Niewiążący przewodnik dobrych praktyk sprawie wdrażania ...

Komisja Europejska

Niewiążący przewodnikdobrych praktyk sprawie wdrażania

dyrektywy 2001/45/WE (Praca na wysokości)

KE

-78-07-305-PL-C

ISBN 978-92-79-06524-8

http://ec.europa.eu/employment_social/index_en.html

Jeśli są Państwo zainteresowani publikacjami Dyrekcji Generalnej ds.

Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans,

są one dostępne do pobrania na stronie:http://ec.europa.eu/employment_social/emplweb/publications/index_en.cfm

Można je także zaprenumerować bezpłatnie przez Internet:http://ec.europa.eu/employment_social/sagapLink/dspSubscribe.do?lang=en

ESmail, elektroniczny biuletyn informacyjny Dyrekcji Generalnej ds.Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans,

można zaprenumerować przez Internet:http://ec.europa.eu/employment_social/emplweb/news/esmail_en.cfm

Jak otrzymać publikacje UE?

Płatne publikacje Urzędu Publikacji są dostępne w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu/).Zestrony tej można złożyć zamówienie na publikacje w dowolnym biurze sprzedaży.

Pełną listę sprzedawców naszych publikacji na całym świecie można uzyskać, wysyłając faks podnumer (352) 2929 42758.

Niewiążący przewodnik dobrych praktyk w sprawie stosowania dyrektywy 2001/45/WE Parlamentu Europejskiego i Radydotyczącej minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa

i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy

JAK WYBRAĆ NAJBARDZIEJ ODPOWIEDNI SPRZĘT ROBOCZY DO

WYKONYWANIA TYMCZASOWEJ PRACY NA WYSOKOŚCI

Komisja EuropejskaDyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans

Jednostka F.4

Tekst ukończono w 2006 r.

Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji, nie odpowiada za sposób wykorzystaniainformacji zawartych w niniejszej publikacji.

Europe Direct to serwis, który pomożePaństwuznaleźć odpowiedź na pytania

dotyczące Unii Europejskiej.

Oto numer bezpłatny*:

00 800 6 7 8 9 10 11

* niektórzy operatorzy telefonii komórkowej nieudostępniają połączeń z numerami 00 800 lubpobierają za nie opłaty

© Wspólnoty Europejskie, 2007Powielanie materiałów jest dozwolone, pod warunkiem że zostanie podane ich źródło.

Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.Luksemburg: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2008.ISBN 978-92-79-06524-8Printed in Belgium DRUK NA PAPIERZE BIAŁYM BEZCHLOROWYM

Bardzo wiele informacji na temat Unii Europejskiej znajduje się w Internecie.Dostęp można uzyskać przez serwer Europa (http://europa.eu).

1 Komunikat Komisji: Dostosowanie do zmian w miejscu pracy i w społeczeństwie: nowa strategia wspólnotowa dotycząca ochronyzdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy 2002-2006 [COM(2002) 118 wersja ostateczna z dnia 11 marca 2002 r.

2 Dyrektywa 2001/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. zmieniająca dyrektywę Rady 89/655/EWGdotyczącą minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny używania sprzętu roboczego przez pracowników podczaspracy, Dz.U. L 195 z 19.7.2001, str. 46.

3 Rezolucja Rady (2002/C 161/01) z dnia 3 czerwca 2002 r. w sprawie nowej strategii wspólnotowej dotyczącej ochrony zdrowiai bezpieczeństwa w miejscu pracy 2002-2006, Dz.U. C 161 z 5.7.2002, str. 1.

4 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie komunikatu Komisji Dostosowanie do zmian w miejscu pracy i w społeczeństwie:nowa strategia wspólnotowa dotycząca ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy 2002-2006 [COM(2002) 118 wersjaostateczna], PE 323.680 z 23.10.2003 r., str. 9.

Prze

dmow

a

3

PRZEDMOWA

Upadki z wysokości są jedną z najczęstszych przyczyn śmiertelnych wypadków przy pracy, zwłaszcza w przemyślebudowlanym, gdzie każdego roku w Europie traci życie 1300 osób. Oprócz wpływu finansowego i gospodarczegorównież koszty ludzkie tych wypadków są nie do przyjęcia: upadki są przyczyną śmiertelnych wypadków oraz sze-rokiej gamy poważnych obrażeń, włącznie z przypadkami całkowitej utraty możliwości poruszania się (tetraplegia)oraz różnego rodzaju zaburzeniami i przypadkami częściowej niepełnosprawności. Obrażenia te ograniczają szan-se pracowników na reintegrację do życia zawodowego oraz prowadzą do znaczącej utraty dochodów. Wypadkitakie mogą również wywierać niekorzystny wpływ na wizerunek publiczny zainteresowanych sektorów, utrudniająctym samym przyciągnięcie osób w młodym wieku i utrzymanie starszych pracowników.

Europa musi stawić czoła wyzwaniu, jakim jest poprawa jakości zatrudnienia. Po pierwsze po to, aby walczyć zdemograficznym starzeniem się, które spowoduje zmniejszenie liczby osób w wieku produkcyjnym oraz doprowadzido coraz bardziej zażartej konkurencji pomiędzy różnymi sektorami działalności gospodarczej pragnącymi przy-ciągnąć i utrzymać pracowników. Po drugie zaś dlatego, że trzeba zabezpieczyć jakość europejskich produktów iusług w celu utrzymania konkurencyjności w skali światowej.

Ograniczenie liczby upadków z wysokości jest zatem sprawą najwyższej wagi, i jeżeli cel ten ma zostać osiągnię-ty, należy zaangażować wszystkie podmioty ze wszystkich sektorów, zwłaszcza budownictwa, małych i średnichprzedsiębiorstw – przeważająca większość firm w sektorze budownictwa to właśnie MŚP – osób pracujących na wła-sny rachunek, partnerów społecznych, władz publicznych, funduszy ubezpieczeniowych i ubezpieczeń społecznych,a także służb inspekcji pracy.

Strategia wspólnotowa dotycząca ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy 2002-20061 zakładaławzmożenie wysiłków w celu doprowadzenia do stałego spadku liczby wypadków. Przyjęcie przez Parlament Euro-pejski i Radę dyrektywy 2001/45/WE2 dotyczącej użytkowania sprzętu roboczego wykorzystywanego przy pracyna wysokości jest konkretnym i skutecznym sposobem wywiązania się z tego zobowiązania.

Przy wsparciu Rady3 oraz Parlamentu Europejskiego4, wspólnotowa strategia dotycząca ochrony zdrowia i bezpie-czeństwa w miejscu pracy oparta jest na trzech kluczowych działaniach, czyli umacnianiu kultury zapobieganiazagrożeniom, skutecznym stosowaniu prawodawstwa wspólnotowego przy pomocy przeszkolonych partnerów, któ-rzy są świadomi wchodzącej w grę stawki, a także wykorzystaniu rozmaitych dostępnych narzędzi do wspieraniarzeczywistego postępu, wykraczającemu poza ograniczanie się do przestrzegania norm.

Niniejszy przewodnik zawiera podstawowe wiadomości i może pomóc, zwłaszcza w przypadku małych i średnichprzedsiębiorstw, w dokonaniu wyboru najbardziej odpowiedniego sprzętu roboczego do wykonywania tymczaso-wych prac na wysokości. Pomoże on przedsiębiorstwom nie tylko w zwiększeniu bezpieczeństwa pracowników, leczrównież w kontrolowaniu własnych kosztów produkcji.

Dzięki zgromadzeniu „najlepszych praktyk”, określonych przez znaczącą liczbę europejskich ekspertów, umożliwiaon również podmiotom zaangażowanym w zapobieganie wypadkom efektywne zastosowanie przedmiotowej dyrek-tywy.

Nikolaus G. van der PasDyrektor Generalny

Spis

treś

ci

5

SPIS TREŚCI

1. WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2. PREZENTACJA PRZEWODNIKA DOBRYCH PRAKTYK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

3. KLUCZOWE KWESTIE ZWIĄZANE Z ZAPOBIEGANIEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

3.1 Ogólne zasady zapobiegania w odniesieniu do tymczasowej pracy na wysokości . . . . . . . . . . . . . 113.1.1 Zapobieganie zagrożeniom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113.1.2. Dokonanie oceny ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123.1.3. Zwalczanie źródeł zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123.1.4. Adaptacja procesów stosownie do potrzeb indywidualnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133.1.5. Dostosowanie do postępu technicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133.1.6. Zastąpienie działań niebezpiecznych operacjami, które nie są niebezpiecznelub

są mniej niebezpieczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143.1.7. Planowanie spójnej kompleksowej polityki prewencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143.1.8. Nadawanie priorytetu zbiorowym środkom zapobiegawczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153.1.9. Dostarczanie pracownikom odpowiednich instrukcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

3.2 Jak dokonać oceny ryzyka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

3.3 Wybór sprzętu roboczego: przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

3.4 Zalecenia dotyczące pracy na wysokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.5 Zalecenia dotyczące pracy na wysokości przy instalacjach elektrycznych lub w ich pobliżu . . . 243.5.1 Prace niezwiązane z elektrycznością wykonywane w pobliżu instalacji elektrycznych . . . 253.5.2 Praca przy instalacjach elektrycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.5.3 Praca przy pracujących elementach pod napięciem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

4. SPRZĘT DO WYKONYWANIA TYMCZASOWEJ PRACY NA WYSOKOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

4.1 Rusztowanie stojakowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.1.1. Ocena ryzyka i wybór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.1.2. Instalacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294.1.3. Montaż, użytkowanie i demontaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304.1.4. Dostęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344.1.5. Zabezpieczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344.1.6. Użytkowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354.1.7. Kontrola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

4.2 Inne typy rusztowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374.2.1 Rusztowanie wieżowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374.2.2 Rusztowania do prac specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

4.3 Drabiny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.1. Wybór i ocena ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.2. Położenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404.3.3. Stabilność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414.3.4. Użytkowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424.3.5. Kontrola i konserwacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

4.4 Przejezdne indywidualne podesty robocze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.5 Podesty wspornikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.6 Wejścia linowe i techniki pozycjonowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464.6.1. Ocena ryzyka i wybór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464.6.2. Posługiwanie się sprzętem linowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474.6.3. Wybór, kontrola, konserwacja i przechowywanie sprzętu linowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

4.7 Pozostały sprzęt do pracy na wysokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514.7.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514.7.2. Przejezdne podesty robocze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) 4.7.3. Masztowe podesty robocze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

4.7.4. Pomosty wiszące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544.7.5. Kosze wiszące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5. POMOCNICZE I DODATKOWE WYPOSAŻENIE OCHRONNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5.1 Poręcze i barierki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5.2 Zabezpieczenia przy pracy na pochyłych powierzchniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5.3 Siatki bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

5.4 Indywidualne wyposażenie ochronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

5.5 Sprzęt do pracy na kruchych powierzchniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

ZAŁĄCZNIKII. Prawodawstwo europejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

II. Normy europejskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

III. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

IV. Przepisy państw członkowskich UE transponujące dyrektywę 2001/45/WE (na dzień 28 września 2006 r.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

V. Eksperci zaangażowani w przygotowanie niniejszego przewodnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

6

5 Określenie „pracownicy” jest przez cały czas stosowane w niniejszym niewiążącym przewodniku i oznacza zarówno osoby zatrud-nione, jak i osoby pracujące na własny rachunek. (patrz: zalecenie Rady 2003/134/WE z dnia 18 lutego 2003 r. w sprawie popra-wy warunków BHP osób pracujących na własny rachunek – Dz.U. nr L 53 z 28.2.2003, jak również dyrektywa Rady 92/57/EWGz dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenie w życie minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowiaw miejscach tymczasowych lub ruchomych budów – Dz.U. L 245 z 26.8.1992)

6 Dyrektywa 2001/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. zmieniająca dyrektywę Rady 89/655/EWGdotyczącą minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczaspracy, Dz.U. L 195 z 19.7.2001, str. 46.

1. W

prow

adze

nie

7

1. WPROWADZENIE

Zabezpieczenie pracowników5 przed zagrożeniamizwiązanymi z użytkowaniem sprzętu roboczego mapierwszorzędne znaczenia z punktu widzenia ochronybezpieczeństwa i zdrowia. Mimo, iż sprzęt roboczy jestprojektowany i produkowany zgodnie z podstawowymiwymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpie-czeństwa, może on w trakcie użytkowania być przyczy-ną zagrożeń, które pracodawca musi odpowiedniowcześnie ocenić i uwzględnić w zależności od rodzajupracy, szczególnych warunków panujących w miejscupracy oraz wiedzy i doświadczenia pracowników posłu-gujących się sprzętem. W ten sposób możliwe jest unik-nięcie zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników, wyni-kających z niekontrolowanych skutków niewłaściwegoużytkowania sprzętu roboczego lub też wpływówzewnętrznych, które mogą wyeliminować lub obniżyćpoziom bezpieczeństwa właściwy dla sprzętu dzięki spo-sobom jego projektowania, produkcji i wprowadzaniana rynek.

Należy podkreślić, że przestrzeganie podstawowychwymogów odnoszących się do sprzętu roboczego, jakrównież minimalnych przepisów określonych w dyrekty-wie 2001/45/WE6 nie gwarantuje zgodności z obo-wiązującym ustawodawstwem krajowym. W szczegól-ności dyrektywa 2001/45/WE została uchwalona namocy art. 137 Traktatu ustanawiającego WspólnotęEuropejską, dzięki czemu państwa członkowskie mająmożliwość utrzymania lub wprowadzenia surowszychśrodków ochronnych, zgodnych z Traktatem.

Niniejszy niewiążący przewodnik jest przeznaczony nietylko dla wszystkich pracodawców, którzy regularniekorzystają ze sprzętu roboczego przy wykonywaniu tym-czasowych prac na wysokości, zwłaszcza w sytuacji,gdy istnieje ryzyko upadku (np. w sektorze budowla-nym), lecz również dla pracodawców we wszelkichpozostałych sektorach, którzy od czasu do czasu zmu-

szeni są do prowadzenia tymczasowych prac na wyso-kości i muszą w związku z tym posługiwać się odpo-wiednim sprzętem. Przewodnik może pomóc pracodaw-com oraz osobom pracującym na własny rachunek wdokonaniu oceny ryzyka związanego z pracą na wyso-kości, jak również w wyborze najbardziej odpowiednie-go sprzętu, tak by prace mogły być wykonane w warun-kach niezagrażających bezpieczeństwu lub zdrowiu pra-cowników.

Co więcej poprawa warunków bezpieczeństwa, ochronyzdrowia i higieny w miejscu pracy jest celem, który niemoże być podporządkowany względom ściśle ekono-micznym. Konieczne jest w tym zakresie przestrzeganieminimalnych przepisów określonych w dyrektywie2001/45/WE, których celem jest zapewnienie lepszejochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas użytkowa-nia sprzętu roboczego przeznaczonego do wykonywa-nia tymczasowych prac na wysokości.

W związku z powyższym każdy pracodawca, który pla-nuje przeprowadzenie tego typu prac, musi wybraćsprzęt roboczy zapewniający właściwą ochronę przedryzykiem upadku z wysokości. Wypadki takie, wraz zinnym poważnymi incydentami, stanowią znaczącyodsetek wypadków przy pracy, zwłaszcza wypadkówśmiertelnych, którym ulegają pracownicy pracujący nawysokości.

W zasadzie środki ochrony zbiorowej zapobiegająceupadkowi z wysokości, zapewniają lepsze zabezpiecze-nie niż wyposażenie ochrony indywidualnej. Wybóroraz użytkowanie sprzętu roboczego, dostosowanegodo każdego szczególnego miejsca pracy, musi miećprzede wszystkim na celu zapobieganie zagrożeniom ilikwidowanie ich u źródła poprzez zastępowanie dzia-łań niebezpiecznych operacjami, które są mniej niebez-pieczne, jak również dostosowywanie warunków pracydo pracownika, a nie odwrotnie.

CELE PRZEWODNIKA

Biorąc pod uwagę, że praca na wysokości naraża pra-cowników na ryzyko upadku, w niniejszym przewodnikuzamieszczono rozmaite niewiążące przykłady dobrychpraktyk mających związek z praktycznym zastosowa-niem dyrektywy 2001/45/WE Parlamentu Europejskie-go i Rady7 (zmieniającej dyrektywę 89/655/EWG)dotyczącej minimalnych wymagań w zakresie bezpie-czeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczegoprzez pracowników podczas tymczasowej pracy nawysokości, w szczególności rusztowań, drabin i sprzętulinowego, najczęściej używanego podczas takich prac,wraz z dyrektywą ramową 89/391/EWG8 oraz dyrek-tywami 89/655/EWG9, 95/63/WE10,89/656/EWG11, 92/57/EWG12 i 92/58/EWG13.

Niniejszy przewodnik ma przede wszystkim na celupomóc pracodawcom, a w szczególności małym i śred-nim przedsiębiorstwom, przy prawidłowym wyborze iużytkowaniu sprzętu roboczego, w oparciu o ocenę ryzy-ka i stosownie do rodzaju i czasu trwania pracy orazograniczeń ergonomicznych.

Zamieszczono w nim wiele przykładów dobrych praktyk,które zostały wybrane z przewodników obecnie obowią-zujących w państwach członkowskich UE lub opracowa-ne specjalnie na potrzeby tego przewodnika.

Zawiera on również wykaz właściwych dyrektyw euro-pejskich, norm europejskich (EN) oraz stosownych prze-wodników krajowych dotyczących tej dziedziny.

UWAGA

Wskazówki i zalecenia zawarte w niniejszym przewod-niku oparte są na doświadczeniach ekspertów z państwczłonkowskich UE.

Najprawdopodobniej odnajdą tu Państwo przykładysytuacji dobrze Państwu znanych i bezpośrednio Pań-stwa dotyczących.

Jednakże każde miejsce pracy i każde zadanie do wyko-nania jest niepowtarzalne, więc owe wskazówki i zale-cenia nie zwalniają Państwa z obowiązku przeprowa-dzenia szczegółowej oceny ryzyka przed podjęciemdecyzji dotyczącej konkretnej metody.

Jesteście również Państwo zobowiązani do zapoznaniasię ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi przepi-sów ustawowych i wykonawczych oraz norm mającychzastosowanie w państwie członkowskim, w którym pra-cujecie lub prowadzicie działalność, jak również do ichprzestrzegania.

7 Dyrektywa 2001/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. zmieniająca dyrektywę Rady 89/655/EWGdotyczącą minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczaspracy, Dz.U. L 195 z 19.7.2001, str. 46.

8 Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa izdrowia pracowników w miejscu pracy, Dz.U. L 183 z 29.6.1989, str. 1

9 Dyrektywa Rady 89/655/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higie-ny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy, Dz.U. L 393 z 30.12.1989, str. 13.

10 Dyrektywa Rady 95/63/WE z dnia 5 grudnia 1995 r. zmieniająca dyrektywę 89/655/EWG dotyczącą minimalnych wymagań wdziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy, Dz.U. L 335 z 30.12.1995,str. 28.

11 Dyrektywa Rady 89/656/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochro-ny zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia ochrony osobistej, Dz.U. L 393 z 30.12.1989, str. 18.

12 Dyrektywa Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenie w życie minimalnych wymagań w zakresie bez-pieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych lub ruchomych budów, Dz.U. L 245 z 26.8.1992, str. 6.

13 Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwai/lub zdrowia w pracy, Dz.U. L 245, 26.8.1992, str. 23.

2. P

reze

ntac

ja p

rzew

odni

ka d

obry

ch p

rakt

yk

9

2. PREZENTACJA PRZEWODNIKA DOBRYCHPRAKTYK

3.1 OGÓLNE ZASADY ZAPOBIEGANIA W

ODNIESIENIU DO TYMCZASOWEJ PRACY

NA WYSOKOŚCI

3.1.1 ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM

ZASADA

Istnieje bezpośredni związek pomiędzy różnicami wyso-kości w miejscu pracy a ryzykiem upadku (energiapotencjalna).

W trakcie prowadzenia tymczasowej pracy na wysoko-ści pracownicy są zazwyczaj narażeni na to ryzyko:� w czasie pokonywania drogi do miejsca pracy lub

stanowiska roboczego (z wyposażeniem i materiała-mi lub bez);

� w czasie pracy.

Jako pracodawcy ponosicie Państwo odpowiedzialnośćza ochronę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników,powinniście zatem zadać sobie następujące pytania:� Czy dana praca może być wykonana na ziemi?

(Przykład: można obniżyć żyrandol w hali koncerto-wej w celu dokonania jego naprawy).

� Czy istnieje możliwość ustawienia podestu robocze-go w pobliżu miejsca pracy, tak by zminimalizowaćróżnicę wysokości? (Przykład: można wykorzystaćpodnośniki do podniesienia podestu na wysokość,na której ma zostać wykonana praca w strefie zała-dunku i rozładunku ciężarówek).

Przed jakąkolwiek operacją, wymagającą wykonaniatymczasowej pracy na wysokości, zadajcie sobie Pań-stwo pytanie:� Czy możliwe jest uniknięcie prowadzenia prac na

wysokości?� Czy możliwe jest zapobieżenie ryzyku upadku z

wysokości?

Jeżeli nie jest to możliwe, niezbędne jest dokonanieoceny zagrożeń, których nie można uniknąć, i podjęcieniezbędnych działań w celu ochrony bezpieczeństwa izdrowia pracowników w miejscu pracy.

PRAKTYCZNE PRZYKŁADY

Malarz ma usunąć starą warstwę farby, a następniepomalować bardzo wysoką maszynę przemysłową:� Czy możliwe jest zdemontowanie elementów maszy-

ny i zajęcie się nimi na ziemi?

Dekarz ma wybudować drewnianą konstrukcję:� Czy możliwe jest przeprowadzenie niektórych prac

montażowych na ziemi?

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

11

3. KLUCZOWE KWESTIE ZWIĄZANE ZZAPOBIEGANIEM

3.1.2 DOKONANIE OCENY RYZYKA

ZASADA

Jeżeli nie ma możliwości wyeliminowania różnicy wyso-kości, należy precyzyjnie określić następujące czynniki:� Jak wygląda miejsce pracy (lokalizacja, maszyny,

wyposażenie, materiały, otoczenie itp.)?� Jakie są źródła zagrożeń (wysokość, na której pro-

wadzone są prace, praca w pobliżu krawędzi lubotworu, inne prace wykonywane w sąsiedztwie itp.)?

� Czym zajmuje się pracownik (zadanie do wykona-nia, czas trwania, częstotliwość, postawa itp.)?

� Kim jest pracownik (kwalifikacje, doświadczenie,wiek, sprawność fizyczna, ewentualny lęk wysokościitp.)?


Jak wygląda miejsce pracy?Przykłady:� Poziomy dach warsztatu remontowego maszyn rolni-

czych – 2000 m2 – pomalowana powierzchnia beto-nowa.

� Budynek� Drzewa� Słup wysokiego napięcia� Elewacja budynku� Most� Teatr� Stocznia� Hala montażowa

Jakie są źródła zagrożeń?

Przykłady:� Różnica wysokości� Wysokość

Czym zajmuje się pracownik?

Przykłady:� Obmurowywanie słupków, budowanie ścian, ukła-

danie belek� Usuwanie liści z dachu za pomocą dmuchawy� Naprawa linii elektroenergetycznej� Mycie okien w budynku� Naprawa metalowej konstrukcji mostu� Przegląd i konserwacja oświetlenia w teatrze

� Budowa okrętów � Konserwacja lub montaż samolotów� Wchodzenie na dach po drabinie zewnętrznej

Kim jest pracownik?Przykłady:� Pracownik tymczasowy w wieku 22 lat� Pracownik zatrudniony po raz pierwszy� Przewodnik górski� Osoba ze szczególnymi zaburzeniami (lęk wysoko-

ści itp.)

3.1.3 ZWALCZANIE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ

ZASADA:

Jeżeli nie da się uniknąć wykonywania pracy na wyso-kości, potencjalna wysokość, z jakiej pracownik mógłbyspaść, musi zostać zmniejszona wszelkimi możliwymisposobami (patrz: art. 6 dyrektywy ramowej89/391/EWG)


Malowanie renowacyjne stalowej konstrukcji o wysoko-ści 30 metrów:

Czy istnieje ryzyko upadku?

Czy możliwe jest zapobieżenie ryzyku upadku?

Jeżeli nie, czy istnieje możliwość zainstalowania zabez-pieczeń zapobiegających upadkom (poręcz ochronnalub barierka) możliwie najbliżej miejsca pracy?

Posługiwanie się sprzętem zapobiegającym upadkom,takim jak uprząż, i sprzętem linowym oraz technikamipozycjonowania podczas mycia przeszklonych atriów idachów:

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

12

Czy możliwe jest zorganizowanie pracy w taki sposób,aby wysokość spadania była przez cały czas jak naj-mniejsza? (Zastosowanie napinaczy, odpowiedni wybórpunktów kotwienia itp.).

3.1.4 Adaptacja procesów stosownie do potrzeb indywidualnych

ZASADA

„Pracodawca powinien dostosować procesy do potrzebindywidualnych, w szczególności z uwzględnieniem spe-cyfiki systemu funkcjonowania miejsca pracy, wyborunarzędzi pracy i doboru metod pracy oraz metod pro-dukcji, co ma na celu w szczególności uniknięcie mono-tonii podczas wykonywania operacji roboczych przyokreślonej szybkości wykonywania tych czynności, jakrównież zredukowanie ich niekorzystnego wpływu nastan zdrowia”. — art. 6 ust. 2 lit. d) dyrektywy89/391/EWG („dyrektywa ramowa”) w sprawie wpro-wadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa izdrowia pracowników w miejscu pracy.


Praca, którą należy wykonać, wymaga częstego wcho-dzenia, schodzenia i przemieszczania się między różny-mi poziomami rusztowania:

Czy istnieje możliwość zainstalowania drabin wewnętrz-nych lub zewnętrznych albo schodów (a może nawetwindy dla pracowników) w celu uchronienia robotnikówprzed nadmiernym wysiłkiem fizycznym oraz związa-nym z tym negatywnym oddziaływaniem na zdrowie ibezpieczeństwo?

W przypadku, gdy w zakres prac wchodzi obsługa urzą-dzeń elektrycznych lub pneumatycznych podczas korzy-stania z pomostu wiszącego:

Czy istnieje możliwość zainstalowania prowadnicy rur iprzewodów, tak aby nie utrudniały one pracy ani nierozpraszały obsługującego pracownika swoimi ewentu-alnymi ruchami lub wymaganiami przestrzennymi, cotym samym zapobiegałoby zagrożeniom związanym zniepotrzebnym wprawianiem pomostu wiszącego wruch?

Nie wolno również zapominać o zagrożeniach związa-nych z użytkowaniem sprzętu elektrycznego i wykorzy-stującego sprężone powietrze.

3.1.5 DOSTOSOWANIE DO POSTĘPU TECHNICZNEGO

ZASADA

Warunki pracy na wysokości ulegają poprawie dziękinieustającym badaniom, które umożliwiają regularnypostęp w zakresie nowego sprzętu roboczego i odpo-wiednich produktów.

Ważne jest, by nie zostawać w tyle za tymi zmianami.

Często zdarza się, że bardziej wyspecjalizowany sprzętwpływa na poprawę efektywności pracy.


Podczas malowania pomieszczeń biurowych:

Czy istnieje możliwość wykorzystania drabiny podesto-wej (poz. 1) zamiast drabin rozstawnych (poz. 2)?

UWAGA

W przypadku pracy przy instalacjach elektrycznychlub w ich pobliżu (linie elektroenergetyczne, podstacjeitp.) należy uwzględnić dodatkowe zagrożeniazwiązane z prądem elektrycznym. Więcej informacjina temat tych zagrożeń zamieszczono w sekcji 3.5„Zalecenia dotyczące pracy na wysokości przy insta-lacjach elektrycznych lub w ich pobliżu”

13

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

Podczas wymiany żarówek w sali gimnastycznej lubinnym pomieszczeniu, w którym dostęp do sufitu wcelach konserwacyjnych jest utrudniony z powodu wyso-kości:

Czy istnieje możliwość posłużenia się rusztowaniem wie-żowym zamiast drabiną wysuwaną?

3.1.6 ZASTĄPIENIE DZIAŁAŃ NIEBEZPIECZNYCH OPERAC-JAMI, KTÓRE NIE SĄ NIEBEZPIECZNE LUB SĄ MNIEJNIEBEZPIECZNE

ZASADA

Ogólnie rzecz ujmując, zazwyczaj istnieje możliwośćzastąpienia drabin i sprzętu linowego bardziej bez-piecznymi metodami (rusztowania, podesty itp.). W tensposób można zapewnić pracownikom maksymalnąochronę przed ryzykiem upadku.

W większości przypadków potwierdzi to ocena ryzyka,która wykaże również, że istnieją mniej niebezpieczne ibardziej efektywne sposoby wykonania pracy na wyso-kości.

PRAKTYCZNY PRZYKŁAD

Podczas instalowania ulicznych ozdób oświetleniowychw okresie świątecznym:

Czy istnieje możliwość wykonania tej pracy z wykorzy-staniem przejezdnego podestu roboczego zamiast dra-biny dzięki odpowiednio wcześnie przeprowadzonejorganizacji pracy (czasowe zamknięcie ulicy, wstępnymontaż łańcucha ozdób przed jego zainstalowaniem,uwzględnienie obecności linii elektroenergetycznychitp.)?

3.1.7 PLANOWANIE SPÓJNEJ KOMPLEKSOWEJ POLITYKIPREWENCYJNEJ

ZASADA

„Pracodawca powinien zapewnić odpowiedni rozwójspójnej kompleksowej polityki prewencyjnej, którauwzględniałaby zagadnienia techniczne, sposoby orga-nizacji pracy, warunki pracy, odniesienia socjalne orazwpływ współczynników odnoszących się do środowiskapracy” – art. 6 ust. 2 lit. g) dyrektywy 89/391/EWG(„dyrektywa ramowa”) w sprawie wprowadzenia środ-ków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracow-ników w miejscu pracy.


Prace konserwacyjne przy instalacji odpylającej w pobli-żu i nad strefą produkcyjną w zakładzie wytwarzającymdrewniane elementy mebli kuchennych.

Każdy Dział Konserwacji powinien dążyć do takiegozaplanowania prac, aby nie przeszkadzać w działalno-ści prowadzonej w otoczeniu.

Z tego powodu istotny jest dobór odpowiednich warun-ków wykonania pracy:� dzień (obecność osób, produkcja w toku itp.),� pora dnia (wydajność produkcji w danej porze dnia,

poziom oświetlenia, nieodzowność realizacji zadańitp.),

� metoda (zajmowana przestrzeń, niezbędne prze-mieszczenia, wymagany transport itp.),

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

14

� sprzęt (konieczność dostarczenia energii, generowa-ny hałas itp.),

� pracownicy (uznane umiejętności, relacje z innymipracownikami).

Prawidłowy wybór powinien być po prostu wynikiemzastosowania zasad zapobiegania zagrożeniom.

3.1.8 NADAWANIE PRIORYTETU ZBIOROWYM ŚRODKOMZAPOBIEGAWCZYM

ZASADA

Często łatwiejsze wydaje się wymaganie od pracowni-ków, by stosowali indywidualne wyposażenie ochronne(np. uprząż), należy jednak pamiętać, że skuteczniejszejest zapewnienie systemu ochrony zbiorowej (poręczochronna, podest, siatka itp.). W oparciu o zasady ogól-ne dotyczące zapobiegania [art. 6, ust. 2, lit. h) dyrekty-wy ramowej 89/391/EWG], „pracodawca powiniennadać priorytet zbiorowym środkom zapobiegawczymnad indywidualnymi środkami zapobiegawczymi”. Ana-logicznie, możliwe jest zastąpienie indywidualnegosprzętu zapewniającego dostęp (drabiny) sprzętem zbio-rowym (rusztowanie, podesty itp.). W ten sposób możnazapewnić pracownikom maksymalną ochronę przedryzykiem upadku.

W większości przypadków potwierdzi to ocena ryzyka.


Zamiast wymagać od dwóch pracowników myjącychokna wykonania pracy przy użyciu podwieszanych sie-dzisk roboczych i z wykorzystaniem indywidualnegowyposażenia ochronnego, lepiej dostarczyć im prze-jezdny podest roboczy lub pomost wiszący.

3.1.9 DOSTARCZANIE PRACOWNIKOM ODPOWIEDNICHINSTRUKCJI

ZASADA

Udzielenie instrukcji pracownikom mającym wykonywaćpracę na wysokości jest niezbędne dla zapewnieniaefektywności środków zapobiegawczych.

