Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych

ul. Zielonogórska 23

68-200 Żary

tel. (068) 374 25 75

e-mail: zsoit.zary@intreria.pl

www.zsoitzary.pl

Zestaw pytań na maturę ustną

z języka polskiego

w sesji wiosennej 2015r.

LITERATURA

1. Poglądy św. Franciszka źródłem inspiracji dla twórców z kilku epok. Omów

zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Jana Kasprowicza,

Leopolda Staffa, Jana Twardowskiego).

2. Literackie kontynuacje filozofii antycznych. Omów problem na wybranych

utworach (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Zbigniewa

Herberta, Wisławy Szymborskiej).

3. Władza – wartość czy antywartość? Różne ujęcie motywu władzy w literaturze.

Omów temat na wybranych przykładach tekstów z dwóch wybranych epok

(np. „Antygona”, „Książę”, „Makbet”).

4. Powroty do lat dzieciństwa. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie

(np. „Pan Tadeusz”, „Sklepy cynamonowe”, „W poszukiwaniu straconego czasu”).

5. Człowiek – wieczny wędrowiec. Analizując wybrane utwory literackie z różnych

epok (np. „Odyseja”, „Sonety krymskie”, „Alchemik”, twórczość Edwarda

Stachury), omów cele podróży i sposoby pisania o niej. W swojej prezentacji

uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.

6. Żołnierz-tułacz, żołnierz–powstaniec w literaturze polskiej. Analizując wybrane

utwory literackie (np. „Kolumbowie rocznik 20”, „Latarnik”, poezja

Władysława Broniewskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.

7. Od Rolanda do Judyma. Analizując wybrane utwory (np. „Dziady” cz.III, „Potop”,

„Lalka”), porównaj literackie portrety idealistów na przestrzeni epok.

8. Obraz dworu szlacheckiego i ziemiańskiego w literaturze polskiej. Analizując

wybrane utwory literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”, „Przedwiośnie”),

przedstaw zmieniające się obrazy dworu polskiego. Zwróć uwagę na sposoby

pisania o jego mieszkańcach i problemach. W swojej prezentacji uwzględnij

kontekst kulturowy i historyczny.

9. Tęsknota i nostalgia w polskiej literaturze emigracyjnej XIX i XX wieku. Omów

problem, analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Adama Mickiewicza,

Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i historyczny.

10. Rola strachu w życiu wybranych bohaterów literackich. Przedstaw problem na

przykładach tekstów z dwóch wybranych epok (np. „Makbet”, „Kordian”,

„Popiół i diament”).

11. Motywy autobiograficzne w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie 2-3

autorów (np. poezja Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza,

Władysława Broniewskiego), omów sposoby kreacji „ja” artysty. W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny.

12. Różne oblicza miłości. Omów problem na wybranych przykładach utworów epoki

romantyzmu i modernizmu (np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Giaur”,

„Ludzie bezdomni”).

13. Poezja miłosna kobiet. Analizując i interpretując wybrane liryki XX wieku

(np. poezja Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej,

Haliny Poświatowskiej), przedstaw różne sposoby mówienia o miłości.

14. Petersburg w oczach Mickiewicza i Dostojewskiego. Analizując wybrane utwory

literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Dziady” cz.III, „Zbrodnia i kara”), omów

zagadnienie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy.

15. Polskie obrzędy i obyczaje jako źródło inspiracji literackiej. Omów zagadnienie,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Wesele”, „Chłopi”).

W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

16. Studium duszy polskiego inteligenta. Omów problem na podstawie wybranych

utworów (np. „Wesele”, „Doktor Piotr”, „Ludzie bezdomni”, „Tango”). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

17. Motto i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z

literatury polskiej i obcej (np. „Dziady” cz.III, „Medaliony”, „Dżuma”). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.

18. Literackie wizerunki diabła. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady

z literatury (np. „Pani Twardowska”, „Dziady” cz.III, „Kordian”,

„Mistrz i Małgorzata”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

19. Sen, widzenie, zjawa. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok

(np. „Tren XIX” Jana Kochanowskiego, ,,Hamlet”, „Makbet”, „Dziady”,

„Kordian”), przedstaw sposób prezentowania życia wewnętrznego bohaterów.

20. Bohaterowie zagubieni w świecie wartości. Omów problem, analizując wybrane

utwory literackie (np. „Granica”, utwory Zbigniewa Herberta, Tadeusza

Różewicza).

21. Kreacjonizm i dokumentalizm jako dwie metody przedstawiania świata w

literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory

(np. „Sklepy cynamonowe”, „Ferdydurke”, „Rozmowy z katem”). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.

22. Artyści w czasach PRL-u. Omów problem, sięgając do odpowiednich tekstów

literackich, wywiadów, esejów (np. twórczość Marka Hłaski, Zbigniewa Herberta,

Czesława Miłosza).

