość życia

Poprawa mobilności

Poprawa sprawności

Poprawa jakości życia

Wdrożenie

rehabilitacji zawodowej Brak rehabilitacji

zawodowej

Możliwości zarobkowania oraz twórczego działania są naturalną potrzebą człowieka

Konieczność uwzględniania w planowaniu działań z zakresu aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych różnic pomiędzy poszczególnymi środowiskami osób niepełnosprawnych związanych z ich poziomem zadowolenia z pracy i oczekiwaniami wobec miejsca zatrudnienia (Jajor A., Zadrożna A. 2010)

Indywidualna ocena i rekomendacje dla rehabilitacji zawodowej u osób długo nieaktywnych zawodowo ze względu na stan zdrowia, powinny być realizowane przez specjalnie przeszkolony personel w zakresie rehabilitacji zawodowej (Harris et al. 2013).

Prognozy

• Poczucie satysfakcji z wykonywanej pracy łączy się z zadowoleniem z życia.

• Pracownicy niepełnosprawni, którzy są zadowoleni z życia, są także zadowoleni z pracy.

• Niezadowolenie z życia powoduje nagromadzenie czynników pogarszających jego jakość dlatego kompleksowe działania rehabilitacyjne na rzecz poprawy funkcjonowania oraz zwiększenie satysfakcji życiowej wynikającej z możliwości pojęcia pracy może wpłynąć na istotną poprawę jakości życia niepełnosprawnych.

Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy Raport TNS OBOP dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wrzesień 2010, autorzy: Agnieszka Jajor, Agata Zadrożna

Prognozy

• W celu podniesienia poziomu zadowolenia z pracy wśród niepełnosprawnych należy w pierwszej kolejności zintensyfikować działania skierowane do osób z niepełnosprawnością nabytą.

• Ta grupa charakteryzuje się wyższym poziomem wykształcenia i dodatkowych kwalifikacji, ale jednocześnie niższym poczuciem zadowolenia z pracy niż badani, którzy są niepełnosprawni od urodzenia.

• W konsekwencji są to badani, wobec których działania aktywizacyjne wydają się najbardziej pożądane.

• Wydaje się także, że w tej grupie mogą one przynieść największe rezultaty.

Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy Raport TNS OBOP dla Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Wrzesień 2010, autorzy: Agnieszka Jajor, Agata Zadrożna

Czynniki środowiskowe, które stymulują wczesny powrót do pracy:

• wsparcie bliskiej rodziny,

• wiara iż praca jest czynnikiem stymulującym powrót do zdrowia

• adekwatna współpraca pomiędzy pracownikiem i pracodawcą

Jako czynnik ludzki /osobowy/ uważa się:

„pozytywne postrzeganie bycia aktywnym zawodowo”

„samozadowolenie z pracy”.

Prawidłowe postępowanie rehabilitacyjne i wsparcie otoczenia (w tym bliskich) * stymuluje poprawę stanu klinicznego

* Hoefsmit et al. 2013, Gussenhoven et al 2012,

Utrata aktywności zawodowej - wzrost kosztów społecznych niezdolności do pracy

Z roku na rok wzrasta udział wydatków na absencję chorobową finansowaną z FUS i funduszów zakładów pracy. Wydatki z tytułu absencji chorobowej stanowiły : w 2005r. - 24,5% , w 2009r. – 39,2% ogółu omawianych wydatków. Wydatki na świadczenia rehabilitacyjne rosną znacząco: ich udział w wydatkach ogółem wynosił: w 2005r. - 1,1% w 2009r. - 3,1%

„Efektywność aktywizacji zawodowej i pośrednictwa pracy na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie województwa mazowieckiego

– diagnoza i rozwiązania” (2006)

• Pomimo znanych korzyści społecznych i ekonomicznych z zatrudniania osób niepełnosprawnych, brak jest w Polsce kompleksowej oferty usług dotyczących aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

• Komercyjne agencje nie są zainteresowane promowaniem niepełnosprawnych pracowników, niepubliczne instytucje rynku pracy specjalizujące się w pośrednictwie pracy dla osób niepełnosprawnych są w Polsce rzadkością, a publiczne instytucje, w tym urzędy pracy, nie mają wypracowanych procedur aktywizacji zawodowej skierowanych do osób niepełnosprawnych.

• Taki stan jest szkodliwy z psychologicznego punktu widzenia, gdyż może zniechęcić te osoby do poszukiwania pracy.

Badanie wykonano na zlecenie Fundacji Na Rzecz Transportowych Usług Specjalistycznych

dla Niepełnosprawnych – TUS,

Czy kompleksowa rehabilitacja ?

Czy rehabilitacja zawodowa ?

Praca jako element rehabilitacji społecznej

Aktywizacja zawodowa zmniejsza niekorzystne skutki, jakie niesie ze sobą choroba i niepełnosprawność ?

Osoby z ograniczoną sprawnością pracujące zawodowo :

• wchodzą w relacje z otoczeniem,

• zyskują nie tylko kompetencje zawodowe, ale także społeczne,

• pozbywają się barier w kontaktach z innymi,

• uczą się budowania relacji interpersonalnych,

• budują dobrą samoocenę, która daje im siłę do samodzielnego radzenia sobie z trudnościami.

Piotrowski B., Zatrudnienie osób niepełnosprawnych, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2010.

• W badaniu przeprowadzonym w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 2004–2006 zwrócono uwagę, że wśród osób niepełnosprawnych na ich dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne w dużej mierze wpływa aktywność zawodowa

• Aktywność zawodowa niepełnosprawnych Polaków w wieku produkcyjnym w 2010 roku była dużo niższa niż niepełnosprawnych Europejczyków

„Potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie aktywizacji zawodowej” Materiały z konferencji Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej, Warszawa 2007.

Osoby, które pracują wykazują się

wyższym poziomem zdrowia psychicznego

• Relatywny wskaźnik pracujących, czyli stosunek pracujących osób z niepełnosprawnością do pracujących osób sprawnych,

- wynosi w Polsce: 20,8 (2008)*, 21,4 (2009)**

2010 I kw. 20,8 II kw. 25,9 III kw. 26,0**

- w krajach Unii Europejskiej – średnio 40,8 *

• W czasach kiedy podejmuje się decyzje o wydłużeniu wieku emerytalnego ze względów demograficznych, powinien dziwić fakt pomijania korzyści wynikających z aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

* Niemiec A., Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy w państwach Unii Europejskiej, Warszawa 2007.

