WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII W KLASIE I … · geografia fizyczna, społeczno-ekonomiczna i...

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII W KLASIE I – III GIMNAZJUM

ROK SZKOLNY 2015/2016

KLASA I

Rozdział Lp. Temat Ocena

Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący

I.

O

B

R

A

Z

Z

I

E

M

I

1.

O czym będziesz się

uczyć na lekcjach

geografii?

Uczeń:

• wymienia źródła informacji

geograficznej

• wyróżnia dyscypliny

geografii

• wyjaśnia znaczenie terminu

„geografia”

Uczeń:

• wyjaśnia, czym zajmuje się

geografia f izyczna, społeczno-

ekonomiczna i regionalna

• podaje wymiary Ziemi oraz

główne cechy jej kształtu

Uczeń:

• wyjaśnia różnice między

elipsoidą a geoidą

Uczeń:

• zna imiona bądź nazw iska

uczonych i ich dokonania w

zakresie poznania kształtu i

wymiarów Ziemi

Uczeń:

• omawia historię

poznawania kształtu i

wymiarów Ziemi

2. Współrzędne

geograficzne

• wskazuje na mapie lub na

globus ie równik, południk 0°

oraz półkulę południową,

północną, wschodnią i

zachodnią

• określa położenie

geograficzne punktów i

obszarów na mapie i globusie

• wymienia cechy południków i

równoleżników

• wskazuje na globusie oraz

mapie świata zwrotniki i koła

podbiegunowe

• wyjaśnia terminy: „długość

geograficzna”, „szerokość

geograficzna”

• określa położenie

matematyczno-geograficzne

punktów i obszarów na globusie

oraz na mapie

• odszukuje obiekty na map ie na

podstawie podanych

współrzędnych geograficznych

• oblicza odległość

(rozciągłość południkową)

między dwoma punktami na

mapie, korzystając z zależności

1° – 111,2 km

• stosuje ze zrozumieniem

pojęc ia: „długość

geograficzna”, „szerokość

geograficzna

• podaje wartość azymutu

geograficznego

• podaje zasady działania

oraz możliwości

wykorzystania odbiornika

GPS

3. Obraz Ziemi na

mapie

• wyjaśnia terminy: „skala”,

„siatka kartograficzna”

• wymienia rodzaje skal oraz

podaje ich przykłady

• podaje różnice między

planem a mapą

• dokonuje podziału map ze

względu na ich skalę oraz treść

• podaje różnice między siatką

kartograficzną

a geograficzną

• posługuje się skalą mapy do

obliczania odległości w terenie

• wykazuje znaczenie skali mapy

w przedstawianiu różnych

informacji geograficznych na

mapie

• przekształca postacie skali

• posługuje się w terenie planem

miasta

• oblicza skalę mapy, znając

odległość rzeczywistą między

obiektami przedstawionymi na

mapie

• wyjaśnia, na czym polega

generalizacja mapy oraz

uzasadnia jej przydatność

4. Przedstawianie

zjawisk na mapach

• wymienia metody

przedstawiania zjawisk na

mapach

• wyjaśnia terminy:

„wysokość względna” ,

„wysokość bezwzględna”,

„poziomica”

• odczytuje z map informacje

przedstawione za pomocą

różnych metod

kartograficznych, w tym

odczytuje wysokość

bezwzględną

• oblicza wysokość względną

wybranych punktów oraz

charakteryzuje rzeźbę terenu na

podstawie rysunku

poziomicowego

i mapy hipsometrycznej

• charakteryzuje wybrane

metody przedstawiania zjawisk

na mapach


terminy: „wysokość

względna”,

„wysokość bezwzględna”

• charakteryzuje sposoby

przedstawiania rzeźby terenu

na mapach

5. Praca z mapą • analizuje i interpretuje

treści map

ogólnogeograficznych,

tematycznych, turystycznych

• dobiera odpowiednią mapę w

celu uzyskania określonych

informacji geograficznych

• identyfikuje położenie

i charakteryzuje odpowiadające

sobie obiekty geograficzne na

fotografiach, zdjęciach

lotniczych i satelitarnych oraz

mapach topograficznych

• lokalizuje na mapach

(również konturowych)

kontynenty

• posługuje się w terenie planem

oraz mapą topograficzną,

turystyczną i samochodową

(m.in. orientuje mapę oraz

identyfikuje obiekty geograficzne

na mapie i w terenie)

• lokalizuje na mapach (również

konturowych) najważniejsze

obiekty geograficzne na świecie i

w Polsce

• projektuje i opisuje trasy

podróży na podstawie map

turystycznych, topograficznych

i samochodowych

• przeprowadza prostą

interpolac ję, np. wykreśla

poziomice

II.

Z

I

E

M

I

A

W

E

W

S

Z

E

C

H

Ś

W

I

E

C

I

E

6. Tajemnice kosmosu • wymienia nazwy ciał

niebieskich znajdujących się

w Układzie Słonecznym

• wymienia nazwy planet

Układu Słonecznego,

zaczynając od nazwy planety

znajdującej się najbliżej Słońca

• rozpoznaje i nazywa ciała

niebieskie przedstawione na

ilustracji

• charakteryzuje wybrane ciała

niebieskie: planety, planetoidy,

gwiazdy, satelity, meteory i

meteoryty

• omawia rolę lotów

kosmicznych w poznaniu

wszechświata

7. Ziemia obiega

Słońce

• wyjaśnia terminy: „ruch

obiegowy Ziemi”,

„równonoc wiosenna”,

„równonoc jesienna”,

„przesilenie zimowe”,

„przesilenie letnie”

• wymienia daty dni

rozpoczynających pory roku

• podaje najważniejsze

geograficzne następstwa

ruchu obiegowego Ziemi

• korzystając z danych

liczbowych, porównuje planety

Układu Słonecznego

• podaje cechy ruchu

obiegowego Ziemi

• podaje daty przes ileń i

równonocy na podstawie

ilustracji przedstawiających

oświetlenie Ziemi w ciągu roku

• podaje różnicę między teorią

geocentryczną i heliocentryczną

• przedstawia (wykorzystując

również własne obserwacje)

zmiany w oświetleniu Ziemi oraz

w długości trwania dnia i nocy w

różnych szerokościach

geograficznych i porach roku

• posługując się rysunkiem,

wyjaśnia zjaw iska zaćmienia

Słońca i zaćmienia Księżyca

• charakteryzuje strefy

oświetlenia Ziemi

• wyjaśnia przyczyny

występowania dnia i nocy

polarnej

• oblicza wysokość Słońca

nad widnokręgiem

8. „Karuzela” Ziemia • wyjaśnia terminy: „ruch

obrotowy Ziemi”,

„południe”, „północ”,

„doba”,

„górowanie Słońca”,

„południk miejscowy”,

„gnomon”