23. Koniec i początek – biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów

zagadnienie, analizując wybrane teksty (np. „Biblia”, utwory

Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Czesława Miłosza).

24. Ucztowanie przedmiotem inspiracji twórców w różnych epokach. Przedstaw

zagadnienie na wybranych przykładach trzech epok literackich (np. „Pan Tadeusz”,

„Przedwiośnie”, „Ferdydurke”).

25. Ojcowie i dzieci w literackich przekazach różnych epok. Przedstaw zagadnienie,

wykorzystując wybrane przykłady literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”,

„Ojciec Goriot”, „Doktor Piotr”). W swojej prezentacji, uwzględnij kontekst

kulturowy.

26. „Młodzi gniewni” w literaturze romantycznej i modernistycznej. Przedstaw

zagadnienie i dokonaj oceny bohaterów w wybranych utworach literackich

(np. „Konrad Wallenrod”, Konrad – „Dziady” cz.III, „Kordian”, podmiot liryczny

„Dies irae”, Judym - „Ludzie bezdomni”). W swojej prezentacji uwzględnij

kontekst kulturowy.

27. Motyw „życie – teatr” w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie

wybranych utworów z różnych epok (np. „Makbet”, „Hamlet”, „Lalka”, poezja

Wisławy Szymborskiej).

28. Motyw zemsty w literaturze różnych epok. Omów problem, wykorzystując

wybrane dzieła literackie (np. „Iliada”, „Giaur”, „Konrad Wallenrod”, „Pan

Wołodyjowski”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

29. Rola wiary w kształtowaniu systemu etycznego bohaterów literackich. Omów

problem, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. „Biblia”, „Treny”

Jana Kochanowskiego, „Zbrodnia i kara”, „Dżuma”). W swojej prezentacji

uwzględnij kontekst kulturowy.

30. Motyw labiryntu i jego znaczenie w literaturze różnych epok. Przedstaw problem,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Mitologia”, „Proces”, „Imię róży”).

31. Anioły w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok

(np. „Biblia”, „Pieśń o Rolandzie”, „Faust”, „Anhelli”, poezja Zbigniewa

Herberta), przedstaw kreację aniołów i omów ich rolę. W swojej prezentacji

uwzględnij kontekst kulturowy.

32. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Przedstaw zagadnienie na

przykładzie wybranych utworów literackich z trzech różnych epok

(np. poezja Horacego, Jana Kochanowskiego, Juliana Tuwima, Czesława Miłosza).

33. Samotność – indywidualny wybór, konsekwencje ludzkiej niedoskonałości,

element losu ludzkiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory

literackie (np. „Biblia”, „Sonety krymskie”, „Wieża”, poezja Czesława Miłosza).

34. Morze jako metafora ludzkich losów. Analizując wybrane utwory literackie (np.

„Sonety krymskie”, twórczość Josepha Conrada, „Stary człowiek i morze”,

„Latarnik”), omów problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na kontekst

etyczny.

35. Motyw walki dobra ze złem w wybranych dziełach literackich. Omów zagadnienie,

analizując wybrane utwory (np. „Biblia”, „Makbet”, „Faust”, „Dziady” cz. III).

W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

36. Człowiek w obliczu katastrofy, choroby i innych nieszczęść. Omów problem,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Biblia”, „Treny”, „Kamizelka” ,

„Dżuma”).

37. Motyw winy i kary w literaturze różnych epok literackich. Przedstaw problem,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Biblia”, „Makbet”, „Ballady i romanse”,

„Dziady” cz. II , „Zbrodnia i kara”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

kulturowy.

38. Obraz miasta w literaturze różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np.

„Lalka”, „Ojciec Goriot”, „Ludzie bezdomni”, „Ósmy dzień tygodnia”), przedstaw

wpływ miasta na losy bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

kulturowy.

39. Lekarz jako bohater literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując losy i

postępowanie wybranych postaci literackich (np. Judym, Obarecki, Rieux). W

swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.

40. Topos bohaterskiego umierania w literaturze średniowiecza, romantyzmu,

pozytywizmu. Analizując wybrane utwory (np. „Pieśń o Rolandzie”, „Dziady” cz.

II, „Gloria victis”), scharakteryzuj sposoby mówienia o śmierci. W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

41. Topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantycznej. Omów problem na

wybranych przykładach literackich (np. utwory Adama Mickiewicza, Juliusza

Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida).

42. Literatura polska wobec faktu odzyskania niepodległości. Wykorzystując wybrane

utwory, podaj przykłady różnego rozumienia roli pisarza w nowej rzeczywistości

(np. Przedwiośnie”, twórczość Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta,

„Kolumbowie rocznik 20”).

43. Praca jako główny element pozytywistycznego systemu wartości. Omów problem,

wykorzystując wybrane dzieła polskiego pozytywizmu (np. „Nad Niemnem”,

„Lalka”, „Powracająca fala”).