Bez względu na to, czy chodzi o polecenia związane zwykonywaną pracą, środki ostrożności lub zakazy, rze-czą najwyższej wagi jest przekazywanie każdemu pra-cownikowi stosownych informacji.


W przypadku prowadzenia prac porządkowych przytaśmie przenośnika w zakładzie wydobywczym ważnejest przemyślenie następujących kwestii:� Czy pracownik otrzymał niezbędne instrukcje doty-

czące dostępu do górnej strefy przenośnika?� Czy pracownik jest w stanie dojrzeć z własnego sta-

nowiska roboczego wyłączniki linkowe oraz znakiwskazujące wyłączniki bezpieczeństwa?

� Czy pracownik wie, że nie wolno mu zbliżać się doporuszającego się przenośnika?

15

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

3.2 JAK DOKONAĆ OCENY RYZYKA?

OCENA RYZYKA W PIĘCIU KROKACH

Czym jest ocena ryzyka?

Artykuł 6 dyrektywy ramowej 89/391/EWG nakłada napracodawcę wymóg „przedsięwzięcia, w zakresie swo-ich obowiązków, środków niezbędnych do zapewnieniabezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, włącz-nie z zapobieganiem zagrożeniom związanym z wyko-nywaniem czynności służbowych, informowaniem i szko-leniem, jak również zapewnieniem niezbędnych ramorganizacyjnych i środków”. Jest on zobowiązany dostosowania tych środków na podstawie następującychzasad ogólnych dotyczących zapobiegania (międzyinnymi):� zagrożeniom,� ocenie zagrożeń, których nie da się uniknąć.

Ocena ryzyka polega na dokładnym zbadaniu sytuacji,w których pracownicy są narażeni na różne zagrożeniabędąc na swoich stanowiskach roboczych lub w trakciewykonywania pracy.

Ocena musi doprowadzić do określenia środków zapo-biegających zagrożeniom dla zdrowia i bezpieczeństwapracowników.

Istotne jest ustalenie, czy zagrożenia istnieją i czy przed-sięwzięto stosowne środki ostrożności mające na celu ichwyeliminowanie lub zminimalizowanie.

Ponadto art. 10 dyrektywy ramowej 89/391/EWGzobowiązuję pracodawców do podjęcia odpowiednichśrodków „tak, aby pracownicy lub ich przedstawiciele wprzedsiębiorstwie i/lub w zakładzie otrzymali, zgodniez ustawodawstwem krajowym i/lub przyjętymi praktyka-mi, które mogą być uwzględnione, zważywszy na wiel-kość przedsiębiorstwa lub firmy, niezbędne informacjedotyczące zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia orazrodzaju podejmowanych przedsięwzięć ochronnych izapobiegawczych oraz działań odnoszących się zarów-no do przedsiębiorstwa i/lub zakładu w całości, jak i sta-nowiska roboczego lub pracy”.

KROK 1:

Identyfikacja zagrożenia

Należy ustalić zagrożenia, które mogłyby spowodowaćobrażenia przy warunkach panujących w miejscu pracy.

Niewyczerpujący wykaz zagrożeń lub sytuacji niebez-piecznych:� poślizgnięcia/potknięcia (np. niewłaściwie utrzymy-

wane podłogi lub schody),� pożar (np. materiały łatwopalne),� chemikalia (np. kwas akumulatorowy),� ruchome części maszyn (np. ostrza),� praca na wysokości (np. na antresolach),� wystające części elementów (np. z wyprasek),� systemy ciśnieniowe (np. kotły parowe),� pojazdy (np. wózki jezdniowe podnośnikowe),� prąd elektryczny (np. instalacja elektryczna), � pył (np. ze szlifowania), � dym i opary (np. ze spawania),� ręczne przenoszenie ładunków,� hałas,� oświetlenie,� temperatura.

Dobrze jest poprosić pracowników lub ich przedstawi-cieli o wyrażenie opinii.

W dostrzeżeniu zagrożeń mogą także dopomóc instruk-cje producenta, jak również rejestry wypadków przypracy i chorób zawodowych.

KROK 2:

Ustalenie, kto może ulec wypadkowi

Nie ma potrzeby sporządzania imiennego wykazutakich osób.

Należy określić grupy osób wykonujących podobnyrodzaj pracy, np.:� kadra biurowa,� konserwatorzy,� wykonawcy,� pracownicy z innych firm pracujący na tym samym

stanowisku pracy,� pracownicy niewykwalifikowani,� pracownicy sprzątający,� osoby postronne.

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

16

Należy zwrócić szczególną uwagę na określone grupypracowników, takie jak: � pracownicy niepełnosprawni,� pracownicy młodociani,� młode matki i kobiety w ciąży, � niedoświadczeni pracownicy, praktykanci,� pracownicy pracujący w pojedynkę,� osoby pracujące na własny rachunek,� każdy pracownik, którego można uznać za szcze-

gólnie narażonego,� pracownicy, którzy nie rozumieją lokalnego języka.

Należy również uwzględnić osoby trzecie, które spora-dycznie mogą znaleźć się w miejscu pracy (np. osobyodwiedzające).

KROK 3:

Ocena, czy niezbędne jest podjęcie dodatkowych dzia-łań w celu kontrolowania zagrożeń

Uwzględniając zagrożenia wyszczególnione w następ-stwie oceny ryzyka, należy odpowiedzieć na pytania,czy przedsięwzięte dotychczas środki ostrożności:� są zgodne z przepisami określonymi wymogiem

prawnym?� spełniają uznane normy zawodowe?� stanowią dobre praktyki?� eliminują zagrożenia?� minimalizują zagrożenia?

Czy zapewnione zostały:� dostateczne informacje i szkolenia?� stosowne systemy lub procedury?

Jeżeli odpowiedź brzmi „tak”, oznacza to, że zagroże-nia są w odpowiedni sposób kontrolowane, niezbędnejest jednak wskazanie obowiązujących środków ostroż-ności (możliwe jest odwołanie się do procedur, regula-minu przedsiębiorstwa itp.).

W sytuacji, gdy zagrożenia nie są w odpowiedni sposóbkontrolowane, należy określić dodatkowe działania,które należy podjąć („lista działań”)

Aby kontrolować zagrożenia, należy stosować podaneniżej zasady, w miarę możliwości w następującej kolej-ności:� wybieranie mniej ryzykownej opcji;� uniemożliwienie dostępu do źródła zagrożenia;

� organizowanie pracy w taki sposób, aby zminimali-zować narażenie na ryzyko;

� nadawanie priorytetu zastosowaniu zbiorowychśrodków zapobiegawczych;

� wydawanie indywidualnego wyposażenia ochronne-go.

KROK 4:

Dokumentowanie wyników

Ocena ryzyka musi być przeprowadzona w stosownysposób.

Konieczne jest wykazanie, w miarę potrzeby, że:� przeprowadzono prawidłową kontrolę;� uwzględniono wszystkie osoby, które mogą być

narażone na zagrożenie;� rozważono wszystkie zagrożenia z uwzględnieniem

liczby potencjalnie narażonych pracowników;� przedsięwzięte środki ostrożności są odpowiednie, a

zagrożenia po ich zastosowaniu minimalne.

Pracownicy muszą być informowani o wynikach.

KROK 5:

Przegląd i odnotowanie rezultatów

Należy ustalić datę dokonania przeglądu i oceny.

Niezwłocznie po dokonaniu przeglądu należy spraw-dzić, czy środki ostrożności przedsięwzięte w odniesie-niu do każdego z zagrożeń w dalszym ciągu kontrolująowo zagrożenie w odpowiedni sposób. Jeżeli nie, nie-zbędne jest określenie niezbędnych działań oraz odno-towanie rezultatów. W razie konieczności należy uzu-pełnić nową stronę oceny ryzyka.

17

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

Zmiany w miejscu pracy, np.:� nowe maszyny,� nowe substancje,� nowe procedury,� obecność pracowników z innych przedsiębiorstw lub

osób pracujących na własny rachunek,� mogą być źródłem nowych istotnych zagrożeń.

Należy zwracać na nie baczną uwagę i stosować się dopięciu kroków przedstawionych powyżej.

3.3 WYBÓR SPRZĘTU ROBOCZEGO: PRZYKŁADY

PRZEPISY OGÓLNE (DYREKTYWA 2001/45/WE)Rusztowania, drabiny i liny, które objęte są przepisamidotyczącymi używania sprzętu roboczego (patrz:załącznik do dyrektywy 2001/45/WE), stanowią sprzętnajczęściej używany w wykonywaniu tymczasowychprac na wysokości, a bezpieczeństwo i zdrowie pra-cowników zaangażowanych do tego typu prac w zna-czącej mierze zależy od jego właściwego użycia. Wzwiązku z tym należy określić najbezpieczniejszy spo-sób, w jaki sprzęt ten może być użyty przez pracowni-ków. Wymagane jest również odpowiednie specjali-styczne przeszkolenie pracowników.

Jeżeli tymczasowa praca na wysokości nie może byćwykonana bezpiecznie i w warunkach stosownych zergonomicznego punktu widzenia z odpowiedniejpowierzchni roboczej, należy dokonać wyboru najbar-dziej odpowiedniego sprzętu, który zapewni bezpiecznewarunki pracy. Należy zapewnić pierwszeństwo środ-ków zbiorowej ochrony nad środkami ochrony indywi-dualnej. Wymiary sprzętu muszą być właściwe dlarodzaju pracy do wykonania i przewidywalnego obcią-żenia oraz umożliwiać bezpieczne przejście.

Wybór najbardziej odpowiednich środków dostępu domiejsc tymczasowej pracy na wysokości musi być doko-nany stosownie do częstotliwości przejść, wysokości, najakiej ma być wykonana praca oraz czasu ich używania.Dokonany wybór musi umożliwiać ewakuację w przy-padku bezpośredniego zagrożenia. Przejście w obu kie-runkach między drogami dostępu a podestami, pomosta-mi lub kładkami nie może stwarzać dodatkowego ryzykaupadku.

Drabiny mogą być wykorzystywane jako stanowiskarobocze do pracy na wysokości tylko w warunkach, wktórych zastosowanie innego, bezpieczniejszego sprzęturoboczego nie jest uzasadnione z powodu niskiegopoziomu ryzyka i albo przewidywanego krótkiego czasujego stosowania, albo istniejących na miejscu właściwo-ści, których pracodawca nie może zmienić.

Wejścia linowe i techniki pozycjonowania mogą byćwykorzystane tylko w warunkach, gdzie ocena ryzykawskazuje, że praca może być wykonywana bezpieczniei gdzie stosowanie innego, bezpieczniejszego sprzęturoboczego nie jest uzasadnione.

Biorąc pod uwagę ocenę ryzyka oraz uwzględniając wszczególności czas trwania pracy oraz ograniczeniaergonomiczne, należy dostarczyć siedzisko robocze zodpowiednim osprzętem.

W zależności od rodzaju sprzętu roboczego, wybrane-go na podstawie powyższych rozważań, należy ustalićwłaściwe środki mające na celu zminimalizowanie nie-odłącznych dla tego rodzaju sprzętu zagrożeń dla pra-cowników. Jeśli to konieczne, należy zainstalowaćzabezpieczenia zapobiegające upadkom. Muszą byćone odpowiednio skonfigurowane i wystarczającomocne, by mogły zapobiec lub zatrzymać upadek zwysokości i, w możliwie największym stopniu, zapobie-gać wyrządzeniu szkody pracownikom. Zbiorowe środkiochronne zapobiegające upadkom mogą posiadać lukijedynie w miejscach rozstawienia drabin lub dostępu doschodów.

Gdy wykonanie szczególnego zadania wymaga czaso-wego usunięcia zbiorowego środka ochronnego zapo-biegającego upadkom, skuteczne kompensacyjne środkiochronne muszą zostać podjęte. Zadanie nie może byćwykonywane, dopóki takie środki nie zostaną zapew-nione. Natychmiast po wykonaniu danego zadania, lubpodczas przerwy w jego realizacji, zbiorowe środkiochronne zapobiegające upadkom muszą zostać ponow-nie zainstalowane.

Tymczasowa praca na wysokości może być wykonywa-na jedynie wtedy, gdy warunki pogodowe nie zagraża-ją bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników.

W jaki sposób myć przeszklone atria i dachy odwewnątrz?

Możliwe do zastosowania metody obejmują:� zainstalowane na stałe środki dostępu,� rusztowanie wieżowe,� przejezdny podest roboczy – podnośnik nożycowy

lub teleskopowy podnośnik pionowy,� przejezdny podest roboczy z wysięgnikiem,

Przy projektowaniu nowych budynków konieczne jestuwzględnienie możliwości dostępu w celuprzeprowadzenia prac konserwacyjnych.

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

18

� drabina (wyłącznie w wyjątkowych okoliczno-ściach!),

� wejścia linowe i techniki pozycjonowania.

Środki te zostały zilustrowane poniżej.

Przykład 1: Mycie przeszklonych atriów i innego rodza-ju dachów od wewnątrz z wykorzystaniemzainstalowanych na stałe środków dostępu

Właściwości techniczne:� Maksymalne bezpieczeństwo techniczne;� Ich konstrukcja dostosowana jest do wymogów w

zakresie prac porządkowych;� Optymalne warunki pracy (bez konieczności szuka-

nia możliwych dróg dostępu).

Zagrożenia:� Brak zagrożeń z punktu widzenia bezpieczeństwa

pracy, pod warunkiem prawidłowego zaprojektowa-nia i wykorzystywania tego środka dostępu.

Przykład 2: Mycie przeszklonych atriów i dachów odwewnątrz z wykorzystaniem rusztowaniawieżowego

Właściwości techniczne:� Bezpieczne stanowisko robocze o odpowiednio

zabezpieczonych krawędziach, gwarantujące bez-pieczny dostęp;

� Płaska powierzchnia robocza, możliwość wykorzy-stania sprzętu czyszczącego na wysięgniku.

Zagrożenia:� Konieczność zapewnienia bezpoślizgowego podło-

ża pozbawionego przeszkód;� Konieczność dostosowania do różnych wysokości

budynku. Elementy nośne wewnątrz budynku mogąstanowić przeszkodę;

� Pracownicy są zmuszeni do schodzenia z rusztowa-nia za każdym razem, gdy jest ono przestawiane;

� Konieczność zastosowania dodatkowego balastu lubzwiększenia wymiarów podstawy rusztowania wprzypadku wykorzystania maksymalnej wysokości;

� Konieczność zastosowania urządzeń blokujących wcelu zabezpieczenia rusztowania przed przemiesz-czeniem.

Przykład 3: Mycie przeszklonych atriów i dachów odwewnątrz z wykorzystaniem przejezdnegopodestu roboczego – podnośnika nożyco-wego lub teleskopowego podnośnika piono-wego

Właściwości techniczne:� Prostota obsługi;� Możliwość zastosowania w zatłoczonych, zagraco-

nych pomieszczeniach dzięki niewielkiemu ciężaro-wi oraz niedużym wymaganiom przestrzennym;

� Sprzęt zazwyczaj mieści się w standardowychdrzwiach;

� Mechaniczne podnoszenie pracownika wraz znarzędziami;

19

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

� Łatwość dostosowania do wysokości danego budynku.

Zagrożenia:� Monotonny proces montażu, nie pozbawiony zagro-

żeń;� Ograniczona wysokość przejezdnego podestu robo-

czego z wysięgnikiem teleskopowym;� Niewielki promień działania;� Konieczność opuszczenia przez pracowników pode-

stu przed jego przemieszczeniem;� Konieczność unikania wszelkich niespodziewanych i

niekontrolowanych ruchów podestu.

Przykład 4: Mycie przeszklonych atriów i dachów odwewnątrz z wykorzystaniem przejezdnegopodestu roboczego z wysięgnikiem

Właściwości techniczne:� Bezpieczny dla pracownika podest roboczy;� Możliwość uzyskania dostępu do niemal wszystkich

miejsc dzięki możliwości różnych ustawień przejezd-nego podestu roboczego;

� Duży promień działania z danego miejsca;� Mieści się w drzwiach (modele wyposażone w

opony);� Precyzyjne dostosowanie stanowiska roboczego;� Może być wykorzystany do pracy na dużych

powierzchniach.

Zagrożenia:� Podłogi i fundamenty muszą być wystarczająco

solidne, by wytrzymać duże obciążenia;� Dobudówki mogą ograniczyć przestrzeń roboczą;� Konieczność unikania wszelkich niespodziewanych i

niekontrolowanych ruchów podestu.

Przykład 5: Mycie przeszklonych atriów lub zbliżonychkonstrukcji szklanych od wewnątrz z wykor-zystaniem drabiny

Drabiny mogą być stosowane jedynie w sytuacji, gdy niema możliwości wykonania pracy z wykorzystaniem inne-go rodzaju sprzętu, np. rusztowania nieruchomego lubwieżowego, albo przejezdnego podestu roboczego.

Zagrożenia:� Wysokie ryzyko wypadków związanych z poważ-

nymi upadkami;� Nieergonomiczna pozycja pracy, duże obciążenie

nóg;� Absolutnie niezbędne jest używanie przez pracowni-

ka jednej z rąk do zapewnienia bezpieczeństwa;� Konieczność zapewnienia dużej powierzchni nośnej

w stosunku do powierzchni objętej zakresem prac dowykonania;

� Na podłożu, na którym opiera się drabina, nie mogąznajdować się żadne przeszkody;

� Bardzo częste zmiany położenia drabiny, zmuszają-ce pracownika do ciągłego schodzenia i wchodze-nia. W rezultacie zasięg działania ogranicza się doniewielkiej przestrzeni, poza tym istnieje równieżryzyko wystąpienia urazów układu mięśniowo-szkie-letowego w wyniku niewłaściwej pozycji przy pracy;

� Brak miejsca na drabinie na sprzęt czyszczący lubnarzędzia.

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

20

UWAGA

W zasadzie metody tej należy unikać i stosować jąwyłącznie w wyjątkowych okolicznościach

Przykład 6: Mycie przeszklonych atriów i dachów odwewnątrz z wykorzystaniem podwieszane-go siedziska roboczego (wejścia linowe itechniki pozycjonowania)

Właściwości techniczne:

Jeżeli nie ma możliwości zastosowania innego sprzęturoboczego:� Podwieszone siedziska robocze mogą być stosowa-

ne jedynie w sytuacji, gdy nie ma możliwości wyko-nania pracy z rusztowania nieruchomego lub wieżo-wego, albo z przejezdnego podestu roboczego.

Pozostałe warunki:� Ograniczony czas użytkowania;� Pracownik musi być przeszkolony, mieć odpowied-

nie kwalifikacje i być sprawny fizycznie.

Zagrożenia:� Aby móc dotrzeć do miejsca pracy, niezbędny jest

minimalny spadek dachu;� Konieczność zlokalizowania w konstrukcji dachu lub

w innych miejscach odpowiednich punktów kotwi-czenia, będących w stanie wytrzymać obciążeniadynamiczne spowodowane ewentualnym upadkiempracownika;

� Konieczność zapewnienia dwóch niezależnych ukła-dów zawieszenia: jednej liny roboczej (do pozycjo-nowania i podtrzymującej) oraz drugiej dla bezpie-czeństwa (system bezpieczeństwa);

� Konieczność doskonalenia umiejętności technicznychpracownika poprzez specjalne szkolenia w zakresiepracy na wysokości z wykorzystaniem technik pozy-cjonowania, a w szczególności procedur postępo-wania w razie niebezpieczeństwa;

� W sytuacji, gdy na różnych stanowiskach pracy wtym samym czasie pracuje jeden lub więcej pracow-ników, niezbędne jest ustalenie, w oparciu o ocenęryzyka, ilu pracowników potrzeba do zapewnieniabezpieczeństwa.

3.4 ZALECENIA DOTYCZĄCE PRACY NAWYSOKOŚCI

SZKOLENIE PRACOWNIKÓW

Zgodnie z ogólną zasadą pracownicy, mający wykonaćtymczasowe prace na wysokości z wykorzystaniem prze-znaczonego do tego sprzętu, muszą przejść odpowied-nie szkolenia w zakresie zadań, jakie przed nimi stoją,a w szczególności postępowania w razie niebezpie-czeństwa i w sytuacjach awaryjnych.

Pracownicy muszą zazwyczaj przejść odpowiednie szko-lenia zawodowe i techniczne, posiadać stosowne kom-petencje oraz doświadczenie związane z wykonywanąpracą, orientować się w potencjalnych zagrożeniachoraz właściwych procedurach ratunkowych, posiadaćumiejętności pozwalające im na wykrywanie usterektechnicznych lub braków w ramach wykonywanej pracyoraz dokonanie oceny własnego zdrowia i ewentualnychskutków zdrowotnych.

Szkolenia powinny być prowadzone zgodnie z przepi-sami krajowymi.

Indywidualne rejestry szkoleń każdego pracownikapowinny być przechowywane w celu udokumentowaniaszkoleń, jakie przeszedł dany pracownik, oraz wykaza-nia zdobytego przez niego doświadczenia.

Pracodawcy muszą utrzymywać właściwy poziom kom-petencji zawodowych swoich pracowników, zapewnia-jąc im kursy szkoleniowe organizowane w regularnych

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

21

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

14 Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwai/lub zdrowia w pracy, Dz.U. L 245, 26.8.1992, str. 23..

odstępach czasu. W niektórych przypadkach koniecznemogą się okazać ponowne szkolenia, szczególnie wzakresie stosowania sprzętu wykorzystującego nowetechnologie i/lub w celu uwzględnienia nowych zagro-żeń lub zagrożeń, które uległy zmianie.

KOORDYNACJA

W sytuacji, gdy na tej samej budowie prace prowadziwięcej niż jedno przedsiębiorstwo, należy zapewnić wła-ściwą koordynację (patrz: art. 6 ust. 4 dyrekty-wy 89/391/EWG oraz art. 3 dyrektywy 92/57/EWG).

Dokonanie oceny ryzyka oraz wprowadzanie stosow-nych środków, w celu wyeliminowania lub zminimalizo-wania zagrożeń związanych z równoczesnym lub suk-cesywnym prowadzeniem prac, jest niezbędne w odnie-sieniu do tymczasowych prac prowadzonych na wyso-kości.

Zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na tę kwestię wsytuacji, gdy prace budowlane prowadzone są:� w pobliżu napowietrznych linii elektroenergetycz-

nych lub instalacji elektrycznych;� w pobliżu prowadzonej działalności przemysłowej

(np. warsztat lub fabryka);� w bardzo ruchliwym miejscu (np. ulica, duży sklep itp.);� na kilku różnych poziomach (np. na dwóch pozio-

mach tego samego rusztowania);� w miejscu, gdzie dostęp i wyjście jest utrudnione.

Stosowanie mechanizmów koordynacyjnych:

Koordynacja, niezbędna do wyeliminowania lub zmini-malizowania zagrożeń związanych z równolegle lubsukcesywnie prowadzonymi pracami, musi:� być powierzona wykwalifikowanej osobie;� być uwzględniona na etapie planowania prac;� obejmować wszystkich zainteresowanych pracowni-

ków, nawet jeżeli są zatrudnieni w różnych przed-siębiorstwach;

� przyczynić się do efektywnej komunikacji za pośred-nictwem planów, dossier, posiedzeń, wizyt, stosow-nych instrukcji itp.;

� dostosowywać się do ewentualnych zmian przezcały okres trwania prac.

OZNAKOWANIE

Ograniczenie się do rozmieszczania znaków informują-cych o zagrożeniach nie jest samo w sobie działaniemzapobiegawczym. Jest to ostatni krok, jaki należy podjąćw sytuacji, gdy nie ma możliwości wyeliminowania lubzminimalizowania zagrożenia.

Dzięki oznakowaniu zwraca się jedynie uwagę na utrzy-mujące się zagrożenie i wzmacnia się skutecznośćinnych środków zapobiegawczych.

Niezbędne jest nakłanianie pracowników do stosowaniabezpiecznych praktyk pracy i do zachowywania ostroż-ności.

W odniesieniu do samego sprzętu należy zwrócić szcze-gólną uwagę na następujące, bardzo istotne kwestie:

Znaki producenta:� Znaki umieszczone na urządzeniach i sprzęcie, który

nie został zmontowany na budowie lub został wstęp-nie zmontowany;

� Oznaczenia określające maksymalne dopuszczalneobciążenia;

� Piktogramy określające procedury bezpieczeństwa,na przykład zastosowanie indywidualnego wyposa-żenia ochronnego zabezpieczającego przed ryzy-kiem upadku.

Korzystanie ze sprzętu:

W odniesieniu do korzystania ze sprzętu, niezbędne jestrównież umieszczanie znaków na rusztowaniach pod-czas montażu, wznoszenia, demontażu i wprowadzaniazmian:� W czasie wznoszenia i demontażu konieczne jest

sprawdzenie, czy elementy, które nie są gotowe doużywania, są odpowiednio oznaczone (patrz: sekcja4.3.5 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE);

� Przy korzystaniu z rusztowania, które przeszłoodbiór techniczny, konieczne jest sprawdzenie, czyna sprzęcie umieszczone są instrukcje producenta,oraz stosowanie się do nich, zwłaszcza w odniesie-niu do instrukcji dotyczących rodzaju rusztowania,maksymalnego dopuszczalnego obciążenia itp.

Oznakowanie ostrzegające przed rusztowaniami iinnym sprzętem:

Ma to na celu ostrzeżenie przed rusztowaniami lubjego fragmentami, które nie są jeszcze gotowe do użyt-kowania, podczas wznoszenia, demontażu lub zmia-ny, w celu zapobieżenia zagrożeniom mogącymwyniknąć z powodu możliwości dostępu do tej niebez-piecznej strefy.

W tym celu dyrektywa 92/58/EWG14, która określaminimalne wymagania dotyczące znaków bezpieczeń-stwa i/lub zdrowia w miejscu pracy, przewiduje stoso-wanie tablic informacyjnych (załącznik II), ostrzegają-

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

23

cych przed „ciężkim ładunkiem na górze”, „przeszkoda-mi” lub „niebezpieczeństwem upadku”, jak również zna-ków (załącznik V) stosowanych dla przeszkód i niebez-piecznych miejsc.

PROCEDURY RATUNKOWE

Pracownicy w miejscu pracy mogą odnieść obrażenialub zachorować.

Na stanowisku pracy również może dojść do sytuacjizagrożenia lub sytuacji awaryjnych.

W związku z tym należy odpowiedzieć na pytanie, jakieprzygotowania trzeba poczynić w celu radzenia sobie zwypadkami, zdarzeniami i bezpośrednim zagrożeniem?� Czy istnieją procedury awaryjne, na przykład doty-

czące ewakuacji pracowników z tymczasowych sta-nowisk pracy na wysokości w przypadku pożaru?

� Czy przejścia pomiędzy środkami dostępu a pode-stami, podłogami lub kładkami umożliwiają szybkąewakuację pracowników w przypadku bezpośred-niego zagrożenia?

� Czy pracownicy na budowie znają procedury, któ-rych należy przestrzegać?

� Czy jest możliwość ogłoszenia alarmu i jak działa?� Czy istnieje możliwość skontaktowania się z terenu

budowy ze służbami ratowniczymi?� Czy zapewniono właściwą pierwszą pomoc?� Czy wyznaczono pracownika do objęcia nadzoru

nad działaniami w zakresie pierwszej pomocy?� Czy pracownicy na budowie znają podstawowe

zasady udzielania pierwszej pomocy?

WARUNKI POGODOWE

Oczywiste jest, że warunki pogodowe wywierają ogrom-ny wpływ na prace na wysokości, zwłaszcza w sytuacji,gdy są one prowadzone na obszarze niezadaszonym.

W związku z tym zaleca się podejmowanie następują-cych środków:� Wybierając i instalując sprzęt roboczy należy

uwzględnić zagrożenia, które mogą być spowodo-wane lub zaostrzone na skutek zmian pogody(np. wywrócenie spowodowane wiatrem, poślizgnię-cia i upadki spowodowane wilgocią lub mrozem,ryzyko porażenia prądem elektrycznym spowodo-wane burzami lub sąsiedztwem linii elektroenerge-tycznych lub instalacji elektrycznych, odkształceniaspowodowane działaniem wysokiej temperaturyitp.).

� Juz na etapie projektowania należy rozpatrzyć ulep-szenie warunków pracy w celu radzenia sobie zwarunkami pogodowymi (np. zabezpieczenie drógdostępu i stanowisk roboczych przed wiatrem, desz-czem, chłodem i palącym słońcem, izolowanie elek-tryczne i/lub uziemienie sprzętu itp.).

� Na początku każdego dnia należy sprawdzić pro-gnozę pogody, zaś w przypadku, gdy spodziewanewarunki atmosferyczne mogą zagrozić bezpieczeń-stwu i zdrowiu pracowników, należy bez wahaniazawiesić prace na wysokości (patrz: sekcja 4.1.6załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

PRACOWNICY TYMCZASOWI

Pracodawca musi podjąć działania w celu udzieleniainformacji i zapewnienia szkoleń wszystkim pracowni-kom, łącznie z pracownikami tymczasowymi, w zakresiezagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz środków idziałań na rzecz zapobiegania i ochrony przed wypad-kami i chorobami zawodowymi.

Jeżeli w Państwa kraju zezwala się na prowadzenie pracna wysokości pracownikom tymczasowym, należypamiętać, że w razie, gdy nie zostali oni w prawidłowysposób przeszkoleni i poinformowani o zagrożeniach,na jakie są narażeni, mogą być w wysokim stopniupodatni na ryzyko upadku.

24

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) W związku z tym proponuje się, aby w odniesieniu do

każdego rodzaju pracy nawiązano ścisłe związki zfirmą zatrudniającą pracowników tymczasowych, wcelu:� przygotowania zestawu danych dotyczących stano-

wisk pracy, w którym streszczono by zagrożenia iryzyko występujące w pracy, środki ostrożności,jakie należy podjąć, indywidualne wyposażenieochronne, jakie powinien stosować pracownik tym-czasowy, a także monitoring medyczny niezbędny wtego rodzaju pracy;

� zorganizowania pracownikom tymczasowym wstęp-nego spotkania informacyjnego oraz zapewnieniaim szkoleń (stanowisko pracy, metody pracy, instruk-cje bezpieczeństwa, organizacja wewnętrzna, środ-ki, jakie należy podjąć w razie wypadku, regulaminprzedsiębiorstwa itp.).

� zapewnienia efektywnego monitoringu takich pra-cowników oraz wykonywanych przez nich zadań(wsparcie, nadzór, dokonanie oceny).

KWALIFIKACJE ZDROWOTNE DO PRACY NA WYSOKOŚCI

Brak niezbędnych cech psychofizycznych do wykonywa-nia pracy na wysokości może stanowić zagrożeniezarówno dla pracownika, jak i dla osób udzielającychpomocy w razie niebezpieczeństwa lub sytuacji awaryj-nej.

Należy wprowadzić środki w zakresie monitorowaniazdrowia pracowników w kontekście zagrożeń dla bez-pieczeństwa i zdrowia, zgodnie z ustawodawstwem kra-jowym i/lub przyjętymi praktykami. Oznacza to, żekażdy pracownik, stosownie do potrzeb, musi mieć moż-liwość poddania się badaniom lekarskim w regularnychodstępach czasu. Patrz: art. 14 dyrektywy ramowej89/391/EWG:

„1. Celem zapewnienia pracownikom odpowiedniejprofilaktycznej ochrony zdrowia, stosownie do zagrożeńzdrowia i bezpieczeństwa, które występują w miejscu

pracy, należy przedsięwziąć odpowiednie działaniazgodnie z ustawodawstwem krajowym i przyjętymi prak-tykami.

2. Środki opisane w ust. 1 powinny zapewnić każdemupracownikowi, stosownie do jego potrzeb, odpowiednieprzedsięwzięcia z zakresu profilaktycznej ochrony zdro-wia realizowane w regularnych odstępach czasu.

3. Przedsięwzięcia z zakresu profilaktycznej ochronyzdrowia mogą być realizowane w ramach ogólnychprzedsięwzięć krajowych służby zdrowia.”

3.5 ZALECENIA DOTYCZĄCE PRACY NAWYSOKOŚCI PRZY INSTALACJACH ELEK-TRYCZNYCH LUB W ICH POBLIŻU

Wiele operacji i zadań na stanowiskach pracy na wyso-kości jest przeprowadzanych przy instalacjach elektrycz-nych lub w ich pobliżu: mogą to być linie elektroenerge-tyczne, stacje transformatorowe i rozdzielcze, przekaź-niki radiowe i telewizyjne itp.

