Post on 22-Nov-2015
description
Domy energooszczdne
Podrcznik dobrych praktyk
przygotowany na podstawie opracowania KRAJOWEJ AGENCJI POSZANOWANIA ENERGII S.A.
Listopad 2012
2
Spis treci
1. WSTP ...................................................................................................................................................................... 3
2. OKRELENIE WYTYCZNYCH DOTYCZCYCH ZASAD PROJEKTOWANIA ENERGOOSZCZDNYCH BUDYNKW MIESZKALNYCH .................................................................................. 3
2.1. WSTP ................................................................................................................................................................ 3 2.2. OKRELENIE RODKW TECHNICZNYCH DLA BUDYNKU MIESZKALNEGO, PROWADZCYCH DO OSIGNICIA OCZEKIWANYCH STANDARDW ENERGETYCZNYCH ............................................................................................................ 16 2.2.1. MINIMALNE GRUBOCI (W ZALENOCI OD MATERIAU) I PARAMETRW JAKOCIOWYCH OCIEPLENIA POSZCZEGLNYCH TYPW PRZEGRD ZEWNTRZNYCH ..................................................................................................... 16 2.2.2. MINIMALNE WYMOGI W ZAKRESIE JAKOCI I PARAMETRW TECHNICZNYCH DLA OKIEN I DRZWI ............................ 19 2.2.3. MINIMALNE WYMAGANIA W ZAKRESIE PARAMETRW TECHNICZNYCH, JAKOCIOWYCH I UYTKOWYCH UKADW WENTYLACJI MECHANICZNEJ Z ODZYSKIEM CIEPA ............................................................................................................ 22 2.2.4. MINIMALNE WYMOGI STANDARDU I JAKOCI WYKONANIA UKADW INSTALACJI GRZEWCZYCH (CO I CWU) ........... 24 2.2.5. OKRELENIE MINIMALNYCH WYMOGW DOTYCZCYCH STANDARDW I JAKOCI WYKONANIA UKADW OWIETLENIOWYCH ......................................................................................................................................................... 31 2.2.6. OKRELENIE MINIMALNYCH WYMOGW DOTYCZCYCH STANDARDW ENERGETYCZNYCH URZDZE ELEKTRYCZNYCH W BUDYNKU .......................................................................................................................................... 35 2.2.6.1. NAPDY URZDZE I INSTALACJI (SILNIKI ELEKTRYCZNE) ............................................................................... 35 2.2.6.2. POMPY ......................................................................................................................................................... 37 2.2.6.3. URZDZENIA AGD ....................................................................................................................................... 38 2.2.6.4. WINDY ......................................................................................................................................................... 39 2.3. OKRELENIE ZASAD ELIMINACJI MOSTKW CIEPLNYCH W KONSTRUKCJI BUDYNKW (KRTKIE WYTYCZNE KONSTRUKCYJNE) ............................................................................................................................................................ 40 2.4. PRZYKADOWE ROZWIZANIA DETALI KONSTRUKCYJNYCH DLA BUDYNKW W STANDARDZIE NF40 I NF15 ........... 42 2.4.1. POCZENI OCIENICA-OCIEE ...................................................................................................................... 44 2.4.2. CIANKA ATTYKOWA .......................................................................................................................................... 46 2.4.3. PYTA BALKONOWA ........................................................................................................................................... 50 2.4.4. POCZENIE CIANY ZEWNTRZNEJ Z DACHEM STROMYM .................................................................................... 54 2.5. OKRELENIE WYTYCZNYCH DOTYCZCYCH POSADOWIENIA BUDYNKU, ZASAD KSZTATOWANIA POWIERZCHNI (BIORC POD UWAG ICH FUNKCJE UYTKOWE), USYTUOWANIA PRZESZKLE, STREF BUFOROWYCH, PRZEJCIOWYCH I NIEOGRZEWANYCH W BUDYNKACH ................................................................................................................................... 58 2.5.1. BRYA BUDYNKU ............................................................................................................................................... 58 2.5.2. MIEJSCE BUDOWY I LOKALIZACJA OKIEN ............................................................................................................ 58 2.5.3. OCHRONA PRZED PRZEGRZEWANIEM W LECIE..................................................................................................... 59 2.5.4. STREFOWANIE TEMPERATUROWE ....................................................................................................................... 61 2.6. OKRELENIE WYMAGA W ZAKRESIE GRANICZNYCH WARTOCI WSPCZYNNIKA A/V ........................................... 61 2.7. OKRELENIE EWENTUALNYCH INNYCH WYMAGA, ISTOTNYCH DLA ZAPEWNIENIA WYMAGANYCH STANDARDW ..... 61 2.7.1. METODYKA OKRELANIA POWIERZCHNI OGRZEWANEJ......................................................................................... 61 2.7.2. OGRANICZENIE ZUYCIA ENERGII WBUDOWANEJ ................................................................................................ 62 2.7.3. PODWYSZENIE SZCZELNOCI POWIETRZNEJ BUDYNKU ....................................................................................... 62 2.8. ZDEFINIOWANIE ZASAD I ZAKRESU DOPUSZCZALNYCH ODSTPSTW OD WYTYCZNYCH WYCZNIE Z UWAGI NA OGRANICZENIA TERENOWE I MOLIWOCI USYTUOWANIA BUDYNKU NA DZIACE BUDOWLANEJ ........................................... 64 2.9. OKRELENIE MOLIWOCI ZASTOSOWANIA W BUDYNKU INFRASTRUKTURY SIECI DOMOWYCH (HOME AREA NETWORK) ZESTAWU URZDZE, WZAJEMNIE KOMUNIKUJCYCH SI ZE SOB, SUCYCH MIDZY INNYMI DO ZARZDZANIA ZUYCIEM ENERGII I PRZYDOMOWEJ PRODUKCJI ENERGII ................................................................................................. 64 2.10. OKRELENIE MOLIWOCI WYKORZYSTANIA OZE W BUDYNKU DLA CELW PRODUKCJI ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ .............................................................................................................................................................. 67 2.10.1. WSTP ........................................................................................................................................................ 67 2.10.2. ARCHITEKTURA SONECZNA ....................................................................................................................... 68 2.10.3. PASYWNE SYSTEMY SONECZNE.................................................................................................................. 68 2.10.4. AKTYWNE SONECZNE SYSTEMY GRZEWCZE ............................................................................................... 70 2.10.5. SYSTEMY KONWERSJI FOTOELEKTRYCZNEJ PROMIENIOWANIA SONECZNEGO (PANELE FOTOWOLTAICZNE) 72 2.10.6. POMPY CIEPA ............................................................................................................................................ 72 2.10.7. BIOMASA ..................................................................................................................................................... 74
3. LITERATURA........................................................................................................................................................ 75
3
1. WSTP
Celem pracy jest sporzdzenie propozycji wytycznych i wymaga dotyczcych zasad projektowania,
wykonania i odbiorw robt budowlanych zwizanych ze wznoszeniem budynkw o niskim zapotrzebowaniu
na energi, na potrzeby funkcjonowania w NFOiGW programu dopat do tego typu budownictwa w sektorze
budynkw mieszkalnych.
W pracy wykorzystano zdefiniowane na etapie opracowywania koncepcji programu priorytetowego definicje
standardu energetycznego budynkw NF15 i NF40, ktre oznaczaj odpowiednio wielkoci zapotrzebowania
budynkw mieszkalnych jedno i wielorodzinnych na energi uytkow wycznie do celw ogrzewania i
wentylacji, wynoszce 15 i 40 kWh/(m2rok) oznaczone, jako Qh,nd obliczone zgodnie z zasadami okrelonymi
w normie PN EN ISO 13790: 2009 metod miesiczn lub godzinow przy wykorzystaniu danych
pogodowych opublikowanych przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz przy
wykorzystaniu norm odnonych znajdujcych si w spisie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
2. OKRELENIE WYTYCZNYCH DOTYCZCYCH ZASAD PROJEKTOWANIA ENERGOOSZCZDNYCH BUDYNKW MIESZKALNYCH
2.1. Wstp
Wytyczne dotyczce zasad projektowania budynkw mieszkalnych NF40 i NF15 okrelono na podstawie
serii oblicze komputerowych wykonanych dla piciu budynkw jednorodzinnych i czterech budynkw
wielorodzinnych. Podstawowe dane analizowanych budynku przedstawiono w Tabeli 1. Celem analizy byo
okrelenie minimalnych wymaga w zakresie ochrony cieplnej budynku, systemu wentylacji i szczelnoci
powietrznej gwarantujcych osignicie wskanika zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i
wentylacji na poziomie 40 kWh/m2rok i 15 kWh/m2rok.
Przed przystpieniem do okrelania wytycznych wyznaczono wskaniki jednostkowego zapotrzebowania na
energi uytkow do ogrzewania dla budynkw speniajcych wymagania podane w Rozporzdzeniu
Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniajcym rozporzdzenie w sprawie warunkw
technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (WT 2008). Wymagania dotyczce
ochrony cieplnej zostay sformuowane na dwa sposoby i uznanej si je za spenione dla budynku
mieszkalnego, jeeli:
1. przegrody zewntrzne budynku oraz technika instalacyjna odpowiadaj wymaganiom izolacyjnoci
cieplnej oraz powierzchnia okien spenia wymagania okrelone w zaczniku do rozporzdzenia,
lub
2. warto wskanika EP [kWh/(m2rok)], okrelajcego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie
na nieodnawialn energi pierwotn do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepej wody uytkowej
oraz chodzenia jest mniejsza od wartoci granicznych, a take jeeli przegrody zewntrzne budynku
odpowiadaj przynajmniej wymaganiom izolacyjnoci cieplnej niezbdnej dla zabezpieczenia przed
kondensacj pary wodnej, okrelonym w zaczniku do rozporzdzenia.
4
Tabela 1. Podstawowe dane analizowanych budynkw mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych
Symbol Typ Powierzchnia ogrzewana, m2
Kubatura wewntrzna ogrzewana,
m3
Wspczynnik ksztatu
A/V, m-1 Uwagi
J1 jednorodzinny 169,8 458,4 0,70
J2 jednorodzinny 148,3 446,1 0,68 gara ogrzewany
8C
J3 jednorodzinny 175,5 466,9 0,67
J4 jednorodzinny 82,0 229,7 0,80
J5 jednorodzinny 135,5 375,0 0,88
W1 wielorodzinny 5113,9 13296,1 0,36 klatki schodowe ogrzewane 8C
W2 wielorodzinny 6437,0 18155,0 0,24 klatki schodowe ogrzewane 8C
W3 wielorodzinny 1976.2 6324.3 0,31 klatki schodowe ogrzewane 20C
W4 wielorodzinny 490,0 1335.5 0,52 klatki schodowe ogrzewane 8C
Umieszczenie w WT 2008 dwch rodzajw wymaga i wstawienie sowa lub powoduje, e budynki
mieszkalne mog speni wymagania na dwa sposoby. Jednak z punktu widzenia okrelania jednostkowego
zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania zastosowanie maj tylko 1 wymagania, poniewa
warto wskanika EP uwzgldnia nie tylko ogrzewanie ale i c.w.u. oraz jest mocno zalena od wybranego
rda ciepa. Z tego wzgldu nie da si na jej podstawie okreli w sposb jednoznaczny wymaga
dotyczcych zapotrzebowania na energi do celw ogrzewania dla analizowanych budynkw. W poniszej
tabeli zebrano wymagania okrelone 1 metod.