44. Człowiek wobec władzy. Omów problem na podstawie dowolnie wybranych

utworów z trzech epok literackich (np. „Antygona”, „Dziady” cz. III, poezja

Miłosza).

45. Wesele jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory z

różnych epok (np. „Biblia”, „Nie-Boska komedia”, „Chłopi”, „Wesele”). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

46. Motyw listu i jego rola w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie,

wykorzystując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. „Biblia”,

„Legenda o św. Aleksym”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Potop”,

„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

kulturowy.

47. Wielkie dramaty małych bohaterów. Analizując wybrane utwory literackie z

różnych epok (np. ,,Treny”, „Anielka”, „Mały Książę”), przedstaw różne sposoby

kreowania dziecka w literaturze. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

kulturowy.

48. Nowela jako gatunek w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując

wybrane nowele różnych pisarzy (np. twórczość B. Prusa E. Orzeszkowej,

H. Sienkiewicza).

49. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok

(np. twórczość Jana Kochanowskiego, Horacego, Zygmunta Krasińskiego,

Czesława Miłosza), przedstaw różnorodność realizacji tego motywu. W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

50. Drogi Polaków do niepodległości. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory

z różnych epok (np. „Dziady” cz. III, „Nad Niemnem”, „Wesele”). W swojej

prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.

51. Holokaust w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane

utwory literackie z XX wieku (np. „Rozmowy z katem”, „Początek”, „Zdążyć

przed Panem Bogiem”). Określ przyczyny antysemityzmu i jego konsekwencje.

52. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Analizując wybrane utwory literackie

z XX wieku (np. twórczość Tadeusza Różewicza, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza

Borowskiego), scharakteryzuj postawy wybranych bohaterów literackich.

53. Ludzie w nieludzkich czasach. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku

(np. proza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zofii Nałkowskiej,

Tadeusza Borowskiego), przedstaw różne postawy bohaterów, ich wybory, decyzje.

54. Człowiek wobec pokus. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok

(np. „Makbet”, poezja baroku, ,,Granica”), omów postawy i zachowania bohaterów.

W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

55. Orient w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw problem, analizując wybrane

utwory literackie (np. „Giaur”, „Sonety krymskie”, twórczość Słowackiego).

W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

56. Sposoby funkcjonowania motywu „exegi monumentum” w twórczości wybranych

poetów. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. J. Kochanowskiego,

J. Tuwima, W. Szymborskiej), omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij

kontekst kulturowy.

57. Postać wiedźmy i wampira. Omów zagadnienie na wybranych przez Ciebie

utworach literackich (np. „Zmierzch”, „Romantyczność”).

58. Literatura piękna jako dostarczycielka radości i optymizmu. Omów zjawisko na

podstawie kilku wybranych utworów literackich z różnych epok (np. utwory

J. Kochanowskiego, L. Staffa, J. Tuwima), analizując sposoby kreacji świata oraz

funkcje tego typu twórczości.

59. Bunt niszczy czy buduje? Rozważ zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów

(np. „Biblia”, „Antygona”, „Treny” Jana Kochanowskiego, „Inny świat”).

60. Różne portrety Polek wykreowane przez literaturę. Przedstaw zagadnienie,

wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. „Powrót posła”, „Grażyna”,

„Śmierć pułkownika”, „Nad Niemnem”).

61. Rola tytułu literackiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory

z poezji i prozy (np. „Ludzie bezdomni”, „Dżuma”, „Pan Cogito”).

62. Fantastyka i realizm jako dwie metody opisywania świata. Oceń ich trafność na

podstawie wybranych utworów literackich (np. „Dziady” cz. III, „Kordian”,

„Lalka”, proza Brunona Schulza).

63. Folklor w polskiej literaturze. Analizując wybrane utwory (np. twórczość

Marii Konopnickiej, „Chłopi”, „Wesele”), przedstaw wpływ zjawiska na literaturę.

W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.

64. Przemiany modelu rodziny w literaturze polskiej na przestrzeni epok. Analizując

celowo wybrane utwory literackie (np. „Nad Niemnem”, „Tango”, „Moralność pani

Dulskiej”), omów temat. Uwzględnij kontekst kulturowy.

65. Kamienica jako środowisko człowieka w literaturze polskiej XIX i XX wieku.

Analizując wybrane utwory (np. „Lalka”, „Moralność pani Dulskiej”, „Granica”),

omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy.

66. Bezdomność w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku

(np. „Pan Tadeusz”, „Wolny najmita”, „Ludzie bezdomni”), zaprezentuj problem,

uwzględniając kontekst kulturowy.