** Studia BAS nr 2 (26) 2011, s.211-236, www.bas.sejm.gov.pl,

W Polsce większość osób niepełnosprawnych

jest bierna zawodowo Wskaźnik zatrudnienia osób sprawnych = 69,7 (2010)

• Efektywność rehabilitacji zawodowej zależy w dużym stopniu od wcześnie podjętej oraz kompleksowej rehabilitacji mającej na celu wypracowanie możliwej do uzyskania poprawy funkcjonowania we wszystkich dziedzinach wpływających na osiągniecie dobrostanu człowieka

• Tymczasem rehabilitacja pourazowa realizowana jest w ramach rehabilitacji ogólnoustrojowej ( 110 PLN/dobę), gdzie utrzymujące się długotrwale niedofinansowanie jest przyczyną degradacji i zamykania oddziałów szpitalnych

• Sposób tworzenia list oczekujących na przyjęcie na rehabilitację wyklucza możliwość oszacowania rzeczywistego czasu oczekiwania chorych

Wczesna kompleksowa rehabilitacja pourazowa

przy aktualnych warunkach kontraktowania świadczeń

gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej……. (?)

• Potrzeby rehabilitacyjne osób tracących zdolności do pracy w wyniku nagłych zdarzeń (wypadki komunikacyjne, wypadki przy pracy) chorób narządu ruchu i układu sercowo-naczyniowego powinny być realizowane w trybie pilnym.

• Funkcjonowanie i niepełnosprawność takiej osoby są dynamiczną interakcją pomiędzy stanem chorobowym (choroby, zaburzenia, uszkodzenia, urazy itp.) a tzw. czynnikami kontekstowymi.

• Całościowa ocena zaburzeń funkcji z wykorzystaniem ICF powinna być podstawą planowania rehabilitacji zawodowej z uwzględnieniem wszystkich potrzeb chorego (Glassel et al. 2011)

Wczesna kompleksowa rehabilitacja pourazowa

przy aktualnych warunkach kontraktowania świadczeń

gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej……. (?)

• Potrzeba utworzenia sieci placówek, w których możliwa będzie kompleksowa rehabilitacja i przywrócenie zdolności do pracy oraz możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnością nabytą jest niekwestionowana

• Ważnym aspektem jest także rozbudzenie motywacji do pracy i utrzymywania zrównoważonego stylu życia

• Jednym z czynników motywacyjnych aktywizacji zawodowej, w warunkach ośrodka rehabilitacji zawodowej może być realizowana równolegle ze szkoleniem zawodowym rehabilitacja umożliwiająca uzyskanie optymalnej sprawności i wydolności fizycznej.

Regularna aktywność fizyczna umożliwia zachowanie dobrostanu psychicznego i fizycznego

• Ćwiczenia fizyczne stanowią istotny czynnik poprawy nastroju i osłabiają zależność nastroju od cechy lęku.

• Nawet jednorazowe ćwiczenia fizyczne przynoszą korzyści w sferze emocjonalnej, wyrażające się spadkiem poziomu stanu lęku.

• Liczne badania wskazują na to, iż wielkość uzyskanego efektu i jego czas utrzymywania się zależy między innymi od charakteru i czasu trwania ćwiczeń, czasu utrzymywania aktywności fizycznej oraz aktualnego nastroju osoby ćwiczącej.

Guszkowska M., Kozdroń A. (2009)

Regularna aktywność fizyczna umożliwia zachowanie dobrostanu psychicznego i fizycznego

• Pozytywny wpływ ćwiczeń aerobowych na dolegliwości bólowe, niesprawność, lęk i depresję u osób z przewlekłym bólem części lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa .

Zaobserwowano statystycznie istotne:

– obniżenie dolegliwości bólowych ,

– zmniejszenie poczucia niesprawności (Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire),

– obniżenie lęku i depresji (Hospital Anxiety and Depression Scale).

Murtezani A, Hundozi H, Orovcanec N, Sllamniku S, Osmani T. A comparison of high intensity aerobic exercise and apassive modalities for the treatment of workers with chronic low back pain: a randomized, controlled trial. Eur J Phys Rehabil Med. 2011;47:359-66.

Zachowanie dobrostanu fizycznego - wykorzystanie zabiegów terapii fizykalnej

• dodanie indywidualnie dobranych i tolerowanych ćwiczeń aerobowych do zabiegów fizykalnych nie spowodowało większej poprawy w porównaniu z grupą osób otrzymujących tylko zabiegi fizykalne

Chan CW, Mok NW, Yeung EW. Aerobic exercise training in addition to conventional physiotherapy for chronic low back pain: a randomized controlled trial. Arch Phys Med Rehabil. 2011;92:1681-5.

Zadania kompleksowej rehabilitacji, których realizacja warunkuje

w sposób zasadniczy jakość życia ludzi

Tworzenie optymalnych możliwości w zakresie:

• zachowania zdrowia,

- w tym satysfakcjonującego poziomu sprawności fizycznej i poznawczej

• dobrostanu emocjonalnego

• zapobiegania utracie autonomii, degradacji aktywności socjalnej, zawodowej, towarzyskiej, rodzinnej, partnerskiej

• odpowiedniego poziomu uczestnictwa

• bezpieczeństwa

Pytanie nie brzmi:

czy rehabilitacja jest konieczna ? ale:

gdzie i w jakim stopniu należy ją zapewnić ?

Dziękuję za uwagę

prof. nadzw. dr hab. Wojciech Otrębski dr Katarzyna Mariańczyk

Katedra Psychologii Rehabilitacji; Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Department of Rehabilitation Psychology,

The John Paul II Catholic University of Lublin

Celowość i efektywność rehabilitacji zawodowej w aspekcie

psychologicznym i zawodowym

prof. KUL dr hab. Wojciech Otrębski, dr Katarzyna Mariańczyk

Katedra Psychologii Rehabilitacji; Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Plan wystąpienia

• Celowość rehabilitacji zawodowej – Znaczenie pracy w życiu człowieka, – Niepełnosprawność - czynniki ograniczający pełnienie ról

zawodowych, – Niepełnosprawni na rynku pracy – skala zjawiska,

• Efektywność rehabilitacji zawodowej

– Przesłanki i wskazówki dla organizacji praktyki rehabilitacji zawodowej,

– Przebieg praktyki rehabilitacji zawodowej i jego specyfika, – Narzędzia diagnostyki psychologicznej możliwe do

wykorzystania w przebiegu praktyki rehabilitacji zawodowej

Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy

OSOBA niepełnosprawna

- Rozwój, doskonalenie siebie i otoczenia; J. Gałkowski (1986),

- Przekształcanie i tworzenie siebie/czegoś; L. Dyczewski (2004),

- Stawanie się lepszym, duchowo dojrzalszym, bardziej odpowiedzialnym (Jan Paweł II, 1979).

Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy

Grupa społeczna

- pełnienie roli pracownika i doświadczania jednocześnie wszystkich wartości z tego faktu płynących (Cz. Nosal 1977),

- poprzez obecność w grupie rówieśniczej nawiązanie znaczących dla każdego relacji osobowych (W. Otrębski, B. Rożnowski 2008),

- współzależność osoby i środowiska pracy (A. Bańka 2001; W. Otrębski 2007).

Celowość rehabilitacji zawodowej – znaczenie pracy

Ekonomia

- pozwala na uzyskanie środków materialnych do życia (Cz. Nosal 1997),

- redukuje obciążenia systemu świadczeń społecznych (Garbat 2012),

- przez wiele o.n. praca traktowana jest też jako forma rehabilitacji społecznej, dająca często jedyną możliwość pozostawania zakorzenionym w głównym nurcie życia (Otrębski, Rożnowski, 2008)

Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność

• Międzynarodowa Klasyfikacji Funkcjonowania … (International Classification of Functioning … – ICF) biopsychospołeczną koncepcja niepełnosprawności (WHO 2001),

• Niepełnosprawność obejmuje upośledzenie, ograniczenie aktywności i restrykcje uczestniczenia. Określa ono negatywne aspekty interakcji pomiędzy jednostką (z określonym stanem chorobowym) a czynnikami wypływającymi z kontekstu w którym znajduje się jednostka (czynniki środowiskowe i osobowe) (ICF… 2012).

Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność (rola pracownika)

• osoba niepełnosprawna – oznacza jednostkę, której szanse uzyskania, utrzymania i awansu we właściwym zatrudnieniu są poważnie ograniczone na skutek fizycznej lub psychicznej niepełnosprawności oficjalnie orzeczonej (T. Majewski 1994);

• zdolny/niezdolny do pracy;

• częściowo zdolny do pracy.

Celowość rehabilitacji zawodowej – niepełnosprawność (skala zjawiska)

• około 200 milionów osób niepełnosprawnych na całym świecie (World Report on Disability 2011);

• Współczynnik aktywności zawodowej o. n. :

2011 – 26.40% Polska; 41% - średnia UE;

• Odsetek pracujących wśród o. n. w 2012 – 14.70 %.

Celowość rehabilitacji zawodowej – wniosek

Stan niesprawności jaki występuje u jednostki, w określonym zakresie i stopniu, może być bezpośrednią przyczyną ograniczenia lub zniesienia jej zdolności do uczestnictwa w aktywności zawodowej dotychczas podejmowanej.

Przywrócenie osobie niepełnosprawnej zdolności do podjęcia zatrudnienia dokonuje się w procesie rehabilitacji zawodowej.

Efektywność rehabilitacji zawodowej

– przesłanki i wskazówki - wielowymiarowość

• rehabilitację rozumie się jako: złożony proces obejmujący oddziaływania lecznicze, społeczne i zawodowe, a w przypadku dziecka – pedagogiczne, zmierzające do przywrócenia sprawności i umożliwienia samodzielnego życia w społeczeństwie człowiekowi, który takich możliwości nie miał lub z powodu przebytego urazu czy choroby je utracił Encyklopedyczny słownik rehabilitacji (1986, s. 263) .

Efektywność rehabilitacji zawodowej

– przesłanki i wskazówki - cel rehabilitacji

• jakościowa i ilościowa zmiana (in plus) w funkcjonowaniu jednostki z niepełnosprawnością i jej środowiska (pracy).

• Inaczej można określić to jako zmiana jakości życia osoby niepełnosprawnej i jej środowiska.

Efektywność rehabilitacji zawodowej – przesłanki i wskazówki - interakcyjność

• Zmiana funkcjonowania człowieka to funkcja interakcji czynników osobowych i środowiskowych,

• Teoria społeczno-poznawcza – A. Bandury (2001),

• Interakcyjny model rehabilitacji - W. Otrębski (2008),

Efektywność rehabilitacji zawodowej – przesłanki i wskazówki - interakcyjność

Realizacja rehabilitacji zawodową w modelu interakcyjnym rehabilitacji osób niepełnosprawnych

Szczególnie zawraca się uwagę na interakcję czynników podmiotowych (przynależących do osoby rehabilitowanej) i środowiskowych (środowisko rehabilitacji jako całość z jego elementami organizacyjnymi, fizycznymi i społecznymi).

Efektywność rehabilitacji zawodowej – przebieg praktyki

• dokonanie oceny zdolności do pracy w szczególności poprzez: • przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających

określenie sprawności fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności,

• ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań,

• prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia,

• przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia, • dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, • określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających

wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego.

Efektywność rehabilitacji zawodowej – diagnostyka psychologiczna

Tradycja w orzecznictwie rentowym:

podejście zmedykalizowane, diagnoza skierowana na ustalenie jednostki nozologicznej

- Bezużyteczna dla praktyki rehabilitacyjnej –

Model diagnozy zgodny z ICF:

podejście funkcjonalne, proces diagnozy to poszukiwanie mocnych i słabych stron funkcjonowania osoby niepełnosprawnej

- Baza dla Indywidualnego Programu Rehabilitacji -

Dziękuję za uwagę

prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik projektu, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Project Manager, Institute of Labour and Social Studies

mgr Sebastian Gajewski Instytut Nauk Prawno-Administracyjnych

Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski Institute of Administrative Law, University of Warsaw

Podmioty uczestniczące w finansowaniu ośrodka

• Zasada rozdziału kosztów finansowania usług świadczonych przez ośrodek

• Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

• Powiaty

• Podmioty prywatne

Umowa o sfinansowanie usług rehabilitacji zawodowej

• Strony umowy

• Tryb zawarcia

• Obligatoryjne postanowienia

• Sposób regulacji

Prawnofinansowa konstrukcja ośrodka

• Cele:

– względna samodzielność finansowa

– względna stabilność finansowania

• Możliwe rozwiązania:

– państwowa osoba prawna

– państwowa jednostka budżetowa

Państwowa osoba prawna

• Sposób tworzenia

• Struktura ustrojowa

• Źródła finansowania

Państwowa jednostka budżetowa

• Sposób tworzenia

• Struktura ustrojowa

• Źródła finansowania

Procedura kierowania do ośrodka

• Cele

• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez ZUS i KRUS

• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez starostę

• Kierowanie zainteresowanego do ośrodka przez podmioty komercyjne

mgr Paulina Roicka Ekspert projektu, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Project expert, Institute of Labour and Social Studies

ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne,

rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 lipca 2013 r. w sprawie warunków i trybu kierowania przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne.