• podaje najważniejsze

geograficzne następstwa ruchu

obrotowego Ziemi

• podaje kierunek i czas obrotu

Ziemi dookoła własnej osi

• podaje cechy ruchu

obrotowego Ziemi

• opisuje dzienną wędrówkę

Słońca po sklepieniu niebieskim,

posługując się ilustracją lub

planszą

• charakteryzuje dwa rodzaje

prędkości Ziemi

• omawia zastosowanie

gnomonu

• posługuje się ze

zrozumieniem pojęciem „ruch

obrotowy”

• omawia ruch obrotowy

Ziemi, posługując się

tellurium lub globusem

9. Czas • wyjaśnia terminy: „czas

słoneczny”, „czas strefowy”,

„czas urzędowy”

• wyjaśnia, dlaczego zostały

wprowadzone strefy czasowe i

międzynarodowa linia zmiany

daty

• posługuje się mapą stref

czasowych do określania różnicy

czasu strefowego i słonecznego

na Ziemi

• oblicza czas słoneczny i

strefowy danego miejsca na

podstawie jego położenia

matematyczno-geograficznego

• ustala, jaki dzień tygodnia

nastąpi po przekroczeniu

międzynarodowej linii

zmiany daty

• wymienia rodzaje kalendarzy

i podaje ich cechy

• oblicza kąt, o jaki obraca się

Ziemia w określonym czasie

• charakteryzuje czas

słoneczny, strefowy,

uniwersalny i urzędowy


pojęc ia: „czas słoneczny”,

„czas strefowy”, „czas

uniwersalny” i „czas

urzędowy”

III.

A

T

M

O

S

F

E

R

A

10. Skład i budowa

atmosfery


„atmosfera”, „troposfera”

• podaje skład chemiczny

powietrza atmosferycznego

• wymienia nazwy warstw

atmosfery, zaczynając od

nazwy tej warstwy, która

znajduje się najbliżej

powierzchni Ziemi

• omawia na podstawie

schematu zmiany temperatury

powietrza w poszczególnych

warstwach atmosfery

• charakteryzuje poszczególne

warstwy atmosfery

• oblicza zmiany temperatury

powietrza wraz ze wzrostem lub

spadkiem wysokości

• charakteryzuje zjawisko

inwersji temperatury powietrza

• omawia wpływ człowieka

na zmiany zachodzące

w składzie powietrza

atmosferycznego

11. Temperatura

powietrza

• wyjaśnia termin „izoterma”

• podaje czynniki

wpływające na temperaturę

powietrza na Ziemi

• analizuje temperaturę

powietrza w wybranych

miejscach na podstawie map

klimatycznych lub wykresu

przebiegu temperatury

powietrza

• oblicza średnią roczną

amplitudę temperatury powietrza

oraz średnią roczną temperaturę

powietrza

• sporządza wykres

przedstawiający przebieg

temperatury powietrza

• omawia zależność temperatury

powietrza od kąta padania

promieni słonecznych

• wymienia czynniki

klimatotwórcze oraz wyjaśnia

na przykładach ich wpływ na

zróżnicowanie temperatury

powietrza na Ziemi

• charakteryzuje skale

(Cels jusza, Fahrenheita i

Kelvina), wykorzystywane

do określania wartości


12. Jak powstaje wiatr? • wyjaśnia pojęcia: „ciśnienie

atmosferyczne”, „niż

baryczny”, „wyż baryczny”,

„izobara”

• wymienia przykłady

wiatrów stałych i okresowo

zmiennych oraz lokalnych,

występujących na kuli

ziemskiej

• wyjaśnia przyczynę

powstawania wiatru

• sporządza schemat wyżu i niżu

barycznego

• wskazuje na mapie świata

obszary występowania różnych

rodzajów wiatrów

• charakteryzuje rodzaje

wiatrów na podstawie ilustracji


pojęc ia: „niż baryczny”,

„wyż baryczny”

• wyjaśnia, w jaki sposób

powstają cyklony tropikalne,

charakteryzuje je i podaje ich

przykłady

13. Pada deszcz

• wymienia rodzaje opadów

i osadów atmosferycznych

• analizuje występowanie

opadów na kuli ziemskiej na

• omawia przyczyny

nierównomiernego

• wyjaśnia na podstawie

schematu procesy powstawania


chmur, a także opadów


„wilgotność powietrza”,

„wilgotność względna”,

„resublimacja”

podstawie mapy stref

klimatycznych

• podaje przykłady obszarów

charakteryzujących się

nadmiarem lub niedoborem

opadów atmosferycznych

• wymienia rodzaje opadów

i osadów atmosferycznych ze

względu na sposób powstania

rozmieszczenia opadów

atmosferycznych na Ziemi

• rozpoznaje przedstawione na

ilustracji opady i osady

atmosferyczne

chmur, opadów

i osadów atmosferycznych na

kuli ziemskiej

i osadów atmosferycznych

14. Pogoda i klimat • wyjaśnia terminy:

„pogoda”,

„klimat”


klimatotwórcze

• wykazuje zróżnicowanie

klimatyczne Ziemi na

podstawie analizy map

temperatury powietrza i

opadów atmosferycznych oraz

map stref klimatycznych na

Ziemi

• wymienia strefy klimatyczne

na kuli ziemskiej

i wskazuje ich zasięg na mapie

• wykazuje na przykładach

związek między wysokością

Słońca a temperaturą powietrza

• podaje różnice między

klimatem a pogodą

• charakteryzuje wpływ

czynników klimatotwórczych na

klimat

• charakteryzuje na podstawie

wykresów lub danych

liczbowych przebieg temperatury

powietrza i opadów

atmosferycznych w ciągu roku w

wybranych stacjach

meteorologicznych, położonych

w różnych strefach

klimatycznych


terminy: „pogoda”, „klimat”

• charakteryzuje klimat górski

• podaje na podstawie map

tematycznych zależności

między strefami oświetlenia

Ziemi a strefami

klimatycznymi

• charakteryzuje strefy

klimatyczne pod względem

warunków sprzyjających

działalności człowieka

IV.