Z racji, iż wiele zadań jest przeprowadzanych w czasie,gdy instalacje te są pod napięciem, pracodawca pod-czas dokonywania oceny zagrożeń mających związek zpracą na wysokości musi uwzględnić dodatkowe zagro-żenie elektryczne.

Pracodawca powinien w pierwszej kolejności skontakto-wać się z właściwymi organami w celu zasięgnięciainformacji dotyczących środków bezpieczeństwa nie-zbędnych z punktu widzenia ochrony przed porażeniemelektrycznym i innymi zagrożeniami (przeskok iskry, elek-tryczność statyczna, nagromadzone ładunki elektryczne),gdyż w takich sytuacjach ryzyko wystąpienia wypadkuelektrycznego jest zawsze obecne.

Pracodawca musi również przestrzegać przepisów,norm (w szczególności EN 50110-1) oraz innych wyma-

3. K

LUC

ZOW

EKW

ESTI

EZW

IĄZA

NE

ZZA

POBI

EGA

NIE

M

25

gań ustawowych odnoszących się bezpośrednio do pracprzy instalacjach i urządzeniach elektrycznych.

Przed rozpoczęciem prac niezbędne jest przeprowadze-nie oględzin na placu budowy w celu określenia, czyprace będą wykonywane przy instalacjach elektrycznychlub w ich pobliżu.

W przypadku wszelkich prac wykonywanych przy lub wpobliżu elementów pod napięciem, wymagane jest sto-sowanie przez cały czas następujących środków:� sprzęt ochrony izolacyjnej,� izolacyjny sprzęt ochrony indywidualnej (np. kask

ochronny z paskiem do zapięcia pod brodą, zapew-niający izolację elektryczną, obuwie ochronne z izo-lacyjnymi podeszwami, gogle ochronne zabezpie-czające przed przeskokiem iskry),

� narzędzia izolowane, oraz� pozostały sprzęt do izolowania miejsca pracy.

W sytuacji, gdy warunki pogodowe stanowią zagroże-nie dla bezpieczeństwa (gęsta mgła, wiatr, deszcz lubśnieg), prace muszą zostać wstrzymane lub nie powinnybyć rozpoczynane.

3.5.1 PRACE NIEZWIĄZANE Z ELEKTRYCZNOŚCIĄWYKONYWANE W POBLIŻU INSTALACJIELEKTRYCZNYCH

Duża część prac niezwiązanych z elektrycznością wyko-nywanych na wysokości, np. prace montażowe i trans-portowe, przycinanie gałęzi, prace malarskie, montażrusztowań, praca przy maszynach budowlanych lubmechanizmach podnoszących, musi być prowadzona wsąsiedztwie instalacji elektrycznych, np. w pobliżu liniielektroenergetycznych, stacji transformatorowych lub roz-dzielczych, przekaźników radiowych lub telewizyjnych.

W takich przypadkach pracodawca odpowiedzialny zawykonanie prac musi, po dokonaniu oględzin na tereniebudowy lub w miejscu pracy, uwzględnić owo dodatko-we zagrożenie elektryczne w swojej ocenie zagrożeńmających związek z pracą na wysokości, jak równieżprzedsięwziąć odpowiednie dodatkowe środki bezpie-czeństwa.

W tym celu pracodawca musi w pierwszej kolejnościskontaktować się z operatorem sieci oraz właściwymiorganami, zgodnie z ustawodawstwem krajowym lubprzyjętymi praktykami, i poinformować ich o zaplano-wanych pracach, aby otrzymać od nich zezwolenie nastosowanie środków odnoszących się do zagrożeniaelektrycznego, które musi zostać uwzględnione opróczryzyka upadku z wysokości.

Następujące środki bezpieczeństwa, wymienione poni-żej w kolejności od najbardziej do najmniej ważnych,okazały się być skuteczne:� Wyeliminowanie zagrożenia poprzez odłączenie

lub odizolowanie instalacji elektrycznej lub linii elek-troenergetycznej,

� Przesunięcie linii elektroenergetycznej przed rozpo-częciem prac, zwłaszcza jeżeli ma ona funkcjono-wać ponownie po zakończeniu prac budowlanych,

� Wzniesienie barierek w celu uniemożliwienia dostę-pu do instalacji pod napięciem,

� Dostosowanie sprzętu roboczego oraz procedur dosytuacji.

� Należy rozważyć również rozwiązanie technicznepolegające na uziemieniu narzędzi wykonanych zmetalu.

Zagrożenie elektryczne występuje w sytuacji, gdy ciałopracownika, jego narzędzia, sprzęt lub urządzeniamechaniczne przekraczają dystans bezpieczeństwadotyczący napięcia (zewnętrzna granica strefy prac podnapięciem w EN 50110-1).

W związku z tym dystanse bezpieczeństwa muszą byćprzez cały czas uwzględniane i respektowane. Ma toszczególne znaczenie w przypadku przenoszenia lubtransportowania długich elementów przewodzących,przemieszczania ładunków na terenie budowy (żurawiewieżowe, żurawie przejezdne itp.), przy posługiwaniusię jezdnymi rusztowaniami wieżowymi itp.

W przypadku niektórych maszyn istnieje możliwośćodgrodzenia obszarów, w obrębie których są one prze-mieszczane, i uniemożliwienia tym samym dostępu.

W przypadku jednorazowych operacji realizowanych wkoszu roboczym, w odniesieniu do których nie ma moż-liwości zastosowania wszystkich środków bezpieczeń-stwa, dostępne są sygnalizatory napięcia, które ostrze-gają pracownika o obecności przewodów wysokiegonapięcia i mogą, w niektórych przypadkach, wstrzymaćruch urządzenia w stronę zagrożenia.

3.5.2 PRACA PRZY INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH

Praca przy instalacjach elektrycznych obejmuje wszelkiedziałania w zakresie wytwarzania, montażu, wprowa-dzania zmian i napraw instalacji elektrycznych lub pra-cującego sprzętu.

Wszystkie te prace elektryczne mogą być wykonywanejedynie przez wykwalifikowanych techników elektrykówlub pod ich kierownictwem i nadzorem. Wykwalifikowa-ni technicy elektrycy, którym powierzono wykonanieprac, muszą być w stanie przeprowadzić ocenę prac,jakie mają być przeprowadzone, rozpoznać potencjalnezagrożenia oraz przedsięwziąć niezbędne środki ostroż-ności.

Pracodawca musi w pierwszej kolejności poinformowaćoperatora sieci oraz właściwe organy o zaplanowanychpracach przy instalacjach elektrycznych zgodnie z usta-wodawstwem krajowym lub przyjętymi praktykami.Prace powinny być skoordynowane z operatorem sieci.

Również w przypadku takich prac właściwy pracodawcamusi dokonać oceny potencjalnych zagrożeń i określićśrodki bezpieczeństwa. Pracodawca powinien dokonać

26

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) rozróżnienia pomiędzy pracami, które muszą być prze-

prowadzone bezpośrednio przy pracujących elemen-tach, które mogą być pod napięciem podczas nieprze-rwanego działania, a pracami wykonywanymi wsąsiedztwie takich elementów. W tym drugim przypadkuzastosowanie mają środki określone w sekcji 3.5.1.

W pierwszej kolejności w ramach prac przy pracującychelementach należy się upewnić, że elementy nie są podnapięciem. Można to osiągnąć poprzez:1. odłączenie,2. zabezpieczenie przed ponownym włączeniem,3. sprawdzenie braku napięcia,4. uziemienie i zwieranie,5. przykrycie lub osłonięcie znajdujących się w pobliżu

urządzeń pod napięciem.

Możliwa jest zmiana kolejności powyższych pięciu kro-ków lub nawet opuszczenie niektórych z nich, podwarunkiem że istnieją ku temu uzasadnione powody(EN 50110-1).

W przypadku prac na wysokości izolowane kosze robo-cze i podesty powinny mieć pierwszeństwo przed drabi-nami i słupołazami.

Jednakże zagrożenie wypadkami elektrycznymi (pora-żenia elektryczne) oraz ryzyko upadku z wysokości wwyniku porażenia elektrycznego jest przez cały czasobecne.

3.5.3 PRACA PRZY PRACUJĄCYCH ELEMENTACH PODNAPIĘCIEM

W pewnych warunkach (np. gdy nie ma możliwościzapewnienia, że pracujące elementy nie są pod napię-ciem) niezbędne może się okazać wykonanie pewnychprac przy elementach pod napięciem.

Jest to szczególny rodzaj pracy, w przypadku której pra-codawca musi zapewnić, że:� prace przy pracujących elementach pod napięciem

są prowadzone jedynie przy zachowaniu zgodnościz wypróbowanymi, sprawdzonymi i bezpiecznymimetodami pracy,

� prace prowadzone są wyłącznie przez wykwalifiko-wanych techników elektryków, przeszkolonych wzakresie wykonywania tego rodzaju prac, którzynabrali wprawy w stosowaniu środków bezpieczeń-stwa,

� stosowane jest wyposażenie i narzędzia odpowied-nie do procesu roboczego i napięcia,

� zastosowane zostały specjalne techniczne, organi-zacyjne i indywidualne środki bezpieczeństwa wcelu zapewnienia ochrony przez zagrożeniem elek-trycznym.

27

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

4. SPRZĘT DO WYKONYWANIATYMCZASOWEJ PRACY NA WYSOKOŚCI

4.1 RUSZTOWANIE STOJAKOWE

4.1.1 OCENA RYZYKA I WYBÓR

PRZEPISY SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE UŻYTKOWANIA RUSZTOWAŃ(DYREKTYWA 2001/45/WE)

„Kiedy notatka obejmująca obliczenia dla wybranegorusztowania nie jest dostępna lub gdy notatka nie obej-muje rozważanych ustawień strukturalnych, należy prze-prowadzić obliczenia dotyczące wytrzymałości i stabil-ności, chyba że rusztowanie jest montowane zgodnie zogólnie uznawanym standardem montażu”. (Sekcja4.3.1 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE)

„W zależności od złożoności danego rusztowaniainstrukcja jego montażu, użytkowania i demontażu musizostać opracowana przez kompetentną osobę. Instruk-cja ta może mieć formę standardowej instrukcji, uzupeł-nionej elementami odnoszącymi się do specjalistycznychszczegółów danego rusztowania”. (Sekcja 4.3.2 załącz-nika do dyrektywy 2001/45/WE)

„Elementy nośne rusztowania muszą być zabezpieczoneprzed poślizgiem albo poprzez przytwierdzenie dopowierzchni nośnej, zapewnienie urządzenia przeciw-poślizgowego lub poprzez inne środki o równoważnejskuteczności, zaś powierzchnia nośna musi mieć wystar-czającą nośność. Stabilność rusztowania musi byćzapewniona. Rusztowania na kółkach muszą być zabez-pieczone odpowiednimi środkami uniemożliwiającymiprzypadkowe przesunięcie się w trakcie pracy na wyso-kości”. (Sekcja 4.3.3 załącznika do dyrektywy2001/45/WE)

„Wymiary, kształt oraz układ pomostów rusztowaniamuszą być dostosowane do charakteru wykonywanejpracy i do przenoszonego ciężaru oraz muszą pozwa-lać na bezpieczną pracę i bezpieczne przejście. Pomo-sty rusztowania muszą być zmontowane w taki sposób,aby ich elementy nie mogły się poruszać w trakcie nor-malnego używania. Nie mogą istnieć niebezpieczneprzerwy między elementami pomostów a pionowymiśrodkami zbiorowej ochrony zapobiegającej upadkom”.(Sekcja 4.3.4 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE)

„Gdy elementy rusztowania nie są gotowe do używania,na przykład podczas składania, demontażu lub zmiany,muszą one być oznaczone ogólnymi znakami ostrze-gawczymi, zgodnie z przepisami krajowymi transponu-jącymi dyrektywę 92/58/EWG oraz być odpowiednioodgraniczone za pomocą środków fizycznych uniemoż-liwiających dostęp do strefy niebezpiecznej”. (Sekcja4.3.5 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

„Rusztowania mogą być montowane, demontowane lubistotnie zmieniane tylko pod nadzorem kompetentnejosoby oraz przez pracowników, którzy otrzymali odpo-wiednie i specjalistyczne przeszkolenie w zakresie prze-widzianych czynności, uwzględniające szczególne ryzy-ka, zgodnie z art. 7, w szczególności w zakresie:a) rozumienia sposobu montażu, demontażu lub zmiany

danego rusztowania;b) bezpieczeństwa w trakcie montażu, demontażu lub

zmiany danego rusztowania;c) środków zapobiegających ryzyku upadku osób lub

elementów;d) środków bezpieczeństwa na wypadek zmieniających

się warunków pogodowych, które mogą niekorzyst-nie naruszyć bezpieczeństwo danego rusztowania;

e) dopuszczalnych obciążeń;f) każdego innego ryzyka, które może wpływać na

wyżej wymienione czynności montażu, demontażulub zmiany.

Osoba nadzorująca i pracownicy, o których mowa,muszą mieć udostępniony schemat montażu i demonta-żu, określony w 4.3.2., włącznie ze wszystkimi wska-zówkami, które może on zawierać”. (Sekcja 4.3.6załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

PRZEPISY SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE MINIMALNYCH WYMAGAŃ BEZ-PIECZEŃSTWA I OCHRONY NA TYMCZASOWYCH LUB RUCHOMYCHBUDOWACH (DYREKTYWA 92/57/EWG)

Kolejna kwestia, o której należy pamiętać, to przepiszawarty w załączniku IV (część B, sekcja 2, ust. 6.3) dodyrektywy 92/57/EWG, zgodnie z którym pracodawcama obowiązek dopilnowania, aby rusztowanie byłosprawdzone przez osobę kompetentną przed rozpoczę-ciem użytkowania, a następnie systematycznie copewien czas oraz po wprowadzeniu jakichkolwiekzmian, po okresie przerwy w użytkowaniu, po narażeniuna złe warunki atmosferyczne, drgania sejsmiczne orazjakiekolwiek inne okoliczności mogące wpływać nawytrzymałość lub stabilność rusztowań.

OCENA SYTUACJI

Rusztowanie stanowi najbardziej odpowiedni rodzajsprzętu roboczego stanowiącego środek dostępu nawysokość i pracy na wysokości.

Innymi słowy rusztowanie zapewnia bezpieczne stano-wisko pracy przy prowadzeniu wszelkich prac na wyso-kości, jak również bezpieczny dostęp.

Rusztowania składają się z elementów konstrukcyjnychlub modułów, dostępnych u producentów i/lub dostaw-ców.

28

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) Mogą być one nieruchome lub ruchome (jezdne).

Przed wyborem rusztowania niezbędne jest wyraźneokreślenie własnych potrzeb, na przykład:� Jakiego rodzaju praca będzie wykonywana na

rusztowaniu?� Jakiego rodzaju prace będą wykonywane na ruszto-

waniu w tym samym czasie?� Jaka jest wymagana całkowita wysokość rusztowa-

nia?� Jakie parametry geometryczne należy uwzględnić?� Jakie są dodatkowe obciążenia, statyczne i dyna-

miczne?� W jaki sposób pracownicy dotrą na różne poziomy

ze sprzętem i materiałami?� Jaki rodzaj kotwienia może być zastosowany?� Czy rusztowanie musi być kompatybilne z innymi

konstrukcjami lub sprzętem (dźwigi towarowe, wcią-garki itp.)?

� Jakie są potencjalne sposoby przytwierdzenia ipoziomowania rusztowania?

Kiedy notatka obejmująca obliczenia dla wybranegorusztowania nie jest dostępna lub gdy notatka nie obej-muje rozważanych ustawień strukturalnych, należy prze-prowadzić obliczenia dotyczące wytrzymałości i stabil-ności, chyba że rusztowanie jest montowane zgodnie zogólnie uznawanym standardem montażu.

W przypadku prac na rusztowaniu w pobliżu napo-wietrznych linii elektroenergetycznych lub instalacji elek-trycznych należy zachowywać minimalne odległości bez-pieczeństwa oraz podjąć środki mające na celu ochronępracowników przed potencjalnym ryzykiem śmiertelnegoporażenia prądem elektrycznym w wyniku bezpośred-niego kontaktu lub ładunku elektrostatycznego związa-nego z polem elektromagnetycznym. Więcej informacjina ten temat zamieszczono w sekcji 3.5 „Zalecenia doty-czące pracy na wysokości przy instalacjach elektrycz-nych lub w ich pobliżu”.

SCHEMAT STANDARDOWEGO RUSZTOWANIA STOJAKOWEGO

1. Podwójna poręcz;2. Poprzecznica;3. Stojak4. Poręcz ochronna;5. Węzeł;6. Kątowy wspornik poszerzający rusztowanie;7. Stężenie płaszczyzny poziomej;8. Wysokość pomostu;9. Stężenie płaszczyzny pionowej;10. Podłużnica wzmacniająca;11. Stężenie wzdłużne;12. Długość przęsła;13. Podkład;14. Podstawka śrubowa;15. Poprzecznica;16. Stojak;17. Łącznik rurowy;18. Kotwa ościeżowa;19. Stężenie wspornika;20. Słupek wspornikowy;21. Pomost roboczy (częściowo odeskowany).

UWAGA:

Należy podjąć szczególne środki ostrożności w przy-padku spawania łukowego lub innych operacjistwarzających zagrożenie śmiertelnego porażeniaprądem elektrycznym. W celu zapobieżenia temuzagrożeniu dla pracowników konieczne jest podjęciedodatkowych środków.

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

29

4.1.2 MONTAŻ

PRZYGOTOWANIE PODŁOŻA

Przed przystąpieniem do montażu rusztowania koniecz-ne jest przygotowanie podłoża, na którym będzie onoposadowione.

Niezbędne jest między innymi zapewnienie, że podłożejest wystarczająco stabilne, aby zapobiec zawaleniu sięrusztowania.

W tym celu należy:� sprawdzić stabilność podłoża w celu zapewnienia,

że nie jest ono kruche oraz że w pobliżu nie maotwartych wykopów;

� ubić podłoże lub w razie konieczności postawić fun-damenty, w zależności od przewidywanych obcią-żeń oraz charakteru podłoża;

� sprawdzić, czy działania prowadzone w otoczeniustanowią szczególne zagrożenia, które mogłybynaruszyć stabilność rusztowania;

� sprawdzić i zapewnić odpływ wód opadowych, abyzapobiec erozji gruntu;

� w przypadku występowania pochyłego podłoża(chodniki, jezdnie) zastosować podkłady zapobie-gające przesuwaniu się i/lub umożliwić odpowied-nie dostosowanie się do gruntu (przez obrót), abyzapewnić, że nośność słupków jest wystarczającado utrzymania wyliczonego obciążenia.

Podstawa rusztowania nigdy nie może spoczywać bez-pośrednio na materiałach budowlanych (cegły, blokibetonowe) lub drewnianych elementach podlegającychsiłom zginającym, w przypadku, gdy nie obliczono ichwytrzymałości.

PRZYGOTOWANIE DO PRZYWOZU I ODBIORU ELEMENTÓWRUSZTOWANIA

W ramach przygotowania do przywozu i odbioru ele-mentów rusztowania należy:� Przygotować miejsce składowania sprzętu i odpo-

wiednio je oznaczyć.� Zorganizować rozładunek i składowanie w sposób

zapewniający należyte zabezpieczenie elementów

(nośność, funkcjonalność itp.) oraz ograniczeniezagrożeń związanych z tą operacją (spadająceprzedmioty, upadki pracowników, zderzenia, ręczneprzemieszczanie ładunków itp.).

� Sprawdzić stan każdego elementu rusztowaniaprzed jego wykorzystaniem oraz wymienić wszystkieelementy uszkodzone lub wadliwe.

� Sprawdzić stan murów lub innych powierzchni, którebędą wykorzystane do zakotwienia rusztowania.

� Sprawdzić stan spoin, geometrię elementów orazwszelkie zardzewiałe fragmenty.

� Sprawdzić stan podestów metalowych lub drewnia-nych, podpór lub innych elementów mających klu-czowe znaczenie dla stabilności rusztowania.

� Zabezpieczyć elementy przed zabrudzeniem i nie-korzystnymi warunkami atmosferycznymi (o iledotychczas o to nie zadbano).

MONTAŻ RUSZTOWANIA W POBLIŻU LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ

Montaż rusztowania w pobliżu linii elektroenergetyczneji/lub instalacji elektrycznej (podstacja, stacja rozdziel-cza itp.) narzuca konieczność zastosowania pewnychśrodków zapobiegawczych w oparciu o ocenę ryzyka.

Owe zabezpieczenia muszą być określone w dokumen-tacji dotyczącej oceny ryzyka i mogą obejmować jedenlub więcej z przedstawionych poniżej środków:� zmiana trasy przebiegu linii;� wyłączenie zasilania;� zamontowanie barierek lub izolacji pomiędzy rusz-

towaniem a liniami.

Zaleca się również uziemienie:� w przypadku rusztowań rozstawionych w pobliżu

linii elektroenergetycznych lub instalacji elektrycznej,o czym wzmiankowano powyżej,

� w przypadku rusztowań na dachach wysokichbudynków.

30

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

TRANSPORT I SKŁADOWANIE MATERIAŁÓW NA RUSZTOWANIU

Podesty rusztowania mają ograniczony udźwig, któregonie wolno przekraczać.

Może się zdarzyć, że ciężar palet materiałów budowla-nych, takich jak bloki betonowe i cegły, przekraczanominalne obciążenia i siły zalecane przez producentarusztowania.

Transport:

Systemy transportu materiałów, stanowiących część rusz-towania i/lub przytwierdzonych do niego, muszą byćzamontowane i wykorzystywane zgodnie z zaleceniamiproducenta, tak aby nie dopuścić do nadmiernego obcią-żenia i tym samym przekroczenia nośności rusztowania.W ramach takich systemów należy uwzględnić dostęp dorusztowania, który nie może być utrudniony żadnymiprzeszkodami, tak aby w razie niebezpieczeństwa pra-cownicy mogli się ewakuować.

Składowanie:

Wydzielenie rampy załadowczej jest wymagane w sytu-acji, gdy na rusztowanie trzeba dostarczyć palety lubciężkie materiały.

Prawidłowo wybudowane rampy załadowcze uniemożli-wiają poddawanie rusztowania nadmiernym obciąże-niom i tym samym przekroczenie jego nośności.

W sprawie montażu ramp załadowczych należy odwo-łać się do instrukcji producenta.

Zabezpieczenie:

Nie wolno korzystać z ramp załadowczych o niezabez-pieczonych otworach lub krawędziach; przed rozpoczę-ciem ich wykorzystywania należy zamontować poręczeochronne.

4.1.3 MONTAŻ, UŻYTKOWANIE I DEMONTAŻ

UWAGI OGÓLNE

„W zależności od złożoności danego rusztowaniainstrukcja jego montażu, użytkowania i demontażu musizostać opracowana przez kompetentną osobę. Instruk-cja ta może mieć formę standardowej instrukcji, uzupeł-nionej elementami odnoszącymi się do specjalistycznychszczegółów danego rusztowania”. (Sekcja 4.3.2 załącz-nika do dyrektywy 2001/45/WE)

Wymiary, kształt oraz układ pomostów rusztowaniamuszą być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracyi do przenoszonego ciężaru oraz muszą pozwalać nabezpieczną pracę i bezpieczne poruszanie się. Pomostyrusztowania muszą być zmontowane w taki sposób, abyich elementy nie mogły się poruszać w trakcie normalne-go użytkowania. Nie należy zostawiać niebezpiecznychprzerw między elementami pomostów a pionowymi ele-mentami osprzętu zbiorowych środków zabezpieczają-cych przed upadkiem.

„Gdy elementy rusztowania nie są gotowe do używania,na przykład podczas składania, demontażu lub zmiany,muszą one być oznaczone ogólnymi znakami ostrze-gawczymi, zgodnie z przepisami krajowymi transponu-

UWAGA:

Składowanie wszystkich materiałów potrzebnych dopracy na rusztowaniu lub rampie załadowczej (w celuograniczenia ruchu pracowników i zaoszczędzeniana czasie) jest praktyką, której należy za wszelkącenę unikać.

UWAGA:

W sytuacji, gdy prace wykonywane są przy instalac-jach elektrycznych lub w ich pobliżu (linie elektroener-getyczne, podstacje itp.) należy uwzględnićdodatkowe zagrożenia elektryczne. Więcej informacjina temat tych zagrożeń zamieszczono w sekcji 3.5„Zalecenia dotyczące pracy na wysokości przy insta-lacjach elektrycznych lub w ich pobliżu”.

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

31

jącymi dyrektywę 92/58/EWG oraz być odpowiednioodgraniczone za pomocą środków fizycznych uniemoż-liwiających dostęp do strefy niebezpiecznej”. (Sekcja4.3.5 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

„Rusztowania mogą być montowane, demontowane lubistotnie zmieniane tylko pod nadzorem kompetentnejosoby oraz przez pracowników, którzy otrzymali odpo-wiednie i specjalistyczne przeszkolenie w zakresie prze-widzianych czynności, uwzględniające szczególne ryzy-ka, zgodnie z art. 7 dyrektywy 89/655/EWG, w szcze-gólności w zakresie:a) rozumienia sposobu montażu, demontażu lub zmiany

danego rusztowania;b) bezpieczeństwa w trakcie montażu, demontażu lub

zmiany danego rusztowania;c) środków zapobiegających ryzyku upadku osób lub

elementów;d) środków bezpieczeństwa na wypadek zmieniających

się warunków pogodowych, które mogą niekorzyst-nie naruszyć bezpieczeństwo danego rusztowania;

e) dopuszczalnych obciążeń;f) każdego innego ryzyka, które może wpływać na

wyżej wymienione czynności montażu, demontażulub zmiany.

Osoba nadzorująca i pracownicy, o których mowa,muszą mieć udostępniony schemat montażu i demonta-żu, określony w 4.3.2 załącznika do dyrektywy2001/45/WE, włącznie ze wszystkimi wskazówkami,które może on zawierać”. (Sekcja 4.3.6 załącznika dodyrektywy 2001/45/WE)

Pracodawcy odpowiedzialni za montaż i/lub użytkowa-nie rusztowań muszą zastosować bezpieczny systemprac podczas ich wznoszenia, wprowadzania zmian lubdemontażu.

Zazwyczaj wymagane będzie zastosowanie sprzętuzabezpieczającego przed upadkiem.

Rusztowania systemowe muszą być wznoszone zgodniez instrukcjami producenta, gdyż niektóre z nich mogąwymagać zastosowania większej ilości osprzętu niż rusz-towanie stojakowe.

MONTAŻ RUSZTOWANIA

Podczas montażu rusztowania należy stosować się doinstrukcji i zaleceń producenta.

Poniżej zamieszczono również niewyczerpujący wykazdobrych praktyk, które należy stosować:� słupy i stojaki muszą być utrzymane w pionie na

całej swojej długości;� złącza, wzdłużniki oraz poprzecznice muszą zostać

zamontowane zgodnie z instrukcją producenta,według zaleceń dotyczących montażu i użytkowaniaoraz z zapewnieniem, że zachowana jest dokładnawartość momentu obrotowego dokręcania;

� złącza muszą być rozmieszczone w taki sposób,żeby ich śruby były poddawane jedynie oddziały-waniu sił występujących w związku z ich dokręca-niem;

� miejsce połączenia dwóch rusztowań stykających sięna narożu zewnętrznym budynku musi być zabez-pieczone przed upadkami; należy również spraw-dzić potencjalne wzajemne oddziaływanie pomię-dzy tymi dwoma rusztowaniami;

� obciążenia, którym poddawane jest rusztowanie(obciążenie statyczne, obciążenie dynamiczne iobciążenie wiatrowe) są zazwyczaj znaczące i wzwiązku z tym muszą zostać uwzględnione przydokonywaniu wyboru rusztowania.

BEZPIECZNY SPOSÓB WZNOSZENIA RUSZTOWANIA

W trakcie montażu:� pracownicy powinni korzystać ze środków ochrony

zbiorowej;� przed wejściem na wyższy poziom rusztowania pra-

cownik dokonujący montażu powinien zamocowaćporęcz ochronną w oparciu o zabezpieczony niższypoziom;

� należy skorzystać z rusztowania, którego konstrukcjaumożliwia taką metodę zamocowania poręczyochronnych;

� przejście na każdy wyższy poziom w trakcie monta-żu powinno odbywać się przy pomocy drabin lubschodków montowanych sukcesywnie wraz z postę-pem prac;

� w sytuacji, gdy rusztowanie nie spełnia warunkówbezpieczeństwa samoistnego (np. poręcze ochronnei krawężniki), należy korzystać ze środków ochronyindywidualnej (np. uprząż bezpieczeństwa).

32

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) MINIMALIZOWANIE PRZERWY POMIĘDZY BUDYNKIEM A RUSZTOWA-

NIEM

Rusztowanie powinno być rozstawione możliwie bliskobudynku.

Tam, gdzie jest to możliwe, przerwa pomiędzy ruszto-waniem a budynkiem powinna być zastawiona dziękizastosowaniu wsporników poszerzających rusztowaniena poziomie pomostu.

Jeżeli nie ma możliwości wykorzystania takich wsporni-ków, zaleca się zastosowanie środków ochrony zbioro-wej po obu stronach rusztowania.

KOTWIENIE RUSZTOWANIA

Punkty kotwienia rusztowania muszą być rozmieszczonena elewacji budynku lub na powierzchni, przy którejrusztowanie ma zostać wzniesione.

Punkty kotwienia, do których przymocowane są kotwy, tozazwyczaj:� śruby rozporowe;� cięgło;� cięgło osadzone.

Poręcze ochronne, wsporniki, rynny deszczowe, rynnydachowe itp. nigdy nie powinny być wykorzystywane wcharakterze punktów kotwienia, gdyż elementy te nie sąw stanie zagwarantować wystarczającego bezpieczeń-stwa.

ŚRUBY ROZPOROWE

A. CięgłoB. Łącznik kotwiącyC. Złączka



CIĘGŁO

C. ZłączkaD. Uchwyt rurowyE. Element dociskowy

C. ZłączkaD. Uchwyt rurowyE. Element dociskowy

CIĘGŁO OSADZONE

C. ZłączkaD. ŁącznikE. Element dociskowyF. Cięgło osadzone

C. ZłączkaD. ŁącznikE. Element dociskowyF. Cięgło osadzone

STĘŻENIA

Stężenia są niezbędne dla zapewnienia stabilności rusz-towania i dla zapobieżenia jego chwianiu się.

Chwianie się rusztowania może być przyczyną utraty sta-bilności, pękania spoin oraz przeciążenia stojaków.

W celu określenia punktów, w których wymagane jeststężenie wiatrowe, należy odnieść się do instrukcji pro-ducenta rusztowania.

Stężenie powinno być zamontowane bez przerw aż dopodstawy rusztowania.

Elementy rusztowania muszą być stężone zgodnie z zale-ceniami producenta.

ZABEZPIECZENIE OSŁONAMI

Aby zapobiec ryzyku spadania lub zrzucania przedmio-tów na drogę publiczną, jak również zwiększyć wygodępracowników (deszcz, chłód, wiatr), rusztowania mogąbyć przykryte osłonami.

Osłonami mogą być, na przykład, siatki druciane, bla-cha falista, siatki, elementy z tworzywa sztucznego lubdrewniane panele.

Niezbędne jest bezpieczne umocowanie tych elemen-tów, tak aby skutecznie wychwytywały one spadającemateriały.

Osłony powinny być poddawane regularnym inspek-cjom, szczególnie po silnie wiejących wiatrach.

Osłony w znaczący sposób zwiększają obciążenie wia-trowe rusztowania, cięgieł i złączek mocujących, dlatego

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

33

też w przypadku ich używania należy przeprowadzaćkontrole wszystkich elementów rusztowania, w szczegól-ności ogólnej struktury rusztowania, śrub kotwiących, stę-żenia wiatrowego i podstawy.

4.1.4 DOSTĘP

WCHODZENIE NA RUSZTOWANIE

Należy zapewnić bezpieczną drogę dostępu do ruszto-wania, jak również odpowiednią liczbę punktów dostę-pu, tak aby pracownicy mogli bez trudu dotrzeć do swo-ich miejsc pracy.

Można zastosować poniższe rozwiązania:� kładki,� schody (zamontowane zgodnie z instrukcjami produ-

centa),� podesty,� drabiny (powinny być zamontowane na najkrótszym

boku prostokątnych rusztowań, w obrębie obszarupodstawy),

� rampy, itp.

