8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
1/259
Anne Rice
Godzina czarownic
The witching hour
Tom 2
Przeoya: Hanna Pustua
Wydanie polskie: 1995
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
2/259
1
Pierwsze cztery czci akt zawierajmateria, ktry Petyr van Abel spisa specjalnie dla
Talamaski, posugujc si acin, a przede wszystkim aciskim szyfrem stosowanym przez
Talamask od czternastego do osiemnastego wieku, by uczyni tre listw i dziennikwniedostpn wcibskim oczom. Wiele fragmentw zostao zapisane rwnie w jzyku
angielskim, bowiem Petyr van Abel, chcc przekaza dialogi oraz pewne myli i uczucia w
sposb bardziej naturalny ni mg na to pozwoli staroytny aciski szyfr, mia zwyczaj
uywa angielskiego, gdy przebywa wrd Francuzw, a francuskiego, gdy znajdowa si
wrd Anglikw.
Niemal cay materia ma form listw, ktra bya w owym czasie i a po dzie dzisiejszy
podstawowformraportw kierowanych do archiww Talamaski.
Zgromadzeniu przewodzi wwczas Stefan Franck. Wikszo zawartych w aktach listwkierowana jest wanie do niego i charakteryzuje si swobodnym, osobistym, niekiedy
zupenie nieoficjalnym tonem. Petyr van Abel nie zapomina jednak nigdy, i jego pisma s
przeznaczone do archiww; starannie wyjania wszelkie szczegy na uytek
niepoinformowanego czytelnika. Dlatego opisywa kanay Amsterdamu, chocia zwraca si
do osoby mieszkajcej nad jednym z nich.
Tumacz niczego nie pomin. Adaptacji oryginalnego materiau dokonano jedynie tam,
gdzie tekst listw i zapisw w dziennikach uleg zniszczeniu i jest nieczytelny lub, gdy sowa
i frazy staroytnego aciskiego szyfru s niejasne dla wspczesnych uczonych
Zgromadzenia czy te, gdy archaiczne angielskie zwroty utrudniyby dzisiejszemu odbiorcy
waciwe zrozumienie znaczenia. Oczywicie, pisownia zostaa unowoczeniona.
Wspczesny czytelnik powinien wzi pod uwag, e jzyk angielski uywany w owym
czasie w kocu siedemnastego wieku mia niemal to samo brzmienie co obecnie. Zwroty i
wyraenia, takie jak cakiem niezy, wydaje mi si czy przypuszczam, byy w
powszechnym uyciu. Nie zostay zatem wprowadzone przez tumacza, lecz znajdujemy je w
oryginalnym tekcie.
Jeeli odniesiemy wraenie, e wiat, ktry opisuje Petyr, jest zaskakujco
egzystencjalny jak na tamt epok, wystarczy ponownie poczyta Szekspira tworzcego
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
3/259
siedemdziesit pi lat wczeniej od naszego autora by uwiadomi sobie, jak gboko
zakorzeniony by w wiadomoci ateizm i egzystencjalizm mylicieli owych czasw i z jak
ironi odnosili si oni do otaczajcej ich rzeczywistoci. To samo mona by powiedzie o
stosunku Petyra van Abla do spraw pci. Wielkie zahamowania dziewitnastego stulecia
sprawiaj, e zapominamy niekiedy, i wieki: siedemnasty i osiemnasty byy o wiele bardziejliberalne w sprawach ciaa.
Wracajc do Szekspira warto powiedzie, e Petyr darzy go szczeglnym uczuciem i z
ogromn przyjemnoci czytywa zarwno jego sztuki jak i sonety. Czsto nazywa go
swoim filozofem.
Pena historia Petyra van Abla, warta opowiedzenia sama dla siebie, zawarta jest w
siedemnastu opatrzonych jego imieniem tomach, w ktrych znajdziemy komplet napisanych
przez niego raportw dotyczcych wszystkich spraw, jakie kiedykolwiek bada.
Przeznaczeniem wszelkich przekazw van Abla od pocztku byo znalezienie si w archiwachTalamaski.
W naszym posiadaniu znajdujsi rwnie dwa powstae w Amsterdamie jego portrety.
Pierwszy, namalowany przez Franza Halsa specjalnie dla Roemera Franza, w owym czasie
gowy Zgromadzenia, przedstawia wysokiego jasnowosego modzieca o nordyckiej urodzie,
z owaln twarz, wydatnym nosem, wysokim czoem i wielkimi przenikliwymi oczyma.
Drugi, pdzla Thomasa de Keysera powstay okoo dwudziestu lat pniej, ukazuje
mczyzn o ciszej budowie i peniejszej, chocia wci charakterystycznie pocigej
twarzy, ze starannie przystrzyonymi wsami, brod i dugimi blond lokami opadajcymi naramiona spod kapelusza z szerokim rondem. Na obu portretach Petyr sprawia wraenie
czowieka bardzo swobodnego i w pewien szczeglny sposb pogodnego, co zreszt jest
charakterystyczne dla wielu wizerunkw mczyzn portretowanych w owym czasie przez
holenderskich malarzy.
Petyr nalea do Talamaski od wczesnego dziecistwa a do swojej mierci, ktra
pooya kres jego czterdziestotrzyletniemu yciu. Zgin podczas wykonywania swoich
obowizkw o czym dowiemy si z ostatniego raportu, jaki van Abel sporzdzi dla
Talamaski.
Wszystkie relacje s zgodne, co do faktu, e Petyr by nie tylko gawdziarzem i
suchaczem z prawdziwego zdarzenia, lecz take urodzonym pisarzem, a oprcz tego
namitnym i impulsywnym czowiekiem. Kocha artystyczny wiat Amsterdamu i chtnie
spdza dugie godziny w pracowniach malarzy. Nigdy jednak nie odrywa si od swoich
bada, a jego komentarze bywaj rozwleke, przesycone szczegami, czasem
nieumiarkowanie emocjonalne. Niektrych czytelnikw mog irytowa. Dla innych zapewne
oka si bezcenne, gdy oprcz barwnych opisw wydarze, ktrych by wiadkiem, autor
przekaza nam rwnie wyrany lad wasnej osobowoci.
Petyr posiada pewn ograniczon zdolno odczytywania myli (sam przyznawa, i
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
4/259
niech i obawa, jak budzi w nim w talent, przeszkodziy mu rozwin go w peni);
potrafi take wprawia w ruch niewielkie przedmioty, zatrzymywa zegary i wykonywa
podobne sztuczki.
Pierwszy kontakt z Talamask Petyr nawiza wtedy, gdy, jako omioletni sierota
wdrowa po ulicach Amsterdamu. Przeczuwajc, e Dom jest schronieniem dla duszpodobnie jak on innych, krci si w pobliu, by w kocu pewnej zimowej nocy zasn na
frontowych schodach, gdzie niechybnie by zamarz, gdyby Roemer Franz nie znalaz go i nie
zabra do rodka. Pniej odkryto, i Petyr otrzyma by staranne wyksztacenie i potrafi
czyta zarwno po acinie jak i po holendersku, a take rozumia jzyk francuski.
Zachowa jedynie mgliste i rozproszone wspomnienia o rodzicach i spdzonych z nimi
najwczeniejszych latach ycia; podj jednak samodzieln prb zbadania swojego
pochodzenia, w wyniku ktrej udao mu si nie tylko ustali tosamo ojca, Jana van Abla,
synnego chirurga z Lejdy, lecz take odnale liczne jego dziea, zawierajce jedne znajwspanialszych medycznych i anatomicznych ilustracji owych czasw.
Petyr czsto powtarza, e Talamasca jest mu matki ojcem. Nikt nigdy nie by bardziej
oddany Zgromadzeniu ni on.
AARON LIGHTNER
Talamasca, Londyn, 1954 rok
* * *
CZAROWNICE MAYFAIR
Cz I / Transkrypcja pierwsza
Z pism Petyra von Abla dla Talamaski
1689 rokWrzesie 1689 roku, Montecleve, Francja
Drogi Stefanie, Nareszcie przybyem do Montecleve, pooonego na samym skraju gr
Cevennes to jest na ich przedgrzu by ujrze to ponure warowne miasteczko o dachach
krytych dachwk i w rzeczy samej przeraajcych bastionach, gotujce si do egzekucjipotnej wiedmy.
Panuje tu teraz wczesna jesie; powietrze w dolinie jest rzekie, cho wci jeszcze czu
w nim tchnienie rdziemnomorskiego aru, a od bram miasta rozpociera si radujcy serce
widok winnic rodzcych miejscowe wino, Blanquette de Limoux.
Jako i dzisiejszego wieczoru wypiem ponad mojzwykmiar, mog zawiadczy, e
istotnie jest ono tak doskonae, jak utrzymujtutejsi nieszczni mieszczanie.
Lecz, wiesz o tym Stefanie, i w sercu moim nie ma mioci do owej okolicy, bowiem
pobliskie gry wci jeszcze rozbrzmiewajechem lamentw mordowanych katarw, ktrychtak wielu spalono tu przed wiekami. Ile stuleci musi upyn, zanim krew ich wsiknie w
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
5/259
ziemi do gboko, by mc o niej zapomnie?
Talamasca bdzie zawsze pamita. My, ktrzy yjemy w wiecie ksig i kruchego
pergaminu, migoccych wiec i mruonych w pmroku oczu, nigdy nie oddalamy si od
przeszoci. Dla nas dzieje si ona teraz. W mojej pamici wci rozbrzmiewaj, usyszane
wczeniej ni sowo Talamasca, opowieci ojca o spalonych na stosach heretykach irozpowszechnianych przeciw nim oszczerstwach. Bowiem wiele owych kamliwych
wydawnictw trafio rwnie i do jego rk.
Jednak jaki to ma zwizek z tragedikomtessy de Montecleve, ktra jutro umrze ma na
stosie wzniesionym przed katedrwitego Michaa? Z kamienia jest to obronne miasto, lecz
nie serca jego mieszkacw, jednako nic nie zdoa zapobiec kani komtessy. Pojmiesz to
zaraz z dalszej czci listu.
Serce moje krwawi, Stefanie. Nie ma dla mnie nadziei, bowiem zawadny mnwizje i
wspomnienia. Historia, ktrci opowiem, zaiste jest zadziwiajca.Doo jednak wszelkich stara, by przedstawi Ci jw zgodzie z biegiem wydarze; jak
zawsze sprbuj i jak zawsze nie zdoam ograniczy si jedynie do tych aspektw owej
smutnej przygody, ktre godne szanotowania.
Pozwl mi wpierw powiedzie, i nie mog zapobiec tej okrutnej egzekucji. Komtess
bowiem uznano nie tylko za zatwardzia i potnwiedm, lecz take oskarono o uycie
trucizny i zamordowanie maonka, a obciajce j wiadectwa s nad wyraz powane, o
czym si przekonasz z dalszych moich sw.
Nie kto inny, lecz wiekra oskarya swoj synow o spkowanie z Szatanem idokonanie morderstwa; dwaj malutcy synkowie nieszczsnej komtessy poparli babk, za
jedyna crka obwinionej, imieniem Charlotte, liczca sobie lat dwadziecia i niezwykle
urodziwa, zbiega wraz ze swym pochodzcym z Martyniki modym maonkiem i z
malekim synkiem do Zachodnich Indii, uchodzc w ten sposb oskarenia o czary.
Lecz w rzeczywistoci nie wszystko jest takie, jakim si moe wydawa. Odsoni ci, co
udao mi si odkry, prosz tylko, by uzbroi si w cierpliwo, albowiem zaczn od samego
pocztku, zagbiwszy si wprzdy w mroki przeszoci. Znajdziesz tu opowie o wielu
rzeczach interesujcych dla Talamaski. Nie ma jednak nadziei, bymy zdoali co uczyni.
Pisz te sowa w udrce, znam bowiem komtess; zdaem tu z podejrzeniem, i mog j
zna, modlc si ibym si myli.
Kiedy ostatni raz pisaem do ciebie, gotowaem si wanie do opuszczenia pastw
niemieckich, znuon miertelnie szalejcymi w nich straszliwymi przeladowaniami i
bolenie wiadom, jak mao jestem w stanie uczyni, by im zapobiec. W Trewirze byem
wiadkiem dwch masowych kani na stosie; okrutne cierpienia zadawali swym ofiarom
duchowni protestanccy, rwnie fanatyczni jak katoliccy i cakowicie z nimi zgodni w wierze,
i Szatan nawiedzi owe strony i odnosi swe zwycistwa wybierajc sobie wrd mieszczan
najbardziej nieprawdopodobnych wsplnikw niekiedy zwyczajnych kpw, chocia w
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
6/259
wikszoci przypadkw po prostu szacowne gospodynie, piekarzy, cieli, ebrakw i owym
podobnych.
Jake zadziwiajca jest wiara pobonych ludzi, i diabe jest tak gupi, by zwodzi
jedynie ubogich i pozbawionych wadzy dlaczego nie choby krla Francji? i w to, e lud
niezdolny jest mu si oprze.Lecz my obaj niejednokrotnie ju rozwaalimy te sprawy.
Udaem si tutaj, stumiwszy w sercu gorc tsknot za Amsterdamem, albowiem
wyjtkowe okolicznoci owego procesu byy szeroko rozpowszechnione i zadziwio mnie
ogromnie, i tym razem zamiast wiejskiej znachorki czy pgwka-jkay, co to zwykle
wymienia jako swoich wsplnikw kogo popadnie, oskarono o czary potnkomtess.
