XII LO im. Henryka Sienkiewicza wynikowy jez.pol... · Web view- wskazuje motywy antyczne i...

Tematyka i problematyka lekcji

Liczba godzin

Lektury i inne teksty kultury

Wymagania z zakresu kształcenia literacko-kulturalnego i kształcenia językowego na poziom podstawowy

Wymagania z zakresu kształcenia literacko-kulturalnego i kształcenia językowego na poziom rozszerzony

Ścieżki edukacyjne

W świecie znaków 1 - rozumie pojęcia znak, symptom, ikona, symbol,- wskazuje formę i treść znaku,-rozumie podział znaków na naturalne i konwencjonalne,- przedstawia schemat komunikacji językowej, odwołując się do konkretnych przykładów,

- wyjaśnia pojęcia: system znaków zamknięty i otwarty,- wskazuje cechy systemu językowego: arbitralność, semantyczność, dwustopniwość struktury, autonomiczność, kreacyjność i podaje ich przykłady,

Treść znaczeniowa i zakres znaczeniowy

1 - wskazuje różnice między definicją słownikową i encyklopedyczną,- rozumie pojęcia treść i zakres znaczeniowy,

Słownictwo, frazeologia i przysłowia jako językowe odbicie obrazu świata

1 - wskazuje trzy rodzaje frazeologizmów: wyrażenie, zwrot, fraza,- zna pojecie kontaminacja, tworzy poprawne związki frazeologiczne,-wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych, wskazuje ich pochodzenie,-rozumie zasadę tworzenia stereotypów językowych,

Różne funkcje tekstów językowych

1 -wskazuje cechy komunikacji mówionej i pisanej, werbalnej i niewerbalnej-określa elementy aktu komunikacji językowej-wskazuje cechy funkcji informatywnej, ekspresywnej, impresywnej, poetyckiej

Zasady poprawnego sporządzania bibliografii

1 -dokonuje podziału bibliografii na podmiotowa i przedmiotowa,-wskazuje poprawny zapis bibliograficzny wydawnictwa zwartego, czasopisma, artykułu

W świecie literatury 1 - wyjaśnia pojęcia sztuka, literatura,- wskazuje cechy rodzajowe liryki, epiki, dramatu,- wskazuje przykłady gatunków literackich

Herosi i bogowie, czyli świat poezji Homera. Epos antyczny

2 Homer Iliada - wie, że epos wywodzi się z tradycji przedliterackiej; przywołuje legendy związane z Homerem,-wskazuje znaczenie Homera w dziejach religii greckiej,

- wyjaśnia pojęcie kwestia homerycka,- charakteryzuje narratora, wiążąc go z postaciami starożytnych aojdów,


Liczba godzin





- lokalizuje w historii wydarzenia opisane w Iliadzie i przypuszczalny czas powstania eposów Homera,- czyta ze zrozumieniem fragment dzieła (głośno, z dykcją i intonacją),streszcza przebieg wydarzeń opisanych we fragmencie,- określa tematykę Iliady i Odesei,- dostrzega związek antycznej eschatologii z motywami decyzji i czynów bohaterów,- wyjaśnia pojęcia: heros, poemat bohaterski (Epos starożytny), inwokacja, patos,- na podstawie fragmentu Iliady wskazuje główne cechy eposu starożytnego,- wskazuje inwokację i określa jej rolę w utworze,- na podstawie fragmentu charakteryzuje narratora eposu,- w czytanym fragmencie wskazuje główne cechy stylu Homerowego,- określa cechy wiersza homeryckiego,- wie, ze poezja grecka i rzymska były związane ze zjawiskiem iloczasu,- charakteryzuje akcent wyrazowy i zdaniowy w języku polskim,- na podstawie malowideł na wazach i fragmentów Iliady wnioskuje o życiu i wartościach ważnych dla starożytnych Greków,

- wyjaśnia etymologię pojęcia patos,- przywołuje mity o bogach i herosach występujących w czytanym fragmencie,- wyjaśnia pojęcie eschatologia,- charakteryzuje epos starożytny jako gatunek literacki, - analizując fragment Iliady, wskazuje cechy stylu Homerowego,- wyjaśnia pojęcie heksametr,- buduje kilkuzdaniową wypowiedź na wskazany temat utrzymaną w stylu podniosłym,- tworzy porównanie homeryckie,- wyjaśnia znaczenie i budowę wyrazów złożonych,

Literackie spotkania wrogów – analiza fragmentu dzieła Homera.

1 Homer Iliada - dokonuje analizy i interpretacji fragmentu dzieła,- tworzy logiczna kompozycję wypowiedzi,- dba o poprawność stylistyczna i językową pracy,

Filozoficzno-refleksyjny charakter poezji Wisławy Szymborskiej

1 W. Szymborska Spis ludności

- czyta ze zrozumieniem, wyraziście wiersz Szymborskiej,- przy pomocy nauczyciela interpretuje utwór, zwracając uwagę na obecne w nim toposy antyczne,- wyjaśnia tytuł wiersza,- wskazuje i interpretuje metafory określające stosunek

- dostrzega wartości stylistyczne środków językowych (słownikowych, słowotwórczych i frazeologicznych),- na podstawie wiersza określa funkcję motywów antycznych w poezji


Liczba godzin





poetki do historii, współczesnej

W świecie mitów 1 J. Parandowski Na początku był chaos

M. Eliade Próba definicji mitu

- swoimi słowami wyjaśnia pojęcia: mit, topos, archetyp, sacrum, profanum, politeizm, monoteizm,- wyjaśnia istotę i genezę mitu,- dokonuje podziału mitów, określa ich bohaterów,- wskazuje funkcje mitów,- omawia równe funkcje mitów dawniej i dziś,- uzasadnia, dlaczego każdy Europejczyk powinien znać mity greckie,- na podstawie poznanych mitów wskazuje archetypy i toposy ważne dla kultury europejskiej,

- interpretuje poznane mity, analizując ich warstwę symboliczną,- interpretuje mitologię grecką jako jedno z podstawowych źródeł kultury europejskiej,- na podstawie podręcznika wyjaśnia, co oznacza stwierdzenie, że człowiek jest zwierzęciem symbolicznym,

E

Dzieje Tezeusza – opowieść o przestrzeni niezwykłej.

1 J. Paradowski Dzieje Tezeusza

R. Graves Tezeusz na Krecie

Z. Herbert Historia Minotaura

M. Głowiński Labirynt budowany w słowie

- potrafi streścić dzieje Tezeusza,- wskazuje echa historycznych wydarzeń przywołane w wypowiedzi Gravesa,- dokonuje przy pomocy nauczyciela interpretacji mitu, wskazując jego symbolikę (przestrzeni, bohaterów, przedmiotów),

- określa stosunek współczesnego poety do mitycznych historii- analizując tekst Głowackiego, wskazuje związki łączące bohaterów z przestrzenią,- określa znaczenie toposu labiryntu i drogi

Głos o Prometeuszu- równe wyobrażenia dotyczące losów tytana

1 J. Parandowski Mitologia

K. Capek Ukaranie Prometeusza

Z. Herbert Stary Prometeusz

G. Herling-Grudziński Dziennik pisany nocą

- streszcza losy Prometeusza na przykładzie Mitologii J. Parandowskiego,- dokonuje oceny czynu tytana,- rozumie pojęcie związek frazeologiczny, - wyjaśnia znaczenie frazeologizmów: ogień prometejski, postawa prometejska,- uzasadnia znaczenie pojęcia prometeizm,- wyszczególnia postawy bohaterów wobec Prometeusza w tekście Capka,

- rozumie pojęcia: apokryf, reinterpretacja- uzasadnia sposoby reinterpretacji losów tytana i ich alegoryczny sens


Liczba godzin





Wołanie o mit we współczesnej kulturze masowej (na przykładzie postaci herosa w kinematografii współczesnej) – temat fakultatywny

1 R. Donner Superman

T. Burton Batman

M

Trzeba wyobrazić sobie Syzyfa szczęśliwym – reinterpretacja historii mitycznego bohatera przez Alberta Camusa.

1 J. Parandowski Mitologia

A. Camus Mit Syzyfa

- streszcza dzieje władcy Koryntu,- wskazuje archetypiczność jego postawy,- wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego syzyfowa praca,

- interpretuje losy Syzyfa jako obraz bohatera absurdalnego,- wyjaśnia tragizm postaci w ujęciu Camusa,- uzasadnia obecność filozofii egzystencjalnej w wypowiedzi Camusa,- wskazuje cechy gatunkowe eseju,

F

Krzyk Marsjasza, czyli rozważania o etyce i estetyce.

1 Z. Herbert Krzyk Marsjasza

J. Parandowski Apollo i Marsjasz

- przy pomocy nauczyciela interpretuje utwór Herberta,- w czytanym utworze odnajduje archetypy i toposy antyczne, określa ich sensy i symbolikę,

- samodzielnie interpretuje czytane utwory,- swoimi słowami wyjaśnia na konkretnych przykładach, na czym polega reinterpretacja mitów w poezji Herberta,- wyjaśnia, dlaczego archetypy, mity i toposy greckie można nazwać wspólnym językiem kultury europejskiej,

E

Teatr w starożytnej Grecji. 1 - wskazuje tło historyczno-obyczajowe powstania dramatu starogreckiego,- określa wpływ obrzędu religijnego na powstanie dramatu,- posługując sie rysunkiem, opowiada o wyglądzie i funkcji amfiteatru,- wskazuje mity, które stały sie kanwą dramaturgii,- wyjaśnia pojęcia: dytyramb, Dionizje, koryfeusz,- wymienia najważniejszych twórców tragedii greckiej- wyjaśnia, jaką rolę pełnili aktorzy oraz chór,- swoimi słowami wyjaśnia pojęcie mimesis, katharsis,- podaje synonimy wyrazów: tragiczny, dramatyczny,- na przykładzie Antygony, króla Edypa przedstawia budowę tragedii antycznej,

- potrafi samodzielnie zebrać i wyselekcjonować przydatne informacje z encyklopedii, leksykonów, internetu,

MED


Liczba godzin





- odwołując się do treści dramatu, wyjaśnia, na czym polegały trzy jedności,- wymienia zasady rządzące budową tragedii antycznej,- swoimi słowami wyjaśnia określanie: sztuka apollińska i dionizyjska,- na podstawie fragmentu Poetyki Arystotelesa opisuje starożytną koncepcję sztuki,

Konflikt wartości moralnych w Antygonie Sofoklesa.

1 Sofokles Antygona - przedstawia przebieg wydarzeń ukazanych w przeczytanej tragedii,- wskazuje motywy decyzji bohaterów,- wyjaśnia, na czym polega tragizm sytuacji, w której znaleźli sie bohaterowie,- zabiera głos w klasowej dyskusji stanowiącej rodzaj sądu literackiego nad bohaterami,- w swoich wypowiedziach poprawnie używa określeń: wina tragiczna, konflikt tragiczny, wybór tragiczny,- swoimi słowami wyjaśnia, na czym polegała antyczna koncepcja tragizmu,

- określa wartości, których bronią bohaterowie utworu,- aktywnie uczestniczy w debacie klasowej, przestrzegając zasad kultury dyskusji,

Analizę i interpretacje podanego fragmentu utworu wykorzystaj w wypracowaniu: Konflikt dwóch racji w Antygonie Sofoklesa.

1 Sofokles Antygona - zna trójdzielny charakter wypowiedzi pisemnej,- świadomie tworzy kompozycję pracy,- wykorzystuje w wypracowaniu pojęcia teoretycznoliterackie,- dba o kulturę języka pisanego,- poprawnie analizuje i interpretuje fragment dramatu,- wyszczególnia argumentację adwersarzy,- na podstawie przedstawionej argumentacji tworzy samodzielnie wnioski,

Bez cierpienia nie osiągnie swego kresu ludzki żywot...Od wyborów etycznych Edypa do wizji ludzkiego losu w tragedii antycznej.

1 Sofokles Król Edyp - dokonuje streszczenia dramatu, wskazując przedakcję, akcję, punkt kulminacyjny, rozwiązanie,- zna oraz stosuje w odwołaniu do utworu pojęcia: konflikt i wina tragiczna, hybris, katharsis,- prezentuje wydarzenia z życia Edypa jako przykład wyborów życiowych bohatera,

- analizując i interpretując treść utworu, - zwraca uwagę na uniwersalne pytania dotyczące ludzkiego losu i człowieczeństwa,


Liczba godzin





- uzasadnia przyczyny klęski Edypa, - wyjaśnia, dlaczego jest on bohaterem tragicznym,- wskazuje na przykładzie treści Króla Edypa cechy tragedii antycznej,

Nauczyciele mądrości – filozofowie starożytnej Grecji.