Tabela 2. Wymagana izolacyjno cieplna przegrd zewntrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelno powietrzna zgodnie z Warunkami Technicznymi z 2008 roku
Opis przegrody Zgodnie z wymaganiami WT 2008
ciany zewntrzne Umax = 0,30 W/m2K
Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami
Umax = 0,25 W/m2K
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie
Umax = 0,45 W/m2K
Okna (z wyjtkiem poaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 1,8 W/m2K
b) Umax = 1,7 W/m2K
Okna poaciowe Umax = 1,8 W/m2K
Drzwi zewntrzne, garaowe Umax = 2,6 W/m2K
Mostki cieplne fRsi = 0,72
Rodzaj systemu wentylacji grawitacyjna lub mechaniczna w budynkach wysokich lub wysokociowych
Sprawno odzysku ciepa 50 % dla wentylacji mechanicznej oglnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji o
wydajno 2000 m3/h
Szczelno powietrza n50 = 3,0 1/h wentylacja grawitacyjna
n50 = 1,5 1/h wentylacja mechaniczna
5
Wymagania podane w WT 2008 nie podaj maksymalnej wartoci wspczynnika liniowej straty ciepa ,
W/mK dla mostkw cieplnych. Podaj jedynie wymagan warto krytyczn wspczynnika
temperaturowego fRsi dla przegrd zewntrznych i ich wzw konstrukcyjnych w pomieszczeniach
ogrzewanych do temperatury co najmniej 20C w budynkach mieszkalnych. Warto ta powinna by
okrelona wedug normy dotyczcej metody obliczania temperatury powierzchni wewntrznej koniecznej do
uniknicia krytycznej wilgotnoci powierzchni i kondensacji midzywarstwowej. Przy czym WT 2008
dopuszczaj przyjmowanie wymaganej wartoci tego wspczynnika rwnej 0,72, co oznacza w praktyce
dopuszczenie wystpowania znacznych mostkw cieplnych o wartociach maksymalnych e 0,70 W/mK.
W wymaganiach dla standardu NF40 i NF15 okrelono maksymalne wartoci wspczynnikw e
policzonych w odniesieniu do wymiarw zewntrznych.
Bazujc na wymaganiach podanych w Tabeli 2. okrelono zapotrzebowanie na energi uytkow do
ogrzewania i wentylacji. Obliczenia wykonano programem Audytor OZC przyjmujc:
metodyk miesiczn okrelania sezonowego zapotrzebowania na energi do ogrzewania i wentylacji
zgodn z norm PN-EN ISO 13790:2009 Energetyczne waciwoci uytkowe budynkw -
Obliczanie zuycia energii do ogrzewania i chodzenia,
wielkoci strumieni powietrza wentylacyjnego okrelono zgodnie z norm PN-83/B-03430/AZ3:2000
Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej.
Wymagania,
wewntrzne zyski ciepa dla budynkw jednorodzinnych przyjto jako stae i rwne 3,0 W/m2 a dla
budynkw wielorodzinnych 4,6 W/m2, pominito zyski ciepa do instalacji c.o., c.w.u. i wentylacji,
wspczynnik zacienienia budynkw przyjto jako Z = 0,9 i okrelono dokadnie dla okien
zacienionych przez, np. balkony, loggie, itp.,
elewacja frotowa budynkw jest skierowana na pnoc,
trzy lokalizacje winoujcie - najcieplejsze miejsce w Polsce, Warszaw i Suwaki - najzimniejsze
miejsce w Polsce (poza Kasprowym Wierchem),
budynki jednorodzinne maj redni, a wielorodzinne ciki typ konstrukcji,
w budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych jest wentylacja grawitacyjna.
Tabela 3. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla standardu zgodnego z WT 2008 dla analizowanych budynkw mieszkalnych dla trzech lokalizacji
Symbol Typ Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji, kWh/m2rok winoujcie Warszawa Suwaki
J1 jednorodzinny 119,6 135,0 164,5 J2 jednorodzinny 127,6 142,1 172,6 J3 jednorodzinny 113,2 127,1 155,4 J4 jednorodzinny 165,8 184,4 221,9 J5 jednorodzinny 220,1 239,4 288,4 W1 wielorodzinny 92,8 104,8 127,6 W2 wielorodzinny 85,9 98,6 124,5 W3 wielorodzinny 111,0 125,0 151,8 W4 wielorodzinny 113,2 128,1 158,4
6
J1 J2 J3 J4 J5 W1W2 W3
W4
winoujcie
WarszawaSuwaki
0
50
100
150
200
250
300EU
co, k
Wh
/m2ro
k
Rysunek 1. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla budynkw wg WT 2008 w zalenoci od lokalizacji Uzyskane wielkoci zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji rni si od siebie
w znacznym stopniu i zmieniaj si od 85,9 kWh/m2rok dla budynku wielorodzinnego W2 zlokalizowanego
w winoujciu do 288,4 kWh/m2rok dla budynku jednorodzinnego J5 zlokalizowanego w Suwakach.
Wielko zapotrzebowana zaley od lokalizacji budynkw i jest rednio o 13% wysza dla budynku
zlokalizowanego w Warszawie w stosunku do znajdujcego si w winoujciu i o 38% wysza dla budynku
zlokalizowanego w Suwakach w stosunku do znajdujcego si w winoujciu. Zapotrzebowanie na energi
zaley od rodzaju budynku i dla analizowanych budynkw jednorodzinnych jest rednio o 45% wysze ni
dla budynkw wielorodzinnych.
50
100
150
200
250
300
0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1
A/V, m-1
EU
co,
kW
h/m
2ro
k
winoujcie
Warszawa
Suwaki
Rysunek 2. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla budynkw wg WT 2008 w zalenoci od wspczynnika ksztatu A/V
Warto wskanika zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji zaley rwnie od
wspczynnika ksztatu budynkw, czyli stosunku pola powierzchni przegrd zewntrznych A do kubatury
ogrzewanej V (obie wartoci okrelone po wymiarach zewntrznych). Im mniejszy stosunek A/V tym
7
mniejsze zapotrzebowanie. Zaleno t bardzo wyranie wida w przypadku analizowanych budynkw
jednorodzinnych gdzie wraz ze zmian A/V od 0,67 do 0,88 1/m zapotrzebowanie zmienia si od 127,1 do
239,4 kWh/m2rok. W przypadku analizowanych budynkw wielorodzinnych zmiany s mniejsze, poniewa
dla A/V rwnego 0,24 do 0,52 1/m zapotrzebowanie zmienia si od 98,6 do 128,1 kWh/m2rok. Due wartoci
wskanika A/V i zapotrzebowania na energi w przypadku budynku jednorodzinnego J4 wynikaj
z niewielkich rozmiarw i maej powierzchni uytkowej pomimo stosunkowo prostej bryy, natomiast
w przypadku budynku J5 przyczyn jest parterowa brya na planie prostokta i wynikajcy z tego znaczy
udzia strat ciepa do gruntu.
Przeprowadzona analiza pozwala na sformuowanie nastpujcych wnioskw:
wymagania dotyczce ochrony cieplnej budynkw podane z WT 2008 s sabe i powoduj,
e zaprojektowane zgodnie z nimi budynki s energochonne,
osignicie standardu NF40 i NF15 wymaga sformuowania nowych ostrzejszych wymaga,
osignicie standardu NF40 i NF15 bdzie atwiejsze w czci kraju charakteryzujcej si
cieplejszym klimatem, naley rozway sformuowanie rnych wymaga w dla rnych stref
klimatycznych,
z uwagi na znaczce rnice pomidzy budynkami jednorodzinnymi i wielorodzinnymi naley
sformuowa oddzielne wymagania dla dwch rodzajw budynkw,
osignicie standardu NF40 i NF15 moe nie by moliwe w przypadku budynkw mieszkalnych
jednorodzinnych charakteryzujcych si duym wspczynnikiem ksztatu A/V, dlatego konieczne
jest zalecenie niskiej wartoci A/V dla tego typu budynkw.
Z uwagi na bardzo due zapotrzebowanie na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji budynkw
jednorodzinnych J4 i J5 nie uwzgldniono ich w dalszej analizie. Wstpne obliczenia wykazay,
e osigniecie przez nie standardu NF40 wymagaoby zastosowania rozwiza jak dla standardu NF15,
natomiast osignicie standardu NF15 jest praktycznie niemoliwe przy zastosowaniu dostpnych na rynku
materiaw i rozwiza. Wnioski z oblicze wykonanych dla budynkw jednorodzinnych J4 i J5 zostay
wykorzystane do sformuowania wymaga dotyczcych projektw architektonicznych oraz zalecanych
wartoci wspczynnika A/V.
Okrelenie wymaga dla obydwu standardw poprzedzono szczegow analiz bilansw energetycznych
budynkw. Na tej podstawie moliwe byo stwierdzenie, ktre rodzaje strat ciepa odgrywaj najwiksz rol
w zapotrzebowaniu na energi do ogrzewania i wentylacji. Na poniszych rysunkach zaprezentowano
zestawienie dla analizowanych budynkw jednorodzinnych i wielorodzinnych. W zestawieniach brak jest
wyszczeglnionych oddzielnie strat ciepa przez mostki cieplne, poniewa s one uwzgldnione w stratach
przez poszczeglne przegrody oraz strat ciepa przez infiltracj powietrza zewntrznego, ktre s
uwzgldnione w stratach ciepa przez wentylacj.
8
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
1.8 % Drzwi zewntrzne 36.3 % Okno (wietlik) zewntrzne 13.3 % Dach4.9 % Podoga na gruncie 13.3 % ciana zewntrzna 30.5 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 1.8 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 36.3 %
Dach 13.3 %
Podoga na gruncie 4.9 %
ciana zew ntrzna 13.3 %Ciepo na w entylacj 30.5 %
Rysunek 3. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku jednorodzinnego J1
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
4.2 % Drzwi zewntrzne 23.1 % Okno (wietlik) zewntrzne 7.2 % Dach5.6 % Podoga na gruncie 2.3 % Strop zewntrzny 9.4 % Strop pod nieogrz. poddaszem16.6 % ciana zewntrzna 31.6 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 4.2 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 23.1 %Dach 7.2 %
Podoga na gruncie 5.6 %
Strop zew ntrzny 2.3 %
Strop pod nieogrz. poddaszem 9.4 %
ciana zew ntrzna 16.6 %
Ciepo na w entylacj 31.6 %
Rysunek 4. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku jednorodzinnego J2
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
1.9 % Drzwi zewntrzne 27.4 % Okno (wietlik) zewntrzne 6 % Dach10.3 % Podoga na gruncie 9.1 % Strop pod nieogrz. poddaszem 19.6 % ciana zewntrzna25.5 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 1.9 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 27.4 %Dach 6 %
Podoga na gruncie 10.3 %
Strop pod nieogrz. poddaszem 9.1 %
ciana zew ntrzna 19.6 %Ciepo na w entylacj 25.5 %
Rysunek 5. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku jednorodzinnego J3
9
Analiza bilansw energetycznych budynkw jednorodzinnych pozwala na stwierdzenie, e udzia strat ciepa
w kolejnoci od najwikszego jest nastpujcy:
okna zewntrzne 36,3% - 23,1%
wentylacja 31,6% - 25,5%
ciany zewntrzne 19,6% - 13,3%
dach 13,3% - 6%
podoga na gruncie 10,3% - 4,9%
strop pod nieogrzewanym poddaszem 9,4% - 0%
drzwi zewntrzne 4,2% - 1,8%
strop zewntrzny 2,3% - 0%
W przypadku budynkw jednorodzinnych najwikszy udzia w stratach ciepa (powyej 10%) maj okna
zewntrzne, wentylacja, ciany zewntrzne i dach. W celu ograniczenia zapotrzebowania na energi do
ogrzewania i wentylacji naley podj dziaania majce na celu podwyszenie izolacyjnoci cieplnej przegrd
i odzyskiwanie ciepa z powietrza usuwanego.
