ZRoZumieć politykę Rozszerzenie€¦ · Bezpieczeństwo żywności Budżet Cła Działania w...

RozszerzenieZ R o Z u m i e ć

p o l i t y k ę u n i i e u R o p e j s k i e j

„Pol i tyka rozszerzenia UE sprawia , że Europa staje s ię bezpiecznie jsza i lep ie j prosperuje . Dz ięk i n ie j stajemy s ię s i ln ie js i , możemy promować nasze wartośc i i odgrywać ważną rolę na arenie międzynarodowej” .

Štefan Fülekomisarz UE ds . rozszerzenia i europejsk ie j pol i tyk i sąs iedztwa

propagowanie europejskich

wartości i standardów

w innych krajach

SPIS TREŚCI

Dlaczego ue się rozszerza . . . . . . . . . 3

jak przebiega proces rozszerzenia . . 5

Co daje rozszerzenie ue . . . . . . . . . . 10

perspektywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Więcej informacji . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Zrozumieć politykę Unii Europejskiej –Rozszerzenie

Komisja EuropejskaDyrekcja Generalna ds. Komunikacji SpołecznejPublikacje1049 BrukselaBELGIA

Tekst ukończono w sierpniu 2013 r.

Zdjęcie na okładce i str. 2: © Digital Vision/Getty Images

12 str. — 21 × 29,7 cmISBN 978-92-79-24057-7doi:10.2775/54896

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014

© Unia Europejska, 2014Zezwala się na powielanie niniejszej publikacji. Wykorzystywanie lub powielanie pojedynczych zdjęć wymaga bezpośredniej zgody posiadaczy praw autorskich.

Ta publikacja jest częścią serii wydawniczej poświęconejdziałaniom, jakie podejmuje Unia w różnych obszarach,

powodom ich podejmowania i osiąganym wynikom.

Publikacje z tej serii można pobrać ze strony:http://europa.eu/pol/index_pl.htm

ZRoZUmIEć PolITykę

UnII EURoPEjSkIEj

Jak działa Unia Europejska„Europa 2020” – europejska strategia na rzecz wzrostu

Założyciele Unii Europejskiej

Agenda cyfrowaBadania i innowacje

Bezpieczeństwo żywnościBudżet

CłaDziałania w dziedzinie klimatu

EnergiaGranice i bezpieczeństwo

HandelKonkurencyjność

KonsumenciKształcenie, szkolenie, młodzież i sport

Kultura i sektor audiowizualnyMigracja i azyl

OpodatkowaniePolityka regionalna

Pomoc humanitarna i ochrona ludnościPrzedsiębiorstwa

RolnictwoRozszerzenie

Rozwój i współpracaRybołówstwo i gospodarka morska

Rynek wewnętrznySprawiedliwość, obywatelstwo, prawa podstawowe

Sprawy zagraniczne i polityka bezpieczeństwaŚrodowisko

TransportUnia gospodarcza i walutowa oraz euro

Zatrudnienie i sprawy społeczneZdrowie publiczne

Zwalczanie nadużyć finansowych

3R o z s z e R z e n i e

Unia Europejska powstała w latach 50. XX w. z myślą o budowaniu pokoju i dobrobytu oraz szerzeniu wartości europejskich w Europie. Cele te są nadal aktualne.

Do UE może przystąpić każde demokratyczne państwo europejskie. Polityka rozszerzenia Unii stanowi ramy tego procesu.

Unia Europejska początkowo liczyła 6 członków, dziś jest ich aż 28. Terytoria krajów UE rozciągają się od Atlantyku po Morze Czarne, a liczba ich mieszkańców przekracza 500 mln.

korzyści dla wszystkich

Rozszerzenie leży zarówno w interesie państw członkowskich, jak i krajów przystępujących. Sprawia, że Europa staje się bezpieczniejsza i lepiej prosperuje, w szczególności dzięki propagowaniu demokracji, podstawowych wolności, praworządności i zasad jednolitego rynku.

Korzyści płynące z jednolitego rynku są znaczne – wzrost gospodarczy pociąga za sobą wyższy standard życia, niższe ceny i większy wybór w sektorach, takich jak telekomunikacja, usługi bankowe i pasażerski transport lotniczy, konsumenci mają też większą pewność, że kupowane przez nich produkty są bezpieczne. Wraz z kolejnymi rozszerzeniami UE korzyści te są dostępne dla coraz większej liczby osób.

Unia Europejska jest wspólnotą wartości. Jesteśmy rodziną demokratycznych państw europejskich oddanych nie tylko wspólnej pracy na rzecz pokoju, wolności, dobrobytu i sprawiedliwości społecznej, ale także obronie tych wartości. Dążymy do pogłębiania solidarności między narodami Europy, a jednocześnie szanujemy naszą różnorodność, którą chcemy zachować.