2 Platon Niewolnicy w jaskini

Marek Aureliusz Rozmyślania

- wie, co jest przedmiotem filozofii i jakie są główne dyscypliny filozoficzne,-stawia podstawowe pytania filozoficzne,- wyjaśnia, kim byli i redaguje noty biograficzne filozofów: Talesa, Demokryta. Pitagorasa, Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Diogenesa, Epikura, Seneki i Marka Aureliusza,- prezentuje główne szkoły filozoficzne starożytnej Grecji i Rzymu, wskazując ich najważniejsze poglądy (na podstawie podręcznika),- w swoich wypowiedziach poprawnie używa terminów: platonicy, idealizm, platoński, stoicy, epikurejczycy, sofiści, cynicy, sceptycy,

- wskazuje wybrane ważne problemy filozoficzne,- na przykładzie Sokratesa, Platona i stoików ukazuje równe sposoby pojmowania filozofii,- swoimi słowami wyjaśnia metaforę jaskini Platona,- na podstawie tekstu Marka Aureliusza charakteryzuje postawę stoicką,

Rodowód liryki. Plejada starożytnych poetów.

1 Tyrteusz Rzecz to piękna...

Safona Pogarda dla nie znającej poezji, zazdrość

Anakreont Piosenka

Symonides Los

Horacy List do Pizonów

- wyjaśnia pojęcia: liryczny, liryka, pean, dytyramb, apollińskość i dionizyjskość sztuki,- charakteryzuje lirykę jako rodzaj literacki,- wyjaśnia pierwotne znaczenie słowa liryka,- wskazuje plejadę starożytnych poetów,- wyjaśnia terminy: poezja tyrtejska, elegia, strofa saficka, hymn, epigramat, epitafium, anakreontyk, wiersz biesiadny, erotyk, sielanka,- wyjaśnia, czym jest topos Arkadii i jakie jest jego pochodzenie,- na podstawie czytanych wierszy określa tematykę i charakter liryki starożytnej

- dokonuje analizy i interpretacji tekstów starożytnych poetów,- w znanych utworach literackich lub tekstach kultury różnych epok wskazuje topos Arkadii,- podaje przykłady znanych sobie utworów z różnych epok, które można nazwać tyrtejskimi,- przedstawia podział liryki oraz gatunki liryczne powstałe w antyku,- uzasadnia miejsce liryki w tradycji kultury,

Non omnis moriar – świat Horacjańskiej poezji.

1 Horacy: Do Leukonoe, Do Deliusza, Do Postuma, Wybudowałem pomnik

- charakteryzuje pieśń jako gatunek poezji starożytnej,- wskazuje związki między filozofią a sztuką, literaturą,- swoimi słowami przedstawia filozoficzną problematykę czytanych wierszy,

- podaje niektóre słynne horacjańskie sentencje i wyjaśnia ich znaczenie,- wyjaśnia określenie traduttore traditore, - określa pozycje artysty w starożytnej

F


Liczba godzin





J. Królikowski Horacjańska refleksja nad życiem

- rozważa elementy stoicyzmu i epikureizmu w poezji Horacego, - rozważa, na czym polegają uniwersalne wartości utworów Horacego,- wyjaśnia, o jakim pomniku pisze Horacy w swej pieśni,- na przykładzie różnic w tłumaczeniach wskazuje trudności związane z przekładem tekstów obcojęzycznych,- czyta ze zrozumieniem teksty naukowe na temat poezji Horacego, - wskazuje na elementy biografii Horacego, będące kontekstem postawy stoickiej i epikurejskiej,- wyjaśnia znaczenie i źródło pojęć: mecenas, mecenat

Grecji,- charakteryzuje postawę artystyczną określaną mianem klasycyzmu,- interpretuje pojęcia cnoty i złotego środka oraz ich znaczenie dla filozofii zawartej w pieśniach Horacego,

W jaki sposób Jan Kochanowski nawiązuje do utworu starożytnego poety, Horacego – analiza porównawcza pieśni.

1 Horacy Wybudowałem pomnik

Jan Kochanowski Niezwykłym i nie leda piórem

-zna i stosuje elementy analizy i interpretacji tekstu poetyckiego (podmiot, adresat, temat, środki itp.), - dokonuje analizy i interpretacji tekstu Horacego- stosuje poprawną kompozycję wypowiedzi pisemnej,- dba o kulturę języka pisanego

- uzasadnia sposoby nawiązania poety renesansu do twórczości Horacego,- wskazuje uniwersalne przesłanie utworu,- wskazuje autoteliczny charakter tekstów

Praca klasowa. literatura antyczna - analizuje i interpretuje teksty literackie,- poprawnie komponuje wypowiedź pisemną,- przestrzega zasady ortograficzne i interpunkcyjne,-zachowuje poprawność składniowa i fleksyjną.

Księga nad księgami – ogólne wiadomości o Biblii.

1 Biblia - podaje podstawowe wiadomości na temat Biblii,- poprawnie używa pojęć: politeizm, monoteizm,- wyjaśnia, na czym polega religijna i kulturowa rola Biblii,- wymienia sposoby odczytania Biblii (święta księga, sens moralny, tekst kultury),

- wskazuje powiązania Biblii z historią Izraela,- podaje przykładowe przejawy tradycji biblijnej w literaturze i sztuce różnych epok,- wyjaśnia pochodzenie i znaczenie etymologiczne Biblii, Testamentu, Ewangelii,

Na początku Bóg stworzył 2 Z Księgi Rodzaju - streszcza wskazaną opowieść biblijną, - porównuje biblijną i mitologiczną


Liczba godzin





niebo i ziemię – kosmogonia biblijna w Księdze Rodzaju.

Stworzenie świata i człowieka

- odczytuje biblijny opis stworzenia świata jako hymn na cześć Wszechmogącego,wskazuje stylistyczne i kompozycyjne wykładniki rytmiczności opisu stworzenia świata,

opowieść o początku świata,

Homo viator – człowiek wędrowiec żyje w każdym z nas.

1 Księga Rodzaju (Grzech pierworodny i wygnanie z raju)

- wyjaśnia, na czym polega topos raju oraz topos homo viator, podaje przykłady ich funkcjonowania w różnych epokach,- wskazuje i wyjaśnia symbolikę zawartą w opowieści,- na podstawie wskazówek nauczyciela interpretuje dzieła sztuki inspirowane Biblią,- na przykładzie dzieł malarskich wskazuje różne sposoby ukazania motywu biblijnego,

- analizuje sytuację człowieka, który się zdecydował na złamanie bożego zakazu,- wskazuje różne sposoby odczytania opowieści o grzechu pierworodnym i wygnaniu z raju,- porównuje topos raju z mitem arkadyjskim,- opisuje pochodzenie nazwy Księga Rodzaju,

Porównanie dwu obrazów wygnania na podstawie fragmentu dzieła J. Miltona Raj utracony oraz obrazu T. Masaccia Wypędzenie z raju.

1 J. Milton Raj utracony

T. Masaccio Wypędzenie z raju

- dokonuje przy pomocy nauczyciela analizy obrazu i tekstu literackiego,- wskazuje sposoby nawiązania w sztuce do biblijnej opowieści,- zna i stosuje poprawną kompozycję wypowiedzi, - zachowuje poprawną stylistykę i dba o kulturę słowa pisanego,

- dokonuje analizy i interpretacji równych dzieł sztuki,- wnioskuje o sposobie interpretowania biblijnej historii przez twórców różnych dziedzin sztuki,- samodzielnie przygotowuje informacje odnoszące sie do Miltona i Masaccia,

Biblia opowieścią o końcu świata.

1 Apokalipsa św. Jana (fragmenty)

Cz. Miłosz Piosenka o końcu świata

- wyjaśnia znaczenie słowa apokalipsa,- podaje podstawowe informacje na temat Apokalipsy św. Jana,-opowiada, jakie wydarzenia, wg Apokalipsy św. Jana, nastąpią przy końcu świata,- wymienia najważniejsze symbole Apokalipsy i podaje ich znaczenie,- wskazuje najważniejsze cechy stylu Apokalipsy,- przy pomocy nauczyciela interpretuje wiersz współczesny,- w czytanym utworze Miłosza wskazuje nawiązania do Apokalipsy,- określa styl i nastrój wiersza,

- interpretuje wizję końca świata zawartą w Apokalipsie św. Jana,- analizuje styl Apokalipsy, wskazuje jego charakterystyczne cechy (ilustruje je cytatami),- interpretuje różne symbole Apokalipsy,- wskazuje nawiązania do Apokalipsy w różnych tekstach kultury innych epok,- w pogłębiony sposób interpretuje utwór Miłosza,- podaje najważniejsze informacje o autorze wiersza,


Liczba godzin





Wielka próba Abrahama 1 Księga Rodzaju (Próba Abrahama)

- krótko opowiada historię ofiary Abrahama,- wyjaśnia, na czym polega uniwersalne przesłanie czytanej opowieści,- odczytuje historię Abrahama jako obraz relacji między człowiekiem a Bogiem,- na podstawie fragmentu Księgi Rodzaju wskazuje cechy stylu biblijnego (wizyjność, symboliczność, hiperbolizacja, paralelizmy, powtórzenia),

- w pogłębiony sposób interpretuje historię Abrahama, odczytując jej warstwę symboliczną,- interpretuje obraz Rembrandta, określając ukazane w nim przeżycia i sposób ich przedstawienia

Cechy stylu biblijnego. 1 E. Auerbach Styl homerycki i styl biblijny

- zna i wyjaśnia przenośne znaczenie biblijnych związków frazeologicznych (określa ich budowę),- poprawnie używa biblizmów w zdaniach,- samodzielnie tworzy wypowiedź pisemną z wykorzystaniem elementów stylu biblijnego,

- na podstawie fragmentu książki Auerbach wskazuje podstawowe różnice między stylem biblijnym i homeryckim

Biblia w naszej kulturze. 1 Fragmenty Biblii odnoszące sie do wybranych postaci i pojęć, np. Józef, Jakub, wieża Babel, świątynia Salomona, Jerozolima, Kain i Abel, Salomon, Dawid, Dekalog , Sodoma i Gomora

P. Bruegel Wieża Babel

W. Szymborska na wieży Babel

S. Grochowiak Walka Jakuba a aniołem

- streszcza wskazane opowieści biblijne,- lokalizuje najważniejsze postacie, motywy i obrazy biblijne,- uzasadnia, dlaczego każdy Europejczyk powinien znać Biblię,- komentuje obecność motywów biblijnych w dziełach pochodzących z różnych epok,- wskazuje przykłady funkcjonowania toposów biblijnych w kulturze,- w swoich wypowiedziach używa poprawnie pojęć: archetyp, topos

- interpretuje wskazane opowieści biblijne, określając ich uniwersalną wartość moralistyczną i symbolikę,- wyjaśnia, na czym polega kulturotwórcza rola Biblii,- interpretuje Biblię jako jedno z podstawowych źródeł duchowości oraz ładu moralnego cywilizacji europejskiej,- na wybranych przykładach przedstawia i komentuje symboliczny charakter postaci i pojęć biblijnych,- podejmuje samodzielną próbę zinterpretowania wiersza Szymborskiej i Grochowiaka,- poszukuje własnej odpowiedzi na pytanie, dlaczego twórcy różnych epok sięgają do postaci i motywów biblijnych

E

Księga Psalmów – modlitwa wieków.

1 Księga Psalmów,

K. K. Baczyński Psalm 2. o

- wyjaśnia, jakim gatunkiem jest psalm biblijny,- podaje podstawowe wiadomości o KP,wymienia podstawowe rodzaje psalmów,

- komentuje styl psalmów jako najdoskonalszy wzór tekstu modlitewnego,- charakteryzuje język psalmów- relacje


Liczba godzin





krzyżu - rozpoznaje rodzaj danego psalmu,interpretuje psalmy biblijne jako uniwersalną opowieść o relacjach między człowiekiem a Bogiem,- na podstawie tłumaczeń psalmów wyjaśnia, czym się różni przekład od parafrazy,

między podmiotem mówiącym a adresatem,- wnioskuje, dlaczego Księga Psalmów jest najczęściej tłumaczoną księgą biblijną,

Biblijna Księga Hioba, czyli poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o sens cierpienia.

