WYŁ ĄCZNIE DO UŻBOWEGO Raport Nr. 61315 - PL MI...

Dokument Banku Światowego

WYŁ ĄCZNIE DO UŻYTKU SŁUŻBOWEGO

Raport Nr. 61315 - PL

MI ĘDZYNARODOWY BANK ODBUDOWY I ROZWOJU

POLSKA: RAPORT O POSTĘPACH REALIZACJI STRATEGII PARTNERSTWA DLA KRAJU

ZA LATA 2009-2013

9 maja 2011 r.

Poland Country Management Unit Region Europy i Azji Środkowej (ECA)

Niniejszy dokument przeznaczony jest do ograniczonej dystrybucji i może być wykorzystywany przez odbiorców wyłącznie w ramach obowiązków służbowych. Treść dokumentu nie może być ujawniona w żadnym innym trybie bez zgody Banku Światowego.

RZECZPOSPOLITA POLSKA RAPORT O POSTĘPACH REALIZACJI STRATEGII PARTNERSTWA DLA KRAJU

KURSY WALUT (kurs wymiany walut z lutego 2011 roku)

Jednostka walutowa:

1,0 USD 2,8 PLN 1,0 EUR 3,97 PLN

ROK FISKALNY 1 lipca – 30 czerwca

WYKAZ SKRÓTÓW I AKRONIMÓW UŻYTYCH W TEK ŚCIE

BGK Bank Gospodarstwa Krajowego CEB Bank Rozwoju Rady Europy (Council of Europe Development Bank) DNB Dochód Narodowy Brutto DPL Pożyczka na realizację polityki rozwojowej (Development Policy Loan) EBI Europejski Bank Inwestycyjny ESW Prace ekonomiczne i sektorowe (Economic and Sector Work) GEF Global Environment Facility IFC International Finance Corporation MBOiR Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju MEK Memorandum Ekonomiczne dla Kraju MFW Międzynarodowy Fundusz Walutowy MIGA Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycyjnych (Multilateral Investment Guarantee Agency) OFE Otwarte Fundusze Emerytalne PISA Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PKB Produkt Krajowy Brutto PWP Przegląd Wydatków Publicznych RF Rok fiskalny SPK Strategia Partnerstwa dla Kraju UE Unia Europejska

Raport o postępach realizacji SPK został sporządzony przez zespół pracowników Banku Światowego pod kierownictwem Thomasa Laursena i ogólnym nadzorem Petera Harrolda. Przygotowanie Raportu było pracą zespołową; w jego sporządzenie włączeni byli Kaspar Richter, Ewa Korczyc, Janet Dooley, Emilia Skrok, Anna Bokina, Elisabetta Capannelli, Radoslaw Czapski, Gary Stuggins, Charles Griffin, John Pollner, Iwona Warzecha, Alberto Rodriguez, Nina Arnhold, Leszek Kąsek, Kirsten Propst, Natasha Kapil, Jan Rutkowski, Valentina Martinovic, Katarzyna Popielarska, Cathy Summers, a także inni członkowie zespołu Banku Światowego w Polsce. Autorzy pragną wyrazić wdzięczność przedstawicielom Rządu za ich współpracę przy sporządzaniu niniejszego Raportu.

Vice President Philippe Le Houérou Country Director Peter Harrold Task Team Leader Thomas Blatt Laursen

Spis treści

1 Wstęp ...................................................................................................................................... 1

2 Najnowsze wydarzenia polityczne i gospodarcze ............................................................... 2 2.1 Wydarzenia polityczne...................................................................................................... 2

2.2 Wydarzenia gospodarcze.................................................................................................. 3

3 Realizacja programu i stopień jej zaawansowania ............................................................ 4 3.1 Realizacja programu ........................................................................................................ 4

3.2 Postęp i dotychczasowe wyniki ........................................................................................ 9

Filar 1: Integracja społeczna i przestrzenna ................................................................................ 9 Filar 2: Reforma sektora publicznego ....................................................................................... 10 Filar 3: Rozwój i konkurencyjność ........................................................................................... 10

Filar 4: Regionalne i globalne dobra publiczne ........................................................................ 11

4. Modyfikacje SPK i kluczowe problemy związane z partnerską współpracą ................ 12 4.1 Nowe obszary współpracy .............................................................................................. 12 4.2 Program ogólny.............................................................................................................. 13 4.3 Zaangażowanie we współpracę z samorządami............................................................. 14 4.4 Rozwój usług odpłatnych ................................................................................................ 14

4.5 Zamknięcie statusu beneficjenta (Graduation) .............................................................. 15

5. Ryzyka .................................................................................................................................. 16

Aneks 1: Polska: zestawienie wyników SPK na lata 2009-2013 ...................................... 17

Aneks 2: Raport o postępach w podziale na filary i nowe obszary współpracy ............... 35

Aneks 3: Plan działań w zakresie współpracy z samorządami (SCAP) na lata 2010-2012 r. ........................................................................................................................................ 39

Aneks 4: Podsumowanie ostatnio realizowanych kluczowych strategicznych prac analitycznych .................................................................................................................... 43

Aneks 4a: Przejście Polski na gospodarkę niskoemisyjną ................................................ 43

Aneks 4b: Dokument Transport Policy Note – w kierunku zrównoważonego sektora transportu lądowego .......................................................................................................... 45

Aneks 4c: Analiza wydatków w sektorze społecznym i płac w sektorze publicznym, zawarta w Przeglądzie Wydatków Publicznych dla Polski .............................................. 47

Aneks 4d: Europa 2020 a Polska-- Stymulowanie rozwoju i konkurencyjności w Polsce, poprzez poprawę zatrudnienia, umiejętności i innowacji. ................................................ 49

Aneks 5: Polska w pigułce ................................................................................................ 51

Aneks 6: Wybrane wskaźniki zarządzania portfelem Banku i osiąganych wyników na dzień 16 marca 2011 r. ...................................................................................................... 54