67. Kobieta w oczach bohaterów literackich różnych epok. Analizując wybrane utwory

literackie (np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady” cz. IV, „Lalka”, poezja

Adama Asnyka), przedstaw zmieniające się portrety kobiet.

68. Heroizacje i deheroizacje bohaterów w literaturze polskiej. Omawiając problem,

wykorzystaj wybrane utwory liryczne lub epickie (np. „Potop”,

„Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Pamiętnik z powstania warszawskiego”).

69. Rozpacz jako motyw w literaturze polskiej i powszechnej. Omów problem,

odwołując się do wybranych tekstów literackich (np. „Żale Matki Boskiej pod

krzyżem”, „Treny” Jana Kochanowskiego, wiersze Władysława Broniewskiego).

70. Różne ujęcia motywu rodziny w wybranych utworach pozytywizmu i Młodej

Polski. Omów i oceń, korzystając z przykładów literackich (np. „Nad Niemnem”,

„Moralność pani Dulskiej”, „Pani Bovary”).

71. Trudne zwycięstwa - gorzkie klęski...? Przedstaw zagadnienie, odwołując się do

biografii wybranych bohaterów literatury polskiej i powszechnej (np. Antygona,

Judym, Ziembiewicz).

72. Dokumentalizm i paraboliczność – dwa sposoby prezentacji świata w literaturze

współczesnej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np.

„Dżuma”, „Rozmowy z katem”, „Folwark zwierzęcy”).

73. Motywy baśniowe i ich funkcje w dziejach wybranych twórców XX wieku. Omów

problem, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Bolesława Leśmiana,

Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, twórczość Tolkiena).

74. Funkcjonowanie tradycji romantycznej w literaturze. Omów zagadnienie na

wybranych przez siebie przykładach (np. „Lalka”, „Nad Niemnem”, „Ludzie

bezdomni”).

75. Funkcjonowanie tradycji średniowiecznej w literaturze późniejszych epok. Omów

zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. „Konrad Wallenrod”,

„Ballady i romanse”, „Krzyżacy”).

76. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów cele i sposoby ukazywania jej

na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej (np. „Makbet”,

„Dziady” cz. III, „Kordian”, „Dżuma”).

77. Oportunizm jako postawa wobec życia. Przedstaw zagadnienie i dokonaj oceny,

odwołując się do wybranych przez siebie utworów literackich (np. „Granica”,

poezja Zbigniewa Herberta, „Kartoteka”).

78. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania

takich bohaterów w utworach z różnych epok (np. „Kordian”, „Lalka”, „Ludzie

bezdomni”).

79. Ślepcy w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok

(np. „Nie-Boska komedia”, „Katarynka”, „Ślepcy”), ukaż funkcjonowanie tego

motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

80. Zwierzęta jako symbol i alegoria w literaturze. Omów zagadnienie, analizując

wybrane utwory z różnych epok (np. bajki Ignacego Krasickiego, „Faust”,

„Folwark zwierzęcy”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny

i kulturowy.

81. Miasteczko i prowincja w literaturze XX wieku. Analizując wybrane przykłady

(np. proza Brunona Schulza, „Baza Sokołowska”, „Popiół i diament”), omów

problemy ludzkie i społeczne. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

82. Stary człowiek w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory

literackie z różnych epok (np. „Ojciec Goriot”, „Doktor Piotr”, „Stary człowiek

i morze”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

83. Krajobrazy tatrzańskie w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Omów problem,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Widok ze Świnicy do Doliny

Wierchcichej”, „Melodia mgieł nocnych”, „Schnąca limba”, „Patrząc ku Tatrom”).

84. Motyw tańca i ślubu w literaturze polskiej. Analizując wybrane przykłady literackie

z dwóch, trzech epok (np. „Nie-Boska komedia”, „Nad Niemnem”, „Wesele”,

„Chłopi”, „Wesele w Atomicach”), omów zagadnienie. W swojej prezentacji

uwzględnij kontekst kulturowy.

85. Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja patriotyzmu. Omów problem,

analizując wybrane utwory literackie (np. „Konrad Wallenrod”, „Kordian”, „Nad

Niemnem”, „Lalka”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i

kulturowy.

86. Kobieta-anioł, kobieta-demon jako temat w literaturze. Omów problem, analizując

wybrane utwory literackie (np. „Sonety do Laury”, „Dziady” cz. IV, „Makbet”,

„Chłopi”, „Pani Bovary”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

87. Wpływ książek na losy bohaterów literackich. Omów, analizując wybranych

bohaterów różnych epok (np. „Dziady” cz. IV, „Cierpienia młodego Wertera”,

„Lalka”, „Inny świat”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

88. Najpiękniejsze fragmenty tekstów literackich. Dokonaj wyboru, analizując wybrane

przez siebie fragmenty w kontekście estetycznym i etycznym.