1 Księga Hioba

A. Kamieńska Powrót Hioba

Cz. Miłosz Dlaczego nie przyznać

A. Świderkówna Tajemnica ludzkiego cierpienia

- opowiada, streszcza historię Hioba, - podejmuje próby samodzielnego odczytania sensów czytanej opowieści,- formułuje własne sądy i opinie, uzasadnia je,- czyta ze zrozumieniem tekst eseistyczny,- w wierszach poetów współczesnych odnajduje nawiązania do historii Hioba (wskazuje kontekst biblijny),- wyjaśnia, na czym polega reinterpretacja opowieści biblijnej w wierszach Kamieńskiej i Miłosza,- zainspirowany wierszem Miłosza stawia pytania dotyczące ludzkiej egzystencji,

- odczytuje sens historii o cierpieniu Hioba (wskazuje różne płaszczyzny interpretacyjne), rozpoznaje w niej cechy przypowieści,- przedstawia Hioba jako postać symboliczną, archetyp cierpienia,- porównuje przedstawione w różnych utworach obrazy bohaterów, których dotknęło cierpienie (Hiob, Prometeusz, Edyp),- czyta tekst Świderkówny ze zrozumieniem,- interpretuje wiersze współczesne,

E

Czy jest miłość w świetle Biblii – Pieśń na pieśniami oraz Hymnu o miłości

1 Pieśń nad pieśniami

Hymn o miłości

- swoimi słowami przedstawia temat, charakter, idee czytanych fragmentów Biblii,- określa, jaki obraz miłości wyłania się z Biblii,- biblijne pojęcie miłości konfrontuje z własnymi przemyśleniami,- przedstawia różne koncepcje miłości obecne w kulturze europejskiej,- wyjaśnia, dlaczego Pieśń na pieśniami znalazła sie wśród tekstów religijnych,- przedstawia cechy hymnu jako gatunku literackiego,- podaje przykłady znanych hymnów,- czyta głośno z właściwą dykcją i intonacją fragmenty Biblii,

- interpretuje Pieśń na pieśniami jako poemat miłosny o charakterze symbolicznym,- zabiera głos w dyskusji na temat: co jest ważniejsze w życiu człowieka i społeczeństwa: miłość czy mądrość?,- wskazuje występujące w omawianych tekstach środki stylistyczne i określa ich funkcje,

E

Uniwersalny charakter biblijnych przypowieści.

1 Kazanie na górze – Osiem błogosławieństw

- streszcza, opowiada wskazane przypowieści a następnie je interpretuje, odczytując ich warstwę symboliczną,

- wyjaśnia, na czym polega uniwersalny sens biblijnych przypowieści,

E


Liczba godzin





Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie

- przedstawia przypowieść, parabolę jako gatunek biblijny,- we wskazanych fragmentach odnajduje cechy stylu biblijnego,- na podstawie Kazania na Górze streszcza sens nauki Chrystusa,- określa, jakim gatunkiem literackim jest kazanie i wskazuje charakterystyczne dla niego środki stylistyczne,- korzystając ze słownika symboli, określa symbolikę góry,

- przedstawia przypowieść jako gatunek literacki,- wyjaśnia, na czym polegała rewolucyjność nauki Chrystusa,- analizuje język i styl przypowieści,

Literatura XX wieku: faktografia, publicystyka i dokument literacki.

1 W. Tochman Outside - określa temat reportażu Tochaman oraz poruszony przez autora problem, wypowiada się na temat wagi tego zagadnienia,- w utworze Tochaman rozpoznaje cechy gatunkowe,- wskazuje literackie sposoby budowania obrazu bohaterki,- wyjaśnia tytuł reportażu,- wskazuje w tekście elementy wywiadu i określa jego funkcje,- wskazuje w tekście mowę niezależną, zależna i pozornie zależną,- próbuje określić stosunek autora reportażu do przedstawionych wydarzeń, - rozważa, dlaczego utwór ma charakter faktograficzny,- wyjaśnia pojęcia: dokumentaryzm, faktografia, (literatura dokumentarna i faktograficzna),- przedstawia własne wnioski i refleksje powstałe pod wpływem lektury tekstu,- odróżnia oceny od opinii,- określa najważniejsze cechy reportażu jako gatunku publicystycznego,- wymienia rodzaje reportażu ze względu na tematykę i sposób przekazu,- rozważa przyczyny popularności reportażu,- wyjaśnia różnice między reportażem, sprawozdaniem a

- omawia cechy językowo-stylistyczne i kompozycyjne reportażu Tochmana,- ujawnia literackie sposoby ujawniania przez autora swojego stosunku do prezentowanych wydarzeń,- uczestniczy w klasowej dyskusji związanej z problematyką reportażu Tochamana,- zna zasady kultury dyskusji i stosuje sie do nich,- określa, co decyduje o tym, że utwór zalicza się do literatury pięknej,- określa rolę literatury reportażowej w kształtowaniu społecznego obrazu rzeczywistości, ocen i opinii publicznej,- zbiera materiały do reportażu, wykorzystując różne źródła informacji,- pisze lub tworzy reportaż związany ze środowiskiem, w którym żyje,

MED


Liczba godzin





wywiadem,- wymienia wybitnych polskich reportażystów,- przedstawia kolejne fazy powstawania reportażu,- podejmuje próbę napisania reportażu na wskazany przez nauczyciela temat,

Mityzacja rzeczywistości w prozie współczesnej.

1 O. Tokarczuk Czas Prawieku

- opisuje świat przedstawiony Czasu Prawieku i charakteryzuje bohaterów,- odczytuje symboliczny charakter świata przedstawionego,- na podstawie podręcznika wyjaśnia pojęcie mityzacja,- w wypowiedziach o świecie przedstawionym używa pojęć; sacrum, profanum,- czyta ze zrozumieniem fragment recenzji,

- wskazuje na cechy poetyki utworu Tokarczuk – odmienne od realizmu i mimetyzmu,- wskazuje elementy myślenia mitycznego we wskazanym fragmencie

Starożytność – powtórzenie wiadomości

1 - poprawnie analizuje i interpretuje poznane utwory,- wyjaśnia symbolikę, archetypy,- wskazuje obecność wątków biblijnych i mitologicznych we współczesnej kulturze,

- dokonuje porównania motywów antycznych i biblijnych

Zrozumieć średniowiecze – wprowadzenie do epoki.

2 - wyjaśnia znaczenie nazwy i czas trwania epoki,- wyjaśnia, dlaczego średniowiecze jest epoką kontrastów,- uzasadnia znaczenie teocentryzmu i uniwersalizmu epoki,- na podanych przykładach wskazuje cechy stylu romańskiego i gotyckiego,

- wskazuje okresy rozwoju średniowiecza w Polsce,- wskazuje elementy społeczne i kulturowe epoki,

E

Średniowieczne idee hierarchii i pośrednictwa w Bogurodzicy.

1 Bogurodzica

R. Mazurkiewicz Siedem pieczęci Bogurodzicy

- czyta ze zrozumieniem tekst Bogurodzicy- parafrazuje tekst pieśni, wyrażając jej sens współczesną polszczyzną,- wyjaśnia pojęcie archaizmu językowego,- wskazuje w tekście najważniejsze archaizmy, podaje ich współczesne odpowiedniki,- opisuje budowę pieśni, wskazując powtórzenia i paralelizmy,- na podstawie podręcznika podaje podstawowe

- w tekście wskazuje antytezy i paradoksy, - wskazuje i wyjaśnia archaizmy leksykalne, fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne, znaczeniowe i składniowe,- interpretuje Bogurodzicę jako odzwierciedlenie hierarchicznego porządku świata (średniowieczna idea pośrednictwa),- na podstawie tekstu Mazurkiewicza podaje hipotezy dotyczące pieśni,


Liczba godzin





informacje o Bogurodzicy,- interpretuje pieśń jako utwór wyrastający ze średniowiecznego kultu maryjnego (teocentryzm epoki),- odnajduje w pieśni elementy średniowiecznego myślenia,- dostrzega elementy symboliczne i je interpretuje,- wyjaśnia pojęcia: średniowiecze, teocentryzm, uniwersalizm, hierarchizacja, symboliczność,

- wskazuje w Bogurodzicy obecność motywu Deesis,- porównuje obraz Matki Bożej z pieśni z jej wyobrażeniem w malarstwie romańskim

Inne ujęcie tematu maryjnego w wierszu Posłuchajcie bracia, miła...

1 Posłuchajcie bracia, miła...

- parafrazuje tekst pieśni, oddając jej treść współczesną polszczyzną,- opisuje uczucia podmiotu mówiącego,- wskazuje na motyw mater dolorosa (motyw dolorystyczny),- wskazuje kolejnych adresatów, do których zwraca się Maryja,- wyjaśnia pojęcia: plankt, apokryf, pieta,wymienia misteria i widowiska pasyjne jako formy teatru średniowiecznego,- zestawia wyobrażenie Matki Bożej z jej przedstawieniami w malarstwie epoki,- omawia sposoby eksponowania ludzkiego wymiaru cierpienia (w pieśni i malarstwie),- analizuje interpretację zaprezentowaną w podręczniku, sporządza jej plan odtwórczy,- posługuje sie pojęciami: idealizacja, realizm, deformacja, ekspresja,

- porównuje wyobrażenie Matki Bożej w Bogurodzicy i Lamencie świętokrzyskim, wskazując boski i ludzki wymiar postaci,- określa funkcje apostrof w obu tekstach,- wskazuje cechy planktu w Lamecie,- wskazuje w utworze i wyjaśnia archaizmy,- odnajduje obecność motywu dolorystycznego w różnych dziełach sztuki,- ustosunkowuje sie do interpretacji Lamentu zaproponowanej w podręczniku,

Dawne procesy fonetyczne w języku polskim.

1 - wymienia najważniejsze procesy fonetyczne w języku polskim i określa, na czym one polegały,- rozpoznaje, jaki proces fonetyczny zaszedł w podanych wyrazach,- wyjaśnia pochodzenie języka polskiego,- określa czynniki rozwoju języka literackiego,- wskazuje, jakie języki wpływały na rozwój polszczyzny,

- omawia przebieg dawnych procesów fonetycznych w języku polskim,- wskazuje i analizuje ich ślady we współczesnej polszczyźnie,


Liczba godzin





Filozoficzne autorytety epoki średniowiecza.

1 Św. Augustyn Wyznania - na podstawie podręcznika określa, czym się zajmowała filozofia średniowieczna i jakie były jej główne kierunki,- krótko objaśnia pojęcia: augustynizm, tomizm, scholastyka,- na podstawie fragmentu Wyznań wskazuje cechy świata stworzonego przez Boga,- interpretuje naukę św. Augustyna jako filozofię intuicji i miłości,- interpretuje naukę św. Tomasza jako filozofię racjonalnego porządku i hierarchii,- wyjaśnia pojęcie iluminacji, wiążąc je z teorią poznania,- w czytanym fragmencie wskazuje cechy stylu retorycznego,

- podaje podstawowe informacje na temat św. Augustyna i Tomasza,- na przykładzie dwóch myślicieli wskazuje różne sposoby pojmowania filozofii,- streszcza założenia augustynizmu i tomizmu oraz wskazuje ich antyczne źródła,- dostrzega elementy hierarchicznego ładu w różnych sferach kultury średniowiecza,- wskazuje filozoficzne źródła chrześcijańskiej koncepcji człowieka,

F

Średniowieczne wzorce osobowe: święty asceta.