Dostęp do pomostów musi być zaprojektowany lub przy-gotowany w taki sposób, aby w razie wypadku możliwabyła bezpieczna ewakuacja pracownika. Wejście nasąsiednie pomosty powinno odbywać się przez uchylnąklapę w podeście lub wieżę schodową.

W sytuacji, gdy dostęp do rusztowania zapewniony jestza pośrednictwem windy lub innych mechanizmów pod-noszących, muszą być one zaprojektowane w sposóbumożliwiający przenoszenie pracowników, a nie tylkomateriałów.

4.1.5 ZABEZPIECZENIE

ZASTOSOWANIE KRAWĘŻNIKÓW

Krawężniki pomagają zapobiegać spadaniu materiałówz rusztowania.

Pomagają one również zapobiegać upadkom osób wprzestrzeń między poręczą ochronną a podestem.� Krawężniki i krawężniki końcowe muszą być przy-

mocowane do wszystkich podestów roboczych.� Krawężniki muszą mieć dostateczną wysokość i

być w bezpieczny sposób przytwierdzone do sto-jaków.

ZAPOBIEGANIE SPADANIU PRZEDMIOTÓW

Ocena ryzyka pozwoli określić najbardziej stosowneśrodki zapobiegające spadaniu przedmiotów.

Daszki są często najbardziej odpowiednim sposobemzabezpieczenia obszarów, na których ma miejsce ruchprzechodniów, jak również punktów dostępu do budyn-ku.

Daszki zbudowane są zazwyczaj z nachylonych pododpowiednim kątem podpór, zamocowanych na ścianiebudynku, i pokrytych pokryciem z desek.

Obciążenia wywierane przez daszki na rusztowanie(obciążenie statyczne, obciążenie dynamiczne i obcią-żenie wiatrowe), są zazwyczaj znaczące i w związku ztym muszą zostać uwzględnione przy dokonywaniuwyboru rusztowania.

Należy podjąć działania w celu zapobieżenia spadaniumateriałów z podestów roboczych.

Obszary umiejscowione nad wejściami na budowę lubnad miejscami, gdzie pracują ludzie, stanowią dodatko-we ryzyko i w największym stopniu wymagają zabez-pieczenia.

34

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

35

4.1.6 UŻYTKOWANIE

UŻYTKOWANIE RUSZTOWANIA

� Należy korzystać z bezpiecznych punktów dostępu;� Nie wolno przeskakiwać nad przerwami w pomo-

stach;� Zabrania się stawania na lub wspinania się po

wzdłużnych stężeniach lub poręczach ochronnych;� Nie wolno montować prowizorycznych drabin ani

improwizowanych środków dostępu.

BEZPIECZNA PRACA NA RUSZTOWANIU

Należy unikać przedstawionych poniżej sytuacji:� praca na rusztowaniu podczas burzy lub silnie wie-

jących wiatrów;� nadmierne obciążanie stojaków rusztowania lub

podestów (należy postępować zgodnie z instrukcja-mi producenta);

� opieranie materiałów lub sprzętu o poręcze ochron-ne;

� wystawianie rusztowania na działanie sił, którychnie jest ono w stanie wytrzymać (należy postępowaćzgodnie z instrukcjami producenta);

� wprowadzanie zmian w konstrukcji rusztowania bezpodjęcia niezbędnych środków ostrożności (ponow-

ne obliczenia, weryfikacja punktów kotwienia itp.),bez uwzględnienia instrukcji i zaleceń producentaoraz bez uprzedniego skonsultowania się z produ-centem (gdyby zachodziła taka potrzeba).

SPRAWDZANIE PODESTÓW

Podesty, czyli powierzchnie robocze na rusztowaniu,muszą zapewnić pracownikom możliwość wykonywaniapracy na rusztowaniu w całkowicie bezpiecznych warun-kach.

Podesty mogą być wykonane z desek drewnianych lubprefabrykowanych płyt.

Przy niekorzystnych warunkach pogodowych (deszcz,śnieg, lód) należy uwzględnić szczególne cechy wyko-rzystywanych podestów (drewno, aluminium, stal).

Podesty (płyty i odeskowanie) muszą być utrzymywane wdobrym stanie.

W sytuacji, gdy pomost nie został w pełni wypełnionypłytami podestowymi lub gdy występują miejsca, w któ-rych płyt brakuje, prace muszą być zawieszone i niemogą być wznowione do czasu, aż brakujące płytyzostaną wstawione.

Pomosty robocze muszą mieć wystarczającą szerokość ibyć w wystarczającym stopniu wypełnione płytami pode-stowymi, aby zapewnić pracującym na nich ludziommożliwość bezpiecznego poruszania się.

PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA

Przed rozpoczęciem użytkowania należy sprawdzić,czy:� przygotowany został plan montażu, użytkowania i

demontażu, uwzględniający złożoność wybranego

rusztowania, oraz że montaż był nadzorowanyprzez osobę kompetentną i przeprowadzony przezpracowników, którzy przeszli stosowne przeszkole-nie;

� pracownik odpowiedzialny za montaż rusztowania ijego użytkownik, w sytuacji gdy są to różne osobylub gdy pracują w różnych przedsiębiorstwach (o ilemontaż rusztowania jest zlecony podwykonawcom),powinni mieć pewność, że rusztowanie zapewnibezpieczny podest roboczy oraz że bezpieczniewytrzyma obciążenia, którym będzie podlegać wtrakcie użytkowania;

� obszary rusztowania, które zostały dopuszczone doużytku, są wyraźnie oznakowane;

� maksymalna nośność stref załadowczych i podestówroboczych została sprawdzona;

� całkowita konstrukcja rusztowania została poddanainspekcji przed oddaniem do użytku (można skorzy-stać z listy kontrolnej);

� sporządzono raport z inspekcji i czy kopia przecho-wywana jest na terenie budowy;

� wyraźnie określono zakres odpowiedzialności zakonserwację, dokonywanie zmian i przeprowadza-nie kontroli rusztowania.

4.1.7 KONTROLA

SPRAWDZANIE RUSZTOWANIA PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA(CZĘŚĆ 1)

Przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należyupewnić się, że:� jest odpowiednie do zaplanowanej pracy lub prac,� zapewnia bezpieczny dostęp do miejsca, w którym

będą wykonywane prace,� posiada mocne i stabilne podstawy,� stojaki są we właściwy sposób zamontowane i stę-

żone dla zniwelowania wpływu wiatru,� podest roboczy nie znajduje się zbyt wysoko w

porównaniu z szerokością podstawy,

� rusztowanie jest dostatecznie mocno zakotwione,� śruby kotwiące są wystarczająco wytrzymałe,� drogi dostępu spełniają wymagania niezbędnych

warunków użytkowania,� wszystkie poręcze ochronne są zamontowane i sku-

teczne,� rusztowanie wyposażono w znaki i tablice zawiera-

jące informacje przewidziane przepisami.

SPRAWDZANIE RUSZTOWANIA PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA(CZĘŚĆ 2)

Czy istnieje plan montażu, użytkowania i demontażu,opracowany przez osobę kompetentną?

Czy rusztowania są wznoszone, zmieniane i demonto-wane przez kompetentnych pracowników?

Czy wszystkie stojaki opierają się na podkładach (i, o ileto konieczne, na drewnianych podstawkach)?

Czy wszystkie stojaki, podłużnice, stężenia i rozpórki sąna właściwym miejscu?

Czy rusztowanie jest bezpiecznie przymocowane dobudynku lub konstrukcji w wystarczającej liczbie miejsc,by zapobiec jego zawaleniu?

Czy wszystkie krawędzie rusztowania wyposażone są wpodwójne poręcze ochronne i krawężniki lub inne sto-sowne zabezpieczenia zapobiegające upadkom?

Czy zamontowano krawężniki w celu zapobieżenia spa-daniu przedmiotów z rusztowania?

Czy pomosty robocze są całkowicie wypełnione płytamipodestowymi, i czy płyty te zostały zamontowane w spo-sób zapobiegający upadkom, potknięciom i poślizgnię-ciom?

Czy zamontowano skuteczne barierki lub wywieszonoostrzeżenia (oznakowanie znakami ostrzegawczymi) wcelu powstrzymania pracowników przez użytkowaniem

36

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

niekompletnego rusztowania, np. w sytuacji, gdy pomo-sty robocze nie są całkowicie wypełnione płytami pode-stowymi?

4.2 INNE TYPY RUSZTOWAŃ

4.2.1 RUSZTOWANIE WIEŻOWE

DOKONYWANIE WYBORU RUSZTOWANIA WIEŻOWEGO

Niektóre rusztowania są przystosowane do przemiesz-czania – innymi słowy, są ruchome.

Wybór rusztowania tego typu może być dokonany jedy-nie po przeprowadzeniu oceny ryzyka, uwzględniającej:� prace, jakie mają być wykonane,� rozmieszczenie sprzętu roboczego (rusztowanie

ruchome),� maksymalne obciążenie,� wysokość, na jakiej prowadzone będą prace,� ograniczenia wymiarowe,� zewnętrzne otoczenie miejsca pracy (linie elektro-

energetyczne, inne prowadzone prace itp.).

MONTAŻ I INSTALOWANIE RUSZTOWANIA WIEŻOWEGONależy zapewnić, że:� istnieje plan montażu, użytkowania i demontażu

rusztowania, zgodny z instrukcjami producenta iuwzględniający szczególne warunki panujące wmiejscu pracy;

� osoba dokonująca montażu i demontażu rusztowa-nia posiada wymagane kompetencje;

� osoba, która przeprowadza kontrolę rusztowaniaprzed rozpoczęciem jego użytkowania, należyciezweryfikowała (w szczególności), że wszystkiesworznie i zworniki zostały zamontowane i że praceprowadzono stosując się do instrukcji dotyczącychstężenia wiatrowego;

� podłoże jest poziome lub jego nachylenie jest nie-wielkie;

� wdrożono środki zapobiegania w zakresie nieprze-widzianych lub niekontrolowanych przemieszczeń,w celu zapobieżenia dodatkowym zagrożeniom dlapracowników pracujących na rusztowaniu lub wjego pobliżu.

DOSTĘP DO RUSZTOWANIA WIEŻOWEGO

Pracownikom należy zapewnić bezpieczny i praktycznydostęp od wewnątrz, na przykład:� drabiny powinny być w miarę możliwości ustawione

w pozycji ukośnej lub, jeżeli są w pozycji pionowej,wyposażone w pałąki ochronne,

� klapy w pomostach, umożliwiające przejście naróżne poziomy, powinny być przesunięte względemsiebie.

PRZEMIESZCZANIE I UŻYTKOWANIE RUSZTOWANIA WIEŻOWEGO

Przemieszczanie i użytkowanie rusztowania wieżowego(instrukcje, metody, sprzęt, koordynacja, czas trwania,pracownicy itp.) musi być zorganizowane w sposóbgwarantujący, że:� rusztowanie jest przemieszczane tylko wtedy, gdy na

podestach nie znajdują się pracownicy;� powierzchnia, po której rusztowanie jest przemiesz-

czane, jest wolna od przeszkód i nierówności;

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

37

� istnieje możliwość prawidłowego zablokowaniakółek w trakcie prowadzenia prac, tak by nie doszłodo nieprzewidzianej lub nieplanowanej zmianypołożenia;

� rusztowanie przez cały czas znajduje się w bez-piecznej odległości od napowietrznych linii elektro-energetycznych lub innych instalacji, mogących spo-wodować zagrożenie śmiertelnego porażenia prą-dem elektrycznym;

� poręcze ochronne nie są nigdy używane w celu pod-niesienia płaszczyzny roboczej na wyższy poziom.

DOSTARCZANIE MATERIAŁÓW NA RUSZTOWANIE WIEŻOWE

Metoda wykorzystywana w celu dostarczania materia-łów na rusztowanie wieżowe nie może zagrażać stabil-ności rusztowania.

Systemy transportu nie mogą destabilizować rusztowaniaruchomego, przy czym szczególną uwagę należy zwrócićna zagrożenia związane z zamontowaniem mechanizmówpodnoszących (np. krążki linowe) na zewnętrznej krawędzipomostu roboczego rusztowania wieżowego.

4.2.2 RUSZTOWANIA DO PRAC SPECJALNYCH

RUSZTOWANIE KOMINOWE

Jeżeli po dokonaniu oceny ryzyka wybrano rusztowaniedo prowadzenia prac przy kominie, należy:� zapewnić dostępność instrukcji producenta dotyczą-

cych montażu i użytkowania na terenie budowy,oraz stosować się do nich;

� sprawdzić, czy konstrukcja dachu jest w staniewytrzymać obciążenia określone w instrukcjach doty-czących montażu i użytkowania;

� pracownicy wykonujący prace na dachu i korzysta-jący z rusztowania powinni stosować indywidualnewyposażenie ochronne zabezpieczające przedupadkiem (uprzęże).

� zamontować środki zabezpieczenia krawędziwzdłuż pomostu roboczego.

� sprawdzić, czy nie występuje konieczność zakotwie-nia rusztowania.

STAŁE RUSZTOWANIE WISZĄCE

Ten typ rusztowań stosowany jest na mostach i statkach,np. przy budowie lub konserwacji elementów zewnętrz-nych.

W sytuacji, gdy korzysta się z takiego rusztowania, nale-ży:� Przeprowadzić montaż rusztowania zgodnie z zasa-

dami zalecanymi przez producenta oraz planemmontażu opracowanym przez osobę kompetentną.

� Zapewnić, że jest stabilne.� Sprawdzić, czy brezent i siatki są w stanie wytrzy-

mać oddziaływujące na nie obciążenia.� Stosować wyłącznie materiały niepalne do zawie-

szenia rusztowania.� Zapobiec ryzyku chwiania się rusztowania we

wszystkich kierunkach.� Przeprowadzić montaż podestów w taki sposób, aby

ich powierzchnia była pozioma, a ponadto wewszystkich przypadkach zamontować środki zabez-pieczenia krawędzi.

� Zapewnić i odpowiednio oznaczyć bezpiecznedrogi dostępu do miejsc pracy rozmieszczonych narusztowaniu wiszącym w celu zapobieżenia ryzykuupadku z wysokości.

� Po dokonaniu montażu przeprowadzać regularnekontrole rusztowania, zwłaszcza elementów i częścimających decydujące znaczenia dla zdrowia i bez-pieczeństwa pracowników.

38

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

39

4.3 DRABINY

4.3.1 WYBÓR I OCENA RYZYKA

PRZEPISY SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE UŻYWANIA DRABIN (DYREKTYWA2001/45/WE)

„Drabiny muszą być tak ustawione, aby zapewnić ichstabilność w trakcie używania. Przenośne drabiny musząopierać się na stabilnym, mocnym, posiadającym odpo-wiednie wymiary, nieruchomym podłożu, tak, aby szcze-ble pozostawały w pozycji poziomej. Drabiny zawie-szane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób i, zwyjątkiem drabin linowych, tak, aby zapobiec ich prze-mieszczaniu lub bujaniu”. (Sekcja 4.2.1 załącznika dodyrektywy 2001/45/WE)

„Nóżki przenośnych drabin muszą być zabezpieczoneprzed przesuwaniem się w trakcie używania poprzezzabezpieczenie ramiaków pionowych na końcu lub bli-sko górnego lub dolnego końca, za pomocą urządzeniaprzeciwpoślizgowego lub poprzez każde inne ustawie-nia o równoważnej skuteczności. Drabiny używane jakośrodki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak abywystarczająco wystawały ponad platformę dostępu,chyba że zostały przyjęte inne środki zapewniającemocne uchwycenie poręczy. Drabiny łączone i drabinyrozkładane muszą być używane w taki sposób, abyzapobiec przesuwaniu się ich różnych części względemsiebie. Drabiny przenośne muszą być zabezpieczoneprzed przesuwaniem, zanim zostaną wykorzystane”.(Sekcja 4.2.2 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE)

„Drabiny muszą być używane w taki sposób, żeby wkażdym czasie zapewniona była możliwość bezpiecz-nego uchwycenia poręczy lub bezpiecznego wsparciadla pracowników. W szczególności, jeśli ładunek mazostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może onprzeszkadzać w bezpiecznym trzymaniu się poręczy”.(Sekcja 4.2.3 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

NALEŻY ROZWAŻYĆ WADY WYKONYWANIA PRACY NA DRABINIE

Drabina jest elementem wyposażenia używanym częstodo wykonywania pracy na wysokości.

Należy jednak pamiętać, że:� przy korzystaniu z drabiny promień działania jest w

znacznym stopniu ograniczony;

� czas przeznaczony na przenoszenie i ustawianiedrabin jest często zbyt nisko szacowany w trakcieplanowania prac;

� pozycja pracy na drabinie jest często niewygodna(kwestie ergonomiczne, m.in.: konieczność wyginaniaciała na boki, wykonywania pracy rękami podniesio-nymi powyżej wysokości ramion oraz stania nawąskich szczeblach przed długi okres czasu), co możeprowadzić do urazów mięśniowo-szkieletowych.

Z wymienionych powyżej przyczyn, w trakcie planowa-nia prac i przeprowadzania oceny ryzyka należy spraw-dzić, czy bezpieczniejszą i bardziej skuteczną opcją niejest wykorzystanie sprzętu roboczego innego rodzaju, naprzykład rusztowania wieżowego, rusztowania nieru-chomego lub podnośnika.

CZY KORZYSTAĆ Z DRABIN, CZY ZE SPRZĘTU INNEGO RODZAJU?

Drabiny są wykorzystywane:� jako środek dostępu przy występujących różnicach

wysokości;� jako stanowiska robocze w przypadku krótkotrwa-

łych prac.

Po przeprowadzeniu oceny ryzyka wykorzystanie drabinpowinno być ograniczone do sytuacji, w których zasto-sowanie bezpieczniejszych rozwiązań nie jest uzasad-nione z następujących przyczyn:� minimalne zagrożenie;� krótkotrwały czas użytkowania;� warunki techniczne na budowie, na które pracodaw-

ca nie ma wpływu.

UWAGA:

Drabiny mogą być wykorzystywane jako stanowiskarobocze do pracy na wysokości tylko w przypadku,gdy wykorzystanie innego, bardziej bezpiecznegosprzętu roboczego nie jest uzasadnione z powoduniskiego poziomu ryzyka i/lub krótkotrwałego ichwykorzystania, albo istniejących na miejscu właści-wości, których pracodawca nie może zmienić

SCHEMAT DRABINY

1. Uchwyt górny;2. Przedłużenie podłużnicy;3. Podest;4. System zabezpieczający przed rozsunięciem;5. Stopień;6. Szczebel;7. Stopień;8. Podłużnica.

PODJĘCIE DECYZJI O ZASTOSOWANIU DRABINY

Aby ustalić, czy istnieje możliwość wykorzystania drabi-ny, należy odpowiedzieć na następujące pytania:

� Czy dostępne są bezpieczniejsze metody pracy lubsprzęt?

� Czy drabiny są w należytym stanie?� Czy będą oparte o solidną powierzchnię, a nie o

materiały kruche lub niestabilne?� Czy będą zabezpieczone przed ślizganiem się na

boki lub do tyłu?� Czy będą wystarczająco wystawać ponad górny

punkt oparcia? Jeżeli nie, czy w pobliżu dostępne sąinne uchwyty?

� Czy będą tak ustawione, aby pracownicy nie bylizmuszeni do nadmiernego wychylania się?

WYBÓR TYPU DRABINY

Najczęściej używanymi typami drabin są drabiny roz-stawne o płaskich szczeblach i drabiny wysuwane.

Wyboru typu drabiny należy dokonać po przeprowa-dzeniu oceny ryzyka z uwzględnieniem następującychczynników:� wysokość i okoliczności, w jakich prowadzone będą

prace;� dopuszczalne obciążenie;� ograniczenia ergonomiczne podczas użytkowania;� obecność linii elektroenergetycznych lub innych insta-

lacji, mogących spowodować zagrożenie śmiertel-nego porażenia prądem elektrycznym poprzez bez-pośredni kontakt lub indukcję pola elektromagne-tycznego (ładunki statyczne). Więcej informacji natemat zagrożeń elektrycznych zamieszczono w sek-cji 3.5 „Zalecenia dotyczące pracy na wysokościprzy instalacjach elektrycznych lub w ich pobliżu”.

Należy rozważyć również zalety i wady różnych typówdrabin.

4.3.2 POŁOŻENIE

WYBÓR MIEJSCA ROZSTAWIENIA DRABINY

Przed rozstawieniem drabiny należy upewnić się, żepodłoże jest solidne i stabilne.

Należy również dopilnować, aby wokół drabiny byłowystarczająco dużo wolnej przestrzeni, tak by umożliwićpracownikom całkowicie bezpieczne wchodzenie i scho-dzenie bez ryzyka potknięcia się.

Jeżeli istnieje konieczność ustawienia drabiny w przej-ściu, na drodze publicznej itp., należy przedsięwziąć sto-sowne działania, takie jak ogradzanie, oznaczanie,oznakowanie lub zamknięcie drzwi na klucz.

W niektórych przypadkach druga osoba powinnazapewniać pracownikowi ochronę i/lub przytrzymywaćpodstawę drabiny, tak aby praca mogła być wykonanaw warunkach całkowitego bezpieczeństwa.

40

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

DOSTOSOWANIE SIĘ DO PODŁOŻA

Podłoga lub podłoże, na którym ustawiono drabinę,powinno być solidne, stabilne, płaskie, nie może byćnatomiast śliskie.

Jeżeli drabina ustawiona jest na piaszczystym gruncie,drobnym żwirze itp., należy zastosować podkład, któryjest wystarczająco solidny, by wytrzymać nacisk nóżekdrabiny.

Zaleca się kategorycznie, aby na śliskich powierzch-niach nie korzystać z drabiny przystawnej ani ręczniealbo mechanicznie regulowanej drabiny wysuwanej.

Lepiej jest skorzystać z drabiny rozstawnej, aby zapo-biec ryzyku poślizgnięcia się.

PRACOWNIK USTAWIAJĄCY DRABINĘ W POJEDYNKĘ POWINIEN:

1. Położyć drabinę płasko na podłożu i sprawdzić, czyjej nóżki są poprawnie zabezpieczone, tak by drabi-na nie ślizgała się w trakcie podnoszenia.

2. Podnieść górną część drabiny.

3. Stałym ruchem unieść drabinę nad głowę.

4. Podnosząc drabinę przesuwać się powoli do przodu,popychając kolejne szczeble w górę i unosząc dra-binę do pozycji pionowej.

PRAWIDŁOWY KĄT NACHYLENIA DRABINY

Kąt nachylenia drabiny należy ustalić wg zasady między1 do 4 a 1 do 3.

Odpowiada to w przybliżeniu kątowi 75° (najwłaściw-szy kąt nachylenia mieści się w przedziale 70° - 75°).

4.3.3 STABILNOŚĆ

ZABEZPIECZENIE DOLNEJ CZĘŚCI DRABINY PRZED POŚLIZGIEM

Dolna część drabiny powinna być zabezpieczona w celuzapobieżenia ryzyku poślizgu. Zabezpieczenie takiemoże mieć formę:� przenośnej podkładki pokrytej gumą lub zaopatrzo-

nej w gumowe przyssawki;� zewnętrznych gumowych nóżek nakładanych na

podłużnice;� wewnętrznych gumowych nóżek wtykanych w

podłużnice;� nóżek zaopatrzonych w stalowy szpikulec;� wspornika stabilizującego (poszerzającego podsta-

wę drabiny);� jakiegokolwiek elementu zdolnego do zapewnienia

wymaganej stabilności drabiny i zapobieżenia jejpoślizgowi w trakcie użytkowania.

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

41

W żadnym wypadku nie wolno opierać drabiny na jed-nej podłużnicy

ZABEZPIECZENIE GÓRNEJ CZĘŚCI DRABINY PRZED POŚLIZGIEM

Jeżeli nie ma możliwości przymocowania górnej częścidrabiny, należy rozważyć wykorzystanie:� gumowych nakładek,� haków, lub� gumowych rolek.

ZABEZPIECZENIE GÓRNEJ CZĘŚCI DRABINY PRZED POŚLIZGIEM WTRAKCIE PRACY NA SŁUPACH

Aby zapewnić większą stabilność w trakcie pracy na słu-pach, zaleca się stosowanie rozstawianych wsporników.

4.3.4 UŻYTKOWANIE

PRACA NA DRABINIE

Pracodawca powinien dopilnować, aby pracownicypodczas pracy na drabinie:� mieli odpowiednie obuwie, oczyszczone z błota itp.;� nosili niewielkie narzędzia przy pasie lub w torbie

przełożonej przez ramię;� nosili ciężkie narzędzia i materiały w torbie, uważa-

jąc by nie dopuścić do przeciążenia drabiny i postę-pując zgodnie z instrukcjami producenta;

� zwracali uwagę na to, co dzieje się na dole;� w żadnym wypadku nie wchodzili na drabinę po co

drugim szczeblu;� przestrzegali maksymalnego dopuszczalnego obcią-

żenia;� w żadnym wypadku nie używali drabiny w charak-

terze rusztowania lub pomostu roboczego.

WCHODZENIE I SCHODZENIE Z DRABINY

Pracodawca jest zobowiązany do przeszkolenia i infor-mowania pracowników oraz dopilnowania, że prze-strzegają oni poniższych zasad.Należy:� wchodzić i schodzić z twarzą zwróconą w stronę

drabiny;� pomagać sobie obiema rękami;� trzymać się szczebli, a nie podłużnic;� przez cały czas mieć kontakt z drabiną w trzech

miejscach (1 dłoń i 2 stopy lub 2 dłonie i 1 stopa);� zwracać uwagę na śliskie powierzchnie podłoża

(podłogi, ściany itp.) oraz szczeble (woda, tłuszcz,lód);

� unikać ześlizgiwania się po podłużnicach drabiny.

Aby zminimalizować ryzyko upadku z wysokości, nale-ży:� wykonywać pracę tylko jedną ręką, drugą ze wzglę-

dów bezpieczeństwa mieć wolną;� w żadnym wypadku nie sięgać na boki na odległość

przekraczającą długość ramienia (w razie potrzebynależy przestawić drabinę);

� unikać wchodzenia powyżej czwartego szczebla odgóry, aby mieć zapewnione odpowiednie oparciepodczas pracy;

� nie dopuścić, aby ktokolwiek stał pod drabiną,nawet osoba asekurująca;

� podjąć dodatkowe środki ostrożności w sytuacji, gdydrabina musi być ustawiona przy drzwiach lub wprzejściu (należy zamknąć drzwi na klucz lub zablo-kować dostęp do przejścia);

� przez cały czas informować we właściwy sposób oswojej obecności na drabinie.

UŻYTKOWANIE DRABINY ROZSTAWNEJ

Zasady korzystania z drabiny rozstawnej:� Należy zapewnić pracownikom wyraźne instrukcje

dotyczące sposobów użytkowania drabiny rozstaw-nej;

42

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

43

� Należy posługiwać się wyłącznie drabinami roz-stawnymi wyposażonymi w solidne urządzenia blo-kujące.

� Przed każdym użyciem należy sprawdzić, czy drabi-na rozstawna jest w dobrym stanie (nie wolno korzy-stać z uszkodzonych drabin ).

� Należy poprawnie ustalić położenie drabiny roz-stawnej za pomocą urządzeń blokujących i zabez-pieczyć ją w taki sposób, aby nie mogła się przesu-wać ani przechylać.

� Aby móc posłużyć się tym typem drabiny na scho-dach lub na pochylonej powierzchni, należy zasto-sować przesuwne nakładki przedłużające i przymo-cować je w co najmniej dwóch miejscach z każdejstrony.

� Należy ustawić drabinę rozstawną w prawidłowysposób i nie wchodzić na najwyższy stopień, chybaże drabina wyposażona jest w zabezpieczonypomost lub inne urządzenie ochronne.

� W miejscach, w których przebiega ruch uliczny, dra-binę należy ogrodzić barierkami.

� Przez cały czas należy informować we właściwysposób o obecności pracowników na drabinie.

UŻYTKOWANIE WYSUWANEJ DRABINY ROZSTAWNEJ

Pracodawca jest zobowiązany do przekazania pracow-nikom wyraźnych instrukcji dotyczących użytkowaniadrabiny tego typu.

Przed każdym użyciem należy sprawdzić, czy drabinajest w dobrym stanie. Nie wolno korzystać z uszkodzo-nych drabin.

Należy rozstawić drabinę w sposób bezpieczny i umo-cować ją tak, aby nie ślizgała się i nie kołysała.

Nie wolno wchodzić na drabinę tego typu, o ile urzą-dzenie blokujące nie jest prawidłowo wysunięte.

Nie należy wysuwać drabiny powyżej wysokości okre-ślonej przez producenta lub w przepisach krajowych.

Gdy drabina jest wysunięta, nie wolno wchodzić na czte-ry najwyższe szczeble.

Nie wolno przechodzić z drabiny tego typu na inne sta-nowiska pracy lub przejścia.

W miejscach, w których przebiega ruch uliczny, należyustawić odpowiednie znaki i odgrodzić obszar roboczybarierkami.

UŻYTKOWANIE DRABIN TELESKOPOWYCH

Rozstawianie, demontaż i użytkowanie drabiny telesko-powej powinno przebiegać zgodnie z instrukcjami pro-ducenta.

Drabinę tego typu należy rozkładać wyłącznie na twar-dym i stabilnym podłożu. Należy zmniejszyć obciążeniena kółka i osie przy pomocy wsporników lub teleskopo-wo rozkładanej podpórki.

Należy zachowywać odległości bezpieczeństwa odnapowietrznych linii elektroenergetycznych i podejmo-wać odpowiednie działania w celu zapobieżenia ryzykuśmiertelnego porażenia prądem elektrycznym.

Rozstawianie i przemieszczanie drabiny teleskopowejpowinno przebiegać zgodnie z instrukcjami producenta.

Wchodzenie na drabinę teleskopową jest dozwolonejedynie w sytuacji, gdy jest ona rozstawiona w całkowi-cie bezpieczny sposób i gdy urządzenie blokujące jestustawione w odpowiedniej pozycji.

UWAGA:

� nie wolno przechodzić z drabiny rozstawnej nainne stanowisko pracy lub przejście

� drabin rozstawnych nie wolno wykorzystywaćzamiast drabin przystawnych

Należy zabezpieczyć pracowników przed upadkami.

Należy we właściwy sposób oznaczyć stanowisko pracyi informować o obecności pracownika.

NIE ZAMOCOWANEJ NA STAŁE DRABINY Z PĘTLAMI BEZPIECZEŃSTWA

Jeżeli, po dokonaniu oceny ryzyka, mają być wykorzy-stane zamocowane na stałe drabiny z pętlami bezpie-czeństwa, należy zapewnić, że:� drabiny te są odporne na korozję.� w pobliżu dróg dostępu do stanowisk pracy na wyso-

kości są zamontowane odpowiednie systemy zabez-pieczające (drabiny z pętlami bezpieczeństwa, porę-cze), tak aby pracownicy mogli bezpiecznie wcho-dzić i schodzić, unikając dodatkowego ryzyka upad-ku z wysokości;

� nad najwyżej położonym stanowiskiem roboczymzamontowane są poręcze ochronne.

� drabiny wyposażone są w spoczniki rozmieszczonew wyznaczonych odstępach.

� wykonujący pracę pracownicy korzystają ze stosow-nego indywidualnego wyposażenia ochronnego,np. z uprzęży bezpieczeństwa.

W sytuacji, gdy pracownicy przechodzą z drabin zpętlami bezpieczeństwa na inne elementy wyposażenia,takie jak deskowanie przesuwne lub wsporniki, punktprzejścia powinien być zabezpieczony.

UŻYTKOWANIE DRABINY ZAMOCOWANEJ NA STAŁE NA POCHYŁYCHDACHACH

W sytuacji, gdy zamocowana na stałe drabina jest wyko-rzystywana jako droga wejścia, niezbędne są działaniaochronne w celu zapewnienia, że pracownicy mogą bez-piecznie wchodzić i schodzić.

Drabiny dachowe, wykorzystywane przez kominiarzy,powinny być solidnie przymocowane do dachu.

4.3.5 KONTROLA I KONSERWACJA

Sprawdzanie, konserwacja i naprawa drabin

W celu zapewnienia bezpieczeństwa i spełnienia naj-ważniejszych wymogów producenta dotyczących bez-pieczeństwa, drabiny muszą być przed każdym użyciemdokładnie sprawdzane.

Wszystkie naprawy należy powierzyć specjaliście lubjeszcze lepiej producentowi.

