1

Szczecin, dn. 02.11.2011

Do

Nauczycieli szkół gimnazjalnych

Województwa zachodniopomorskiego

ZAPROSZENIE

Szanowni Państwo, Komitet organizacyjny VIII Gimnazjalnego Konkursu Filozofii

zaprasza Waszych uczniów do uczestnictwa w kolejnej edycji konkursu. Organizatorem jest

Gimnazjum nr 9 w Szczecinie we współpracy z doktorantami Instytutu Filozofii Uniwersytetu

Szczecińskiego.

Celem konkursu jest propagowanie filozofii wśród gimnazjalistów województwa

zachodniopomorskiego oraz odkrywanie utalentowanych uczniów, przyszłych studentów

filozofii. Konkurs służy także wspieraniu nauczycieli szkół gimnazjalnych w rozwijaniu

filozoficznej ścieżki edukacyjnej.

Aby wziąć udział w Konkursie, uczeń musi w terminie do 16 stycznia 2013 r.

rozwiązać i przesłać test etapu szkolnego oraz zgłoszenie na adres (decyduje data stempla

pocztowego):

Gimnazjum nr 9

ul. Dunikowskiego 1

70-123 Szczecin

Półfinał Konkursu odbędzie się 31 marca 2012 r. w Gimnazjum nr 9 w Szczecinie.

Tego dnia uczniowie napiszą test otwarty sprawdzający ogólną wiedzę filozoficzną. Finał

Konkursu oraz wręczenie nagród odbędzie się 26 maja 2012 r. po odpowiedziach ustnych.

Serdecznie zapraszamy

W razie wszelkich wątpliwości prosimy o kontakt:

Milena Jakubiak: milena.m.jakubiak@gmail.com

Urszula Zarosa: ulazarosa@gmail.com

Marek Pawłowski: mpmarcuspawlowski@gmail.com

2

REGULAMIN VIII GIMNAZJALNEGO KONKURSU FILOZOFICZNEGO:

Organizator:

- Gimnazjum nr 9 w Szczecinie

Zespół organizacyjny:

- mgr Milena Jakubiak – doktorantka IF US

- mgr Teresa Ostrowska – dyrektor Gimnazjum nr 9

- mgr Marek Pawłowski – doktorant IF US, nauczyciel

- mgr Urszula Zarosa – doktorantka IF US

Cele konkursu:

1. Wspieranie nauczycieli szkół gimnazjalnych w rozwijaniu filozoficznej ścieżki

edukacyjnej.

2. Propagowanie filozofii wśród gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego.

3. Zainteresowanie uczniów edukacją filozoficzną i etyką.

3

Uczestnicy

Uczestnikami konkursu mogą być uczniowie szkół gimnazjalnych województwa

zachodniopomorskiego. Chętni mogą zgłaszać się indywidualnie lub za pośrednictwem

opiekuna.

Etapy Konkursu

1. Etap szkolny (listopad 2012 r. – 16 stycznia 2013 r.)

Uczestnicy rozwiązują samodzielnie lub pod kierunkiem nauczyciela test sprawdzający

ogólną wiedzę z filozofii. Zestaw zadań składa się z sześciu działów (każdy po cztery

pytania): historii filozofii (dział ogólno-filozoficzny), logiki, epistemologii, ontologii, etyki

oraz antropologii i filozofii kultury.

Rozwiązania wraz ze zgłoszeniem należy przesyłać na adres:

Gimnazjum nr 9

ul. Dunikowskiego 1

70-123 Szczecin

z dopiskiem: VIII Gimnazjalny Konkurs Filozoficzny.

Termin nadsyłania prac upływa 16 stycznia 2012 r. (decyduje data stempla pocztowego).

2. Półfinał Konkursu (31 marca 2012 r.)

Półfinał odbędzie się w Gimnazjum nr 9 w Szczecinie. Uczniowie będą pisali test otwarty

sprawdzający wiedzę filozoficzną uczestników. Uczniowie, którzy uzyskają najwyższą liczbę

punktów z testu awansują do finału Konkursu, o czym zostaną poinformowani listownie w

terminie do 2 kwietnia 2012 r. Maksymalna liczba punktów do zdobycia w półfinale wynosi

60.