1 Legenda o św. Aleksym - parafrazuje tekst legendy, odtwarzając jej treść współczesnym językiem,- w tekście utworu wskazuje i wyjaśnia archaizmy,- charakteryzuje postać św. Aleksego jako wzorzec osobowy średniowiecza : świętego- ascety,- wiąże ideał ascezy z teocentryzmem średniowiecza i ówczesną filozofią człowieka,- ocenia decyzję życiową św. Aleksego, biorąc pod uwagę różne punkty widzenia, uzasadnia swoje sądy,- wyjaśnia pojęcia: hagiografia, legenda, żywot, asceza, asceta,- charakteryzuje legendę średniowieczną jako gatunek literacki,- w opowieści o świętym Aleksym wskazuje stałe elementy utworu hagiograficznego,

- interpretuje wzorzec świętego- ascety w kontekście średniowiecznej filozofii człowieka,- przedstawia wzorzec kompozycyjny średniowiecznej legendy,

Różne spojrzenia na ascezę w poezji współczesnej

1 K. Iłłakowiczówna Opowieść małżonki św. Aleksego

- czyta współczesne utwory poetyckie, odczytuje ich przesłanie,- formułuje hipotezy interpretacyjne i uzasadnia je, odwołując sie do tekstów utworów,- dostrzega we współczesnych wierszach obecność

- komentuje sposób odwołania Iłłakowiczówny i Grochowiaka do tradycji kulturowej,- określa, w jakim celu poeci współcześni wykorzystują średniowieczne motywy,


Liczba godzin





S. Grochowiak Święty Szymon Słupnik

tradycji kulturowej,- wskazuje dominantę kompozycyjną każdego z utworów,- określa główne cechy poetyki i ich funkcje,- zestawia średniowieczną legendę i wiersz Iłłakowiczówny jako dialog tekstów literackich,

wzorce osobowe, ideały,

Wiara radosna, czyli franciszkanizm.

1 Kwiatki św. Franciszka

J. Twardowski do świętego Franciszka

J. Ptaśnik Apostołowie dobrowolnego ubóstwa

- czyta wskazane opowieści z Kwiatków św. Franciszka ze zrozumieniem ich moralistycznego charakteru,- streszcza, opowiada wybrane historie,- rozpoznaje i wyjaśnia symbolikę zawartą w utworze,- charakteryzuje stosunek świętego do natury,- wymienia główne wartości wiążące się z filozofią i postawą franciszkańską,- wypowiada swój sąd na temat postawy franciszkańskiej we współczesnym świecie,- w wypowiedziach używa terminów: franciszkanizm, hagiografia, legenda, alegoria,- porównuje wzorzec św. Aleksego i Franciszka,- interpretuje ruch franciszkański jako drogę odbudowy Kościoła,

- rozpoznaje Kwiatki jako gatunek literacki (ogród),- w pieśni Pochwała stworzenia odnajduje ślady średniowiecznej hierarchii,

F

Erystyka, czyli sztuka dyskutowania.

1 U. Eco Spór o ubóstwo - wyjaśnia, czym jest sztuka dyskutowania (erystyka) i argument,- nazywa podstawowe rodzaju argumentów,- we fragmencie Eco wyodrębnia argumenty i je klasyfikuje,- odróżnia argumenty uczciwe od nieuczciwych,- zabiera głos w klasowej debacie na temat: czy bogactwo zapewnia szczęście?

- posługuje sie argumentami ze świadomością ich charakteru,- w dyskusji stosuje poznane zasady retoryki,- wymienia najważniejsze rodzaje argumentów i podaje ich przykłady,- znajduje argumenty w tekście i określa ich rodzaje,- pisze sprawozdanie z debaty, w którym ocenia argumentację własną i kolegów,

F

Średniowieczne wzorce osobowe – rycerz chrześcijański.

2 Pieśń o Rolandzie - na podstawie utworu oraz tekstu Ossowskiej charakteryzuje średniowieczny wzorzec osobowy rycerza średniowiecznego,- czyta fragment opowieści o Percewalu ze świadomością

- wymienia wartości, postawy, obyczaje, ceremonie, formy zachowań składające sie na średniowieczną kulturę rycerską,- przedstawia kulturę rycerską jako przejaw

E


Liczba godzin





jego alegorycznego charakteru,- streszcza fragment historii o Percewalu,- przy pomocy szkolnego tezaurusa średniowiecznych alegorii interpretuje alegoryczne znaczenie opowieści,- odwołując sie do wzorca osobowego rycerza chrześcijańskiego, wyjaśnia, dlaczego rycerze poszukiwali św. Graala,- odczytuje alegorie przedstawione na wskazanych obrazach średniowiecznych,- wyjaśnia pojęcia: epika rycerska, romans, pieśń o czynach, truwerzy, trubadurzy,- wyjaśnia etymologię frazeologizmu: błędny rycerz,- dostrzega stereotyp rycerza utrwalony w związkach frazeologicznych: postąpić po rycersku, rycerski wobec kobiet, podjąć rękawicę,- na przykładzie znaczeń związanych z rycerzem wyjaśnia, czym jest stereotyp językowy,- w swoich wypowiedziach posługuje się pojęciami: alegoria, symboliczność, etyka rycerska,

uniwersalizmu średniowiecznej Europy,- wymienia najsłynniejsze cykle opowieści rycerskich średniowiecza,- porównuje różne obrazy rycerza średniowiecznego w literaturze późniejszych epok,- próbuje określić, czym jest etos rycerski i jakie jest jego miejsce w świecie współczesnym,- wypowiada się na temat roli stereotypów językowych w życiu społecznym,

Średniowieczne wzorce osobowe: władca. chrześcijański.

1 Gall Anonim Kronika polska

- na podstawie kroniki Galla Anonima charakteryzuje idealnego władcę średniowiecznego,- wyjaśnia pojęcia: historiografia, roczniki, kronika,- w opisie władców wskazuje elementy hiperbolizacji, idealizacji i określa ich funkcje,- wyjaśnia, na czym polega dwujęzyczność polskiego średniowiecza,

- przedstawia kronikę jako gatunek średniowiecznej historiografii,

Dzieje Tristana i Izoldy- opowieść o miłości i cierpieniu.

1 Dzieje Tristana i Izoldy - opowiada lub streszcza romans,- charakteryzuje postacie kochanków, opisuje rodzaj łączącej ich miłości,- w postaciach Tristana, króla Marka odnajduje wzorce osobowe epoki,- określa, na czym polega tragizm losów kochanków,- opisuje świat przedstawiony utworu, podkreślając jego

- dostrzega archetypiczność postaci Tristana i Izoldy,- w pogłębiony sposób interpretuje źródła konfliktu moralnego, jaki przeżywają bohaterowie (etyka rycerska, honor, namiętność),- określa, jaką rolę w utworze odgrywa


Liczba godzin





symboliczność,- interpretuje elementy symboliczne i alegoryczne utworu,- przy pomocy tekstu naukowego (Duby) rekonstruuje wzorzec miłości rycerskiej,

magia,

Etyka rycerska w czasach ponowoczenych.

1 Z. Herbert Przesłanie Pana Cogito

- wskazuje dominantę kompozycyjną wiersza Herberta,- określa adresata oraz wnioskuje, kim są oni, którzy zwyciężają,- określa funkcję powtórzeń oraz trybu rozkazującego czasowników,- nazywa wartości i postawy, do których zachęca poeta,- rozpoznaje symbolikę obecną w wierszu,

- rozpoznaje moralistyczny charakter wiersza, wyjaśnia jego przesłanie,- wyjaśnia, czym jest postulowana w utworze etyka wierności, wskazuje jej korzenie w etosie rycerski,

Memento mori – średniowieczny wizerunek śmierci

1 Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią

- parafrazuje tekst fragmentu utworu,- wskazuje w utworze i wyjaśnia archaizmy leksykalne, fonetyczne, składniowe, znaczeniowe,- wyjaśnia, czym był średniowieczny motyw tańca śmierci (dance macabre), interpretuje przedstawienie tego motywu w wybranych dziełach sztuki,- wskazuje przykłady komizmu sytuacyjnego, komiczną degradację obrazu śmierci, wymieszanie grozy i śmieszności,- odwołując się do wiedzy o epoce i jej teocentrycznego charakteru, określa genezę sztuki umierania (ars moriendi),- wyjaśnia pojęcie eschatologia,- poprawnie posługuje sie terminami teocentryzm, alegoria, utwór dydaktyczno-moralizatorski, dialog, taniec śmierci,- odróżnia znaczenie etymologiczne i realne wyrazu,- wskazuje najważniejsze średniowieczne zapożyczenia z łaciny, niemieckiego i czeskiego,- wymienia i krótko charakteryzuje najdawniejsze zabytki języka polskiego,

- wskazuje w utworze elementy dydaktyczno-moralizatorskie,- wskazuje elementy satyry społecznej i groteski,- na podstawie tekstu i innych dzieł sztuki wnioskuje, jak w średniowieczu pojmowano śmierć,-odwołując sie do wiedzy o światopoglądzie epoki, panującej filozofii, koncepcji człowieka, uzasadnia powszechność motywów eschatologicznych w literaturze i sztuce średniowiecza,- komentuje żartobliwy tekst autora podręcznika pt. Sensacyjne spotkanie ze śmiercią, odnajduje w nim aluzje do informacji sensacyjnych w prasie,


Liczba godzin





- czyta ze zrozumieniem tekst Huizingi,

Ars moriendi – średniowieczna sztuka umierania.

1 Pieśń o Rolandzie - przeprowadza szczegółową analizę sceny śmierci Rolanda,- wskazuje cechy idealnego władcy i rycerza średniowiecznego,- buduje plan dekompozycyjny utworu,- odwołując się do tekstu Labudy, wskazuje znaczenie symboliczne szczegółowych obrazów i motywów składających się na scenę śmierci Rolanda,- na podstawie sceny śmierci Rolanda omawia symboliczny charakter sztuki średniowiecza,- w swych wypowiedziach posługuje się pojęciami: apoteoza, heroizm, sakralizacja, idealizacja,

- interpretuje scenę śmierci Rolanda w kontekście etosu rycerskiego (i teocentrycznego charakteru epoki),- porównuje śmierć Rolanda ze śmiercią Aleksego,- określa, jakie miejsce zajmuje w parenezie średniowiecznej śmierci bohatera,

Nastroje końca epoki ukazane w Wielkim testamencie Franciszka Villona.

1 F. Villon Wielki testament - określa charakter utworu na tle poznanej literatury średniowiecza, wyjaśnia jego odmienność,- wskazuje obecność motywu ubi sunt?,określa funkcje pytań retorycznych, nagromadzeń, wyliczeń, epitetów w utworze,- uzasadnia biograficzny charakter dzieła,- wskazuje fragmenty prezentujące refleksje na temat życia, przemijania i śmierci,- wyjaśnia pojęcia: epitafium, ballada, rondo,

- wie, iż w epoce istniała nieoficjalny nurt literatury tzw. kultura karnawału,: prześmiewczy, ludyczny, jarmarczny, opozycyjny wobec kultury oficjalnej,- podaje informacje dotyczące biografii poety (poeta wyklęty),- wskazuje językowe i stylistyczne wykładniki groteski w utworze,

Boska komedia najwybitniejszym dziełem średniowiecza.

- określa czas i miejsce akcji,- dokonuje charakterystyki głównego bohatera i jego przewodników,- określa znaczenie motywu wędrówki, podróży,- argumentuje alegoryzm poematu,- wymienia środki budujące opis Piekła,- określa znaczenie tytułu dzieła,- wskazuje motywy antyczne i biblijne obecne w dziele,- wyjaśnia związek frazeologiczny dantejskie sceny,- dokonuje analizy i interpretacji wskazanych fragmentów dzieła,

- wskazuje elementy biografii autora i okoliczności powstania dzieła,- charakteryzuje kosmos w ujęciu Dantego,


Liczba godzin





Średniowiecze – powtórzenie wiadomości.

Koncepcja godności człowieka w poezji i sztuce renesansu.