Jednak w tej historii odnajdujemy rwnie wiele typowych elementw, spotykanych
zawsze w podobnych przypadkach, a w ich liczbie obecno cieszcego si wielk
popularnociinkwizytora, ojca Louvier, przechwalajcego si od lat dziesiciu, i spali setkiwiedm i e wytropi czarownice rwnie i w Montecleve, jeeli tylko takowe si znajdujw
tej okolicy. Mamy tu take popularne dzieo o czarach i demonologii, pira wyej
wspominanej osoby, szeroko rozpowszechnione we Francji i chtnie czytywane przez
panalfabetw zagbiajcych si w przydugie opisy demonw z tak fascynacj, jakby to
byy sowa Pisma witego, gdy w rzeczywistoci to gupie spronoci.
Och, i obym nie omieszka wspomnie o rycinach zdobicych owo arcydzieo
przekazywane z rk do rk z tak rewerencj. Powoduj one bowiem wielkie poruszenie,
bdc niezwykle umiejtnie uczynionymi podobiznami diabw plsajcych przy wietleksiyca i starych wiedm fruwajcych na miotach i poerajcych niewinne dziecitka.
Ksiga ta rzucia czar na miasto i nie zaskoczy nikogo w naszym Zgromadzeniu, gdy
powiem, i to wanie stara komtessa sprowadzia j tutaj; oskarycielka swojej synowej,
ktra ze schodw katedry owiadczya wszem i wobec, e gdyby nie ta cenna publikacja, nie
potrafiaby rozpozna czarownicy mieszkajcej pomidzy jej domownikami.
Ach, Stefanie, poka mi mczyzn lub kobiet: ktrzy przeczytali tysic ksig, a bdzie
mi interesujcym towarzyszem. Lecz poka mi czowieka, ktry przeczyta, powiedzmy, trzy
zaiste, dasz mi niebezpiecznego wroga.
Lecz znowu odbiegam od mojej opowieci.
Przybyem do miasta o czwartej godzinie dzisiejszego wieczora, przekroczywszy gry i
zjechawszy konno ku poudniowi na dno doliny; zaprawd powolna to i mczca podr. Gdy
tylko w zasigu mojego wzroku ukazao si miasto, jakoby zawieszona w powietrzu potna
twierdza, ktr istotnie niegdy byo, natychmiast pozbyem si wszelkich dokumentw
mogcych zdradzi, i nie jestem tym, za kogo si podaj katolickim duchownym
badajcym plag czarownic, podrujcym po kraju, by przyjrze si schwytanym
wiedmom, by tym lepiej wyplenia je potem ze swojej wasnej parafii.
Umieciwszy mogce mnie wyda przedmioty w okutej skrzynce, zakopaem je w
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
7/259
bezpiecznym, lenym ustroniu. Nastpnie odziany w najwietniejsz z mych duchownych
sukien, ze srebrnym krucyfiksem na piersi i z penym ekwipunkiem zamonego kapana,
podjechaem ku bramom miasta mijajc po drodze wiee Chateau de Montecleve, gdzie
niegdy zamieszkiwaa nieszczsna komtessa, znana mi wwczas jedynie pod imieniem
Narzeczonej Szatana lub Czarownicy z Montecleve.Nie zwlekajc poczem rozpytywa napotykanych ludzi, dla jakiej przyczyny
wzniesiono tak ogromny stos na samym rodku placu przed katedr; i dlaczego kramarze
rozstawili stragany z napojami i sodyczami, cho nie wida, by bya to pora jarmarku; i
czemu wybudowano owe trybuny na pnoc od kocioa i z boku, pod cianwizienia? I co
spowodowao, e cztery gospody pooone wiele jardw od miasta s zapenione po brzegi
komi i powozami; i co ma oznacza to cae zamieszanie i gadanina, i wskazywanie palcami
na wysokie okratowane okno wizienia, ponad trybunami, i w kocu w obmierzy stos?
Czyby to wszystko miao mie zwizek z Fiest witego Michaa, przypadajcnazajutrz, dniem nazywanym tuMichaelmas?
adna, z osb, do ktrych przemwiem, nie ocigaa si ani przez chwil z udzieleniem
mi wyjanie, i nie ma to nic wsplnego ze witym chocia oto jest jego katedra lecz
dzie fiesty zosta wybrany ku tym wikszej chwale Boga i wszystkich jego aniow i
witych na jutrzejsz ka piknej komtessy, ktra ma zosta ywcem spalona, bez
dobrodziejstwa uprzedniego uduszenia; a to, by pokaza wszystkim czarownicom w okolicy,
jake licznym, e cho komtessa nie wydaa wspwinnych, mimo poddania jej
niewypowiedzianym torturom tak wielkwadz ma nad nidiabe to i tak inkwizytorzyje wszystkie wytropi.
I od owych rozmaitych osb, ktre, jelibym im pozwoli, zagadayby mnie na mier,
dowiedziaem si nastpnie, e trudno by znale w tej kwitncej okolicy cho jednrodzin,
ktra nie dowiadczyaby na wasnej skrze wielkiej potgi komtessy, wspaniaomylnie
uzdrawiajcej zoonych niemoc, przygotowujcej dla nich napoje z zi, przykadajcej
donie do cierpicych czonkw, a za to wszystko nie proszcej o nic, tylko iby pamitano o
niej w modlitwach. Cieszya si te wielksaww zwalczaniu czarnej magii poledniejszych
czarownic i ci, na ktrych rzucono urok, przychodzili do niej po chleb i sl maj ce moc
odpdzania demonw.
Nigdzie nie ujrzaby bardziej kruczoczarnych wosw, powiedziano mi i, ach, jake
bya pikna, zanim jzamali, usyszaem od kogo innego, i moje dziecko yje tylko dziki
niej, i e komtessa potrafia uleczy najcisz gorczk, a take i w dni witeczne
rozdawaa swoim poddanym zoto, i e miaa dla wszystkich tylko uprzejme sowa.
Stefanie! Pomylaby, i miaem ujrze kanonizacj, a nie egzekucj. Bowiem od
nikogo, z kim bym rozmawia podczas tej pierwszej godziny spdzonej w miecie, kiedy
zawracaem konia tu i tam w wskich uliczkach, jakbym nie mg odnale drogi, i
zatrzymywaem go, by przemwi do kadej napotkanej osoby, zaprawd od nikogo nie
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
8/259
usyszaem o komtessie ani jednego zego sowa.
Lecz nie udmy si co do prawdziwej natury ich uczu. To, e ta dobra i wielka pani
zginie w pomieniach na ich oczach, wstrzsno tak bardzo tym prostym ludem, gdy uroda i
dobro komtessy czyni z jej mierci tym wspanialszy spektakl ku ich rozrywce. Trzeba ci
wiedzie, i wymowne pochway, jakimi obdarzali t kobiet, budziy lk w moim sercu;gorliwo, z jak jopisywali i bysk w oku, gdy mwili o jej mierci sprawiy, e wkrtce
miaem dosy; skierowaem konia w kierunku stosu i czas jaki objedaem go wok.
Dziwowaem si jego niezwykym rozmiarom.
Zaprawd, wiele potrzeba drewna i wgla, by spali istot ludzkcakowicie i bez ladu.
Patrzyem na ten widok, jak zawsze z przeraeniem, zastanawiajc si dlaczego wybraem to
zajcie, przez ktre nigdy jeszcze nie przybyem do miasta jak to, z jego surowymi
kamiennymi domami i star katedr o trzech strzelistych wieach inaczej, jak tylko by
wypeni uszy haasem motochu, trzaskiem poncego stosu, kaszlem, jkami i, w kocu,krzykiem konajcego. Wiesz o tym, e bez wzgldu na to, jak czsto bywam wiadkiem tych
nikczemnych kani, nigdy nie zdoaem si do nich przyzwyczai. C takiego w duszy mojej
zmusza mnie, bym wci na nowo szuka tych samych okropnoci?
Czybym pokutowa za jak zbrodni? A jeli tak, to kiedy moja pokuta si dopeni?
Nie sd, i bez przyczyny gubi wtek. Mam w tym swj cel, o czym si wkrtce
przekonasz. Ot stanem tu twarz w twarz z mod kobiet ktr niegdy kochaem
bardziej ni kogokolwiek i wci ywsza od jej urody jest w mej pamici blado piknej
twarzy, gdy ujrzaem to dziewcz po raz pierwszy na samotnej szkockiej drodze, przykutacuchem do wozu, ledwie w par godzin po tym jak wasnymi oczyma ogldaa mier swej
matki na stosie.
By moe, o ile jw ogle pamitasz, domylie si ju, o kim mwi. Nie spiesz si
jednak do dalszych stronic tego listu. Przejd przez to wraz ze mn. Bowiem, gdy tak
jedziem w t i z powrotem przed stosem, przysuchujc si gupiej rozmowie pary
miejscowych handlarzy winem przechwalajcych si, i ogldali inne kanie, jakby by to
powd do dumy, nie znaem jeszcze caej historii komtessy. Znam jteraz.
W kocu, a moga to by pita godzina, udaem si do najwietniejszej z miejscowych
gospod, a przy tym najstarszej, wybudowanej dokadnie naprzeciw kocioa. Z jej frontowych
okien rozciga si doskonay widok na drzwi katedry i miejsce egzekucji, tak jak ci je przed
chwilopisaem.
Jako e miasto wypenione byo po brzegi przybyszami chccymi obejrze jutrzejsz
egzekucj, przygotowany byem, i zostan odesany z niczym. Moesz sobie wyobrazi, z
jakim zaskoczeniem odkryem, e zajmujcych trzy najlepsze izby od frontu wanie
wyrzucono, poniewa, mimo bogatych strojw, okazali si byli nie posiada grosza przy
duszy. Natychmiast zapaciem fortun dan za owe wietne pokoje i poprosiwszy o
dostateczn liczb wiec, by mc pisa do pnej nocy, co wanie w tej chwili czyni,
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
9/259
wspiem si po krzywych schodkach, by znale si w cakiem znonym pomieszczeniu z
przyzwoitym, nabitym som materacem, nie zanadto plugawym, zwaywszy wszystkie
okolicznoci, z ktrych jedn jest, i to nie Amsterdam, i z niewielkim kominkiem, zupenie
mi zbdnym z racji piknej wrzeniowej pogody. Okna, cho niewielkie, istotnie dajwidok
na stos. wietnie std wszystko zobaczycie, panie rzek z dum oberysta. Ogarna mnie
ciekawo, jak wiele razy oglda podobne widowiska i co myla o tego rodzaju
poczynaniach, lecz nim zdyem zada pytanie, zacz opowiada o niezwykej urodzie
komtessy Debory, ze smutkiem kiwajc goww ten sam sposb, co wszyscy mwicy o niej
i o tym, co miao si wydarzy jutrzejszego dnia.
ZwjDebora, mwicie?
Tak wanie odpowiedzia Debora de Montecleve, nasza pikna pani, chocia nie
pochodzi z Francji, och gdyby tylko jej czarodziejskie moce byy troch potniejsze... potych sowach zamilk, zwiesiwszy gow.
Wierz mi Stefanie, sztylet przeszy moje serce. Gdy zrozumiaem kim bya, nie mogem
ju znale w sobie si, by dalej cign go za jzyk. Jednak zmusiem si do tego.
Mwcie dalej, jeli aska, dobry czowieku rzekem.
Powiedziaa, gdy maonek umiera na jej oczach, i nie moe go uratowa, jej moc jest
zbyt maa... znowu przerwa z cikim westchnieniem.
Stefanie, widzielimy ju bez liku podobnych historii. Wiejska znachorka zostaje
wiedm dopiero wtedy, gdy jej moc uzdrawiania zawodzi. Pki to si nie stanie, jest dlawszystkich dobr czarodziejk i nikt nie gada o piekielnych potgach. I oto znowu ta sama
opowie.
Przygotowawszy pulpit do pisania, przy ktrym siedz wanie, i odoywszy na bok
wiece, zszedem na d do wsplnej sali, gdzie poncy w kominku niewielki ogie zmaga
si z wilgoci i mrokiem tego kamiennego miejsca. Kilku miejscowych filozofw grzao
czonki, czy te osuszao przemoczone ciaa, jedno z dwojga. Usadziwszy si wygodnie za
stoem i zamwiwszy wieczerz, staraem si odpdzi obsesyjnmyl, przynoszonzawsze
przez mie ciepo paleniska, myl, e nim przyjdzie agonia i ogie strawi ciaa potpionych,
czujoni wpierw to samo przytulne ciepo.
Niech podadznajlepsze wino zadaem a wy, dobrzy panowie, uczycie mi ask
i radujcie si nim wraz ze mn. Chciabym usysze od was histori wiedmy, wielka bowiem
moe dla mnie std popyn nauka.
Moje zaproszenie zostao przyjte bez zwoki i wieczerzaem w samym rodku sejmiku,
ktry natychmiast j obradowa a wszyscy mwili rwnoczenie tak, e za kadym
razem wybrawszy tego z nich, ktrego w owym momencie yczyem sobie sucha, atwo
mogem uciszy pozostaych.
Jak to si stao, i przeciw komtessie wysunito oskarenia? zapytaem, nie tracc
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
10/259
czasu.