Rozszerzenie stymuluje wzrost

Wymiana handlowa między „starymi” państwami członkowskimi UE (15 państw) a „nowymi” państwami członkowskimi (12 krajów, które przystąpiły do UE w 2004 r. i 2007 r.):

1999 r. 265 mld euro2007 r. 500 mld euro

Wymiana handlowa między „nowymi” państwami członkowskimi UE:

1999 r. 15 mld euro2007 r. 77 mld euro

Dlaczego UE się rozszerza©

European Union

Chorwacja, państwo członkowskie UE od 2013 r.,

słynie ze starych nadmorskich miast takich jak Split.

4Z r o Z u m i e ć p o l i t y k ę u n i i e u r o p e j s k i e j

kolejne rozszerzenia

Europejska Wspólnota Gospodarcza, która powstała w latach 50. i obecnie zwana jest Unią Europejską, liczyła pierwotnie sześciu członków. Kraje, które ją założyły, to Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy.

W 1973 r. Dania, Irlandia i Wielka Brytania dołączyły do grona państw członkowskich. Grecja przystąpiła do UE w 1981 r., a Hiszpania i Portugalia w 1986 r. Austria, Finlandia i Szwecja przystąpiły w 1995 r.

W 2004 r. w wyniku największego w historii rozszerzenia Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja i Słowenia i Węgry dołączyły do grona państw członkowskich. Trzy lata później, w 2007 r. do UE przystąpiły Bułgaria i Rumunia.

1 lipca 2013 r. do UE wstąpiła Chorwacja, która stała się 28. członkiem UE.

Kraje kandydujące i potencjalni kandydaci

1952 1973 1981 1986 1995 2004 2007 2013


W latach 50. przywódcy sześciu państw podnoszących się właśnie ze zniszczeń II wojny światowej utworzyli organizację, którą dziś nazywamy Unią Europejską.

Był to bezprecedensowy krok, wymagający wielkiej odwagi i dalekowzroczności – państwa, które wcześniej walczyły przeciwko sobie, zgodziły się odtąd razem podejmować decyzje o wspólnej przyszłości.

Uzgodniły także, że część ich władzy będzie odtąd wykonywana na nowym poziomie – poziomie, który dziś nazywamy po prostu Unią Europejską.

Unia Europejska okazała się historycznym sukcesem. Dzięki jej istnieniu zapanował na naszym kontynencie najdłuższy w historii okres pokoju i wcześniej nieznany jej narodom poziomu dobrobytu. To, co powstało jako „klub sześciu”, jest dziś unią łączącą 28 krajów o łącznej populacji liczącej ponad 500 mln osób. Od samego początku przewidziano możliwość włączania do wspólnoty nowych członków. Jej założyciele byli wystarczająco przekonani o słuszności swojego pomysłu, aby zostawić otwarte drzwi dla kolejnych demokratycznych państw europejskich. Pomoc krajom, które mają aspiracje do członkostwa w UE – przez promowanie ich wzrostu gospodarczego i krzewienie w nich ducha solidarności, a także wzmacnianie struktur demokratycznych w państwach wyzwolonych z jarzma dyktatury – była zadaniem Unii w ciągu ostatnich 50 lat.

kto może przystąpić do ue?

Artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że każde państwo europejskie, które szanuje demokratyczne wartości UE i je propaguje, może ubiegać się o członkostwo w Unii Europejskiej.

Państwo, które pragnie stać się członkiem UE, musi spełnić kryteria określone przez przywódców krajów UE na szczycie w Kopenhadze w 1993 r. oraz w szeregu późniejszych decyzji UE. Są to tzw. kryteria kopenhaskie, do których zaliczamy:

1) kryteria polityczne: stabilne instytucje gwarantujące demokrację, poszanowanie zasad państwa prawa i praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości;

2) kryteria ekonomiczne: sprawnie działająca gospodarka rynkowa i zdolność do stawiania czoła konkurencji i siłom rynkowym w UE;

3) zdolność do przyjęcia na siebie wymogów członkostwa, włączając w to przestrzeganie celów unii politycznej, gospodarczej i walutowej.

UE musi mieć pełną zdolność do przyjęcia nowego członka, zastrzega więc sobie prawo do podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie daty przystąpienia kolejnego państwa.

W odniesieniu do Bałkanów Zachodnich mają zastosowanie dodatkowe warunki, głównie w zakresie współpracy regionalnej i dobrych stosunków z krajami sąsiadującymi (tzw. warunki procesu stabilizacji i stowarzyszenia).

Artykuł 2 traktatu o unii europejskiej

„Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim [...]”.

Artykuł 49 traktatu o unii europejskiej

„Każde państwo europejskie, które szanuje wartości, o których mowa w artykule 2, i zobowiązuje się je wspierać, może złożyć wniosek o członkostwo w Unii”.

jak przebiega proces rozszerzenia


kto decyduje?