1 G. Pico della Mirandola Mowa o godności człowieka

J. Kochanowski Pieśń XIX, ks.II

- własnymi słowami przedstawia sens fragmentu rozprawy renesansowego filozofa,- wskazuje człowieka i jego sprawy jako temat filozofii renesansowej,- określa, jaka koncepcja człowieczeństwa wyłania się z pieśni Kochanowskiego,- przedstawia pieśń jako gatunek literacki,- omawia godność i wolność człowieka jako tematy literatury renesansowej,- na podstawie czytanych tekstów określa, jak w renesansie zmieniły się (w stosunku do średniowiecza) poglądy na człowieka, jego relacje ze światem i bogiem,- wyjaśnia, jak myśliciele renesansu pojmowali człowieczeństwo i wskazuje antyczne źródła tych poglądów,- wyjaśnia znaczenie nazwy epoki (renesans, odrodzenie),- na podstawie informacji z podręcznika przedstawia postacie najwybitniejszych humanistów renesansu,- wymienia główne hasła renesansu i krótko je komentuje,

- we fragmencie Mowy o godności człowieka wskazuje środki stylistyczne i kompozycyjne typowe dla mowy,- wskazuje środki stylistyczne w pieśni Kochanowskiego i określa ich funkcje,- charakteryzuje pieśń jako gatunek renesansowy nawiązujący do tradycji literackiej,- interpretuje wymowę fresku Michała Anioła,- szerzej interpretuje humanizm jako prąd umysłowy odrodzenia,- określa źródła światopoglądowe renesansowego humanizmu (antyczna filozofia człowieka),

F

Renesansowa biografia poety. 1 J. Kochanowski Do gór i lasów, Do fraszek

- czyta fraszkę Kochanowskiego ze świadomością konwencji gatunkowej,- charakteryzuje fraszkę jako podstawowy gatunek renesansowy,- wyjaśnia, kim był Proteusz i z jakim toposem się wiąże,- w przedstawionym opisie życia wskazuje elementy typowe dla biografii renesansowego humanisty,- przedstawia biografię Kochanowskiego i na podstawie fraszki wyjaśnia, czym jest renesansowe bogactwo życia,- potrafi wyjaśnić krótko pojęcia: humanizm, humanista, humanistyczny, humanoria,- sporządza plan dekompozycyjny interpretacji fraszki,

- interpretuje fraszkę w kontekście filozofii epoki (bogactwo życiowych ról a wolność człowieka w ujęciu Pico della Mirandoli),- określa rolę paralelizmów i anafor w utworze Kochanowskiego,- w swoich wypowiedziach poprawnie stosuje określenia: humanista, humanistyczny, humanizm, humanoria,- wskazuje różnice między stylem urzędowym a stylem artystycznym,


Liczba godzin





- interpretuje wiersz Do fraszek i jego autotematyczny charakter,- określa rolę motywów mitologicznych,- wyjaśnia pojęcie curriculum vitae,wie, w jakich sytuacjach potrzebne jest dziś CV,- pisze własne CV w różnych formach (opisowej i punktowej),- wskazuje cechy stylu urzędowego

Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... - renesansowa koncepcja artysty

1 J. Kochanowski Pieśń XXIV, Horacy Wybudowałem pomnik

- na podstawie pieśni swoimi słowami przedstawia renesansową koncepcję artysty (wskazuje źródła nobilitacji społecznej),- opisuje kreację podmiotu mówiącego w utworze Kochanowskiego,- wyjaśnia, jaką funkcję pełni motyw przemiany, lotu, zbędnego pogrzebu,- porównuje przesłanie utworu Kochanowskiego i Horacego,- wyjaśnia, czym jest wiersz sylabiczny oraz jaką rolę pełni w utworze Kochanowskiego przerzutnia,

- porównuje koncepcję artysty w antyku, średniowieczu i renesansie,- wnioskuje, dlaczego tak wielu artystów naśladowało Horacego,- wyjaśnia, kim był renesansowy poeta doctus,

Godność człowieka w poezji współczesnej.

1 Z. Herbert Pan Cogito

A. Herman Człowiek

E. Stachura Człowiek człowiekowi

- przy pomocy nauczyciela interpretuje wiersze,- w poznanych przykładach współczesnej poezji dostrzega nawiązania do renesansowej koncepcji godności (idei humanizmu),- docieka, jakie problemy, postawy i zjawiska współczesne są źródłem niepokoju poetów,- w czytanych tekstach wskazuje środki stylistyczne,- układa ranking najwybitniejszych postaci przełomu wieków, posługuje się poprawnie zbudowanymi argumentami,

- na podstawie wiersza Człowiek określa postrzeganie relacji miedzy naturą a kulturą dawniej i dziś,- charakteryzuje poetykę czytanych wierszy,- określa funkcję gry słów w wierszu Stachury,- określa stosunek Herberta do natury ludzkiej,- w tekście Herberta wskazuje kontekst filozoficzny (zasada amorfati)

F

Człowiek wobec harmonii natury – wzorzec osobowy szlachcica-ziemianina.

1 M. Rej Żywot człowieka poczciwego

- na podstawie fragmentu utworu Reja rekonstruuje wzorzec osobowy szlachcica ziemianina,- określa stosunek pisarza do natury,

- określa funkcje zdrobnień i zgrubień w tekstach o funkcji ekspresywnej,- wymienia i komentuje charakterystyczne


Liczba godzin





- interpretuje obrazy Brueghla,- wskazuje środki stylistyczne (nagromadzenia, wyliczenia,zdrobnienia) typowe dla Reja i określa ich funkcję,- określa pozycję Reja w polskiej literaturze (odtwarza spory i legendy związane z sylwetką pisarza),

cechy polszczyzny Reja,- porównuje stosunek Reja i Bruegla do natury oraz sposoby jej ukazania w dziełach,- wskazuje przykłady zapożyczeń z języka włoskiego,

Hymn na cześć stwórcy i jego dzieła – Jan Kochanowski Czego chcesz od nas, Panie.

1 J. Kochanowski Czego chcesz od nas, Panie

- czyta z właściwą dykcją i intonacją utwór Kochanowskiego,- określa, jaki obraz Boga, świata i człowieka wyłania się z dzieła,- charakteryzuje hymn jako gatunek literacki i wskazuje jego cechy w utworze Kochanowskiego,- analizuje budowę wersyfikacyjno-składniową wiersza,- wymienia cechy stylu klasycznego oraz odnosi je do utworu Kochanowskiego,- wskazuje obecny w utworze topos Boga artysty,- określa, na czym polega nowa optymistyczna wizja świata przedstawiona w literaturze renesansu,

- recytuje utwór Kochanowskiego z pamięci,-przedstawia w kontekście filozofii renesansu obraz świata i człowieka wyłaniający się z wiersza Kochanowskiego,- dostrzega związek formy gatunkowej z warstwą ideową utworu,-opisuje poetykę wiersza jako przykład stylu klasycznego,- wskazuje tautologiczne epitety i określa ich funkcję (rzecz zbliża się do swego ideału),- wyjaśnia, czym był renesansowy klasycyzm (styl i światopogląd),

F

Czarnoleska lipa jako topos literatury polskiej

1 J. Tuwim Rzecz Czarnoleska

L. Staff Lipy

- określa, jaką rolę pełnią opisy natury w tekstach Kochanowskiego,- wskazuje źródło inspiracji renesansowego poety,- zauważa w czytanych utworach wątki epikurejskie,- określa, co jest (zdaniem poety) prawdziwą wartością (cnota stoicka- czyste sumienie),- na podstawie czytanych utworów analizuje cechy gatunkowe pieśni i fraszki,- wskazuje w utworach stylistyczne środki językowego- określa symboliczne znaczenie motywu czarnoleskiej lipy i jej funkcje w czytanych wierszach,- formułuje przesłanie utworu Tuwima i Staffa,- interpretuje tytuł wiersza Tuwima,

- interpretuje utwory uwzględniając ich kontekst filozoficzny (stoicyzm, epikureizm),- komentuje szczęście człowieka jako problem filozoficzny,- wskazuje cechy klasyczne czytanych utworów (styl i światopogląd),- wskazane środki stylistyczne wiążę z zasadami estetyki renesansowej,

F


Liczba godzin





- wyjaśnia, dlaczego lipę można uznać za topos poezji polskiej,

Bez oczu widzę...-ideał kobiecego piękna w malarstwie i poezji renesansu (Sonety Petrarki).

1 J. Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce

F. Petrarca wybrane sonety

- określa tematykę, charakter i formę podawczą sonetów Petrarki,- przedstawia własnymi słowami opisane w sonetach uczucia i przeżycia wewnętrzne podmiotu mówiącego,- gromadzi słownictwo i związki frazeologiczne nazywające uczucia,- określa, czym jest miłość wg Petrarki,- wskazuje nowy temat literatury renesansu - człowiek i świat jego uczuć,- komentuje portrety kobiet, wyjaśnia, na czym polega idealizacja kobiety w sztuce renesansu (wskazuje na inspiracje antyczne),- charakteryzuje sonet jako gatunek liryczny,- wskazuje w sonetach środki stylistyczne i określa ich funkcje,- wyjaśnia pojęcie petrarkizm,

- podaje informacje biograficzne o Petrarce i jego miłości do Laury,- w portrecie Doroty (Panna XI) wskazuje środki stylistyczne i określa ich funkcje (wyjaśnia, na czym polega konwencjonalność opisu),

Miłość i śmierć odwiecznymi tematami literatury.

1 G. Boccaccio Sokół - relacjonuje wydarzenia przedstawione w noweli – sporządza plan odtwórczy,- nazywa uczucia i przeżycia wewnętrzne bohaterów, określa motywy ich decyzji,- ocenia postępowanie bohaterów i uzasadnia swoje sądy,- na podstawie Sokoła przedstawia cechy noweli,- przedstawia sposób powiązania motywów miłości i śmierci w utworze Boccaccia,

- na podstawie podręcznika podaje informacje o budowie Dekameronu, przedstawia ramy kompozycyjne dzieła, - wyjaśnia, w jakim sensie duch średniowiecza zmaga się z postawa renesansową,- podaje przykłady znanych nowel z sokołem,

Renesansowe bogactwo i pogoda życia.

1 J. Kochanowski O doktorze Hiszpanie, Na dom w Czarnolesie

W. Borowy Kamienne rękawiczki

- określa, jaki ideał życia został przedstawiony we fraszce Na dom w Czarnolesie,- wymienia tematy, które Kochanowski poruszał we fraszkach,- charakteryzuje fraszkę renesansową jako gatunek literacki,- nazywa rodzaje fraszek, odnosząc je do konkretnych

- interpretuje fraszkę Na dom w Czarnolesie w kontekście filozoficznym,- wyjaśnia, dlaczego fraszki Kochanowskiego można nazwać lirycznym pamiętnikiem poety,- wyjaśnia pojęcie epigramat,- wskazuje, że w renesansie życie ludzkie


Liczba godzin





utworów,- wskazuje środki stylistyczne zastosowane we fraszkach,- wskazuje środki stylistyczne we fraszkach i określa ich funkcje,- streszcza historyjkę przedstawioną we fraszce O doktorze Hiszpanie i określa charakter utworu,- na podstawie fraszki opowiada o życiu dworskim, jego obyczajach, zabawach,- czyta tekst eseistyczny ze zrozumieniem na poziomie treści, struktury i kompozycji,

stało się ważnym tematem literackim,

W poszukiwaniu idealnego państwa i miejsc szczęśliwych.

1 T. Morus Utopia

J. Szacki Mrzonka?

W. Szymborska Utopia

- podaje znaczenie dosłowne i przenośne wyrazu utopia oraz jego pochodzenie,- swoimi słowami charakteryzuje ustrój, styl życia, prawa panujące w idealnym państwie wymyślonym przez Morusa,- ustosunkowuje się do modelu państwa przedstawionego w Utopii; uzasadnia swoje oceny i opinie, odwołując się do wiedzy historycznej,- rekonstruuje opis wyspy zawarty w utworze Szymborskiej, zwracając uwagę na sposób kreowania przestrzeni,- przy pomocy nauczyciela interpretuje wiersz,- określa stosunek poetki do mitu Utopii,

- porównuje idealne państwo Morusa ze współczesnymi wizjami szczęścia społecznego,- przedstawia tradycję filozoficzną idealnego modelu państwa (Platon),- określa nastrój panujący w Utopii i porównuje go z innymi, znanymi sobie ustrojami (z demokracją, monarchią),- wskazuje inne dzieła myśli polityczno-społecznej (np. O poprawie Rzeczypospolitej),- na podstawie tekstu Szackiego określa miejsce utopii w historii myśli społecznej,- samodzielnie interpretuje wiersz współczesny,

F

Renesansowy portret władcy. 1 N. Machiavelli Książę

P. della Francesca Federigo, książę

- opisuje model władcy przedstawiony przez Machiavellego,- wyjaśnia, czym jest makiawelizm,- formułuje własne opinie i oceny oraz je uzasadnia,- zabiera głos w klasowej dyskusji, stosuje środki językowe typowe dla wypowiedzi perswazyjnej,- interpretuje dzieło malarskie,- nazywa cechy, postawy i uczucia portretowanego

- wskazuje moralną dwuznaczność modelu władcy przedstawionego w Księciu , a także pojęcie racji stanu, rozważa etyczne dylematy władcy,- podaje różne przykłady realizacji zasady: cel uświęca środki i je ocenia,- wypowiada swoją opinię na temat: Czy Machiavelli był realistą czy cynikiem?