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych do zakresu działania Zakładu należy prowadzenie prewencji rentowej, przez którą rozumie się wyłącznie rehabilitację leczniczą.

W tym celu w ustawie budżetowej określa się corocznie kwotę

wydatków na prewencję rentową, w wysokości ustalonej w myśl przepisów art. 57 ustawy systemowej.

Proponowana zmiana Nowelizacja art. 69 ustawy systemowej normującego zadania

ZUS Rozszerzenie zadań ZUS o zadania z zakresu rehabilitacji

zawodowej i społecznej osób, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Wobec proponowanego rozszerzenia zadań ZUS o działania obejmujące rehabilitację społeczną i zawodową ww. osób, realizowaną w ośrodkach szkolenia zawodowego i rehabilitacji, proponuje się:

• rozszerzenie ustawowego zakresu pojęciowego terminu „prewencja rentowa”, ograniczającego się obecnie do rehabilitacji leczniczej osób wymienionych w art. 69, o rehabilitację społeczną i zawodową prowadzoną wobec ubezpieczonych, co do których wydano orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Zmiana art. 37 ustawy wypadkowej normującego zasady finansowania prewencji wypadkowej,

Prewencja wypadkowa dotyczy ubezpieczonych, których

niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie powstała wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,

Proponuje się uzupełnienie art. 37 ust. 2 o działalność ZUS

związaną z kierowaniem ubezpieczonych, których niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie powstała wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz którym przyznano rentę szkoleniową, na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą realizowaną w OSZiR lub w jego oddziałach.

Koszty rehabilitacji zawodowej ubezpieczonych kierowanych

do OSZiR pokrywane byłyby ze środków finansowych zgromadzonych w funduszu wypadkowym.

Zmiany w przepisach dotyczących renty szkoleniowej (art. 60 ustawy),

Obecnie po przyznaniu świadczenia ZUS kieruje ubezpieczonego do urzędu pracy w celu odbycia szkoleń przygotowujących do zdobycia nowego zawodu.

Proponowana zmiana: Zmiana procedury - po orzeczeniu celowości

przekwalifikowania zawodowego oraz przyznaniu renty szkoleniowej, ZUS – z pominięciem urzędu pracy – kierowałby zainteresowaną osobę do ośrodka rehabilitacji celem poddania się przez nią przekwalifikowaniu,

przekazanie kompetencji leżących obecnie w gestii starosty, kierownikowi OSZiR.

Zadania KRUS wymienione w art. 64 ustawy uległyby rozszerzeniu o kierowanie rolników, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na trwałą całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, na rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji lub jego oddziałów.

Wprowadzone zmiany zachowałyby współodpowiedzialność KRUS i PFRON za proces przekwalifikowania rolników, wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego.

Podobnie jak w przypadku osób ubezpieczonych w ZUS, zmiana w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników pociągałaby za sobą konieczność modyfikacji procedury kierowania przez KRUS do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji.

Planowany ośrodek otwarty byłby również dla osób bezrobotnych kierowanych do ośrodka przez starostę.

Przepis art. 40 ust. 2 b ustawy należałoby uzupełnić o zapis stanowiący, że organizacja szkoleń przez starostę polega na kierowaniu bezrobotnych na szkolenia, w tym na szkolenia prowadzone przez ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji.

Wymóg wystąpienia przynajmniej jednej z przesłanek:

i) brak kwalifikacji zawodowych;

ii) konieczność zmiany lub uzupełnienia kwalifikacji;

iii) utrata zdolności do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie;

iv) brak umiejętności aktywnego poszukiwania pracy.

Koszt szkolenia zawodowego osób bezrobotnych kierowanych do OSZiR pokrywany byłby ze środków Funduszu Pracy,

Zmian wymagałby ustęp czwarty art. 40 ustawy, w którym uregulowano czas trwania szkoleń finansowanych przez starostę. Proponowana zmiana uzupełniałaby katalog sytuacji, w których dopuszczalne jest przedłużenie okresu szkolenia do 24 miesięcy. Dotyczyłoby to też przypadków skierowania przez starostę do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji lub jego oddziałów.

Odpowiednich nowelizacji (albo ich uchylenia i wydania nowych) wymagałyby następujące akty wykonawcze:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne,

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 lipca 2013 r. w sprawie warunków i trybu kierowania przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania do ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji przez starostę (na podstawie delegacji zawartej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Rozporządzenie szczegółowo regulujące treść umowy zawieranej między podmiotami kierującymi i finansującymi rehabilitację zawodową a ośrodkiem, na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

mgr Janina Petelczyc Ekspert projektuUniwersytet Warszawski

Project expert, University of Warsaw

Misja, cele, pomiary efektywności ośrodka

Misja • dostarczanie specjalistycznych usług

rehabilitacji zawodowej;

• Uzyskanie nowych umiejętności zawodowych;

• aktywizacja na rynku pracy,

• umożliwienie funkcjonowania w życiu publicznym, pełnej samorealizacji oraz osiągnięcia lepszej jakości życia

Osiąganie celów

Na płaszczyźnie zawodowej:

• Nauka nowego zawodu, nabycie nowych kwalifikacji

• powrót na rynek pracy

• nauczenie uczestnika samodzielnego poruszania się po rynku pracy;

Osiąganie celów Na płaszczyźnie społecznej:

• udział w życiu społecznym;

• nawiązanie przez kursantów nowych relacji poprzez pracę;

• wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych;

• pobudzanie aktywności społecznej

Osiąganie celów Na płaszczyźnie psychologicznej i

medycznej:

• wzmocnienie osobistej motywacji do uczestniczenia w rynku pracy i społeczeństwie;

• przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy.