W

O

D

Y

Z

I

15. Obieg wody w

przyrodzie. Oceany i

morza

• wymienia nazwy oceanów i

wskazuje te oceany na mapie

świata

• podaje przykłady ruchów

wody morskiej


„kondensacja”, „parowanie”,

„morze”, „zatoka”,

„cieśnina”

• omawia na podstawie

schematu zasoby wodne Ziemi


wybrane prądy morskie oraz

wymienia ich nazwy

• wymienia stany skupienia

wody w przyrodzie i podaje

przykłady ich występowania

• omawia obieg wody

w przyrodzie na podstawie

schematu

• dostrzega i wyjaśnia związki

między warunkami

klimatycznymi a zasoleniem

wody morskiej

• charakteryzuje przyczyny

i skutki ruchów wody morskiej

• charakteryzuje zjawisko

El Nino

16. Rzeki świata

• wyjaśnia terminy: „rzeka

główna”, „dopływ”,

„zlewisko”, „dorzecze”,

• wyjaśnia termin „przepływ”

• zaznacza na ilustracji

dorzecze, dział wodny i

• wymienia rodzaje i podaje

przykłady zasilania rzek

• podaje przykłady

• wyjaśnia związki między

warunkami klimatycznymi, a

rodzajem zasilania rzek

• charakteryzuje powodzie i

podaje ich przykłady

E

M

I

„dział wodny”


najdłuższe rzeki

zlewisko

• wymienia elementy dorzecza

gospodarczego wykorzystania

rzek

• analizuje wykresy długości rzek

i ich przepływu


pojęc ia: „rzeka główna”,

„dopływ”, „zlewisko”,

„dorzecze”, „dział wodny”

17. Jeziora i bagna


„jezioro”, „bagno”,

„wieloletnia zmarzlina

• wymienia różne typy

genetyczne jezior

• nazywa i wskazuje na mapie

różne typy genetyczne jezior oraz

obszary bagienne



stawów i sztucznych zbiorników

wodnych

• omawia warunki

powstawania bagien

• charakteryzuje różne typy

genetyczne jezior i podaje

ich przykłady

18. Wody podziemne • wyjaśnia terminy: „wody

podziemne”, „źródło”,

„wody artezyjskie”, „gejzer”

• wymienia rodzaje wód

podziemnych

• analizuje budowę niecki

artezyjskiej na podstawie

ilustracji

podaje przykłady gospodarczego

wykorzystania wód podziemnych


obszary występowania

wód artezyjskich i gejzerów

• omawia procesy prowadzące

do aktywności gejzeru


rodzaje wód podziemnych

• charakteryzuje

niebezpieczeństwa związane

z zanieczyszczeniem wód

podziemnych

V.

W

N

Ę

T

R

Z

E

Z

I

E

M

I

19. Budowa wnętrza

Ziemi

• wymienia warstwy wnętrza

Ziemi w kolejności od

warstwy znajdującej się

najgłębiej

• wymienia metody badania

wnętrza Ziemi

• podaje różnicę między

litosferą a skorupą ziemską

• omawia na podstawie schematu

budowę wnętrza Ziemi

• wyjaśnia termin „prądy

konwekcyjne

• charakteryzuje metody

badania wnętrza Ziemi i podaje

ich zastosowanie

• charakteryzuje warstwy

wnętrza Ziemi

• omawia zróżnicowanie

temperatury wnętrza Ziemi

20. Wśród minerałów i

skał

• wymienia nazwy

wybranych skał i minerałów

• wyjaśnia terminy: „skała”,

„minerał”

• wskazuje różnice między

minerałem a skałą



skał

• podaje przykłady minerałów

skałotwórczych

• rozpoznaje skały i określa ich

rodzaj


skały i warunki ich

powstawania

21. Dzieje Ziemi • określa wiek Ziemi

• wymienia nazwy er,

zaczynając od najstarszej

• omawia na podstawie tabeli

stratygraficznej najważniejsze

wydarzenia z przeszłości

geologicznej Ziemi


skamieniałości przewodnich

• wyjaśnia rolę skamieniałości

przewodnich w odtwarzaniu

dziejów Ziemi

• przedstawia hipotezy

wyginięcia dinozaurów

• dostrzega zmiany w świecie

organicznym w dziejach Ziemi

• wymienia nazwy okresów

geologicznych

• omawia najważniejsze

wydarzenia w

poszczególnych erach

dziejów Ziemi

22. Wulkanizm

i trzęsienia ziemi

• wymienia procesy

wewnętrzne kształtujące

rzeźbę powierzchni Ziemi


„wulkan”, „lawa”, „magma”,

• podaje główne cechy

płytowej budowy litosfery


obszary aktywne sejsmicznie

• wymienia przykłady

• omawia skutki wulkanizmu i

trzęsień ziemi

• wykazuje związki pomiędzy

płytową budową litosfery

a występowaniem zjawisk

wulkanicznych i trzęsień ziemi

• wymienia na podstawie


terminy: „hipocentrum”,

„epicentrum”, „orogeneza”

„hipocentrum”,

„epicentrum”, „Ognisty

Pierścień Pacyfiku”

• wymienia produkty erupcji

wulkanicznej

wulkanów i wskazuje je na

mapie

schematu elementy budowy

wulkanu

23. Jak powstały góry? • wymienia nazwy orogenez i

rodzaje gór

• wyjaśnia terminy: „ruchy

górotwórcze”, „góry

fałdowe”, „góry zrębowe”

• wymienia nazwy wielkich

form ukształtowania

powierzchni Ziemi


przykłady gór fałdowych,

wulkanicznych i zrębowych

• omawia różnice między górami

fałdowymi a zrębowymi

• określa na podstawie danych

statystycznych ukształtowanie

powierzchni kontynentów

• charakteryzuje wielkie formy

ukształtowania powierzchni

Ziemi

• charakteryzuje na

podstawie schematów

mechanizm powstawania gór

fałdowych i zrębowych

VI.

R

E

Ź

B

I

A

R

Z

E

P

O

W

I

E

R

Z

C

H

N

I

Z

24. Niszczenie skał


„wietrzenie”, „erozja”

• wymienia rodzaje

wietrzenia

• wymienia procesy zewnętrzne

kształtujące rzeźbę

powierzchni Ziemi


wietrzenia i formy terenu

powstałe w jego wyniku

• rozpoznaje na ilustracjach

formy terenu powstałe

w wyniku wietrzenia


zrozumieniem pojęciami:

„wietrzenie”, „erozja”


rodzaje ruchów masowych

25. Procesy krasowe


„krasowienie”, „erozja”

• podaje rodzaje skał, które

ulegają krasowieniu

• podaje przykłady form

krasowych występujących na

powierzchni i w głębi Ziemi

• wskazuje na mapie regiony,

w których występują zjawiska

krasowe

• charakteryzuje na podstawie

ilustracji budowę jaskini oraz

występujące

w niej formy krasowe

• omawia procesy krasowe i

wyjaśnia, w jaki sposób

powstają formy krasowe


zrozumieniem terminami:

„krasowienie”, „erozja”