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
0.1 % Drzwi zewntrzne 22.5 % Okno (wietlik) zewntrzne 11 % Strop ciepo do dou5.2 % Stropodach wentylowany 11.3 % ciana zewntrzna 50 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 0.1 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 22.5 %
Strop ciepo do dou 11 %
Stropodach w entylow any 5.2 %
ciana zew ntrzna 11.3 %
Ciepo na w entylacj 50 %
Rysunek 6. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku wielorodzinnego W1
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
0.1 % Drzwi zewntrzne 29.9 % Okno (wietlik) zewntrzne 0.1 % Dach3.8 % Strop ciepo do dou 1.9 % Stropodach wentylowany 8.5 % ciana zewntrzna55.8 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 0.1 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 29.9 %
Dach 0.1 %Strop ciepo do dou 3.8 %Stropodach w entylow any 1.9 %
ciana zew ntrzna 8.5 %
Ciepo na w entylacj 55.8 %
Rysunek 7. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku wielorodzinnego W2
10
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
19 % Okno (wietlik) zewntrzne 3.4 % Dach 8.2 % Strop ciepo do dou23 % ciana zewntrzna 46.4 % Ciepo na wentylacj
Okno (w ietlik) zew ntrzne 19 %
Dach 3.4 %Strop ciepo do dou 8.2 %
ciana zew ntrzna 23 %
Ciepo na w entylacj 46.4 %
Rysunek 8. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku wielorodzinnego W3
Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej
0.2 % Drzwi zewntrzne 24.9 % Okno (wietlik) zewntrzne 14.3 % Strop ciepo do dou6 % Stropodach wentylowany 15.2 % ciana zewntrzna 39.4 % Ciepo na wentylacj
Drzw i zew ntrzne 0.2 %
Okno (w ietlik) zew ntrzne 24.9 %
Strop ciepo do dou 14.3 %
Stropodach w entylow any 6 %
ciana zew ntrzna 15.2 %
Ciepo na w entylacj 39.4 %
Rysunek 9. Szczegowe zestawienie strat energii cieplnej dla budynku wielorodzinnego W4 Analiza bilansw energetycznych budynkw wielorodzinnych pozwala na stwierdzenie, e udzia strat ciepa
w kolejnoci od najwikszego jest nastpujcy:
wentylacja 55,8% - 39,4%
okna zewntrzne 29,9% - 19,0%
ciany zewntrzne 23,0% - 8,5%
strop nad nieogrzewan piwnic, garaem 14,3% - 3,8%
dach, stropodach 6,0% - 1,9%
drzwi zewntrzne 0,1% - 0,2%
W przypadku budynkw wielorodzinnych najwikszy udzia w stratach ciepa (powyej 10%) ma wentylacja
okoo 50%, okna zewntrzne, ciany zewntrzne i strop nad nieogrzewan piwnic lub garaem. W celu
ograniczenia zapotrzebowania na energi do ogrzewania i wentylacji naley podj dziaania majce na celu
odzyskiwanie ciepa z powietrza usuwanego i podwyszenie izolacyjnoci cieplnej przegrd.
11
Uzyskanie standardu NF40 lub NF15 bdzie wymagao wprowadzenia kompleksowych zmian
w wymaganiach dotyczcych izolacyjno cieplnej przegrd zewntrznych, rodzaju systemu wentylacji oraz
szczelnoci powietrznej. Szczegowe wymagania zostay podane z dalszej czci opracowania.
Tabela 4. Zakres zmian w wymaganiach sucych osigniciu standardu NF40 i NF15
Ograniczenie zapotrzebowania na ciepo potrzebne do podgrzania nawiewanego powietrza zewntrznego
Zastpienie wentylacji grawitacyjnej wentylacj mechaniczn nawiewno-wywiewn z odzyskiem ciepa z powietrza wywiewanego, charakteryzujc si niskim zuyciu energii elektrycznej
Ograniczenie strat ciepa spowodowanych infiltracj powietrza zewntrznego
Ograniczenie niekontrolowanej infiltracji powietrza zewntrznego, podwyszenie wymaga dotyczcych szczelnoci powietrznej obudowy budynku
Ograniczenie strat ciepa przez okna i drzwi
Podwyszenie wymaga dotyczcych izolacyjnoci cieplnej okien, drzwi balkonowych i drzwi zewntrznych
Ograniczenie strat ciepa przez przegrody nieprzeroczyste
Podwyszenie wymaga dotyczcych izolacyjnoci cieplnej cian, dachw, stropw, stropodachw i podg na gruncie
Ograniczenie strat ciepa przez mostki cieplne
Wprowadzenie wymaga dotyczcych maksymalnych wartoci liniowego wspczynnik przenikania ciepa
Oprcz wymienionych powyej wymaga mona sformuowa dodatkowe zalecenia, ktre uatwi
osignicie standardw i zagwarantuj osignicie zakadanego efektu rodowiskowego. Wymagania te nie
maj bezporedniego wpywu na zapotrzebowanie na energi uytkow do ogrzewania budynku
(poza wymaganiami dotyczcymi architektury) jednak mog przyczyni si do zmniejszenia kosztw
uytkowania budynku, ograniczenia emisji gazw cieplarniach i podwyszenia oferowanego komfortu.
Dodatkowe wymagania zostay omwione z sposb szczegowy w dalszej czci opracowania.
Tabela 5. Zestawienie dodatkowych zalece dla standardu NF15 i NF40
Projekt architektoniczny budynku
Projekt architektoniczny budynku powinien sprzyja ograniczeniu zapotrzebowania na energi, charakteryzowa si moliwie maym wspczynnikiem ksztatu A/V, wykorzystywa strefowanie temperaturowe i pozwala na optymalne wykorzystanie zyskw ciepa od soca
Ochrona budynku przed przegrzewaniem
Zastosowane rozwizania architektoniczne i instalacyjne powinny ograniczy ryzyko przegrzewania budynkw, konieczne jest stosowanie elementw zacieniajcych i rozwiza pozwalajcych na wykorzystanie przewietrzania nocnego, jako rda chodzenia budynku
Instalacja c.o. Zastosowana instalacja centralnego ogrzewania powinna charakteryzowa si moc dostosowan do zmienionych potrzeb budynku, pozwala na efektywne wykorzystanie energii, gwarantowa komfortowe warunki wewntrzne i by przyjazna dla rodowiska naturalnego
Instalacja c.w.u. i wody zimnej Zastosowane rozwizania powinny pozwala na ograniczenie zuycia c.w.u., zmniejszenie strat w instalacji rozprowadzajcej i cyrkulacyjnej, podwyszenie sprawnoci przygotowania c.w.u., wykorzystanie instalacji dualnych oraz wody deszczowej w celu ograniczeniu zuycia wody zimnej
Wykorzystanie odnawialnych rde energii
Wykorzystanie OZE do produkcji ciepa i energii w celu ograniczenia zuycia nieodnawialnych rde kopalnych i emisji gazw cieplarnianych
Ograniczenie zuycia energii elektrycznej
Ograniczenie zuycia energii elektrycznej dziki zastosowaniu wysokoefektywnych i energooszczdnych wentylatorw, pomp obiegowych, wyposaenia AGD i RTV oraz owietlenia
Ograniczenie zuycia energii wbudowanej
Wykorzystanie do budowy przyjaznych dla rodowiska i naturalnych materiaw budowlanych w celu ograniczenia emisji gazw cieplarniach zwizanych z etapem wznoszenia budynku
12
Okrelenie wymaga dla standardu NF40 Wymagania dla standardu NF40 okrelono oddzielenie dla budynkw jednorodzinnych i wielorodzinnych z
podziaem na strefy klimatyczne I, II i III oraz IV i V podane w normie PN EN 12831:2006. Wymagania dla
budynkw jednorodzinnych ustalono w taki sposb, aby standard zosta osignity przez najniekorzystniejszy
z analizowanych budynkw o A/V 0,7 czyli J2. W analizie pominito budynki J4 i J5 z uwagi na znacznie
wiksze jednostkowe zapotrzebowanie na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji.
Wymagania dla budynkw wielorodzinnych ustalono w taki sposb, aby standard zosta osignity przez
najniekorzystniejszy z analizowanych budynkw, czyli W4. Nie wprowadzano adnych dodatkowych
wymaga zwizanych z wspczynnikiem ksztatu budynku A/V.
Tabela 6. Wymagana izolacyjno cieplna przegrd zewntrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelno powietrzna dla standardu NF40 w budynkach jednorodzinnych
Opis przegrody Warunki dla standardu NF40
ciany zewntrzne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,15 W/m2K
b) Umax = 0,12 W/m2K
Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,12 W/m2K
b) Umax = 0,10 W/m2K
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie (bez oporu gruntu):
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,20 W/m2K
b) Umax = 0,15 W/m2K
Okna, okna poaciowe, drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 1,0 W/m2K
b) Umax =0,80 W/m2K
Drzwi zewntrzne, garaowe Umax = 1,3 W/m2K
Mostki cieplne max = 0,10 W/mK
max = 0,30 W/mK tylko dla pyt balkonowych
Rodzaj systemu wentylacji wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepa
Sprawno odzysku ciepa 85 %
Szczelno powietrza n50 = 1,0 1/h
Tabela 7. Wymagana izolacyjno cieplna przegrd zewntrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelno powietrzna dla standardu NF40 w budynkach wielorodzinnych:
Opis przegrody Warunki dla standardu NF40
ciany zewntrzne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,20 W/m2K
b) Umax = 0,15 W/m2K
Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami
Umax = 0,15 W/m2K
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie (bez oporu gruntu)
Umax = 0,20 W/m2K
Okna, okna poaciowe, drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
a) Umax = 1,3 W/m2K
13
b) w IV i V strefie klimatycznej b) Umax =1,0 W/m2K
Drzwi zewntrzne, garaowe Umax = 1,5 W/m2K
Mostki cieplne max = 0,10 W/mK
max = 0,30 W/mK tylko dla pyt balkonowych
Rodzaj systemu wentylacji wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepa
Sprawno odzysku ciepa:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) 70 %
b) 80 %
Szczelno powietrza n50 = 1,0 1/h
Poprawno przyjtych wymaga sprawdzono okrelajc jednostkowe zapotrzebowanie na energi uytkow
do ogrzewania i wentylacji dla wszystkich analizowanych budynkw. Do oblicze przyjto takie same
wielkoci wewntrznych zyskw ciepa i orientacj, co w wariancie zgodnym z WT 2008. Wyniki oblicze
podano w poniszej tabeli.
Tabela 8. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla standardu NF40 dla analizowanych budynkw mieszkalnych dla trzech lokalizacji
Symbol Typ Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji, kWh/m2rok
winoujcie Warszawa Suwaki
J1 jednorodzinny 33,2 39,5 38,6
J2 jednorodzinny 33,8 39,8 39,5
J3 jednorodzinny 29,2 34,9 34,3
J4 jednorodzinny 48,4 56,4 56,0
J5 jednorodzinny 47,1 54,4 59,6
W1 wielorodzinny 18,2 22,8 22,5
W2 wielorodzinny 18,9 24,1 23,9
W3 wielorodzinny 33,8 40,3 38,2
W4 wielorodzinny 30,6 37,4 38,8
J1 J2 J3 J4 J5W1 W2
W3 W4
winoujcie
Warszawa
Suwaki0
10
20
30
40
50
60
EUco
, kW
h/m
2ro
k
Rysunek 10. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla budynkw wg standardu NF40 w zalenoci od lokalizacji Przyjcie wymaga opracowanych dla standardu NF40 pozwolio na osignicie przez analizowane budynki
mieszkalne jednostkowego zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji
nieprzekraczajcego 40 kWh/m2rok. Wyjtkiem s budynki jednorodzinne J4 i J5 o wspczynniku ksztatu
14
wikszym ni 0,7 charakteryzujce si wikszym zapotrzebowaniem. Spenienie wymaga dla standardu
NF40 jest w ich wypadku moliwe, wymaga jednak zastosowania ostrzejszych ni podane wymaga.
Budynki W1 i W2 charakteryzuj si mniejszym zapotrzebowaniem jednostkowym ni 40 kWh/m2rok,
poniewa nie wprowadzono dodatkowego zrnicowania wymaga dla budynkw wielorodzinnych, np. w
zalenoci do wspczynnika ksztatu tylko okrelono je w odniesieniu do budynku o najgorszej
charakterystyce, czyli W4.