Aneks 7: Podsumowanie programów MBOiR na dzień 16 marca 2011 r. ....................... 55

Aneks 8: Program operacji inwestycyjnych IFC w Polsce ............................................... 55

Aneks 9: Podsumowanie usług analityczno-doradczych .................................................. 56

Aneks 10: Wskaźniki społeczne dotyczące Polski ........................................................... 57

Aneks 11: Kluczowe wskaźniki gospodarcze ................................................................... 58

Aneks 12: Kluczowe wskaźniki zaangażowania .............................................................. 60

Aneks 13: Zaangażowanie i uruchomione środki IFC w aktywnym portfelu inwestycyjnym .................................................................................................................. 61

Tabele i ramki Tabela 1. Raport o postępach 2011 r.: Porównanie panowanego programu z jego realizacją (czerwiec RF 2009 - RF 2011)........................................................................................................ 7

Ramka 1. Zaangażowanie w Polsce na poziomie samorządowym: strategia i doświadczenie…..4

MAPA (IBRD 33467R)

1

POLSKA RAPORT O POSTĘPACH REALIZACJI SPK

Niniejszy Raport o postępach realizacji SPK publikowany jest w momencie o krytycznym znaczeniu dla Polski, która ma wkrótce objąć prezydencję Unii Europejskiej (UE). Osiągnięcie przez Polskę standardu życia typowego dla UE, zwłaszcza na poziomie regionalnym, jest jednym z kluczowych elementów programu Banku Światowego na najbliższe dwa lata. W związku z tym, niniejszy Raport o postępach będzie się w znacznym stopniu koncentrować się na tym, jak można pomóc Polsce w jak najlepszym wykorzystaniu członkostwa w UE. Raport ma się przyczynić do wzmocnienia instytucji i rozbudowy zdolności instytucjonalnych na szczeblu centralnym i regionalnym w Polsce. Raport zawiera również propozycję wszechstronnego programu udostępniania wiedzy i usług doradczych, realizowanego częściowo w trybie usług odpłatnych, uzupełnionego przez program pożyczkowy o początkowej wartości około 1 mld USD rocznie, stopniowo zmniejszanej w dalszym toku współpracy. Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC) będzie poszukiwać możliwości inwestycji w projekty z zakresu energii odnawialnej i ochrony klimatu. W niniejszym Raporcie o postępach położono znaczny nacisk na umacnianie roli Polski jako partnera globalnego, niekoniecznie tylko w obszarze finansowania, ale także udostępniania przez Polskę wiedzy, zarówno w obrębie regionu, jak i na świecie. W tym kontekście, Bank będzie również wspierał Polskę w nowej dla niej roli donatora, zapewni również wsparcie podczas polskiej prezydencji w UE.

1 WSTĘP

1. Niniejszy Raport o postępach realizacji Strategii Partnerstwa dla Kraju (SPK) zawiera ocenę postępów Strategii SPK Banku Światowego na lata finansowe 2009-2013 na półmetku jej realizacji. SPK na lata finansowe 2009-2013 została przedstawiona Radzie Dyrektorów Banku Światowego w lipcu 2009 r. SPK składa się z czterech filarów: (i) Integracja społeczna i przestrzenna; (ii) Reformy sektora publicznego; (iii) Rozwój i konkurencyjność; oraz (iv) Regionalne i globalne dobra publiczne. Strategia Partnerstwa dla Kraju miała w zamierzeniu być elastycznym instrumentem wspierającym pracę Banku w Polsce, zgodnie ze strategią Banku w odniesieniu do krajów o średnich dochodach. Odnotowano w niej, że mimo iż pierwszoplanowym partnerem Polski będzie UE, Bank nadal mógłby w nadchodzących latach odgrywać istotną rolę w planach Polski w zakresie konwergencji i rozwoju. Z drugiej strony, aktywny dialog dotyczący polityki i strategii, a także współpraca techniczna, byłyby cenne dla Banku jako wzbogacenie posiadanego zasobu wiedzy, z korzyścią dla innych klientów Banku w regionie i na świecie. Oczywiste jest więc, że korzyści z partnerskiej współpracy są obopólne.

2. Z Raportu o postępach realizacji Strategii Partnerstwa dla Kraju wynika, że wdrożenie Strategii przebiega zasadniczo pomyślnie, choć w niektórych obszarach postępy są nieco mniej widoczne, niż pierwotnie zakładano. Co ważne, program pożyczek na realizację polityki rozwojowej DPL o łącznej wartości 3 mld EUR, wspierający reformy

2

strategiczne w obszarze finansów publicznych, sektorów społecznych, a także rozwoju sektora prywatnego, został zamknięty w przewidzianym czasie, czyli w czerwcu 2010 r., a pierwsze przedsięwzięcie dotyczące łagodzenia zmian klimatu – pożyczka DPL na poprawę efektywności energetycznej i rozwój energii ze źródeł odnawialnych – jest realizowane zgodnie z planem (choć na wyższą kwotę niż pierwotnie zakładano), wraz ze zaktualizowaną Strategią. Ponadto, program analityczno-doradczy przewidziany na rok fiskalny 2010-2011, obejmujący kluczowe analizy strategiczne i innowacyjne opracowania dotyczące przejścia Polski na gospodarkę niskoemisyjną, zatrudnienia, umiejętności i innowacji (Europa 2020), a także polityki transportowej i wydatków publicznych, został w pełni zrealizowany. Poczyniono również znaczne postępy w zakresie rozwoju usług odpłatnych (Fee-Based Services, FBS) na poziomie krajowym i regionalnym, choć planowana wcześniej pożyczka dla m. st. Warszawy (a także inne przedsięwzięcie bez bezpośredniego udziału rządu – linia kredytowa dla średnich i małych przedsiębiorstw, udostępniana za pośrednictwem banku PKO) - nie mogły być zrealizowane i nadal istnieją poważne przeszkody na drodze rozwoju tego nowego typu działalności (zob. Ramka 1). Możliwość szerszego rozwoju działalności w zakresie usług odpłatnych pozostaje ograniczona ze względu na polską ustawę ‘Prawo zamówień publicznych’, która wymaga ogłaszania przetargów na usługi konsultingowe, a także z uwagi na trudną sytuację fiskalną. Na zmianę tej sytuacji może wpłynąć opracowanie dalszych mechanizmów pozwalających na wykorzystanie funduszy strukturalnych UE na potrzeby pomocy technicznej ze strony Banku Światowego.