4

3. Finał konkursu (26 maja 2012 r.)

Finał Konkursu odbędzie się w Gimnazjum nr 9 w Szczecinie. W jego trakcie finaliści będą

losować po jednym pytaniu z każdego zestawu. Jest pięć zestawów: logika, epistemologia,

ontologia, etyka oraz antropologia i filozofia kultury. Z pięciu wylosowanych pytań finaliści

wybierają trzy. Maksymalna liczna punktów do zdobycia w finale wynosi 90. Punkty zdobyte

w półfinale i finale sumują się. Zwycięzcy otrzymują tytuły Laureatów oraz nagrody

rzeczowe.

Kryteria oceny odpowiedzi ustnych:

Kryterium Punktacja (za jedno pytanie)

1. Trafna odpowiedź na każde pytanie 15 pkt

2. Sposób jej uzasadnienia 10 pkt

3. Prezentacja odpowiedzi 5 pkt

Opracowali: mgr Milena Jakubiak, mgr Marek Pawłowski oraz mgr Urszula Zarosa

Zakres materiału

Zakres materiału VIII Gimnazjalnego Konkursu Filozoficznego realizuje Podstawę

programową kształcenia ogólnego MEN oraz treści programowe filozoficznej ścieżki

edukacyjnej. Wobec tych dokumentów Konkurs ma charakter uzupełniający i rozszerzający.

5

Zagadnienia i literatura

1. Dział ogólno-filozoficzny

- główne dziedziny filozofii (ontologia, epistemologia, etyka, estetyka, logika, filozofia

społeczna)

- paradoksy Zenona z Elei

- filozofia Sokratesa

- słynne metafory filozoficzne: brzytwa Ockhama, Cogito ergo sum, zakład Pascala, tabula

rasa, widły Hume’a, siekiera Carnapa, terapia Wittgensteina, maszyna Turinga

2. Logika:

- podstawowe pojęcia logiczne: wnioskowanie, wniosek, przesłanka, wynikanie, dowód, teza,

uzasadnienie, sprzeczność, prawdziwość i fałszywość

- klasyczny rachunek zdań

- podstawowe błędy logiczne: ekwiwokacja, regres w nieskończoność, błędne koło,

przesunięcie kategorialne, idem per idem, ignotum per ignotum, non sequitur

3. Epistemologia:

- teoria prawdy (klasyczna, koherencyjna, pragmatyczna, konsensualno – semantyczna)

- sceptycyzm starożytny (Pirron z Elidy i Sekstus Empiryk)

- racjonalizm a empiryzm (Kartezjusz, Leibniz, Locke, Hume)

- idealizm transcendentalny (I. Kant)

6

4. Ontologia:

- poglądy filozofów starożytnych na naturę świata: jońscy filozofowie przyrody, Pitagoras,

Heraklit, Parmenides, Demokryt, wieczne idee Platona, Arystoteles (hylemorfizm oraz teoria

aktu i możności)

- średniowieczne dowody na istnienie Boga (dowód Anzelma i pięć dróg Tomasza z Akwinu)

- spór o uniwersalia (realizm pojęciowy, umiarkowany realizm pojęciowy, nominalizm,

konceptualizm)

- nowożytne koncepcje ontologiczne a problem relacji dusza – ciało: Kartezjusz, B. Spinoza,

Leibniz, Th. Hobbes, D. Hume, La Mettrie

- realizm a idealizm

5. Etyka:

- etyka cnoty (Arystoteles) i starożytne koncepcje szczęścia (Epikur, stoicy)

- etyka chrześcijańska (Augustyn, Tomasz z Akwinu)

- formalizm etyczny I. Kanta

- utylitaryzm (J. Bentham, J.S. Mill)

- zagrożenia dla etyki (śmierć Boga, egoizm, relatywizm, determinizm)

- teoria sprawiedliwości J. Rawlsa

6. Antropologia kulturowa:

- myśl nowożytna: humanizm renesansowy, kondycja ludzka według B. Pascala, wola życia

Schopenhauera, filozofia egzystencji S. Kierkegaarda, wola mocy F. Nietzschego

7

- ludzka psychika i rola kultury u Z. Freuda

- egzystencjalizm: J.- P. Sartre i A. Camus

- miłość u E. Fromma

- „liberalna ironistka” R. Rorty’ego

Literatura podstawowa:

J. Baggini, P.S. Fost, Przybornik filozofa, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2010.

S. Blackburn, Myśl, Dom Wydawniczy Rebis, Warszawa 2002.

S. Blackburn, Sens dobra, Dom Wydawniczy Rebis, Warszawa 2002.

J. Hołówka, Etyka w działaniu, Wydawnictwo Prószyński i S-ka 2001.

B. Markiewicz (red.), Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa

1987.