• rozpoznaje i opisuje w terenie

formy rzeźby powstałe

w wyniku działania procesów

krasowych

• zapisuje reakcję chemiczną

rozpuszczania skały

wapiennej

26. Praca rzeki • wymienia rodzaje ujść

rzecznych

• wyjaśnia terminy: „erozja

wgłębna”, „erozja boczna”,

„akumulacja”


przykłady rzek posiadających

ujście deltowe lub lejkowate

• podaje przykłady form erozji

i akumulacji rzecznej

• wyjaśnia proces powstawania

meandrów

• omawia warunki sprzyjające

powstawaniu delt oraz ujść

lejkowatych

• przedstawia rzeźbotwórczą

rolę rzeki w jej górnym,

środkowym i dolnym odcinku


formy rzeźby terenu powstałe

w wyniku działalności rzeki


pojęc ia „spadek rzeki” oraz

oblicza średni spadek rzeki

27. Lodowce

i lądolody

• wyjaśnia pojęcie: „granica

wiecznego śniegu”


lodowcem górskim a

• rozpoznaje i podpisuje na

schemacie formy polodowcowe


rolę lodowców górskich

• wyjaśnia wpływ zmian

klimatycznych na zmiany

I

E

M

I


obszary występowania

lądolodów

lądolodem

• dostrzega związek między

warunkami klimatycznymi a

występowaniem lodowców

górskich i lądolodów na Ziemi

• wymienia przykłady form

powstałych w wyniku

działalności lodowców górskich i

lądolodów

i lądolodów


pojęc ie: „granica wiecznego

śniegu”



w wyniku działalności

lodowców górskich i

lądolodów

powierzchni pokrywy

lodowej

28. Działalność wiatru


„korazja”,

„niecka deflacyjna”,

„wydma paraboliczna”,

„barchan”, „grzyb skalny”

• wskazuje na mapie wybrane

pustynie

• wymienia rodzaje pustyń ze

wzg. na budowę i położenie


powstałych na skutek erozyjnej i

akumulacyjnej działalności

wiatru


barchanem i wydmą paraboliczną


rolę wiatru

• określa genezę wybranych

pustyń



w wyniku działalności wiatru

• omawia wpływ szaty

roślinnej na rzeźbotwórczą

działalność wiatru


obszary zagrożone

pustynnieniem

29. Praca morza • wyjaśnia termin „abrazja”


powstałych w wyniku

rzeźbotwórczej działalności

morza

• wymienia najważniejsze typy

wybrzeży morskich


typy wybrzeży

• omawia na podstawie ilustracji

proces powstawania klifu i

mierzei

• wyjaśnia genezę

poszczególnych typów

wybrzeży morskich


formy rzeźby terenu powstałe

w wyniku działalności morza

• wyjaśnia pojęcia: „rewa”,

„wał burzowy”, „ripplemarki

VII.

T

A

J

E

M

N

I

C

A

N

A

T

U

R

Y

30. Gleba. Sfera życia • wyjaśnia terminy: „gleba”,

„żyzność gleby”


glebotwórcze

• wymienia najważniejsze

rodzaje gleb strefowych i

astrefowych na Ziemi

• wskazuje i nazywa poziomy

glebowe na profilu glebowym

• nazywa główne strefy roślinne

na kuli ziemskiej i wskazuje je na

mapie świata

• charakteryzuje poziomy

glebowe

• charakteryzuje poszczególne

strefy roślinne występujące na

Ziemi

• wykazuje wpływ klimatu na

zróżnicowanie roślinności

i gleb na Ziemi

• uzasadnia potrzebę

racjonalnego

gospodarowania glebami

KLASA II

Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

DZIAŁ 1 . POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI Uczeń potrafi:

1. Położenie Polski 2. Przeszłość geologiczna Polski 3. Lądolód i polskie pojezierza 4. Od Bałtyku po szczyty Tatr 5. Bogactwo skał i minerałów

• wskazać Polskę na mapie

Europy;

• wskazać swoje

województwo na mapie

administracyjnej;

• nazwać i określić zasięg

struktur tektonicznych

występujących w Polsce;

• wskazać krainy

geograficzne w pasach

rzeźby;

• wymienić główne różnice

w rzeźbie regionów Polski;

• wymienić podstawowe

grupy skał, podać przy-

kłady.

• wskazać wszystkie

województwa;

• podać przykłady

konsekwencji rozciągłości

południkowej i

równoleżnikowej Polski;

• podać erę, w której

powstały poszczególne

struktury tektoniczne;

• wskazać regiony

geograficzne Polski;

• przypisywać formy po-

wierzchni do regionów,

w których występują;

• podać zastosowanie

skał występujących

w Polsce.

• wymienić sąsiadów Polski;

• wymienić konsekwencje

rozciągłości południkowej

i równoleżnikowej Polski;

• podać orogenezy i

przykłady gór, które

powstały w czasie ich

trwania;

• wskazać ważniejsze

rzeki, jeziora, zatoki;

• charakteryzować pod-

stawowe formy

powierzchni;

• omówić genezę głównych

surowców Polski.

• scharakteryzować

konsekwencje rozciągłości

południkowej

i równoleżnikowej Polski;

• charakteryzować góry

poszczególnych orogenez;

• wskazać na mapie

Polski podane obiekty

geograficzne;

• omówić rzeźbę po-

wierzchni Polski;

• omówić występowanie

surowców mineralnych Polski.

• obliczać konsekwencje

rozciągłości

południkowej

i równoleżnikowej

Polski;

• charakteryzować

budowę geologiczną

poszczególnych

jednostek

tektonicznych;

• omówić genezę po-

szczególnych form

powierzchni,

występujących w

Polsce;

• rozpoznawać wskazane

skały.

6. Klimat Polski 7. Jaka pogoda w górach? 8. O rzekach i jeziorach 9. Głęboko ukryty skarb 10. W „Raju"

• odczytywać wartości


i opadów na mapach;

• podać nazwy wiatrów

występujących w Polsce;

• wskazywać na mapie

wybrane elementy

hydrologiczne Polski;

• opisać cechy mas

powietrza, kształtujących

klimat Polski;

• wskazać na mapie dział

wodny i dorzecze oraz

rzeki główne;

• przedstawić zbiorowiska

roślinne w Polsce;

• podać kierunki napływu

mas powietrza oraz

regionów, w których

powstają;

• wyznaczać zlewiska;

• wyjaśnić proces

powstawania gleby;

• obliczać średnie wartości

temperatury powietrza,

amplitudy temperatury

i sum opadów;

• analizować klimatogramy;

• wskazać zlewiska,

w których położona jest

Polska;

• opisać cechy

przejściowego klimatu

Polski;

• wyjaśnić przyczyny

występowania wód

podziemnych w Polsce;


reliktów i endemitów;

11. Tam, gdzie knieja szumi 12. Gleby Polski 13. Krajobrazy naturalne i antropogeniczne

• wskazać na mapie wy-

stępowanie różnych

typów gleb;

• wskazać główne

zbiorowiska leśne;

• wymienić typy krajobrazu.