2 NAJNOWSZE WYDARZENIA POLITYCZNE I GOSPODARCZE

2.1 Wydarzenia polityczne

3. 10 kwietnia 2010 r. tragiczna katastrofa lotnicza w pobliżu Smoleńska w Rosji zmieniła polski krajobraz polityczny. W katastrofie zginęło 96 osób – przywódców politycznych, religijnych i dowódców wojskowych. Wśród ofiar znaleźli się Prezydent Polski Lech Kaczyński i Pierwsza Dama, Prezes Narodowego Banku Polskiego, a także wielu urzędników Kancelarii Prezydenta, parlamentarzyści, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych wraz z Szefem Sztabu Generalnego, najwyżsi urzędnicy instytucji państwowych, oraz szereg powszechnie szanowanych Polaków, w tym były Prezydent Polskiego Rządu na Uchodźstwie. Po wyborach prezydenckich w 2010 r. Bronisław Komorowski, były Marszałek Sejmu, został nowym Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Premier Donald Tusk stoi na czele stabilnego i popularnego rządu, dysponującego większością parlamentarną.

4. W drugiej połowie 2011 r. odbędą się wybory powszechne, a Polska obejmie prezydencję w Unii Europejskiej. Wybory zaplanowane są na październik 2011 r. W lipcu 2010 r. Rada Ministrów przyjęła dokument opisujący w zarysie plany Polski odnośnie prezydencji. Plany te będą ewoluować w toku konsultacji, a ostateczna lista priorytetów zostanie ogłoszona w czerwcu 2011 r. Szerokie priorytety to między innymi rynek wewnętrzny, relacje ze

3

Wschodem, zewnętrzna polityka energetyczna, wspólne bezpieczeństwo i polityka obronna, perspektywy finansowe UE 2014-19 oraz kapitał intelektualny.

2.2 Wydarzenia gospodarcze

5. Polska wykazała imponującą odporność na globalny kryzys gospodarczy i w 2009 r. była jedynym krajem UE, który unikn ął spadku wskaźników gospodarczych. Polska osiągnęła stopę wzrostu w wysokości 1,7%, podczas gdy w UE odnotowano spadek o 4,2%. Spowolnienie gospodarcze zostało w Polsce złagodzone z kilku przyczyn, takich jak: (i) stosunkowo duży rynek wewnętrzny i ograniczone konsekwencje spadku obrotów handlowych na świecie; (ii) elastyczne kursy wymiany walut; (iii) mniejsza wrażliwość systemu bankowego ze względu na mniej intensywny rozwój działalności kredytowej w porównaniu do innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej; oraz (iv) trafne decyzje rządu w odpowiedzi na kryzys.

W 2009 r. Polska stała się krajem o wysokich dochodach, osiągając Dochód Narodowy Brutto (DNB) w wysokości 12.260 USD.1

6. W 2010 r. Polska pozostała jednym z najszybciej rozwijaj ących się krajów UE. Realny Produkt Krajowy Brutto (PKB) wzrósł w 2010 r. o 3,8%. W 2009 r. wzrost wynikał głównie z dodatniego wyniku eksportu netto, natomiast w 2010 r. napędzany był przez czynniki wewnętrzne. Spadek inwestycji prywatnych został w dużym stopniu skompensowany przez dwucyfrowy wzrost wartości inwestycji publicznych, stymulowany szczególnie przez wykorzystanie środków UE. W pierwszych trzech miesiącach roku inflacja nieco przekroczyła zakres docelowy 1,5–3,5%, po raz pierwszy od września 2009 r., jednak oczekuje się, że pod koniec roku spadnie poniżej górnej granicy 3,5%.

7. Tempo rozwoju gospodarczego powinno się ustabilizować przez kilka najbli ższych na poziomie około 4%. Spodziewane jest ożywienie gospodarcze wynikające z poprawy sytuacji globalnej oraz odradzającego się tempa akcji kredytowej, inwestycji wspieranych m. in. przez fundusze UE, a także poprawy rentowności przedsiębiorstw i wzrostu konsumpcji związanego ze spadkiem bezrobocia. Czynniki te mają skompensować skutki konsolidacji fiskalnej, końca cyklu odnawiania zapasów i malejących wpływów z eksportu netto. Oczekuje się, że w miarę wzmacniania się popytu wewnętrznego, inflacja wzrośnie z poziomu 2,6% w 2010 r. do 3,5% w 2011 r., a następnie zmaleje do 2,8% w 2012 r. Obecny deficyt na rachunku bieżącym pozostanie, według oczekiwań, na poziomie nie przekraczającym 4% PKB i będzie w wystarczającym stopniu finansowany przez napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz środki UE. Głównym ryzykiem pozytywnym jest silniejsze od oczekiwanego ożywienie gospodarcze w UE, wspomagane przez dynamiczny rozwój gospodarek wschodzących. Ryzyka negatywne to między innymi znaczniejszy od spodziewanego spadek tempa wzrostu, wynikający z konsolidacji fiskalnej, a także odwrócenie globalnych przepływów kapitałowych wynikające z

1 (2009 r.) Metoda Atlas (dochód wyższy średni 3.946USD12.195USD; wysoki – 12.196USD lub więcej). Średnia UE wynosi 35.351USD.