89. Bestsellery – rozważania na temat wartości współczesnych książek. Przedstaw

zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie (np. ,, Anioły i demony ”,

,,Kod Leonarda da Vinci”, ,, Harry Potter ”).

90. Siewcy radości życia oraz pesymiści. Omów twórczość pisarzy, którzy realizują

powyższe koncepcje w swoich utworach (np. poezja Jana Kochanowskiego,

Leopolda Staffa, Kazimierza Przerwy-Tetmajera).

91. Życie i mit. Na wybranych przykładach ukaż kształtowanie się legendy wokół życia

i twórczości pisarza współczesnego (np. twórczość Marka Hłaski, Rafała

Wojaczka, Edwarda Stachury).

92. Codzienność, zwykłe życie, szary człowiek jako tematy literackie. Omów

zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. „Nad Niemnem”,

„Kartoflisko” Leopolda Staffa ,,Do krytyków” Juliana Tuwima).

93. Motto, tytuł lub ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów

zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich (np. ,,Romantyczność ”,

„Wesele”, „Ludzie bezdomni”, „Granica”, „Dżuma”).

94. Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw na wybranych przykładach jego

funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok (np. „Pieśń świętojańska o

Sobótce”, „Giaur”, „ Pan Tadeusz”, „Gloria victis”).

95. Narracja autobiograficzna i narracja dokumentarna – przeciwstawne czy bliskie

sobie sposoby opowiadania. Omów problem na podstawie twórczości wybranych

autorów (np. A. Sobolewska, R. Kapuściński).

96. Jakie wizje świata kreuje literatura fantasy? Omów problem na podstawie

twórczości wybranego autora (np. Salvatore, Tolkien, Eddings).

97. Literackie portrety bohaterów skazanych na trudne wybory, samotność. Przedstaw

problem, analizując trzy, cztery przykłady z dowolnie wybranych utworów

literackich różnych epok (np. „Konrad Wallenrod”, „Ludzie bezdomni”, „Wieża”,

„Dżuma”).

98. Sposoby kreowania obrazu wsi i jej mieszkańców. Omów, analizując wybrane

teksty (np. „Pieśń Świętojańska o Sobótce”, „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”,

„Chłopi”„Wesele”).

99. Przyczyny nastrojów dekadenckich w literaturze XIX i XX wieku i sposoby ich

wyrażenia. Omów problem, analizując twórczość trzech, czterech poetów

(np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Jana Kasprowicza, Karola Baudelaire’a,

Paula Verlaine'a).

100. Poezja religijna w poszukiwaniu Boga, człowieka, prawdy. Omów zagadnienie,

analizując twórczość wybranych współczesnych poetów kapłanów (np. Karol

Wojtyła, Jan Twardowski, J. Pasierb).

101. To się czyta dzisiaj – modni pisarze, modne książki. Omów problem, analizując

utwory dwóch, trzech twórców (np. Wharton, Caroll, Libera, Pilch) spoza

szkolnego kanonu. Wskaż przyczyny popularności niektórych autorów książek.

102. Rosja w oczach swoich pisarzy – próba oceny i porównania sposobu mówienia

o państwie i społeczeństwie (np. Aleksander Puszkin, Mikołaj Gogol, Fiodor

Dostojewski, Michaił Bułhakow).

103. Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Omów problem na

wybranych przez siebie przykładach (np. A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”, „Dziady”,

W. Reymont „Chłopi”, E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”).

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Współczesny kabaret jako synteza sztuk. Omów problem na stosownych

przykładach.

2. Różnorodne ujęcia motywu Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw problem,

analizując wybrane przykłady (np. Peter Bruegel, Stanisław Grochowiak,

Ernest Bryll).

3. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na przykładzie trzech

dowolnie wybranych epok, określ funkcje i sposoby kreowania tego typu wizji.

4. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego

samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech

przykładów z literatury i malarstwa wybranej epoki.

5. Między jawą a snem. Kreacje onirycznej rzeczywistości w literaturze i sztuce

XX wieku. Do jakiej filozofii sięgają, czemu służą? Przedstaw problem,

wykorzystując przykłady z literatury, filmu, malarstwa.

6. „Moralność pani Dulskiej” G. Zapolskiej a inne przykłady krytyki obyczajowości i

kultury mieszczańskiej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych dwóch,

trzech przykładów malarstwa i filmu, np. twórczości Jerzego Dudy Gracza, filmów

z Bogusławem Kobielą lub Jerzym Stuhrem.

7. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie, rzeźbie. Omów zmieniający

się kanon piękna, analizując celowo wybrane teksty kultury.

8. Dekalog człowieka czasów współczesnych. Analizując i interpretując celowo

wybrane wiersze Zbigniewa Herberta i filmy Krzysztofa Kieślowskiego, ukaż

sposób, w jaki poezja i film przedstawiają problem. W swojej prezentacji zwróć

uwagę na środki artystycznego wyrazu.