Chr rnorodnych gosw rozpocz bezadnie przedstawia tragiczny wypadek komta,
ktry jecha by poprzez las i spad z wierzchowca, po czym pokutyka do domu. Tam, po
sutym posiku i mocnym nie wsta z oa w peni si i wanie gotowa si do oww, gdy
naszed go bl wielki i musia ponownie lec w ou.Przez ca noc komtessa czuwaa u jego posania i wraz ze wiekr suchaa jkw
chorego.
Rana jest zbyt gboko w ciele wyznaa komtessa. Nie mog nic uczyni. Wkrtce
na ustach pokae si krew. Musimy poda mu co, co zmniejszy jego cierpienia.
I wtedy, tak jak przepowiedziaa, na ustach pojawia si krew, jki stay si bardziej
przejmujce i komt pocz wzywaon, ktra tak wielu uzdrowia, by przyniosa mu swe
najpotniejsze remedia.
I znowu komtessa wyznaa wiekrze i dzieciom, i czary jej bezsilne swobec owejrany. zy trysny z jej oczu.
No prosz, czy czarownice mogpaka? zapyta oberysta, ktry, wycierajc stoy,
przysuchiwa si rozmowie.
Przyznaem, i nie sdz, by byo to moliwe.
Dalej jli opisywa, jak to komt pocz jcze, a w kocu krzycze, gdy bl si wzmg,
mimo wina zmieszanego z zioami, ktre podawaa mu ona, by stpi ostrze cierpienia i
przywrci mowi swobod umysu.
Ratuj mnie, Deboro, krzycza, odmawiajc przyjcia ksidza. Lecz w ostatniej swojejgodzinie, poblady i rozpalony gorczk, krwawicy z trzewi i z ust, wezwa do oa ksidza i
owiadczy mu, i jego ona jest i zawsze bya wiedm, e jej matka spona na stosie
oskarona o czary i e teraz on cierpi za wszystkie ich zbrodnie.
Przeraony kapan odsun si od oa, sdzc i to brednie umierajcego, bowiem przez
wszystkie lata, ktre tu spdzi, wielbi Debor za jej wspaniaomylno. Lecz stara komtessa
chwycia syna za ramiona, posadzia go wsparszy o poduszki i rzeka: mw, mj synu.
Wiedma, oto kim jest i zawsze bya. Wyznaa mi to, gdy oczarowawszy mnie
sztuczkami panny modej, szlochaa na mej piersi. Diabelskim podstpem zwizaa mnie ze
sob. W szkockim miecie Donnelaith nauczya si czarnej magii od matki, ktrej mier na
stosie ogldaa tame wasnymi oczyma.
I zawoa do swojej ony, szlochajcej przy ou z twarzukrytw ramionach: Deboro,
przez mio Boga! Jestem w agonii. Ocalia od mierci on piekarza i crk mynarza
czemu nie chcesz uratowa mnie?!
Tak oszalay, i kapan nie mg poda mu viaticum, wyzion ducha miotajc
przeklestwa; zaiste, straszliwa mier.
Ujrzawszy, e zamkn oczy, moda komtessa pocza odchodzi od zmysw, woaa go
po imieniu, zapewniajc o swej do mioci; na koniec upada bez ducha, jakby sama bya
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
11/259
martwa. Synowie, Chretien i Philippe, a take nadobna crka Charlotte usiowali pocieszy
matk tulc si do jej ciaa rozcignitego na posadzce.
Lecz stara komtessa nie stracia przytomnoci umysu. Natychmiast udaa si na prywatne
pokoje synowej, by odkry w sekretnych szafkach nie tylko niezliczone maci, oleje i napoje,
majce moc uzdrawiania i zadawania mierci, lecz take dziwn laleczk niezdarniewyrzebion z drewna, ktrej gowa, uczyniona z koci, miaa namalowane oczy i usta, i
przyczepione czarne wosy z wplecionymi we jedwabnymi kwiatami. Komtessa z odraz i
przeraeniem upucia na ziemi ow podobizn, domylajc si, i niechybnie suy ona
diabelskim celom i widzc jej podobiestwo do kukieek z kolby kukurydzy, uywanych
przez kmieci podczas staroytnych celtyckich obrzdw zakazanych przez Koci. W
nastpnej komnacie znalaza zoto i klejnoty w iloci przekraczajcej wszelkie wyobraenie,
w stosach, szkatuach i w maych woreczkach z jedwabiu, co niechybnie oznaczao
owiadczya stara komtessa e owa niewiasta miaa zamiar ukra je po mierci maonka.Moda komtessa zostaa aresztowana bez zwoki, podczas gdy babka zabraa na swoje
komnaty wnuki, pragnc wyjani im natur owego potwornego za, by wystpujc przy jej
boku przeciw czarownicy nie doznali od niej adnej krzywdy.
Jednak wszyscy dobrze wiedz odezwa si syn oberysty, biorcy ywszy od innych
udzia w rozmowie i klejnoty naleay do modej komtessy. Przywioza je z Amsterdamu,
skd przybya jako zamona wdowa i e nasz komt, zanim wyruszy na poszukiwanie bogatej
ony, nie posiada nic oprcz urodziwej twarzy, wywiechtanych szat oraz zamku i ziem
odziedziczonych po ojcu.Ach, nie pojmujesz nawet Stefanie, jak bardzo zraniy mnie te sowa. Poczekaj do koca
mojej opowieci.
Chralne westchnienie rozlego si przy stole.
Jake wspaniaomylnie uywaa swojego zota! rzek ktry z nich. Starczyo, by
si uda do niej prosi o pomoc i ju byo twoje.
To potna wiedma, nie ma wtpliwoci powiedzia nastpny. Jakby inaczej moga
przywiza do siebie tak wielu ludzi, podobnie jak komta? Lecz nawet te sowa zostay
wypowiedziane bez nienawici i lku.
Stefanie, wierz mi, wiat zawirowa wok mnie.
Wic teraz skarby te sw rkach starej komtessy zauwayem, jasno ujrzawszy nagi
szkielet caej intrygi. A c, za pozwoleniem, stao si z laleczk?
Znikna rzekli chrem, jakby odpowiadali w katedrze na sowa litanii. Znikna.
Lecz Chretien przysiga, i widzia na wasne oczy ow odraajc rzecz i sysza, e
pochodzi ona od Szatana, a take by wiadkiem, jak matka przemawiaa do niej, jakoby do
jakiego boka.
I sypali dalej, jeden przez drugiego, niczym budowniczowie Wiey Babel. Szermowali
wojowniczymi diatrybami, i z pewnoci pikna Debora, zanim komt spotka j po raz
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
12/259
pierwszy, umiercia w Amsterdamie poprzedniego maonka, gdy tak zwykle czyni
czarownice, a czy nie bya ona czarownic? I czy mgby kto osdzi j inaczej po tym,
jak wyszed na jaw przypadek jej matki?
Lecz czy zostao udowodnione, e historia ta jest prawdziwa? nalegaem.
Parlament Parya, do ktrego odwoaa si komtessa, wysa pisma do Tajnej RadySzkocji i nadeszo potwierdzenie, i istotnie, przed dwudziestu laty spalono na stosie w
Donnelaith szkock wiedm, ktra pozostawia crk imieniem Debora, zabran stamtd
przez czowieka duchownego.
Moje serce zamaro, gdy usyszaem te sowa, bowiem odebray mi one wszelknadziej.
Bo czy mogy by przeciw niej powaniejsze dowody, ni to e jej matka zgina na stosie
jako wiedma? Nie musiaem nawet pyta, czy Parlament Parya odrzuci jej apelacj.
Tak, i wraz z oficjalnym listem z Parya nadesza ilustrowana broszura, wci wielce
rozpowszechniona w Szkocji, opowiadajca o niegodziwej wiedmie z Donnelaith, ktracieszya si wielk saw jako akuszerka i znachorka, dopki jej diabelskie praktyki nie
zostay ujawnione.
Stefanie, jeeli po tej relacji nie rozpoznae, kim jest crka szkockiej czarownicy, to
znaczy, e nie pamitasz owej historii. Lecz ja nie miaem ju najmniejszej wtpliwoci.
Moja Debora, wyszeptaem w sercu. Nie byo szansy, bym si myli.
Twierdzc, i w swoim czasie byem wiadkiem wielu kani, a miaem nadziej ujrze
jeszcze liczniejsze, spytaem o nazwisko owej szkockiej wiedmy, jako e, by moe,
przegldaem niegdy w trakcie wasnych studiw dokumenty z jej procesu. Mayfair odrzekli. Zuzanna z Mayfair, ktr dla braku innego nazwiska zwali
rwnie Zuzanna Mayfair.
Debora. Nie mg to by nikt inny, lecz tylko to dziecko, ktre uratowaem i uwiozem z
gr Szkocji przed tylu laty.
Ach, ojcze, straszliwe fakty byy opisane w owej broszurce o szkockiej wiedmie.
Wzdragam si o nich mwi.
Ksigi takie to nie Biblia odparem. Lecz ci jli owieca mnie, i cay proces
Zuzanny z Mayfair przesany zosta tu za porednictwem Parlamentu Parya i znajduje si
obecnie w rkach inkwizytora.
Czy znaleziono trucizn w komnatach komtessy? zapytaem, prbujc wycign z
nich cho odrobin prawdy.
Nie, odrzekli, lecz tak powane dowody wysunito przeciw niej, i byo to bez znaczenia,
wiekra bowiem syszaa j zwracajc si do niewidzialnych istot, a take widzieli to jej
synowie Chretien i Philippe, a nawet Charlotte chocia ta wolaa zbiec raczej nili
wiadczy przeciw matce i inne osoby rwnie wiedziay o potdze komtessy, ktra
potrafia porusza przedmioty nie dotykajc ich, przepowiada przyszo i znaa wiele
niemoliwych rzeczy.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
13/259
Jednak nie przyznaa si do niczego?
Sam diabe wprowadza jw trans, gdy bya poddawana torturom rzek syn oberysty.
W jaki inny sposb mogaby istota ludzka popa w odrtwienie, gdy przykadajdo ciaa
rozpalone elazo?
Po tych sowach poczuem si niezdrw, miertelnie znuony i niemal pokonany. Nieprzestaem jednak ich wypytywa.
Czy wymienia jakich wspwinnych? spytaem. Wiem, e do wydania
wspwinnych zawsze najusilniej je nakaniaj.
Ach, to najpotniejsza wiedma, jakkiedykolwiek widziano w tych okolicach, ojcze
odrzek handlarz winem. Po c jej pomocnicy? Inkwizytor, gdy wymieniono mu
wszystkich, ktrych uleczya, przyrwna j do wielkich czarodziejek z legend, w tym do
samej Czarownicy z Endoru.
Ach, gdyby by tu z nami Salomon rzekem pgosem. Musiaby pochwaliroztropno inkwizytora.
Lecz nie usyszeli moich sw.
Jeli bya jeszcze jaka czarownica, to tylko Charlotte powiedzia stary winiarz.
Nigdy nie widziae, ojcze, podobnego widoku. Negrowie wchodzcy wraz z nido kocioa
na niedzielnmsz, w wietnych perukach i odziani w atasy! I miaa trzy Mulatki piastunki
jej malekiego synka. A maonek, wysoki i wiotki, jakoby drzewo wierzbowe, od
dziecistwa cierpicy wielkniemoc, ktrej nawet matka Charlotte nie potrafia uleczy. Ach,
gdyby widzia, jak Charlotte rozkazuje swoim Negrom, by obnosili swojego pana pomiasteczku, wnosili po schodach i znowu znosili w d, nalewali dla wino i podawali mu
kielich do ust, ocierali serwetk podbrdek. Siadywali przy tym samym stole, co my teraz,
mczyzna mizerny jak jakiwity na obrazie w kociele, otoczony czarnymi byszczcymi
twarzami, a najwyszy i najczarniejszy ze wszystkich, Reginald go zwali, czytywa swojemu
panu z ksigi dudnicym gosem. Pomylcie, Charlotte ya wrd takich osb odkd
ukoczya osiemnasty rok, polubiwszy w owym modym wieku Antoina Fontenay z
Martyniki.
Z pewnoci to Charlotte wykrada ow laleczk rzek syn oberysty nim ksidzu
udao si dosta t rzecz w swoje rce, bo kt inny z przeraonych domownikw dotknby
tego?
Lecz rzeklicie przecie, e Debora nie moga uleczy choroby zicia? zapytaem
ostronie. I najwyraniej Charlotte te nie potrafia tego dokona. Moe niewiasty owe
wcale nie sczarownicami?
Ach, uzdrawianie i rzucanie zakl to dwie rne rzeczy odpar handlarz winem.
Gdyby uyway swojego talentu jedynie do uzdrawiania! C ta potworna laleczka moga
mie wsplnego z uzdrawianiem?
A co powiecie o oddaleniu si Charlotte? zapyta kto inny. To to oznacza, e obie
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
14/259
s wiedmami. Ledwie tylko aresztowano matk, a crka ucieka wraz z maonkiem i
dzieckiem, i ze swoimi Negrami, na powrt do Indii Zachodnich, skd przybyli. Jednak nim
odjechali, Charlotte odwiedzia w wizieniu matk, z ktr spdzia ponad godzin,
zamknita z niw celi, sam na sam, na co otrzymaa zgod jedynie dziki wielkiej gupocie
stranikw, przekonanych, i zamiarem jej jest nakonienie matki do wyznania winy, cooczywicie byo nieprawd.