Drabiny muszą być skontrolowane przez osobę kompe-tentną, która w szczególności sprawdzi:� przytwierdzenie szczebli do podłużnic (mocne i

sztywne zamocowanie);� należyty stan i przytwierdzenie osprzętu;� należyty stan spoin;� brak pęknięć i sęków;� uszkodzenia szczebli spowodowane przymocowa-

niem systemu blokującego;� stan i umocowanie każdej linki zaciągowej;� stan systemów zabezpieczających przed rozsunię-

ciem;� obecność drzazg;� stan systemów zabezpieczających przed rozsunię-

ciem w górnej i dolnej części drabiny;� stabilność (usunięte szczeble);� stan wyposażenia zapobiegającego poślizgom pod-

czas pracy na balkonach i innych wysuniętychpowierzchniach;

� stan nakładek przedłużających przy wysuwanej dra-binie rozstawnej;

� sposoby uziemienia w przypadku pracy w pobliżuinstalacji elektrycznych lub w strefie ich oddziaływa-

44

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

45

nia (ryzyko śmiertelnego porażenia prądem elek-trycznym);

� stan systemu stabilizującego drabiny teleskopowej, zuwzględnieniem zagrożenia ze strony współpracują-cych podestów lub pomostów;

� stan urządzeń zabezpieczających w zamocowanychna stałe drabinach z pętlami bezpieczeństwa, w tymporęczy i spoczników.

Ponadto:� elementy wykonane z metalu powinny być zabez-

pieczone przed korozją;� drabiny metalowe, wykonane z innych materiałów

niż aluminium albo stal nierdzewna, powinny byćpomalowane farbą antykorozyjną lub innym wyro-bem tego typu.

Nie wolno malować drewnianych drabin, gdyż farbauniemożliwiłaby dostrzeżenie jakichkolwiek pęknięć lubinnych uszkodzeń drewna.

Powinny być one jednak zabezpieczone przed kornika-mi, butwieniem, zgnilizną itp.

Wszystkie powierzchnie drewnianych elementów drabi-ny powinny być w związku z tym pokryte warstwąochronną, która nie może być nieprzejrzysta ani nie-przepuszczalna (np. olej lniany).

4.4 PRZEJEZDNE INDYWIDUALNE PODESTYROBOCZE

LEKKIE PRZEJEZDNE INDYWIDUALNE PODESTY ROBOCZE (DRABINY

PODESTOWE)

Jeżeli w wyniku dokonanej oceny ryzyka zidentyfikowa-no potrzebę prowadzenia częstych prac w różnych miej-scach na niewielkiej wysokości, tym samym pociągają-cych za sobą ryzyko upadku, należy wykorzystać pode-sty wyposażone w poręcze ochronne, listwy zabezpie-czające krawędzie i pochwyty poręczy.

Lekkie przejezdne indywidualne podesty robocze są bar-dziej ergonomiczne i bezpieczniejsze niż drabiny przy-stawne lub drabiny rozstawne.

Są one często wykorzystywane w składach i magazynach.

W czasie pracy kółka muszą być zablokowane, abyzapobiec przypadkowym przemieszczeniom.

Ponadto:� przed użyciem należy sprawdzić stan podestu i pod-

łoża, tak aby zapobiec nieprzewidzianym pośli-zgom lub przemieszczeniom;

� w żadnym wypadku nie można korzystać z uszko-dzonych przejezdnych indywidualnych podestówroboczych;

� indywidualny podest roboczy nie powinien być uży-wany jednocześnie przez więcej niż jedną osobę;

� należy posługiwać się wyłącznie podestami przysto-sowanymi do określonych warunków roboczych.

WYBÓR I UŻYTKOWANIE PRZEJEZDNYCH INDYWIDUALNYCH PODESTÓWROBOCZYCH

Tam, gdzie istnieje taka możliwość, należy korzystać zesprzętu tego typu zamiast z drabin:� przy prowadzeniu prac na niewielkiej wysokości,� w sytuacji, gdy podłoże jest poziome lub płaskie,� przy prowadzeniu prac wewnątrz budynków lub biur

(do czego sprzęt tego typu jest szczególnie przydat-ny).

W sytuacji, gdy podłoże jest luźne, miękkie lub pochylo-ne, niezbędne jest zapewnienie stabilności podestupoprzez podłożenie podkładek pod nóżki.

Jeżeli poręcze ochronne zostały na czas transportu zde-montowane, przed dalszym użytkowaniem podestu nale-ży zamontować je z powrotem.

Przed rozpoczęciem pracy ważne jest sprawdzenie, czywszystkie stabilizatory zostały prawidłowo ustawione.

Pracownik nie powinien w czasie pracy nadmiernie sięwychylać, zaś przed przemieszczaniem podestu powi-nien z niego zejść.

4.5 PODESTY WSPORNIKOWE

PRACE NA NIEWIELKIEJ WYSOKOŚCI

Jeżeli taka opcja jest zalecana po przeprowadzonej oce-nie ryzyka, przy pracach na niewielkiej wysokości wska-zane jest wykorzystanie wspornikowych podestów robo-czych.� należy korzystać jedynie ze stalowych lub drewnia-

nych elementów wspornikowych;� zawsze należy montować elementy wspornikowe na

mocnej, solidnej powierzchni;

46

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) � podest roboczy należy rozstawić w taki sposób, aby

urządzenie zabezpieczające było umieszczone naelementach, do których pracownicy mają swobodnydostęp, i funkcjonowało w sposób prawidłowy;

� należy stosować się do instrukcji producenta doty-czących obciążeń i wytrzymałości;

� należy określić rozstaw pomiędzy elementami wspor-nikowymi podestu roboczego, jak również wytrzy-małość i szerokość podłoża, stosownie do zaplano-wanych obciążeń;

� podłoże należy rozłożyć w taki sposób, aby zapo-biec ryzyku kołysania się i poślizgu;

� w miejscach, gdzie istnieje zagrożenie wystąpieniawstrząsów, należy zapewnić zwarte podłoże;

� należy zapewnić równowagę podłoża poprzez conajmniej trzy obszary wsparcia;

� w sytuacji, gdy sprzęt ma być przechowywany, nale-ży zapewnić łatwy dostęp;

� należy umożliwić dostęp do podestu roboczego poschodach (zamiast po drabinie przystawnej);

� należy zamontować systemy zabezpieczające kra-wędzie łącznie z poręczami, słupkami pośrednimi ilistwami zabezpieczającymi krawędzie.

4.6 WEJŚCIA LINOWE I TECHNIKIPOZYCJONOWANIA

4.6.1 OCENA RYZYKA I WYBÓR

PRZEPISY SZCZEGÓLNE DOTYCZĄCE KORZYSTANIA Z WEJŚĆ LINOWYCHI TECHNIK POZYCJONOWANIA (DYREKTYWA 2001/45/WE)

„Wejścia linowe i techniki pozycjonowania mogą byćwykorzystane tylko w warunkach, gdzie ocena ryzykawskazuje, że praca może być wykonywana bezpieczniei gdzie stosowanie innego, bezpieczniejszego sprzęturoboczego nie jest uzasadnione.

Uwzględniając ocenę ryzyka oraz w szczególności uza-leżnienie od czasu trwania pracy oraz ograniczeń ergo-nomicznych, należy ustanowić przepisy dla stanowiskaroboczego z odpowiednimi urządzeniami”. (Sekcja4.1.3 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE).

„Korzystanie z dostępu linowego i technik pozycjono-wania musi być zgodne z następującymi warunkami:a) system powinien składać się z co najmniej dwóch

oddzielnie zakotwiczonych lin, jednej jako drogi wej-ścia, zejścia i podtrzymującej (lina robocza) orazdrugiej jako ubezpieczającej (lina bezpieczeństwa);

b) pracownicy muszą być wyposażeni i używać odpo-wiednią uprząż oraz być przyczepieni za jej pomo-cą do liny bezpieczeństwa;

c) lina robocza musi być wyposażona w bezpieczneśrodki wejścia i zejścia i mieć samoblokujący się sys-tem zapobiegający upadkowi użytkownika w przy-padku utraty przez niego kontroli nad swoimi rucha-mi. Lina bezpieczeństwa musi być wyposażona w

ruchomy system zabezpieczenia przed upadkiem,który podąża za ruchami pracownika;

d) narzędzia i inne akcesoria używane przez pracow-nika muszą być mocno przytwierdzone do uprzężypracownika lub siedzenia albo za pomocą innychodpowiednich środków;

e) praca musi być odpowiednio zaplanowana i nadzo-rowana, tak aby pracownik mógł być niezwłocznieuratowany w przypadku niebezpieczeństwa;

f) zgodnie z art. 7 dyrektywy 89/655/EWG, pracow-nicy, o których mowa, muszą otrzymać odpowiednieprzeszkolenie, szczególne dla przewidzianych czyn-ności, w szczególności procedur ratunkowych”. (Sek-cja 4.4 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE)

ZAKRES STOSOWANIA

Poniższe informacje stanowią zalecenia i wytyczne doty-czące stosowania metod wejścia przy użyciu lin wzwiązku z wykonywaniem pracy na wysokości.

Możliwe jest posługiwanie się sprzętem linowym w celudotarcia do stanowisk roboczych zlokalizowanych nawysokości, np. na budynkach, innych konstrukcjach lubformacjach naturalnych.

Odnosi się to do sytuacji, w których liny są wykorzysty-wane jako główna droga wejścia, zejścia lub służą pod-trzymywaniu, a także jako podstawowy środek zabez-pieczający przed upadkiem.

„W wyjątkowych okolicznościach, w przypadku gdy zpunktu widzenia oceny ryzyka użycie drugiej liny spo-wodowałoby, że praca byłaby bardziej niebezpiecz-na, użycie pojedynczej liny może być dopuszczalne, zzastrzeżeniem, że zgodnie z ustawodawstwem krajo-wym i/lub praktyką, zostały przedsięwzięte właściweśrodki zapewniające bezpieczeństwo”. [Ostatni akapitsekcji 4.4 załącznika do dyrektywy 2001/45/WE]

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

47

SCHEMAT

1. Przyrząd asekuracyjno-zjazdowy z automatycznąblokadą

2. Przyrząd zaciskowy3. Urządzenie samozaciskowe4. Ogniwo skręcane5. Amortyzator6. Lonża7. Podwójna lonża8. Lina robocza / lina bezpieczeństwa9. Uprząż bezpieczeństwa

PODJĘCIE DECYZJI O ZASTOSOWANIU SPRZĘTU LINOWEGO

Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu metody wejściaprzy użyciu lin należy przeprowadzić ocenę ryzyka wcelu wyraźnego określenia wymogów dotyczącychwszelkich aspektów pracy.

„Wejścia linowe i techniki pozycjonowania mogą byćwykorzystane tylko w warunkach, gdzie ocena ryzykawskazuje, że praca może być wykonywana bezpieczniei gdzie stosowanie innego, bezpieczniejszego sprzęturoboczego nie jest uzasadnione”. (Sekcja 4.1.3 załącz-nika do dyrektywy 2001/45/WE)

Wybór takiego sprzętu dopuszcza się:� w sytuacji, gdy nie ma fizycznej możliwości posta-

wienia lub użytkowania rusztowania;� w sytuacji, gdy nie ma fizycznej możliwości zamon-

towania lub użytkowania bezpiecznego podesturoboczego;

� w sytuacji, gdy nie ma fizycznej możliwości zamonto-wania lub użytkowania innego rodzaju sprzętu prze-znaczonego do wykonywania prac na wysokości;

� w sytuacji, gdy charakter placu budowy lub czastrwania prac uniemożliwia dostarczenie i wykorzy-stanie wspomnianych powyżej rodzajów sprzętu;

i pod warunkiem, że spełnione zostaną poniższe warunki:a) system powinien składać się z co najmniej dwóch

oddzielnie zakotwiczonych lin, jednej jako drogi wej-ścia, zejścia i podtrzymującej (lina robocza) oraz dru-

giej jako ubezpieczającej (lina bezpieczeństwa);b) pracownicy muszą być wyposażeni i używać odpo-

wiednią uprząż oraz być przyczepieni za jej pomo-cą do liny bezpieczeństwa;

c) lina robocza musi być wyposażona w bezpieczneśrodki wejścia i zejścia i samoblokujący się systemzapobiegający upadkowi użytkownika w przypadkuutraty przez niego kontroli nad swoimi ruchami. Linabezpieczeństwa musi być wyposażona w ruchomysystem zabezpieczenia przed upadkiem, który podą-ża za ruchami pracownika.

d) narzędzia i inne akcesoria używane przez pracowni-ka muszą być mocno przytwierdzone do uprzęży pra-cownika lub siedzenia albo za pomocą innych odpo-wiednich środków;

e) praca musi być odpowiednio zaplanowana i nadzo-rowana, tak aby pracownik mógł być niezwłocznieuratowany w przypadku niebezpieczeństwa;

f) pracownicy, o których mowa, muszą otrzymać odpo-wiednie przeszkolenie, szczególne dla przewidzia-nych czynności, w szczególności w zakresie procedurratunkowych.

Biorąc pod uwagę szczególny charakter sprzętu robo-czego tego rodzaju, pracodawca jest zobowiązany dozapewnienia, że pracownicy, którzy mają wykonywaćpracę na wysokości, zostali odpowiednio poinformowa-ni i przeszkoleni.

W tym przypadku zastosowanie mają wymagania usta-wowe, zaś pracodawcom zaleca się rozpatrzenie kwali-fikacji i predyspozycji pracowników w kontekście ochro-ny zdrowia i bezpieczeństwa.

4.6.2 POSŁUGIWANIE SIĘ SPRZĘTEM LINOWYM

PROCEDURY ROBOCZE

Procedury robocze muszą obejmować:� kontrolę przed rozpoczęciem pracy (szczególnie na

początku każdego dnia);� rozpoznanie stref niebezpiecznych;

48

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) � stosowne środki ochronne w celu zapobieżenia

uszkodzeniom przyrządu zjazdowego (np. rolki);� zapewnienie zejścia bezpośrednio pod punktem

kotwiczenia, tak aby zminimalizować efekt waha-dła.

PRACA Z WYKORZYSTANIEM METODY WEJŚCIA PRZY UŻYCIU LIN ITECHNIKI POZYCJONOWANIANależy zapewnić, że:� nadzorcy i pracownicy mają stosowne kompetencje,

a wykorzystywane metody pracy są najbardziejodpowiednie i uwzględniają najnowocześniejszeudoskonalenia w zakresie sprzętu i technik;

� pracownicy posiadają wymagane kwalifikacje zdro-wotne i są odpowiednio przygotowani do realizacjitego typu zadań;

� pracownicy pracują w co najmniej dwuosobowychzespołach;

� pracownicy są przeszkoleni i kompetentni w zakresieprzydzielonych im zadań;

� pracownicy są wyposażeni w odzież i sprzęt odpo-wiedni do wykonywanej pracy;

� pracownicy są wyposażeni w plan ratunkowy i ewa-kuacyjny, aby byli w stanie udzielić pomocy koledzebędącemu w trudnej sytuacji,

� uruchomiony jest efektywny system porozumiewaniasię;

W JAKI SPOSÓB POSŁUGIWAĆ SIĘ SPRZĘTEM LINOWYM

Przy korzystaniu ze sprzętu linowego należy sprawdzić, czy:� strefa robocza jest w odpowiedni sposób oznako-

wana,� wykorzystywana jest odpowiednia uprząż (uprząż

bezpieczeństwa),� lina bezpieczeństwa jest wystarczająco mocna, by

wytrzymać możliwe do przewidzenia obciążenia,nawet w sytuacjach niestandardowych, np. podczasakcji ratunkowej,

� sprzęt jest dostosowany do jego przeznaczenia, pra-widłowo konserwowany i przechowywany w odpo-wiednich warunkach,

� urządzenia służące do wejścia i zejścia są w stanieautomatycznie zatrzymać lub zwolnić ruch liny, takaby umożliwić kontrolowane zejście.

W JAKI SPOSÓB POSŁUGIWAĆ SIĘ KOTWAMI

Należy zapewnić, że:� kotwy są niezawodne,� wytrzymałość kotw jest co najmniej równa wytrzy-

małości lin do nich przymocowanych (w sytuacji,gdy brakuje odpowiednich kotw, do których możnaprzymocować liny, należy posłużyć się zawiesiemkotwy),

� w miarę potrzeby obliczenia obciążeń powiniendokonać kompetentny pracownik,

� plan pracy uwzględnia najbardziej złożony systemkotwiczenia, jaki zostanie zastosowany, oraz że pra-cownicy są przeszkoleni i posiadają stosowne kom-petencje do zamontowania tego typu systemu kotwi-czenia.

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

49

STOSOWANIE PODWÓJNEGO ZABEZPIECZENIA

Zasada podwójnego zabezpieczenia ma ogromne zna-czenie.

Przy wejściach z użyciem sprzętu linowego i w sytu-acjach, gdy pracownik jest przemieszczany lub zawie-szony, niezbędne jest posługiwanie się co najmniejdwoma niezależnie zakotwiczonymi linami:� jedną jako drogą wejścia, zejścia i podtrzymującą

(lina robocza),� drugą jako dodatkowym zabezpieczeniem (lina bez-

pieczeństwa).

W JAKI SPOSÓB POSŁUGIWAĆ SIĘ NARZĘDZIAMI I SPRZĘTEM ROBOCZYM

Przy posługiwaniu się narzędziami i innym sprzętemroboczym podczas wykonywania prac z użyciem sprzę-tu linowego:� pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie

prawidłowego wykorzystania tych narzędzi i sprzęturoboczego;

� narzędzia powinny być przystosowane do używaniapodczas wykonywania prac z wykorzystaniem meto-dy wejścia przy użyciu lin;

� należy zapewnić odpowiednie zabezpieczenie liny,tak aby uniknąć jej uszkodzenia spowodowanegonarzędziami, substancjami chemicznymi, ogniem itp;

� należy podjąć stosowne kroki w celu niedopuszcze-nia do spadania lub zrzucania narzędzi;

� wszelkie wyposażenie elektryczne powinno byćdostosowane do otoczenia, w którym jest wykorzy-stywane, przy czym uwzględnić należy równieżwszelkie zagrożenia śmiertelnego porażenia prą-dem elektrycznym;

� niewielkie narzędzia powinny być przymocowanedo uprzęży pracownika;

� należy dołożyć starań, aby nie dopuścić do spląta-nia się przewodów zasilających z liną roboczą i linąbezpieczeństwa;

� większe narzędzia powinny być przytwierdzone doodrębnego systemu podtrzymywania, przymocowa-nego do niezależnej kotwy;

� należy zapewnić skuteczny system porozumiewaniasię pracowników;

� należy przedsięwziąć środki ostrożności w celuzapobieżenia spadaniu sprzętu lub materiałów naobszary, gdzie mogłyby spowodować zagrożeniedla innych osób;

� należy wyznaczyć strefę zamkniętą u podstawyobszaru prowadzenia prac z zastosowaniem metodywejścia przy użyciu sprzętu linowego.

4.6.3 WYBÓR, KONTROLA, KONSERWACJA I PRZECHO-WYWANIE SPRZĘTU LINOWEGO

WYBÓR

Przy dokonywaniu wyboru sprzętu i przed rozpoczęciemjego użytkowania zaleca się sprawdzenie, czy:� sprzęt spełnia normy obowiązujące w zakresie jego

przeznaczenia;� elementy składowe są ze sobą kompatybilne;� informacje o produkcie dostarczone przez produ-

centa (instrukcja użytkowania producenta) są zrozu-miałe dla pracowników;

� dostępne są informacje dotyczące kontroli, konser-wacji i przechowywania.

KONTROLOVANIE

Pracodawca musi stosować się do instrukcji producentadotyczących kontroli lin i akcesoriów.

Konieczne jest, aby wszelki sprzęt służący do wejść lino-wych był przed każdym użyciem poddawany kontroliwizualnej i dotykowej, dokonywanej przez osobę kom-petentną w celu zapewnienia, że jego stan gwarantujebezpieczeństwo i że działa on w sposób prawidłowy.

Należy zasięgnąć u producenta porady odnośnie dosposobu przeprowadzenia kontroli i ściśle stosować siędo zaleceń.

Należy wdrożyć oficjalne procedury kontroli w celu

50

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) zapewnienia, że sprzęt do wejść linowych jest podda-

wany szczegółowej kontroli, dokonywanej przez osobękompetentną, przed pierwszym użyciem oraz w odstę-pach nie dłuższych niż sześć miesięcy, jak również powystąpieniu okoliczności mogących stanowić zagrożeniedla bezpieczeństwa.

W sytuacji, gdy sprzęt do wejść linowych jest użytkowa-ny w ciężkich warunkach, zaleca się dokonywanie okre-sowych przeglądów oprócz kontroli przeprowadzanychprzed użyciem, jak również szczegółowych przeglądóww odstępach ustalonych w następstwie ocen ryzyka,przeprowadzonych w czasie rozpoczęcia i trwania prac.

Wyniki przeglądów szczegółowych i okresowych powin-ny być udokumentowane.

Każdy element sprzętu do wejść linowych, wykazującyjakiekolwiek uszkodzenie, powinien być wycofany z uży-cia.

MATERIAŁY TEKSTYLNE

Szczególną uwagę należy poświęcić materiałom tekstylnym: � nie można dopuścić do ich kontaktu z chemikaliami,

gdyż zniszczenie chemiczne jest trudne do wykrycia- należy skontrolować materiały pod kątem uszko-dzeń chemicznych, np. pęcznienie lub zniekształce-nia, kruszące się włókna, zmiany koloru;

� materiały tekstylne powinny być sprawdzane podkątem innych uszkodzeń, takich jak przetarcia i roz-cięcia;

� jeżeli materiały tekstylne wejdą kontakt z rdzą,powinny zostać wyprane;

� elementy tekstylne, które zostały poddane drastycz-nym przeciążeniom, powinny zostać wymienione(znaczące oddziaływanie obciążenia);

� materiały tekstylne należy prać w temperaturze do50ºC mydłem lub łagodnym środkiem czyszczącymo odczynie pH w zakresie 5,5-8,5, po czym powin-no się je dokładnie wypłukać w zimnej czystejwodzie. Wyższe temperatury mogą wpłynąć nazmianę szczególnych cech materiału tekstylnego.Elementy tekstylne powinny być suszone naturalnie,

bez dostępu światła słonecznego i oddziaływaniainnych źródeł ciepła.

� należy wymienić liny, które zostały poddane dra-stycznym przeciążeniom (znaczące oddziaływanieobciążenia).

� narażenie na oddziaływanie światła UV powinnobyć zminimalizowane (światło UV przyspiesza pro-ces starzenia i tym samym obniża wytrzymałośćmateriałów tekstylnych).

ELEMENTY WYKONANE Z METALU

Szczególną uwagę należy poświęcić elementom wyko-nanym z metalu: � należy przeprowadzać kontrole pod kątem zużycia,

pęknięć, odkształceń, korozji lub innych uszkodzeń;� należy również przeprowadzać kontrole w zakresie

zniszczenia chemicznego; niektóre wyroby chemicz-ne mogą spowodować nadmierną korozję;

� części wykonane z metalu powinny być utrzymywa-ne w czystości i w miarę potrzeby olejone;

� części wykonane z metalu powinny być czyszczonewyłącznie poprzez zanurzenie na kilka minut w czys-tej gorącej wodzie, ewentualnie z dodatkiem środkaczyszczącego lub mydła;

� części wykonane z metalu, użytkowane w środowis-ku nadmorskim, powinny być czyszczone poprzezdługotrwałe zanurzenie w czystej zimnej wodzie..

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

51

KASKI OCHRONNE

Szczególną uwagę należy poświęcić kaskom ochronnym:� zewnętrzne powłoki kasków powinny być poddawa-

ne oględzinom pod kątem pęknięć, odkształceń,poważnych obtarć, zadrapań i innych uszkodzeń;

� należy dokładnie sprawdzać paski do zapięcia podbrodą i więźbę, a także wszelkie zapięcia lubmechanizmy regulacyjne.

KONSERWACJA

Należy ustanowić procedury w zakresie konserwacjisprzętu do wejść linowych oraz sposobów jej dokumen-towania. Powinno się przechowywać rejestr zawierającywszelkie zagadnienia w zakresie sprzętu do wejść lino-wych. Rejestr powinien obejmować okres przydatnoścido użycia oraz datę wycofania z użycia, o ile producentdostarczył te dane.

Czasami niezbędna jest dezynfekcja (np. po użytkowa-niu sprzętu w kanałach ściekowych). W takich przypad-kach pomocne mogą okazać się porady dostawcówsprzętu. Sprzęt powinien być później wypłukany w zim-nej wodzie i pozostawiony do wyschnięcia.

Nie należy wprowadzać w sprzęcie jakichkolwiek zmianbez uprzedniego zezwolenia producenta.

PRZECHOWYWANIE

Po każdym niezbędnym czyszczeniu i suszeniu sprzętpowinien być przechowywany luzem w chłodnym,suchym i ciemnym pomieszczeniu, w neutralnym che-micznie otoczeniu, z dala od nadmiernego ciepła lub źró-deł ciepła, wysokiej wilgotności, ostrych krawędzi, sub-stancji żrących lub innych potencjalnych przyczyn uszko-dzeń. Nie wolno przechowywać wilgotnego sprzętu.

4.7 POZOSTAŁY SPRZĘT DO PRACY NAWYSOKOŚCI

4.7.1 UWAGI OGÓLNE

Na rynku dostępne są rozmaite rodzaje sprzętu, mają-cego za zadanie zminimalizowanie zagrożeń związa-nych z wykonywaniem pracy na wysokości.

Sprzęt ten nie został wymieniony w załączniku do dyrek-tywy 2001/45/WE.

Mimo to, biorąc pod uwagę, że sprzęt tego rodzaju jestcoraz częściej wykorzystywany, zamieszczono poniżejkilka przykładów, wyłącznie w charakterze zilustrowa-nia tego zagadnienia, wraz z kilkoma sugestiami doty-czącymi bezpiecznego użytkowania.

Jednakże, przed dokonaniem wyboru lub użytkowaniemtakiego sprzętu, pracodawca zobowiązany jest do doko-nania oceny ryzyka zgodnie z dyrektywą ramową89/391/EWG.

Mimo braku odrębnej dyrektywy dotyczącej użytkowa-nia takiego sprzętu, Komisja Europejska zwraca uwagęna fakt, że oprócz dyrektywy ramowej zastosowaniemogą mieć także inne dyrektywy, w szczególności dyrek-tywa 89/655/EWG dotycząca użytkowania sprzęturoboczego przez pracowników podczas pracy orazdyrektywa 95/63/WE dotycząca użytkowania przezpracowników sprzętu ruchomego oraz sprzętu robocze-go podnoszącego ładunki.

4.7.2 PRZEJEZDNE PODESTY ROBOCZE

W JAKIEJ SYTUACJI I W JAKI SPOSÓB WYBRAĆ PRZEJEZDNY PODEST

ROBOCZY

O ile istnieje taka możliwość w oparciu o ocenę ryzyka,sprzęt tego typu powinien mieć pierwszeństwo przeddrabinami lub linami.

Przed dokonaniem wyboru przejezdnego podestu robo-czego należy rozważyć poniższe zagadnienia:� Jaka jest wymagana wysokość podnoszenia?� Jaka jest różnica wysokości pomiędzy miejscem

pracy a powierzchnią podtrzymującą urządzenie?� Jakie cechy charakterystyczne wykazuje powierzch-

nia podtrzymująca (rodzaj, stan, kąt nachylenia iprzechylenia, przeszkody, wytrzymałość itp.)?

� Ilu pracowników jest niezbędnych na podeście?� Jaki jest ciężar i rozmiary części i sprzętu, który ma

zostać podniesiony lub umieszczony na podeście?� Czy jakiekolwiek instalacje elektryczne – linie elek-

troenergetyczne, transformatory i stacje rozdzielcze,przekaźniki radiowe lub telewizyjne albo inne wypo-sażenie elektryczne – znajdują się w pobliżu lub wzasięgu ruchu pracującego podestu?

52

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

W JAKI SPOSÓB UŻYTKOWAĆ PRZEJEZDNY PODEST ROBOCZY

Jest rzeczą najwyższej wagi, aby przestrzegać warun-ków użytkowania określonych przez producenta i stoso-wać się do podstawowych wymagań w zakresie ochro-ny zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, w szcze-gólności:� wartości granicznych ustalonych w celu zapewnienia

stabilności sprzętu roboczego;� maksymalnej prędkości wiatru.

Podczas użytkowania przejezdnego podestu roboczegow ustalonym położeniu należy go unieruchomić przypomocy wsporników oraz zastosować podkłady w cha-rakterze stabilizatorów (w zależności od twardości pod-łoża).

Istotne jest przeprowadzenie oględzin drogi przed prze-mieszczeniem sprzętu, zwłaszcza w celu rozpoznaniapochyłych lub nierównych powierzchni - spadek musi byćzgodny z konstrukcją podestu.

Podczas użytkowania przejezdnego podestu roboczegoz wysięgnikiem pracownicy muszą być przez cały czasprzywiązani do liny bezpieczeństwa (wyposażenieochrony indywidualnej) w celu zapobieżenia upadkom.

Po dokonaniu oceny ryzyka należy:� Instalować i użytkować przejezdny podest roboczy

w sposób bezpieczny, zgodnie z instrukcjami dostar-czonymi przez producenta, oraz upewnić się, że niema zagrożenia zgniecenia lub ścięcia konstrukcjiznajdującej się w strefie oddziaływania podestu.

� Unieruchomić przejezdny podest roboczy przypomocy wsporników, jeżeli jest użytkowany w usta-lonym położeniu.

� W takich przypadkach (jeżeli jest to niezbędne zracji wytrzymałości podłoża), zastosować podkładyw charakterze stabilizatorów.

� Dokonać oględzin drogi przed przemieszczeniemprzejezdnego podestu roboczego (pod kątem prze-szkód, nierówności itp.).

� Jeżeli w pobliżu ma miejsce ruch uliczny, zabezpie-czyć miejsce pod podestem roboczym, również zapomocą odpowiednich znaków, o ile występujezagrożenie zderzenia z innymi pojazdami.

� Ściśle stosować się do zawartych w instrukcji użytko-wania zaleceń dotyczących stabilności przejezdne-go podestu roboczego oraz maksymalnej prędkościwiatru.

� Zachowywać bezpieczną odległość od napowietrz-nych linii elektroenergetycznych i innych instalacjielektrycznych, aby uniknąć zagrożenia śmiertelnegoporażenia prądem elektrycznym;

� Zorganizować pracę w taki sposób, aby w raziewypadku lub sytuacji awaryjnej drugi pracownikmiał przez cały czas możliwość korzystania z ukła-du sterowanie kontrolnego.

INSTALACJA, ROZSTAWIANIE, KONSERWACJA I KONTROLA PRZEJEZD-NEGO PODESTU ROBOCZEGO I JEGO KOSZA ROBOCZEGO

Sprzęt roboczy tego typu jest bardzo skomplikowany,dlatego też jego instalacja, rozstawianie, konserwacjaoraz kontrola muszą być przeprowadzane przez spe-cjalnie przeszkolonych i posiadających wysokie kompe-tencje pracowników.

Badania testowe, kontrole przydatności do użytkowaniai rutynowa konserwacja oraz inspekcje to zagadnieniezbyt złożone, aby omówić je w kilku słowach w prze-

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

53

wodniku takim jak ten. Zalecane jest przeprowadzanietych działań w licencjonowanym warsztacie lub przezdostawcę albo producenta.

We wszystkich przypadkach należy działać zgodnie zprzepisami i normami obowiązującymi w kraju użytko-wania.

4.7.3 MASZTOWE PODESTY ROBOCZE

DOKONYWANIE WYBORU MASZTOWYCH PODESTÓW ROBOCZYCH

Masztowe podesty robocze mogą być dostosowywane dookreślonej wymaganej wysokości, zapewniając prawidłowez punktu widzenia ergonomii warunki pracy. Sprzęt tenmoże być wykorzystywany do prac murarskich, wymianyokien itp.

Podest musi posiadać deklarację zgodności (lub certyfikat,jeżeli sprzęt został wynajęty albo zakupiony jako używany).Przez cały czas należy stosować się do instrukcji dostarczo-nych przez dostawcę.