Okrelenie wymaga dla standardu NF15
Wymagania dla standardu NF15 okrelono oddzielenie dla budynkw jednorodzinnych i wielorodzinnych
z podziaem na strefy klimatyczne I, II i III oraz IV i V podane w normie PN EN 12831:2006. Wymagania dla
budynkw jednorodzinnych ustalono w taki sposb, aby standard zosta osignity przez najniekorzystniejszy
z analizowanych budynkw o A/V 0,7 czyli J2. W analizie pominito budynki J4 i J5 z uwagi na znacznie
wiksze jednostkowe zapotrzebowanie na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji.
Tabela 9. Wymagana izolacyjno cieplna przegrd zewntrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelno powietrzna dla standardu NF15 w budynkach jednorodzinnych
Opis przegrody Warunki dla standardu NF15
ciany zewntrzne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,10 W/m2K
b) Umax = 0,08 W/m2K
Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,10 W/m2K
b) Umax = 0,08 W/m2K
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie (bez oporu gruntu):
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,12 W/m2K
b) Umax = 0,10 W/m2K
Okna, okna poaciowe, drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,8 W/m2K
b) Umax =0,7 W/m2K
Drzwi zewntrzne, garaowe:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,8 W/m2K
b) Umax =0,7 W/m2K
Mostki cieplne max = 0,01 W/mK
Rodzaj systemu wentylacji:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepa b) wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepa + gruntowy wymiennik ciepa lub wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepa
Sprawno odzysku ciepa: a) w I, II i III strefie klimatycznej centrala wentylacyjna b) w IV i V strefie klimatycznej centrala wentylacyjna + GWC lub centrala wentylacyjna
a) 90%
b) 90% + 30%*, lub
93 %
Szczelno powietrza n50 = 0,6 1/h
* Sprawno gruntowego wymiennika ciepa Wymagania dla budynkw wielorodzinnych ustalono przyjmujc takie same zaoenia jak dla standardu
NF40.
15
Tabela 10. Wymagana izolacyjno cieplna przegrd zewntrznych, rodzaj systemu wentylacji, szczelno powietrzna dla standardu NF15 dla budynkw wielorodzinnych
Opis przegrody Warunki dla standardu NF15 ciany zewntrzne:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) Umax = 0,15 W/m2K
b) Umax = 0,12 W/m2K
Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi
poddaszami lub nad przejazdami
Umax = 0,12 W/m2K
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi
przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie
(bez oporu gruntu):
Umax = 0,15 W/m2K
Okna, okna poaciowe, drzwi balkonowe i powierzchnie
przezroczyste nieotwieralne
Umax = 0,8 W/m2K
Drzwi zewntrzne, garaowe Umax = 1,0 W/m2K
Mostki cieplne max = 0,01 W/mK
Rodzaj systemu wentylacji wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z
odzyskiem ciepa
Sprawno odzysku ciepa:
a) w I, II i III strefie klimatycznej
b) w IV i V strefie klimatycznej
a) 80 %
b) 90 %
Szczelno powietrza n50 = 0,6 1/h
Poprawno przyjtych wymaga sprawdzono okrelajc jednostkowe zapotrzebowanie na energi uytkow
do ogrzewania i wentylacji dla wszystkich analizowanych budynkw. Do oblicze przyjto takie same
wielkoci wewntrznych zyskw ciepa i orientacj, co w wariancie zgodnym z WT 2008. Wyniki oblicze
podano w poniszej tabeli.
Tabela 11. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla standardu NF15 dla analizowanych budynkw mieszkalnych dla trzech lokalizacji
Symbol Typ Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji, kWh/m2rok winoujcie Warszawa Suwaki
J1 jednorodzinny 12,1 15,2 15,0 J2 jednorodzinny 11,5 14,6 14,7 J3 jednorodzinny 10,4 13,5 14,7 J4 jednorodzinny 18,6 22,9 24,4 J5 jednorodzinny 16,7 20,8 20,8 W1 wielorodzinny 4,2 6,3 6,0 W2 wielorodzinny 3,6 6,1 5,7 W3 wielorodzinny 11,7 15,2 14,0 W4 wielorodzinny 9,2 12,8 14,0
16
J1 J2 J3 J4 J5W1 W2
W3 W4
winoujcie
Warszawa
Suwaki0
5
10
15
20
25EU
co, k
Wh
/m2ro
k
Rysunek 11. Wskanik zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji dla budynkw wg standardu NF15 w zalenoci od lokalizacji Przyjcie wymaga opracowanych dla standardu NF15 pozwolio na osignicie przez analizowane budynki
mieszkalne jednostkowego zapotrzebowania na energi uytkow do ogrzewania i wentylacji
nieprzekraczajcego 15 kWh/m2rok. Wyjtkiem s budynki jednorodzinne J4 i J5 o wspczynniku ksztatu
wikszym ni 0,7, charakteryzujce si wikszym zapotrzebowaniem. Spenienie wymaga dla standardu
NF15 moe by w ich wypadku niemoliwe. Budynki W1 i W2 charakteryzuj si mniejszym
zapotrzebowaniem jednostkowym ni 15 kWh/m2rok, poniewa nie wprowadzono dodatkowego
zrnicowania wymaga dla budynkw wielorodzinnych, np. w zalenoci do wspczynnika ksztatu tylko
okrelono je w odniesieniu do budynku o najgorszej charakterystyce. W przypadku standardu NF15 okaza si
nim budynek wielorodzinny W3.
2.2. Okrelenie rodkw technicznych dla budynku mieszkalnego, prowadzcych do osignicia oczekiwanych standardw energetycznych
2.2.1. Minimalne gruboci (w zalenoci od materiau) i parametrw jakociowych ocieplenia poszczeglnych typw przegrd zewntrznych
Osigniecie standardu NF40 i NF15 wymaga w pierwszej kolejnoci zmniejszenia strat ciepa przez
przenikanie przez przegrody zewntrzne. Zgodnie z przeprowadzon analiz, wspczynniki przenikania
ciepa U dla przegrd powinny wynosi od 0,20 do 0,08 W/m2K. Dla uzyskania tak maych wartoci U
konieczne jest zastosowanie bardzo duych gruboci materiau izolacyjnego. Im mniejsza warto
wspczynnika przewodzenia ciepa , W/mK materiau izolacyjnego tym mniejsza bdzie wymagana
grubo izolacji. Stosowane w budynkach materiay izolacyjne:
powinny odpowiada wymaganiom zawartym w normach pastwowych lub wiadectwach ITB
dopuszczajcych dany materia do powszechnego stosowania w budownictwie,
powinny by ukadane w sposb nie powodujcy powstawania mostkw cieplnych, szczeliny wiksze
ni 2 mm powinny by wypeniane klinowymi wycinkami z zastosowanego materiau izolacyjnego
lub piank PUR,
17
w przypadku stosowania cznikw mechanicznych lub odwrconego ukadu warstw naley
uwzgldni poprawki zgodnie z norm PN-EN ISO 6946:2008. Komponenty budowlane i elementy
budynku. Opr cieplny i wspczynnik przenikania ciepa. Metoda obliczania. Zastosowane czniki
mechaniczne powinny powodowa powstanie jak najmniejszych mostkw cieplnych, np. dziki
zastosowaniu trzpienia o maym wspczynniku przewodzenia ciepa i zatyczek KES,
mog by jedynie klejone do cian zewntrznych w przypadku budynkw niskich nienaraonych na
oddziaywanie silnego wiatru. W jakich dokadnie przypadkach mona zrezygnowa z cznikw
mechanicznych, okrela instrukcja ITB nr 334 [1],
powinny by klejone w taki sposb, aby nie dochodzio do cyrkulacji powietrza pomidzy warstw
izolacji a cian non,
powinny by przyjazne dla rodowiska naturalnego i poddawa si recyklingowi,
ukadne pomidzy, np. drewnianymi krokwiami, nie powinny powodowa powstania mostkw
cieplnych, dlatego zaleca si ukadanie naprzemiennie dwch warstw izolacji w dachach skonych.
Jednoczenie naley dy do zmniejszenia udziau drewna w warstwie izolacji poprzez
zastosowanie, np. belek dwuteowych.
W poniszych tabelach zestawiono niezbdne dla uzyskania wymaganych parametrw izolacyjnoci przegrd
budowlanych gruboci przykadowych materiaw termoizolacyjnych dla poszczeglnych rodzajw przegrd
w zalenoci od przewodnoci cieplnej i wymaganej wartoci wspczynnika U. Dopuszcza si uzyskanie
wymaganych parametrw izolacyjnoci cieplnej przegrd budowlanych innymi metodami i przy uyciu
innych materiaw. W kadym jednak przypadku konieczne jest potwierdzenie uzyskanych wynikw poprzez
zamieszczenie odpowiednich oblicze.
Do oblicze wykonanych zgodnie z norm z norm PN-EN ISO 6946:2008 przyjto nastpujce zaoenia:
ciana zewntrzna, Rsi=0,13 m2K/W , Rse=0,04 m
2K/W, opr cieplny warstw nonych 0,20 m2K/W,
dach, Rsi=0,10 m2K/W, Rse=0,04 m
2K/W, zaoono 10% udzia drewna w warstwie niejednorodnej
z izolacj,
stropodachdach, Rsi=0,10 m2K/W, Rse=0,04 m
2K/W, opr cieplny warstw nonych 0,20 m2K/W,
podoga na gruncie, Rsi=0,17 m2K/W, Rse=0,04 m
2K/W, pominito opr pozostaych warstw,
bez oporu cieplnego gruntu,
strop nad nieogrzewan piwnic, Rsi=0,17 m2K/W, Rse=0,17 m
2K/W, opr cieplny warstw nonych
0,20 m2K/W.
Tabela 12. Niezbdna grubo izolacji dla cian zewntrznych
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla U=0,20 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,15 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,12 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 21 16 28 21 36 27 Celuloza 0,043 0,037 20 17 27 23 34 29 Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 19 14 26 20 33 25
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 19 16 25 21 32 27
Pianka PU 0,035 0,025 16 12 22 16 28 20
18
Tabela 13. Niezbdna grubo izolacji dla cian zewntrznych
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla
U=0,10 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,080 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 43 33 55 41
Celuloza 0,043 0,037 41 36 52 45
Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 40 30 51 38
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 39 33 49 41
Pianka PU 0,035 0,025 34 24 42 30
Tabela 14. Niezbdna grubo izolacji dla dachu
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla U=0,15 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,12 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,10 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,080 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 37 30 46 38 56 46 70 58
Celuloza 0,043 0,037 36 32 45 40 54 49 68 61
Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 35 29 44 36 53 43 66 54
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 34 30 43 38 51 46 64 58
Pianka PU 0,035 0,025 31 25 39 32 47 38 59 48
Tabela 15. Niezbdna grubo izolacji dla stropodachu
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla U=0,15 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,12 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,10 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,080 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 28 22 36 27 43 33 55 41
Celuloza 0,043 0,037 27 23 34 30 42 36 52 45
Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 27 20 34 25 41 30 51 38
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 25 22 32 27 39 33 49 41
Pianka PU 0,035 0,025 22 16 28 20 34 24 43 30
Tabela 16. Niezbdna grubo izolacji dla podogi na gruncie
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla U=0,20 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,15 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,12 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,10 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 22 16 29 22 37 28 44 33
19
Celuloza 0,043 0,037 21 18 28 24 35 30 42 36
Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 20 15 27 20 34 25 41 30
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 19 16 26 22 32 28 39 33
Pianka PU 0,035 0,025 17 12 23 16 28 20 34 24
Tabela 17. Niezbdna grubo izolacji dla stropu nad nieogrzewan piwnic
Rodzaj materiau termoizolacyjnego
Przewodno cieplna, W/mK
Wymagana grubo izolacji dla U=0,20 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,15 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,12 W/m2K, cm
Wymagana grubo izolacji dla U=0,10 W/m2K, cm
Wena mineralna 0,045 0,034 20 15 28 21 35 26 43 32
Celuloza 0,043 0,037 19 17 26 23 34 29 41 35
Styropian spieniany EPS
0,042 0,031 19 14 26 19 33 24 40 29
Styropian ekstradowany XPS
0,040 0,034 18 15 25 21 31 26 38 32
Pianka PU 0,035 0,025 16 11 21 15 27 19 33 24
Podane w tabelach gruboci izolacji s suszne dla przyjtych zaoe. W przypadku zastosowania warstwy
nonej o wikszym oporze cieplnym, zmniejszenia udziau drewna w warstwie niejednorodnej dachu lub
zastosowania materiau izolacyjnego o innej przewodnoci cieplnej, wymagane gruboci izolacji ulegn
zmianie.