Osiąganie celów

Na płaszczyźnie ekonomicznej

• Samodzielność ekonomiczna;

• poprawa funkcjonowania rynku pracy - włączenie grup obecnie częściowo wykluczonych;

• odciążenie budżetu państwa:

- aktywizacja zawodowa -pozytywny wpływ na gospodarkę i wpływy z podatków,

- zmniejszenie kosztów związanych z wypłatą rent.

Realizacja misji

• wstępna kwalifikacja do szkolenia zawodowego (ocena zdolności do pracy: medyczna, psychologiczna, zawodowa);

• prowadzenie doradztwa zawodowego zgodnie z ustalonym profilem zawodowym danej osoby;

• wybór zawodu dostosowany do rynku pracy i umożliwiający w przyszłości zdobycie zatrudnienia;

Realizacja misji

• przywrócenie utraconych umiejętności zawodowych, poprawa obecnie niewystarczających umiejętności, nabywanie nowych kwalifikacji;

• dostarczanie usług wysokiej jakości;

• otaczanie wszystkich uczestników opieką medyczną, psychologiczną, fizjoterapeutyczną i edukacyjną zgodnie z obowiązującymi w ośrodku rehabilitacji standardami;

Realizacja misji

• dostosowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i medycznej do możliwości indywidualnych i motywacji pacjenta;

• innowacyjność i kreatywność w działaniu, wdrażanie nowoczesnych metod rehabilitacji;

Realizacja misji

• efektywne i pełne wykorzystanie możliwości ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji;

• stały rozwój umiejętności i kwalifikacji zawodowych pracowników ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji;

• kontakt z potencjalnymi pracodawcami uczestników szkoleń;

Rehabilitacja kompleksowa realizowana

w zgodzie z zasadami:

• Równość:

• Szacunek

• Odpowiedzialność

• Wzajemne zaufanie i tolerancja.

• Wiara w potencjał uczestników szkoleń.

• Rzetelność w wykonywaniu obowiązków.

• Wysoka jakość świadczonych usług.

Metody pomiaru efektywności rehabilitacji

1. badanie czy rehabilitacja oraz przygotowanie zawodowe są zadowalające;

2. ocena wartości, zasad i metod, na których opiera się rehabilitacja prowadzona w ośrodku;

3. Usuwanie wszelkich przeszkód, które mogłyby utrudnić lub uniemożliwić osobie przekwalifikowanej adaptację do nowych warunków pracy.

Metody pomiaru efektywności rehabilitacji

• regularne zlecanie analizy i ewaluacji podmiotowi zewnętrznemu (urząd pracy, niezależny instytut badawczy)

• Zobowiązanie pracodawców, UP i innych instytucji do przesyłania informacji dotyczących uczestników szkoleń, które mogłyby mieć znaczenie w ustaleniu ich efektywności

• Wywiady telefoniczne i internetowe prowadzone przez ośrodek

Metody pomiaru efektywności rehabilitacji

• czy dana osoba po zakończeniu rehabilitacji znalazła zatrudnienie?

• jeśli tak, to po jakim czasie, jeśli nie – jak długo już poszukuje?

• jeśli jest zatrudniona, to w jakiej formie (rodzaj umowy)

• czy rehabilitacja w ośrodku była pomocna w uzyskaniu zatrudnienia?

• Wyuczone zawody o największej skuteczności (odsetek zatrudnionych)

• Analiza trwałości zatrudnienia

Ewaluacja

• Ocena wpływu działań ośrodka

- Na poziomie mikroekonomicznym;

- Na poziomie makroekonomicznym;

• Analiza kosztów i korzyści (efektywność)

Prawa i obowiązki uczestników

Prawa

- do korzystania ze wszystkich usług przez każdą osobę

- poszanowanie godności

- uzyskiwania usług najwyższej jakości

- dochodzenia swoich praw

Obowiązki

- przestrzegania harmonogramu dnia

- uczestnictwa w zajęciach

- szanowania godności, intymności, przekonań i zasad moralnych innych uczestników;

prof. nadzw. dr hab. Wojciech Otrębski Katedra Psychologii Rehabilitacji, KUL

Department of Rehabilitation Psychology The John Paul II Catholic University of Lublin

Ośrodek Szkolenia Zawodowego

i Rehabilitacji OSZiR

prof. KUL, dr hab. Wojciech Otrębski

Plan wystąpienia

• Założenia ogólne funkcjonowania

Ośrodka Szkolenia Zawodowego i

Rehabilitacji

• Schemat pracy OSZiR

184 Warszawa grudzień 2013

OSZiR

szkolenie zawodowe

przygotowanie zawodowe i uzyskanie dyplomu

uprawniającego do wykonywania pracy w

zakresie dotychczas nieposiadanym

185 Warszawa grudzień 2013

Usługi w OSZiR

wstępna ocena zdolności do pracy (medyczna,

psychologiczna, zawodowa)

doradztwo psychospołeczne

podnoszenie poziomu umiejętności samoobsługowych

usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy

rehabilitacja medyczna

kurs prawa jazdy (dla chętnych)

zakwaterowanie, wyżywienie

186 Warszawa grudzień 2013

Uczestnicy szkoleń (osoby dorosłe)

• osoby (z niepełnosprawnością nabytą) wymagające

przekwalifikowania zawodowego ze względu na utratę zdolności

pracy w dotychczasowym zawodzie lub na dotychczasowym

stanowisku pracy

• osoby (z niepełnosprawnością wrodzoną lub nabytą w okresie

nauki) nieposiadające żadnego przygotowania zawodowego,

zapewniającego możliwość podjęcia pracy zarobkowej, chcące

nabyć kwalifikacje zawodowe

• osoby niepełnosprawne, długotrwale bezrobotne, wyrażające

gotowość do gruntownego przekwalifikowania zawodowego w

celu przygotowania się do wymogów aktualnego rynku pracy

187 Warszawa grudzień 2013

Do OSZiR będą przyjmowane osoby niepełnosprawne,

które:

• uzyskują pozytywną ocenę zdolności do pracy (medycyna pracy;

psycholog rehabilitacyjny; doradca zawodowy)

• uzyskują akceptację organu finansującego szkolenie zawodowe

(ZUS, KRUS, PUP)

• wykazują zadowalający poziom samoobsługi i samodzielności

życiowej (też z asystentem)

• są bardzo wyraźnie zdecydowane,

zmotywowane i zdeterminowane aby uzyskać

przygotowanie zawodowe (kwalifikacje)

umożliwiające podjęcie zatrudnienia i

jednocześnie rezygnację z świadczeń

rentowych. 188 Warszawa grudzień 2013

Pobyt w OSZiR

Okres pobytu kursanta w ośrodku zależy od:

- potrzeb szkoleniowych i możliwości (kompetencji) wyjściowych

uczestnika szkolenia;

- indywidualnego programu szkoleniowego (IPS) opracowanego dla

każdego uczestnika;

- długości cyklu szkolenia zawodowego wymaganego dla danego zawodu

(umiejętności).