Nowi członkowie przyjmowani są na mocy jednomyślnej zgody państw członkowskich Unii Europejskiej.

Gdy państwo składa wniosek o przyjęcie do UE, rządy państw członkowskich, reprezentowane w Radzie, najpierw podejmują decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku. Następnie na podstawie opinii Komisji Europejskiej państwa członkowskie podejmują decyzję o przyznaniu danemu państwu statusu kraju kandydującego i otwarciu negocjacji w sprawie przystąpienia. W podobny sposób państwa członkowskie decydują o tym, kiedy i na jakich warunkach należy

stan obecny

Bieżące plany rozszerzenia Unii Europejskiej obejmują Bałkany Zachodnie, Turcję i Islandię. Każdy z tych krajów znajduje się na innym etapie procesu rozszerzenia.

Była jugosłowiańska republika Macedonii, Czarnogóra, Islandia, Serbia i Turcja są krajami kandydującymi. Z Czarnogórą, Serbią i Turcją prowadzone są negocjacje akcesyjne. Komisja Europejska zaleciła również rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z byłą jugosłowiańską republiką Macedonii.

W 2013 r. wstrzymano natomiast negocjacje z Islandią, która sama o to wystąpiła.

Albania, Bośnia i Hercegowina i Kosowo są potencjalnymi krajami kandydującymi. Komisja zaleciła Radzie przyznanie statusu kraju kandydującego Albanii, które zależne jest jednak od spełnienia szeregu wymogów.

1. Islandia2. Bośnia i Hercegowina3. Serbia4. Kosowo5. Czarnogóra6. Albania7. Była jugosłowiańska republika Macedonii8. Turcja

1

2 3

4455

6677

88

rozpocząć i sfinalizować negocjacje z krajem kandydującym w odniesieniu do każdego obszaru polityki, przy uwzględnieniu zaleceń Komisji.

Jeśli negocjacje w sprawie przystąpienia zakończą się pomyślnie, państwa członkowskie oraz dany kraj kandydujący przyjmują i podpisują projekt traktatu o przystąpieniu. Parlament Europejski, którego członkowie wybierani są bezpośrednio przez obywateli UE, także musi wyrazić zgodę na przystąpienie. Następnie wszystkie państwa członkowskie i kraj przystępujący muszą, zgodnie z obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi każdego z nich, ratyfikować projekt traktatu.


Aby zapewnić jak największe korzyści z rozszerzenia zarówno Unii, jak i krajom ubiegającym się o członkowstwo, proces akcesyjny należy prowadzić z dużą ostrożnością. Kraje kandydujące muszą wykazać, że będą w stanie w pełni wywiązywać się ze zobowiązań członkowskich. Wymaga to od nich szerokiego poparcia ze strony społeczeństwa, a także zgodności – z politycznego i technicznego punktu widzenia – ich systemów ze standardami i przepisami UE. Na każdym etapie procesu akcesyjnego UE wyznacza warunki, które dane kraje muszą spełnić, aby przybliżyć się do członkostwa.

negocjacje akcesyjne

Negocjacje akcesyjne toczą się wokół zdolności kraju kandydującego do przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa. Dotyczą warunków i terminu przyjęcia kraju kandydującego, wdrożenia i stosowania obowiązujących praw i zasad UE, które zapisano na około 100 tys. stron. Te prawa i zasady (znane również jako acquis, co w języku francuskim oznacza „to, co przyjęto”) są nienegocjowalne. Negocjacje dotyczą więc sposobu i terminu przyjęcia przez kandydata i skutecznego wprowadzenia w życie zasad i procedur obowiązujących w UE.

Negocjacje prowadzą państwa członkowskie UE z danym krajem kandydującym, ich tempo zależy w dużej mierze od postępów tego kraju w spełnianiu wymogów członkostwa. Tak więc kraje kandydujące mają zazwyczaj dużą motywację, aby przeprowadzić szybko i skutecznie konieczne reformy. Niektóre z tych reform czasami wymagają dokonania dogłębnej i skomplikowanej transformacji politycznych i gospodarczych struktur państwa. Dlatego też ważne jest, aby rządy krajów kandydujących zrozumiale i przekonywająco tłumaczyły swoim obywatelom sens przeprowadzanych reform. W procesie tym niezbędne jest wsparcie społeczeństwa obywatelskiego.

O rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych decyduje Rada Europejska na podstawie zalecenia Komisji Europejskiej, z chwilą gdy kraj kandydujący w wystarczającym stopniu spełni polityczne kryteria kopenhaskie oraz inne warunki.

nadzór

Aby ułatwić przebieg negocjacji, całe prawodawstwo UE podzielono na tak zwane rozdziały, z których każdy odpowiada wybranemu obszarowi polityki. Pierwszy etap negocjacji to kontrola ogólna (ang. screening). Jej celem jest szczegółowe przedstawienie kandydatowi poszczególnych acquis oraz określenie obszarów, w których powinien on dostosować swoje prawodawstwo, instytucje i praktyki.