Obliczenia wspczynnika przenikania ciepa dla poszczeglnych przegrd w celu potwierdzenia ich
zgodnoci z powyszymi wytycznymi i warunkami przeprowadza si zgodnie z zasadami na podstawie norm
PN EN 6946: 2008.
2.2.2. Minimalne wymogi w zakresie jakoci i parametrw technicznych dla okien i drzwi
Obliczenia wykonane dla budynkw mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych wykazay, e aby
osign standard NF40 konieczne jest zastosowanie okien o wspczynniku UW = 1,3 0,8 W/m2K, a dla
standardu NF15 okien o wspczynniku UW = 0,8 0,7 W/m2K. Wartoci wspczynnikw Uw zale od
takich parametrw jak wspczynnik Ug szyby, wspczynnik Uf ramy, wspczynnik g ramki dystansowej,
udziau szyby w cakowitej powierzchni okna i iloci podziaw. W celu okrelenia wymogw w zakresie
tych wspczynnikw wykonano obliczenia wspczynnika Uw dla wybranych typw okien zgodnie z norm
PN-EN ISO 10077-1:2007. Do oblicze przyjto, e szeroko ramy wynosi 120 mm a okna s bez
podziaw. Wyniki oblicze oraz wymogi dla poszczeglnych standardw podano poniej.
Tabela 18. Wyznaczenie wymaga dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 1,3 W/m2K
Szeroko okna, m
Wysoko okna, m
Wspczynnik Uf ramy, W/m2K
Wspczynnik Ug szyby, W/m2K
Liniowy wspczynnik przenikania ciepa g
Udzia szyby
Wspczynnik Uw caego okna, W/m2K
0,88 1,48 1,30 1,0 0,04 0,61 1,23 0,57 1,48 1,30 1,0 0,04 0,49 1,30 0,88 2,30 1,30 1,0 0,04 0,65 1,21
20
1,18 1,48 1,30 1,0 0,04 0,67 1,20 0,88 0,88 1,30 1,0 0,04 0,53 1,27
Tabela 19. Wymagane parametry techniczne dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 1,3 W/m
2K
Parametr techniczny Warto Wspczynnik przenikania ciepa ramy okiennej Uf, W/m
2K 1,3 Wspczynnik przenikania ciepa szklenia Ug, W/m
2K 1,0 Wspczynnik przepuszczalnoci cakowitego promieniowania sonecznego g szyby
0,60
Wspczynnik liniowej straty ciepa ramki dystansowej g, W/mK 0,04
Tabela 20. Wyznaczenie wymaga dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 1,0 W/m2K
Szeroko okna, m
Wysoko okna, m
Wspczynnik Uf ramy, W/m2K
Wspczynnik Ug szyby, W/m2K
Liniowy wspczynnik przenikania ciepa g
Udzia szyby
Wspczynnik Uw caego okna, W/m2K
0,88 1,48 1,10 0,60 0,04 0,61 0,91 0,57 1,48 1,10 0,60 0,04 0,49 1,01 0,88 2,30 1,10 0,60 0,04 0,65 0,88 1,18 1,48 1,10 0,60 0,04 0,67 0,87 0,88 0,88 1,10 0,60 0,04 0,53 0,97
Tabela 21. Wymagane parametry techniczne dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 1,0 W/m
2K
Parametr techniczny Warto Wspczynnik przenikania ciepa ramy okiennej Uf, W/m
2K 1,10 Wspczynnik przenikania ciepa szklenia Ug, W/m
2K 0,60 Wspczynnik przepuszczalnoci cakowitego promieniowania sonecznego g szyby
0,50
Wspczynnik liniowej straty ciepa ramki dystansowej g, W/mK 0,04
Tabela 22. Wyznaczenie wymaga dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 0,80 W/m2K
Szeroko okna, m
Wysoko okna, m
Wspczynnik Uf ramy, W/m2K
Wspczynnik Ug szyby, W/m2K
Liniowy wspczynnik przenikania ciepa g
Udzia szyby
Wspczynnik Uw caego okna, W/m2K
0,88 1,48 0,8 0,60 0,03 0,61 0,76 0,57 1,48 0,8 0,60 0,03 0,49 0,81 0,88 2,30 0,8 0,60 0,03 0,65 0,75 1,18 1,48 0,8 0,60 0,03 0,67 0,74 0,88 0,88 0,8 0,60 0,03 0,53 0,79
Tabela 23. Wymagane parametry techniczne dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 0,80 W/m
2K
Parametr techniczny Warto Wspczynnik przenikania ciepa ramy okiennej Uf, W/m
2K 0,80 Wspczynnik przenikania ciepa szklenia Ug, W/m
2K 0,60
21
Wspczynnik przepuszczalnoci cakowitego promieniowania sonecznego g szyby
0,50
Wspczynnik liniowej straty ciepa ramki dystansowej g, W/mK 0,03
Tabela 24. Wyznaczenie wymaga dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 0,70 W/m2K
Szeroko okna, m
Wysoko okna, m
Wspczynnik Uf ramy, W/m2K
Wspczynnik Ug szyby, W/m2K
Liniowy wspczynnik przenikania ciepa g
Udzia szyby
Wspczynnik Uw caego okna, W/m2K
0,88 1,48 0,7 0,5 0,03 0,61 0,66 0,57 1,48 0,7 0,5 0,03 0,49 0,71 0,88 2,30 0,7 0,5 0,03 0,65 0,65 1,18 1,48 0,7 0,5 0,03 0,67 0,64 0,88 0,88 0,7 0,5 0,03 0,53 0,69
Tabela 25. Wymagane parametry techniczne dla okien lub drzwi balkonowych o wspczynniku Uw 0,70 W/m2K
Parametr techniczny Warto Wspczynnik przenikania ciepa ramy okiennej Uf, W/m
2K 0,70 Wspczynnik przenikania ciepa szklenia Ug, W/m
2K 0,50 Wspczynnik przepuszczalnoci cakowitego promieniowania sonecznego g szyby
0,50
Wspczynnik liniowej straty ciepa ramki dystansowej g, W/mK 0,03
Osigniciu niskiej wartoci wspczynnika Uw sprzyjaj okna charakteryzujce si duym udziaem szyby
w cakowitej powierzchni okna, np. nieotwieralne. Stosujc okna nieotwieralne naley pamita o wzgldach
bezpieczestwa, koniecznoci przewietrzania pomieszcze w okresie letnim (w kadym pomieszczeniu
powinno by co najmniej jedno otwierane okno) i moliwoci mycia od strony zewntrznej.
Dla osignicia wartoci wspczynnika liniowej straty ciepa g 0,04 W/mK lub 0,03 W/mK konieczne
jest zastosowanie specjalnych konstrukcji ramek dystansowych oraz gbsze osadzenie szyby w profilu
okiennym. W oknach w budynkach o standardzie NF40 i NF15 naley stosowa ciepe ramki dystansowe, np.
Swisspacer V, TGI-Wave, Thermix, Superspacer TriSeal, TPS, ChromaTec Ultra [2].
Okna w budynkach NF40 i NF15 powinny speni nastpujce dodatkowe wymagania:
szczelnoci powietrznej - wspczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi
balkonowych powinien wynosi nie wicej ni 0,3 m3/(m h daPa2/3). Z uwagi na zastosowanie
wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepa okna nie mog by wyposaone w nawiewniki,
poczenia okien z ocieami naley projektowa i wykonywa pod ktem osignicia ich cakowitej
szczelnoci na przenikanie powietrza,
montau, w taki sposb aby zminimalizowa mostki cieplne na poczeniu ocienica-ociee. Naley
stosowa ciepy monta okien czyli w warstwie izolacji. Przykady poprawnego montau podano w
rozdziale dotyczcym mostkw cieplnych,
wielko zyskw ciepa od soca ma kluczowe znaczenie dla bilansu energetycznego budynku.
Zastosowany rodzaj szyb powinien charakteryzowa si moliwie wysokim wspczynnikiem g
przepuszczalnoci energii promieniowania sonecznego. W przypadku szyb podwjnych g 0,60,
a dla szyb potrjnych g 0,50,
22
wyposaenia w elementy zacieniajce co dotyczy okien skierowanych na kierunki od wschodniego
przez poudniowy do zachodniego i wszystkich okien dachowych. Elementy zacieniajce nie
powinny ogranicza dostpu promieniowania sonecznego w okresie zimy.
W zalenoci o standardu, lokalizacji i rodzaju budynku wspczynnika Ud dla drzwi z ram powinien
wynosi od 0,70 do 1,50 W/m2K. Nie naley montowa dobrych drzwi w zej ramie, poniewa doprowadzi to
do zwikszenia strat ciepa.
2.2.3. Minimalne wymagania w zakresie parametrw technicznych, jakociowych i uytkowych ukadw wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepa
Zadaniem systemu wentylacji w budynkach mieszkalnych NF40 i NF15, oprcz dostarczenia wieego
powietrza zewntrznego, usunicia zuytego powietrza wewntrznego i zapewnienia przepywu powietrza po
budynku, jest maksymalne ograniczenie strat ciepa. Aby byo to moliwe system wentylacji musi spenia
szereg wymaga. Pierwszym i najwaniejszym z punktu widzenia efektywnoci energetycznej jest
odzyskiwanie ciepa z powietrza wywiewanego i przekazywanie go do powietrza nawiewanego [3].
Jak pokazay obliczenia nie da si osign standardu NF40 jeeli sprawno temperaturowa bdzie nisza
ni 85%, a standardu NF15, jeeli bdzie nisza ni 90% dla budynku jednorodzinnego zlokalizowanego
w Warszawie. Osignicie tak wysokiej sprawnoci wymaga zastosowania central wentylacyjnych
z wysokosprawnymi wymiennikami ciepa.
Efektywno energetyczna i jako uytkowania systemu wentylacji zaley od wielu aspektw [4]. Poniej
zebrano podstawowe wymagania w zakresie parametrw technicznych, jakociowych i uytkowych dla
systemw wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepa:
Sprawno temperaturowa odzysku ciepa
Sprawno odzysku ciepa dla zrwnowaonych strumieni powietrza nawiewanego i usuwanego,
ustalona zgodnie z norm PN-EN 308:2001 Wymienniki ciepa. Procedury badawcze wyznaczania
wydajnoci urzdze do odzyskiwania ciepa w ukadzie powietrze-powietrze i powietrze-gazy
spalinowe., powinna wynosi:
o 85% dla budynkw jednorodzinnych NF40 strefa klimatyczna I, II i III
o 85% dla budynkw jednorodzinnych NF40 strefa klimatyczna IV i V
o 70% dla budynkw wielorodzinnych NF40 strefa klimatyczna I, II i III
o 80% dla budynkw wielorodzinnych NF40 strefa klimatyczna IV i V
o 90% dla budynkw jednorodzinnych NF15 strefa klimatyczna I, II i III
o 93% lub 90% centrala + 30% GWC dla budynkw jednorodzinnych NF15 strefa
klimatyczna IV i V
o 80% dla budynkw wielorodzinnych NF15 strefa klimatyczna I, II i III
o 90% dla budynkw wielorodzinnych NF15 strefa klimatyczna IV i V
Obliczanie wymaganej iloci powietrza wentylacyjnego
W przypadku budynkw mieszkalnych jedno- i wielorodzinnych do obliczania strumienia powietrza
wentylacyjnego naley stosowa norm PN B 03430:1983/Az3:2000 Wentylacja w budynkach
mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej Wymagania. Dobrana centrala
wentylacyjna oraz instalacja powinna pozwala na regulacj wielkoci strumienia w zakresie od 60%
do 150%. Nadmierne zwikszenie strumienia powietrza wentylacyjnego bdzie prowadzi do wzrostu
23
strat ciepa na wentylacj i zuycia energii elektrycznej oraz spadku wilgotnoci wzgldnej powietrza
wewntrznego w okresie zimy.