A roztropnie uczyniaby powiedziaem. Dokd Charlotte si udaa?
Na powrt do Martyniki, jak mwi, ze swoim wychudzonym, bladym, kalekim
maonkiem, ktry dorobi si fortuny na plantacjach, chocia nikt nie wie czy to prawda.
Inkwizytor zwrci si do tamtejszych wadz, by przesuchay Charlotte, lecz nie otrzyma
odpowiedzi, chocia ju upyno do czasu; lecz czy mona mie nadziej, e
sprawiedliwoci stanie si zado w takim miejscu?
Przez ponad p godziny przysuchiwaem si ich paplaninie; opisywali mi przebiegprocesu, jak komtessa stojc przed sdziami i tymi z mieszkacw miasta, ktrzy otrzymali
przywilej przygldania si rozprawie, zapewniaa o swojej niewinnoci; jak napisaa do Jego
Wysokoci Krla Ludwika, i jak posano do Dole po oprawc, i jak w celi zdarto z niej
sukni, obcito dugie krucze wosy i ogolono gow, i jak szukano na jej ciele znamion
Szatana.
Czyje znaleli? zapytaem, drc z obrzydzenia, jakie wzbudzay we mnie te
nikczemne praktyki i starajc si odegna z myli obraz dziewczyny zapamitany z
przeszoci. A owszem, odkryli dwa znaki rzek oberysta, ktry przysiad by si do nas
rozlawszy przedtem do kielichw zawarto trzeciej butelki biaego wina opaconej przeze
mnie. Utrzymywaa, i ma je od urodzenia i e identyczne posiadaj niezliczeni ludzie;
daa, by zbada wszystkich mieszkacw miasta w poszukiwaniu podobnych znamion, jeli
majone czegokolwiek dowodzi, lecz nikt nie da jej wiary. Skra komtessy staa si biaa i
ciao wychudo od godu i tortur, jednak mimo to jej pikno nie przemina.
Jak to, nie przemina? zapytaem.
Och, wyglda teraz jak lilia odrzek ze smutkiem handlarz winem biaa i czysta.
Nawet stranicy jkochaj, tak potne sczary Debory. A ksidz pacze, kiedy przynosi jej
komuni, bo chocia nie przystpia do spowiedzi, nie moe jej tego odmwi.
Widzisz ojcze, zdoaaby uwie samego diaba. To dlatego zw j Oblubienic
Szatana.
Lecz nie potrafi zwie sdziego rzekem ja. I wszyscy przytaknli, zdajc si nie
sysze gorzkiej kpiny w moim gosie.
A jej crka spytaem co powiedziaa na temat zbrodni matki, zanim zbiega?
Nikt nie usysza od niej ni jednego sowa. Znikna, jakby si rozpyna w mrokach
nocy.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
15/259
Czarownica rzek syn oberysty. Bo jake inaczej pozwoliaby wasnej matce
umiera samotnie, gdy nawet rodzeni synowie zwrcili si przeciw niej?
Nikt nie potrafi na to odpowiedzie, lecz ja atwo mogem odgadn przyczyn.
W owej chwili, Stefanie, moim jedynym pragnieniem byo uciec z gospody i
porozmawia z proboszczem, chocia, jak wiesz, to zawsze jest najniebezpieczniejsza czcaego przedsiwzicia. Bowiem c staoby si, jeli nagle zjawiby si u niego inkwizytor,
poniechawszy ucztowania i picia za pienidze zarobione na tym szaleczym procederze; c,
jeli znaby mnie z jakiego innego miejsca i najgorsze ze wszystkiego wiedzia o mojej
pracy i moich szalbierstwach?
Nowo poznani biesiadnicy, wci raczc si moim winem, nadal gawdzili o tym, i
komtess, dla jej wielkiej piknoci, portretowao w Amsterdamie wielu sawnych malarzy; t
cz historii znaem lepiej od nich, zamilkem wic, przepeniony cierpieniem. Nim
wyszedem, dyskretnie zamwiem dla nich jeszcze jednbutelk wina.Noc bya ciepa, powietrze rozbrzmiewao rozmowami i miechem dochodzcymi z
otwartych okien. Mijali mnie liczni przechodnie, zdajcy do katedry i powracajcy stamtd;
inni, w oczekiwaniu na jutrzejszy spektakl, obozowali pod cianami. Wysokie okratowane
okno celi, w ktrej trzymano nieszczsnniewiast, byo ciemne.
Przestpujc ponad przykucnitymi w ciemnociach szepczcymi postaciami doszedem
do zakrystii, znajdujcej si po drugiej stronie ogromnego budynku katedry; dugo uderzaem
w drzwi koatk, nim w kocu otworzya mi stara kobieta. Nie zwlekajc nadszed zawoany
przez starproboszcz, przygarbiony i siwy; witajc mnie wyrazi al, i nie uprzedzono gowczeniej o wizycie podrujcego kapana; bez zwoki musz, powiada, opuci karczm i
zatrzyma si u niego.
Lecz chtnie przyj zarwno moje przeprosiny, i nie mog przyj tego zaproszenia, jak
i tumaczenie, e bl w doniach nie pozwala mi ju na celebrowanie mszy, od czego
otrzymaem dyspens, a take wszystkie pozostae kamstwa, jakimi przyszo mi go uraczy.
Szczliwie si zoyo, i inkwizytor zosta przez starkomtess przyjty ze wszystkimi
honorami na zamku, poza bramami i, jako e moni z caej okolicy udali si tam, by z nim
wieczerza, nie pojawi si ju dzisiejszego wieczoru w miecie.
Proboszcz najwyraniej czu si tym faktem uraony; gorycz napenia go rwnie
sposb, w jaki prowadzono postpowanie, bowiem kontrola nad ca spraw zostaa mu
odebrana przez sdziego, oprawc i zalew eklezjastycznego taatajstwa, jak zreszt zawsze
dzieje si w tego rodzaju przypadkach.
Nawet nie wiesz, ile masz szczcia mylaem, gdy prowadzi mnie na swoje obskurne
pokoje bowiem gdyby zaamaa si w czasie tortur i zacza wymienia imiona, poowa
mieszkacw twojego miasta byaby teraz w wizieniu, a wszyscy pozostali w miertelnym
strachu. Lecz ona postanowia umrze samotnie; nie mog poj, skd wzia na to si.
Chocia, wiesz przecie Stefanie, zawsze trafiaj si osoby zdolne znie tortury. Nie
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
16/259
mamy jednak nic prcz wspczucia dla tych, dla ktrych okazuje si to niemoliwe.
Wejd i usid ze mnna chwil rzek ksidz a powiem ci, co mi o niej wiadomo.
Natychmiast przedstawiem mu wszystkie najwaniejsze dla mnie pytania, ywic wci
jeszcze sab nadziej, i mieszczanie mogli si myli. Czy odwoaa si do miejscowego
biskupa? Tak, lecz on jpotpi. A do Parlamentu Parya? Tak, lecz odmwi wysuchania jejsprawy.
Czy widziae owe dokumenty na wasne oczy, ojcze? Przytakn ponuro i
otworzywszy szuflad sekretarzyka, wyj z niej w nienawistny pamflet, o ktrym mi
mwiono, z okropn rycin przedstawiajc Zuzann Mayfair ginc w zrcznie
wyobraonych pomieniach. Ze wstrtem odsunem od siebie owo ohydztwo.
Czy komtessa rzeczywicie jest takstrasznczarownic? zapytaem.
Wszyscy o tym wiedzieli wyszepta, unoszc przy tym niezmiernie wysoko brwi.
Tylko nikt nie mia do odwagi, by przyzna to gono. Dopiero komt, umierajc, wyznaprawd, a uczyni to, by oczyci swe sumienie. Stara komtessa przeczytawszyDemonologiae
inkwizytora znalaza w niej stosowne opisy wszystkich owych przedziwnych rzeczy, ktre
ona i jej wnuki od dawna widywali. W tym miejscu proboszcz westchn gboko. Lecz
wyznam ci jeszcze jeden straszny sekret. Ksidz zniy gos do szeptu. Komt mia
kochank, niezwykle wielk i potn dam, ktrej imi nie moe zosta wymienione w
zwizku z owym procesem. Syszelimy z wasnych ust owej kobiety, e komt lka siony i
z wielkim wysikiem stara si odpdzi wszelkie myli o kochance, gdy tylko przebywa w
obecnoci Debory, bowiem potrafia ona czyta w jego sercu. Wielu onatych mczyzn mogoby skorzysta z tej rady rzekem z niesmakiem.
Czeg to wic dowodzi? Niczego.
Ach, lecz czy nie widzisz? Dlatego wanie postanowia otru maonka. Gdy spad z
konia, sdzia, i ten wypadek uchroni jprzed posdzeniem o zbrodni.
Nic nie odrzekem.
Lecz wszyscy o tym wiedzw okolicy powiedzia jeszcze ciszej i jutro, gdy zbierze
si tum, obserwuj, na kogo zwrc si wszystkie oczy, a ujrzysz na trybunie przed
wizieniem komtess de Chamillart z Carcassonne. Pamitaj jednak, ja nie powiedziaem, e
to ona.
Milczaem, coraz gbiej pograjc si w rozpaczy.
Nie moesz sobie wyobrazi, jak wielkwadz nad czarownicma diabe mwi
dalej ksidz.
Objanij mnie, prosz.
Nawet gdy amano jkoem i gdy zaoono hiszpaski but, by zmiady nieszczsnej
stop; i gdy przypiekano jej pity rozpalonym elazem, nawet wtedy nie wyznaa niczego; w
mczarniach wzywaa tylko matk i krzyczaa Roelant, Roelant, a take Petyr
niewtpliwie s to imiona diabw, jako e nie nale do nikogo, kogo znaaby tutaj i
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
17/259
natychmiast, za wstawiennictwem owych demonw, zapadaa jakby w sen i nie mona byo
jej zada najmniejszego blu.
Nie mogem tego wicej sucha!
Czy mog j zobaczy? poprosiem. Niezmiernie to dla mnie wane, bym mg
przyjrze si owej niewiecie wasnymi oczyma i jeeli to moliwe przesucha j. Tupokazaem proboszczowi wielk i opasksig zapenionuczonymi zapiskami po acinie,
ktrw starzec, powinienem doda, z wielkim tylko trudem zdoaby odczyta; i poczem
papla o procesach, jakich byem wiadkiem w Brambergu, i o tamtejszym domu
czarownic, gdzie setki ich s poddawane torturom, i o wielu innych rzeczach, czym
uczyniem na ksidzu naleycie wielkie wraenie.
Zaprowadz ci do niej rzek wreszcie. Lecz ostrzegam, to bardzo niebezpieczne.
Pojmiesz to, gdy jujrzysz.
Co masz na myli? dopytywaem si, gdy prowadzi mnie w d po schodach,owietlajc drogwiec.
C, jest nadal pikna! Tak bardzo diabe j kocha. Dlatego wanie nazywaj j
NarzeczonDiaba.
Poprowadzi mnie do tunelu biegncego pod naw katedry; tu w dawnych czasach
Rzymianie grzebali swych zmarych; tdy przeszlimy do pooonego po drugiej stronie
wizienia. Nastpnie krtymi schodami wspilimy si na najwysze pitro, gdzie trzymano
Debor w zamkniciu za drzwiami tak grubymi, i stranicy z wielkim tylko trudem mogli je
otworzy. Unisszy w gr swwieczk, ksidz wskaza mi najdalszy kt gbokiej celi.Nike wiato padao przez kraty, wicej rozjania blask wieczki. I oto ujrzaem
komtess, skulon na garci somy, bezwos, wychudzon i aosn; okrywaa j podarta
suknia z szorstkiej tkaniny, lecz mimo to uroda Debory bya czysta i janiejca jako lilia, tak
jak to opisywali mi jej wielbiciele. Zgolili nawet brwi; naga, pozbawiona wosw czaszka
miaa doskonay ksztat; oczy i oblicze emanoway nieziemskim blaskiem, gdy tak patrzya na
nas, z ledwo uchwytnym, obojtnym ruchem gowy przenoszc wzrok z jednego na drugiego.
Stefanie, to bya twarz, ktrspodziewaby si ujrze otoczonaureol. Lecz Ty take j
widziae, oddanfarbami na ptnie, jak ci to wkrtce wyjani.
Nie poruszya si nawet, lecz tylko przygldaa si nam, spokojnie i w milczeniu.
Siedziaa, oplatajc ramionami przycignite do ciaa kolana, jakby byo jej zimno i pragna
si ogrza.
Wiesz teraz, Stefanie, i znaem owkobiet; moga mnie wic w owej chwili rozpozna,
moga przemwi do mnie, baga czy nawet przeklina, i poda w ten sposb w wtpliwo
mojwiarygodno; lecz, mwi ci szczerze, w nierozwanym popiechu nawet o tym nie
pomylaem.
Jednak pozwl mi przerwa w tym miejscu relacj z owej nieszczsnej nocy i nim
przystpi do opisywania tego, co jeszcze si tutaj wydarzyo, opowiedzie cahistori od
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
18/259
pocztku.