Liczba godzin





władcy,- wskazuje w dziele Machiavellego elementy parenezy (władca – jeden z wzorców osobowych epoki),

- oceniając przedstawiony model władcy i jego konsekwencje, odwołuje się do wiadomości z historii,

Obywatelska i patriotyczna myśl renesansu.

1 P. Skarga Kazanie o miłości ku ojczyźnie

J. Kochanowski Pieśń o spustoszeniu Podola

- na podstawie czytanych fragmentów dzieł oraz informacji z podręcznika streszcza poglądy autorów piśmiennictwa renesansowego na kwestie władzy, państwa i powinności obywatelskich,- charakteryzuje wzorzec osobowy obywatela patrioty,- streszcza poglądy Skargi na obowiązki obywateli wobec ojczyzny,- wyjaśnia sens porównani ojczyzny do tonącego okrętu,- wskazuje apelatywny i okolicznościowy charakter pieśni J. Kochanowskiego,- rekonstruuje wyrażone w czytanej pieśni zarzuty Kochanowskiego wobec szlacheckiego społeczeństwa, wskazuje wartości, na które powołuje sie poeta,- sporządza plan dekompozycyjny kazania Skargi, odnajduje w nim strukturę oracji,- w Pieśni o spustoszeniu Podola rozpoznaje strukturę mowy,- w czytanych tekstach wskazuje środki retoryczne (apostrofa, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, anafora, powtórzenie) i określa ich funkcje,- wyjaśnia terminy: funkcja impresywna i perswazyjna języka (podaje przykłady),- wyjaśnia zmiany w zakresie znaczeniowym pojęcia cnota,

- wzorzec osobowy obywatela patrioty interpretuje w kontekście renesansowej koncepcji człowieka,- porównuje różne modele państwa i obywatela pojawiające się w myśli renesansu,- charakteryzuje gatunki czytanych utworów (oracja, kazanie),

F

Troja-Polska XVI wieku czy wielka metafora? (Jan Kochanowski Odprawa posłów greckich)

1 J. Kochanowski Odprawa posłów greckich

- wskazuje elementy antyczne wykorzystane lub pominięte przez renesansowego autora,- określa główną problematykę utworu,- dokonuje analizy porównawczej postaw bohaterów względem państwa,- wskazuje cechy dramatu antycznego,

- przybliża okoliczności powstania utworu,- odczytuje uniwersalne i metaforyczne przesłanie utworu,- na podstawie dzieła określa cechy dramatu klasycznego,- porównuje motyw władzy, państwa i


Liczba godzin





obywatela w utworze antycznym i klasycznym,

Człowiek wobec zagadki losu, czyli niepokoje renesansowe

1 J. Kochanowski Pieśń IX, ks. II, człowiek Boże igrzysko, Nie porzucaj nadziej,Nie wierz Fortunie

E. Satchura Życie to nie teatr

J. Błoński Kochanowski i fortuna

- komentuje pieśni i fraszki, zwracając uwagę na ich charakter filozoficzno-refleksyjny,- interpretuje czytane utwory, zwracając uwagę na kontekst gatunkowy (pieśń, fraszka),- na podstawie czytanych utworów charakteryzuje niepokoje ludzi renesansu,- w pieśniach i fraszkach wskazuje toposy (świat-teatr, człowiek-Boże igrzysko, Fortuna) i określa ich znaczenie,- wyjaśnia, jakie sensy zawierał w sobie topos Fortuny (koło Fortuny),- rekonstruuje renesansowy wzorzec mędrca nieczułego na odmiany losu, wyjaśnia, jaką rolę pełniło w tym wzorcu pojęcie cnoty,- rozróżnia znaczenie podstawowe i metaforyczne wskazanych wyrazów (np. teatr, fortuna, gra),- charakteryzuje poetykę czytanych tekstów: wersyfikację, środki stylistyczne, monolog liryczny, funkcje środków stylistycznych,- czyta ze zrozumieniem tekst Błońskiego,- w wierszu Stachury odnajduje topos świata-teatru i określa jego funkcję,

- interpretuje czytane utwory, wykorzystując kontekst filozoficzny,- określa, jak w czytanych pieśniach Kochanowskiego jest opisana natura świata (porównuje je z Hymnem),- rozważa, jak twórcy renesansu godzili świadomość zmienności losu z ideałem godności człowieka,- wskazuje filozoficzny rodowód ideału mędrca opisanego w czytanych utworach,- komentuje pojęcie cnoty jako wartości,- wskazuje motyw śmierci, przemijania w poezji i malarstwie; wnioskuje o zmianach zachodzących w światopoglądzie epoki,- interpretuje wiersz Stachury, odnajdując w nim topos świata-teatru,

F

Treny wyrazem kryzysu światopoglądowego poety-mędrca.

1 J. Kochanowski Treny: IX,X,XI,XIX

H.B.Grien Siedem faz życia kobiety

D. Ghirlandaio Dziadek i wnuk

- interpretuje treny, wykorzystując kontekst biograficzny, charakteryzuje kreacje podmiotu mówiącego,- opisuje uczucia wyrażone w trenach i wskazuje poetyckie środki, jakimi zostały one oddane,- wyjaśnia cechy gatunkowe trenu, wskazuje jego antyczny rodowód,- wskazuje pytania filozoficzne (dylematy) obecne w czytanych trenach,- przedstawia polemikę poety z własną filozofią życiową,- wyjaśnia sposób wykorzystania motywu snu w Trenie

- charakteryzuje wizję świata zawarta w Trenach,- w wybranych trenach odnajduje zasady renesansowego klasycyzmu,analizuje styl trenów, dostrzegając odmienność od klasycyzmu wcześniejszych utworów poety,- przedstawia przełom światopoglądowy poety,- w cyklu Trenów rozpoznaje wzorzec


Liczba godzin





XIX,- wyjaśnia, jaki charakter ma humanizm, do którego dochodzi poeta w Trenach

kompozycyjny gatunku (wychwalenie zalet i cnót zmarłego, wyrażenie wielkości straty, demonstracja żalu, pomiarkowanie i konsolacja,- na podstawie znanych utworów Kochanowskiego wnioskuje, jak zmieniała się filozofia epoki,

Analiza porównawcza Trenu X Jana Kochanowskiego i wiersza W. Broniewskiego *** (Anka, to już trzy i pół roku...)

1 J. Kochanowski Tren X

W. Broniewski *** (Anka, to już...)

- dokonuje analizy i interpretacji porównawczej wiersza renesansowego i współczesnego,

Tęsknota do klasycyzmu w literaturze XX wieku. Współczesny klasycyzm jako styl i światopogląd.

1 - podejmuje próbę interpretacji czytanych wierszy współczesnych,- dostrzega w nim elementy klasycyzmu jako stylu w sztuce i jako postawy wobec świata i siebie,- wyjaśnia określenie ars poetica, wskazując jego antyczne korzenie, czyni je kluczem do odczytania wiersza Miłosza,- odwołując się do utworów Herberta, wyjaśnia, dlaczego autor ten jest uważany za poetę moralistę,- na postawie czytanych tekstów określa, jakich wartości i postaw współcześni poeci szukają w antycznych (klasycznych) korzeniach naszej kultury,

- analizuje i interpretuje wiersze współczesne,- wyjaśnia własnymi słowami, że klasycyzm jest stylem, a zarazem systemem wartości,- na podstawie czytanych wierszy wskazuje, że klasycyzm to ponadczasowy prąd artystyczno-ideowy obecny w różnych epokach,- wyjaśnia, na jakim systemie wartości opiera sie kultura śródziemnomorska i wskazuje zagrażające mu zjawiska,

Barokowa wizja bytu człowieka w świecie – człowiek wobec nieskończoności.

1 M. Sęp-Szarzyński Sonet II, Sonet III

- charakteryzuje wizje Boga, świata i człowieka przedstawione w sonetach Szarzyńskiego,- w wierszach Sępa-Szarzyńskiego odnajduje kryzys typowej dla renesansu wiary w człowieka,- porównuje renesansowy i barokowy obraz Boga, świata i człowieka,- w utworach Sępa-Szarzyńskiego wskazuje środki stylistyczne typowe dla baroku; dostrzega ich związek z wizja świata zawartą w utworach,- wyjaśnia terminy odnoszące sie do czytanych wierszy: inwersja składniowa, przerzutnia, antyteza, oksymoron,

- analizuje i interpretuje sonety Sępa-Szarzyńskiego,- przedstawia wizję świata, Boga, człowieka w poezji Sępa-Szarzyńskiego, odnajduje jej kontekst filozoficzny,- porównuje przejawy stylu barokowego w poezji i sztuce,- wyjaśnia, jaki był wpływ kontrreformacji na sztukę,- komentuje czytane fragmenty dzieł Bruna i Pascala (obraz człowieka, świata i sposób

F


Liczba godzin





peryfraza,- w poznanych wierszach oraz dziełach sztuki wskazuje cechy stylu barokowego (niepokój, nieład, skomplikowanie, niejasność, dysharmonia),- podaje podstawowe wiadomości o epoce baroku (na podstawie podręcznika),

pojmowania nieskończoności), wykorzystując je jako kontekst interpretacyjny czytanych utworów,- na podstawie utworów literackich i fragmentów dzieł filozoficznych przedstawia, jak zmieniała się na przełomie renesansu wizja Boga, człowieka i świata,

Charakterystyka postaci dramatu Szekspira pt. Hamlet.

1 W. Szekspir Hamlet - charakteryzuje bohaterów utworu, ocenia ich decyzje, wskazuje motywy postępowania, -stosuje słownictwo oceniające i wartościujące, uzasadnia swoje sady,

Studium zbrodnia w Makbecie. 1 W. Szekspir Makbet - opowiada przebieg wydarzeń w utworze,- w znanych dramatach odnajduje topos życia-teatru i odnosi go do ogólnego obrazu człowieka i świata w twórczości Szekspira,- wymienia kreacje najważniejszych postaci Szekspirowskich i krótko je charakteryzuje,- rozważa, dlaczego Hamleta uznaje za jednego z najważniejszych bohaterów literatury europejskiej,- odwołując sie do dramatu, wyjaśnia znaczenie słowa hamletyzować,

- na podstawie poznanych utworów określa, jaka wizja człowieka i świata wyłania się z dramatów Szekspira, odnosi ją do filozofii baroku,- interpretuje Makbeta jako dramat władzy i namiętności ludzkich,- opisuje przemiany zachodzące w psychice Makbeta i lady Makbet,- wyjaśnia, dlaczego postacie Hamleta. Lady Makbet, Romea, Julii stały się ponadczasowymi znakami kultury europejskiej,

Kompozycja, czas i przestrzeń w dramacie Szekpira – cechy tragedii nowożytnej.

1 W. Szekspir Makbet - określa przestrzeń sceniczną , w której rozgrywa się akcja dramatu,- przedstawia postać Szekpira, wykorzystując wiadomości z podręcznika i innych źródeł,- przedstawia najważniejsze cechy dramatu Szekspirowskiego,

- charakteryzuje język i styl dramatu Szekspirowskiego (słownictwo z różnego zakresu stylistycznego),- wskazuje obecność różnych konwencji stylistycznych (złamanie zasady decorum),- porównuje dramat szekspirowski z antycznym i klasycznym,- podaje podstawowe wiadomości o teatrze elżbietańskim,

Adaptacja filmowa wybranego 3 jedna z adaptacji - wypowiada się na temat obejrzanej filmowej adaptacji - określa, w jakiej relacji do pierwowzoru MED


Liczba godzin





dzieła Szekspira – temat fakultatywny.

filmowych Szekspira,- wskazuje charakterystyczne środki filmowe służące przekazaniu idei dzieła,- pisze recenzję filmową

literackiego pozostaje dzieło filmowe,wypowiada własne sądy i opinie,- porównuje język literatury i język filmu,- wskazuje filmowe środki wyrazu i określa ich funkcję,

...Musiałeś zginąć Hamlecie, nie byłeś do życia (Z. Herbert Tren Fortynbrasa)).