Elementy nawiewne
Elementy nawiewne powinny by dobrane i rozmieszczone w taki sposb aby nie powodoway
postania stref martwych, w ktrych powietrze nie bdzie wymieniane. Dopuszczalna prdko
powietrza w strefie przebywania ludzi (zazwyczaj zaczyna si na wysokoci 2 m od poziomu podogi)
wynosi 0,2 m/s, natomiast rnica pomidzy temperatur w pomieszczeniu a temperatur powietrza
nawiewanego w miejscu wejcia w stref przebywania ludzi nie powinna by wiksza ni 1 K.
W przypadku wykorzystania systemu wentylacji jako ogrzewania powietrznego w budynkach NF15
elementy nawiewne mog by rozmieszczane nad drzwiami wejciowymi. Dziki wykorzystaniu
efektu Coandy sufit moe peni rol kanau potwartego i umoliwi przepyw powietrza na koniec
pomieszczenia.
Zuycie energii elektrycznej
Zastosowane centrale wentylacyjne powinny charakteryzowa bardzo maym zuyciem energii
elektrycznej. Pobr mocy powinien by 0,40 W/(m3/h) w odniesieniu do strumienia powietrza
wentylacyjnego. Energooszczdne centrale s wyposaone w wentylatory z oznaczeniem DC-EC. EC
oznacza Elektronicznie Komutowany natomiast DC prd stay. Taki rodzaj wentylatorw czy zalety
prdu staego i zmiennego: silnik pracuje na napicie stae, ale jest zasilany prdem zmiennym.
Silniki DC charakteryzuj si niskim zuyciem energii, ale aby zasili je prdem zmiennym trzeba
zastosowa nieporczne, nieefektywne transformatory. Silniki EC s wyposaone w wewntrzny
transformator napicia, dziki czemu s bardziej efektywne.
Projekt systemu wentylacji
System wentylacji powinien by zaprojektowany w taki sposb, aby dugoci przewodw byy
moliwie jak najkrtsze w celu ograniczenia strat cinienia. Zblokowanie pomieszcze, z ktrych
usuwamy powietrze znacznie uatwia projektowanie przebiegu kanaw wywiewnych.
Rozmieszczenie kanaw powinno by wstpnie okrelone na etapie projektowania budynku w celu
wygospodarowania pod nie dodatkowej przestrzeni. Jest to szczeglnie istotne w przypadku
budynkw wielorodzinnych o niskich wysokociach kondygnacji i maych powierzchniach mieszka.
Moliwie jak najkrtsze powinny by przewody, ktrymi powietrze jest czerpane z zewntrz
i doprowadzane do centrali oraz te usuwajce powietrze za central na zewntrz. W budynkach
jednorodzinnych i wielorodzinnych powinno si stosowa decentralny system wentylacji kade
mieszkanie wyposaone w swoj wasn central wentylacyjn nawiewno-wywiewn z odzyskiem
ciepa. Usuwanie powietrza w budynkach wielorodzinnych moe odbywa si jednym wsplnym
kanaem. W miejscu zamontowania centrali wentylacyjnej naley wykona podejcie kanalizacyjne
do odprowadzenia skroplin powstajcych w wymienniku.
Szczelno i izolacja kanaw
System wentylacji powinien by szczelny oraz zaizolowany. Dotyczy to w szczeglnoci kanaw,
ktrymi powietrze jest czerpane z zewntrz i doprowadzane do centrali oraz tych usuwajcych
powietrze na zewntrz za central. Minimalna grubo izolacji powinna wynosi 100 mm.
Automatyka regulacyjna
Centrala wentylacyjna powinna by wyposaona w ukad automatyki regulacyjnej umoliwiajcy
dostosowanie wydajnoci wentylacji do aktualnych potrzeb. Sterowanie central realizowane jest za
24
pomoc panelu znajdujcego si w strefie mieszkalnej. Uytkownik musi mie moliwo zmiany
wielkoci strumienia powietrza wentylacyjnego w zakresie 60/100/150%, wyczenia/wczenia
centrali oraz przejcia w tryb letni (z obejciem bez odzysku ciepa lub z dziaajcym tylko
wentylatorem wywiewnym i powietrzem dostajcym si przez rozszczelnione okna). Ukad regulacji
moe by zautomatyzowany i zmienia wydajno wentylacji w zalenoci od pomiaru stenia CO2
w powietrzu wywiewanym lub pomieszczeniu reprezentatywnym. Inn wartoci mierzon moe by
wilgotno wzgldna powietrza. Regulacja wydajnoci moe by sterowana czasowo wedug
zadanego harmonogramu dziennego/tygodniowego. Zastosowanie ukadw automatycznej regulacji
moe zmniejszy straty ciepa na wentylacj, podwyszy jako powietrza wewntrznego
i zmniejszy zuycie energii elektrycznej.
Ochrona przed haasem
Aby nie dopuci do wzrostu natenia haasu naley:
o nie przekracza dopuszczalnych prdkoci przepywu w kanaach wentylacyjnych: kanay gwne
< 5,0 m/s, kanay niedaleko nawiewnikw < 3,0 m/s, nawiewniki < 1,0 m/s,
o centrala wentylacyjna powinna emitowa mao haasu, na kanaach nawiewnych i wywiewnych
trzeba bezwzgldnie stosowa tumiki,
o system kanaw powinien by tak zaprojektowany i wyregulowany aby straty cinienia
na przepywie powietrza byy moliwie jak najmniejsze,
o sprawdzi czy nie zosta przekroczony dopuszczalny poziom haasu: natenie haasu
w pomieszczeniu technicznym < 35 dB(A), natenie haasu w pomieszczeniach mieszkalnych
< 25 dB(A)
o po wykonaniu systemu wentylacji sprawdzi czy projektowane strumienie powietrza
wentylacyjnego odpowiadaj strumieniom rzeczywistym.
Czysto instalacji
Naley stosowa filtry klasy G4 lub F7 na nawiewie i G4 na wywiewie. Instalacja powinna by
wykonana z kanaw sztywnych, wyposaona w otwory rewizyjne umoliwiajce jej okresowe
czyszczenie. Nie naley stosowa kanaw elastycznych. Kratki wywiewne w kuchni naley
zabezpieczy dodatkowym siatkowym filtrem przeciwtuszczowym. Pochaniacze kuchenne nie mog
by podczone bezporednio do kanaw wywiewnych.
Ochrona przed szronieniem
Centrala musi by wyposaona w rozwizania chronice wymiennik przed szronieniem. Zastosowane
rozwizania powinny charakteryzowa si jak najmniejszym zuyciem energii elektrycznej i nie
powodowa dodatkowych strat ciepa na wentylacj. Przed szronieniem moe chroni gruntowy
wymiennik ciepa [5].
2.2.4. Minimalne wymogi standardu i jakoci wykonania ukadw instalacji grzewczych (co i cwu)
Ograniczenie strat ciepa przez przenikanie i wentylacj powoduje, e jednostkowe projektowe obcienie
cieplne wynosi w budynkach NF40 okoo 30 W/m2 powierzchni ogrzewanej natomiast
w budynkach NF15 okoo 20 W/m2. Oznacza to, e do ogrzania budynku jednorodzinnego
o powierzchni uytkowej np. 150 m2 wystarczy rdo ciepa o mocy okoo 4,5 kW w standardzie NF40 lub
25
3,0 kW w standardzie NF15. Aby instalacja centralnego ogrzewania dziaaa efektywnie i zapewniaa wysoki
komfort cieplny powinna [6, 7]:
by zaprojektowana i zwymiarowana na podstawie wartoci projektowanego obcienia cieplnego
wyznaczonych dla budynku zgodnie z norm PN EN 12831:2006 Instalacje ogrzewcze w
budynkach. Metoda obliczania projektowego obcienia cieplnego,
zapewnia rwnomierny, przestrzenny rozkad temperatury odczuwalnej (rednia arytmetyczna sumy
temperatury powietrza i redniej temperatury powierzchni przegrd) w pomieszczeniach,
umoliwia regulacj temperatury odczuwalnej w pomieszczeniach, np. zawory z gowicami
termostatycznymi o zakresie proporcjonalnoci 1K - im mniejszy zakres proporcjonalnoci tym
szybciej nastpuje odcicie dopywu czynnika grzewczego do grzejnika w sytuacji gdy temperatura
w pomieszczeniu wzrasta powyej zadanej (1K oznacza, e zawr zamknie si cakowicie przy
temperaturze 21C dla zadanej temperatury 20C, standardowo stosowane gowice powoduj
zamknicie zaworu przy temperaturze 22C),
by wyposaona w automatyczny ukad regulacji mierzcy temperatur zewntrzn i wewntrzn
dostosowujcy parametry pracy instalacji do aktualnych potrzeb i umoliwiajcy programowanie
temperatury odczuwalnej w pomieszczeniach w okresie dnia i tygodnia,
pozwala na efektywne wykorzystanie ciepa i by wyposaona w urzdzenia do monitorowania jego
zuycia,
by zaprojektowana w sposb zwarty, kompaktowy i zblokowany. Dugo przewodw powinna by
moliwie jak najmniejsza w celu ograniczenia strat ciepa i cinienia;
posiada rdo o wysokiej sprawnoci wytwarzania ciepa,
by wyposaona w grzejniki estetyczne i atwe do czyszczenia, przekazujce ciepo do pomieszcze
na drodze konwekcji i promieniowania,
by trwaa i charakteryzowa si niskim kosztem eksploatacji, np. zastosowanie energooszczdnych
pomp obiegowych, ktre w porwnaniu do tradycyjnych mog zuywa nawet o 80% mniej energii
elektrycznej,
by moliwie najmniej uciliwa dla rodowiska naturalnego, np. wykorzystywa odnawialne rda
energii,
przewody rozprowadzajce systemu grzewczego musz by zaizolowane i powinny by ukadane
powyej warstwy izolacji w przypadku podogi na gruncie lub stropu nad nieogrzewanym
poddaszem. Grubo warstwy izolacji przewodw powinna by dobrana zgodnie z wymaganiami
normy PN-B-02421: 2000 (np. dla przewodu DN 20 instalacji c.o. temperatura do 95C biegncego
w czci ogrzewanej budynku ti 12C wymagana grubo izolacji wynosi 20 mm, przy
wspczynniku przewodzenia ciepa 0,035 W/mK),
ciepo dostarczane przez system grzewczy musi by efektywnie wykorzystywane, grzejniki powinny
by prawidowo usytuowane w pomieszczeniu, nieosonite, a za nimi powinny by zamontowane
ekrany odbijajce promieniowanie cieplne.
26
rda ciepa
Wybr rda ciepa ma kluczowe znaczenie dla przyszych kosztw uytkowania budynku, kosztw
inwestycyjnych, komfortu uytkowania instalacji i emisji gazw cieplarnianych. Stosujc sumaryczne
kryterium: biorc pod uwag koszty wykonania systemu grzewczego i koszty eksploatacyjne w okresie
uytkowania urzdze grzewczych, najlepszym sposobem wytwarzania ciepa w warunkach polskich jest
zastosowanie kondensacyjnego kota gazowego.