• omówić cechy wybrane-

go krajobrazu.

• przedstawić strukturę

gatunkową zbiorowisk

roślinnych Polski;

• podawać przykłady

poszczególnych typów

krajobrazów.

• określić miejsca

występowania wód

podziemnych w Polsce;

• omówić genezę wybranej

gleby;

• omówić cechy wszystkich

typów krajobrazów

z przykładami.

• przygotować

prezentację

multimedialną o

wybranym

typie krajobrazu.

DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI Uczeń potrafi:

14. Ludność Polski na tle Europy i świata 15. Rozmieszczenie ludności Polski 16. Ubywa nas czy przybywa? 17. Zróżnicowanie ludności Polski 18. Szukam pracy 19. Wielkie migracje Polaków 20. Przeprowadzam się 21. Polskie miasta i wsie 22. Grupy etniczne i mniejszości narodowe w Polsce 23. Obywatel Polski - obywatel Europy

• na podstawie zestawień

statystycznych odczytywać

liczbę ludności Polski

w różnych okresach;

• definiować przyrost

naturalny i rzeczywisty;

• odczytać z różnych

wykresów strukturę

ludności;

• definiować pojęcia

związane z migracjami;

• wskazywać większe

miasta Polski;

• określać funkcje miasta

i wsi;

• podać przykłady grup

etnicznych i mniejszości

narodowych w Polsce.

• określić miejsce Polski

w Europie pod względem

liczby ludności;

• odczytywać mapę

gęstości zaludnienia

w Polsce;

• wskazywać obszary o

dodatnim i ujemnym

przyroście naturalnym

i rzeczywistym;

• analizować strukturę

ludności w Polsce;

• podać przykłady fal

migracyjnych w Polsce;

• zdefiniować zespoły

miejskie, podać przy-

kłady;

• wskazać na mapie Polski

występowanie grup

etnicznych i mniejszości

narodowych;

• wskazać skupiska Polonii

na świecie;

• wskazać na wykresach

demograficznych okresy

wyżów i niżów demo-

graficznych;

• wykonać wykres przed-

stawiający zmiany licz-

by ludności;

• podać przyczyny

zróżnicowania przyrostu

naturalnego Polski;


bezrobocia w Polsce;

• omówić przyczyny

migracji i wyjaśnić ich

rozmieszczenie;

• opisać funkcje wybranych

miast Polski;

• omówić typy wsi;

• scharakteryzować wy-

brane grupy etniczne

i mniejszości narodowe;

• omówić tendencje zmian

liczby ludności Polski;

• podać przyczyny wyżów

i niżów demograficznych;

• analizować zmiany

przyrostu naturalnego

własnego regionu;

• analizować wskaźnik

bezrobocia w

poszczególnych regionach Polski;

• omówić konsekwencje

migracji;

• analizować zmiany

w osadnictwie wiejskim

i miejskim;


rozmieszczenia mniejszości

narodowych

w Polsce;

• prognozować zmiany

liczby ludności Polski,

podając skutki;

• podać następstwa

zmian liczby ludności

i struktury ludności

Polski;

• wskazać możliwości

rozwiązywania

problemu bezrobocia;

• porównać dawne

i obecne przyczyny

migracji Polaków;

• wskazać przykłady

wpływu mniejszości

narodowych i grup

etnicznych na rozwój

kultury narodowej;

• porównywać typy

wsi;


• wskazać państwa należące

do Unii Europejskiej.

• przedstawić korzyści

wynikające z wstąpienia

Polski do Unii

Europejskiej.

• przedstawić obszary

współpracy państw

członkowskich Unii

Europejskiej.

• analizować

przestrzenny rozwój

przykładowego

miasta;

• oceniać działania

podejmowane przez

Unię Europejską.

DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI Uczeń potrafi:

24. Gospodarka narodowa 25. Funkcje rolnictwa i czynniki przyrodnicze jego rozwoju

• wymienić sektory

gospodarki narodowej;

• wymienić czynniki

wpływające na rozwój

rolnictwa.

• podać przykład miernika

stanu gospodarki;

• wykonać i analizować

wykres użytkowania

ziemi.


zasiewów i wielkość

produkcji rolniczej;

• omówić warunki naturalne

rolnictwa wybranych

regionów Polski.

• omówić wskaźniki

rozwoju gospodarczego;

• porównać poziom

gospodarczy państw

świata na podstawie

wskaźników.

• analizować problemy

polskiego rolnictwa;

• omówić perspektywy

rozwoju polskiego

rolnictwa.

26. Czynniki poza- przyrodnicze rozwoju rolnictwa 27. Uprawa roślin i chów zwierząt w Polsce 28. Rybołówstwo w Polsce

• zdefiniować zbiory

i plony;

• wymienić formy

użytkowania ziemi w

Polsce.

• omówić na podstawie

mapy rozmieszczenie

upraw roślin i chowu

zwierząt w Polsce.


występowania upraw

roślin i chowu zwierząt w

określonych regionach.

• na podstawie wskaźników

porównywać

rolnictwo Polski z

rolnictwem innych państw.


polskiego rybołówstwa.

29. Przemysł i jego funkcje 30. Przemysł energetyczny

• podać zadania po-

szczególnych gałęzi

przemysłu;

• wymienić surowce

wykorzystywane w po-

szczególnych gałęziach;


ocenić produkcję

przemysłową Polski;


surowców energetycznych

w Polsce;


surowców mineralnych

i ich zastosowanie

w poszczególnych

gałęziach przemysłu;

• podać konsekwencje

obecnej sytuacji przemysłu

Polski, wynikające z

powojennej historii

jego rozwoju;


polskiego przemysłu;

• omówić perspektywy

rozwoju polskie-

go przemysłu;

31. Okręgi

przemysłowe w Polsce

32. Przemysł

zaawansowanych

technologii

• wskazać główne okręgi

przemysłowe Polski.

• na podstawie wykresów

omówić strukturę

wybranych okręgów

przemysłowych.

• omówić przyczyny

rozwoju wybranych

okręgów przemysłowych.

• charakteryzować

nowoczesne gałęzie

przemysłu.

• uzasadnić tworzenie

specjalnych stref

ekonomicznych.

33. Rola usług

w gospodarce Polski

34. Transport

i łączność

• dokonać podziału usług

na rodzaje;

• wymienić rodzaje trans-

portu i łączności.