Jako podstawę rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych Komisja opracowuje sprawozdania dotyczące poszczególnych rozdziałów negocjacji. Następnie sprawozdanie te przekazuje Radzie. Komisja opracowuje zalecenie dotyczące tego, czy należy otworzyć negocjacje dotyczące danego rozdziału, czy też najpierw kraj kandydujący powinien spełnić określone wymogi (tzw. punkty odniesienia).

Gdy państwa członkowskie zdecydują na podstawie oceny Komisji, że spełniono wymagania zawarte w punktach odniesienia, kraj kandydujący przedkłada stanowisko negocjacyjne. Następnie Rada przyjmuje

Słynny most w Mostarze w Bośni i Hercegowinie odbudowano po tym, jak został zniszczony podczas wojny w 1993 r.

© iStockphoto.com

/santirf

państwa w liczbach

Kraje kandydujące i potencjalni kandydaci

Powierzchnia(1000 km)

Ludność(mln)

Produkt krajowy brutto na osobę (standard siły nabywczej1)

Albania 27 3,2 73002

Bośnia i Hercegowina

51 3,8 73002

Była jugosłowiańska republika Macedonii

25 2,1 9200

Islandia 100 0,3 29 500

Kosowo * 11 2,2

Czarnogóra 13 0,6 10 5002

Serbia 77 7,3 84002

Turcja 770 73,7 13 600

28 państw członkowskich UE łącznie

4290 508 25 700

Dane z 2012 r. Źródło: Eurostat

* Użycie tej nazwy nie ma wpływu na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1/244 oraz opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości na temat ogłoszenia przez Kosowo niepodległości.1 Produkt krajowy brutto oznacza łączną wartość wszystkich towarów i usług wyprodukowanych w danym kraju w ciągu roku. Wskaźnika tego często używa się, aby określić stan zamożności danego kraju. Standard siły nabywczej jest jednostką reprezentującą taką samą wielkość towarów i usług w każdym kraju niezależnie od poziomu cen.2 2011.


wspólne stanowisko UE, również na podstawie wniosku Komisji, umożliwiające rozpoczęcie negocjacji w sprawie danego rozdziału. Wspólne stanowisko UE obejmuje również warunki (punkty odniesienia) dotyczące zamknięcia danego rozdziału.

Kiedy kraj kandydujący dostosuje się do punktów odniesienia, państwa członkowskie przyjmują nowe wspólne stanowisko (zawsze na podstawie projektów Komisji) oznajmiające, że rozdział negocjacyjny został zamknięty – ale jedynie tymczasowo. Negocjacje akcesyjne UE prowadzone są zgodnie z zasadą, że nic osobno nie zostanie uzgodnione, dopóki całość nie zostanie uzgodniona. A zatem definitywne zamknięcie wszystkich rozdziałów ma miejsce dopiero po zakończeniu całego procesu negocjacyjnego.

sprawozdania i monitorowanie

Komisja na bieżąco informuje Parlament Europejski i Radę o postępach, jakie w negocjacjach uczyniły poszczególne kraje, publikując coroczne dokumenty strategiczne oraz indywidualne roczne sprawozdania dotyczące każdego z kandydatów. Komisja monitoruje również, w jakim stopniu kraje kandydujące przestrzegają zobowiązań przyjętych podczas negocjacji.

Monitorowanie to trwa aż do przystąpienia danego kraju do UE. Dzięki niemu kraje kandydujące mogą liczyć na dodatkową pomoc przy podejmowaniu obowiązków wynikających z członkostwa, a państwa członkowskie zyskują gwarancję, że kandydaci spełniają warunki przystąpienia.

traktat akcesyjny

Po zadowalającym dla obydwu stron zakończeniu negocjacji dotyczących wszystkich rozdziałów, ich wyniki wprowadza się do projektu traktatu akcesyjnego. Potem przeprowadza się w tej sprawie konsultacje z Komisją i efekt przedkłada do zatwierdzenia w Parlamencie Europejskim. Następnie traktat zostaje podpisany i ratyfikowany przez dany kraj kandydujący oraz wszystkie państwa członkowskie.

od podpisania traktatu akcesyjnego do przystąpienia do ue

Z chwilą podpisania traktatu akcesyjnego kraj przystępujący do UE zyskuje określone przywileje. Uzyskuje „status aktywnego obserwatora” w większości organów i agencji UE, gdzie może zabierać głos, nie może jednak głosować. Może przekazywać swoje uwagi na temat wniosków legislacyjnych UE i projektów komunikatów, zaleceń oraz inicjatyw. Po zakończeniu procesu ratyfikacyjnego traktat o przystąpieniu wchodzi w życie w ustalonym terminie i kraj przystępujący staje się państwem członkowskim UE.