Projektujc system centralnego ogrzewania z kotem gazowym naley pamita, e:
moc kota kondensacyjnego, powinna odpowiada projektowemu obcieniu cieplnemu budynku.
Dobrany kocio powinien charakteryzowa si jak najmniejsz moc minimaln i duym zakresem
pracy cigej,
dobrane parametry pracy instalacji c.o. oraz jej typ powinien zapewnia maksymaln sprawno kota
kondensacyjnego. Dla systemu grzejnikowego optymalne parametry pracy to 55/45C,
kocio kondensacyjny musi by wyposaony w automatyk pogodow wspieran czujnikiem
temperatury wewntrznej. Czujnik temperatury wewntrznej powinien by zlokalizowany
w pomieszczeniu reprezentatywnym, a grzejnik w pomieszczeniu reprezentatywnym nie powinien
mie gowicy termostatycznej. System regulacji musi pozwala na programowanie danej
temperatury w czasie dnia, np. obnienia jej w okresie nocy i tygodnia,
zamontowane grzejniki powinny mie znikom bezwadno ciepln i by wyposaone w zawory z
gowicami termostatycznymi o zakresie proporcjonalnoci 1K (poza pomieszczeniem
reprezentatywnym),
kocio powinien by podczony do przewodu spalinowo-powietrznego i pobiera powietrze do
spalania z zewntrz.
Warunkiem koniecznym dla zastosowania kota jest doprowadzenie do dziaki sieci gazowej. Jeli nie ma
takiej moliwoci, alternatyw dla kota kondensacyjnego jest pompa ciepa, pobierajca ciepo z gruntu
(pompy wykorzystujce powietrze zewntrzne, jako rdo ciepa s nieefektywne energetycznie w polskich
warunkach klimatycznych i nie powinny by stosowane) i wsppracujca z niskotemperaturowym
ogrzewaniem podogowym. Koszty inwestycyjne s do wysokie ale rekompensuj je oszczdnoci
wynikajce z maego zuycia energii. Aby zapewni wysok sprawno pracy rda ciepa i efektywn prac
systemu grzewczego naley:
wyposay go w zasobnik buforowy, o odpowiedniej pojemnoci i moliwie maych stratach
postojowych, jeeli wymaga tego typ zastosowanej pompy ciepa,
stosowa pompy ciepa posiadajce nastpujce cechy:
- praca w oparciu o sprarki typu Scroll,
- wysoki redniosezonowy wspczynnik efektywnoci COP 3,5
- wykorzystanie jako czynnik roboczy R410A
- duy zakres regulacji mocy grzewczej
- ukad automatyki sterujcej zapewniajcy rwny czas pracy wszystkich pomp lub sprarek
w przypadku zastosowania pomp wielosprarkowych
wykorzysta jako dolne rdo ciepa gruntowe kolektory pionowe. Zastosowanie kolektorw
pionowych pozwoli na oszczdno miejsca oraz zapewni wysok sprawno pracy pompy ciepa,
27
kolektory pionowe mog by wykorzystywane jednoczenie do chodzenia powietrza nawiewanego
do budynku w okresie lata,
zastosowa energooszczdne pompy obiegowe, ktre w porwnaniu do tradycyjnych mog zuywa
nawet o 80 % mniej energii elektrycznej,
naley dobra moc pompy ciepa w taki sposb, aby pokrywaa ona okoo 75% projektowego
obcienia cieplnego budynku w celu zoptymalizowania kosztw zakupu pompy i wykonania
dolnego rda ciepa. Pozostaa cz obcienia cieplnego powinna by pokryta przez grzaki
elektryczne zamontowane w zbiorniku buforowym. Rozwizanie takie pozwoli na zmniejszenie
kosztw zakupu i wykonania rda ciepa przy jednoczesnym niewielkim wpywie na koszty
uytkowania budynku. Moc dobranej pompy ciepa powinna odpowiada za ogrzewanie budynku do
temperatury zewntrznej okoo 15 C (dla strefy III), poniej tej temperatury bd wczay si
dodatkowe grzaki elektryczne, ilo ciepa dostarczanego przez pomp ciepa bdzie stanowia okoo
90% cakowitej iloci ciepa potrzebnej do ogrzewania budynku,
zastosowa niskotemperaturowe ogrzewanie podogowe. Obliczeniowe parametry wody na zasileniu
i powrocie z instalacji musz by jak najnisze, np. 35/28C. Wysze parametry spowoduj znaczcy
spadek efektywnoci energetycznej pompy ciepa.
W budynkach jednorodzinnych o niskim zapotrzebowaniu na energi wspomagajcym rdem ciepa moe
by kominek. Z uwagi na mae projektowe obcienie cieplne naley stosowa w nich kominki o niewielkiej
mocy (okoo 36 kW) dostosowanej do charakterystyki energetycznej budynku. Zamontowanie kominka o
zbyt duej mocy moe prowadzi do przegrzewania pomieszcze i zwikszenia strat ciepa. Kominki
powinny by wyposaone w zamknit komor spalania i posiada niezalene doprowadzenie powietrza do
spalania z zewntrz. System spalinowy, komora spalania i kana nawiewny powinny by poczone
i wykonane szczelnie. Zaleca si stosowanie kominw zewntrznych. System rozprowadzenia ciepego
powietrza z kominka po budynku powinien by niezaleny od systemu wentylacji i wykonany oddzielnie.
rdem ciepa w wielorodzinnych budynkach o niskim zapotrzebowaniu na energi bdzie najczciej wze
cieplny zasilany z lokalnej sie ciepowniczej lub indywidualnej kotowni gazowej. Aby zapewni wysok
sprawno pracy wza cieplnego i efektywne wykorzystanie energii naley:
precyzyjnie wyznaczy zapotrzebowanie na moc dla poszczeglnych obiegw centralnego
ogrzewania, ciepej wody uytkowej i wentylacji. Przewymiarowanie wza i zwikszenie mocy
zamwionej spowoduje zwikszenie kosztw ciepa,
wymiarowanie urzdze w wzach cieplnych naley wykonywa w oparciu o analiz techniczno-
ekonomiczn oraz zasad maksymalnego wykorzystania czynnika grzewczego w celu uzyskania
moliwie niskiej temperatury powrotu, czemu sprzyja, np. wykorzystanie ogrzewania
niskotemperaturowego,
wze powinien by wyposaony w rozbudowane ukady automatyki regulacyjnej, a take ukady
opomiarowania i monitorowania zuycia energii. Pozwoli to na precyzyjn regulacj iloci
dostarczanego ciepa i zabezpieczy przed niepotrzebnymi stratami energii,
zastosowane ukady automatyki regulacyjnej powinny charakteryzowa si maymi staymi
czasowymi, co dotyczy zwaszcza obiegu ciepej wody uytkowej,
wymienniki ciepa, zasobniki i rurocigi oraz urzdzenia wza ciepowniczego musz by izolowane
cieplnie. Wymienniki ciepa powinny posiada izolacj rozbieraln; nie naley wykonywa wsplnej
izolacji kilku przewodw. Grubo izolacji powinna odpowiada wymog podanym w normie PN-B-
28
02421:2000 Ogrzewnictwo i ciepownictwo. Izolacja cieplna przewodw, armatury i urzdze.
Wymagania i badania odbiorcze.
Uwaga: W budynkach NF40 i NF15 nie zaleca si stosowania jako rdo ciepa kotw wglowych. Nie
dopuszczalne jest stosowanie do ogrzewania i przygotowania c.w.u. jedynie energii elektrycznej. Nie dotyczy
to energii elektrycznej wytwarzanej z ogniw fotowoltaicznych, turbin wiatrowych, kogeneracji lub innych
rdem wykorzystujcych energi odnawialn.
Z uwagi na rosncy udzia zapotrzebowania na energi do przygotowania ciepej wody uytkowej w stosunku
do zapotrzebowania na energi do ogrzewania w przypadku budynkw NF40 zapotrzebowanie na energi
do przygotowania c.w.u. moe by zblione do zapotrzebowania na energi dla c.o. W budynkach o
standardzie NF15 zapotrzebowanie na energi do przygotowania c.w.u. bdzie wiksze od zapotrzebowania
na energi dla c.o. - stosuje si tu rozwizania majce na celu ograniczenie opaty za moc zamwion. Do
gwnych rozwiza mona zaliczy:
wykorzystanie zasobnikw ciepa, ktrych zadaniem bdzie magazynowanie ciepa w okresie maych
rozbiorw nocnych i oddawanie go w okresach szczytowego zapotrzebowania zwizanego
z przygotowaniem ciepej wody uytkowej. Zastosowanie zasobnikw wymaga precyzyjnego
okrelenia ich pojemnoci i odpowiedniego zmniejszenia mocy zamwionej oraz wielkoci
wymiennika ciepa. Dobranie zbyt wysokiej wydajnoci pompy adujcej zasobnik moe
spowodowa, e jego pojemno nie bdzie wykorzystywana,
wykorzystanie odnawialnych rde energii takich jak kolektory soneczne, do przygotowania ciepej
wody uytkowej, o ile jest to uzasadnione ekonomicznie,
wykorzystanie ukadw kogeneracyjnych maej mocy produkujcych jednoczenie energi
elektryczn i ciepo. Stosowanie ukadw skojarzonych moe by szczeglnie uzasadnione
w przypadku budynkw NF15 charakteryzujcych si duym udziaem staego zapotrzebowania na
energi do przygotowania c.w.u. w bilansie energetycznym. Decyzja o zastosowaniu ukadu
kogeneracji powinna by podjta w oparciu o analiz techniczno-ekonomiczn,
zastosowanie mieszkaniowych wzw cieplnych i decentralnego przygotowania c.w.u., pozwala na:
o likwidacj instalacji rozprowadzajcej i obiegw cyrkulacyjnych c.w.u. oraz spowodowanych
nimi strat ciepa w instalacji c.w.u. (szacunkowa oszczdnoci energii okoo 30%) [8],
o redukcj mocy zamwionej dla budynku,
o obnianie zuycia energii na cele grzewcze dziki zastosowaniu elektronicznych
mieszkaniowych regulatorw temperatury z programowaniem dobowym i tygodniowym.
Niskotemperaturowe ogrzewanie podogowe
Wykorzystanie w budynku niskotemperaturowego ogrzewania podogowego moe by warunkiem
koniecznym dla zapewnienia wysokiej sprawnoci rda ciepa, np. pompy ciepa. Decydujc si na taki
system grzewczy naley pamita, e posiada on zalety oraz wady.
Zalety ogrzewania podogowego:
lepsze warunki higieniczne i podwyszony komfort cieplny: nisza temperatura powietrza,
rwnomierny rozkad temperatury w caym pomieszczeniu, mniejsze konwekcyjne ruchy powietrza
unoszce kurz i brudzce ciany,
brak grzejnikw, wiksza estetyka wntrz, atwo utrzymania czystoci,
29
obnienie sezonowego zuycia ciepa dziki niszej temperaturze nonika ciepa,
moliwo efektywnego zastosowania niekonwencjonalnych, ekologicznych rde ciepa jak
kondensacyjny kocio gazowy czy pompa ciepa,
waciwoci samoregulacji (samoczynna zmiana mocy cieplnej grzejnika w wyniku zmiany
temperatury wewntrznej w pomieszczeniu).
