Galicyzmyczyli

zapożyczenia z francuskiego w polszczyźnie

Skąd i dlaczego powstał Galicyzm

• Okres pojawienia się wyrazów francuskich w polszczyźnie to XVII i XVIII wiek –związane jest to uniwersalnością języka francuskiego oraz z licznymi koneksjami ówczesnej Polski z Francją.

• Galicyzmy były używane przede wszystkim wśród warstw wyższych: arystokracji i szlachty: nie tylko wplatano słowa i wyrażenia w zdanie, prowadzono nawet całe rozmowy w języku francuskim.

• Ze względu na docelową grupę społeczną nowe wyrazy dotyczyły głównie życia dworskiego, tańców i rozrywek.

Galicyzmy• Amant - Amantami było można nazywać przedwojennych aktorów, dosłownie

oznaczało adoratora czy wielbiciela.

• Awangarda - kierunek w sztukach plastycznych lub element ubezpieczenia czołowego kolumny marszowej w wojsku .

• Batalia - rodzaj szyku bojowego piechoty stosowanego w XV i XVI wieku.

• Gorset - część ubioru damskiego używana od końca XIV wieku do pierwszej dekady XX wieku. Podstawowym zadaniem gorsetu jest usztywnienie korpusu, uwydatnienie biustu, podkreślenie i wysmuklenie linii talii.

• Kokietować - starać się komuś spodobać, zwykle okazując seksapil.

• Mariaż - poślubienie kogoś, małżeństwo.

• Peruka - nakrycie głowy, zwykle w formie kunsztownej fryzury, wykonane z włosów naturalnych lub sztucznych.

• Rendez-vous – umówione spotkanie z osobą płci przeciwnej.

• Vis-à-vis - naprzeciwko, twarzą w twarz.

• À propos - fraza przyimkowa np. Jutro idę do kina. À propos, nie wiesz, kiedy grają film o Batmanie?

• Comme il faut – tak jak trzeba

• Déjà vu - odczucie, że przeżywana obecnie sytuacja wydarzyła się już kiedyś, w

jakiejś nieokreślonej przeszłości, połączone z pewnością, że to niemożliwe.• Biżuteria - drobny przedmiot złotniczy i jubilerski służący do ozdoby ciała i stroju,

zazwyczaj z metali i kamieni szlachetnych i ozdobnych.

• Parasol - przedmiot chroniący przed deszczem, słońcem lub śniegiem.

• Fryzjer - rzemieślnik zajmujący się zgodnie z życzeniami klientów strzyżeniem włosów, ich pielęgnacją, układaniem, farbowaniem, myciem.

• En face - w sztukach plastycznych (zwłaszcza w malarstwie, grafice, fotografii) oraz heraldyce sposób pokazania postaci na wprost widza, frontalnie.

• Femme fatale - kobieta fatalna - związek frazeologiczny oznaczający kobietę przynoszącą mężczyźnie porażkę i zgubę.

• Va banque - w grach hazardowych postawienie zakładu o maksymalnej możliwej dla kogoś wartości.

• Cri de la mode - krzyk mody w danym okresie czasowym.

• Adresse - adres np. zamieszkania, pocztowy, IP, internetowy itd.

• Toilette - toaletka, ubieralnia, gotowalnia.

• Perfumy - łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu.

• Szal - część garderoby, pas wyrabiany z różnych materiałów w różnych kolorach, owijany wokół szyi

• Fotel - rodzaj siedziska z oparciem na plecy wraz z podłokietnikami.

• Bagietka - popularna nazwa długiego i cienkiego pieczywa, zwanego też bułką paryską albo francuską.

• Manicure - zabieg kosmetyczny, któremu poddawane są paznokcie u rąk.

• Depesze lub depeszowcy - subkultura fanów brytyjskiej grupy muzycznej Depeche Mode, która pojawiła się w Polsce latach 80. XX wieku.

• Bukiet - dekoracja z kwiatów ułożonych ozdobnie, często artystycznie.

• Afisz - rodzaj wyrobu poligraficznego zaliczany do akcydensów informacyjnych.

• Apartament - wystawne, przestronne pomieszczenie (XVI wiek), od XIX wieku określenie używane w odniesieniu do luksusowego mieszkania lub zespołu pomieszczeń przeznaczonych dla potrzeb jednego użytkownika.

• Biuro -to miejsce pracy pracowników administracyjnych instytucji lub firmy.