Wspieranie przygotowań krajów kandydujących do członkostwa – strategia przedakcesyjna

Postęp danego kraju na drodze do członkostwa w UE zależy od tego, w jaki sposób przeprowadzi on reformy niezbędne do spełnienia kryteriów i warunków akcesyjnych. Unia Europejska pomaga krajom kandydującym w przygotowaniach do przystąpienia do niej.

W tym celu Unia opracowała strategię przedakcesyjną. Głównymi elementami tej strategii są układy o stowarzyszeniu (w przypadku Bałkanów Zachodnich są to układy o stabilizacji i stowarzyszeniu), wsparcie finansowe UE oraz możliwość uczestniczenia w różnych programach unijnych.

Ramy prawne dotyczące umów w sprawie relacji krajów kandydujących z Unią Europejską przyjmowane są w drodze układów o stowarzyszeniu. I tak na przykład kształt formalnych stosunków Turcji z UE zapisano w układzie o stowarzyszeniu podpisanym w 1963 r. (porozumienie z Ankary) i rozszerzono na unię celną w 1995 r. W przypadku krajów Bałkanów Zachodnich w 1999 r. wprowadzono tzw. proces stabilizacji i stowarzyszenia (SAP). Celem tego procesu i powiązanych układów o stabilizacji i stowarzyszeniu jest ustabilizowanie regionu od dekady pogrążonego w konfliktach, wsparcie przejścia na ustrój demokratyczny i gospodarkę rynkową, stopniowa integracja z UE oraz przygotowanie do przystąpienie do niej, jak również popularyzowanie współpracy regionalnej i dobrych stosunków sąsiedzkich.

© iS

tock

phot

o.co

m/V

aler

y Sh

anin

Czarnogóra – widok na górę, od której wzięła się nazwa kraju.


lub poprawie stanu sieci transportowych, w formie łączenia subsydiów UE i pożyczek udzielanych przez międzynarodowe instytucje finansowe.

Kraje kandydujące mogą uczestniczyć w programach unijnych, np. w takich dziedzinach, jak zdrowie publiczne, badania lub edukacja. Dzięki zdobytym w ten sposób doświadczeniom kraje te mogą się nauczyć, jak wykorzystywać środki finansowe, do których będą uprawnione po przystąpieniu do UE, oraz zapoznać się z unijnymi strategiami politycznymi i instrumentami.

Wsparcie ue

Wsparcie finansowe UE pomaga krajom regionu w nabyciu zdolności do przyjęcia i wdrożenia standardów unijnych. W latach 1991–2011 Unia Europejska przekazała Bałkanom Zachodnim pomoc o wartości ponad 18 mld euro, co stanowi jedną z największych kwot pomocy na mieszkańca na świecie. Od 2007 r. kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące otrzymują unijne wsparcie finansowe w ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA).

Celem projektów wspieranych w ramach IPA jest wzmocnienie instytucji demokratycznych oraz praworządności, reforma administracji publicznej, wsparcie reform gospodarczych, popularyzowanie poszanowania praw człowieka oraz praw mniejszości i równouprawnienia, wsparcie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz pogłębienie współpracy regionalnej, jak również wspieranie zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa. W ten sposób dzięki pomocy finansowej z IPA wspierane jest dostosowywanie się do wymogów członkostwa.

Łączna finansowa pomoc przedakcesyjna na lata 2014–2020 wyniesie około 14 mld euro, a decyzje dotyczące wysokości jej poszczególnych transzy będą zapadały co roku.

pomoc przedakcesyjna ue w 2013 r . (w mln euro)Albania 95,3

Bośnia i Hercegowina 108,8

Chorwacja 93,5

Była jugosłowiańska republika Macedonii 113,2

Islandia 5,8

Kosowo 71,4

Czarnogóra 34,5

Serbia 208,3

Turcja 902,9

Program przeznaczony dla wielu beneficjentów 177,2

Kraje uczestniczące w procesie rozszerzenia powinny przeprowadzić dogłębne reformy, aby zagwarantować, że unijne zasady zostaną nie tylko przyjęte, ale i wprowadzone w życie. Może się okazać, że będą musiały utworzyć nowe instytucje, takie jak niezależne urzędy ds. konkurencji lub agencje zajmujące się normami w zakresie żywności. Może się również okazać, że będą musiały dokonać restrukturyzacji już istniejących instytucji: zdemilitaryzować policję, poszerzyć zakres kompetencji agencji ochrony środowiska lub przyznać prokuratorom szerszą autonomię w walce z korupcją.