Udział w szkoleniu w OSZiR powinien mieć

charakter pobytowy. Istnieje możliwość, aby

niektóre osoby niepełnosprawne mogły korzystać z

usług Ośrodka zamieszkując w swoim domu.

189 Warszawa grudzień 2013

Ukończenie szkolenia i nabycie nowych umiejętności zawodowych

będzie potwierdzone odpowiednim certyfikatem lub egzaminem

zawodowym przeprowadzonym wewnątrz Ośrodka lub w innych

instytucjach certyfikujących (np. Cechy Rzemieślnicze; ZDZ).

190 Warszawa grudzień 2013

Schemat realizacji szkolenia zawodowego

Szkolenie w OSZiR

Etap zasadniczy:

szkolenie zawodowe

(do 36 mscy)

Etap końcowy:

monitorowanie działań

absolwenta (do 12 mscy)

Etap wstępny:

Kwalifikacja do

szkolenia

(max. 1 msc)

191 Warszawa grudzień 2013

Etap wstępny (do 1 msc)

• kwalifikacja do szkolenia zawodowego, ocena zdolności do

pracy (medyczna, psychologiczna, zawodowa)

• kwalifikacji dokonuje zespół diagnostyczny:

lekarz medycyny pracy i/lub lekarz spec. rehabilitacji medycznej

psycholog rehabilitacyjny

doradca zawodowy

ergo-terapeuta, specjalista z zakresy dostosowania miejsca pracy

Efekt etapu wstępnego: Indywidualny Program Rehabilitacji Zawodowej

192 Warszawa grudzień 2013

Etap zasadniczy (do 36 mscy)

• Etap realizują:

• zespół szkoleniowców/nauczycieli zawodu (nauka zawodu);

• psycholog

• doradca zawodowy

• specjaliści (np. fizjoterapeuci, ergo-terapeuta, instruktor nauki

jazdy samochodem)

• asystent osoby niepełnosprawnej

Efekt etapu zasadniczego: umiejętności zawodowe pozwalające na

rozpoczęcie pracy

193 Warszawa grudzień 2013

Etap końcowy (do 12 mscy)

• Etap realizuje:

doradca zawodowy (OSZiR/PUP) = monitorowanie działań absolwenta

w środowisku życia i pracy (ocena efektywności szkolenia)

Efekt etapu końcowego: stałe zatrudnienie

194 Warszawa grudzień 2013

Dziękuję za uwagę i…

życzę Wesołych Świąt !

195 Warszawa grudzień 2013

prof. nadzw. dr hab. n. med. Jolanta Kujawa Klinika Rehabilitacji Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Department of Medical Rehabilitation, Medical University of Łodz

Krystyna Księżopolska-Orłowska, Jolanta Kujawa

Założenia funkcjonowania modelowego ośrodka

rehabilitacji zawodowej w Polsce

Konferencja

„Rehabilitacja zawodowa – stan aktualny i proponowane zmiany” Warszawa 16 grudnia 2013 r.

Kompleksowa rehabilitacja

POLSKA SZKOŁA REHABILITACJI

„Rehabilitacja jest procesem medyczno - społecznym,

który dąży do zapewnienia osobom niepełnosprawnym godziwego życia w poczuciu pożyteczności społecznej i bezpieczeństwa społecznego oraz zadowolenia”.

Wiktor Dega

Rehabilitacja to proces

ad personam

Strategia postępowania rehabilitacyjnego oparta na uniwersalnych zasadach oceny funkcjonalnej pacjenta - ICF

Choroba/Dysfunkcja

Funkcja i struktura (uszkodzenie/zaburzenie))

Uczestnictwo (ograniczenia)

Aktywność (utrudnienia)

Czynniki osobowe (przeszkody/czynniki

ułatwiające)

Czynniki środowiskowe (przeszkody/czynniki

ułatwiające)

Cele działalności

badanie przydatności do określonego zawodu z uwzględnieniem wieloaspektowej medycznej oceny możliwości wykonywania danego zawodu w oparciu o profil funkcjonowania pacjenta

poza oceną przydatności do zawodu i szkoleniem realizowana jest rehabilitacja medyczna dla uczestników programu, którzy z powodów zdrowotnych lub socjalnych przez dłuższy okres nie wykonywali swojego zawodu.

Funkcjonowanie jednostki w określonej dziedzinie

jest postrzegane jako interakcja lub złożony wzajemny związek między stanem zdrowia a czynnikami kontekstowymi

(czynnikami środowiskowymi i osobowymi)

Między czynnikami tymi zachodzi dynamiczna interakcja: interwencje na jednym poziomie mogą potencjalnie modyfikować inne powiązane z nimi elementy

ograniczenie zdolności spowodowane jest jednym lub większą liczbą upośledzeń

lub ograniczenie wykonania wywołane jest przez jedną lub więcej przeszkód

(zewnętrznych, wewnętrznych)

Uczestnik może :

mieć problemy z wykonaniem i ograniczone zdolności bez widocznego upośledzenia (np. trudności w wykonywaniu codziennych czynnościach związane z wieloma chorobami)

mieć problemy z wykonaniem bez upośledzenia lub ograniczenia zdolności (np. osoba stająca w obliczu stygmatyzacji lub dyskryminacji w relacjach międzyludzkich lub w pracy)

Uczestnik może :

mieć ograniczenie zdolności w przypadku braku wspomagania natomiast żadnych problemów z wykonaniem w aktualnym środowisku (np. osobę z ograniczeniami w poruszaniu się można wyposażyć w urządzenie wspomagające, pozwalające na poruszanie się i nauczyć ja bezpiecznego użytkowania )

doświadczać wpływu w przeciwnym kierunku (np. bezruch kończyn może wywołać zanik mięśni; umieszczenie w zakładzie opieki może spowodować utratą umiejętności społecznych)