Zanim przeczytasz nastpne sowa, wyjd z pokoju, zejd do gwnej sieni naszego
Domu i spjrz na portret ciemnowosej kobiety, pdzla Rembrandta van Rijna, wiszcy u
podna schodw. Oto moja Debora Mayfair, kobieta, ktra gdy pisz te sowa, dry z zimna
w wizieniu po drugiej stronie placu, teraz pozbawiona swoich dugich ciemnych wosw.Jestem w swej izbie w gospodzie, dopiero przed chwilwyszedszy od niej. Mam wiec
pod dostatkiem, jak ci ju powiedziaem, i wina w nadmiarze. W kominku jarzy si niewielki
pomie rozpraszajcy chd. Siedz za stoem, z twarzzwrcondo okna i posugujc si
naszym wsplnym szyfrem, chc Ci teraz wszystko przedstawi od pocztku.
Bowiem upyno ju dwadziecia pi lat, odkd po raz pierwszy spotkaem owkobiet,
jak Ci ju powiedziaem; byem wwczas modym mczyzn liczcym sobie lat
osiemnacie, a ona dwunastoletnizaledwie dziewczynk.
Nie byo Ci jeszcze wtedy w Talamasce, Stefanie; ja przystpiem do Zgromadzeniajakie sze lat wczeniej, jako dwunastoletni sierota. Wydawao si wwczas, i stosy pon,
jak Europa duga i szeroka, wczenie wic zostaem oderwany od studiw i wysany, bym
towarzyszy w podroy Juniusowi Paulusowi Kappelmeisterowi, naszemu dawnemu
badaczowi czarownic. Zacz mi on odsania owych kilka mizernych sposobw, z pomoc
ktrych usiowa ratowa czarownice, wystpujc w ich obronie, kiedy to byo moliwe, lub
nakaniajc je w tajemnicy, by wyday, jako wspwinnych, swoich oskarycieli oraz ony
najznaczniejszych obywateli, by w ten sposb zdyskredytowa cae ledztwo i doprowadzi
do odrzucenia pierwotnych zarzutw.Wtedy dopiero poczynaem rozumie, podrujc wraz z nim, i cho nie ustawalimy w
poszukiwaniu osb o prawdziwych zdolnociach magicznych jak odczytywanie myli,
poruszanie przedmiotw, wadza nad duchami to jednak rzadko, jeli w ogle, nawet pord
najgorszych przeladowa, moglimy znale prawdziwczarownic.
By to osiemnasty rok mojego ycia i pierwsze ryzykowne przedsiwzicie z dala od
Domu, odkd rozpoczem pobiera w nim swoje nauki, wic gdy Junius zachorowa i zmar
w Edynburgu, nie wiedziaem, co pocz. Bylimy wanie w drodze na proces szkockiej
znachorki, cieszcej si saw wielkiej uzdrowicielki, ktra rzucia kltw na wiejsk
mleczark i zostaa oskarona o czary, chocia dziewczyny nie spotkao adne nieszczcie.
Swojej ostatniej nocy na tym wiecie Junius nakaza mi, bym uda si do owej wioski w
szkockich grach bez niego; poleci mi take zachowa przebranie kalwiskiego studenta ze
Szwajcarii. Byem o wiele za mody, by podawa si za pastora, nie mogem wic uywa
dokumentw, ktrymi posugiwa si by Junius; towarzyszyem mu odziany w prosty strj i
gdy samodzielnie wyruszyem w drog, zachowaem ten ubir.
Stefanie, nie wyobraasz sobie, jak wielkim lkiem byem przepeniony.
Stosy ponce w Szkocji przeraay mnie. Szkoci pozostaj rwnie gwatowni i okrutni
jak Francuzi czy Niemcy; wydaje si, i nie nauczyli si niczego od agodniejszych i
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
19/259
rozsdniejszych Anglikw. Tak bardzo byem przestraszony w czasie tej mojej pierwszej
podry, i nawet pikno Gr Szkockich nie zdoao mnie oczarowa.
Przeciwnie, gdy ujrzaem, malekwiosk w wielkim oddaleniu od najbliszych siedzib
ludzkich, zamieszkiwanprzez pasterzy, przeraziem si jeszcze bardziej ignorancji i dzikich
przesdw jej mieszkacw. Grozy dodaway caej sytuacji pobliskie ruiny wspaniaejniegdy katedry, sterczce, niby szkielet lewiatana, spord wysokiej trawy. Daleko, po
drugiej stronie gbokiej doliny, ujrzaem ponury obraz samotnego zamku, z okrgymi
wieami i wskimi oknami, ktry rwnie dobrze, z tego co udao mi si dostrzec, mg by
pustruin.
Jaki w ogle moe tu by poytek ze mnie, pomylaem, pozbawionego pomocy
Juniusa? I podjedajc do wioski, wkrtce pojem, e przybywam za pno, jako e
czarownic spalono ju owego poranka i wanie nadcigay wozy, by uprztn pozostaoci
stosu.Fur za furwypeniali popioem i zwglonymi kawakami drewna, koci i wgla; po
czym procesja opucia w niewielki plac, zatoczony wieniakami o powanych twarzach i
skierowaa si w stron zielonych pastwisk i wtedy wanie oczy moje ujrzay Debor
Mayfair, crk spalonej czarownicy.
Zwizali jej rce; miaa na sobie brudn i podart sukienk. Zabrali dziewczynk, by
przygldaa si, jak bdrozrzuca na cztery wiatry popioy jej matki.
Staa tam niema; czarne wosy rozdzielone porodku spyway na jej plecy gstymi
falami, w bkitnych oczach nie dojrzabyladu ez. Oto pitno czarownicy rzeka starucha, ktra staa opodal, przygldajc si owej
scenie. Nie potrafi uroni zy.
Ach, lecz ja rozpoznaem w brak wyrazu na twarzy dziecka, ruchy jakby we nie,
powolnobojtno, gdy patrzya jak zrzucali na ziemi popioy jej matki i jak przepdzali po
nich konie, by rozproszy je na wszystkie strony. Znaem ten stan, gdy pamitaem siebie z
dziecistwa, osieroconego chopca wczcego si ulicami Amsterdamu po mierci ojca; gdy
kobiety i mczyni przemawiali do mnie, nawet nie przychodzio mi na myl, by im
odpowiedzie czy choby odwrci wzrok lub zmieni swoje zachowanie w jakikolwiek
sposb. I nawet gdy potrzsano mnczy uderzano, zachowywaem w niezwyczajny spokj,
dziwic si jedynie agodnie, czemu w ogle zadajsobie trud, by czyni takosobliwrzecz;
lepiej raczej zwrci wzrok na promie soca igrajcy na cianie za ich plecami ni zwaa
na te rozwcieczone twarze i na warkliwe pomruki dobywajce si z ich ust.
Ow dwunastoletni wysok i dumn dziewczynk chostano, gdy matka gina w
pomieniach. Przemocodwrcili jej gow, by patrzya na stos, kiedy na jej plecy sypay si
razy.
Co z niuczyni? zapytaem starkobiet.
Powinni j spali, lecz nie maj odwagi odrzeka. Jest taka moda i w-radoci-
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
20/259
poczta, nikt nie moe skrzywdzi pocztej-w-radoci; kto wie kim jest ojciec. Przy tych
sowach starucha odwrcia si i obrzucia ponurym spojrzeniem zamek, ktry daleko po
drugiej stronie doliny trwa przytulony do wysokich nagich ska.
Wiele dzieci zgino w czasie owych przeladowa. Kada wioska jest jednak inna. A to
bya Szkocja. Nie wiedziaem, co to takiego poczta-w-radoci, ani kto mieszka w zamku,ani jakie to wszystko mogo mie znaczenie.
Przygldaem si w milczeniu, jak wsadzili dziewczynk na wz i powieli z powrotem w
kierunku miasteczka. Jej czarne wosy rozwieway si na wietrze, gdy konie przyspieszyy
biegu.
Ach, powinni jspali i zrobi z tym koniec odezwaa si starucha, jakbym si z ni
by sprzecza, gdy w rzeczywistoci nic nie mwiem, po czym spluna w bok i rzeka:
Jeli ksi nie ruszy palcem, by ich zatrzyma jej wzrok znowu powdrowa ku odlegemu
zamkowi ani chybi zostanie spalona.Wtedy, w owym miejscu wanie, podjem decyzj. Zabior j stamtd, jeli tylko
zdoam wynale jaki fortel.
Zostawiwszy star kobiet, ktra na piechot udaa si do swej zagrody, podyem za
wozem wiozcym dziewczynk; raz jeden tylko ujrzaem, jak ockna si z odrtwienia, a
byo to gdy mijalimy staroytne kamienie na zewntrz wioski; mam na myli ogromne gazy,
jakie umieszczano w krg, w owych mrocznych, pogaskich czasach, o ktrych Ty wiesz
wicej ni ja kiedykolwiek bd wiedzia. Do owego krgu przylgna ciekawym wzrokiem,
chocia nie mogem dostrzec, c takiego przycigno jej uwag.Nie byo tam bowiem niczego, jedynie samotny mczyzna patrzcy w jej stron; sta w
oddali, pord kamieni, za plecami majc otwart dolin wypenion potnym wiatem.
Wysoki i drobnej budowy, z ciemnymi wosami, nie mg by wiele starszy ode mnie; lecz
ledwo go widziaem; wydawa si niemal przezroczysty, tak jaskrawy by horyzont za nim, i
pomylaem, i moe wcale nie jest on czowiekiem, lecz duchem.
Wydawao si, i spojrzenia tych dwojga spotkay si, gdy wz z dziewczynkmija to
miejsce, lecz niczego nie jestem pewien; jedynie i kto by tam przez mgnienie oka.
Zwrciem na ten szczeg uwag, gdy poza t jednchwildziewczynka wydawaa si tak
bardzo nieobecna i moe miao to jaki zwizek z nasz histori; myl teraz, i w rzeczy
samej, ma zwizek; lecz o tym zadecydujemy pniej.
C byo dalej?
Nie zwlekajc udaem si do pastora i do komisji ledczej wyznaczonej przez TajnRad
Szkocji i wci jeszcze nie rozwizanej, jako i w owej wanie godzinie wieczerzali, jak to
byo w zwyczaju, cieszc si wystawnym posikiem opaconym z majtku spalonej
czarownicy. Miaa mnstwo zota w swej chacie, powiedzia mi oberysta, gdy tylko
wszedem, i ono opacio jej proces, tortury, naleno oprawcy i sdziego, ktry jbada, a
take drewno i wgiel uyte do spalenia nieszczsnej kobiety oraz, a jake, fury, ktrymi
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
21/259
wywieziono jej popioy.
Wieczerzaj z nami zaprosi mnie oberysta, wyjaniwszy mi owe rzeczy bowiem
dzi paci czarownica. I wci jeszcze zostao duo zota.
Usiadem z nimi. Chwaa Bogu, nie dano ode mnie adnych wyjanie. Bez zwoki
przystpiem do ucztujcych i przedstawiem si jako student Biblii i bogobojny czowiek.Czy mgbym zabra osierocone dziecko ze sob do Szwajcarii, do dobrego kalwiskiego
pastora, ktry zajby si jej wychowaniem, uczyni z niej dobrchrzecijank i wymazaby z
duszy pami o matce?
Powiedziaem im a za duo. Niewiele dali. Mianowicie samo sowo Szwajcaria by
wystarczyo. Pragnli bowiem pozby si crki czarownicy, przyznali to otwarcie, a i ksi
chcia tego samego, lecz nie mogli jej wyda na stos, gdy bya w-radoci-poczta, co
ogromnie przeraao wieniakw.
A c to oznacza, powiedzcie mi, prosz? zapytaem.Na co objanili mnie, i mieszkacy Gr Szkockich wci byli bardzo przywizani do
starych obyczajw i e w wigili pierwszego dnia maja zwykli rozpala na rozlegych polach
ogromne ogniska, a to jedynie od ognia pioruna lub pocierajc gazki; i tacowali wok
przez ca noc, radujc si. I w czasie takiej hulanki Zuzanna, najbardziej nadobna pord
wszystkich dziewczt w wiosce i onego roku Majowa Krlowa, pocza Debor.
Dziecko poczte-w-radoci dla tej przyczyny przez wszystkich ukochane, nikt bowiem
nie wiedzia, kto jest jej ojcem, a mg nim by kady mczyzna w wiosce, nawet czowiek
szlachetnej krwi. A w dawnych czasach pogastwa, nigdy nie zapomnianych przez owychwieniakw, pocztych-w-radoci miano za dzieci bogw
Zabierz j teraz, bracie rzekli do Szwajcarii, do dobrego pastora, a ksi, bdzie
uszczliwiony; lecz przedtem zjedz i wypij z nami, bowiem czarownica zapacia za to i jest
tu jedzenia i picia w brd dla wszystkich.
Nie mina godzina, gdy opuciem wiosk, trzymajc dziewczynk przed sobw siodle.
Minlimy popioy na skrzyowaniu drg, lecz, o ile mi wiadomo, nie rzucia na nie
przelotnego nawet spojrzenia. Nie zauwayem te, by cho raz spojrzaa ku kamiennemu
krgowi. Nie poegnaa si take z zamkiem, gdy tak jechalimy drog biegnc wzdu
brzegw Loch Donnelaith.