Przeprowadzenie takich reform wymaga dużych nakładów finansowych oraz inwestycji w know‑how. Unia Europejska udostępnia cały wachlarz programów i mechanizmów pomocy finansowej i technicznej wspierających przeprowadzenie tych reform. Unia, będąc świadoma, z jak poważnymi wyzwaniami dla mieszkańców krajów kandydujących wiążą się reformy, prowadzi kampanie informacyjne szczegółowo tłumaczące społeczeństwom zasady procesu akcesyjnego. Taką działalność prowadzi przez dialog z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, takimi jak związki zawodowe, stowarzyszenia konsumenckie i inne organizacje pozarządowe.

Kolejnym ważnym elementem pomocy UE jest wzmocnienie „zdolności instytucjonalnych”. Polega to na zagwarantowaniu, że sektor publiczny w kraju kandydującym posiądzie praktyczną zdolność zajmowania się sprawami unijnymi oraz ogólną zdolność funkcjonowania w sposób skuteczny i demokratyczny. UE pomaga w utworzeniu struktur i wyszkoleniu personelu odpowiedzialnego za stosowanie unijnych przepisów. Doradztwo w zakresie wprowadzenia w życie acquis często ma miejsce w formie umów twinningowych, w ramach których państwa członkowskie UE oddelegowują swoich ekspertów do krajów kandydujących, lub podczas krótkich warsztatów.

Przygotowywanie krajów do członkostwa oznacza również pomoc w rozbudowywaniu ich infrastruktury, polegającą m.in. na budowie centrów utylizacji odpadów stałych

UE pomaga zwalczać przestępczość na Bałkanach.

© European U

nion


Co daje rozszerzenie UE

Zarówno starym, jak i nowym państwom członkowskim Unia Europejska umożliwia odniesienie znacznych korzyści gospodarczych i społecznych. W 1999 r., dzięki wymianie handlowej między ówczesnymi 15 państwami członkowskimi i 12 krajami kandydującymi, wygenerowano 175 mld euro. W 2007 r., trzy lata po największym rozszerzeniu w historii UE, suma ta wzrosła do 500 mld euro.

Nowe państwa członkowskie, które przystąpiły do UE w 2004 r., skorzystały na szybszym wzroście gospodarczym, który umożliwił im zwiększenie PKB na mieszkańca z poziomu 40 proc. średniej w ówczesnych 15 krajach UE w 1999 r. do 52 proc. średniej w 2008 r. Szacuje się, że w tym samym okresie proces akcesyjny przyspieszył wzrost gospodarczy w nowych państwach członkowskich o około 1,75 punktu procentowego rocznie, kiedy to wzrost zwiększył się średnio z 3,5 proc. w latach 1999–2003 do 5,5 proc. w latach 2004–2008.

Proces rozszerzenia powoduje nie tylko wzrost poziomu dobrobytu, umożliwia również pogłębienie stabilizacji, bezpieczeństwa i pewności prawa w krajach przystępujących do UE.

Polityka rozszerzenia odegrała również bardzo ważną rolę w transformacji byłych krajów komunistycznych, które przystąpiły do UE od 2004 r., w państwa, w których funkcjonuje gospodarka rynkowa oraz działają demokratyczne instytucje polityczne. Proces ten był efektem wypełnienia przez UE obietnicy złożonej pod koniec zimnej wojny byłym krajom komunistycznym Europy Środkowej i Wschodniej, zgodnie z którą Unia miała pomóc w zreformowaniu systemów politycznych i gospodarczych tych krajów, tak aby mogły one przystąpić do Wspólnoty.

Wytyczne opracowane przez Komisję Europejską i pozostałe instytucje unijne, jak również wiedza instytucjonalna i praktyczna, którą dzieliły się ówczesne państwa członkowskie, pomogły tym krajom przeprowadzić jedną z najszybszych w historii transformacji ustrojowych.

studiowanie za granicą odmieni twoje życie!

Piroska Beke jest 24-letnią Węgierką. Uczy języka niemieckiego w szkole podstawowej na Węgrzech. Przez rok studiowała w Austrii w ramach programu EdTWIN, zainicjowanego i finansowanego przez UE i realizowanego przez cztery państwa: Austrię, Czechy, Węgry i Słowację.

Uczestnictwo w programie umożliwiło jej nabranie innego spojrzenia na wykonywany zawód nauczyciela, a stało się to głównie dzięki przystąpieniu Węgier do UE. Kursy w Austrii obejmowały również staże nauczycielskie. Dzięki temu Piroska uzupełniła swoje wykształcenie teoretyczne i pogłębiła umiejętności praktycznego nauczania.

„Nauczanie i studiowanie w obcym środowisku pomogło mi się rozwinąć na wiele sposobów – zawodowo, ale również i osobiście. Nauczyłam się wiele o Austrii i jej kulturze, ale co ważniejsze, poznałam wspaniałych przyjaciół, z którymi dzielę wspólne zainteresowania i którym ufam”.