4

dużych zakupów skarbowych papierów wartościowych, dokonanych w ubiegłym roku przez podmioty zagraniczne.

8. Konsolidacja fiskalna jest jednym z głównych wyzwań, przed jakimi stoi polska polityka gospodarcza. Deficyt sektora publicznego w 2009 r. podwoił się w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniósł 7,2% PKB w porównaniu z 3,6% PKB w 2008 r., częściowo ze względu na rozluźnienie fiskalne na poziomie około 2% PKB. W 2010 r. polityka fiskalna nadal wspierała ożywienie gospodarcze, a deficyt sektora publicznego wzrósł, osiągając 7,9% PKB. Rząd planuje zmniejszenie deficytu fiskalnego do 5,6% PKB w 2011 r. i do 2,9% PKB w 2012 r. W ten sposób, deficyt sektora rządowego i samorządowego (tzw. general government deficit) osiągnąłby wartość referencyjną 3% PKB, o której jest mowa w Traktacie .2 Na zmniejszenie deficytu sektora rządowego i samorządowego wpływają trzy czynniki: nałożenie na wydatki uznaniowe limitu w wysokości jednego procenta ponad stopę inflacji (obecnie ujętego w legislacji); podwyżka podatku VAT o 1 punkt procentowy; a także planowana obniżka składki na prywatne Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) z 7,3% do 2,3% płacy brutto, co do roku 2012 zmniejszy deficyt budżetowy o około 1,2% PKB. Oczekuje się, że cykliczne ożywienie gospodarki spowoduje obniżenie wydatków socjalnych, w tym wydatków na świadczenia dla bezrobotnych, oraz doprowadzi do wzrostu wpływów podatkowych.

9. Według prognoz, dług publiczny powinien się utrzymać na zrównoważonym poziomie. Oczekuje się, że silne ożywienie gospodarcze, stabilna aprecjacja kursu wymiany, konsolidacja fiskalna, lepsze zarządzanie środkami finansowymi w sektorze publicznym, przyspieszona prywatyzacja oraz ostrzejsze limity długu publicznego na szczeblu lokalnym wystarczą do tego, by utrzymać dług publiczny na poziomie nie przekraczającym limitów krajowych i unijnych.

10. W styczniu 2011 r. Polska odnowiła umowę z Międzynarodowym Funduszem Walutowym dotyczącą elastycznej linii kredytowej i zwiększyła wartość linii do 30 mld USD. Był to kolejny ważny sygnał wskazujący na zaufanie do polskiej gospodarki.

3 REALIZACJA PROGRAMU I STOPIE Ń JEJ ZAAWANSOWANIA

3.1 Realizacja programu

11. Strategia Partnerstwa dla Kraju (SPK) z 2009 r. stanowiłą dobre ramy dla współpracy w latach fiskalnych 2009-2011, a wsparcie Banku podczas kryzysu oraz wsparcie dla długoterminowej polityki rozwoju Polski były bardzo cenione. Strategiczne

2 UE ma zdecydować w czerwcu 2011 r. o przyjęciu bardziej elastycznego podejścia w kwestii procedury nadmiernego deficytu odnośnie państw członkowskich, które wprowadziły systemowe reformy emerytalne. W konsekwencji, obniżenie deficytu sektora rządowego i samorządowego do wartości nie przekraczającej 3,5% PKB wystarczy, by w przyszłości rozważyć uchylenie względem Polski procedury nadmiernego deficytu, w świetle reform drugiego filara emerytalnego przeprowadzonych w Polsce pod koniec lat 90-tych.

5

filary zaangażowania pozostały istotne, a elastyczna współpraca partnerska zorientowana na aspekty makroekonomiczne okazała się właściwa w kontekście łagodzenia skutków kryzysu przy równoczesnym wspieraniu reform prowadzących do długoterminowego rozwoju. Partnerskie stosunki Banku z Polską ulegały zacieśnieniu w miarę tego, jak klienci zaczynali dostrzegać w Banku nie tylko ważne potencjalne źródło finansowania, ale też źródło niezwykle cennej globalnej wiedzy i umiejętności. Pragmatyczne stanowisko Polski względem Banku i innych międzynarodowych instytucji finansowych okazało się szczególnie przydatne podczas kryzysu; Polska stała się jednym z największych pożyczkobiorców Banku, zyskała poparcie zewnętrzne dla kluczowych reform strategicznych, a równocześnie położone zostały podwaliny pod długotrwałą i przynoszącą obopólne korzyści współpracę partnerską w obszarze wiedzy.

12. SPK przewidywała rosnące znaczenie współpracy na szczeblu samorządowym i rozwój realizacji usług odpłatnych (Fee-Based Service, FBS), jednak pomimo pewnych postępów, przed rozwojem tych segmentów działalności Banku nadal stoją poważne przeszkody. W szczególności, trudności dotyczyły odpowiedzi na zainteresowanie pożyczkami ze strony władz samorządowych, natomiastrozwój usług odpłatnych był ograniczony przez zapisy polskiej ustawy ‘Prawo zamówień publicznych’, która zasadniczo wymaga organizowania przetargów na usługi doradcze (zob. Ramka 1). Wyzwania te omówiono również poniżej, w Rozdziale 4.

13. Przewidywany program pożyczkowy został częściowo zrealizowany. Najważniejszy element programu pożyczkowego, czyli program pożyczek DPL o łącznej wartości 3 mld USD związany ze wszystkimi głównymi filarami zaangażowania Banku w Polsce, został zrealizowany w pełni i zgodnie z harmonogramem. Niemniej jednak, projekty planowane we współpracy z samorządami (Zrównoważony transport publiczny dla m. st. Warszawy i linia kredytowa dla średnich i małych przedsiębiorstw udostępniana przez PKO BP) nie doszły do skutku, pomimo znacznego zainteresowania klientów. Co ważne, wymaganiom Banku Światowego w zakresie gwarancji Skarbu Państwa towarzyszyły analogiczne wymagania ze stronyinnych kluczowych partnerów finansowych (w szczególności, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Bank Rozwoju Rady Europy (CEB)), co zwiększyłoby zadłużenie rządu i podniosło koszty pożyczek.