Wady ogrzewania podogowego:
dua bezwadno cieplna oraz podwyszone wymagania w odniesieniu do regulacji eksploatacyjnej -
ukad powinien by wyposaony w regulacj centraln i miejscow, za regulacj centraln powinien
odpowiada regulator inteligentny PID pozwalajcy na dziaanie z wyprzedzeniem i uczenie si
systemu, niewaciwy ukad regulacji moe doprowadzi do przegrzewania pomieszcze
i nadmiernych strat ciepa,
konieczno bardzo precyzyjnego wymiarowania instalacji, bdy w doborze wielkoci grzejnikw po
wykonaniu instalacji s nieusuwalne,
ograniczanie mocy cieplnej grzejnika (dywan, meble),
brak moliwoci pniejszych zmian wielkoci grzejnika,
wysze koszty inwestycyjne ni dla ogrzewania grzejnikowego,
wiksze zuycie energii pomocniczej do napdu pomp obiegowych i ukadw regulacji.
Ogrzewanie powietrzne w budynkach NF15
Znaczne ograniczenie zapotrzebowania na energi do ogrzewania w budynkach NF15 wpywa na redukcj
projektowanego obcienia cieplnego wyznaczonego zgodnie z norm PN-EN 12831:2006. Wskanik
zapotrzebowania na moc grzewcz odniesiony do powierzchni ogrzewanej wynosi okoo 20 W/m2 co pozwala
w niektrych przypadkach na rezygnacj z tradycyjnego ogrzewania wodnego i zastosowanie ogrzewania
powietrznego [9]. Aby sprawdzi czy rozwizanie takie jest moliwe naley porwna projektowe obcienie
cieplne z moc ogrzewania powietrznego pracujcego na projektowanych, niezwikszonych strumieniach
powietrza wentylacyjnego. Przykadowo projektowane obcienie cieplne budynku jednorodzinnego J2
wynosi 3,4 kW a maksymalna moc grzewcza ogrzewania powietrznego przy zaoeniu dopuszczalnej
temperatury nawiewu 50 C i strumienia powietrza 230 m3/h wynosi 2,3 kW. Jeeli brakujce 1,1 kW
dostarczymy do budynku za pomoc grzejnikw zlokalizowanych tylko w azienkach lub pod najwikszymi
oknami to moe si okaza e dodatkowe grzejniki nie bd potrzebne.
Zalety ogrzewania powietrznego:
rezygnacja z wodnego ogrzewania grzejnikowego lub podogowego, wiksza estetyka wntrz,
atwo utrzymania czystoci,
moliwo wykorzystania wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepa jako systemu
grzewczego,
maa bezwadno cieplna instalacji,
powietrze nawiewane jest cieplejsze od powietrza wewntrznego co pozwala na wykorzystanie efektu
Coandy polegajcego na przyleganiu strumienia powietrza nawiewnego do sufitu; sufit staje si
kanaem potwartym i powietrze jest transportowane na koniec pomieszczenia pomimo
umieszczenia nawiewnikw nad drzwiami wejciowymi, pozwala to na znaczne uproszczenie
projektu systemu wentylacji, zastosowanie krtszych kanaw i ograniczenie strat cinienia.
30
Wady ogrzewania powietrznego:
gorszy pionowy rozkad temperatury cieplej na grze chodniej na dole,
mniej korzystny sposb przekazywania ciepa,
zazwyczaj brak regulacji miejscowej, strumienia powietrza wentylacyjnego pomieszcze nie s
indywidualnie regulowane i maj tak sam temperatur.
Instalacja c.w.u.
Znaczcy spadek zapotrzebowania na ciepo do ogrzewania budynkw NF40 i NF15 powoduje, e coraz
wiksze znaczenie w bilansie energetycznym zaczyna odgrywa zapotrzebowanie na ciepo do przygotowania
c.w.u. Do podstawowych rozwiza podnoszcych efektywno energetyczn instalacji naley zaliczy
maksymalne ograniczenie strat ciepa na dystrybucji i cyrkulacji ciepej wody, zmniejszenie zuycia ciepej
wody i jeli jest to opacalne ekonomicznie, wykorzystania do jej przygotowania odnawialnych rde energii.
Projektujc instalacj c.w.u. naley:
precyzyjnie okreli moc potrzebn do podgrzewania ciepej wody uytkowej. Przyjmowane zgodnie
z norm PN 92/B-01706 zapotrzebowanie jednostkowe qj = 110 130 l/d na osob jest zbyt wysokie
i prowadzi do przewymiarowania wymiennikw lub podgrzewaczy pojemnociowych. Zbyt wysoka
moc zamwiona oznacza wiksze koszty uytkowania budynku. Rzeczywiste jednostkowe
zapotrzebowanie na c.w.u. wynosi qj = 40 70 l/d na osob [10],
precyzyjnie dobra wielko podgrzewacza lub zasobnika c.w.u., zbyt dua pojemno wraz
z przewymiarowanym rdem ciepa moe prowadzi do powstania dodatkowych postojowych strat
ciepa. Zastosowany podgrzewacz lub zasobnik c.w.u. powinien by bardzo dobrze zaizolowany,
stosowa pompy adujce o wydajnoci zapewniajcej wykorzystanie akumulacyjnoci cieplnej
zasobnikw ciepej wody uytkowej w pracy instalacji c.w.u.,
stosowa baterie czerpalne o optymalnych rozwizaniach konstrukcyjnych pod wzgldem
minimalizowania zuycia c.w.u. mog to by baterie z eko-przyciskiem, termostatyczne,
bezdotykowe, perlatory zamiast zwykych sitek prysznicowych, urzdzenia zamykajce przepyw
wody w niezakrconych kranach,
waciwie zaizolowa termicznie instalacj (dotyczy to przewodw poziomych i pionowych
w instalacji rozprowadzajcej i cyrkulacyjnej); grubo wymaganej warstwy izolacji powinna
odpowiada zaleceniom podanym w normie PN-B-02421:2000 Ogrzewnictwo i ciepownictwo.
Izolacja cieplna przewodw, armatury i urzdze. Wymagania i badania odbiorcze, np. dla
przewodu DN 20 instalacji c.w.u. temperatura do 60C biegncego w czci ogrzewanej budynku ti
12C wymagana grubo izolacji wynosi 15 mm, przy wspczynniku przewodzenia ciepa rwnym
0,035 W/mK. W przypadku budynkw w standardzie NF15 wymagana grubo izolacji powinna by
powikszona o wspczynnik 1,5. Dobrze zaizolowane przewody zajmuj znacznie wicej miejsca,
co powinno by uwzgldnione na etapie projektowym,
wyposay j w termostatyczne regulatory przepywu wody cyrkulacyjnej przez poszczeglne piony
instalacji ciepej wody uytkowej,
wyposay j w liczniki ciepa umoliwiajce monitoring jego zuycia i regulatory temperatury
ciepej wody uytkowej, na jej odpywie z sekcji podgrzewu c.w.u. o jak najmniejszych staych
czasowych. Ukad regulacji powinien umoliwia przeprowadzenie okresowej dezynfekcji termicznej
instalacji,
31
stosowa pompy cyrkulacyjne o samoczynnej regulacji parametrw pracy, dostosowane do duej
zmiennoci przepyww cyrkulacyjnych. Pompy powinny by jednoczenie sterowane za pomoc
ukadw termostatycznych tak, aby maksymalnie skrci czas krenia wody w obiegu
cyrkulacyjnym. Zastosowane pompy, podobnie jak w systemie grzewczym, powinny
charakteryzowa si wysok sprawnoci - maym zuyciem energii elektrycznej - klasa A i wysza,
rozway wykorzystanie odnawialnych rde energii do przygotowania c.w.u., o ile jest to
uzasadnione ekonomicznie.
Skadowe sprawnoci ukadw grzewczych i instalacji do podgrzania ciepej wody uytkowej
wytyczne obliczeniowe
Sprawno ukadw technologicznych i instalacji do podgrzania ciepej wody uytkowej naley okrela
z uwzgldnieniem wszystkich skadowych sprawnoci w granicach bilansowych obiektu projektowanego wg:
metodyki podanej w rozporzdzeniu dotyczcej wykonywania wiadectw charakterystyki
energetycznej budynkw lub
metodyki podanej w rozporzdzeniu dotyczcej wykonywania wiadectw charakterystyki
energetycznej budynkw z uwzgldnieniem danych i wytycznych szczegowych udostpnionych
przez producentw i dostawcw urzdze i technologii, lub
w oparciu o udokumentowan wiedz techniczn.
Pozostae, niezbdne dane i wymagania majce wpyw na wielko zapotrzebowania na energi kocow
mona przyjmowa na podstawie:
norm i wytycznych obowizujcych w projektowaniu, okrelonych na podstawie przepisw
odrbnych,
materiaw informacyjnych oraz dokumentw producentw materiaw, urzdze i technologii.
Uwaga: W przypadku zastosowania niekonwencjonalnych i odnawialnych rde energii, w tym
wykorzystania ciepa odpadowego i kogeneracji, wskaniki charakteryzujce wydajno energetyczn tych
urzdze i technologii powinny by okrelone we waciwy sposb dla redniorocznych rzeczywistych
warunkw i redniorocznych parametrw eksploatacyjnych na podstawie charakterystyk urzdze/technologii
podanych przez ich dostawcw i producentw lub obliczone samodzielnie na podstawie dostpnej
i udokumentowanej wiedzy technicznej.
W przypadku zastosowania instalacji kolektorw sonecznych wielkoci uzyskanych efektw energetycznych
naley udokumentowa przy pomocy odpowiednich oblicze, prawidowoci zaoe, wielkoci wskanikw
itp.
Powysze dotyczy rwnie przypadkw zastosowa takich rozwiza jak pompy ciepa, gruntowe powietrzne
wymienniki ciepa itp.
2.2.5. Okrelenie minimalnych wymogw dotyczcych standardw i jakoci wykonania
ukadw owietleniowych
Owietlenie mieszkania oprcz spenienia warunku oszczdnoci, efektywnoci energetycznej powinno
rwnie spenia warunki estetyczne, zapewnia komfort psychiczny, uczucie przyjemnoci oraz zapewnia
warunki bezpieczestwa, sprawne postrzeganie przy penej zdolnoci rozrniania przedmiotw i otoczenia
bez ryzyka dla mieszkacw. Przy projektowaniu owietlenia naley uwzgldni w jakim celu jest ono
tworzone, speniajc jednoczenie wymogi owietleniowe takie jak: rwnomierno owietlenia, poziom
32
luminancji, poziom natenia owietlenia, dostateczny kontrast. Podstawowy podzia owietlenia dla
budynkw mieszkalnych:
1. Owietlenie podstawowe, oglno-funkcjonalne
2. Owietlenie do pracy, robocze
3. Owietlenie dekoracyjne, akcentujco-efektowe.
W mieszkaniach wystpuj zazwyczaj pomieszczenia typowo podzielone na: przedpokj/korytarz, pokj
dzienny/jadalnia, kuchnia, sypialnia, azienka, taras, gara. Pomieszczenia mog zawiera wszystkie
wczeniej wspomniane typy owietlenia:.
Strefa wejciowa (korytarze, przedpokoje, klatki schodowe): owietlenie na wejcie owietlenie czce
wiato wntrza mieszkalnego ze wiatem zewntrznym. Montowanie arwek halogenowych dajcych biae
wiato umoliwia uzyskanie wraenia wikszego pomieszczenia poprzez skierowania wiata na sufit
wiato porednie dobrze rozwietlajce cao. Dodatkowo mog posuy do wyeksponowania elementw
dekoracyjnych. Nowoczesne rda halogenowe o mocach rzdu 35W zastpuj standardowe arwki
halogenowe 50W, a najnowoczeniejsze rozwizania LED to zamienniki o mocy ok. 5W. W miejscach
dugiego uytkowania owietlenia (schody, przedsionki) zalecane jest stosowanie rozwiza najbardziej
energooszczdnych typu wietlwek kompaktowych oraz opraw LED.
Pokj dzienny poprzez bardzo rnorodny charakter tego typu pomieszcze owietlenie powinno by
dobrane w taki sposb by uwzgldnia wszystkie te cechy. Zostanie to zrealizowane poprzez zastosowanie
owietlenia centralnego oraz dodatkowego (kinkiety czy lampy stojce, w