1 Z. Herbert Tren Fortynbrasa

- określa, jakie postawy (koncepcje władzy) symbolizują Hamlet i Fortynbras w wierszu Herberta,- dokonuje analizy i interpretacji tekstu,

Praca klasowa nr 3 wraz z poprawą

3

Motyw życia jako partii szachów

1 J. Kochanowski Człowiek Boże igrzysko

W. Potocki Człowiek- igrzysko Boże

J.L. Borges Szachy

Człowiek wobec śmierci i przemijania, czyli o nietrwałości wszystkiego, co doczesne.

1 M. Sep-Szarzyński Sonet I; Epitafium Rzymowi

D. Naborowski Krótkość żywota

P. Claesz Martwa natura

F. Hals Młodzieniec trzymający czaszkę

Caravaggio Narcyz nad źródłem

- interpretuje czytane wiersze, odnajdując w nich świadomość przemijania, nietrwałości i zmienności,- rozpoznaje w wierszach i obrazach topos marności, wyjaśnia jego pochodzenie,- w poznanych dziełach sztuki odnajduje i wyjaśnia toposy związane z marnością,- w czytanych wierszach wskazuje typowe dla baroku środki artystyczne i określa ich funkcje,- omawia znaczenia barokowych alegorii i symboli,- porównuje sposoby ukazania tych samych idei i motywów w różnych dziełach sztuki,- definiuje gatunki: epitafium, panegiryk, sylwa,

- analizuje i interpretuje czytane wiersze, odnajdując w nich barokową wizję świata i człowieka,- wnioskuje, dlaczego topos marności zdominował kulturę baroku,- analizuje stylistyczne środki językowe występujące w czytanych wierszach,- na podstawie wierszy Naborowskiego wyjaśnia pojęcie manieryzm,- określa i interpretuje symbolikę róży w wierszu Naborowskiego,- odwołując się do utworów, określa związek stylu barokowego ze światopoglądem epoki,

F

Ciało, kształt, rozciągłość, ruch 1 J. A. Morsztyn Niestatek - interpretuje wiersze, wskazując w nich motyw - interpretuje barokową estetykę iluzji jako F


Liczba godzin





i miejsce są chimerami – barokowa poetyka iluzji. W. Potocki Człowiek

Kartezjusz Medytacje o pierwszej filozofii

zmienności, niestałości i złudzenia,- w czytanych wierszach wskazuje środki stylistyczne tworzące barokową poetykę iluzji i wyjaśnia, na czym one polegają,- rozpoznaje styl barokowy w czytanych utworach i dziełach sztuki,- wskazuje efekt iluzji w architekturze i malarstwie,- wyjaśnia podstawowe założenia racjonalizmu,

wyraz światopoglądu epoki,- rozpoznaje zasadę kompozycyjną wiersza Morsztyna,- streszcza fragment rozprawy Kartezjusz,- przedstawia postać Kartezjusza jako twórcy racjonalizmu,- wyjaśnia znaczenie formuły Cogito ergo sum,

Zwodnicza gra snów jako temat literatury XVII wieku.

1 Z. Morsztyn Żywot-sen i cień

W. Potocki Niechaj śpi pijany

P.C. De la Barca Życie jest snem

K. Mrowcewicz Wielki sen

- interpretuje wiersze, wskazując w nich motyw niestałości i złudzenia,- rozpoznaje styl barokowy w czytanych wierszach,- w czytanych wierszach wskazuje topos życia-snu, interpretuje go w kontekście barokowej wizji świata, dostrzega jego związek z motywem vanitas,- czyta ze zrozumieniem fragment książki Mrowcewicza,

- określa wspólne znaczenie toposów: życia-snu, życia-teatru, vanitas i odnosi je do barokowej wizji świata i człowieka,

Poeta opisuje obraz – Lekcja anatomii (Rembrandt) Stanisława Grochowiaka.

1 Rembrandt Lekcja anatomii doktora Tulpa

S. Grochowiak Lekcja anatomii

- wiersz współczesnego poety odczytuje jako reinterpretację obrazu XVII- wiecznego malarza,- w wierszu Grochowiaka odnajduje lirykę roli,- interpretuje obraz i wiersz, formułuje wnioski na temat podobnych idei wyrażonych językiem różnych sztuk,

- analizuje i interpretuje wiersz współczesny,

Komedia ludzkich charakterów – Świętoszek Moliera.

1 Molier Świętoszek - streszcza przebieg wydarzeń ukazanych w Świętoszku,- charakteryzuje bohaterów dramatu Moliera, zwracając uwagę na elementy satyry społecznej,- interpretuje utwór jako komedię charakterów, odkrywając równocześnie gorzką wymowę utworu,- wskazuje środki artystyczne tworzące portrety bohaterów (karykatura, wyolbrzymienie, środki tworzące komizm),- rozpoznaje rodzaje komizmu,- wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm utworu,

- interpretuje dramat Moliera jako demaskowanie przed widzem iluzji ludzkich postaw,- w postaciach dramatu odnajduje charaktery epoki i jej realia społeczne,- dostrzega sztuczność zakończenia i odkrywa zawartą w nim przestrogę,- wnioskuje, dlaczego postawa świętoszka jest szczególnie niebezpieczna społecznie,- podaje informacje o Molierze i jego


Liczba godzin





- wyjaśnia znaczenie pojęć: świętoszek, bigot, dewot,- podaje podstawowe informacje o klasycyzmie francuskim,

czasach,- wskazuje w Świętoszku cechy dramatu klasycznego,

Dwie miłości ludzi baroku – świat i Bóg.

1 M. Sęp-Szarzyński O nietrwałości miłości świata tego

G. de la Tour Maria Magdalena

- na podstawie sonetu Sępa-Szarzyńskiego przedstawia rozdarcie miedzy pragnieniem ziemskich rozkoszy a poczuciem ich nietrwałości,

- analizuje i interpretuje utwory, odnajdując w nich dramatyczny obraz egzystencji człowieka, - odwołuje się do światopoglądu epoki,- wskazuje sposoby prezentacji problemów egzystencjalnych: miłości, cierpienia, śmierci,

Praca klasowa nr 3 F. Petrarca Sonet 132

J. A. Morsztyn Cuda miłości

Jak opisać piękno? 1 S. Twardowski Nadobna Paskwalina

D. Naborowski Na oczy królewny angielskiej

J. A. Morsztyn O swej pannie, Do tejze, Do trupa

W. Potocki Człowiek

Rembrandt Tusza wołowa

- interpretuje wiersz Potockiego określając, jaką funkcję pełni w nim motyw brzydoty i rozkładu,- przedstawia poglądy filozofów XVII w. na piękno,- porównuje wiersz Potockiego i obraz Rembrandta,- interpretuje czytane utwory, rozpoznając w nich cechy stylu barokowego,- odwołując sie do tekstów, wyjaśnia terminy: koncept barokowy, konceptyzm, marinizm,- wskazuje środki stylistyczne typowe dla konceptyzmu (porównanie przeciwstawne, paradoks, oksymoron, antyteza, gradacja, wyliczenie, nagromadzenie, kompozycja łańcuchowa, ekwiwokacja, kalambur, figura sumacji) i określa ich funkcje,- wskazuje powtarzające się w poezji barokowej motywy związane z miłością (ogień, lód, czary, służba, wojna, ogród),- odnajduje w czytanych tekstach topos miłości i śmierci, interpretuje sposób jego ujęcia,- na podstawie poznanych utworów opisuje konwencję

- barokową fascynację brzydotą wiąże z filozofią epoki,- wskazuje różne przykłady funkcjonowania motywu rozkładu, śmierci i brzydoty w sztuce baroku,- porównuje sposób opisu kobieciej urody w tekście Naborowskiego i Pieśni świętojańskiej o Sobótce J. Kochanowskiego,


Liczba godzin





barokowej miłości dworskiej,- przedstawia sposób prezentacji kobiecego piękna w sztuce baroku,

Śmierć mówi: I ja jestem w Arkadii...

1 N. Poussin Et in Arkadia ego

W. Maj Et in Arkadia ego

- odnajduje topos Arkadii przedstawiony na obrazie,- wskazuje topos Arkadii jako kontekst kulturowy wiersza Maja,- przedstawia pochodzenie toposu Arkadii i związane z nim znaczenie,- określa znaczenia, jakie motyw arkadyjski wnosi do omawianych tekstów kultury,

- interpretuje obraz, wskazując jego cechy barokowe,- dokonuje analizy porównawczej obrazu i wiersza,- wyjaśnia, na czym polega uniwersalność toposu Arkadii w kulturze europejskiej,

Dwa oblicza sarmatyzmu 1 W. Potocki Wojna chocimska

J.Ch Pasek Pamiętniki

J. Sobieski List do Marysieńki

- czyta wymienione utwory, odnajdując w nich świadectwo rodzimej kultury szlacheckiej,- określa dwa oblicza sarmatyzmu wyłaniające się z utworów:

● umiłowanie wolności-samowola,● waleczność i tradycja rycerska- awanturnictwo i

warcholstwo,● gościnność – życie ponad stan,● przywiązanie do tradycji – ksenofobia,● religijność i katolicyzm- zabobonność,

- we fragmencie Wojny chocimskiej rozpoznaje cechy oracji; określa, jakimi argumentami mówca stara się zachęcić szlachtę do walki,- interpretuje obecność scen batalistycznych w różnych utworach,- wyjaśnia, jaką role pełniła idea przedmurza chrześcijaństwa,- wyjaśnia pojęcia: Sarmata, sarmatyzm,- wymienia gatunki literackie związane z nurtem sarmackim: pamiętniki, diariusze, listy, epos barokowy,- na podstawie stylu Paska określa cechy polszczyzny szlacheckiej,- w czytanych utworach wskazuje przykłady

- omawia sarmatyzm jako formację kulturową,- określa zespół wartości i postaw związanych z postacią Sarmaty,- wskazuje inne zjawiska związane z kulturą szlachecką,- zbiera wiadomości dotyczące kultury sarmackiej,- objaśnia etymologię pojęcia Sarmata, sarmatyzm,- omawia cechy języka i stylu Paska (składnia, makaronizmy, ozdobność i kwiecistość stylu),- analizuje styl listu Jana Sobieskiego, określa, jak wyraża on uczucia do żony,


Liczba godzin





makaronizmów, wyjaśnia termin i pochodzenie zjawiska,

Odważny nie boi sie losu Ikara, czyli o oświeceniowym poskromieniu natury przez rozum człowieka.

1 A. Naruszewicz Balon

J. Locke Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego

W. Szymborksa Odkrycie

- wyjaśnia nazwę oświecenie oraz najważniejsze założenia myśli filozoficznej epoki: racjonalizm i empiryzm,- określa, czym jest klasycyzm epoki oświecenia, dostrzega związek z filozofią racjonalizmu,- interpretuje wiersz Naruszewicza jako pochwałę rozumu ludzkiego,- w wierszu Naruszewicza wskazuje kult rozumu ludzkiego, wiedzy i wynalazków,- na podstawie wiersza Nruszewicza wskazuje cechy ody,- analizuje przykładową interpretację ody zawartą w podręczniku, dokonuje jej logicznego streszczenia,- wskazuje peryfrazy jako środki typowe dla stylu klasycystycznego,- wskazuje typowe cechy stylu klasycystycznego w architekturze,- określa klasycyzm jako główny nurt artystyczny i myślowy oświecenia (obok sentymentalizmu i rokoka),- czyta ze zrozumieniem fragment dzieła Locke'a, przedstawia jego sens własnymi słowami, wyjaśnia pojęcie tabula rasa,- interpretuje wiersz Szymborskiej, sytuując go w kontekście oświeceniowego kultu rozumu, nauki i wynalazków,- rozpoznaje w tekście środki stylistyczne i określa ich funkcje,- wnioskuje, dlaczego współczesna poetka ma do nauki stosunek odmienny od oświeceniowego entuzjazmu,

- analizuje ukazane w wierszu obrazy człowieka ujarzmiającego naturę,- interpretuje wiersz, wykorzystując kontekst filozoficzny,- charakteryzuje odę jako gatunek klasycystyczny,- dostrzega w wierszu cechy klasycystyczne,- omawia, wskazuje cechy i zasady estetyczne dzieł sztuki oświeceniowego klasycyzmu,- prezentuje główne założenia filozofii Kanta, Locke'a i Kartezjusza,- analizuje, interpretuje wiersz,- odczytuje obecną w wierszu ironię,

F

Dlaczego ludzie oświecenia kochali ogrody?