RAMKA 1. ZAANGAŻOWANIE W POLSCE NA POZIOMIE SAMORZ ĄDOWYM : STRATEGIA I DO ŚWIADCZENIE

Współpraca Banku Światowego z jednostkami samorządu terytorialnego w Polsce odbywa się na zasadach opisanych w ‘Planie działań w zakresie współpracy z samorządami’ (Subnational Cooperation Action Plan, SCAP) opracowanego przez Bank w 2010 r. we współpracy z lokalnymi ekspertami i partnerami (szczegółowe informacje znajdują się w Aneksie 2). Dokument przedstawia strategię odnośnie współpracy z samorządami i stanowi podstawę dla działań Banku w tym obszarze. Głównym celem Planu SCAP jest wspieranie zrównoważonego rozwoju polskich województw i miast, w szczególności tych o niższych dochodach, poprzez usługi oparte na wiedzy i współpracę finansową.

W oparciu o uprzednie i obecne działania podejmowane na rzecz współpracy z samorządami, Bank określił cztery priorytetowe obszary strategiczne: (i) sektor transportowy; (ii) rozwój regionalny; (iii) finanse publiczne; oraz (iv) sektory społeczne. Pomoc Banku Światowego będzie realizowana głównie jako

6

usługi analityczno-doradcze, oferowane na zasadach odpłatności lub współdzielenia kosztów tam, gdzie będzie to możliwe, rozważa się jednak również możliwość selektywnego wsparcia finansowego dla poszczególnych samorządów, bezpośrednio lub przez instytucje pośrednictwa finansowego, tak, by pomóc samorządom obszarów słabiej rozwiniętych we współfinansowaniu programów UE i uzyskaniu dostępu do finansowania na zasadach rynkowych.

W latach fiskalnych 2010-2011, w ramach początkowej fazy pilotażowej, jako partnera do współpracy wybrano Warszawę i województwo mazowieckie, gdzie Bank dysponuje dobrymi kontaktami, a potencjał merytoryczny i administracyjny jest wysoki. Planowana pożyczka dla m. st. Warszawy nie doszła co prawda do skutku, jednak Bank przeprowadził na rzecz województwa mazowieckiego zadania z zakresu pomocy technicznej realizowane na zasadach usługi odpłatnej, a obecnie realizuje kolejny projekt we współpracy z województwem lubelskim. Nawiązano również kontakty z innymi partnerami samorządowymi.

Rozwój działalności z zakresu usług odpłatnych ograniczony jest przez polskie prawo zamówień publicznych, które nie przewiduje w sposób bezpośredni możliwości udzielania zamówień z wolnej ręki na usługi doradcze Banku Światowego lub innych międzynarodowych instytucji finansowych. Obecnie projekty finansowane są wspólnie przez Bank i klienta; w niektórych przypadkach Bank angażowany był z uwagi na wyjątkowość swoich usług. Wraz z postępami rozmów z Komisją Europejską powinna się pojawić możliwość udzielania przez kraje członkowskie zamówień z wolnej ręki na usługi doradcze Banku Światowego, co ułatwi rozwój tej gałęzi działalności Banku, zwłaszcza że Rząd jasno określił swoją intencję w zakresie zwiększonego wykorzystania instrumentu, jakim są usługi świadczone odpłatnie.

Ewentualne pożyczki dla samorządów podlegają jak dotąd wymaganiom Banku Światowego w zakresie gwarancji i pociągają za sobą konsekwencje budżetowe oraz te związane z kosztem pożyczek, jak również – w przypadku m.st. Warszawy – wymaganiom pari-passu ze strony innych międzynarodowych instytucji finansowych, w szczególności EBI i CEB. Rozważa się możliwość udzielania pożyczek za pośrednictwem państwowego banku rozwojowego (BGK), lub też udzielania pożyczek miastom, dla których EBI i CEB nie są głównymi partnerami finansowymi.

7

Tabela 1. Raport o postępach realizacji SPK 2011 r.: Porównanie planowanego programu z jego realizacją (czerwiec 2009 – czerwiec 2011)

RF 2009 RF 2010 RF 2011

Plan Status Plan Status Plan Status

POŻYCZKI

DPL 2 1.25 √ 1.3 m.st. Warszawa 0.5 Zaniechana Miasto2 0.25 N/D

Linia kredytowa z PKO BP 0.5 Zaniechana Zmiana klimatu 1 0.3 √ DPL na poprawę

efektywności energetycznej i

rozwój odnawialnych źródeł energii

1.1

DPL3 1.25 √ 1.3

Razem 1.25 1.3 2.25 1.3 0.55 1.1

PRACE ANALITYCZNO-DORADCZE

PBB pom. techn.

√ DPL Edukacja, pom. techn. TA

√ Lubelskie/Lublin analit/dor (odpłatne/w

toku)

Poznań CC

√ Mazowieckie PWP √ Energetyka ekon/sektorowe (w

toku)

Mieszkal-nictwo, pom. techn.

(odpłatna) 1/

Mazowieckie, transport (odpłatne)

√ Transport/koleje; ekon/sektorowe

Odłożony

CC MEK� studium gospodarki niskoemisyjnej

√ (RF 2011)

Sprawozdawczość finansowa – pom. techn. (odpłatne/w

toku) 1/

Ministerstwo Gospodarki (odpłatne)

√(RF 2011)

Ekon/sektorowe Europa 2020 1, 2/

√

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (odpłatne)

Zaniechany

Pomoc techniczna w sektorze finansowym

1,3/

√

Ministerstwo Infrastruktury (odpłatne)

Zaniechany

Pomoc techniczna w zakresie finansów publicznych 1,4/

√

PWP √ ROSC (BCP/IAIS) 1/ √

DPL na zdrowie/SP, pomoc techniczna

√(RF 2011)

Dokumenty strategiczne Policy Note dla m. st.