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii tom 1-3, Wydawnictwo PWN, Warszawa

(wiele wydań).

G. Trela, Chmury i zegary, czyli wybrane metafory filozoficzne, Wydawnictwo

Szkolne PWN, Warszawa 2009.

Podręczniki do edukacji filozoficznej i etyki, na przykład:

o A. Aduszkiewicz, P. Marciszuk, R. Piłat, Edukacja filozoficzna dla III klasy

gimnazjum, Wydawnictwo Stentor, Warszawa 2005.

o A. Jedynak, T. Walentowicz, Filozofia. Podręcznik dla Gimnazjum,

Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000.

8

Literatura uzupełniająca:

K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Wydawnictwo Antyk, Warszawa

2003.

A. Camus, Obcy, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2003.

D. Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów (wiele wydań)

J. Gaarder, Świat Zofii, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 1995.

L. Kołakowski, O co nas pytają wielcy filozofowie. Trzy serie, Wydawnictwo Znak,

Warszawa 2008.

T. Nagel, Co to wszystko znaczy?, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1997.

J.- P. Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem, Wydawnictwo Muza, Warszawa 1998.

J.- P. Sartre, Mdłości, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2005.

A. Schopenhauer, Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, Wydawnictwo

Almapress, Warszawa 1997.

M. Środa, Idee etyczne starożytności i średniowiecza, Warszawa 1994.

Przedstawiona lista nie ma charakteru obowiązującego. Organizatorzy

zachęcają do samodzielnych poszukiwań filozoficznych.

9

KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA VIII GIMNAZJALNEGO KONKURSU

FILOZOFICZNEGO

Imię i nazwisko

Imię ojca

Data i miejsce urodzenia

Klasa

Adres i nazwa szkoły

(z kodem i telefonem)

Imię i nazwisko opiekuna szkolnego

Adres domowy uczestnika

( z kodem, telefonem, e-mailem)

10

VIII GIMNAZJALNY KONKURS FILOZOFICZNY

ETAP SZKOLNY

TEST

Informacje:

1. Odpowiedzi należy zapisać wyłącznie na arkuszu testowym, czytelnie, zgodnie

z poleceniami. W wypadku pomyłki należy wyraźnie przekreślić błędną odpowiedź.

2. Do dnia 16.01.2011 r. należy przesłać rozwiązania zadań.

Życzymy powodzenia

Komitet Organizacyjny Konkursu

DZIAŁ I: OGÓLNO-FILOZOFICZNY

1. Przyporządkuj pytaniom filozoficznym dziedziny filozofii:

Lista: logika, epistemologia, metaetyka, ontologia, estetyka

Pytania filozoficzne Dziedziny filozofii

Jakie jest znaczenie terminów moralnych?

Co istnieje?

Jakie są kryteria poznania?

Jaka jest natura piękna?

Co głosi zasada niesprzeczności?

2. Kto jest autorem poniżej podanych dzieł filozoficznych?:

a. Tako rzecze Zaratustra…………………………………………………………………

b. Badania dotyczące rozumu ludzkiego……………………………………………....

c. Krytyka praktycznego rozumu................………………………………..............

d. Rozprawa o metodzie...........................................................................................

e. Fenomenologia ducha………………………………………………………………….

11

3. W których przykładach właściwie przyporządkowano pojęcie szkole

filozoficznej?

a. arystotelicy – forma i substancja

b. sceptycy – idee

c. pitagorejczycy – liczba

d. stoicy – pneuma

e. hedoniści - przyjemność

f. epikurejczycy – Demiurg

g. platonicy - wątpienie

h. sofiści – atomy

4. Uzupełnij tabelkę

Lista: Sokrates, Arystoteles, John Locke, Pascal, George Berkeley, Immanuel Kant.