9. Stolice Europy w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty kultury

(np. „Ojciec Goriot”, „Lalka”, obrazy Canaletta), przedstaw problem. W swojej

prezentacji omów środki artystycznego wyrazu.

10. Symbolika kwiatów. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i sztuki,

omów różne funkcje tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

kulturowy.

11. Marzenie człowieka o powrocie do Edenu. Analizując celowo wybrane przykłady

z literatury i malarstwa różnych epok, omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst

kulturowy.

12. Powstanie Warszawskie w literaturze, malarstwie i kinematografii. Analizując

celowo wybrane teksty kultury (np. „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego”,

„Kanał”, „Kolumbowie. Rocznik 20”), omów różnorodne ujęcia tego tematu.

13. Komiks – lektura dla „ubogich duchem” czy pełnoprawne dzieło sztuki, łączące

plastykę z literaturą? Omów zagadnienie, analizując wybrane przez siebie utwory

(np. „Rork”, „Wieczna wojna”, „Kajko i Kokosz”, „Asterix”) oraz wypowiedzi

krytyków (np. Szyłak, KTT, Rodek).

14. Motyw wiosny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj sposoby i cele

jego realizacji w dobranych przez siebie utworach (np. Botticelli „Wiosna”,

Pizarro „Ogród warzywny i drzewa w kwiatach”, poezja Skamandrytów,

Kabaret POTEM „Wiosna”).

15. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Porównaj różne ujęcia tego tematu w

wybranych utworach (np. „Żywot człowieka poćciwego” M. Reja, poezja

B. Leśmiana, L. Staffa, „Przedziwny ogród” J. Mehoffera, „Kobiety w ogrodzie”

C. Moneta).

16. Obrazy rewolucji w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analiza wybranych

dzieł – porównanie, ocena, wnioski (np. „Przedwiośnie”, „Nie-Boska komedia”,

„Śmierć Marata” Davida, „Wolność wiodąca lud na barykady” Delacroix).

17. Taniec w literaturze i teatrze. Omów funkcje tego motywu w wybranych dziełach

(np. „Pan Tadeusz”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Wesele”, „Tango”).

18. Motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw i porównaj

wybrane przez siebie dzieła (np. średniowieczne tańce śmierci,

„Pieśń o Rolandzie”, „Do trupa” Jana Andrzeja Morsztyna, barokowe portrety

trumienne, obrazy Jacka Malczewskiego, „Padlinę” Ch. Baudelaire’a, „Joe Black”).

19. Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego

ujęcia w wybranych przez siebie dziełach (np. „Lament świętokrzyski”,

„Dies irae”, „Pasja” Gibsona, „Żywot Briana” Monty Pythona,

„Ukrzyżowanie Chrystusa” Grünewalda).

20. Macierzyństwo jako temat w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów sposoby

ukazywania tego motywu w wybranych dziełach (np. „Pieta” Michała Anioła,

„Lament świętokrzyski”, „Dziady” cz. III, „Chłopi”, malarstwo Stanisława

Wyspiańskiego).

21. Heros literacki a heros filmowy. Porównaj sposoby kreowania wielkich bohaterów

na wybranych przez siebie przykładach (np. „Iliada”, „Pieśń o Rolandzie”, „Potop”,

„Krzyżacy”, „Matrix”, „Wejście smoka”, „Brudny Harry”).

22. Kobieta w literaturze, filmie oraz grach komputerowych. Omów problem na

podstawie wybranych utworów (np. „Biblia”, „Nie-Boska komedia”, „Granica”,

„Tomb Rider”, „Gotowe na wszystko”).

23. Symbolizm w malarstwie i literaturze XIX i XX w. Omów problem na wybranych

przez siebie dziełach (np. „Wesele”, „Ludzie bezdomni”, „Krzyk” Edwarda

Muncha, „Szał uniesień” Władysława Podkowińskiego).

24. Początek i koniec. Przedstaw różne wizje tworzenia świata i jego zagłady

w literaturze i malarstwie na podstawie wybranych dzieł (np. „Biblia”, mity greckie,

mity skandynawskie, „Dies irae”, „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga, freski

Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej).

25. Sarmata na portretach i w literaturze XVII wieku. Omów temat na podstawie

zgromadzonych materiałów (np. poezja Wacława Potockiego, „Pamiętniki”

Jana Chryzostoma Paska, portrety trumienne).

26. Przedstaw i porównaj funkcjonowanie wybranego motywu biblijnego w literaturze

i innych dziedzinach sztuki.

27. Koń w sztuce. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub

filmowe, przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. malarstwo

Kossaków, poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, „Szał uniesień” Władysława

Podkowińskiego).

28. Motyw vanitas w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcjonowanie w wybranych

dziełach z różnych epok (np. poezja barokowa, „Ambasadorowie” Hansa Holbeina).