CO NALEŻY SPRAWDZIĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA MASZTO-WEGO PODESTU ROBOCZEGO? Przed rozpoczęciem użytkowania masztowego podesturoboczego należy:� upewnić się, że sprzęt został zainstalowany i spraw-

dzony przez kompetentną osobę;� upewnić się, że od czasu ostatniego przeglądu nie

zaszły żadne zmiany (otoczenie, zakotwienie,zabezpieczenie, przewody, zdarzenia itp.);

� sprawdzić, czy warunki pogodowe, w szczególnoś-ci prędkość i natężenie wiatru, nie uniemożliwiająużytkowania sprzętu;

� określić nośność oraz maksymalne dopuszczalneobciążenie ładunkami, zatwierdzone przez produ-centa;

� każdego dnia przeprowadzić kontrolę kluczowychelementów (zakotwienie, podest, zaciski, przewody,wiązanie, zabezpieczenia itp.).

UŻYTKOWANIE MASZTOWEGO PODESTU ROBOCZEGO

W trakcie użytkowania należy:� powoli podnosić lub opuszczać podest, utrzymując

pomost w pozycji mniej więcej poziomej;� mieć świadomość wszelkich możliwych wypadków

lub zdarzeń (otwarte okna itp.) podczas podnosze-nia lub opuszczania podestu;

� rozkładać ładunki w sposób możliwie równomierny,nie przekraczając wartości granicznych określonychprzez producenta sprzętu.

Użytecznymi dokumentami, które mogą ułatwić wybór„podestów wiszących”, „przejezdnych podestówroboczych”, „podestów ruchomych” oraz zapoznaniesię z „wymaganiami bezpieczeństwa dotyczącymipodnośników stołowych”, są następujące normy:

EN 1088:1999 „Wymagania bezpieczeństwadotyczące podestów ruchomych wiszących - Oblicze-nia projektowe, kryteria stateczności, budowa – Bada-nia”.

EN 280:2001 „Przejezdne podesty ruchome —obliczenia projektowe, kryteria stabilności, budowa —Bezpieczeństwo, badania i próby”

EN 1495:1997 „Podesty ruchome — podesty rucho-me masztowe samowznoszące”

EN 1570:1998 „Wymagania bezpieczeństwadotyczące podnośników stołowych”

54

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) 4.7.4 POMOSTY WISZĄCE

Jeżeli przeprowadzona ocena ryzyka wykazała, że jedy-ną możliwością jest zastosowanie pomostu wiszącego,należy pamiętać, że sprzęt ten, jako wiszący, może oka-zać się niebezpieczny.

W takiej sytuacji należy wybrać pomost wiszący posia-dający deklarację zgodności (lub certyfikat, jeżeli sprzętzostał wynajęty).

Ponadto w przypadku, gdy umożliwia to droga dostępupracowników u podstawy konstrukcji, pierwszeństwonależy nadać pomostowi przemieszczanemu na linach.

CO JESZCZE NALEŻY SPRAWDZIĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWA-NIA ZASILANEGO POMOSTU WISZĄCEGO LUB MASZTOWEGO PODESTU

ROBOCZEGO?

Przed rozpoczęciem użytkowania zasilanego pomostuwiszącego należy upewnić się o obecności:� automatycznego systemu bezpieczeństwa (podłączo-

nego do liny bezpieczeństwa niezależnie od ele-mentu podtrzymującego);

� urządzenia do zatrzymywania upadku (w przypad-ku zaczepienia pomostu wiszącego o przeszkodę);

� urządzenia ograniczającego naprężenie przewodu(w przypadku, gdy pomost wiszący zaczepia o prze-szkodę w trakcie podnoszenia);

� wyłączników krańcowych (górnego, a nawet dolne-go);

� urządzenia umożliwiającego podnoszenie pomostuwiszącego w płaszczyźnie pionowej i automatycznewstrzymanie ruchu w przypadku, gdy poziom pode-stu nadmiernie odbiega od położenia poziomego.

Należy również sprawdzić, czy:� instalacja elektryczna jest prawidłowa i czy podjęto

działania ograniczające zagrożenie śmiertelnegoporażenia prądem elektrycznym. Więcej informacjina temat tych zagrożeń zamieszczono w sekcji 3.5„Zalecenia dotyczące pracy na wysokości przy insta-lacjach elektrycznych lub w ich pobliżu”;

� urządzenia sterujące są prawidłowo ustawione.

Ponadto należy upewnić się, że każda ze wciągarekmoże być kontrolowana:� jednocześnie,� za pośrednictwem urządzeń sterujących, natych-

miast wstrzymujących ruch w przypadku, gdy napomoście nikogo nie ma;

� za pośrednictwem urządzeń sterujących, które mogąbyć zablokowane w pozycji „stop” i są wyposażonew wyłącznik awaryjny.

UŻYTKOWANIE ROBOCZYCH POMOSTÓW WISZĄCYCH

Po dokonaniu oceny ryzyka związanego z pracą nawysokości można wykorzystać robocze pomosty wiszą-ce, o ile nie ma możliwości zastosowania innego, bez-pieczniejszego sprzętu roboczego.

Pomosty wiszące, wymagające użycia lin, umożliwiajądostęp do stanowisk pracy na wysokości oraz pozycjo-nowanie odpowiednie dla takich stanowisk.

W razie wyboru takiego sprzętu:� jedynie pracownicy, którzy zostali odpowiednio

przeszkoleni i otrzymali pisemne instrukcje, powinnizostać upoważnieni do ich użytkowania;

� podczas montażu należy zapewnić, że pomostywiszące są stabilne oraz że przestrzegane są instruk-cje dotyczące użytkowania;

� należy zamontować barierki wzdłuż krawędzi pode-stów lub pomostów, aby zapobiec upadkom;

� do każdego punktu zaczepienia powinno się uży-wać dwóch lin: liny nośnej i liny bezpieczeństwa;

� podnoszenie powinno być zsynchronizowane, dzię-ki czemu pomost roboczy utrzymywany jest w pozy-cji poziomej, a liny w pionowej;

� automatyczne urządzenie powinno wstrzymać pod-noszenie w przypadku przekrzywienia pomostu;

� należy stosować indywidualne wyposażenie ochron-ne zabezpieczające przed upadkiem z wysokości;

� funkcje i stan pomostów wiszących powinny byćprzed rozpoczęciem pracy sprawdzane (zwłaszczawyposażenie ochrony indywidualnej lub inne środkidodatkowe, eliminujące lub ograniczające wszelkiezagrożenia upadku).

55

4.7.5 KOSZE WISZĄCE

KONSERWACJA I CZYSZCZENIE ELEWACJI

Jedną z możliwych metod konserwacji i czyszczenia ele-wacji jest zastosowanie koszy wiszących.

Kosz wiszący musi we wszystkich przypadkach być solid-nie przymocowany do budynku.

Należy ponadto:� Upewnić się przed każdym użyciem, że kosz działa

poprawnie.� Zezwalać na używanie kosza wiszącego jedynie

należycie przeszkolonym pracownikom; muszą onistosować się do instrukcji użytkowania sprzętu.

� Zamontować systemy ochrony przed upadkiem nadrogach i punktach dostępu do kosza.

� Nałożyć na pracowników, pracujących w niezabez-pieczonych koszach, wymóg noszenia uprzęży bez-pieczeństwa.

� Pracodawca powinien zapoznać się z informacjamidotyczącymi warunków pogodowych (wiatr, tempe-ratura, lód, ryzyko mrozu, deszczu itp.) i przekazaćje pracownikom.

4. S

przę

t do

wyk

onyw

ania

tym

czas

owej

pra

cy n

a w

ysok

ości

5. P

omoc

nicz

e i d

odat

kow

e w

ypos

a�en

ie o

chro

nne

57

5.1 PORĘCZE I BARIERKI

WYKORZYSTYWANIE PORĘCZY OCHRONNYCH

Poręcze ochronne stanowią bezpośredni środek ochronyzbiorowej, chroniący pracowników przed upadkiempoprzez zabezpieczenie wszystkich krawędzi.

Środki ochrony zbiorowej tego typu powinny mieć pierw-szeństwo przed innymi rodzajami sprzętu wykorzystywa-nego do zapobieżenia ryzyku upadku.

Układ poręczy ochronnych może stanowić:� zestaw trzech odrębnych części, na które składają

się sztywne i wytrzymałe poręcze - górna i środkowa- oraz sztywna listwa zabezpieczająca krawędzie,

� integralny system, składający się z osłon zabezpie-czających, mocnych desek albo trzyczęściowychpoprzecznych układów zabezpieczających z siatka-mi bezpieczeństwa lub równorzędnych albo zbliżo-nych zabezpieczeń.

ZABEZPIECZENIE KRAWĘDZI

W razie istniejącego zagrożenia upadku należy zamonto-wać poprzeczne środki ochrony lub stałe barierki, zabez-pieczające pracowników przed upadkiem, w pobliżu: � schodów nie wyposażonych w poręcze, spoczników

schodowych, otworów pozostawionych w murach;� stanowisk pracy i dróg dojazdowych;� otworów pozostawionych w posadzkach, stropach i

dachach.

Poprzeczne środki ochrony powinny być zamontowane wbezpośredniej bliskości miejsc, z których pracownicy mogli-by spaść. Powinny się one składać z poręczy, wspornikówi, w miarę możliwości, listew zabezpieczających krawę-dzie.

5.2 ZABEZPIECZENIA PRZY PRACY NAPOCHYŁYCH POWIERZCHNIACH

ZASTOSOWANIE PRZYKRAWĘDZIOWYCH SYSTEMÓW OCHRONNYCH

W oparciu o ocenę ryzyka można wybrać te systemyochronne w celu zapewnienia efektywnej ochrony zbioro-wej przed ryzykiem upadku z wysokości.

Systemy te są w stanie zatrzymać pracowników, którzypoślizgnęli się lub stoczyli w czasie pracy na pochyłychpowierzchniach.

Mają one formę zamkniętych przegród ochronnych wypo-sażonych w siatki, osłony lub twarde płyty.

Przy stosowaniu systemów zabezpieczenia krawędzi nastromych dachach należy wziąć pod uwagę następująceaspekty:� nie na wszystkich rodzajów dachów spadek umożliwia

zamontowanie takich systemów;� powierzchnie, na których występuje największe zagro-

żenie poślizgnięciem, są określone spadkiem dachulub pochyłej powierzchni;

� systemy zabezpieczenia krawędzi muszą wystawaćpoza obszar roboczy, który mają zabezpieczać.

Elementy podtrzymujące:� muszą być zamontowane zgodnie z instrukcjami pro-

ducenta dotyczącymi montażu i użytkowania, a także � powinny być przymocowane wyłącznie do jednoczę-

ściowych krokwi oraz muszą być prostopadłe dorynien dachowych oraz dostatecznie wytrzymałe.

Podczas montażu systemów zabezpieczenia krawędzikonieczne jest stosowanie indywidualnego wyposażeniaochronnego.

5. POMOCNICZE I DODATKOWEWYPOSAŻENIE OCHRONNE

58

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) 5.3 SIATKI BEZPIECZEŃSTWA

ZAKŁADANIE SIATEK BEZPIECZEŃSTWA

Siatki bezpieczeństwa mogą być stosowane po dokona-niu przez pracodawcę oceny ryzyka.

W takim przypadku należy:� zakładać siatki bezpieczeństwa przy użyciu sprzętu

roboczego, np. bezpiecznych podestów roboczych,stosując się do instrukcji bezpiecznego użytkowania,tak aby pracownicy nie byli narażenia na dodatko-we zagrożenie upadkiem;

� odwołać się do instrukcji użytkowania na budowie,przestrzegać ich i zapewnić zgodność z tymi instruk-cjami;

� przymocowywać siatki bezpieczeństwa wyłączniedo solidnych elementów konstrukcyjnych.

Podczas zakładania siatek pracodawca powinien dopil-nować, aby nie zostały przekroczone następujące war-tości:� dopuszczalne wysokości upadku w obrębie zabez-

pieczonego stanowiska pracy oraz po bokach, � odległości pomiędzy punktami zaczepu siatki,� maksymalnego obciążenie siatki.

Należy stosować jedynie siatki bezpieczeństwa, którezachowują zgodność z wymaganiami i są nieuszkodzo-ne, i każdorazowo sprawdzać je przed użyciem zgodniez ustawodawstwem krajowym i przyjętymi praktykami.

Powinno się dopuścić do zmiany kształtu siatki ochronnejprzez przyłożone obciążenia w celu zapewnienia, żeżaden spadający pracownik nie uderzy w ziemię.

Konieczne jest zapoznanie się z instrukcjami producentadotyczącymi dodatkowych zaleceń odnośnie do bez-piecznego zakładania i użytkowania siatek bezpieczeń-stwa.

UŻYTKOWANIE SIATEK BEZPIECZEŃSTWA

Siatki bezpieczeństwa są stosowane w celu wyłapywa-nia pracowników, którzy spadli podczas wykonywaniapracy.

Można je stosować:� pod otworami;� pod stromymi uskokami;� pod miejscami o niestabilnym podłożu.

Siatki powinny być przymocowane możliwie najbliżejpod zabezpieczaną powierzchnią.

5.4 INDYWIDUALNE WYPOSAŻENIEOCHRONNE PERSONELU

PRZEPISY OGÓLNE - DEFINICJA (DYREKTYWA 89/656/EWG)

Indywidualne wyposażenie ochronne oznacza każdysprzęt przeznaczony do używania lub noszenia przezpracownika w celu jego ochrony przed zagrożeniami,które mogą wpłynąć na jego bezpieczeństwo i higienępracy, jak również wszelkie wyposażenie dodatkoweużyte w tym celu.

Definicja nie obejmuje:a) zwykłego roboczego ubrania i mundurów, które nie

służą specjalnie do zapewniania bezpieczeństwa iochrony zdrowia pracownika;

b) wyposażenia używanego przez pogotowie ratunko-we i służby udzielające pierwszej pomocy;

c) indywidualnego wyposażenia ochronnego noszone-go lub używanego przez wojsko, policję lub innesłużby porządku publicznego;

d) indywidualnego wyposażenia ochronnego używane-go w środkach transportu drogowego;

e) wyposażenia sportowego;f) wyposażeniu używanego w celu samoobrony lub

odstraszania;g) przenośnych urządzeń do wykrywania i sygnalizo-

wania zagrożeń i substancji szkodliwych.

Indywidualne wyposażenie ochronne powinno być uży-wane w sytuacjach, gdy nie można uniknąć zagrożeńlub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą

5. P

omoc

nicz

e i d

odat

kow

e w

ypos

a�en

ie o

chro

nne

59

technicznych środków ochrony zbiorowej lub za pomocąśrodków, metod i procedur organizacji pracy.Indywidualne wyposażenie ochronne musi spełniać sto-sowne przepisy wspólnotowe dotyczące projektowania iprodukcji takich środków w zakresie ochrony zdrowia ibezpieczeństwa.

Indywidualne wyposażenie ochronne musi:a) być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie

powodować samo w sobie zwiększanie ryzyka;b) odpowiadać warunkom panującym na danym stano-

wisku pracy;c) odpowiadać wymaganiom ergonomicznym i wyma-

ganiom zdrowotnym pracownika;d) być dopasowane do użytkownika w każdy niezbęd-

ny sposób.

W sytuacji występowania wielu zagrożeń, gdy istniejekonieczność jednoczesnego używania więcej niż jedne-go zestawu indywidualnego wyposażenia ochronnego,zestawy te muszą nadawać się do regulacji bez zmniej-szania przy tym ich właściwości ochronnych przezzagrożeniami, o których jest mowa.

Warunki używania indywidualnego wyposażeniaochronnego, a w szczególności okres, w którym jestnoszone, powinny być określone w zależności od stop-nia zagrożenia, częstotliwości narażenia na ryzyko,szczególnych cech stanowiska pracy każdego pracowni-ka i skuteczności działania takiego wyposażenia.

Indywidualne wyposażenie ochronne jest z zasady prze-znaczone do osobistego użytku.

Jeśli okoliczności wymagają, aby indywidualne wyposa-żenie ochronne było używane przez więcej niż jednąosobę, należy podjąć stosowne działania w celu zapew-nienia, aby takie użytkowanie nie stwarzało żadnychproblemów zdrowotnych lub higienicznych dla różnychużytkowników.

W ramach przedsiębiorstwa i/lub zakład powinny ist-nieć odpowiednie informacje o indywidualnym wyposa-żeniu ochronnym, wymaganym w ust. 1 i 2 art. 4 dyrek-tywy 89/656/EWG.

Indywidualne wyposażenie ochronne jest udostępnianebezpłatnie przez pracodawcę; powinien on zapewnićjego prawidłowe działanie i nienaganny stan higienicz-ny, poprzez przeprowadzenie niezbędnych działańnaprawczych i konserwatorskich oraz wymianę zużytychczęści.

Państwa członkowskie mogą jednakże, zgodnie z krajo-wą praktyką, przewidzieć wobec pracowników częścio-wą odpłatność za pewne indywidualne wyposażenieochronne, szczególnie w tych przypadkach, w którychużywanie wyposażenia ochronnego nie odnosi się jedy-nie do miejsca pracy.

Pracodawca najpierw informuje pracownika o istnieją-cych zagrożeniach, przed którymi chronić go będzieużywanie właściwego indywidualnego wyposażenia wśrodki ochrony indywidualnej.

Pracodawca organizuje odpowiednie szkolenia i, jeśliistnieje taka konieczność, prowadzi szkolenia wraz zprzedstawieniem użycia indywidualnego wyposażeniaochronnego .

Indywidualne wyposażenie ochronne może być używanejedynie zgodnie ze swoim przeznaczeniem, z wyjątkiemszczególnych przypadków.

Wyposażenie musi być używane zgodnie z instrukcjąobsługi.

Instrukcja obsługi musi być zrozumiała dla pracownika.

Mając na względzie prawidłowe zastosowanie dyrekty-wy 89/656/EWG, Komisja przyjęła raport(89/C328/02) w sprawie wdrożenia niniejszej dyrekty-wy w kontekście wyboru i użytkowania indywidualnegowyposażenia ochronnego (Dz.U. C 328 z 30.12.1989,str. 3).

DEFINICJA POJĘCIA INDYWIDUALNEGO WYPOSAŻENIA OCHRONNEGO

ZABEZPIECZAJĄCEGO PRZED UPADKIEM Z WYSOKOŚCI

Indywidualne wyposażenie ochronne zabezpieczająceprzed upadkiem z wysokości obejmuje systemy, które:

� chronią pracowników przed ryzykiem upadku(zabezpieczenie robocze), oraz

� minimalizują odległość i skutki w przypadku pracow-ników, którzy spadli (powstrzymywanie spadania).

Zapewniają one również bezpieczną akcję ratunkową.

Indywidualne wyposażenie ochronne zabezpieczająceprzed upadkiem z wysokości jest używane jedynie wsytuacji, gdy zastosowanie środków ochrony zbiorowejjest niemożliwe z technicznego punktu widzenia.

We wszystkich przypadkach konieczne jest zapewnie-nie, że istnieje odpowiedni system kotwiczenia, do któ-rego można bezpiecznie przymocować indywidualnewyposażenie ochronne zabezpieczające przed upad-kiem z wysokości.

Indywidualne wyposażenie ochronne zabezpieczająceprzed upadkiem z wysokości może być stosowane:� w sytuacji, gdy praca musi zostać wykonana w

pobliżu krawędzi płaskich dachów;� na słupach;� w czasie prac montażowych;� w czasie korzystania ze sprzętu wspinaczkowego

(chwytaki)Prace wymagające stosowania indywidualnego wyposa-żenia ochronnego powinny być zawsze pracami krótko-trwałymi.

60

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) Indywidualne wyposażenie ochronne objęte jest również

dyrektywą 89/686/EWG15, określającą podstawowewymogi bezpieczeństwa, które musi spełnić indywidual-ne wyposażenie ochronne w celu zapewnienia ochronyzdrowia i bezpieczeństwa użytkowników. W załączni-ku II wyszczególniono podstawowe wymagania w zakre-sie bezpieczeństwa i higieny odnoszące się do wszyst-kich środków ochrony indywidualnej, zaś sekcja 3.1.2.dotyczy w szczególności zapobiegania upadkom.

W JAKICH SYTUACJACH NALEŻY STOSOWAĆ INDYWIDUALNE WYPOSA-ŻENIE OCHRONNE

Jeżeli istnieje ryzyko upadku, a środki ochrony zbiorowejnie mogą być zastosowane, należy:� przez cały czas nosić pas bezpieczeństwa,� przez cały czas stosować system zabezpieczający

przed upadkiem lub amortyzator.

Urządzenie blokujące należy stosować jedynie w sytu-acji, gdy pracownik musi być utrzymywany w pozycjiroboczej lub chroniony przed ryzykiem poślizgnięcia.

Indywidualne wyposażenie ochronne powinny być regu-larnie sprawdzane przez kompetentne i odpowiednioprzeszkolone osoby.

Przed każdym użyciem należy przeprowadzić oględzi-ny.

Punkt kotwiczenia powinien być przymocowywany jedy-nie do solidnego elementu konstrukcyjnego, w miaręmożliwości ponad użytkownikiem.

Urządzenia kotwiczące mogą być montowane jedynieprzez mistrza budowy.

Karabińczyki muszą być wyposażone w urządzeniezabezpieczające, aby nie doszło do ich niezamierzone-go otwarcia.

Liny i pasy muszą być napięte; nie wolno przeciągać ichpo ostro zakończonych krawędziach.

Substancje niebezpieczne, takie jak produkty łatwopal-ne, materiały wybuchowe, kwasy, zasady, środki czysz-czące, produkty lotne i żrące, należy przechowywać wbezpiecznej odległości.

Po upadku nie wolno ponownie używać wyposażeniaochronny indywidualnej bez uprzedniego sprawdzeniago przez kompetentne osoby zgodnie z instrukcjamidostarczonymi przez producenta.

ZABEZPIECZENIE PRZED UPADKIEM PODCZAS PRACY NA SŁUPACH(CZĘŚĆ 1)

Po dokonaniu oceny ryzyka pracodawca musi poinfor-mować pracowników o zagrożeniach związanych ztego rodzaju pracami, zapewnić im odpowiednie prze-szkolenie oraz:� dostarczyć im indywidualne wyposażenie ochronne

zabezpieczające przed upadkiem;� zwrócić szczególną uwagę na przytwierdzenie punk-

tów kotwiczenia;� zamontować instalacje zapewniające pracownikom

bezpieczny dostęp do położonych na wysokości sta-nowisk roboczych przy jednoczesnym przenoszeniunarzędzi i sprzętu (na przykład windy);

� ustanowić system ratunkowy i zapewnić, że wszyst-kie niezbędne instalacje są dostępne.

WAŻNA INFORMACJA W PRZYPADKU SYTUACJI AWARYJNEJ:

pracownik, który pozostaje zawieszony w uprzężybezpieczeństwa, może być narażony na poważnezagrożenia zdrowotne

15 Dyrektywa Rady 89/686/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odno-szących się do wyposażenia ochrony indywidualnej.

ZABEZPIECZENIE PRZED UPADKIEM PODCZAS PRACY NA SŁUPACH(CZĘŚĆ 2)

Pracodawca musi poinformować i przeszkolić pracowni-ków w zakresie stosowania środków zabezpieczającychprzed upadkiem, zwłaszcza odnośnie do:� konieczności założenia indywidualnego wyposaże-

nie ochronnego zabezpieczającego przed upad-kiem jeszcze przed wejściem na słup;

� konieczności noszenia uprzęży bezpieczeństwa wcelu zapobieżenia ryzyku upadku, o ile istnieje takamożliwość;

� stosowania urządzeń do regulacji długości liny wsytuacji, gdy lina musi być naprężona (na przykładna ramieniu słupa);

� konieczności zachowania szczególnej ostrożnościpodczas wchodzenia lub wykonywania prac napochyłym lub śliskim słupie;

� konieczności wykorzystywania obu rąk podczaswchodzenia na słup i związanemu z tym zakazowiprzenoszenia w rękach narzędzi lub sprzętu, gdybymogły one przeszkadzać i tym samym uniemożliwićpracownikowi wejście na słup w warunkach całko-witego bezpieczeństwa.

5.5 SPRZĘT DO PRACY NA KRUCHYCHPOWIERZCHNIACH

WYKONYWANIE PRAC NA KRUCHYCH POWIERZCHNIACH

Do pokryć dachowych wykonanych z kruchych materia-łów zaliczamy przeszklone atria, dachy pokryte płytamifalistymi włókno-cementowymi, szklane dachy itp. Nale-ży jednak pamiętać, że nawet materiały wytrzymałemogą z czasem stać się kruche w wyniku starzenia się ipod wpływem czynników pogodowych.

W przypadku wykonywania prac na takich dachach, pra-codawca powinien poinformować i przeszkolić pracow-ników, by stosowali oni następujące środki ochronne:

� w jaki sposób lokalizować krokwie, deskowaniestałe, sztywne wsporniki pod dachem lub osłonamichroniącymi przed korozją,

� oznakowanie znakami kładek, by umożliwić poru-szanie się i wykonywanie pracy,

� systemy zabezpieczające przed upadkiem,� rozstawianie siatek, osłon bezpieczeństwa, sztyw-

nych wsporników itp.� zapewnienie systemów zabezpieczenia krawędzi i

budowa rusztowań, jeżeli przekroczona zostaładopuszczalna wysokość robocza.

61

5. P

omoc

nicz

e i d

odat

kow

e w

ypos

a�en

ie o

chro

nne

ZAŁĄCZNIKI

I. PRAWODAWSTWO EUROPEJSKIE

DYREKTYWY UNII EUROPEJSKIEJ

Dyrektywa 2001/45/WE Parlamentu Europejskiego iRady z dnia 27 czerwca 2001 r. zmieniająca dyrektywęRady 89/655/EWG dotyczącą minimalnych wymagańw zakresie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzę-tu roboczego przez pracowników podczas pracy (drugadyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1dyrektywy 89/391/EWG)(Dz.U. L 195 z 19.7.2001, str. 46)

Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celupoprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników wmiejscu pracy.(Dz.U. L 183 z 29.6.1989, str. 1).

Dyrektywa Rady 89/655/EWG z dnia 30 listopada1989 r. dotycząca minimalnych wymagań w dziedziniebezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu robocze-go przez pracowników podczas pracy (druga dyrektywaszczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy89/391/EWG) (89/655/EWG).(Dz.U. L 393 z 30.12.1989, str. 13)

Dyrektywa Rady 95/63/WE z dnia 5 grudnia 1995 r.zmieniająca dyrektywę 89/655/EWG dotyczącą mini-malnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higie-ny użytkowania sprzętu roboczego przez pracownikówpodczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozu-mieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG).(Dz.U. L 335 z 30.12.1995, str. 28).

Dyrektywa Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992r. w sprawie wprowadzenie w życie minimalnych wyma-gań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia wmiejscach tymczasowych lub ruchomych budów (ósmaszczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1dyrektywy 89/391/EWG)(Dz.U. L 245 z 26.8.1992, str. 6).

Dyrektywa Rady 89/656/EWG z dnia 30 listopada1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedziniebezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzy-stających z wyposażenia ochrony osobistej (trzeciadyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1dyrektywy 89/391/EWG) (89/656/EWG).(Dz.U. L 393 z 30.12.1989, str. 18).

Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczącychznaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy(dziewiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG).(Dz.U. L 245 z 26.8.1992, str. 23).

Komunikat Komisji 89/C 328/02 dotyczący ocenyaspektów bezpieczeństwa osobistego sprzętu ochronne-go w kontekście wyboru i zastosowania takiego sprzętu(89/C 328/02).(Dz.U. C 328 z 30.12.1989, str. 3).

Dyrektywa Rady 89/686/EWG z dnia 21 grudnia1989 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państwczłonkowskich odnoszących się do wyposażenia ochro-ny osobistej.(Dz.U. L 399 z 30.12.1989, str. 18).

Załąc

znik

i

63

64

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

65

66

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

67

68

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

69

70

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

71

72

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

73

74

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci)

Załąc

znik

i

75

76

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) II. NORMY EUROPEJSKIE

EEN 074-1Złączki, trzpienie i stopy do użytku w deskowaniach irusztowaniach – Część 1: Złączki rur – Wymagania iprocedury badań

EN 131-1Drabiny – Terminologia, rodzaje i wymiary funkcjonalne

EN 131-2Drabiny – Wymagania i badania oraz oznakowanie

EN 341Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Urządzenia do opuszczania

EN 280:2001Przejezdne podesty ruchome — obliczenia projektowe,kryteria stabilności, budowa — Bezpieczeństwo, bada-nia i próby

EN 353-1Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiemz wysokości – Część 1: Urządzenia samozaciskowe zesztywną prowadnicą

EN 353-2Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiemz wysokości – Część 2: Urządzenia samozaciskowe zgiętką prowadnicą

EN 354Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Linki bezpieczeństwa

EN 355Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Amortyzatory

EN 358Indywidualny sprzęt ochronny ustalający pozycję pod-czas pracy i zapobiegający upadkom z wysokości –Pasy ustalające pozycję podczas pracy i ograniczająceprzemieszczanie oraz linki ustalające pozycję podczaspracy

EN 360Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiemz wysokości – Urządzenia samohamowne

EN 361Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiemz wysokości – Szelki bezpieczeństwa

EN 362Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Łączniki

EN 363Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Systemy powstrzymywania spadania

EN 364Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wyso-kości – Metody badań

EN 365Środki ochrony indywidualnej chroniące przed upadkiemz wysokości – Ogólne wymagania dotyczące instrukcjiużytkowania, konserwacji, badań okresowych, napraw,znakowania i pakowania

EN 564Sprzęt alpinistyczny - Linka pomocnicza - Wymaganiabezpieczeństwa i metody badań

EN 565Sprzęt alpinistyczny - Taśma - Wymagania bezpieczeń-stwa i metody badań

EN 601Aluminium i stopy aluminium – Odlewy – Skład chemicz-ny odlewów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

EN 795Ochrona przed upadkiem z wysokości – Urządzeniakotwiące – Wymagania i badania

EN 813Indywidualny sprzęt zapobiegający upadkom z wysoko-ści – Uprząż biodrowa

EN 1004Ruchome rusztowania robocze wykonane z prefabryko-wanych elementów konstrukcyjnych – Materiały, wymia-ry, obciążenia projektowe i wymagania bezpieczeństwa

EN 1065Regulowane teleskopowe podpory stalowe – Charaktery-styka, konstrukcja i ocena na podstawie obliczeń i badań

EN 1808:1999Wymagania bezpieczeństwa dotyczące podestówruchomych wiszących – Obliczenia projektowe, kryteriastateczności, budowa - Badania

EN 1263-1Siatki bezpieczeństwa – Część 1: Wymagania bezpie-czeństwa, metody badań

EN 1263-2Siatki bezpieczeństwa – Część 2: Wymagania bezpie-czeństwa dotyczące instalowania siatek bezpieczeństwa

EN 1891-ASprzęt ochrony indywidualnej zapobiegający upadkomz wysokości – Liny rdzeniowe w oplocie o małej rozcią-gliwości

EN 12810-1Rusztowania elewacyjne z elementów prefabrykowanych– Część 1: Specyfikacje techniczne wyrobów

EN 12810-2Rusztowania elewacyjne z elementów prefabrykowanych– Część 2: Szczególne metody projektowania i konstruk-cji

EN 12811-1Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy –Część 1: Rusztowania – Warunki wykonania i ogólnezasady projektowania

EN 12811-2Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy –Część 2: Informacje dotyczące materiałów

EN 12811-3Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy –Część 3: Obciążenia badawcze

EN 12812Deskowania – Warunki wykonania i ogólne zasady pro-jektowania

EN 12813Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy –Wieże nośne z elementów prefabrykowanych - Szczegó-łowe metody konstruowania

EN 13331-1Systemy obudów do wykopów – Część 1: Dane wyro-bów

EN 13331-2 TSystemy obudów do wykopów – Część 2: Ocena napodstawie obliczeń lub badań

EN 13374Tymczasowe systemy zabezpieczeń na krawędzi budyn-ków – Opis techniczny wyrobu, metody badań

EN 13377Prefabrykowane belki drewniane do deskowań – Wyma-gania, klasyfikacja i ocena

EN 14653-1Ręczne hydrauliczne układy rozpór do deskowań wyko-pów – Część 1: Opisy techniczne wyrobów

EN 14653-2Ręczne hydrauliczne układy rozpór do deskowań wyko-pów – Część 2: Ocena na podstawie obliczeń lub badań

EN 1495:1997Podesty ruchome — podesty ruchome masztowe samo-wznoszące

EN 1570:1998Wymagania bezpieczeństwa dotyczące podnośnikówstołowych

Załąc

znik

i

77

78

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) III. BIBLIOGRAFIA

UNIA EUROPEJSKA

Safe roofwork: FACTS 49/European Agency for Safetyand Health at Work, Bilbao: European Agency for Safetyand Health at Work, 2004, 2 pp.ISSN 1681-2123

Guide of Best Practices on the Coordination of Healthand Safety in the Construction Sector, Parts 1, 2 and 3.Applications and a look at the work site. Guide of BestPractices on the Coordination of Health and Safety,Directive 92/57/EEC on health and safety on temporaryor mobile site. Legal Bases of Accident Prevention andResults of the European Social Dialogue by EuropeanConstruction Industry Federation (FIEC), EuropeanFederation of Building and Woodworkers (EFBWW) andSEFMEP (April 2003).