Gdy tylko dotarlimy do pierwszej gospody, w ktrej przyszo nam spdzi noc, pojem
dokadnie, co uczyniem. Oto dziewczyna znajdowaa si w mojej wadzy, niema, bezbronna i
pikna; pod pewnymi wzgldami dojrzaa ju kobieta; a ja, nieco tylko wicej ni chopiec
lecz jak wielkrnic sprawiao owo nieco! zabraem jbez zezwolenia Talamaski i po
powrocie bd musia, zapewne, stawi czoo straszliwej burzy reprymend.
Umieszczono nas w dwch izbach; tak nakazywaa przyzwoito, bowiem Debora
bardziej wygldaa na kobiet ni na dziecko. Nie chciaem jej jednak zostawi samej, z
obawy, by nie ucieka; owinwszy si wic paszczem, jakby to mogo mnie w jaki sposb
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
22/259
powcign, pooyem si na garci somy naprzeciw jej oa; przygldaem si
dziewczynie, zastanawiajc si, co czyni dalej.
Zauwayem wwczas, przy wietle kopccej wieczki, i kilka pukli swych czarnych
wosw upinaa wysoko przy skroniach w dwa wzy, by przytrzyma z tyu mas wosw, i
e jej oczy przypominay bardzo oczy kota. Chc przez to powiedzie, i byy owalne izwone, a ich zewntrzne kciki unosiy si lekko ku grze; i e wieciy dziwnym blaskiem.
A pod nimi miaa okrge, lecz ksztatne policzki. W adnym wypadku nie bya to twarz
chopki, zanadto delikatna. Wysoko pod wystrzpionsuknikryy si pene kobiece piersi, a
kostki jej ng, ktre skrzyowaa przed sobsiadajc na pododze, zaprawd miay doskonay
ksztat. Nie mogem patrze na te usta, by nie pragn ich ucaowa; jake wstydziem si
owych kaprynych fantazji!
Dotd cakowicie skupiony byem na tym, by j ratowa. Teraz moje serce przepeniao
podanie. A ona, dwunastoletnia dziewczynka, po prostu siedziaa tutaj, patrzc na mnie.Jakie byy jej myli, chciaem wiedzie, i sprbowaem je odczyta, lecz przejrzaa mnie,
zdawa si mogo, i zamkna przede mnswj umys.
W kocu pomylaem o najprostszych rzeczach i trzeba dziewcz nakarmi i
przyzwoicie odzia byo to niemal jak odkrycie, e soce ogrzewa, a woda gasi pragnienie;
wyszedem wic, by postara si o jedzenie, wino, i naby odpowiedni sukni, a take
wiadro gorcej wody do mycia i szczotk do tych wspaniaych, kruczoczarnych wosw.
Przypatrywaa si przyniesionym przeze mnie przedmiotom, jakby nie wiedziaa do czego
su. Zobaczyem teraz, przy wietle wiec, i ciao pokryte jest brudem i ladami chosty, ie przez jej skr wystajebra.
Stefanie, czy trzeba by Niderlandczykiem, by czu odraz do takiego stanu?
Przysigam Ci, mj przyjacielu, ogromna lito wypeniaa moje serce, gdy tak rozbieraem j
i kpaem; lecz mczyzna we mnie dowiadcza piekielnych katuszy. Miaa mikki gadk
skr i bya ju dostatecznie dojrzaa, by rodzi dzieci; nie bronia si, gdy obmywaem j,
ubieraem i, w kocu, rozczesywaem dugie wosy.
Zdyem ju w owym czasie posi pewnwiedz o kobietach, chocia bez porwnania
wicej wiedziaem o ksikach. Owo stworzenie zdawao mi si jednak nad wyraz
tajemnicze, przez sw nago i bezbronne milczenie; cay czas patrzya na mnie spoza
wizienia swego ciaa dzikimi oczyma, ktre mnie przeraay i budziy we mnie obaw, i
gdybym dotykajc domi jej ciaa zapomnia o przystojnoci, potrafiaby mnie zabi.
Nie drgna nawet, gdy obmywaem lady razw na plecach.
Karmiem jdrewnian yk, Stefanie; przyjmowaa podawane ksy, jednak z wasnej
woli nie sigaa po nic.
Tej nocy przebudziem si, nic, i jposiadem; z wielk ulgodkryem, e to tylko
sen. Lecz ona nie spaa, przygldaa mi si kocimi oczyma. Czas jaki patrzyem na ni,
usiujc odgadn jej myli. Blask ksiyca wlewa si przez nie zasonite okno a wraz z
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
23/259
nim chodne, orzewiajce powietrze i ujrzaem, i twarz Debory stracia obojtny wyraz i
staa si wroga i zagniewana; przerazio mnie to. Wydaa mi si dzik istot, wcinitw
sztywny, nakrochmalony, biay konierz i czepek, i w niebiesksukienk.
Uspokajajcym gosem sprbowaem powiedzie jej, po angielsku, i jest ze mn
bezpieczna; e zabior jtam, gdzie przez nikogo nie bdzie oskarona o czary, i e ci, ktrzyzwrcili si przeciw jej matce, to nikczemni i okrutni ludzie.
Wydao mi si, i sowa te wprawiy dziewczyn w zmieszanie, nic jednak nie odrzeka.
Mwiem wic dalej, i syszaem, e Zuzanna Mayfair bya uzdrowicielki potrafia pomc
cierpicym, i e osoby takie istniay zawsze i nie nazywano ich czarownicami, dopki nie
nastay owe okropne czasy. Lecz teraz straszliwe zabobony ogarny Europ i gdy dawniej
napominano lud, by nie dawa wiary, i ludzie mogrozmawia z diabami, teraz sam Koci
w to wierzy i tropi czarownice po wszystkich wioskach i miastach.
Nie wydaa z siebie adnego dwiku, lecz zdao si, i twarz jej przybraa agodniejszywyraz, jak gdyby gniew topnia. I znowu dostrzegem to samo zakopotane spojrzenie.
Powiedziaem, i nale do zgromadzenia, ktrego czonkowie nie pragn krzywdy
dawnych uzdrowicieli i nie chc, by palono ich na stosach. I e zabior jdo Domu, gdzie
mieszkajdobrzy ludzie kpicy sobie z rzeczy, w ktre wierzowcy czarownic.
Nie jest to w Szwajcarii rzekem jak powiedziaem owym zym ludziom w twojej
wiosce, lecz w Amsterdamie. Czy syszaa o tym miecie? Zaprawd, to wspaniae miejsce!
Wydao mi si, i po tych sowach powrci jej dawny chd. Z pewnocizrozumiaa, co
do niej mwiem. Posaa mi saby, drwicy umiech i wyszeptaa po angielsku: Nie jesteadnym duchownym. Jeste kamc!
Natychmiast podbiegem do niej i ujem jej do. Byem zachwycony tym, e rozumiaa
po angielsku, a nie mwia jedynie owym beznadziejnym dialektem, jaki spotyka si w takich
odludnych miejscach, bowiem teraz mogem przemawia do niej mielej. Wyjaniem, e
kamaem po to, by jratowa i e musi uwierzy, i jestem dobrym czowiekiem.
Lecz wtedy jakby zgasa przed moimi oczyma; odsuna si ode mnie, jak kwiat
zwijajcy patki.
Przez cay nastpny dzie nie odezwaa si ani sowem; a take przez canastpnnoc;
jada ju jednak wicej i bez mojej pomocy. Zdawao si, i nabiera si.
Pewnej nocy, po przybyciu do Londynu, przebudziwszy si w izbie gospody usyszaem
jej gos. Wygrzebawszy si ze somy ujrzaem Debor wygldajcprzez okno i usyszaem,
jak przemawia po angielsku, z silnym szkockim akcentem:
Odejd ode mnie, diable! Nie chc ci wicej widzie.
Gdy si odwrcia, w jej oczach byszczay zy. Bardziej ni kiedykolwiek sprawiaa
wraenie dojrzaej kobiety; posta majaczca si przede mnw ciemnociach, na tle okna;
ogarek wiecy rzuca wiato na jej twarz. Spojrzaa na mnie bez zaskoczenia i z tym samym
chodem, z jakim patrzya wczeniej. Pooya si na ou z twarzodwrcondo ciany.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
24/259
Z kim rozmawiaa? zapytaem.
Nie odezwaa si. Usiadem i w ciemnociach poczem do niej przemawia, nie wiedzc
nawet czy mnie syszy. Mwiem, i jeli co ujrzaa, ducha czy te upiora, nie musi to wcale
by diabe. Bo kt moe powiedzie, kim s owe niewidzialne istoty? Bagaem j, by
opowiedziaa mi o swojej matce, i c takiego Zuzanna Mayfair uczynia, i wysunitoprzeciw niej oskarenie o czary, bowiem pewien teraz jestem, e posiada moc, podobnie jak
jej matka; lecz dziewczyna nie zechciaa odpowiedzie mi choby jednym sowem.
Zabraem jdo ani i kupiem jeszcze jedn sukni. Owe rzeczy nie wzbudziy w niej
najmniejszego zainteresowania. Chodno przygldaa si ulicznej cibie i mijajcym nas
powozom. Spieszno mi byo opuci to miejsce i uda si z powrotem do domu; pozbyem si
wic duchownej czerni i przywdziaem szaty majtnego dentelmena z Niderlandw,
zapewniajce wszdzie szacunek i wybornusug.
Lecz owa zmiana, jaka nastpia we mnie, daa Deborze powd do sekretnej, ponurejuciechy; znowu umiechaa si szyderczo, jakby wiedziaa dobrze, i kierujmnnikczemne
zamiary; lecz nie uczyniem niczego wicej ni do tej pory, by utwierdzi j w owym
podejrzeniu. Czy moga czyta w moich mylach, zastanawiaem si, i czy wiedziaa, i ani
na chwil nie opuszcza mnie wizja jej nagiego ciaa? Miaem nadziej, e byo inaczej.
Wygldaa tak adnie w nowej sukience, mylaem sobie, nigdy nie widziaem adniejszej
modej kobiety. Poniewa nie chciaa tego zrobi sama, zaplotem cz jej wosw i
owinem warkocz wok gowy, by przytrzyma z tyu powd pukli i nie pozwoli im
spada na twarz; widziaem, i tak wanie czyni inne niewiasty, lecz ona, ach, ona byapikna jak malowanie.
Stefanie, w miertelnej udrce opisuj Ci to wszystko; sdz, i czyni to nie tylko dla
naszych bogatych archiww, lecz dlatego take, e czas zatrzyma si tutaj, w Montecleve.
Nie mina jeszcze nawet pnoc, a serce moje krwawi. Pragn oglda rany, ktrych nie
mog uleczy. Lecz nie musisz, Stefanie, zawierza memu sowu co do piknoci owej
kobiety, widziae przecie jej wizerunek.
Udalimy si do Amsterdamu; ona i ja; podajc si teraz za zamone rodzestwo z
Niderlandw, jeli kogo to interesowao; tak jak pragnem i miaem nadziej, miasto
wyrwao j z otpienia; z oywieniem ogldaa liczne potrjne kanay, zgrabne odzie i
wspaniae cztero i piciopitrowe kamienice.
A gdy zbliylimy si do naszej imponujcej siedziby, z przepywajcym u jej stp
kanaem, i kiedy poja, i by to mj dom, a teraz bdzie take jej, nie potrafia ukry
zdumienia. Bowiem c to dziecko widziao na tym wiecie poza ndzn osad pasterzy
owiec i brudnymi gospodami, w ktrych si zatrzymywalimy; moesz sobie wic wyobrazi,
czym byo dla niej porzdne oe w czystej amsterdamskiej sypialni. Nie odezwaa si ani
jednym sowem, lecz cie umiechu na jej ustach mwi cae tomy.
Udaem si prosto do moich przeoonych, Roemera Franza i Petrusa Lancastera obu
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
25/259
niewtpliwie masz we wdzicznej pamici i wyznaem im wszystko, com by uczyni.
Wybuchnwszy paczem opowiedziaem im, e dziewczynka nie miaa nikogo, wic
musiaem j zabra, i e nie mam adnego wytumaczenia dla wydania tak wielkiej sumy
pienidzy, poza tym, e jwydaem; ku mojemu wielkiemu zdumieniu przebaczyli mi; mieli
si przy tym ze mnie, znali bowiem moje najskrytsze tajemnice.Roemer rzek tylko:
Ach, Petyrze, tak cik odbye pokut w drodze ze Szkocji, e zasuye na
podniesienie pensji i przeniesienie do lepszej komnaty.
Sowa te wywoay jeszcze wicej miechu. Musiaem si take umiechn, gdy nawet
w owej chwili zatopiony byem w marzeniach o piknoci Debory; lecz wkrtce dobre duchy
opuciy mnie i znowu znalazem si pogrony w cierpieniu.
Debora nie odpowiadaa na adne pytania. Lecz gdy maonka Roemera, ktra mieszkaa
z nami przez cae swoje ycie, woya w jej donie ig i ptno, Debora pocza cakiemumiejtnie haftowa.
W cigu tygodnia kobiety przebywajce w naszym Zgromadzeniu pokazay jej, jak si
robi koronki i dziewczyna pracowaa sumiennie caymi godzinami, nie przyjmujc do
wiadomoci niczego, co do niej mwiono, lecz tylko w milczeniu przygldajc si
otaczajcym josobom, by po chwili znowu pochyli wzrok nad robtk.