• Butik -niewielki sklep z modną lub ekskluzywną odzieżą bądź galanterią. Często sprzedający produkty jednej marki, w szczególności jednego projektanta.

• Porte-parole – rzecznik (prasowy)

• Au courant – na bieżąco

• Bon mot – dobre słowo

• Bon ton – dobry ton

• Chapeaux bas – kapelusze z głów (w ramach wielkiego szacunku)

• Faux pas – pomyłka, lapsus (popełnić faux pas)

• Va banque – na całość

• Fin de siècle – koniec wieku

• Noblesse oblige – szlachectwo zobowiązuje

• Par excellence – w całym tego słowa znaczeniu

• Enfant terrible – osoba niedyskretna, nietaktowna (dosł. okropne dziecko)

• Tiul – lekka, ażurowa tkanina. Zazwyczaj jest to tkanina bawełniana

• Żorżeta – rodzaj przezroczystej tkaniny o splocie płóciennym

• Beret – miękkie, płaskie, okrągłe nakrycie głowy bez daszka czy otoku

• Apaszka – rodzaj kwadratowej chusty

• Bilateralizm –oznacza wzajemną, obustronną, a często jednoczesną realizację zobowiązań dwóch państw lub organizacji międzynarodowych względem siebie

• Garsonka – ubiór damski złożony z żakietu i spódnicy

• Kategoryczny – zdecydowany i niedopuszczający sprzeciwu

• Kostium – w teatrze - ubiór aktora charakteryzujący daną postać. W przenośni każdy nietypowy strój wyróżniający daną osobę

• Krawat – ozdoba męskiego lub damskiego stroju, będąca wąskim paskiem materiału wiązanym wokół szyi na kołnierzu koszuli

• Beszamel (sos beszamelowy) – rodzaj sosu, wymyślony rzekomo przez francuskiego wysokiego urzędnika na dworze Ludwika XIV

• Beza – słodkie ciasto z białek jaj kurzych i cukru pudru (lub cukru kryształowego) upieczone w niskiej temperaturze

• Bulion – Mocny rosół, odtłuszczony i podawany na ciepło lub zimno

• Konfitura - produkt spożywczy uzyskiwany poprzez gotowanie owoców lub części owoców w syropie cukrowym lub zagęszczonym soku winogron

• Korniszon – niewielki ogórek gruntowy poddany marynowaniu w zalewie octowej, po uprzednim kiszeniu

• Krokiet – potrawa, która składa się z zapiekanego naleśnika z farszem

• Majonez – to zimny, emulsyjny sos, o szerokim zastosowaniu, jeden z sosów podstawowych

• Szarlotka - pochodzący z Francji wyrób cukierniczy, wynalazek przypisywany Marie-Antoine'owi Carême'owi, składający się z półkruchego lub kruchego ciasta oraz owoców.

• Atelier - pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, stanowiących miejsce pracy twórczej artysty, dostosowanych do jego indywidualnych upodobań i charakteru wykonywanej profesji (fotografa, malarza, rzeźbiarza). Często pomieszczenie z dużymi oknami (pracownia malarska), czasem doświetlone przez dach, albo wręcz odwrotnie - zaciemnione (studio fotograficzne).

• Balkon – element architektoniczny budynku, nadwieszony, posiadający formę otwartą. Stanowi część składową lokalu (mieszkania) i zazwyczaj powiązany jest z pomieszczeniem reprezentacyjnym. Jest to przestrzeń użytkowa –umożliwiająca lepszy, wzrokowy kontakt z otoczeniem i rekreacyjna –stanowiąca połączenie wnętrza budynku z zewnętrzem, będąca namiastką „zielonej izby” lub tarasu.

• Loża – małe, kilkunastoosobowe pomieszczenie wyodrębnione w teatrach, salach widowiskowych, na stadionach. Także rodzaj wewnętrznego balkonu, półotwarta empora lub ganek.

• Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelazne sztaby. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.)

• Żyrandol - zazwyczaj elektryczne urządzenie oświetleniowe lub świecznik montowany do sufitu pomieszczenia. Występuje zarówno w mieszkaniach, jak i w wielkogabarytowych salach, holach i widowniach. Zawiera od jednego do bardzo wielu punktów świetlnych.

Informacje czerpane ze stron wikipedia.org i interklasa.pl

PrzygotowałKuba Maćkiewicz :D

Strony pomocnicze http://pl.wikipedia.org , http://www.interklasa.pl