Preventing Work-Related Slips, Trips and Falls: FACTS14/European Agency for Safety and Health at Work,Bilbao: European Agency for Safety and Health at Work,2001, 2 pp.

BELGIQUE / BELGIË (BELGIA)

Chutes de hauteur. Applications pratiques, série Protec-tions collectives, Comité national d’actions pour la sécu-rité et l’hygiène dans la construction (CNAC), Bruxelles,CNAC, juin 1997, 85 p.

De polyvalente bouwvakker, beroepsmonografie, Comiténational d‘actions pour la sécurité et l‘hygiène dans laconstruction (CNAC), Bruxelles, CNAC, 199 p.

Échafaudages de service et de protection, série Travaux,Comité national d’actions pour la sécurité et l’hygiènedans la construction (CNAC), Bruxelles, CNAC, juin1995, 31 p.

Échafaudages sur taquets d’échelles, P Construction n° 3,Comité national d’actions pour la sécurité et l’hygiènedans la construction (CNAC), Bruxelles, CNAC, 20 p.

Échelles, Fiche d’instruction n° 014, Prévention et intérim,Bruxelles, Prévention et intérim, août 2000, 6 p.

Échelles et escaliers de construction, série Équipementsde travail, Comité national d’actions pour la sécurité etl’hygiène dans la construction (CNAC), Bruxelles,CNAC, septembre 1997, 70 p.

Plates-formes de travail se déplaçant le long de mât(s),P Construction n° 5, Comité national d’actions pour lasécurité et l’hygiène dans la construction (CNAC),Bruxelles, CNAC, 3 p.

Protection contre les chutes, série Équipements de pro-tection individuelle, Comité national d’actions pour lasécurité et l’hygiène dans la construction (CNAC),Bruxelles, CNAC, décembre 1995, 71 p.

Travaux en hauteur, Comité national d’actions pour lasécurité et l’hygiène dans la construction (CNAC),Bruxelles, CNAC, juin 2002, 19 p.

Travaux en toiture, série Travaux, Comité national d’ac-tions pour la sécurité et l’hygiène dans la construction(CNAC), Bruxelles, CNAC, décembre 1996, 22 p.

ČESKÁ REPUBLIKA (REPUBLIKA CZESKA)

(Brak danych)

ΚΥΠΡΟΣ (CYPR)

Οι ακόλουθες εκδόσεις διατίθενται από το ΚυβερνητικόΤυπογραφείο της Κύπρου σε έντυπη μορφή, ή/και στηνιστοσελίδα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας σε «pdfformat» στη διεύθυνση: www.mlsi.gov.cy/dli.

Ασφάλεια και υγεία στις κατασκευές — Ερωτηματολόγιοεντοπισμού των επικίνδυνων καταστάσεων: ΤμήμαΕπιθεώρησης Εργασίας — Γ.Τ.Π. 56/1999

Ασφάλεια και υγεία στα κατασκευαστικά έργα –Προγραμματισμός, εκτέλεση έργου, κατεδάφιση: ΤμήμαΕπιθεώρησης Εργασίας, Σεπτέμβριος 2002 (διατίθεται μόνοστην ιστοσελίδα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας)

Οδηγίες ασφάλειας στις οικοδομές: Τμήμα ΕπιθεώρησηςΕργασίας — Γ.Τ.Π. 40/2002

Οδηγός για το σχέδιο ασφάλειας και υγείας στακατασκευαστικά έργα: Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας —Γ.Τ.Π. 253/2002

Η εκτίμηση του κινδύνου στον εργασιακό χώρο — Τα πέντεβήματα: Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας — Γ.Τ.Π. 48/2004

Ασφάλεια και υγεία στα κατασκευαστικά άργα — Βασικέςπρόνοιες των περί ασφάλειας και υγείας (ελάχιστεςπροδιαγραφές για προσωρινά ή κινητά εργοτάξια)κανονισμών του 2002: Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας —Γ.Τ.Π. 251/2004

Ασφάλεια και υγεία στις κατασκευές — «Οχτώ ομάδεςπροτεραιοτήτων»: Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας — Γ.Τ.Π.109/2005

Εργασία σε ύψος με ασφάλεια: Τμήμα ΕπιθεώρησηςΕργασίας — Γ.Τ.Π. 166/2005

DANMARK (DANIA)

Branchevejledning om opstilling og nedtagning af stillad-ser. Valby, Branchearbejdsmiljørådet for Bygge & Anlæg,januar 2001, 61 s. ISBN 87-7359-941-7

Branchevejledning om standardblade for stilladser. Valby,Branchearbejdsmiljørådet for Bygge & Anlæg, maj 2001,38 s. ISBN 87-7952-006-5

DEUTSCHLAND (NIEMCY)

Verordnung über Sicherheit und Gesundheitsschutz bei derBereitstellung von Arbeitsmitteln und deren Benutzung beider Arbeit, über Sicherheit beim Betrieb überwachungsbe-dürftiger Anlagen und über die Organisation des betrieb-lichen Arbeitsschutzes (Betriebssicherheitsverordnung –BetrSichV), BGBL. I S. 3777, 27. September 2002.

AMD Spezial: Gesund im Beruf: Die Dachdecker; Arbeits-medizinischer Dienst der Berufsgenossenschaften der Bau-wirtschaft, Frankfurt am Main, 2001, 16 S.

Załąc

znik

i

79

AMD Spezial : Gesund im Beruf: Die Zimmerer, Arbeits-medizinischer Dienst der Berufsgenossenschaften der Bau-wirtschaft, Frankfurt am Main, 2001, 20 S.

Arbeitssicherheit bei Baumarbeiten, Kassel: Gartenbau-Berufsgenossenschaft Technische Abteilung, April 2001,39 S.

Auf dem Holzweg: Aktion: Sicherer Auftritt, verteilt wäh-rend der Schwerpunktaktion 2003/2004: Berufsgenossen-schaften der Bauwirtschaft, 2 S.

Bauarbeiten: Aktuelles zu Sicherheit und Gesundheit, Kas-sel: Bundesverband der landwirtschaftlichen Berufsgenos-senschaften (BLB), Hauptstelle für Sicherheit und Gesund-heitsschutz, September 2000, 67 S.

Bausteine: Sicher arbeiten – gesund bleiben, Frankfurt amMain: Berufsgenossenschaft der Bauwirtschaft, ca. 480 S.

Benutzen von Leitern: Tipps für angehende Fachleute, Köln:Berufsgenossenschaft der Feinmechanik und Elektrotechnik(BGFE), 24 S.

Berufsgenossenschaftliche Informationen für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Sicherheit von Seitenschutz,Randsicherungen und Dachschutzwänden als Absturzsi-cherungen bei Bauarbeiten, Hauptverband der gewerbli-chen Berufsgenossenschaften, Fachausschuss „Bau” derBGZ, Deutschland: Berufsgenossenschaften der Bauwirt-schaft, Oktober 2002, 20 S.

Berufsgenossenschaftliche Informationen für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Schutz gegen Absturz beimBau und Betrieb von Oberleitungsanlagen, Köln: Berufsge-nossenschaft der Feinmechanik und Elektrotechnik (BGFE),Oktober 1999, 14 S.

Berufsgenossenschaftliche Informationen für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Persönliche Schutzausrüstungengegen Absturz, Heidelberg: Berufsgenossenschaft der che-mischen Industrie, Juni 1999, 48 S.

Berufsgenossenschaftliche Informationen für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Schutz gegen Absturz – Auf-fangsysteme sachkundig auswählen, anwenden und prü-fen, Deutschland: Vereinigung der Metall-Berufsgenossen-schaften, 2002.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Einsatz von Schutznetzen,Fachausschuss „Persönliche Schutzausrüstungen” der BGZ,Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften,Deutschland: Berufsgenossenschaften der Bauwirtschaft,Ausgabe 7.2000, 25 S.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit und Gesund-heit bei der Arbeit: Einsatz von persönlichen Schutzausrü-stungen gegen Absturz, Fachausschuss „Persönliche Schutz-ausrüstungen” der BGZ, Hauptverband der gewerblichenBerufsgenossenschaften, Deutschland: Berufsgenossenschaf-ten der Bauwirtschaft, April 1998, 40 S.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Regeln für die Sicherheit vonTreppen bei Bauarbeiten, Hauptverband der gewerblichenBerufsgenossenschaften Fachausschuss „Bau” der BGZ,Deutschland: Berufsgenossenschaften der Bauwirtschaft,Januar 1996, 14 S.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Sicherheitsregeln für Steigeisenund Steigeisengänge, Hauptverband der gewerblichenBerufsgenossenschaften Fachausschuss „Bauliche Einrich-tungen” der BGZ, Deutschland: Berufsgenos senschaftender Bauwirtschaft, April 1994, 15 S.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Regeln für den Einsatz von per-sönlichen Schutzausrüstungen zum Halten und Retten,Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften,Fachausschuss „Persönliche Schutzausrüstung” der BGZ,Deutschland: Berufsgenossenschaften der Bauwirtschaft,Oktober 1993, 17 S.

Berufsgenossenschaftliche Regeln für Sicherheit undGesundheit bei der Arbeit: Schutz gegen Absturz beimBau und Betrieb von Freileitungen, Fachausschuss „Elektro-technik” der BGZ, Hauptverband der gewerblichen Berufs-genossenschaften, Deutschland: Berufsgenos senschaftender Bauwirtschaft, Juli 1998, 16 S., aktualisiert 2000.

Dächer – Hinweise für Planung und Ausschreibung sicher-heitstechnischer Einrichtungen, Frankfurt am Main, Mün-chen: Arbeitsgemeinschaft der Bau-Berufsgenos senschaftender Bauwirtschaft, 36 S.

Glas- und Fassadenreinigung – Hinweise für Planung undAusschreibung von Baumaßnahmen, Frankfurt am Main,München: Arbeitsgemeinschaft der Bau-Berufsgenos -senschaften der Bauwirtschaft, 24 S.

Goldene Regeln für das Arbeiten auf Bockgerüsten und anAbsturzkanten: Echte Kerle bleiben oben, verteilt währendder Schwerpunktaktion 2002: Berufsgenossenschaften derBauwirtschaft, 4 S.

Handlungsanleitung für den Umgang mit Arbeits- undSchutzgerüsten, BGI 663, Hauptverband der gewerblichenBerufsgenossenschaften, Ausgabe März 2005, 23 S.(auch als LASI-Veröffentlichung LV37 der obersten Arbeits-schutzbehörden der Länder veröffentlicht)

Leitern (Merkblatt), Bonn: Berufsgenossenschaft für den Ein-zelhandel, 4 S.

Leitern sicher benutzen (Merkheft), Köln: Arbeitsgemein-schaft der Metall-Berufsgenossenschaften, Ausgabe 2000,32 S.

Leitfäden zur Absturzsicherung, Deutschland, Zentrum fürSicherheitstechnik der Berufsgenossenschaft der Bauwirt-schaft und Fachausschuss „Bau”, 2001.

Merkblatt für Podestleitern, Fachausschuss „Bauliche Ein-richtungen” der BGZ, Köln: Hauptverband der gewerbli-chen Berufsgenossenschaften, April 1994, 12 S.

Merkblatt für Seilleitern, Fachausschuss „Bauliche Einrich-tungen” der BGZ, Köln: Hauptverband der gewerblichenBerufsgenossenschaften, April 1994, 12 S.

Mehrzweckleitern (Merkblatt M 31), Bonn: Berufsgenos-senschaft für den Einzelhandel, Technischer Aufsichtsdienst,Ausgabe 02.2003, 12 S.

Montagearbeiten: Tipps für angehende Fachleute, Köln:Berufsgenossenschaft der Feinmechanik und Elektrotechnik(BGFE), 24 S.

80

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) Regeln für Sicherheit und Gesundheitsschutz bei Turm- und

Schornsteinbauarbeiten, Köln: Berufsgenossenschaften derBauwirtschaft, Juli 1997, 40 S.

Seilklettertechnik im Gartenbau, Kassel: Gartenbau-Berufs-genossenschaft Technische Abteilung, November 2002,28 p.

Sicherheit im Obstbau, Kassel: Gartenbau-Berufsgenossen-schaft, Technische Abteilung, November 2000, 31 S.

Gerhard Stehfest, Leitern sicher benutzen, BGI 521, Köln:Vereinigung der Metall-Berufsgenossenschaften, Ausgabe2003, 32 S.

Stop dem Absturz, Frankfurt am Main: Berufsgenossen-schaft der Bauwirtschaft, 4 S.

TIPPS — Arbeiten an Fahrleitungsanlagen (Fernbahn),Deutschland: Berufsgenossenschaft der Feinmechanik undElektrotechnik (BGFE), November 1999, 12 S.

TIPPS — Benutzen von Leitern, Deutschland: Berufsgenos-senschaft der Feinmechanik und Elektrotechnik (BGFE), 8 S.

Untersuchung von Absturzunfällen bei Hochbauarbeitenund Empfehlung von Maßnahmen zu deren Verhütung, T.Schuler, K.-D. Röbenack, R. Steinmetzger, Berlin: Bundes-anstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA), 2001,120 S. ISBN 3-89701-696-6 ISSN 1433-2086

UUPs!: Information zur Sicherheit am Bau, Frankfurt amMain: Arbeitsgemeinschaft der Bau-Berufsgenossenschaf-ten, 2002, 4 S.

Waldarbeit: Aktuelles zu Sicherheit und Gesundheit, Kas-sel: Bundesvorstand der landwirtschaftlichen Berufsgenos-senschaften (BLB), Stand: November 1999, 67 S.

EIRE (IRLANDIA)

Code of practice for access and working scaffolds: Safescaffolding/Health and Safety Authority (HSA), Dublin:HSA, 1 June 1999 – 52 pp.

Code of practice for access and working scaffolds: Safescaffolding/Health and Safety Authority (HSA), Dublin:Stationery office, 1999 – 52 pp.ISBN 0-7076-6770-4

General Access Scaffolds, Construction Summary SheetC.S.S.1/National Irish Safety Organisation (NISO),Dublin: NISO – 2 pp.

Guidance on steps which should be taken by theresponsible person to ensure the safe use of fall arrestprotection equipment/Health and Safety Authority (HSA),Dublin: HAS, February 2002 – 9 pp.

Safe Housekeeping/National Irish Safety Organisation(NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

Safe Use of Ladders/National Irish Safety Organisation(NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

Safety in Excavations/National Irish Safety Organisation(NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

Safety in Roofwork/National Irish Safety Organisation(NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

The absolutely Essential Health and Safety Toolkit (for thesmaller construction contractor)/Health and SafetyAuthority (HSA), Construction Industry Federation (CIF),Dublin: HSA – 26 pp.

The Use of Nets: Information Bulletin 003-01/Health andSafety Authority (HSA), Dublin: HAS – 1 pp.

Tower Scaffolds/National Irish Safety Organisation(NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

Unguarded Openings & Edges/ National Irish SafetyOrganisation (NISO), Dublin: NISO – 2 pp.

Working at Heights Construction Regulations 2001:Safety, Health and Welfare at Work (Construction)Regulations 2001 (SI 481 of 2001)/Minister forEnterprise, Trade & Employment, Dublin – 20 pp.ISBN 0-7076-1011-7

Working at Heights/Construction Industry Federation(CIF), Dublin: 1997 – 13 pp.

EESTI (ESTONIA)

(Brak danych)

Eλλαδα (GRECJA)

Τεχνικά έργα: Βασικοί κίνδυνοι και μέτραπρόληψης/Aντώνης Tαργουτζίδης, Nικόλαος Βαγιόκας —Ελλάδα: Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας τηςΕργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ), 2004, 14 σ ISBN 960-7678-49-4

Ασφάλεια στα εργοτάξια/Maria S. Dosi Siva — Ελλάδα:Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας(ΕΛΙΝΥΑΕ) (Co-funding with Bilbao Agency), 2004, 112 σISBN 960-7678-48-6

Ό,τι πρέπει να ξέρετε για τις πτώσεις-ολισθήσεις/ΤομέαςΑσφάλειας Εργασίας/ΔΕΚΠ — ΔΕΗ — Ελλάδα: ΤομέαςΑσφάλειας Εργασίας/ΔΕΚΠ — ΔΕΗ, 1997, 15 σ

Από πτώσεις/Κλιμάκιο Υγιεινής και ΑσφάλειαςΕργασίας/Τ.ΥΠ.ΠΟ. — ΔΕΗ — Ελλάδα: Κλιμάκιο Υγιεινής καιΑσφάλειας Εργασίας/Τ.ΥΠ.ΠΟ. — ΔΕΗ — 19 σ

Προστασία από πτώσεις/Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕΑΔΕΔY(INE) — Ελλάδα: Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕΑΔΕΔY (INE), 2000

ESPAÑA (HISZPANIA)

«Caída en altura». Serie Prevención riesgos: Cultura pre-ventiva. Episodio Primero. Sección Sindical de CC.OO.,Fundación para la Prevención de Riesgos Laborales.España

«Guía orientativa para la selección y utilización de EPIcontra caídas de altura: Los EPI y su papel en la preven-ción: ¿Qué debo saber?», Instituto Nacional de Seguridade Higiene en el Trabajo (INSHT). Madrid: INSHT. 11 pp.

«Guía para evitar las caídas de altura» (1a parte). Dipu-tación Provincial de Málaga. Junio de 2003. 4 pp.

Załąc

znik

i

81

«Guía para evitar las caídas de altura» (2a parte). Dipu-tación Provincial de Málaga. Julio de 2003. 4 pp.

«NTP 123: Barandillas». Instituto Nacional de Seguridade Higiene en el Trabajo (INSHT). Madrid: INSHT. 5 pp.

«NTP 124: Redes de seguridad». Instituto Nacional deSeguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT). Madrid:INSHT. 17 pp.

«NTP 202: Sobre el riesgo de caída de personas a distin-to nivel». Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en elTrabajo (INSHT). Madrid: INSHT. 11 pp.

«NTP 207: Plataformas eléctricas para trabajos en altura».Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo(INSHT). Madrid: INSHT. 12 pp.

«NTP 301: Cinturones de seguridad: guías para la elección;uso y mantenimiento». Instituto Nacional de Seguridad eHigiene en el Trabajo (INSHT). Madrid: INSHT. 10 pp.

«NTP 448: Trabajos sobre cubiertas de materiales lige-ros». Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Tra-bajo (INSHT). Madrid: INSHT. 15 pp.

«NTP 95: Escombros y su evacuación desde plantas depisos». Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en elTrabajo (INSHT). Madrid: INSHT. 6 pp.

«Riesgo de caída de altura en la construcción: Engancha-te a la seguridad». Campaña Europea de Inspección deTrabajo. Madrid: Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales,2003. 14 pp. NIPO 291-03-05-2

«Riesgo de caída de altura en la construcción: Guía paraevitarlas». Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales.Madrid: Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales 2003.20 pp. NIPO 201-03-103-6

FRANCE (FRANCJA)

Arrimage des charges sur les véhicules routiers, Institutnational de recherche et de sécurité (INRS), Paris, INRS,1992-2002, 79 p. ISBN 2-7389-0203-0

Banches du génie civil (deuxième partie). Recommanda-tions contre les chutes de personnes à partir de la banche,Fiche de sécurité D3 F 02 87, Organisme professionnel deprévention du bâtiment et des travaux publics (OPPBTP),Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1996, 4 p.

Certificat de qualification professionnelle monteur d‘écha-faudage, Syndicat français de l’échafaudage, du coffrageet de l’étaiement, France, Syndicat français de l’échafau-dage, du coffrage et de l’étaiement, 2001, 13 p.

Conception des centres de tri des déchets, Déchets ména-gers et assimilés issus de la collecte sélective, Institut nationalde recherche et de sécurité (INRS), Paris, INRS, 2003, 54 p. ISBN 2-7389-1186-2

Conception des lieux de travail, Démarches, méthodes etconnaissances techniques, Institut national de recherche etde sécurité (INRS), Paris, INRS, 2001-2003, 124 p.

Conception des usines d’épuration des eaux résiduaires,Institut national de recherche et de sécurité (INRS), Paris,INRS, 2002, 58 p. ISBN 2-7389-1095-5

Couvreur, Guide de sécurité: artisans et petites entreprises,Organisme professionnel de prévention du bâtiment et destravaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP,1993, 51 p. ISBN 2-7354-0214-2

Descriptif pour lot échafaudage de pied à l’attention desprescripteurs, Caisse régionale d’assurance maladie(CRAM), Alsace-Moselle, Strasbourg, CRAM, Alsace-Moselle, 4 p.

Développement et promotion des métiers sur cordes, Réfé-rentiel certificat de qualification professionnelle, SFETHSCAPHCO, CFDT, Paris, SEFTH SCAPHCO, CFDT, janvier2003, 37 p.

Échafaudages et appareils élévateurs pour travaux enfaçade, Guide pratique, Organisme professionnel de pré-vention du bâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Bou-logne-Billancourt, OPPBTP, 1999, 56 p. ISBN 2-7354-0318-1

Entrepôts magasins et parcs de stockage, Organisation etexploitation, Caisse nationale d’assurance maladie(CNAM), Paris, Institut national de recherche et de sécurité(INRS), 1988, 4 p.ISSN 0373-1944

EPI contre les chutes de hauteur – Systèmes d’arrêt deschutes, Fiche de sécurité A2 F 06 99, Organisme profes-sionnel de prévention du bâtiment et des travaux publics(OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 2001, 4 p.

Équipements des échafaudeurs, Document technique DT14-1994, Caisse régionale d’assurance maladie (CRAM)du Sud-Est, Marseille, CRAM Sud-Est, 1994, 1 p.

Filets montés sur consoles, Caisse nationale d’assurancemaladie (CNAM), Paris, Institut national de recherche et desécurité (INRS), 1987, 3 p.

Guide de sécurité destiné aux nouveaux arrivants, Grosœuvre, Organisme professionnel de prévention du bâti-ment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, 1997, 64 p. ISBN 2-7354-0290-8

Guide de sécurité destiné aux nouveaux arrivants, Travauxd’étanchéité, Organisme professionnel de prévention dubâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, deuxième trimestre 1999, 40 p. ISBN 2-7354-0259-2

Guide de sécurité destiné aux nouveaux arrivants, Char-pentiers couvreurs, Organisme professionnel de préventiondu bâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Bil-lancourt, OPPBTP, 2001, 60 p. ISBN 2-7354-0333-5

Guide de sécurité destiné aux personnels des entreprisesde gros œuvre, Organisme professionnel de prévention dubâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, 2003, 65 p. ISBN 2-7354-0345-9

La protection individuelle contre les chutes, Cahier descomités de prévention du BTP, n° 5/96, Organisme pro-fessionnel de prévention du bâtiment et des travaux publics(OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1997, 9 p.

La sécurité du monteur dans les chantiers de réseaux ettélécommunication, Lignes aériennes, canalisations souter-

82

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) raines, téléphonie mobile, Organisme professionnel de

prévention du bâtiment et des travaux publics(OPPBTP),Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1999, 80 p.ISBN 2-7354-0324-6

Les interventions en toiture, Pratique, Caisse régionale d’as-surance maladie (CRAM) d’Aquitaine, Bordeaux, CRAMAquitaine, janvier 2000, 2 p.Lignes de vie, systèmes d’arrêt de chute, dispositifs d’an-crage, et autres systèmes d’assurage à demeure pour lesprotections individuelles contre les chutes de hauteur,Caisse régionale d’assurance maladie (CRAM) d’Aqui-taine, Bordeaux, CRAM Aquitaine, 2000, 6 p.Livret sécurité couverture, plomberie, chauffage, Guidepratique, Organisme professionnel de prévention du bâti-ment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, 1999, 40 p. ISBN 2-7354-0316-5Livret sécurité couverture, plomberie, chauffage, La sécuritédes hommes, première richesse de l’entreprise, Organismeprofessionnel de prévention du bâtiment et des travauxpublics (OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1999,40 p. ISBN 2-7354-0316-5Maisons individuelles (Gros œuvre), Protection contre leschutes, Vidéo, Organisme professionnel de prévention dubâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, 2003Mémo-pratique, Travaux d’étanchéité des toitures-terrasses– Gardes-corps périphériques, Organisme professionnelde prévention du bâtiment et des travaux publics (OPPBTP),Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1998, 2 p.Méthodes et sûreté des travaux acrobatiques, Analyse desrisques, Institut national de recherche et de sécurité (INRS),Paris, INRS, 1996, 10 p. ISBN 2-7389-0520-X ISSN 0007-9952Montage-levage des constructions métalliques, Caissenationale d’assurance maladie (CNAM), Paris, MauryMalesherbes - INRS, 1987, 2 p.ISSN 0373-1944Plates-formes de travail pour travaux de faible hauteur,Fiche pratique de sécurité ED 75, Institut national derecherche et de sécurité (INRS), Paris, Maury Malesherbes,INRS, juin 1998, 4 p. ISSN 0373-1944

Plates-formes élévatrices mobiles du personnel, Institutnational de recherche et de sécurité (INRS), Paris, INRS,2000-mai 2003, 60 p. ISBN 2-7389-0359-2

Pose de charpente, Guide pratique, Organisme profes-sionnel de prévention du bâtiment et des travaux publics(OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1996, 32 p.ISBN 2-7354-0263-0

Prévention des risques lors de l’installation et de la main-tenance d’antennes pour téléphones mobiles, Note tech-nique CRAMIF n° 19, Caisse régionale d’assurance mala-die d’Île de France (CRAMIF), Paris, CRAMIF, 2003, 18 p.

Protections collectives contre les chutes de hauteur, Manuelpratique de prévention n° 16, Organisme professionnel deprévention du bâtiment et des travaux publics (OPPBTP),Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1999, 15 p. ISBN 2-7354-0269-X

Protections collectives pour empêcher les chutes de hauteurdans le bâtiment et les travaux publics, Fiche de sécuritéB1 F 01 01, Organisme professionnel de prévention dubâtiment et des travaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billan-court, OPPBTP, juin 2001, 4 p.

Protections contre les chutes depuis les escaliers et lespaliers pendant les travaux, Mémo pratique B1 M 10 97,Organisme professionnel de prévention du bâtiment et destravaux publics (OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP,1997, 2 p.

Travaux de couverture en matériaux fragiles, Protectioncontre les chutes, Fiche de sécurité F1 F 02 96, Organismeprofessionnel de prévention du bâtiment et des travauxpublics (OPPBTP), Boulogne-Billancourt, OPPBTP, 1996, 7 p.

Travaux et interventions sur toitures - Prévention des risquesde chute de hauteur, Recommandations CRAMIF n° 20,Caisse régionale d’assurance maladie d’Île-de-France(CRAMIF), Paris, CRAMIF, 2002, 16 p.

Aide-mémoire BPT, Prévention des accidents du travail etdes maladies professionnelles dans le bâtiment et les tra-vaux public,s ED 790, Institut national de recherche et desécurité (INRS), Paris, INRS, mars 2004, 131 p.ISBN 2-7389-1202-8

Maintenance et prévention des risques professionnels dansles projets de bâtiment, ED 829, Institut national derecherche et de sécurité (INRS), Paris, INRS, avril 2004,54 p.ISBN 2-7389-1205-2

Nacelles élévatrices de personnel, tudes des schémas decommande n° 171, ND 2079, Institut national derecherche et de sécurité (INRS), Paris, INRS, deuxième tri-mestre 1998.ISBN 2-7389-0736-9 ISSN 0007-9952

ITALIA (WŁOCHY)

Linea guida per la scelta, l’uso e la manutenzione dellescale portatili, D.LGS. 8 luglio 2003, n. 235. Attuazionedella direttiva 2001/45/CE relativa al requisiti minimi disicurezza e di salute per l’uso delle attrezzature di lavoroda parte dei lavoratori, ministero del Lavoro e delle politi-che Sociali, ministero della Salute, ISPELS, Roma: ministerodel Lavoro e delle politiche sociali, ministero della Salute,ISPELS, settembre 2004, 70 pagg. ISBN 88-89415-02-9

Linea guida per la scelta, l’uso e la manutenzione di dispo-sitivi di protezione individuale contro le cadute dall’alto:sistemi di arresto caduta, ministero del Lavoro e delle poli-tiche sociali, ministero della Salute, ISPELS, Roma: ministe-ro del Lavoro e delle politiche sociali, ministero della Salu-te, ISPELS, settembre 2004, 78 pagg. ISBN 88-89415-03-7

Linea guida per l’esecuzione di lavori temporanei in quotacon l’impiego di sistemi di accesso e posizionamentomediante funi, D.LGS. 8 luglio 2003, n. 235, Attuazionedella direttiva 2001/45/CE relativa al requisiti minimi disicurezza e di salute per l’uso delle attrezzature di lavoroda parte dei lavoratori, ministero del Lavoro e delle politi-che sociali, ministero della Salute, ISPELS, Roma: ministerodel Lavoro e delle politiche sociali, ministero della Salute,ISPELS, settembre 2003, 55 pagg.

Linea guida per l’esecuzione di lavori temporanei in quotacon l’impiego di sistemi di accesso e posizionamento

Załąc

znik

i

83

mediante ponteggi metallici fissi di facciata, montaggio,smontaggio, trasformazione ponteggi, ministero del Lavoroe delle politiche sociali, ISPELS, Roma: ministero del Lavoroe delle politiche sociali, ISPELS, ottobre 2004, 83 pagg. ISBN 88-89415-04-5

Linee guida sulla valutazione dei rischi nei cantieri tempo-ranei e mobili nei quali è previsto l’utilizzo di elicotteri,Coordinamento tecnico interregionale della prevenzionenei luoghi di lavoro, Roma: Istituto superiore per la pre-venzione e la sicurezza del lavoro (ISPELS), settembre2004, 101 pagg.

Ponteggi metallici fissi: prontuario aggiornato con tutti iriferimenti normativi di settore, tutte le ditte autorizzate allacostruzione dei ponteggi metallici fissi con i relativi mar-chi, tutti gli estremi delle autorizzazioni ministeriali rila-sciate dall’emanazione del D.P.R. n. 164/56 MicheleCandreva, Roma: EPC LIBRI, settembre 2004, 237 pagg. ISBN 88-8184-342-0

LATVIJA (ŁOTWA)

(Brak danych)

LIETUVA (LITWA)

(Brak danych)

LUXEMBOURG (LUKSEMBURG)

Conseils de sécurité, Bâtiment et travaux publics, Associationd’assurance contre les accidents, Luxembourg, Associationd’assurance contre les accidents, janvier 1993, 68 p.

Prescription de prévention des accidents, Édition complète,Association d’assurance contre les accidents, Luxembourg,Association d’assurance contre les accidents, 2000,391 p.

MAGYARORSZAG (WĘGRY)

(Brak danych)

MALTA

(Brak danych)

NEDERLAND (NIDERLANDY)

Hoog en droog – Werken op hoogte: ARBO WIJZER25/FNV BOUW Woerden, FNV BOUW, 2002, 17 blz.

Leidraad ,,Veilig werken op hoogte: keuze van het juistearbeidsmiddel“, Overwegingen bij het beperken van deladder als werkplek. Verbond van Nederlandse Onderne-mingen – Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (Ver-eniging VNO-NCW), Den Haag, VNO-NCW, 01/2003,17 blz.

ÖSTERREICH (AUSTRIA)

Arbeiten auf Bäumen, M 520 Sicherheit kompakt, Allge-meine Unfallversicherungsanstalt (AUVA), Wien: AUVA,12 S.

Arbeiten auf Dächern, M 222 Sicherheit kompakt, Allge-meine Unfallversicherungsanstalt (AUVA), Wien: AUVA,19 S.

Arbeits- und Schützgeüste, M 262 Sicherheit kompakt,Allgemeine Unfallversicherungsanstalt (AUVA), Wien:AUVA, 27 S.

Bockgerüste, M 264 Sicherheit kompakt, AllgemeineUnfallversicherungsanstalt (AUVA), Wien: AUVA, 8 S.

Seile und Gurte gegen Absturz, M 750 Sicherheit kom-pakt, Allgemeine Unfallversicherungsanstalt (AUVA), Wien:AUVA, 23 S.