Warszawy

√

Transport Policy Note √

Pomoc techniczna w zakresie rozwoju regionalnego 1/

Kwoty w miliardach USD; √ Ukończone, 1/ Nie przewidziane w SPK, 2/ Studium przypadku związane z pracami regionalnymi, 3/ Regulacja spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych , 4/ Preferencje podatkowe; mikromodelowanie

8

14. Planowany program prac analityczno-doradczych został w pełni zrealizowany, został też bardzo dobrze przyjęty przez klientów pomimo pewnych opóźnień, związanych m.in. ze złożonym charakterem prowadzonych prac. Kluczowe strategiczne prace diagnostyczne zrealizowane w pierwszej połowie okresu obowiązywania SPK obejmowały aktualizację Przeglądu Wydatków Publicznych, Memorandum Ekonomiczne dla Kraju (Country Economic Memorandum) dotyczące przejścia Polski na gospodarkę niskoemisyjną, dokument Policy Note dotyczący zrównoważonego transportu lądowego, a także studium dotyczące zatrudnienia, umiejętności i innowacji (streszczenie wymienionych opracowań znajduje się w Aneksie 4). Ponadto, Bank podjął dodatkowe prace o charakterze strategicznym, odpowiadając w trybie “just-in-time” na szereg nieprzewidzianych żądań klientów. Od roku 2009 zrealizowano kilka projektów analityczno-doradczych, które nie były przewidziane w ramach SPK (zob. Tabela 1). Niektóre z dodatkowych działań były realizowane na zasadach odpłatności (przy zastosowaniu środków budżetowych, środków UE, a także środków wynikających z umów dwustronnych), co wyznaczyło pewien postęp w tej dziedzinie, zarówno na poziomie współpracy z rządem, jak i samorządami. Działania realizowane na zasadach odpłatności obejmowały obszary takie, jak planowanie transportu, regulacje w zakresie finansowania mieszkalnictwa, reformy w zakresie regulacji dotyczących warunków prowadzenia działalności gospodarczej, a także systemy innowacji. Trwający obecnie program pomocy technicznej w zakresie sprawozdawczości finansowej na lata 2010 – 2015, o łącznej wartości 10 mln USD (jeden z największych tego typu programów w Banku; finansowany ze szwajcarskiego funduszu Swiss Contribution na rzecz rozszerzenia UE) ma na celu usprawnienie rozwoju zdolności instytucjonalnych i regulacyjnych w zakresie sprawozdawczości sektora przedsiębiorstw i rewizji finansowej w Polsce. Program prac analityczno-doradczych został dobrze przyjęty przez rząd, zarówno w aspekcie znaczącego wzbogacenia analiz i dyskusji na temat bieżących zagadnień strategicznych, jak też w aspekcie szybkiego i skutecznego reagowania na zmieniające się potrzeby klienta.

15. Obecny portfel operacji nie jest zagrożony, a wyniki realizacji, pomimo pewnych opóźnień, są zasadniczo zadowalające. Aktywny portfel operacji składa się z siedmiu projektów o łącznej wartości 471 mln USD, z czego 183 mln USD oczekuje jeszcze na uruchomienie. Trzy spośród tych projektów to pożyczki inwestycyjne, jeden to projekt Global Environment Facility (GEF), a trzy pozostałe to projekty Prototypowego Funduszu Węglowego związane z odnawialnymi źródłami energii. Wraz z niniejszym Raportem, Radzie Dyrektorów zostanie przedstawiony projekt pożyczki DPL o wartości 750 mln EUR, przeznaczonej na poprawę efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii. W Projekcie Ochrony Przeciwpowodziowej dorzecza Odry wystąpiły pewne opóźnienia z uwagi na złożoność techniczną prac przygotowawczych, jednak obecnie przetarg na główne prace budowlane jest już w toku. Poakcesyjny Program Wspierania Obszarów Wiejskich również odnotował pewne opóźnienia ze względu na ograniczenia w zakresie możliwości współfinansowania ze strony partnerów, jednak komponent integracji społecznej został zrealizowany, a nieduży komponent

9

modernizacji KRUS ma być ukończony w tym roku. Trzeci Projekt Utrzymania i Remontów Dróg odniósł w znacznej mierze sukces, chociaż nieduży komponent związany ze wzmocnieniem instytucjonalnym okazał się trudny do realizacji. W sektorze energetyki, projekt poprawy efektywności energetycznej GEF został częściowo zrealizowany zgodnie z planem, choć jeden komponent jest właśnie restrukturyzowany, a dwa z trzech projektów Prototypowego Funduszu Węglowego w zakresie alternatywnych źródeł energii zakończyły się sukcesem.

3.2 Postępy i dotychczasowe wyniki

16. Postępy zanotowane na półmetku realizacji Strategii w odniesieniu do planowanych celów są zasadniczo zadowalające, zwłaszcza w obszarach, w których program został w pełni zrealizowany. Niemniej jednak trudno jest wskazać rezultaty, które byłyby wyłącznym skutkiem udziału Banku. Wynika to z samego charakteru programu, który w znacznym stopniu zorientowany jest na aspekty makroekonomiczne, oeaz z faktu, że Bank jest stosunkowo niewielkim partnerem w porównaniu z instytucjami UE. W związku z tym, niektóre wyniki podano na wyższym stopniu ogólności. Największym osiągnięciem Polski w okresie realizacji SPK było przetrwanie międzynarodowego kryzysu finansowego; Polska była jedynym krajem członkowskim UE, który uniknął recesji. Główne tego przyczyny zostały omówione w części poświęconej makroekonomii, jednak Bank odegrał znaczącą rolę, pomagając zachować zaufanie do Polski poprzez swoje stosunkowo pozytywne (i, z perspektywy czasu, słuszne) oceny sytuacji makroekonomicznej Polski, bardziej pozytywne niż oceny prezentowane przez inne międzynarodowe instytucje finansowe, agencje ratingowe oraz banki inwestycyjne; poprzez podkreślanie różnic pomiędzy Polską i innymi, słabszymi krajami regionu, a także poprzez szybkie przyjęcie programu pożyczek DPL o łącznej wartości 3 mld EUR, co było znaczącym wkładem finansowym, ale przede wszystkim wyraźnym sygnałem zaufania w stosunku do Polski.