1 S. Trembecki Sofiówka - interpretuje wiersz Sofiówka, przedstawia oświeceniową wizję świata jako ponadczasowego ładu,- na podstawie podręcznika wyjaśnia terminy: ateizm, deizm, libertynizm,- opisuje charakter i wygląd ogrodów epoki oświecenia,

- interpretuje ogród jako synonim natury uporządkowanej,- na podstawie podręcznika przedstawia postać Trembeckiego,- przy pomocy słowników podaje znaczenie


Liczba godzin





- wyjaśnia, dlaczego ludzie oświecenia kochali ogrody, dosłowne i przenośne wyrazów ogród, kultura i wyjaśnia ich etymologię,

Gdy odważono się użyć rozumu.

1 D. Diderot Kubuś Fatalista

P. Hazard Kryzys świadomości europejskiej

- streszcza wydarzenia przedstawione w tekście Diderota,- wskazuje warstwę znaczeń parabolicznych utworu,- charakteryzuje bohaterów powiastki i określa ich postawy,- określa rolę dialogów w utworze,- wskazuje cechy powiastki filozoficznej,- czyta ze zrozumieniem tekst naukowy,- wyjaśnia znaczenie wyrazów: encyklopedia, encyklopedyści, fatalista, fatalizm, krytycyzm,

- interpretuje utwór Diderota jako powiastkę filozoficzną,- charakteryzuje powiastkę filozoficzną jako gatunek oświeceniowego krytycyzmu,- na podstawie podręcznika określa stosunek ludzi oświecenia do władzy, religii i Kościoła, ich poglądy na społeczeństwo i naturę,

Patriotyzm czasów klęski 1 I. Krasicki Hymn do miłości ojczyzny

- interpretuje hymn Krasickiego, dostrzegając w nim obraz patriotyzmu czasów klęski,- analizuje budowę wiersza i jego klasycystyczny charakter,- analizuje słownictwo użyte w wierszu (czystość języka jako zasada klasycystyczna),- charakteryzuje hymn jako gatunek klasycystyczny,- odnajduje zasady stylu klasycystycznego w malarstwie epoki,- wyjaśnia określenie klasycyzm stanisławowski,- na podstawie podręcznika omawia działalność państwa w sferze kultury w czasach stanisławowskich reform,- przedstawia początki polskiej publicystyki,- omawia rolę teatru w oświeceniu,- interpretuje hymn Krasickiego, dostrzegając w nim obraz patriotyzmu czasów klęski,- analizuje budowę wiersza i jego klasycystyczny charakter,- analizuje słownictwo użyte w wierszu (czystość języka jako zasada klasycystyczna),- charakteryzuje hymn jako gatunek klasycystyczny,

- interpretuje hymn Krasickiego, dostrzegając w nim obraz patriotyzmu czasów klęski,- analizuje budowę wiersza i jego klasycystyczny charakter,- analizuje słownictwo użyte w wierszu (czystość języka jako zasada klasycystyczna),- charakteryzuje hymn jako gatunek klasycystyczny,- odnajduje zasady stylu klasycystycznego w malarstwie epoki,- wyjaśnia określenie klasycyzm stanisławowski,- na podstawie podręcznika omawia działalność państwa w sferze kultury w czasach stanisławowskich reform,- przedstawia początki polskiej publicystyki,- omawia rolę teatru w oświeceniu,

MED


Liczba godzin





- odnajduje zasady stylu klasycystycznego w malarstwie epoki,- wyjaśnia określenie klasycyzm stanisławowski,- na podstawie podręcznika omawia działalność państwa w sferze kultury w czasach stanisławowskich reform,- przedstawia początki polskiej publicystyki,- omawia rolę teatru w oświeceniu,

O nowy, rozumny kształt państwa.

1 I. Krasicki Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki

J. Swift Podróże Guliwera

- streszcza przytoczony w podręczniku fragment powieści Krasickiego,- opisuje elementy świata przedstawionego czytanych utworów,- rozpoznaje utopijny charakter wizji zaprezentowanych w utworach Krasickiego i Swifta, charakteryzuje społeczeństwo utopijne,- przypomina znaczenie pojęć: utopia, państwo utopijne,- charakteryzuje Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki jako pierwszą polską powieść,

- wskazuje filozoficzne podstawy zasad funkcjonowania społeczeństw utopijnych w czytanych dziełach (krytycyzm, myśl społeczna encyklopedystów, tolerancja),- wskazuje paraboliczny charakter kreacji bohaterów Podróży Guliwera,- interpretuje oświeceniowe utopie jako zwierciadło, w którym odbijają się krytycznie ocenione cechy świata rzeczywistego,

F

Mazurek Dąbrowskiego, czyli nowy wymiar patriotyzmu.

1 J. Wybicki Pieśń Legionów Polskich we Włoszech

- interpretuje Pieśń Legionów Polskich we Włoszech,zwracając uwagę na nową koncepcję narodu,- określa składniki utworu,- analizuje warstwę językowo-stylistyczną oraz budowę wersyfikacyjno-składniową (prostota, melodyjność, zaburzenie rytmu),- wskazuje środki stylistyczne, określa rolę refrenu,- wymienia przywołanych w utworze bohaterów narodowych i określa ich rolę,- wskazuje nawiązania do twórczości ludowej,- komentuje obraz zbiorowości i model patriotyzmu wyłaniający się z utworu (społeczeństwo demokratyczne),

- analizuje i interpretuje utwór, dostrzegając w nim etos narodu bez państwa,- szerzej przedstawia postaci i wydarzenia historyczne przywołane w utworze (kształtowanie się polskich mitów narodowych),- omawia okoliczności powstania utworu, wskazuje moment, w którym stał się hymnem narodowym,

Kryzys oświeceniowego optymizmu.

1 Wolter Kandyd, czyli optymizm

- streszcza przygody Kandyda,- interpretuje przedstawione w utworze wydarzenia, odczytując ich warstwę paraboliczną, sensy uniwersalne oraz aluzje do wydarzeń historycznych, instytucji

- utwór Woltera interpretuje jako polemikę z oświeceniowym optymizmem, przywołuje filozofie Leibniza i List o Opatrzności Rousseau,

F


Liczba godzin





społecznych, - charakteryzuje głównego bohatera, zwraca uwagę na jego imię oraz rolę, jaką odgrywa w utworze,- interpretuje tytuł powiastki; wskazuje w utworze elementy satyry, sarkazmu oraz ironii, będące wyrazem krytycyzmu,- interpretuje zakończenie utworu (trzeba uprawiać swój ogródek),- na podstawie Kandyda przedstawia cechy gatunkowe powiastki filozoficznej,- wskazuje związek utworu z filozofią epoki,

- wskazuje w Kandydzie elementy gry literackiej oraz ironiczny dystans narratora wobec świata przedstawionego,- wyjaśnia określenie wolterianizm,- analizuje język utworu,

A cóż to jest bajka?- analizujemy bajki Ignacego Krasickiego

1 I. Krasicki Wstęp do bajek, Jagnię i wilcy, Ptaszki w klatce, Przyjaciel, Dewotka

- analizuje wskazane bajki, zwracając uwagę na ich budowę i strukturę zgodną z estetyką klasycyzmu,- swoimi słowami formułuje przesłanie dydaktyczno-moralizatorskie bajki,- przedstawia bajkę jako gatunek klasycystyczny (dydaktyzm, morał, pointę, elegoryzm, lapidarność),- rozróżnia bajki narracyjne i epigramatyczne,- wskazuje w czytanych wierszach aforyzmy i sentencje,- opisuje pesymistyczną wizję świata wyłaniającą się z utworów Krasickiego,

- analizuje i interpretuje bajki, uwzględniając ich styl i moralizatorskie przesłanie,- wyjaśnia pojęcia: alegoryzm, aforyzm, sentencja,- przedstawia sylwetkę Krasickiego jako najwybitniejszego poety oświecenia,

Satyra prawdę mówi..., czyli realizacja oświeceniowej zasady bawiąc-uczyć.

1 I. Krasicki Pijaństwo, Żona modna, Świat zepsuty, Do króla, Monachomachia

- relacjonuje treść satyr, wskazuje sposoby portretowania postaci,- określa, co jest ośmieszone i skrytykowane w utworach,- omawia sposoby kształtowania formy utworu: dialogowość, obrazki obyczajowe, retoryczność stylu,- wskazuje przykłady komizmu, sarkazmu i ironii,- przedstawia satyrę jako gatunek literacki i konwencję estetyczną,- wyjaśnia, na czym polega dydaktyczno-moralizatorski charakter czytanych utworów,

- interpretuje satyry, sytuując je w kontekście filozoficznym i kulturowym (racjonalizm, klasycyzm),- na podstawie satyr określa, jaki był stosunek poetów do dziedzictwa sarmatyzmu,- charakteryzuje język i styl czytanych satyr,- wskazuje aforyzmy i sentencje typowe dla stylu Krasickiego,- wskazuje, dlaczego satyra i poemat heroikomiczny były popularnymi gatunkami oświecenia (uwzględniając


Liczba godzin





postulat epoki uczyć-bawiąc),

Czucie i wiara w epoce rozumu. Człowiek częścią natury. (Natura jako raj utracony)

1 J.J. Rousseau Nowa Heloiza

F. Boucher Jesień pasterzy

H. Robert Ruiny łuku triumfalnego

- na podstawie przeczytanego tekstu charakteryzuje postacie kochanków,- wyjaśnia, jaki związek ma forma listów z tematem i charakterem powieści,- wskazuje cechy stylistyczne opisu uczuć,porównuje XVIII-wieczny i współczesny sposób mówienia o uczuciach,- podaje określenia składające się na uczuciowość sentymentalną (czułość, tkliwość, łzawość, prostota),- charakteryzuje sentymentalizm jako prąd artystyczny oświecenia,- na podstawie dzieła wskazuje cechy powieści epistolarnej,- prezentuje postać Rousseau i jego hasło powrotu do natury,

- określa wzorzec miłości ukazany w powieści,- wyjaśnia, na czym polega archetypiczność kochanków,- na podstawie powieści i malarstwa przedstawia człowieka i świat jego przeżyć wewnętrznych,- przedstawia Rousseau jako patrona sentymentalizmu, określa wpływ jego poglądów o naturze na kształtowanie się sentymentalizmu,

F

Poezja tkliwej prostoty – sielanki sentymentalne.

1 F. Karpiński Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Przypomnienie dawnej miłości

- głośno czyta wiersze, wydobywając ich melodykę,- określa temat, nastrój, charakter czytanych utworów,- charakteryzuje postać nadawcy, opisuje jego uczucia,- wskazuje paralelizm między światem natury i przeżyciami ludzkimi,- wskazuje środki stylistyczne,- przedstawia cechy sielanki sentymentalnej,- dostrzega w sielankach nawiązania do ludowej pieśni,- w analizowanych dziełach sztuki dostrzega topos Arkadii,- opisuje park sentymentalny, wskazując jego charakterystyczne elementy,- wymienia główne tematy i motywy literatury sentymentalnej.

- ukazuje wpływ poglądów filozoficznych na literaturę i sztukę,- analizuje i interpretuje sielanki, zwraca uwagę na sentymentalną uczuciowość, związek z naturą i stylizowaną prostotę,- porównuje sposób ukazania natury i człowieka w sielankach i malarstwie,- wnioskuje, dlaczego twórcy sentymentalizmu nawiązywali do motywu Arkadii,- przedstawia sielankę jako ważny gatunek sentymentalizmu,- opisuje ogród angielski,- znajduje w dostępnych źródłach informacje o Puławach jako ośrodku polskiego sentymentalizmu.

F

Praca klasowa nr 2 literatura oświecenia - analizuje i interpretuje teksty literackie,


Liczba godzin





- poprawnie komponuje wypowiedź pisemną,- przestrzega zasady ortograficzne i interpunkcyjne,-zachowuje poprawność składniowa i fleksyjną.

XII LO im. Henryka Sienkiewicza wynikowy jez.pol... · Web view- wskazuje motywy antyczne i...

Documents

Transcript of XII LO im. Henryka Sienkiewicza wynikowy jez.pol... · Web view- wskazuje motywy antyczne i...