POLSKA

(Brak danych)

PORTUGAL (PORTUGALIA)

Construção Civil, Manual de Segurança no Estaleiro,Associação de Empresas de Construção e Obras Públicas(AECOPS), Instituto de Desenvolvimento e Inspecção dasCondições de Trabalho (IDICT), Luís Fontes Machado, Lis-boa, 1996.

O Risco — Segurança e Saúde na Construção Civil eObras Públicas (CDROM), Instituto de Soldadura e Quali-dade (ISQ), Associação de Empresas de Construção eObras Públicas (AECOPS), Associação Portuguesa daIndústria de Refrigeração e Ar Condicionado (APIRAC), Lis-boa, 2004.

Manual de Segurança, Construção, Conservação e Res-tauro de Edifícios, Edições Sílabo, Abel Pinto, Lisboa,2004.

SLOVENIJA (SŁOWENIA)

(Brak danych)

SLOVENSKÁ REPUBLIKA (SŁOWACJA)

(Brak danych)

SUOMI (FINLANDIA)

Kaatuessaan vaaraa aiheuttavat rakenteet, Petteri Kaski,Kimmo Virolainen, Tapio Leino & Lasse Mörönen, ValtionTeknillinen Tutkimuskeskus (VTT), 1998, 52 s. ISBN 951-38-5407-8 ISSN 1235-0605

Putoamis vaaratekijöiden poistaminen rakennushankkeentoteutuksessa, Margus Tint, Jorma Lappalainen & SimoSauni, Tapaturmavakuutuslaitosten liitto (VAKES), Sosiaali-ja terveysministeriö/työsuojeluosasto, RakennusteollisuusRT ry, 2003, 17 s.

Rakennushankkeen turvallisuusjohtaminen: Korkea raken-nuskohde, Jari Lehtinen, Tampere: VTT Rakennustekniikka,Syyskuu 2000, 93 s.ISBN 951-38-5695-X ISBN 951-38-5696-8 (pdf) ISSN 1235-0605 ISSN 1455-0865 (pdf)

Rakentamisen putoamistapaturmat - turvallisuuskulttuuri jaturvallisuustilanne, Margus Tint, Jorma Lappalainen, KalleKoivula & Pertti Palukka, Tampere, Tampereen teknillinenyliopisto, 2003, 98 s. ISBN 952-15-1074-9 ISSN 1459-5281

84

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) SVERIGE (SZWECJA)

Byggnadsställningar: Hantering, användning, föreskrifter ochråd, Byggförlaget, Stockholm: Byggförlaget, 1993, 80 s. ISBN 91-7988-057-6

Byggnadsställningar, Arbetsmiljöverket Publikationsser-vice, Solna: Arbetsmiljöverket Publikationsservice, 2003, 2s.

Fallskyddshandboken: Metoder, utrustning och råd, Per-Olof Axlsson, Rolf Löfström, Stockholm: Byggförlaget,1997, 79 s. ISBN 91-7988-115-7

Rätt ställning: Byggnadsställning vid plåtslageriarbete påtak, Plåtslageribranschens Centrala Arbetsmiljökomitté,Sverige: Plåtslageriernas Riksförbund, Januari 2002, 9 s.

Säkrare bygg och anläggningsarbete, Arbetsmiljöverket,Solna: Arbetsmiljöverket Publikationsservice, 2003, 16 s.

Skyddsnätshandboken, Per-Olof Axlsson, Christer Eneroth,Lars-Erik Hallgren, Stockholm: Byggförlaget, 2001, 95 s.ISBN 91-7988-161-0

Stegar, Arbetsmiljöverket Publikationsservice, Solna:Arbetsmiljöverket Publikationsservice, 2002, 2 s.

UNITED KINGDOM (ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO)

FASET (Fall Arrest Safety Equipment Training): Scheme forthe Certification of Competence Safety Net Riggers,Construction Industry Training Board (CITB), Norfolk: CITB,2000, 12 pp.

First Aid at work: Your questions answered, Health &Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books, April 2002, 8 pp.

Five steps to risk assessment, Health & Safety Executive(HSE), Suffolk: HSE Books, July 2003, 11 pp.

General Access Scaffolds and ladders: Constructioninformation sheet No 49, Health & Safety Executive (HSE),Suffolk: HSE Books, February 2003, 2 pp.

Health & Safety in Roofwork, Health & Safety Executive(HSE), Norwich: HSE Books, 1998, 90 pp.ISBN 0-7176-1425-5

Height Safe: Absolutely essential health and safetyinformation for people who work at height, Health &Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books, June 2003, 39pp.

Inspecting fall arrest equipment made from webbing orrope, Health & Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books,February 2003, 17 pp. ISBN 0-7176-2552-4

Preventing falls from fragile roofs in agriculture: Agricultureinformation sheet No 32/ Health & Safety Executive(HSE),Suffolk, HSE Books, May 2002, 3 pp.

Preventing falls from height in the food and drinkindustries: Food Information Sheet No 30/ Health & SafetyExecutive (HSE), Suffolk: HSE Books, July 2001, 4 pp.

Proposals for work at height regulations: Consultativedocument, Health and Safety Commission, Suffolk: HSEBooks, 2003, 166 pp.

Recidivist risk takers who work at height: Research report201/ Health & Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books,2004, 195 pp. ISBN 0-7176-2815-9

Safe erection, use and dismantling of falsework:Construction information sheet No 56/Health & SafetyExecutive (HSE), Suffolk: HSE Books, June 2003, 3 pp.

Safe Start (GE 707): Safety Handbook, An Introduction toHealth and Safety on Construction Sites, ConstructionIndustry Training Board (CITB), Norfolk: CITB, August1996, 102 pp.

Safe working on glasshouse roofs: Agriculture informationsheet No 12,Health & Safety Executive (HSE), Suffolk: HSEBooks, May 2002, 2 pp.

Safety in window cleaning using portable ladders: HSEinformation sheet MISC613, Health & Safety Executive(HSE), Suffolk: HSE Books, September 2003, 6 pp.

Safety in window cleaning using rope access techniques:HSE information sheet MISC612, Health & SafetyExecutive (HSE), Suffolk: HSE Books, September 2003, 6 pp.

The Absolutely Essential Health and Safety Toolkit (for thesmaller construction contractor), Health & Safety Executive(HSE), Suffolk: HSE Books, August 2002, 27 pp.ISBN 0-7176-2103-0

The High 5: Five ways to reduce risk on site, Health &Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books, September2003, 2 pp.

Why fall for it? Preventing falls in agriculture, Health &Safety Executive (HSE), Suffolk: HSE Books, november2002, 15 pp.

Working on roofs, Health & Safety Executive (HSE),Suffolk: HSE Books, June 2002, 7 pp.

Załąc

znik

i

85

IV. PRZEPISY PAŃSTW CZŁONKOWSKICHUE TRANSPONUJĄCE DYREKTYWĘ2001/45/WE (na dzień 28 września 2006 r.)

BELGIQUE / BELGIË (BELGIA)

Arrêté royal relatif à l’utilisation des équipements de travailpour des travaux temporaires en hauteur.Moniteur Belge du 15.9.2005

ČESKÁ REPUBLIKA (REPUBLIKA CZESKA)

Nařízení vlády č. 173/1997 Sb., kterým se stanoví vybranévýrobky k posuzování shody. Sbírka zákonů ČR ze dne 4.8.1997

Nařízení vlády č. 329/2002 Sb., kterým se mění nařízenívlády č. 173/1997 Sb., kterým se stanoví vybrané výrobky kposuzování shody, ve znění pozdějších předpisů.Sbírka zákonů ČR ze dne 19.7.2002

Nařízení vlády č. 378/2001 Sb., kterým se stanoví bližšípožadavky na bezpečný provoz a používání strojů, tech-nických zařízení, přístrojů a nářadí. Sbírka zákonů ČR ze dne 6.11.2001

Vyhláška českého úřadu bezpečnosti práce a českého báňs-kého úřadu č. 324/1990 Sb., o bezpečnosti práce a tech-nických zařízení při stavebních pracích. Sbírka zákonů ČR ze dne 10.8.1990

Vyhláška českého úřadu bezpečnosti práce, kterou se sta-noví základní požadavky k zajištění bezpečnosti práce atechnických zařízení. Sbírka zákonů ČR ze dne 6.5.1982

Zákon č. 155/2000 Sb., kterým se mění zákon č. 65/1965Sb., zákoník práce, ve znění pozdějších předpisů, a některédalší zákony.Sbírka zákonů ČR ze dne 21.6.2000

Zákon č. 65/1965 Sb., zákoník práce.Sbírka zákonů ČR ze dne 30.6.1965

Nařízení vlády č. 362/2005 Sb., o bližších požadavcích nabezpečnos a ochranu zdraví při práci na pracovištích snebezpečím pádu z výšky nebo do hloubky.Sbírka zákonů ČR ze dne 19.9.2005

ΚΥΠΡΟΣ (Cypr)

Οι περί ελαχίστων προδιαγραφών ασφάλειας και υγείας(χρησιμοποίηση κατά την εργασία εξοπλισμού εργα σίας)(τροποποιητικοί) κανονισμοί του 2004. Κ.Δ.Π. 497/2004

Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας της 30ήςΑπριλίου 2004

DANMARK (DANIA)Bekendtgørelse nr. 727 af 29. juni 2004 om ændring afbekendtgørelse om anvendelsen af tekniske hjælpemidler.Lovtidende A af 13.7.2003

Meddelelser fra Søfartsstyrelsen A af 1. juli 2004 omarbejdsmiljø i skibe. Bekendtgørelse af 19.7.2004

DEUTSCHLAND (NIEMCY)

Verordnung zur Rechtsvereinfachung im Bereich der Sicher-heit und des Gesundheitsschutzes bei der Bereitstellung vonArbeitsmitteln und deren Benutzung bei der Arbeit, derSicherheit beim Betrieb überwachungsbedürftiger Anlagenund der Organisation des betrieblichen Arbeitsschutzes.Bundesgesetzblatt Teil 1 (BGB 1), 2.10.2002

EIRE (IRLANDIA)

Safety, Health and Welfare at Work (Work at Height)Regulations 2006.Iris Oifigiúl of 30.06.2006

EESTI (ESTONIA)

Töövahendi kasutamise töötervishoiu ja tööohutusenõuded.Elektrooniline Riigi Teataja, 29.12.2003

Eλλαδα (GRECJA)

Τροποποίηση του Π.Δ. 395/1994.Eφημερίδα της Kυβερνήσεως (ΦEK) (Tεύχος A) της 5ηςΙουλίου 2004

ESPAÑA (HISZPANIA)

Real Decreto 2177/2004, de 12 de noviembre, por elque se modifica el Real Decreto 1215/1997, de 18 dejulio, por el que se establecen las disposiciones mínimasde seguridad y salud para la utilización por los trabaja-dores de los equipos de trabajo, en materia de trabajostemporales en altura. Boletín Oficial del Estado (BOE) n° 274 del 13 de noviem-bre de 2004, p. 37486

FRANCE (FRANCJA)

Décret n° 2004-924 du 1er septembre 2004 relatif à l’utili-sation des équipements de travail mis à disposition pourdes travaux temporaires en hauteur et modifiant le code dutravail (deuxième partie: décrets en Conseil d’État) et ledécret n° 65-48 du 8 janvier 1965.Journal officiel de la République française (JORF) du3.9.2004, p.15636

Arrêté du 21.12.2004 relatif aux vérifications des écha-faudages et modifiant l’annexe de l’arrêté du 22.12.2000relatif aux conditions et modalités d’agrément des orga-nismes pour la vérification de conformité des équipementsde travail.Journal officiel de la République française (JORF) du31.12.2004, p. 1

Arrêté du 4.8.2005 relatif à la prévention des risques dechutes liés aux travaux réalisés dans les arbres au moyende cordes.Journal officiel de la République française (JORF) du30.8.2005, p. 1

86

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) ITALIA (WŁOCHY)

Decreto legislativo 8 luglio 2003, n. 235 - Attuazione delladirettiva 2001/45/CE relativa ai requisiti minimi di sicu-rezza e di salute per l’uso delle attrezzature d lavoro daparte dei lavoratori GURI.Gazzetta ufficiale della Repubblica Italiana, Serie genera-le n. 198, del 27.8.2003, del 27.08.2003, pag. 5.

LATVIJA (ŁOTWA)

Ministru kabineta noteikumi nr. 526 “Darba aizsardzībasprasības, lietojot darba aprīkojumu un strādājot augstumā”Latvijas Vstnesis 12/12/2002, Nr. 526

LIETUVA (LITWA)

Lietuvos Respublikos socialins apsaugos ir darboministro įsakymas Nr. 108 „Dl Lietuvos Respublikossocialins apsaugos ir darbo ministro 1999 m.gruodžio 22 d. įsakymo Nr. 102 „Dl darbo įrengininaudojimo bendruju nuostatu patvirtinimo pakeitimo”Valstybs žinios, 2002 09 13, Nr. 90Lietuvos Respublikos socialins apsaugos ir darboministrs įsakymas Nr. 102 „Dl darbo įrengini naudo-jimo bendruju nuostatu patvirtinimo”Valstybs žinios, 2000 01 12, Nr. 3

LUXEMBOURG (LUKSEMBURG)

Règlement grand-ducal du 12 mars 2004 modifiant lerèglement grand-ducal modifié du 4 novembre 1994concernant les prescriptions minimales de sécurité et desanté pour l’utilisation par les travailleurs au travail d’équi-pements de travail tel que modifié par le règlement grand-ducal du 17 août 1997. Mémorial luxembourgeois A du 25.3.2004, n°40, p. 619

MAGYARORSZAG (WĘGRY)

10/2002. (XII. 23.) FMM rendelet a munkaeszközök éshasználatuk biztonsági és egészségügyi követelményeinekminimális szintjéröl szóló 8/1998. (III. 31.) MüM rendeletmódosításáról Magyar Közlöny, 2002/12/23, 161. sz., 9430 o.

4/2002. (II. 20.) SzCsM-EüM együttes rendelet az építésimunkahelyeken és az építési folyamatok során megvalósí-tandó minimális munkavédelmi követelményekrölMagyar Közlöny, 2002/02/20, 24. sz., 1381 o.

8/1998. (III. 31.) MüM rendelet a munkaeszközök éshasználatuk biztonsági és egészségügyi követelményeinekminimális szintjérölMagyar Közlöny, 1998/03/31, 27. sz., 2371 o.

1993. évi XCIII. tv. a munkavédelemrölMagyar Közlöny, 1993/11/03, 160. sz., 9942 o.

A foglalkoztatáspolitikai és munkaügyi miniszter14/2004. (IV. 19.) FMM rendelete a munkaeszközök éshasználatuk biztonsági és egészségügyi követelményeinekminimális szintjérölMagyar Közlöny, 2004/04/19, 49. sz., 4396 o.

MALTA

Occupational health & safety authority Act (CAP 424) WorkEquipment (Minimum Safety & Health Requirements)Regulations, 2004. Malta government gazette of: 14/05/2004, no 17,584,p.04951

NEDERLAND (NIDERLANDY)

Besluit van 8 juni 2004 tot wijziging van het arbeidsom-standighedenbesluit (voorschriften inzake veiligheid engezondheid bij het gebruik door werknemers van arbeids-middelen voor tijdelijke werkzaamheden op de arbeids-plaats op hoogte)Staatsblad nr. 279 van 29.6.2004, blz. 1

ÖSTERREICH (AUSTRIA)

Gesetz vom 2.7.2003 über den Schutz der Bediensteten inden Dienststellen des Landes Tirol, der Gemeinden und derGemeindeverbände (Tiroler Bedienstetenschutzgesetz 2003– TBSG 2003)LGBl. Tirol Nr. 75 vom 2.9.2003, S. 27503

Land- und forstwirtschaftliche Sicherheits- und Gesundheits-schutzverordnungLGBI Nr. 96, vom 13.11.2001, S. 461

Verordnung der Kärntner Landesregierung vom 13.1.2004,Zl 14-SV_3304/29/03 über den Schutz der Dienstnehmerin der Land- und Forstwirtschaft bei der Benutzung vonArbeitsmitteln (K-AM-VO)LGBl. für Kärnten Nr. 4 vom 6.2.2004, S. 9

Verordnung der Salzburger Landesregierung – Schutzvor-schriften bei der Benutzung von Arbeitsmitteln (Arbeitsmittel-Verordnung-AMV) LGBl Salzburg Nr. 45 vom 30.5.2003, S. 199

Verordnung über den Schutz der Dienstnehmer bei derBenutzung von Arbeitsmitteln in der Land- und Forstwirt-schaft (NÖ LWF AM-VO) LGBl. Für NÖ Nr. 9020/12-0 vom 21.11.2003

Verordnung des Bundesministers für soziale Verwaltung vom11. März 1983 über allgemeine Vorschriften zum Schutzdes Lebens, der Gesundheit und der Sittlichkeit der Arbeit-nehmer (Allgemeine Arbeitnehmerschutzverordnung – AAV) Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich (BGBl.) Nr. 218

Verordnung der Salzburger Landesregierung – Schutz vonDienstnehmerinnen und Dienstnehmern vor Gefährdungendurch explosionsfähige Atmosphären Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 46 vom 15.7.2004, S. 11

Landesverfassungsgesetz und Gesetz vom 18. November2004, mit dem die Kärntner Landesverfassung geändertwird und ein Gesetz über die Sicherheit und den Gesund-heitsschutz der in den Dienststellen des Landes, der Gemein-den und Gemeindeverbände beschäftigten Bediensteten(Kärntner Bedienstetenschutzgesetz 2005 – K-BSG) erlassenwird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 7/2005 vom 3.2.2005

Verordnung des Bundesministers für Wirtschaft und Arbeit,mit der die Bauarbeiterschutzverordnung geändert wirdBundesgesetzblatt für die Republik Österreich (BGBl.)

Załąc

znik

i

87

Nr. 17/2005 vom 21.1.2005

NÖ Landarbeitsordnung 1973Landesgesetzblatt (LGBl.) vom 17.2.2005, S. 9020

Verordnung der Steiermärkischen Landesregierung vom17. November 2003 über Vorschriften zum Schutz desLebens, der Gesundheit und der Sittlichkeit der Arbeitneh-merInnen bei der Ausführung von Bauarbeiten in der Land-und Forstwirtschaft (Bauarbeiterschutzverordnung – Bau-VOLuFw) Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 99 vom 23.12.2003

Verordnung der Steiermärkischen Landesregierung vom17. November 2003 über den Schutz der Arbeitnehme-rInnen bei der Benutzung von Arbeitsmitteln in der Land-und Forstwirtschaft (Arbeitsmittelverordnung – AMVOLuFw)Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 98 vom 23.12.2003

Verordnung der Wiener Landesregierung über den Schutzder Dienstnehmer in land- und forstwirtschaftlichen Betrie-ben bei der Benutzung von Arbeitsmitteln (Wiener Arbeits-mittelverordnung in der Land- und Forstwirtschaft – Wr.AM-VO Land- und Forstwirtschaft)Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 16 vom 1.4.2005

Verordnung der Oö. Landesregierung, mit der die Oö.Arbeitsmittelverordnung (Oö. AmV), die Oö. Landes-Bau-arbeiterschutzverordnung (Oö. LBauV) und die Oö.Gesundheitsüberwachungsverordnung (Oö. GÜV) geän-dert werden (Oö. Landesbedienstetenschutz-Anpassungs-verordnung 2004) Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 18 vom 31.3.2005

Verordnung der Steiermärkischen Landesregierung vom18. April 2005, mit der die Verordnung über die Durch-führung des Bedienstetenschutzes im Bereich der Dienst-stellen des Landes geändert wird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 34 vom 29.4.2005

Oberösterreichisches Dienstrechtsänderungsgesetz 2005Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 49 vom 6.5.2005

Oö. Gemeinde-Dienstrechtsänderungsgesetz 2005Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 54 vom 27.5.2005

Verordnung der Wiener Landesregierung, mit der die Ver-ordnung der Wiener Landesregierung über den Schutz derin Dienststellen der Gemeinde Wien beschäftigten Bedien-steten bei der Benutzung von Arbeitsmitteln geändert wirdLandesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 28 vom 13.6.2005

Landes- und Gemeindebediensteten-Schutzgesetz (Vorarl-berg) Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 14 vom 8.4.1999

Land- und Forstarbeitsgesetz, Änderung (Vorarlberg)Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 26 vom 26.6.2000

Verordnung der Landesregierung über den Schutz der Lan-des- und Gemeindebediensteten (Landes-Arbeitsmittelver-ordnung) (Vorarlberg)Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 21 vom 16.6.2005

Verordnung der Agrarbezirksbehörde über den Schutz derland- und forstwirtschaftlichen Dienstnehmer bei der Benut-zung von Arbeitsmitteln (Vorarlberg)Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 24 vom 18.6.2005

Verordnung, mit der die Land- und forstwirtschaftlicheSicherheits- und Gesundheitsschutz-Verordnung geändertwird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 62 vom 15.8.2005

Gesetz, mit dem die Landarbeitsordnung 2000 geändertwird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 61 vom 11.5.2005

Gesetz der Steiermärkischen Landesregierung vom 5. Juli2005, mit dem die Steiermärkische Landarbeitsordnung2001 (STLAO 2001) geändert wird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 102 vom 18.10.2005

Gesetz vom 14. Dezember 2005, mit dem die SalzburgerLandarbeitsordnung 1995 geändert wirdLandesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 21 vom 16.2.2006

Gesetz, mit dem die Wiener Landarbeitsordnung 1990geändert wird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 11 vom 14.2.2006

Verordnung der Steiermärkischen Landesregierung vom30. Jänner 2006, mit der die Verordnung über die Durch-führung des Bedienstetenschutzes im Bereich der Dienst-stellen des Landes geändert wirdLandesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 26 vom 15.2.2006

Gesetz vom 14. Februar 2006, mit dem die Steiermärki-sche Landarbeitsordnung 2001 (STLAO 2001) geändertwird Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 55 vom 14.2.2006

NÖ-Bediensteten-Schutzverordnung 2003 (NÖ BSVO2003) Landesgesetzblatt (LGBl.) Nr. 2015/1-1 vom 22.5.2006

POLSKA

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bez-pieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszynprzez pracowników podczas pracy.Dziennik Ustaw z dnia 18.11.2002

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo-łecznej z dnia 30 września 2003 r. zmieniające rozporządze-nie w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpie-czeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszynprzez pracowników podczas pracy.Dziennik Ustaw z dnia 16.10.2003

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.Dziennik Ustaw z dnia 16.2.1998

PORTUGAL (PORTUGALIA)

Transpõe para a ordem jurídica interna a Directiva n.º 2001/45/CE, do Parlamento Europeu e do Conselho,de 27 de Junho, relativa às prescrições mínimas de segu-rança e de saúde para a utilização pelos trabalhadores deequipamentos de trabalho, e revoga o Decreto-Lei n.º82/99, de 16 de Março Diário da República I, n.º 40 de 25.2.2005

SLOVENIJA (SŁOWENIA)

Pravilnik o varnosti in zdravju pri uporabi delovne opreme.Uradni list RS z dne 17.9.2004, št 101/2004, str.12161–12173.

88

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) Nariadenie vlády Slovenskej republiky č. 159/2001 Z. z. o

minimálnych bezpečnostných a zdravotných požiadavkáchpri používaní pracovných prostriedkov.Zbierka zákonov SR z 1.5.2001 č. 67 s. 1763-1769

Nariadenie vlády Slovenskej republiky č. 470/2003 Z. z., kto-rým sa mení a dopa nariadenie vlády Slovenskej republiky č.159/2001 Zz. o minimálnych bezpečnostných a zdravotnýchpožiadavkách pri používaní pracovných prostriedkov.Zbierka zákonov SR z 27.11.2003 č. 202 s. 3743-3745

Nariadenie vlády Slovenskej republiky č. 392/2006 Z. z. ominimálnych bezpečnostných a zdravotných požadavkáchpri používaní pracovných prostriedkov.Zbierka zákonov SR z 10.6.2006 č. 140

SUOMI (FINLANDIA)

Valtioneuvoston asetus työssä käytettävien koneiden jamuiden työvälineiden hankinnasta, turvallisesta käytöstä jatarkastamisesta annetun valtionneuvoston päätöksen muut-tamisesta, annettu 18.3.2004

Suomen säädöskokoelma, N:o185/2004Valtioneuvoston asetus rakennustyön turvallisuudesta anne-tun valtioneuvoston päätöksen muuttamisesta, annettu19.5.2004Suomen säädöskokoelma N:o 426/2004

SVERIGE (SZWECJA)

(Brak danych)

UNITED KINGDOM (ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO)

The Work at Height Regulations 2005Her Majesty’s Stationery Office (HMSO) S.I. No 735 of 16.3.2005

The Work at Height Regulations (Northern Ireland) 2005Her Majesty’s Stationery Office (HMSO) of 2005 –Statutory Rules of Northern Ireland SR No 279 of 11.7.2005

Factories (work at heights) regulations 2006Gibraltar Gazette No 3530 of 27.4.2006

Załąc

znik

i

89

V. EKSPERCI ZAANGAŻOWANI W PRZYGO-TOWANIE NINIEJSZEGO PRZEWODNIKA

GRUPA ROBOCZA AD HOC „UŻYWANIE SPRZĘTU ROBOCZE-GO STOSOWANEGO PRZY TYMCZASOWEJ PRACY NA WYSO-KOŚCI”Pan André PELEGRIN (Przewodniczący)Fédération générale des entrepreneurs généraux deconstructionRue du Lombard 42B-1000 BrusselsTel. (32-2) 511 65 95 Fax (32-2) 514 18 75 E-mail: [email protected]

Pan Stefano BOYTUTB ITUH Building Bd du Roi Albert II 5, bte 5 B-1210 BrusselsTel. (32-2) 224 05 69 Fax (32-2) 224 05 61 E-mail: [email protected]

Pani Gwyneth DEAKINSHealth and Safety ExecutiveHTPD35th Floor, North WingRose Court, 2 Southwark Bridge Road GB-London SE1 9HS Tel. (44-207) 717 69 95Fax (44-207) 717 66 80 E-mail: [email protected]

Pan Luis FONTES MACHADORua Duque de Palmela, n.° 20 P-1250-098 LisboaTel. +351 213 110 200 Fax +351 213 554 810 E-mail: [email protected]

Pan Manuel FORCAT I BALCELLSANETVA c/ Urgell, 96-98, entresuelo 1.ª E-08011 BarcelonaTel. (34) 93 3 23 69 48 Fax (34) 63 9 72 78 91 E-mail: [email protected]

Pani Véronique FOUILLEROUXFédération française du bâtiment7/9, rue La Pérouse F-75784 Paris Cedex 16 Tel. (33) 140 69 51 85 Fax (33) 140 69 58 06 E-mail: [email protected]

Pan Enrico GIBELLIERICentro Sviluppo Materiali SPA Viale Brin, 218 I-05100 TerniTel. (39) 07 44 48 72 16 Fax (39) 07 44 48 72 60 E-mail: [email protected]

Pan Ian GREENWOODHealth and Safety Executive Rose Court, 2 Southwark Bridge Road GB-London SE1 9HS Tel. (44-207) 717 69 83 Fax (44)E-mail: [email protected]

Pan Jim HEFFERNANHealth and Safety Authority10 Hogan Place Dublin 2 Tel. (353-1) 614 70 64 Fax (353-1) 614 71 53 Email: [email protected]

Pani Regine HOFERTBundesanstalt für Arbeitsschutz und ArbeitsmedizinProschhübelstrabeD-01099 DresdenTel. (49 351) 56 39 54 53 Fax (49 351) 56 39 52 10 Email: [email protected]

Pani Evangelista Tsoulofta KAKOUTALabour Inspection officerDepartment of Labour InspectionMinistry of Labour and Social Insurance of Cyprus CY-1493 NicosiaTel. +357 22 40 56 16 Fax +357 22 66 37 88 Email: [email protected]

Pan Candreva MICHELEMinistero Del LavoroD.G. “Tutela Condizioni Di Lavoro” Div.VIIVia Fornovo, 8I-00192 RomaTel. (39) 63 67 54 0 12 Fax (39) 63 67 54 8 86 Email: [email protected]

Pan Andreas PATAYSwedish Work Environment AuthoritySE-17184 SolnaTel. +46 873 094 01 Fax +46 873 504 85 Email: [email protected]

90

Nie

wią

żący

prz

ewod

nik

dobr

ych

prak

tyk

spra

wie

wdr

ażan

ia d

yrek

tyw

y 20

01/4

5/W

E (P

raca

na

wys

okoś

ci) Pani Raili PERIMÄKI-DIETRICH

TyöympäristöasiantuntijaSAK ry, Hakaniemenranta 1 A, Pl 157FIN-00531 HelsinkiTel. +358 9 77 21 317Fax +358 9 77 21 411Sähköposti: [email protected]

Pan Vicente SANCHEZ JIMENEZFederación de la Construcción y de la Madera deCC.OO. Plaza Cristino Martos, 4E-28015 MadridTel. (34) 91 5 40 92 16 Fax (34) 91 5 48 18 90 E-mail: [email protected]

Pan Achim SIEKIERBundesministerium für Arbeit und SozialesReferat III B 7Rochusstr. 1D-53123 BonnTel. (49 228) 527 55 24 21 Fax (49 228) 527 55 27 45 Email: [email protected]

Pan Eric SLIJMMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Afdeling Werk en omgevingPostbus 93356Nederland 2509 AJ Den HaagTel. +31 70 33 35 489Fax +31 70 33 34 062E-mail: [email protected]

Pan Ulrik SPANNOWBAT-Kartellet Kampmannsgade 4, PO Box 392 DK-1790 CopenhagenTel. (45) 88 92 11 11 Fax (45) 88 92 11 29 E-mail: [email protected]

Pan Michele TRITTOANCE Via Guattani, 16 I-00161 Roma Tel. (39) 06 84 56 73 66FaxE-mail: [email protected]

Pan Matthias VAHLBRUCHBundesministerium für Arbeit und Sozialesc/o Berufsgenossenschaft der BauwirtschaftHildesheimer Str. 309 D-30519 Hannover Tel. (49-511) 98 72 51 5 Fax (49-511) 98 72 54 5 Email: [email protected]

KONSULTANCI

Pani Marie-Amélie BUFFET

Project managerEurogip55, rue de la FédérationF-75015 ParisTel. (33) 1 40 56 30 40 Fax (33) 1 40 56 36 66 E-mail: [email protected]

Pan Philippe BALZEREurogip55, rue de la FédérationF-75015 ParisTel. (33) 140 56 30 40Fax (33) 140 56 36 66 E-mail: [email protected]

KOMISJA EUROPEJSKA

Angel FUENTE MARTIN

DG Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Unit EMPL F/4 “Health, Safety and Hygiene at Work” Euroforum Building Office EUFO 2/2176 L-2920 Luxembourg Tel. (352) 43 01-32739 Fax (352) 43 01-34259 E-mail: [email protected]

Komisja Europejska

Niewiążący przewodnik dobrych praktyk sprawie wdrażania dyrektywy 2001/45/WE (Praca na wysokości)

Luksemburg: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich

2008 — 91 str. — 21 x 29,7 cm

ISBN 978-92-79-06524-8

Jak otrzymać publikacje UE?

Płatne publikacje Urzędu Publikacji są dostępne w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu/).Zestrony tej można złożyć zamówienie na publikacje w dowolnym biurze sprzedaży.

Pełną listę sprzedawców naszych publikacji na całym świecie można uzyskać, wysyłając faks podnumer (352) 2929 42758.

Komisja Europejska

Niewiążący przewodnikdobrych praktyk sprawie wdrażania

dyrektywy 2001/45/WE (Praca na wysokości)

KE

-78-07-305-PL-C

ISBN 978-92-79-06524-8

http://ec.europa.eu/employment_social/index_en.html

Jeśli są Państwo zainteresowani publikacjami Dyrekcji Generalnej ds.

Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans,

są one dostępne do pobrania na stronie:http://ec.europa.eu/employment_social/emplweb/publications/index_en.cfm

Można je także zaprenumerować bezpłatnie przez Internet:http://ec.europa.eu/employment_social/sagapLink/dspSubscribe.do?lang=en

ESmail, elektroniczny biuletyn informacyjny Dyrekcji Generalnej ds.Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans,

można zaprenumerować przez Internet:http://ec.europa.eu/employment_social/emplweb/news/esmail_en.cfm

Niewiążący przewodnik dobrych praktyk sprawie wdrażania ...

Documents

Transcript of Niewiążący przewodnik dobrych praktyk sprawie wdrażania ...