• omówić znaczenie

usług;

• odczytywać z mapy szlaki

i główne węzły transportu;

• omówić znaczenie

komunikacji w gospodarce.


ocenić poziom

transportu i łączności

w Polsce.

• porównać poziom

transportu i łączności

Polski z innymi

państwami.

• zaproponować nowe

kierunki rozwoju

usług i komunikacji

w Polsce.

35. Atrakcje

turystyczne Polski

36. Wakacje w Polsce

37. Stan środowiska

38. Ochrona

przyrody

39. Polska

gospodarka

• wymienić regiony

Polski o szczególnych

walorach turystycznych;


obiektów wpisanych

na Listę Światowego

Dziedzictwa UNESCO

w Polsce;


negatywnego wpływu

człowieka na środowisko

przyrodnicze;

• wymienić formy ochrony

przyrody.


oceniać natężenie

ruchu turystycznego;

• omówić walory tury-

styczne wybranego

regionu;

• wskazać obiekty wpisane

na Listę Światowego

Dziedzictwa UNESCO

w Polsce;

• podać zagrożenia

środowiska

przyrodniczego Polski.

• ocenić stopień

zagospodarowania

turystycznego

poszczególnych regionów;

• opisać wybrany obiekt

spośród wpisanych na

Listę Światowego

Dziedzictwa UNESCO;

• na podstawie map ocenić

stopień zmian środowiska

przyrodniczego;

• wymienić i wskazać na

mapie przykłady form

ochrony przyrody.

• opracować trasę tury-

styczną we własnym

regionie;

• uzasadnić wpis na

Listę Światowego

Dziedzictwa UNESCO

polskich obiektów;

• opisać walory wybrane-

go parku narodowego;

• porównać gospodarkę

centralnie planowaną

z wolnorynkową.

• porównać obiekty

wpisane na Listę

Światowego

Dziedzictwa UNESCO

w Polsce z obiektami

w innych

krajach;

• podać propozycje

działań zmierzających

do poprawy

warunków środowiska

przyrodniczego

Polski;

• opisać walory parków

narodowych

w Polsce.


DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI Uczeń potrafi:

40. Pieniny 41. Wyżyna Lubelska 42. Nizina Mazowiecka 43. Pojezierze Pomorskie 44. Pobrzeże Gdańskie 45. Morze Bałtyckie 46. Twój region

• wskazywać na mapie

omawiane regiony;

• przypisywać regiony

do pasów rzeźby po-

wierzchni;

• podać ważną rzekę,

główne miasto i

wyróżniającą cechę

regionu.

• omówić wyróżniające

region cechy klimatu;

• wymienić formy rzeźby

regionu;

• podać główne procesy

kształtujące wybrane

elementy środowiska

danego regionu;

• wymienić główne formy

działalności człowieka.

• analizować pochodzenie

rzeźby danego

regionu;

• podać zasoby naturalne;


ludności regionu na tle

Polski.

• dostrzegać związki

przyczynowo-skutkowe

zachodzące w środowisku

geograficznym

danego regionu.

• zaproponować

działania wpływające

na rozwój społeczno-

-gospodarczy danego

regionu.

DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI Uczeń potrafi:

47. Polska i jej sąsiedzi 48. Środowisko przyrodnicze Polski i jej sąsiadów

• wskazać i opisać położenie

danego państwa;

• wskazać stolicę państw

sąsiadujących z Polską.

• wymienić główne atrakcje

turystyczne państw

sąsiadujących z Polską.

• omówić podobieństwa

i różnice kulturowe

pomiędzy państwami

sąsiadującymi z Polską.

• przedstawić cechy

środowiska

przyrodniczego,

wyróżniające dane

państwo.

• omówić euroregiony

i ich rolę w

kształtowaniu więzi

transgranicznych.

49. Gospodarka Polski i jej sąsiadów 50. Kim są nasi sąsiedzi? 51. Współczesne Niemcy 52. Niepodległa Ukraina 53. Rosja - od Morza Bałtyckiego po Ocean Spokojny 54. Współczesna Rosja

• wybrać spośród krajów

sąsiadujących z Polską

państwa należące

do Unii Europejskiej

i NATO.

• na podstawie diagramów

i danych statystycznych

odczytywać

strukturę demograficzną

sąsiadów Polski.

• przedstawić zmiany po-

lityczne i gospodarcze,

zachodzące w regionie.

• przedstawić historię

przemian politycznych

w regionie;

• wskazać wspólne

dla państw naszego

regionu problemy

demograficzne,

gospodarcze i dotyczące

ochrony środowiska.

• zaproponować

wspólne działania

dotyczące ochrony

środowiska

przyrodniczego w

regionie.

KLASA III

Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1 . EUROPA. RELACJE PRZYRODA – CZŁOWIEK

Uczeń potrafi:

1 . Stary Kontynent – Europa

• wskazać na mapie podstawowe jednostki fizycznogeograficzne Europy;

• wymienić podstawowe cechy charakterystyczne

środowiska przyrodniczego Europy.

• wskazać na mapie jednostki fizycznogeograficzne Europy, największe rzeki i jeziora;

• przedstawić podstawo-

we cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego Europy.

• przedstawić cechy środowiska przyrodniczego wyróżniające Europę na tle innych kontynentów.

• wyjaśnić genezę poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego Europy.

• scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Europie i wyjaśnić ich pochodzenie.

2. Jedna Europa – wiele narodów

• wskazać na mapie politycznej państwa

Europy.

• podać przykłady świadczące o dużym

zróżnicowaniu ludów Europy.

• wyjaśnić przyczyny zróżnicowania ludów

Europy.

• podać przykłady państw o dużym wewnętrznym

zróżnicowaniu językowym i kulturowym.

• przedstawić historyczne uwarunkowania

współczesnej sytuacji demograficznej Europy.

3. Zgoda i waśnie w Europie

• wskazać na mapie Europy przykładowe miejsca konfliktów

narodowościowych.

• wyjaśnić przyczyny wybranych konfliktów narodowościowych.

• scharakteryzować działania ograniczające konflikty narodowościowe.

• przedstawić procesy

integracyjne w Europie. • przedstawić historyczne

uwarunkowania współczesnej sytuacji

politycznej Europy.

4. Gdzie można spotkać renifera?

• wskazać na mapie politycznej państwa skandynawskie.

• przedstawić cechy charakterystyczne środowiska

przyrodniczego państw skandynawskich.

• przedstawić najważniejsze cechy gospodarek poszczególnych państw

skandynawskich.

• wyjaśnić genezę krajobrazu Europy Północnej;


sukcesu gospodarczego państw skandynawskich.

• przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji

polityczno-gospodarczej państw skandynawskich.