Ludwig Wittgenstein

Zdanie Filozof

Esse est percipi

…masz traktować człowieka jako cel

sam w sobie, a nie tylko środek do celu.

Granice mojego języka są granicami

mojego świata.

Człowiek jest tylko trzciną najwątlejszą

w przyrodzie, ale trzciną myślącą.

Człowiek jest z natury zwierzęciem

politycznym.

Wiem, że nic nie wiem

Tabula rasa

DZIAŁ II: ETYKA

5. Podkreśl pojęcia, które według Arystotelesa stanowią cnoty etyczne:

Lista: intelekt, przyjaźń, hojność, rozsądek, odwaga, mądrość, męstwo, prawda

6. Przypisz każdej podanej postaci jeden pogląd etyczny wybrany z listy poniżej:

Lista: etyka umowy społecznej, konsekwencjalizm, teoria sprawiedliwości, formalizm

etyczny, etyka "złotego środka", teoria uprawnień

12

a. John Locke………………………………………………………………………

b. Arystoteles ..........................................................................................................

c. John Stuart Mill.....................................................................................................

d. Immanuel Kant...................................................................................................

e. John Rawls...........................................................................................................

f. Jaques Rousseau....................................................................................................

7. Zaznacz, które zdania są zgodne z utylitaryzmem:

a. Wystarczającą sankcją moralną jest ukazanie cierpienia i rozczarowania.

b. Postępuj tak, aby maksyma twego postępowania mogła stać się powszechnym

prawem.

c. Należy przyczyniać się do jak największego szczęścia jak największej liczby

ludzi.

d. Autonomia jednostki jest najwyższą wartością, chronioną przez jej

uprawnienia.

e. Tylko konsekwencje czynu mają znaczenie przy określaniu jego wartości.

f. Cnota jest doskonałością samą w sobie i sama w sobie nagrodą.

g. Korzystna dla wszystkich umowa jest podstawą obowiązków moralnych.

8. Czy relatywizm może stanowić zagrożenie dla etyki? Krótko uzasadnij

odpowiedź.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

DZIAŁ III: ANTROPOLOGIA

9. Podkreśl pojęcia charakterystyczne dla myśli renesansowej:

Lista: wolność, cierpienie, poświęcenie, solipsyzm, liberalizm, antropocentryzm,

godność ludzka, humanizm, panteizm, idealizm transcendentalny

10. Wyjaśnij w kilku zdaniach, co oznaczało stwierdzenie J.-P. Sartre’a piekło to inni.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

13

11. Zygmunt Freud dzielił osobowość na trzy warstwy: id, ego i superego.

Przyporządkuj warstwom psychiki człowieka ich charakterystykę.

ego

Warstwa pośrednia

Popędy, instynkty

id

Jaźń świadoma

Pozostaje w konflikcie z superego

superego

Podstawa wyższego życia kulturalnego i

społecznego

Sfera pozarozumowa

12. Na czym polega miłość według Ericha Fromma? (więcej niż jedna odpowiedź jest

poprawna)

a. Byciu kochanym.

b. Miłość jest sztuką (techne).

c. Należy szanować odmienność kochanej osoby, umożliwić jej rozwój

indywidualny.

d. Miłość jest tylko praktyką, teoria miłości nie jest potrzebna do jej zrozumienia.

e. Powinno się jak najlepiej poznać kochaną osobę.

DZIAŁ IV: ONTOLOGIA

13. Przeczytaj następujący fragment i odpowiedz na pytania:

Anaksymander, syn Praksjadesa z Miletu, głosił, że początkiem [arché] i tworzywem

tego, co jest, jest bezkres [apeiron], i pierwszy wprowadził samą nazwę arché.

Powiada, że arché to nie woda ani żadne inne z uznawanych tworzyw, ale jakiś różny

od nich bezkres, z którego powstają wszystkie światy i zawarty w każdym z nich ład

[kosmos]...

a. Jakie są znaczenia pojęcia „arché”?

i. Początek

ii. Natura

iii. Zasada

iv. Rozum

14

b. Dla Anaksymandra arché to „apeiron”, czyli bezkres. Co stanowiło arché dla

poniższych filozofów starożytnej Grecji?