Filar 1: Integracja społeczna i przestrzenna

17. Polska poczyniła znaczne postępy w zakresie zagadnień związanych z rynkiem pracy i sektorami społecznymi, wspieranych przez program DPL. Pomimo kryzysu i wyhamowania tempa wzrostu, wskaźniki uczestnictwa w rynku pracy i wskaźniki zatrudnienia wzrosły pomiędzy rokiem 2008 a 2010, zwłaszcza w odniesieniu do pracowników starszych wiekiem. Czynnikami stymulującymi ten wzrost było ograniczenie przywilejów związanych z wcześniejszymi emeryturami, nowy program (50+) mający na celu zwiększenie wskaźników zatrudnienia wśród osób starszych wiekiem, mniej hojne zasiłki dla bezrobotnych, oraz uelastycznienie warunków pracy podczas kryzysu. W obszarze edukacji nadal osiągane są dobre rezultaty, a wyniki badań Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA ustabilizowały się na stosunkowo wysokim poziomie; rząd podjął też kolejne istotne reformy w

10

sektorze szkolnictwa wyższego.3 Jeśli chodzi o sektor zdrowotny, odnotowano postępy w zakresie dobrowolnego przekształcania szpitali w spółki prawa handlowego. W obszarze emerytur, postępy zostały osiągnięte poprzez redukcję przywilejów wczesnoemerytalnych i przybliżenie emerytur mundurowych do powszechnego systemu emerytalnego; ważnym (jak zaznaczono w Przeglądzie Wydatków Publicznych), choć kontrowersyjnym zagadnieniem pozostaje natomiast ujednolicenie i podniesienie wieku emerytalnego, powiązanie indeksacji wyłącznie z inflacją, a także zniesienie przywilejów rolniczych i rentowych. Polska poczyniła także postępy w odniesieniu do planów rozwoju regionalnego. Różnice w dochodach województw co prawda powiększały się od momentu przystąpienia Polski do UE, jednak w ciągu ostatnich kilku lat absorpcja środków UE przebiegała bardzo intensywnie zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Program Poakcesyjnego Wsparcia Obszarów Wiejskich (PPWOW) również znacząco przyczynił się do poprawy integracji społecznej w ubogich gminach i wzrostu świadomości wagi tych zagadnień wśród kluczowych interesariuszy.

Filar 2: Reforma sektora publicznego

18. Na reformę sektora publicznego wywarł wpływ międzynarodowy kryzys finansowy i gwałtowne spowolnienie wzrostu, , , jednak mimo tego podjęto ważne działania, przy wsparciu ze środków pożyczek DPL i związanego z nimi programu prac analityczno-doradczych. Doszło do znacznego wzrostu deficytu budżetowego oraz zadłużenia, co opóźniło przyjęcie euro, jednak zastosowanie takiej właśnie strategii okazało się zasadniczo słuszne. W roku 2011 rozpoczyna się konsolidacja fiskalna, której towarzyszy równoczesne wzmocnienie instytucji fiskalnych. Rząd przeprowadził nowelizację ustawy o finansach publicznych, wprowadzając budżet średnioterminowy i zadaniowy oraz nakładając ograniczenia na wydatki uznaniowe, w tym wydatki na płace, zgodnie z rekomendacjami zawartymi w Przeglądzie Wydatków Publicznych. Rząd pracuje obecnie nad rozwiązaniami legislacyjnymi wprowadzającymi wiążące wieloletnie pułapy wydatków, zacieśniającymi reguły fiskalne dla samorządów, a także integrującymi system emerytur mundurowych z powszechnym systemem emerytalnym. Reformy systemu zarządzania finansami publicznymi i społecznymi, w połączeniu ze zwiększonymi wydatkami na infrastrukturę, pomagają poprawić jakość i efektywność wydatkowania finansów publicznych.

Filar 3: Rozwój i konkurencyjność

19. Polska zanotowała dalsze postępy na drodze wzmocnienia otoczenia gospodarczego sprzyjającego rozwojowi sektora prywatnego, między innymi poprzez modernizację infrastruktury transportowej, b ędącej jednym z „wąskich gardeł” rozwoju; nadal jednak stoją przed nią poważne wyzwania. Polska zintensyfikowała inwestycje w infrastrukturę 3 Wyniki badania umiejętności czytania PISA spadły nieco pomiędzy rokiem 2006 a 2009, jednak Polska pozostaje pod tym względem liderem wśród krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Wyniki dotyczące matematyki pozostają nieco poniżej średniej OECD, natomiast wyniki w dziedzinie nauk ścisłych plasują się obecnie powyżej średniej OECD.