Wydawao si, i do obecnych w Domu niewiast, tych ktre nie towarzyszyy swoim
mom, lecz zajmoway si studiami i posiaday wasne moce, Debora ywia jawnodraz.
Do mnie nie odzywaa si nigdy, lecz przystawaa czasem, obrzucajc mnie nienawistnymspojrzeniem. Zgodzia si, gdy poprosiem, by towarzyszya mi w przechadzce; miasto
niebawem olepio ji pozwolia mi ofiarowa sobie kubek wina w tawernie; chocia widok
szacownych matron pijcych i jedzcych tam zdawa si wprawia j w zdumienie, jak
zreszt zawsze zdumiewa cudzoziemcw, nawet o wiele bardziej bywaych w wiecie ni
ona.
Przez cay czas opowiadaem jej o Amsterdamie; o jego historii i tolerancji; o tym, jak
osiedlili si tu ydzi uchodzcy przed przeladowaniami w Hiszpanii i o tym, e nawet
katolicy yj tu w zgodzie z protestantami; i e nie zdarzaj si ju w naszym miecie
egzekucje za takie rzeczy jak czary; pokazaem jej take drukarnie i ksigarnie. Zoylimy
krtk wizyt w domu Rembrandta van Rijna, ktrego zawsze tak przyjemnie byo
odwiedza, no i jak zwykle pracownia mistrza pena bya uczniw.
Jego ukochana Hendrickje, ktr bardzo lubiem, odesza bya przed dwoma laty, lecz
syn, Tytus, y i mieszka razem z ojcem. Osobicie zawsze przedkadaem obrazy, ktre
namalowa w owym okresie swego ycia a to dla ich szczeglnej melancholii ponad
wczeniejsze, powstae gdy jeszcze by u szczytu powodzenia. Wypilimy szklanic wina
razem z modymi malarzami, i to wtedy wanie Rembrandt po raz pierwszy zobaczy Debor,
chocia jej portret namalowa dopiero pniej.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
26/259
Przez cay ten czas staraem si j rozweseli, odwrci myli od owych diabelskich
rzeczy i pokaza szeroki wiat, do ktrego miaa teraz nalee.
Wci milczaa, lecz widziaem, i zachwycona jest towarzystwem artystw, a
szczeglnie oczaroway j portrety Rembrandta oraz mistrz we wasnej osobie, zawsze tak
uprzejmy i yczliwy. Odwiedzilimy te inne pracownie i rozmawialimy z wielomamalarzami; spotkalimy Emmanuela de Wittea i tych artystw, tworzcych w naszym
miecie, z ktrych paru do dzisiaj pozostaje naszymi przyjacimi. Zdao mi si, i wszystko
to ogrzao serce dziewczyny; oywia si, a twarz jej nabieraa chwilami wyrazu penego
agodnoci i sodyczy.
Lecz wanie gdy przechodzilimy obok sklepw jubilerw, poprosia mnie, bymy si
zatrzymali, lekko dotykajc mojej rki swymi biaymi palcami. Biae palce. Pisz o tym,
poniewa pamitam to tak wyranie delikatn, janiejcdo damy, kiedy mnie dotykaa, i
bezsilne podanie, wzbudzone tym municiem.Przygldaa si, zafascynowana, rzemielnikom szlifujcym i przycinajcym diamenty i
przewijajcym si przez sklep kupcom i majtnym klientom, ktrzy przybywali z caej
Europy eby nie rzec z caego wiata by naby owe wspaniae klejnoty. Jake aowaem,
e nie posiadam pienidzy, by kupi dla niej co adnego; oczywicie, jubilerzy, oczarowani
urodmodej kobiety i wietnym strojem bowiem ona Roemera uczynia z niej prawdziw
pikno poczli zabawia ji pyta, czy nie zechciaaby obejrze ich towaru.
Pokazywano wanie bogatemu przybyszowi z Anglii wspaniay brazylijski szmaragd
oprawiony w zoto; w kamie przycign jej wzrok. Gdy Anglik odegna si od zakupu zracji niezwykle wysokiej ceny, siada przy kontuarze, by obejrze klejnot, tak jakby bya w
stanie go naby, lub ja mgbym kupi go dla niej; zdawao si, e w prostoktny kamie
obramowany filigranowym zotem rzuci na niczar. I wtedy, po angielsku, zapytaa o cen;
nie mrugna nawet okiem, gdy wymieniano sum.
Zapewniem kupca, i rozwaymy rzecz gboko i e pani wyranie upodobaa sobie w
klejnot i umiechajc si, wyprowadziem j ze sklepu. Ogarn mnie wtedy smutek, i nie
mog kupi dla niej owego szmaragdu.
Lecz, gdy wracalimy do Domu, idc nadbrzeem kanau, odezwaa si do mnie:
Nie trap si. Kt bowiem da od ciebie takich rzeczy?
I po raz pierwszy umiechna si do mnie i ucisna mojrk. Serce podskoczyo mi w
piersi, lecz ona skrya si na powrt w swoje chodne milczenie i nie rzeka ju niczego
wicej.
Opowiedziaem o tym wszystkim Roemerowi, ktry przypomnia mi, i nie skadalimy
lubw czystoci; postpowaem jednak dotd zgodnie z nakazami honoru czego wanie
ode mnie oczekiwano poza tym powinienem zaj umys nauki powrci do studiowania
angielskich ksig, gdy moja umiejtno pisania w owym jzyku wci pozostawiaa jeszcze
wiele do yczenia.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
27/259
Sidmego dnia pobytu Debory w Domu jedna z naszych czonki o ktrej duo
syszae i czytae, chocia od wielu ju lat nie yje przybya z Harlemu, gdzie odwiedzaa
swojego brata, przecitnego raczej czowieka. Lecz ona sama nie bya zwyczajnkobiet
potna czarownica Geertruid van Stoik, oto o kim mwi. Nikt z czonkw Zgromadzenia
mczyzn i kobiet nie posiada wwczas wikszej mocy ni ona. Natychmiast opowiedziano jej histori Debory i poproszono, by porozmawiaa z dziewczyn i sprawdzia, czy zdoa
pozna jej myli.
Nie chce nam powiedzie czy potrafi czyta i pisa rzek Roemer. Zreszt nie
odpowiada na adne pytania, a my nie moemy zgadn, co z naszych myli i intencji Debora
potrafi odkry i nie wiemy, jak z ni postpowa. Przeczuwamy, i posiada moc, lecz nie
mamy co do tego pewnoci; bowiem zamkna przed nami swj umys.
Bez zwoki Geertruid udaa si do niej, lecz Debora, gdy tylko usyszaa kroki niewiasty,
zerwaa si z krzesa, przewracajc je, i upuciwszy na ziemi szycie, przywara plecami dociany. Stamtd wpatrywaa si w naszprzyjacik z wyrazem czystej nienawici w oczach;
szukaa ucieczki z komnaty, na olep drapic paznokciami ciany, jakby chciaa si przez nie
wydosta; w kocu, trafiwszy do drzwi, wybiega przez nie i popdzia w d schodami, w
stron ulicy.
Prbowalimy jpowstrzyma, Roemer i ja, bagajc, by si uspokoia i przekonujc, i
nikt nie chce jej skrzywdzi. W kocu Roemer rzek: Musimy przerwa jej milczenie.
Tymczasem Geertruid podaa mi kawaek papieru, na ktrym w popiechu nabazgraa po
acinie Dziewczynka jest potnczarownic; bez sowa przekazaem kartk przyjacielowi.Ubagalimy Debor, by udaa si z nami do pracowni Roemera, bardzo obszernej i
przestronnej, jak dobrze wiesz, bowiem jpo nim odziedziczye; w owym jednak czasie ow
komnat wypeniay ukochane przez Roemera zegary, ktre pniej rozmieszczono w caym
Domu.
Mj przyjaciel nigdy nie zamyka okien wychodzcych na kana, przez ktre wpada
oywiony gwar miasta. Byo co pogodnego w atmosferze tego pomieszczenia. Gdy Roemer
wprowadzi Debor w krg sonecznego wiata i nakoni, by spocza i sprbowaa si
uspokoi, wydawaa si wyciszona i spokojna; usiada i podniosa na niego oczy pene
znuenia i blu.
Bl. Ujrzaem w owej chwili cierpienie tak ogromne, i moje wasne oczy omal nie
wypeniy si zami. Bowiem maska obojtnoci znikna bez ladu, a usta dziewczyny
dray, gdy odezwaa si do nas po angielsku:
Kim jestecie, mczyni i kobiety? Czego, w imi Boga, ode mnie chcecie?!
Deboro przemwi Roemer kojcym gosem. Wysuchaj moich sw, dziecko, a
sprbuj ci wszystko jasno wyoy. Przez cay czas usiowalimy jedynie dowiedzie si, jak
wiele moesz zrozumie.
A c jest takiego zapytaa z nienawici co powinnam rozumie? Wibrujcy
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
28/259
niewieci gos dobywa si z falujcej piersi, policzki pony; i bya w owej chwili dojrza
kobiet, o duszy twardej i zimnej od ogldanych okropnoci. Co si stao z dzieckiem w niej,
pomylaem zrozpaczony i wtedy odwrcia si, by obrzuci spojrzeniem najpierw mnie, a
potem Roemera, wyranie przestraszonego, jeeli kiedykolwiek widziaem go takim; szybko
jednak przezwyciy w lk i odezwa si znowu: Naleymy do stowarzyszenia uczonych i pragniemy pozna osoby posiadajce pewne
szczeglne moce, takie jakie posiadaa twoja matka i jakie by moe sama posiadasz, a ktre
niesusznie uznano za pochodzce od diaba. Czy nie jest prawd, i twoja matka potrafia
uzdrawia? Owa moc nie pochodzi od diaba, crko. Czy widzisz ksigi na pkach wok
ciebie? Pene sopowieci o takich osobach, raz nazywanych czarodziejkami, kiedy indziej
wiedmami; lecz c wsplnego ma z tym wszystkim diabe? Jeeli posiadasz tajemn si,
zaufaj nam, a nauczymy ci, co mog, a czego nie mogone uczyni.
Opowiada jej dalej o tym, jak pomagalimy czarownicom w ucieczkach przedprzeladowaniami i w dotarciu tutaj, by mogy zamieszka bezpiecznie razem z nami.
Wyjawi jej take, i dwie z przebywajcych tu niewiast byy potnymi prorokiniami i e
Geertruid potrafia sprawi, samjedynie siwoli, i szyby dray w oknach.
Oczy dziewczynki rozszerzyy si ze zdumienia, jej twarz zachowaa jednak swj twardy
wyraz. Donie zacisna na porczach fotela; bacznie przygldaa si Roemerowi,
przechyliwszy gow w bok.
Ujrzaem, i wyraz nienawici znowu powraca na jej oblicze i usyszaem szept Roemera:
Ona czyta w naszych mylach, Petyrze, lecz jej wasne sdla nas zamknite.Drgna, gdy wypowiedzia owe sowa, lecz nie przerwaa swojego milczenia.
Bya wiadkiem straszliwych rzeczy, lecz z pewnoci nie uwierzya w to, o co
oskarono twojmatk. Prosimy ci, powiedz nam, do kogo przemawiaa tamtej nocy w
gospodzie, gdy Petyr ci sysza. Jeeli potrafisz widzie duchy, opowiedz nam o tym. Nie
stanie ci si tu adna krzywda.
adnej odpowiedzi.
Pozwl, i poka ci mwasnmoc, crko. Nie pochodzi ona od Szatana i nie musz
go wzywa, by jej uy. Deboro, my nie wierzymy w Szatana. Spjrz na te wszystkie zegary
na ten wysoki szafkowy; i ten z wahadem po twojej lewej stronie; i zegar na kominku; i na
biurku, pod przeciwlegcian.
Powioda wzrokiem po wszystkich, co przynioso nam wielk ulg, gdy rozumiaa
przynajmniej, co do niej mwiono i patrzya teraz skonsternowana, jak Roemer, nie
poruszajc adnej czstki swojej fizycznej osoby, sprawi, i si gwatownie zatrzymay.
Nieustanne tykanie znikno z komnaty, pozostawiajc po sobie ogromn cisz, ktra
wydawaa si dostatecznie potna, by stumi nawet gwar dochodzcy znad kanau.
Crko, zaufaj nam, bowiem wszyscy posiadamy te same talenty rzek Roemer i skin
na mnie, bym si woli nakaza zegarom podj odmierzanie czasu. Zamknem oczy i
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
29/259
powiedziaem: Ruszajcie; zegary posuchay rozkazu i ich tykanie na powrt wypenio
komnat.
Wzrok Debory wdrowa midzy mn i Roemerem; wyraz chodnej nieufnoci na jej
twarzy zastpia gwatowna pogarda. Zeskoczya z krzesa i cofna si pomidzy pki z
ksikami, rzucajc nam wrogie spojrzenie. Ach, czarownicy! krzykna. Czemu mi tego od razu nie powiedzielicie? Jestecie
czarownikami! Naleycie do zakonu Szatana. Szlochaa; zy zaleway jej twarz. To
wszystko prawda, prawda, prawda!
Osoniwszy piersi skrzyowanymi ramionami plua na nas w furii. Nie moglimy znale
sw, ktre by juspokoiy.