Lista: ogień, ziemia, liczba, powietrze, woda.

i. Tales z Miletu .......................................................................................

ii. Anaksymenes z Miletu .........................................................................

iii. Heraklit z Efezu ...................................................................................

iv. Pitagoras ...............................................................................................

c. Dla starożytnych greków słowo „kosmos” oznaczało zarówno świat, jak i ład.

Przyporządkuj filozofom poglądy na temat kosmosu:

Heraklit z Efezu

Początkiem rzeczy są atomy i próżnia.

Wszystko inne jest tylko mniemaniem.

... byt nie jest stworzony ani zniszczalny, że

jest jeden, jednolity i nieograniczony...

Demokryt z Abdery

Nie można dwa razy wejść do tej samej

rzeki, bo już inne napłynęły w nią wody.

...byt jest, bo jest to, co jest, nie zaś to, co

nie jest.

Parmenides z Elei

Przeciwieństwa się godzą, a z różnych

dźwięków powstaje najpiękniejsza

harmonia.

14. Z którymi poniższymi stwierdzeniami zgodziłby się: Platon (P), Arystoteles (A) a

z którymi żaden z nich (Ż)?

a. Dusza jest prosta i niepodzielna............................................................................

b. Istnieją tylko jednostkowe rzeczy.......................................................

c. Byt jest ogólny i niezmienny..............................................................

d. Pojęcia to tylko dźwięki........................................................................................

e. Forma (idea) jest tyko własnością bytu.................................................................

f. Rzeczywistość dzieli się na świat idealny i materialny........................................

g. Pojęcia nie istnieją niezależnie .............................................................................

h. Świat materialny to tylko cienie idei.....................................................................

15. Przyporządkuj filozofom stanowiska metafizyczne (dopuszczalna więcej niż

jedna odpowiedź).

15

Spinoza hylemorfizm

Kartezjusz teoria monad

Leibniz dualizm

Heraklit monizm

Hobbes atomizm

Arystoteles mechanicyzm

La Mettrie panteizm

Demokryt wariabilizm

16. Przeczytaj fragment z Medytacji Kartezjusza i odpowiedz na pytania: „...mam

ciało, z którym jestem bardzo ściśle związany, to jednak (...) mam jasną i wyraźną

ideę siebie samego, jako czegoś będącego wyłącznie czymś myślącym...”

a. Jak nazywa się opisany przez Kartezjusza problem filozoficzny?

...........................................................................................................................

b. Jak filozofowie nowożytni odpowiedzieli na postawiony przez Kartezjusza

problem? Przyporządkuj tezom stanowiska i ich przedstawicieli (jeden filozof

może reprezentować więcej niż jedno stanowisko).

Lista: skrajny empiryzm, harmonia przedustawna, spirytualizm, okazjonalizm,

materializm, paralelizm

Lista: Spinoza, Hobbes, Malebranche, Hume, Berkeley, Leibniz

Teza Stanowisko Filozof

Istnieją tylko substancje

cielesne.

Porządek myśli i ciała

odpowiadają sobie

nawzajem, ponieważ są

przejawem tej samej

substancji.

Myśl oddziałuje na materię

tylko za pośrednictwem

Boga.

Zgodność duszy i ciała jest

możliwa, ponieważ Bóg na

początku ustanowił prawa,

wedle których działają.

Nie istnieją substancje.

Umysł to tylko wiązka

postrzeżeń.

Istnieją tylko substancje

duchowe.

16

DZIAŁ V: EPISTEMOLOGIA

17. Przyporządkuj nazwiska filozofów do pasujących koncepcji prawdy:

Lista: Tarski, Descartes, Bradley, Arystoteles, James

a. Klasyczna koncepcja prawdy: ………………………………………………

b. Koherencyjna koncepcja prawdy: …………………………………………….

c. Oczywistościowa koncepcja prawdy: …………………………………………

d. Pragmatyczna koncepcja prawdy: …………………………………………….

18. Jakie zagadnienie charakteryzuje poniższa historia?

Człowiek o nazwisku Smith ma mocne podstawy do sądzenia, że jego sąsiad Jones

posiada samochód marki ford, ponieważ jak daleko Smith sięga pamięcią, Jones

zawsze miał forda, ostatnio podwiózł go fordem i trzyma forda w garażu. Smith ma

także innego znajomego, Browna, o którego aktualnym miejscu pobytu nic nie wie.