5. Zimna wyspa na morzu ognia – Islandia

• wymienić elementy środowiska przyrodnicze-

go Islandii wpływające na specyfikę tego kraju.

• scharakteryzować wybrane elementy

środowiska przyrodniczego Islandii wpływające na specyfikę tego kraju.

• wyjaśnić genezę wybranych elementów

środowiska przyrodniczego Islandii.

• wyjaśnić zależność między gospodarką Islandii

a warunkami środowiska przyrodniczego.


współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państwa.

6. Europa Zachodnia • wskazać na mapie Europy ważne regiony przemysłowe i rolnicze.

• wyjaśnić pojęcia: restrukturyzacja, rolnictwo intensywne, współpraca transgraniczna.

• przedstawić związki między warunkami środowiska a gospodarką wybranych regionów Europy Zachodniej.

• scharakteryzować przemiany gospodarcze drugiej połowy XX wieku.

• przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Europy Zachodniej.

7. Światowa metropolia – Londyn

• zlokalizować na mapie Londyn i wymienić jego podstawowe funkcje;

• przedstawić zalety i wady życia w wielkim

mieście.

• wymienić główne cechy światowych metropolii;

• scharakteryzować społeczeństwo Londynu.

• opisać funkcje społeczno- -gospodarcze Londynu jako miasta.

• przedstawić zależność rozwoju Londynu od warunków środowiska przyrodniczego.

• scharakteryzować inną niż Londyn europejską metropolię.

8. Na narty w Alpy • wskazać na mapie Alpy i państwa, w granicach których leży ten łań- cuch górski.

• wymienić główne cechy środowiska przyrodniczego Alp.

• scharakteryzować genezę powstania górotworu Alp.

• przedstawić zależność rozwoju gospodarczego Szwajcarii od warunków środowiska przyrodniczego

Alp.

• podać przykład państwa alpejskiego (innego niż Szwajcaria), wskazując na

zależność rozwoju od środowiska przyrodniczego Alp.

9. Spadkobiercy Greków i Rzymian

• wskazać na mapie europejskie państwa

leżące nad Morzem Śródziemnym.

• opisać główne walory środowiska przyrodni-

czego basenu Morza Śródziemnego.

• przedstawić genezę rzeźby i warunki

klimatyczne w państwach basenu Morza Śród- ziemnego.

• scharakteryzować problemy społeczno-

-gospodarcze państw basenu Morza Śród- ziemnego.

• podać przykład państwa śródziemnomorskiego

(innego niż Włochy), wskazując na zależność jego rozwoju od środowiska przyrodniczego.

10. Atrakcje turystyczne Europy

• podać przykłady państw europejskich o dużych walorach turystycznych.

• wyjaśnić pojęcia związane z turystyką.

• scharakteryzować walory przyrodnicze wybranego regionu turystycznego Europy.

• scharakteryzować walory przyrodnicze wskazanego regionu turystycznego Europy.

• zaproponować sposób promocji wybranego regionu Europy.

1 1 . Europa przyszłości

• wskazać na mapie obszary o dużych zmianach środowiska przyrodniczego.

• podać przykłady działań na rzecz poprawy stanu środowiska przyrodniczego.

• scharakteryzować działania na rzecz poprawy stanu środowiska przyrodniczego.

• przedstawić przykłady współpracy międzynarodowej w celu poprawienia stanu środowiska

przyrodniczego.

• wyjaśnić wpływ krajów europejskich na stan środowiska przyrodniczego w Polsce.

Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 2. AZJA – KONTYNENT REKORDÓW

Uczeń potrafi:

12. Widok ze szczytów Himalajów

• wskazać na mapie podstawowe jednostki fizycznogeograficzne

Azji;

• wymienić podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego.

• wskazać na mapie jednostki fizycznogeograficzne Azji, największe rzeki i jeziora;

• scharakteryzować podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego Azji.

• przedstawić wyróżniające się na tle innych kontynentów cechy środowiska przyrodni-

czego Azji.

• wyjaśnić genezę poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego Azji.

• scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Azji i wyjaśnić ich

pochodzenie.

13. Azja wczoraj i dziś

• wskazać na mapie politycznej państwa Azji.

• podać przykłady świadczące o dużym

zróżnicowaniu ludów Azji.

• scharakteryzować cywilizacje starożytne wywodzące się z Azji;

• wskazać miejsca konfliktów narodowościowych w Azji.

• podać przyczyny wskazanych konfliktów

w Azji;

• wymienić działania pod- jęte w celu zlikwidowania tych konfliktów.


współczesnej sytuacji demograficznej Azji.

14. Chiny • wymienić charakterystyczne

elementy środowiska przyrodniczego

Chin.

• scharakteryzować wybrane elementy środowiska

przyrodniczego Chin wpływające na specyfikę tego kraju;

• dokonać analizy wskaźnika urodzeń i zgonów

Chin.

• wyjaśnić genezę wybranych elementów

środowiska przyrodniczego Chin wpływających na specyfikę tego kraju;

• podać przyczyny obecnej sytuacji demograficznej

kraju.

• wyjaśnić zależność gospodarki Chin od

warunków środowiska przyrodniczego;

• przedstawić konsekwencje obecnej sytuacji demograficznej

Chin.


współczesnej sytuacji demograficznej Chin.

15. „Wyprodukowano w Chinach"

• podać różnice między gospodarką rynkową i planowaną centralnie.

• podać definicje terminów: kapitał zagraniczny, siła robocza, globalne

ocieplenie.


gospodarkę Chin. • przedstawić problemy

społeczne wynikające z przemian gospodarczych

w Chinach.


polityczno-gospodarczej Chin.

16. Kraj Kwitnącej Wiśni

• wymienić charakterystyczne elementy środowiska

przyrodniczego Japonii wpływające na specyfikę tego kraju.

• scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego

Japonii.

• wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska

przyrodniczego Japonii.

• wyjaśnić zależność gospodarki Japonii od warunków środowiska

przyrodniczego; • scharakteryzować

gospodarkę Japonii.


polityczno-gospodarczej Japonii.

17. Azja Południowo-

-wschodnia

• opisać warunki naturalne

Azji Południowo- -Wschodniej;


biednych i bogatych państw

regionu.

• przedstawić walory

turystyczne państw Azji Południowo-Wschodniej.

• wyjaśnić związki między

warunkami środowiska przyrodniczego

a gospodarką wybranych

regionów Azji Południowo-Wschodniej.

• opisać przemiany

gospodarcze w Azji Południowo-Wschodniej

w drugiej połowie

XX wieku.

• przedstawić historyczne

uwarunkowania współczesnej

sytuacji polityczno-

-gospodarczej państw Azji Południowo-

-Wschodniej.