ZESPÓŁ REHABILITACYJNY

Lekarz specjalista rehabilitacji

medycznej 4 etaty

Lekarz specjalista innej specjalności

konsultacje

Fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy,

ergoterapeuta

14 etatów

Psycholog 6 etatów

Asystent osoby

niepełnosprawnej/opiekun

2 etaty

Nauczyciel

zawodu

10 etatów

Dietetyk 2 etaty

Doradca zawodowy

3 etaty

Pielęgniarka 5 etatów

Lekarz specjalista medycyny pracy 1 etat

Koordynator rehabilitacji

1 etat

200 osób

Logopeda

konsultacje

ZABURZENIA UCZESTNICTWA

Niezdolność do wykonywania czynności zawodowych

Cel: Nauka wykonywania czynności zawodowych

Interwencje: Analiza efektywności składowych czynności złożonych Wykorzystanie zastępczych technik Pomoc Technologie wspomagające Trening samodzielności

ZABURZENIA POROZUMIEWANIA SIĘ

Cel: Poprawa zdolności porozumiewania się, mowy i rozumienia

Interwencje: Logopedyczne Neurolingwistyczne Technologie wspomagające (oraz trening ich stosowania)

Baza rehabilitacyjna Gabinet lekarski 4 x min. 12 m2. Gabinety rehabilitacyjne > 400 m2

Sale do zajęć dydaktycznych 40 m2 x12 =480 m2

Stołówka i pomieszczenia integracyjne 200 m2

Zabiegi : •kinezyterapia (indywidualna i grupowa) •terapia zajęciowa •metody specjalne •fizykoterapia •hydroterapia •masaż •basen (100 m2)

Zakres działalności profilaktycznej i leczniczej Dostosowanie programów rehabilitacji do stanu funkcjonalnego i wydolności fizycznej z uwzględnieniem treningu funkcjonalnego do przyszłych czynności zawodowych

Rehabilitacja ogólnoustrojowa dla osób z dysfunkcjami narządu ruchu

Rehabilitacja pourazowa wielonarządowa Rehabilitacja narządu ruchu po leczeniu zachowawczym

i operacyjnym w tym także dla osób z chorobami współistniejącymi

Rehabilitacja po amputacjach kończyn w tym także dla osób z chorobami współistniejącymi

Rehabilitacja po oparzeniach i odmrożeniach Rehabilitacja dla osób po długotrwałym unieruchomieniu

Zakres działalności profilaktycznej

poradnictwo w zakresie zrównoważonego stylu życia,

porady w zakresie odżywiania, technik relaksacji, racjonalnego wypoczynku oraz prozdrowotnej aktywności fizycznej

profilaktyka przeciążeń i nawrotów zespołów bólowych w obrębie narządu ruchu

doradztwo socjalne, mające na celu zwiększenie osobistej motywacji do aktywnego uczestniczenia w rynku pracy

BENEFICJENCI działań w zakresie aktywizacji zawodowej

Wśród niepełnosprawnych pracowników przeważają osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim i umiarkowanym niepełnosprawne w stopniu znacznym stanowią niewielką grupę Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wśród

niepełnosprawnych pracowników – jest ograniczona sprawność ruchowa

Znaczącymi przyczynami niepełnosprawności są ponadto : choroby układu krążenia

dysfunkcje wzroku i słuchu zaburzenia psychiczne

„Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność

zawodową osób niepełnosprawnych Raport końcowy.” Na zlec. PFRON,

BENEFICJENCI działań w zakresie aktywizacji zawodowej

Pracujący niepełnosprawni to w zdecydowanej większości osoby, które niepełnosprawność nabyły.

Przeważają wśród nich osoby, które ukończyły 40 rok życia.

Poziom wykształcenia pracujących niepełnosprawnych jest stosunkowo niski

– najwięcej jest osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub średnim

Niepełnosprawni pracownicy w zdecydowanej większości wykonują prace fizyczne - na stanowiskach robotniczych.

„Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność

zawodową osób niepełnosprawnych Raport końcowy.” Na zlec. PFRON,

Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych z powodu

chorób lub urazów narządu ruchu

powinna uwzględnić dysfunkcje wykluczające wykonywanie zawodów wymuszających określone postawy ciała czy wymagające nadmiernych obciążeń fizycznych.

Występujący często ból zniechęca do ćwiczeń usprawniających, a występująca dysfunkcja utrudnia i ogranicza kontakty społeczne.

Rehabilitacja zawodowa powinna skoncentrować się na przystosowaniu psychofizycznym osoby z niepełnosprawnością do pracy możliwej przy jej chorobie.

Aktywność fizyczna ukierunkowana, indywidualnie dobrana do preferencji i możliwości pacjenta,

oraz przyszłych czynności zawodowych trening sensomotoryczny

Drogi doprowadzające Kontrola motoryczna mięśni

Receptory obwodowe • więzadła • torebki stawowe • mięśnie • skóra

Narząd wzroku

Receptory przedsionkowe

w uchu wewnętrznym - równowaga

OUN

Odruch rdzeniowy

Reakcje nieuświadomione

- móżdżek

Reakcje uświadomione

kora mózgu

Mięśnie

Lephart SM, Henry TJ. 1996

PROPRIOCEPCJA Kontrola sensomotoryczna

Odtworzenie kontroli nerwowo-mięśniowej poprzez

aktywację głębokiego układu mięśni stabilizujących i adekwatne do niej pobudzenie układu mięśni

powierzchownych, oraz eliminację ,,słabych ogniw” systemu mięśniowo-szkieletowego.

Neurac nerwowo-mięśniowa (re)aktywacja

Trening sensomotoryczny- kończyn górnych z wykorzystaniem

aparatu Redcord

Komponenty sprawności

KOMPONENTY SPRAWNOŚCI

Sprawność powiązana ze zdrowiem (H – RF)

Sprawność powiązana z umiejętnościami i osiągnięciami motorycznymi (M – FP)

Skład ciała Zwinność

Wytrzymałość sercowo – naczyniowa Równowaga

Gibkość Koordynacja

Wytrzymałość mięśniowa Moc

Siła mięśniowa Czas reakcji

Szybkość

szybkość i adekwatność reakcji,

zdolność przestrzennego

różnicowania ruchów,

zdolność przystosowania się do

zmieniających się warunków.