Znając jednak logiczne własności spójnika alternatywy, Smith stwierdza z

przekonaniem, że Jones posiada forda lub Brown jest w Barcelonie. Zdarza się jednak

tak, że Jones nie posiada aktualnie forda i jeździ fordem wypożyczonym, a Brown jest

akurat w Barcelonie. W tym przypadku Smith ma prawdziwe uzasadnione

przekonanie, ale czy Smith posiada wiedzę?

a. Paradoks kłamcy

b. Spór realizm-idealizm

c. Problem Gettiera

d. Paradoks dychotomii

e. Błąd naturalistyczny

19. Które z poniższych stwierdzeń pasuje do sceptycyzmu umiarkowanego?

a. Nie ma prawdy absolutnej.

b. Nie jesteśmy w stanie dowiedzieć się, czy istnieje prawda.

c. Nie wiemy, czy poznawany świat jest takim, jakim go poznajemy.

d. Rzeczywistość jest taka, jaką ją poznajemy.

20. Przyporządkuj stanowiska epistemologiczne poniższym stwierdzeniom.

Lista: natywizm, racjonalizm, empiryzm skrajny, aprioryzm skrajny, irracjonalizm

a. Wszelkie uzasadnione twierdzenie musi opierać się pośrednio lub bezpośrednio

na doświadczeniu…………………………………………….…...

b. Tylko rozum dostarcza prawdziwej wiedzy o świecie…………………………..

c. Idee (pojęcia) są wrodzone…………………...………………………………....

17

d. Wartościowe jest tylko poznanie intelektualne, intersubiektywne,

komunikowalne…………………………………………………………………

e. Poznanie nie musi być intersubiektywne………………………………………..

DZIAŁ VI: LOGIKA

21. Mamy następujące wnioskowanie: jeśli Kasia je szpinak na obiad, to przez cały

dzień chodzi zła. Wczoraj cały dzień chodziła zła, więc pewnie jadła szpinak na obiad.

a. Wskaż wniosek i przesłanki:

i. Przesłanki:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ii. Wniosek:

......................................................................................................................................................

b. Jaki to rodzaj wnioskowania?

i. Indukcyjne

ii. Redukcyjne

iii. Dedukcyjne

iv. Abdukcyjne

c. Czy jest to wnioskowanie niezawodne? Krótko uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

22. Jak zbudowane są poniższe zdania?

Przykład zdania Budowa

Albo idę do kina albo do teatru. koniunkcyjna

Jeśli pada śnieg, to ludziom marzną nosy. dysjunkcyjna

Pójdę do kina lub do teatru. alternatywna

Chodzę do kina wtedy i tylko wtedy, gdy nie

ma tam dużo ludzi. implikacyjna

Lubię chodzić do kina i do teatru. równoważnościowa

18

23. Zdanie zbudowane alternatywnie jest fałszywe, gdy:

a. ... tylko jeden z członów jest fałszywy.

b. ... oba człony są fałszywe.

c. .... oba człony są prawdziwe.

24. Wskaż błędy logiczne.

Lista: ekwiwokacja, regres w nieskończoność, błędne koło, przesunięcie kategorialne,

ignotum per ignotum, non sequitur

a. Co to jest dom? Jest to budynek przeznaczony do zamieszkania. Czym jest

budynek? Obiektem składającym się z dachu i fundamentów? Czym jest dach?

etc. ……………………………………………………………………………

b. Jeśli chcesz wiedzieć, czym jest zło, spójrz na te wszystkie niegodziwe

uczynki, jakie popełniają ludzi: ..............................................................

c. Nauki społeczne to nauki zajmujące się społeczeństwem:

…………………………………………………………………………..

d. Mickiewicz wielkim poetą był, bo tworzył arcydzieła, które były wyjątkowe,

bo napisane przez wielkiego poetę: .................................................................

e. Każda ruda kobieta jest wredna. Kasia jest wredna, więc musi być

ruda:..........................................................................................................

f. Zamki zazwyczaj były ogromnymi konstrukcjami a mój zamek w drzwiach jest

mały…………………………………………………………………………