Jestecie przeklci! Schowalicie si w tym miecie czarownic, gdzie nie mogwas
spali! krzyczaa. Ach, chytre wiedmy, ukryy si w domu diaba!
Nie, crko! krzykn Roemer. Nie mamy nic wsplnego z siami nieczystymi!Pragniemy tylko zrozumie to, co inni potpiaj.
Deboro woaem do niej wyrzu z pamici kamstwa, jakimi ci karmili. Nie ma w
Amsterdamie ani jednego czowieka, ktry chciaby posa ci na stos! Pomyl o swojej
matce. Co ci powiedziaa o swych czynach, zanim poddali jtorturom i zmusili, by piewaa
ich wasnpiosenk?
Ach, lecz byy to niewaciwe sowa! Nie mogem o tym wiedzie, Stefanie. Dopiero, gdy
jej twarz wykrzywi grymas blu i ukrya twarz w ramionach, pojem swj bd. Jej matka
wierzya, i jest za!I oto nastpne oskarenia posypay si z ust Debory:
Podli! Czy nie jestecie czarownikami? Zatrzymywacze zegarw! Ha! Poka wam, co
moe uczyni diabe w rkach tej czarownicy!
Stana porodku pokoju i zwrciwszy swj wzrok w gr, poza okno, jakby w kierunku
bkitnego nieba, zawoaa:
Przybd do mnie, o Lasherze, poka tym marnym czarownikom potg wielkiej
wiedmy i jej demona! Zniszcz wszystkie zegary!
I natychmiast gsty, ciemny cie przesoni okno, jakby wezwany przez ni demon
skondensowa si, by skupi swmoc w niewielkiej komnacie.
Prysno cienkie szko tarcz, popkay misternie sklejane drewniane puda, wyskoczyy z
nich uwolnione spryny; i runy zegary z kominka i biurka, a wysoki zegar szafkowy
roztrzaska si o podog.
Roemer by zatrwoony, rzadko bowiem widywa tak potne demony; czulimy
wyranie obecno ducha; ociera si o nasze ubrania przepywajc obok i smaga nas
niewidzialnymi mackami, posuszny rozkazom swej wiedmy.
Przepadnijcie w piekle, czarownicy! Nie bd jedn z was! zawoaa Debora i
zostawiajc nas pord spadajcych z pek ksiek, znowu ucieka; drzwi zatrzasny si za
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
30/259
nii nie moglimy ich wyway, chocia prbowalimy ze wszystkich si.
Lecz demon znikn, nie musielimy si ju go obawia. Po dugiej chwili, wypenionej
milczeniem, drzwi znowu byy otwarte i wyszedszy z komnaty z zakopotaniem odkrylimy,
e Debora dawno ju opucia Dom.
Wiesz dobrze o tym, Stefanie, i w owym czasie Amsterdam by ju jednym znajwikszych miast Europy; yo tu moe sto pidziesit tysicy ludzi, a moe nawet wicej.
I w tym ogromnym miecie Debora przepada jak kamie w wod. Przeszukiwalimy burdele
i tawerny, lecz bez skutku. Udalimy si nawet do Ksinej Anny, najbogatszej ladacznicy
Amsterdamu, bowiem u niej wanie dziewczyna tak pikna jak Debora z pewnocimogaby
znale schronienie; i chocia Ksina, jak zawsze, rada bya nas widzie i pogawdzi przy
winie, to jednak nie potrafia nic powiedzie o owym tajemniczym dziecku.
Cierpiaem tak okrutnie, i mogem jedynie lee na ou i ka z twarz ukryt w
ramionach, chocia wszyscy mwili mi, e niemdrze jest tak postpowa. Geertruidprzysigaa odnale dziewczyn.
Roemer poleci mi opisa owe wydarzenia na papierze w ramach mojej pracy
badawczej lecz zapewniam Ci, Stefanie, notatki, ktre wwczas poczyniem, s
niezmiernie krtkie i tak aosne, e nie prosz Ci teraz nawet, by je przejrza. Gdy powrc
do Amsterdamu jeli Bg pozwoli zadbam, by ta barwniejsza kronika zaja miejsce
dawnych zapisw.
Lecz teraz pozwl zakoczy moje opowiadanie: dwa tygodnie pniej odwiedzi mnie
pewien mody ucze Rembrandta, do niedawna mieszkajcy w Utrechcie i powiedzia mi, idziewczyna, ktrej poszukuj, yje teraz ze starym portrecistRoelantem, znanym pod tym
jedynie imieniem; artysta ten w modoci przez wiele lat studiowa w Italii i wci byo wielu
chtnych na jego dziea, lecz by on ju bardzo chory i saby i z trudem tylko radzi sobie z
paceniem zalegych rachunkw.
By moe go nie pamitasz, Stefanie, pozwl wic powiedzie sobie, i to wspaniay
malarz; w jego portretach mona byo odnalelad owej typowej dla Caravaggia radoci i
szczliwoci, gdyby nie choroba, ktra zaatakowaa jego koci i przedwczenie uczynia z
niego niedonego starca, zdobyby sobie zapewne daleko wiksze uznanie.
W owym czasie by wdowcem z trzema synami i wielce zacnym czowiekiem.
Natychmiast udaem si do Roelanta, ktrego znaem, a on zawsze odnosi si do mnie z
sympati; lecz wtedy zatrzasn mi drzwi przed nosem. Nie mia czasu, by przyjmowa
wizyty szalonych uczonych, jak nas nazwa i ostrzeg mnie, nie przebierajc w sowach, i
nawet w Amsterdamie tacy odmiecy jak my atwo mogwpa w tarapaty.
Roemer poleci mi, bym na jaki czas pozostawi spraw wasnemu biegowi; zreszt
wiesz Stefanie, i udao nam si przetrwa, poniewa zawsze unikalimy rzucania si w oczy;
wic nadal te trzymalimy si owej zasady. W nastpnych dniach ujrzelimy, i Roelant
pospaca swoje dugi i e jego dzieci z pierwszego maestwa, a take on sam, odziewajsi
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
31/259
we wspaniae szaty, ktrych nie mona byo nazwa inaczej, jak tylko nadzwyczajnie
bogatymi.
Mwiono, i Debora, szkocka dziewczyna niezwykej piknoci, najta przez starca do
opieki nad dziemi, przygotowaa ma dla jego uomnych palcw, ktra rozgrzaa je i
przywrcia im elastyczno, tak i znowu mogy utrzyma pdzel. Mwiono te, e zanowe portrety dawano wysokcen; musiaby jednak tworzy trzy albo cztery kadego dnia,
by zapaci za wszystkie sprzty i stroje, jakie dostarczano do jego domu.
Owa dama bya bogata, dowiedziano si wkrtce; ukochane dziecko jakiego szkockiego
szlachcica; chocia nie mg uzna crki, posya jej mnstwo pienidzy, ktrymi dzielia si
z Roelantem z wdzicznoci, i w jprzygarn.
A kt to mg by w szlachcic, chciaem wiedzie? Czyby ksi tego potnego
zamku, niczym bezksztatny stos kamieni zwieszajcego si ponuro ponad dolin, z ktrej
zabraem Debor jego poczt-w-radoci crk, bosonog, brudn, z ciaem a do kociposzarpanym uderzeniami bata, niezdoln nawet samodzielnie podnie yki do ust?
Zaprawd, pyszna to historyjka!
Obydwaj z Roemerem z lkiem obserwowalimy rozwj wypadkw. Znasz bowiem
rwnie dobrze jak ja przyczyn, dla ktrej obowizujca nas regua zabrania
wykorzystywania posiadanych mocy dla zysku. A w jaki inny sposb osignito ow
zamono, jeeli nie z pomoc owego wanie demona, ktry na rozkaz Debory, jak
nawanica wpad by do komnaty Roemera, by zniszczy zegary?
Lecz ycie w domostwie Roelanta, od chwili pojawienia si Debory, pene byo dostatku iradoci i nim rok dobieg koca, w stary czowiek polubi dziewczyn. Jeszcze dwa
miesice przed zalubinami mistrz Rembrandt namalowa jej portret, a w miesic po weselu
w konterfekt zosta wystawiony na widok publiczny w paradnych komnatach Roelanta.
Na wizerunku Debora nosi na szyi ten sam brazylijski szmaragd, na ktry z takim
podaniem patrzya owego dnia, kiedy zabraem jdo miasta. Ju dawno zdya go naby
w sklepie jubilera, razem z kadsztuksrebrnej zastawy czy klejnotem, ktre wpady jej w
oko, a take obrazami Rembrandta i Halsa, i Judith Leister, ktre wielce jej si podobay.
Nie mogem ju duej trzyma si z dala. Dom artysty by otwarty dla wszystkich,
przybywajcych obejrze portret pdzla Rembrandta, z ktrego Roelant by wielce i zaiste,
sprawiedliwie, dumny. Gdy przekroczyem prg jego domu, Roelant nie zagrodzi mi wstpu,
lecz przeciwnie, podpierajc si laskprzykutyka, by mnie powita i ofiarowa mi kubek
wina. Pokaza mi te swojukochanDebor, studiujcpod kierunkiem tutora w bibliotece,
bowiem jej najwikszym pragnieniem byo nauczy si czyta i pisa po acinie i francusku.
Tak szybkie robi postpy, mwi mi, zaprawd wielce to zdumiewajce; wanie ostatnio
czytaa pisma Anny Marii van Schurman, ktra utrzymywaa, i kobiety sw istocie, rwnie
jak mczyni otwarte dla nauki.
Zdawao si, i szczcie go uskrzydla.
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
32/259
Gdy j ujrzaem, zwtpiem w to, co wiedziaem o jej wieku. Ustrojona w drogie
kamienie i zielony aksamit wygldaa na mod niewiast, lat moe siedemnastu. Nosia
szerokie rkawy i sute spdnice, a jej czarne wosy zdobia zielona wstka z atasowymi
rozetkami. Zielone wydaway si take oczy dziewczyny, odbijajce barw owych
wspaniaych tkanin. Uderzy mnie fakt, i sam Roelant nie wiedzia o jej modym wieku. Niepado z mych ust adne sowo zdradzajce kamstwa, ktrymi si otoczya; staem tam
oguszony piknociDebory, jak gdyby na mojgow i ramiona posypay si zadane przez
ni razy, a gdy podniosa gow i umiechna si do mnie, miertelny cios ugodzi moje
serce.
Teraz powinienem odej, pomylaem, i szybko oprniem swj kubek. Lecz ona
podesza do mnie, wci si umiechajc, uja moje donie i rzeka: Petyrze, chod ze mn
i powioda mnie do niewielkiej komnaty, w ktrej stay komody z bielizn.
Ach, jak ogad miaa, jaki wdzik. Dama dworu nie moga postpowa z wikszswobod. Lecz gdy mylaem o tym, pami moja przywoaa obraz owego dnia, kiedy
ujrzaem jpo raz pierwszy na wozie na skrzyowaniu drg wygldaa wwczas zupenie
jak maa ksiniczka.
Jednak od tamtej pory zmienia si pod kadym wzgldem. W tych kilku sabych
promyczkach wiata, ktre zdoay przebi si do izdebki z bielizn, przyjrzaem si jej
dokadnie i znalazem j: dorodn, uperfumowan, z zarowionymi policzkami. Wysokie
pene piersi ozdabia wspaniay brazylijski szmaragd w oprawie ze zotego filigranu.
Dlaczego nie powiedziae wszystkim, co o mnie wiesz? zapytaa, jak gdyby nie znaaodpowiedzi.
Deboro, wyjanilimy ci prawd o sobie. Pragnlimy jedynie ofiarowa ci schronienie i
naszwiedz o mocach, ktre posiadasz. Wr, kiedy tylko zechcesz.
Rozemiaa si.
Jeste gupcem, Petyrze, lecz zabrae mnie z ciemnoci i ndzy, aby przywie mnie do
tego zdumiewajcego miejsca. Signa do sekretnej kieszeni ukrytej w sutej spdnicy i
wycigna z niej gar szmaragdw i rubinw. We je, Petyrze.
Cofnem si, potrzsajc gow.
Mwicie, e nie oddajecie czci diabu rzeka do mnie. A wasz przywdca twierdzi,
i nie wierzy nawet w Szatana, czy nie takie byy jego sowa? Lecz jakiego Boga
wyznajecie, do jakiego kocioa naleycie, e musicie y jak mnisi, w odosobnieniu,
otoczeni jedynie ksigami, nie znajc wiatowych rozkoszy? Czemu nie wzie mnie wtedy,
w obery, kiedy z atwoci moge to uczyni? Tak bardzo mnie wwczas podae.
Przyjmij moje podzikowania, bowiem to wszystko, co moesz teraz dosta. A owe klejnoty
uczyni ci bogatym czowiekiem. Nie bdziesz ju wicej zaleny od swej zakonnej braci.
Wycignij do!
Deboro, w jaki sposb zdobya te klejnoty?! wyszeptaem. Co si stanie, jeeli
8/3/2019 Rice Anne - Godzina Czarownic Tom 2
33/259
oskarci o kradzie?
Mj diabe jest na to za sprytny, Petyrze. Drogocenne przedmioty, ktre widzisz,
pochodzz daleka. Po prostu poprosiam o nie. A mog ich mie, ile zechc, i najmniejsza
Top Related