To, że Węgry są państwem członkowskim UE, było bardzo ważne dla rozwoju zawodowego Piroski. Umożliwiło jej dostęp do wielu projektów i programów, dzięki którym pogłębiła swoje umiejętności praktyczne. „Gdyby Węgry nie były w UE, wątpię, czy miałabym okazję studiować w Austrii. Zdobycie takiej wiedzy, jaką posiadam teraz, zajęłoby mi o wiele więcej czasu. Byłabym też zupełnie inną osobą” – dodaje.

mobilność zawodowa umożliwia rozwój kariery i spełnienie aspiracji

Peter jest 37-letnim Bułgarem mieszkającym na Cyprze. Przeprowadził się tam w 2008 r., żeby przyspieszyć rozwój kariery zawodowej, pracując dla jednego z wiodących przedsiębiorstw komunikacyjnych.

Po wybuchu kryzysu w 2008 r. coraz trudniej było mu utrzymać żonę i dzieci w rodzinnym Sliven w Bułgarii. Pewnego dnia wszedł na EURES, portal poświęcony pracy i mobilności, na którym osoby poszukujące pracy mogą zapoznać się z ogłoszeniami zamieszczanymi przez służby zatrudnienia z całej Europy. Peter zapytany o to, jak mu się żyło w Bułgarii przed przystąpieniem do UE, markotnieje: „Mogliśmy podróżować po Europie właściwie bez problemu, ale sytuacja zawodowa była bardzo trudna. Bułgarom chcącym pracować za granicą oferowano jedynie pracę sezonową albo na czarno, a w moim wypadku nie wchodziło to w rachubę”.

© European U

nion

Kraje, które chcą przystąpić do UE, muszą gwarantować wolność i niezależność mediów.


Peter zarejestrował się na portalu EURES i po kilku miesiącach został zaproszony na rozmowę w sprawie pracy do Nikozji. Skontaktowała się z nim duża agencja reklamowa, która ostatecznie zaproponowała mu pracę. Po przepracowaniu kilku lat i dzięki kolegom, którzy pomogli mu odnaleźć się w nowej pracy i nauczyć języka, Peter czuje się jak prawdziwy członek zespołu – nie jest już „stamtąd”.

od małego gospodarstwa do firmy internetowej – dzięki pomocy ue

Kiedy Polska przystąpiła do UE w 2004 r., wielu obawiało się, że małe i średnie rodzinne gospodarstwa rolne nie wytrzymają starcia z globalną konkurencją. Dziś wciąż mają się dobrze, a może nawet lepiej niż kiedykolwiek wcześniej. Tomasz Obszański ma 21 hektarów pod Tarnogrodem, niedaleko granicy z Ukrainą.

Tomasz opowiada o drodze, którą przebył od wstąpienia Polski do Unii: „Nie byłem pewien, czy będzie to miało wpływ na moje życie, czy nie” – zwierza się. „Ale po kilku miesiącach zacząłem rozumieć, że przystąpienie Polski do Unii było dla mnie korzystne, szczególnie wtedy, gdy dowiedziałem się, że kwalifikuję się do otrzymania wsparcia finansowego na rozwój mojego gospodarstwa”.

Tomasz rozsądnie wykorzystał otrzymaną pomoc finansową i przekształcił gospodarstwo w kwitnące przedsiębiorstwo. Wielkość jego produkcji oraz zyski wzrosły dzięki dwóm poważnym zmianom wprowadzonym w gospodarstwie. W 2010 r. Tomasz wziął udział w unijnym programie umożliwiającym mu stworzenie nowej firmy, w której hoduje ekologiczne zboża i produkuje wysokiej jakości olej bio.

„Dzięki otrzymanym pieniądzom zakupiłem specjalną prasę do produkcji oleju bio zgodnie z europejskimi normami w zakresie rolnictwa ekologicznego” – tłumaczy. „Dzięki temu wzmocniłem pozycję mojego przedsiębiorstwa i stałem się na tyle silny, że byłem w stanie konkurować z innymi firmami w warunkach gospodarki wolnorynkowej”. Wielkość jego sprzedaży ciągle rośnie, obecnie oferuje swoje produkty nie tylko w lokalnym sklepie z żywnością bio, ale także na regionalnych targach i rynkach, jego klientami są także apteki. Rozpoczął nawet sprzedaż produktów przez internet.

„Dzięki temu żyjemy z rodziną na przyzwoitym poziomie” – dodaje Tomasz. „Moim życiowym celem jest stworzenie prawdziwego przedsiębiorstwa rodzinnego, w którym później będą pracować moje dzieci – i w którym same będą chciały pracować. I żeby gospodarstwo wciąż się rozwijało dzięki nowym pomysłom i technologiom”.

partnerstwo prokuratorów: zwalczanie przestępczości zorganizowanej i korupcji

Przestępczość zorganizowana jest problemem całego świata: aby z nią walczyć, niezbędna jest współpraca na poziomie międzynarodowym. Kraje Bałkanów Zachodnich powinny stworzyć właściwe struktury i zyskać odpowiednie doświadczenie umożliwiające rozpracowywanie i ściganie dużych organizacji przestępczych w kontekście międzynarodowym.