29. Wybrany mit jako źródło inspiracji w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych

dzieł (np. „Upadek Ikara” Petera Breughela, „Wciąż o Ikarach głoszą” Ernesta

Brylla, „Prawa i obowiązki” Tadeusza Różewicza, Owidiusza „Metamorfozy”,

Jacka Kaczmarskiego „Wędrówka z Orfeuszem”, G. Lazzariniego „Orfeusz i

menady”).

30. Motyw buntu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów problem,

wykorzystując celowo dobrane dzieła (np. „Biblia”, „Dziady”, „Tango”,

„Upadek”).

31. Motyw szatana w literaturze i malarstwie. Omów różne sposoby jego realizacji

w wybranych utworach (np. „Dies irae”, „Deszcz jesienny”, „Sąd Ostateczny”

Hansa Memlinga).

32. Armia w literaturze i filmie. Omów sposób funkcjonowania motywu wojska

w wybranych przez siebie dziełach (np. „Paragraf 22” Józefa Hellera,

„Przygody wojaka Szwejka” Haška, „C. K. Dezerterzy”).

33. Mężczyzna i jego życie, problemy i pragnienia. Omów temat na wybranych przez

siebie przykładach literackich i filmowych (np. „Kramer kontra Kramer”, „Lalka”,

„Czego pragną kobiety”).

34. Kultura masowa. Scharakteryzuj zjawisko w oparciu o wybrane dzieła literackie,

filmowe i programy telewizyjne (np. „Big Brother”, powieści Katarzyny Grocholi,

seriale telewizyjne).

35. Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła

(np. „Kordian” Juliusza Słowackiego i „Kordian” J. Grotowskiego oraz „Kordian”

Adama Hanuszkiewicza, „Hamlet” Szekspira i „Hamlet” K. Branagha oraz „Hamlet”

Mela Gibsona).

36. Rekwizyt w literaturze i filmie. Omów jego rolę, wykorzystując wybrane przez siebie

utwory (np. „Sokół” Boccaccia, „Kamizelka” Bolesława Prusa, „Miś”).

37. Praca – od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu

w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. „Żeńcy”, „Żywot

człowieka poczciwego”, literatura socrealistyczna, „Upadek Ikara” Petera Breughela).

38. Samobójca jak bohater literacki i teatralny. Analizując wybrane przez siebie utwory

(np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady” cz. IV, „Kordian”) omów sposoby i

cele kreowania takich bohaterów.

39. Narkoman jako bohater literacki i filmowy, Omów sposób ukazania nałogu i jego

wpływ na życie człowieka na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich i

filmowych (np. „Dzieci z dworca ZOO”, „Pamiętnik narkomanki”,

„Nad Niemnem”).

40. Obrazy biesiady. Analizując celowo dobrane utwory literackie i inne dzieła sztuki,

przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu (np. „Przedwiośnie”,

„Pan Tadeusz”, poezja J. Kochanowskiego i Anakreonta, malarstwo H. Boscha,

„Cztery wesela i pogrzeb”).

41. Sceny batalistyczne jako motyw literacki i malarski. Omów różne sposoby i cele

jego wykorzystania, analizując wybrane utwory i ich sceniczne realizacje

(np. „Krzyżacy”, „Bitwa Aleksandra” A. Altdorfera).

42. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj i oceń wybrane przez siebie

dzieła (np. „Potop”, „Lalka”, „Nad Niemnem”, „Wiedźmin”).

43. Małżeńskie trójkąty jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw najciekawsze,

twoim zdaniem, sposoby jego ujęcia (np. „Dzieje Tristana i Izoldy”, „Opowieści

okrągłego stołu”, „Granica”, „Sprawa Kramerów”).

44. Motywy wędrówki w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów temat na

podstawie wybranych dzieł (np. „Kordian”, Władca pierścieni”, „Boska komedia”).

45. Motyw domu w sztuce. Omów zagadnienie na podstawie utworów literackich i

filmowych (serial „Dom”, „Pan Tadeusz”).

46. Daleki wschód w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty literackie

i kultury (np. „Sonety krymskie”, „Ojciec zadżumionych”, „Giaur”), omów

zagadnienie. Uwzględnij kontekst epoki i funkcje artystyczne dzieła.

47. Konwencja romantyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych

przykładach (np. „Dziady”, „Beniowski”, malarstwo C.D. Friedricha).

48. Wielcy kochankowie w literaturze i filmie. Omów najciekawsze, twoim zdaniem

kreacje par, wykorzystując dowolnie wybrane dzieła (np. „Romeo i Julia”, „Lalka”,

„Przeminęło z wiatrem”, „Casablanca”).

JĘZYK

1. Różne środowiska - różne sposoby komunikowania się (np. gwara uczniów szkół

średnich, kibiców sportowych, informatyków, komputerowców, miłośników

wędkowania itp.). Omów dwie wybrane odmiany środowiskowe języka,

wykorzystaj zebrane przez siebie przykłady.