Kształcenie zdolności motorycznych

Ćwiczenia i motoryczna aktywność człowieka sprawne funkcjonowanie OUN

Polimodalna stymulacja Jednoczesna stymulacja układu nerwowego

wszystkimi możliwymi kanałami

Kompleksowość rehabilitacji

„ całość jest czymś więcej,

niż sumą wszystkich części ”

Sokrates

Struktura programu rehabilitacji musi być kompleksowa, czyli całościowa

Istnieją dowody naukowe, iż podejmowanie interwencji w sposób odosobniony pochłania większe koszty niż usystematyzowana rehabilitacja (Bent N. et al. Lancet 2002)

STRUKTURA FUNKCJA

Czynnościowe zaburzenia struktury ograniczają funkcje ruchowe

MARGINES BEZPIECZEŃSTWA MARGINES STABILNOŚCI POSTAWY STOJĄCEJ POSTĘPUJĄCA NIESTABILNOŚĆ

Pochylenie sylwetki do przodu

Niesymetryczne obciążanie kończyn

Spowolnienie ruchowe

– utrudnia dynamiczną

kontrolę równowagi

Osoby z dysfunkcją narządu ruchu

Wybór strategii odzyskiwania równowagi

Każdy element reakcji powinien odbyć się

w jak najkrótszym czasie

ZABURZENIA

WYKRYWANIA UTRATY

RÓWNOWAGI

NIEZBORNOŚĆ

I SPOWOLNIENIE RUCHOWE

INDYWIDUALNA

SZYBKOŚĆ PROCESÓW

NERWOWYCH

BADANIA KONCENTRUJĄ SIĘ

NA PRZYCZYNACH

NIESTABILNOŚCI POSTAWY

PARAMETRY

BIOMECHANICZNE CIAŁA

CZŁOWIEKA

KSZTAŁTOWANIE RÓWNOWAGI

DYNAMICZNEJ DECYZJA

O POZYCJI

CIAŁA

WZROK

APARAT PRZEDSIONKOWY

INFORMACJE PROPRIOCEPTYWNE

PORÓWNANIE

WYBÓR I ŁĄCZENIE

INFORMACJI

SENSORYCZNYCH

WYBÓR RUCHU

CIAŁA

WYBÓR I DOPASOWANIE

WZORCÓW

NAPIĘCIA

MIĘŚNIOWEGO

SZYJA

MIEDNICA

STOPA

WYKONANIE

RUCHU

WPŁYW

ŚRODOWISKA

Terapia funkcjonalna

Funkcja jest skierowaną

na cel aktywnością, poprzez którą pacjent wchodzi w relację z otoczeniem w zróżnicowany i wydajny sposób.

IBITA (za M. Krawczykiem )

• Ekonomiczna

• Oparta o prawidłowe reakcje postawne

Aby skutecznie rozwiązać złożone problemy pacjentów

niepełnosprawnych potrzebne jest indywidualne

podejście do jego potrzeb i rozważne zaplanowanie

kolejnych etapów rehabilitacji.

Największe znaczenie ma określenie wydolności

czynnościowej chorego, a przede wszystkim

umiejętność radzenia sobie z otoczeniem i samym

sobą.

Należy odpowiedzieć na 3 pytania:

Jak chory radzi sobie w codziennych aktywnociach ?

Jak zapewnić choremu maksymalną możliwą do

uzyskania sprawność funkcjonalną ?

Które z problemów chorego stanowią przeszkodę

w uzyskaniu optymalnego funkcjonowania,

aktywizacji zawodowej i społeczne j?

Koordynacyjna funkcja lekarza specjalisty rehabilitacji medycznej

Do udzielania świadczeń w zakresie rehabilitacji medycznej jest uprawnionych w Polsce 1946 lekarzy, w trakcie specjalizacji znajduje się 418 lekarzy (dane z 15 maja 2013 roku)

Rozkład specjalistów rehabilitacji medycznej w Polsce jest nierównomierny.

Najmniejsza liczba mieszkańców przypadająca na 1 lekarza jest w województwie łódzkim -14 tysięcy, mazowieckim -15 tysięcy, największa w województwach: lubuskim -32 tysiące, dolnośląskim -30 tysięcy (dane z końca 2012 roku)

W kompleksowej rehabilitacji konieczne są działania zespołowe i interdyscyplinarne.

O wartości pracy zespołu rehabilitacyjnego świadczy przewaga skutków grupowego działania nad zsumowanym indywidualnym działaniem poszczególnych jego członków.

Aby uzyskać dobre efekty, w zespole musi być wzajemne zrozumienie roli poszczególnych jego członków i wzajemne poszanowanie wartości.

Zadaniem zespołu jest określenie wspólnych, właściwych, realnych i terminowych celów.

Dziękuję za uwagę

Jolanta Poniedziałek Ekspert projektu, Zastępca Dyrektora ds. Finansowych, Szpital Wolski

Project expert, Deputy Director of Finance, Wolski Hospital

Budżet ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji

Jolanta Poniedziałek

Założenia do budżetu ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji

• Ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie funkcjonował w obiekcie o powierzchni około 5000 m 2,

• Ośrodek szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie funkcjonował w systemie stacjonarnym oraz ambulatoryjnym. W obu systemach ośrodek będzie funkcjonował od poniedziałku do piątku w godzinach 9-17. W systemie stacjonarnym uczestnik będzie miał możliwość skorzystania z hotelu należącego do ośrodka. W ośrodku będzie mogło być jednocześnie szkolonych 200 osób.

• W ośrodku szkolenia zawodowego i rehabilitacji będzie zatrudnionych 69 osób.

Budżet kosztów związany z funkcjonowaniem ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji

Roczne Miesięczne Dzienne

Koszty funkcjonowania ośrodka

6 999 648 zł 583 304 zł* 27 776 zł**

* koszt miesięczny został ustalony w podziale na 12 miesięcy **koszt dzienny został ustalony w podziale na 252 dni robocze

Roczne Miesięczne Dzienne

Koszty na 1 uczestnika

34 998 zł 2 900 zł* 140 zł**

Budżet kosztów związany z funkcjonowaniem ośrodka szkolenia zawodowego i rehabilitacji

* koszt miesięczny został ustalony w podziale na 12 miesięcy **koszt dzienny został ustalony w podziale na 252 dni robocze

Przedstawiciele rządu, instytucji, eksperci polscy i zagraniczni Representatives of the government, institutions

Polish and foreign experts

prof. nadzw. dr hab. Gertruda Uścińska Kierownik Projektu , Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Project Manager, Institute of Labour and Social Studies

prof. dr hab. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji

Higher Education School of Rehabilitation

prof. dr hab.

Anna Wilmowska-Pietruszyńska Wyższa Szkoła Rehabilitacji

Prof. Anna Wilmowska-Pietruszyńska Higher Education School of Rehabilitation