W związku z tym Unia Europejska pomaga krajom Bałkanów Zachodnich podjąć odpowiednie działania – począwszy od prowadzenia wspólnych dochodzeń. Celem projektu „Zwalczanie przestępczości zorganizowanej i korupcji” jest wzmocnienie sieci prokuratorów, które spowoduje zacieśnienie współpracy między prokuratorami na Bałkanach Zachodnich.

Prokuratorzy z państw członkowskich UE są delegowani do tego regionu, aby służyć swoim kolegom pomocą i radą. „Międzynarodowe gangi są bardzo dobrze zorganizowane i z łatwością dostosowują się do zmieniającej się sytuacji, posiadają bardzo szerokie powiązania międzygraniczne i są w stanie skutecznie i szybko się komunikować. Ogólnie rzecz biorąc, zawsze jesteśmy o krok za przestępcami, ale posiadając sprawnie funkcjonujące i wydajne sieci współpracy, możemy zminimalizować dystans między nami” – zauważa przedstawiciel austriackiego wywiadu kryminalnego.

Współpraca w ramach projektu przyniosła owoce na Bałkanach Zachodnich, kiedy to w kwietniu 2013 r. policyjne siły specjalne Bośni i Hercegowiny, Chorwacji i Serbii przeprowadziły operację o kryptonimie „Šetač” („Wędrowiec”). Jej celem było rozbicie siatki mafii narkotykowej aktywnie działającej na terenie tych państw. Zatrzymano kilkudziesięciu podejrzanych oraz przejęto dużą ilość broni i materiałów wybuchowych.

Na tego rodzaju współpracy korzystają nie tylko prokuratorzy z Bałkanów Zachodnich – jej celem jest ochrona społeczeństwa, któremu zagraża przestępczość zorganizowana. Ze względu na charakter współczesnego świata zorganizowanej przestępczości, współpraca prokuratorska służy także krajom sąsiednim oraz krajom, w których przestępcy prowadzą swoją działalność.

Więcej o ludziach, o których wspomnieliśmy w broszurze, można dowiedzieć się z filmu pt.: „Co znaczy dla mnie UE?”.

© E

urop

ean

Uni

on


NA-70-12-019-PL-C

Więcej informacji

ISBN 978-92-79-24057-7doi:10.2775/54896

X strona komisji europejskiej poświęcona rozszerzeniu: http://ec.europa.eu/enlargement/ X Co oznacza członkostwo w ue dla zwykłego obywatela:

http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/publication/the_eu_what_would_it_mean_for-me.pdf X na pytania na temat unii europejskiej odpowie serwis europe Direct: 00 800 6 7 8 9 10 11

http://europedirect.europa.eu

Perspektywy

Kolejne rozszerzenia odegrały ważną rolę w ugruntowaniu demokracji oraz w stabilizacji europejskiego kontynentu. Podkreślono to z okazji przyznania Unii Europejskiej Pokojowej Nagrody Nobla za 2012 r. Dziś polityka UE w dalszym ciągu wspomaga proces stabilizacji Bałkanów Zachodnich, jest również fundamentem reform demokratycznych zachodzących w Turcji. Polityczna transformacja wynikająca z zastosowania politycznych strategii UE umożliwia przeprowadzenie rzeczywistych zmian, odczuwanych przez całe społeczeństwo. Najlepszym tego przykładem jest przystąpienie Chorwacji do Unii Europejskiej: kraj znajdujący się w centrum konfliktu jeszcze dwie dekady temu obecnie jest stabilną demokracją, zdolną do przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa w UE i do dostosowania się do standardów unijnych.

Oczywiście przystąpienie do UE nie odbywa się automatycznie: proces akcesyjny przebiega według ścisłych warunków, przejście do kolejnego etapu ma miejsce po osiągnięciu rzeczywistego postępu w praktyce i jest uzgadniane przez wszystkie strony

negocjacji. Reformy związane z przystąpieniem do UE nie ograniczają się do dostosowania krajowych przepisów prawa do standardów unijnych. Podstawą każdego procesu rozszerzenia jest poszanowanie litery prawa, zasad demokratycznych i praw człowieka.

UE udziela pomocy finansowej na rozwój gospodarki w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących.

© European U

nion

ZRoZumieć politykę Rozszerzenie€¦ · Bezpieczeństwo żywności Budżet Cła Działania w...

Documents

Transcript of ZRoZumieć politykę Rozszerzenie€¦ · Bezpieczeństwo żywności Budżet Cła Działania w...