2. Język reklam telewizyjnych – omów jego cechy, odwołując się do

wybranych przykładów.

3. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych

przez siebie utworów (np. ,,Solaris” Stanisława Lema).

4. Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w

literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory.

5. Obecność leksyki, frazeologii antycznej i biblijnej w potocznej

odmianie współczesnego języka polskiego. Omów na wybranych

przykładach.

6. Gra słów jako przejaw kunsztu literackiego. Przedstaw zagadnienie,

analizując celowo dobrane utwory.

7. Perswazja i manipulacja językowa w tekstach polityków. Omów zagadnienie na

wybranych przez siebie przykładach (np. przemówienia Władysława Gomółki,

Aleksandra Kwaśniewskiego, Jerzego Millera, Donalda Tuska, Jarosława

Kaczyńskiego).

8. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.

9. Jaki obraz świata kreują reklamy? Przedstaw zagadnienie, dokonując analizy języka

różnych reklam.

10. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór

językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych

przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego.

11. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na

wybranych przykładach.

12. Funkcje neologizmów i ich zasadność we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw

problem w oparciu o analizę słownictwa związanego z komputeryzacją i

telefonizacją.

13. Tendencje w nazewnictwie (sklepy, lokale, fabryki, itp.). Omów zjawisko,

analizując wybrane przykłady.

14. Gatunki publicystyki prasowej. Omów na wybranych przykładach ze

współczesnych czasopism.

15. Związki frazeologiczne we współczesnej reklamie. Przedstaw ich funkcje i oceń

poprawność.

16. Manipulacja językowa w polityce. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty.

17. Jak współczesne przemiany kulturowe i obyczajowe kształtują nową frazeologię?

Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przez siebie przykłady i wypowiedzi

językoznawców (np. Jerzy Bralczyk, Jan Miodek).

18. Magia w języku: nazwy osób uprawiających magię, nazwy praktyk magicznych

i typów wypowiedzi używanych w celach magicznych, zaklęcia - etymologia

i budowa słowotwórcza nazw, itp. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.

19. Zanalizuj język (słownictwo, składnię, frazeologię) wybranego bohatera

literackiego.

20. Omów język różnych form komunikacji w Internecie (np. czaty, fora, blogi),

analizując wybrany materiał językowy.

21. Moda w języku. Omów temat na wybranych przykładach ze współczesnej

polszczyzny.

22. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw

zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego.

23. Scharakteryzuj język współczesnych nastolatków, analizując zebrany

materiał badawczy (język mówiony wybranego środowiska).

24. Dawne kazania (np. Piotra Skargi) a kazania współczesne. Porównaj język

wybranych przez siebie tekstów.

25. Porównaj dwa przekłady tego samego dzieła obcego na język polski. Wyjaśnij sens

ponownego tłumaczenia obcych utworów, np. dramatów Szekspira albo

popularnych seriali telewizyjnych.

26. Wpływy obce w polskim języku współczesnym. Omów mechanizmy najnowszych

zapożyczeń i oceń ich zasadność.

27. Scharakteryzuj językowe cechy groteski, analizując wybrane utwory literackie

(np. Witolda Gombrowicza lub Stanisława Ignacego Witkiewicza).

28. Typy i funkcje archaizmów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory

literackie.

29. Omów najoryginalniejsze, twoim zdaniem, przykłady indywidualizacji językowej

i jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych utworów z dwóch epok.

30. Parodia i pastisz. Porównaj formy, analizując wybrane przykłady.

31. Zanalizuj nazwy własne sklepów, kawiarń, restauracji, które występują w Twojej

okolicy. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły

w nich odzwierciedlenie.

32. Manifesty artystyczne – ich język i retoryka. Omów problem, analizując

teksty z XIX lub XX wieku.

33. Funkcje „gry z językiem” we współczesnym kabarecie. Przedstaw zagadnienie,

analizując wybrane teksty kabaretowe. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst

polityczny i kulturowy.

34. Język dawnej szlachty polskiej. Omów zagadnienie na podstawie wybranych

przykładów literackich, źródeł historycznych i opracowań naukowych.

35. Język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Przedstaw i porównaj dwie odmiany

polszczyzny tej samej epoki.

36. Język nagłówków prasowych. Na podstawie zgromadzonego materiału określ ich

funkcję, stylistykę i budowę gramatyczną.

37. Język za czasów Stalina. Na wybranych przykładach omów jego cechy

i funkcje.

38. „Głowa do góry” czy „tail up”- wyjaśnij pojęcie idiomu. Omów zagadnienie

na podstawie literatury fachowej. Porównaj na wybranych przez siebie przykładach

idiomatykę polską i angielską.