18. Między Indusem a Gangesem

• wyjaśnić pojęcia: przyrost naturalny,

eksplozja demograficzna, kasty.

• scharakteryzować zróżnicowanie etniczne,

językowe, religijne społeczeństwa Indii

• przedstawić dysproporcje warunków życia

ludności w Indiach.

• podać przyczyny niskiego rozwoju społeczno-

-gospodarczego Indii.


współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej

państwa.

19. Bliski Wschód • wskazać na mapie po-

litycznej państwa

Bliskiego Wschodu.

• opisać warunki środowiska

przyrodniczego

na Bliskim Wschodzie.

• przedstawić zróżnicowanie etniczne i religijne

Bliskiego Wschodu;

• wskazać przykłady konfliktów.


i skutki konfliktów na

Bliskim Wschodzie.


współczesnej sytuacji

polityczno-gospodarczej państw Bliskiego

Wschodu.

DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW Uczeń potrafi:

20. Bliżej Czarnego Lądu

• wymienić

charakterystyczne elementy środowiska

przyrodniczego Afryki.

• przedstawić

charakterystyczne wybrane elementy środowiska


• wyjaśnić genezę

wybranych elementów środowiska


• wyjaśnić zależności

między elementami środowiska przyrodni-

czego Afryki.


wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Afryce

i wyjaśnić ich pochodzenie.

21. Co urośnie na pustyni?

• wskazać obszary nad-

wyżek i niedoborów

wody.

• podać nazwy roślin

uprawnych Afryki; • podać sposoby

gospodarowania w Afryce.

• opisać problemy rolnic-

twa Afryki.


problemów rolnictwa

w Afryce.

• przedstawić przykłady

pomocy międzynarodowej dla społeczeństwa

Afryki i ocenić ich skuteczność.

22. Na pomoc Afryce • określić wartości

przyrostu naturalnego w Afryce.

• przedstawić główne

problemy Afryki; • wskazać regiony głodu

w Afryce.

• analizować przyczyny

głodu w Afryce.

• przedstawić sposoby

rozwiązania problemu głodu i ocenić ich

skuteczność.

• przedstawić wskazane

problemy Afryki (konflikty, choroby).

Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Uczeń potrafi:

23. Ameryka Łacińska i Północna

• wskazać na mapie główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Północnej

i Łacińskiej;

• podać przykłady państw biednych i

bogatych.

• opisać warunki naturalne Ameryki Północnej

i Łacińskiej;

• określić wartość przyrostu naturalnego państw Ameryki Środkowej.

• scharakteryzować cechy środowiska przyrodniczego regionu; • podać przyczyny

wysokiego przyrostu naturalnego w Ameryce Środkowej.

• określić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką Ameryki

Północnej i Łacińskiej.

• przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej

państw Ameryki Północnej i Łacińskiej.

24. Co z płucami Ziemi?

• wskazać na mapie główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Południowej;

• scharakteryzować las równikowy.

• opisać warunki naturalne Ameryki Południowej;

• przedstawić znaczenie lasu równikowego dla

Ziemi.

• scharakteryzować wody powierzchniowe Ameryki Południowej; • przedstawić piętrowość

roślinną lasu równikowego.

• określić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką Ameryki

Południowej.

• przedstawić szanse i zagrożenia związane z kontynuacją obecnej polityki gospodarczej

państw Ameryki Południowej.

25. Wielkie miasta Ameryki Południowej

• wskazać wielkie miasta Ameryki Południowej;

• zdefiniować pojęcie urbanizacji.

• wymienić problemy

wielkich miast Ameryki Południowej.

• podać przyczyny i skutki urbanizacji pozornej;

• scharakteryzować zróżnicowanie etniczne społeczeństwa Ameryki Południowej.

• wyjaśnić wpływ warunków środowiska

przyrodniczego na lokalizację i funkcjonowanie miast w Ameryce Południowej.


współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Ameryki Południowej.

26. Stany Zjednoczone Ameryki

• wskazać na mapie megalopolis i większe miasta w Stanach Zjednoczonych; • wymienić elementy środowiska przyrodni-

czego Stanów Zjednoczonych wpływające na specyfikę tego kraju.

• scharakteryzować elementy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych.

• wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych; • podać przyczyny

zróżnicowania gęstości zaludnienia na obszarze Stanów Zjednoczonych.

• wyjaśnić zależność gospodarki Stanów Zjednoczonych od warunków środowiska przyrodniczego.

• przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Stanów Zjednoczonych.

27. Potęga gospodarcza świata

• wyjaśnić pojęcie: technopolia i podać przykład.

• wymienić cechy wybranej nowoczesnej gałęzi przemysłu.

• opisać warunki rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu w Stanach Zjednoczonych.

• przedstawić rolę usług w gospodarce Stanów Zjednoczonych.

• określić wpływ kryzysu finansowego 2007–2009 na gospodarkę Stanów Zjednoczonych.

28. Australia • wymienić elementy

środowiska przyrodniczego Australii wpływające na specyfikę tego kontynentu.

• przedstawić wybrane

elementy środowiska przyrodniczego Australii;

• wskazać najważniejsze działy gospodarki Australii.

• wyjaśnić genezę

wybranych elementów środowiska przyrodniczego Australii;

• scharakteryzować rolnictwo Australii.

• wyjaśnić zależności

między elementami środowiska przyrodniczego a gospodarką Australii.


charakterystycznych zjawisk przyrodniczych w Australii i wyjaśnić ich pochodzenie.

29. Oceania • wskazać i nazwać cztery archipelagi wysp Oceanii;

• wymienić elementy środowiska przyrodniczego Oceanii

wpływające na specyfikę tego regionu.

• wyjaśnić pochodzenie wysp Oceanii.

• wyjaśnić genezę wysp Oceanii;

• scharakteryzować klimat i roślinność wysp Oceanii.

• scharakteryzować go- spodarkę na wyspach Oceanii.

• przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Oceanii.

30. Najzimniejsze regiony Ziemi

• wyjaśnić pojęcia: Antarktyda, Antarktyka,

Arktyka; • wskazać na mapie

Antarktydę, Antarktykę, Arktykę.

• podać cechy środowiska przyrodniczego Arktyki

i Antarktyki.

• wyjaśnić przyczyny występowania

specyficznych warunków środowiska przyrodniczego na obszarach podbiegunowych.

• opisać działania człowieka na obszarach

podbiegunowych.

• przedstawić historię odkryć polarnych.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII W KLASIE I … · geografia fizyczna, społeczno-ekonomiczna i...

Documents

Transcript of WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII W KLASIE I … · geografia fizyczna, społeczno-ekonomiczna i...