11

drogową, jednak, jak wskazano w opracowanym przez Bank dokumencie zatytułowanym Transport Policy Note, ważne będzie zapewnienie równowagi finansowej sektora drogowego w przyszłości. Ponadto, Polska musi zmodernizować infrastrukturę kolejową i zwiększyć konkurencyjność kolei jako alternatywnego środka transportu, a także lepiej wykorzystać możliwości żeglugi śródlądowej w celu, między innymi, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Sektor prywatny powinien odgrywać większą rolę w dziedzinie infrastruktury; w tym kontekście zmodyfikowano ramy prawne regulujące partnerstwo publiczno-prywatne. Podjęto także działania mające na celu ogólną poprawę otoczenia gospodarczego poprzez dalszą liberalizację; przykładem może tu być ustawa o świadczeniu usług, wdrażająca dyrektywę usługową UE. Koszty związane z rozpoczynaniem działalności gospodarczej w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw zostały w ciągu ostatnich kilku lat obniżone o około 20%, zmniejszono też ilość procedur biurokratycznych poprzez uproszczenie regulacji prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. Wyzwania, jakie nadal pozostają do rozwiązania, to procedury związane z zakładaniem firmy, rejestrowaniem majątku, płaceniem podatków, egzekwowaniem postanowień umownych i ochroną inwestorów. Przeprowadzając reformę szkolnictwa podstawowego i wyższego, Polska podjęła działania mające na celu poprawę systemów innowacji i nadal współpracuje z Bankiem zarówno w tym obszarze, jak i w zakresie strategii rozwoju kapitału ludzkiego.

Filar 4: Regionalne i globalne dobra publiczne

20. Postępy w obszarze poprawy efektywności energetycznej i łagodzenia zmian klimatu są z natury trudny do zmierzenia w krótkim terminie, niemniej podjęto w tej dziedzinie istotne działania. Polska przyjęła nowa ustawę o poprawie efektywności energetycznej w budynkach prywatnych o 1% rocznie w ciągu najbliższego dziesięciolecia. Działanie to ma fundamentalne znaczenie dla pożyczki DPL przeznaczonej na poprawę efektywności energetycznej i rozwój energii ze źródeł odnawialnych, rozpatrywanej przez Radę Dyrektorów równocześnie z niniejszym Raportem. Polski Fundusz Termomordernizacyjny będzie odgrywać kluczową rolę w finansowaniu potrzebnych inwestycji. Prowadzone są również prace nad zwiększeniem udziału kogeneracji w wytwarzaniu energii. Polska uczestniczy obecnie w międzynarodowym obrocie emisjami, zgodnie z postanowieniami protokołu z Kioto. Analizy techniczne i makromodelowanie przeprowadzone niedawno przez Bank w tym obszarze zostały dobrze przyjęte i będą stanowić mocną podstawę dla dalszych analiz. Transformacja Polski w kierunku gospodarki niskoemisyjnej jest możliwa, technicznie i finansowo, w dłuższym horyzoncie czasowym do roku 2030, a w ciągu najbliższego dziesięciolecia najlepsze efekty w tym zakresie można będzie osiągnąć poprawiając efektywność energetyczną.

21. Jak wykazały niedawne rozległe powodzie, w Polsce konieczne jest wzmocnienie gospodarki wodnej i ochrony przeciwpowodziowej. Priorytetem w tym zakresie pozostaje Odra, gdzie realizowany jest projekt wspierany przez Bank; oczekuje się, że po początkowych opóźnieniach prace w ramach projektu rozpoczną się w tym roku. W centrum uwagi zaczyna się

12

również znajdować Wisła: prowadzone są badania dotyczące ubezpieczenia od ryzyka katastrofy, w oparciu o niedawny raport Banku Światowego oceniający mechanizmy finansowego i fiskalnego zarządzania tego rodzaju ryzykiem. .

22. Polska z powodzeniem utrzymała stabilność swojego sektora finansowego podczas kryzysu. W 2012 r. realizowany będzie Program Doradczy dla Sektora Finansowego (FSAP), a Bank, w świetle nadchodzącej prezydencji polskiej w UE, wyraził już gotowość wsparcia w zakresie nowej architektury regulacyjnej i nadzorczej UE po kryzysie.

4. MODYFIKACJE SPK I KLUCZOWE PROBLEMY ZWI ĄZANE Z PARTNERSKĄ WSPÓŁPRACĄ

23. SPK nadal pozostaje aktualna, a na pozostały okres jej obowiązywania potrzebne będą tylko nieznaczne modyfikacje. Rząd jest zainteresowany dalszą szeroką współpracą z Bankiem4. Współpraca nadal będzie opierać się na obecnych czterech filarach strategicznych, jednak w coraz większym stopniu będzie koordynowana pod kątem roli Polski w UE. Bank będzie także nadal poszukiwać możliwości współpracy z samorządami i rozszerzać ofertę odpłatnych usług doradczych w kluczowych obszarach kompetencji Banku. Polska otrzyma dalszą pomoc w rozwijaniu swojej coraz istotniejszej roli w regionie i w świecie, między innymi poprzez dzielenie się swoimi doświadczeniami rozwojowymi i rozszerzanie funkcji donatora. Nadchodząca prezydencja Polski w UE otworzy ważne możliwości w tym zakresie, między innymi ze względu na wagę, jaką Polska przykłada do Partnerstwa Wschodniego i długoletnie doświadczenia Banku w krajach tego regionu.

4.1 Nowe obszary współpracy

24. Ponieważ Polska jest krajem członkowskim UE, a UE pozostaje kluczowym partnerem zewnętrznym Polski, podejście stosowane przez Bank będzie w coraz większym stopniu zorientowane na UE. Nowe obszary współpracy to wykorzystanie możliwości europejskich dla Polski; reformy strategiczne pod kątem programu Europa 2020 i konwergencji; oraz funkcja dopełniająca wobec planów unijnych (Aneks 2 przedstawia, w jaki sposób obszary te wpisują się w istniejącą strukturę czterech filarów). Strategia nie ulega co prawda zmianie, ale zaangażowanie Banku Światowego oraz prace wykonywane przez Bank powinny się ściślej wpisywać w szersze ramy dopełniania i wspierania programów Komisji Europejskiej w Polsce, wykorzystując jednocześnie te obszary do wyłonienia potencjalnych przedsięwzięć analityczno-doradczych lub pożyczkowych. Już obecnie główne działania i raporty Banku Światowego są omawiane z Komisją Europejską i innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi.

4 Omówienie kwestii zamknięcia statusu Polski jako beneficjenta (graduation) znajduje się w akapicie 30.

13

4.2 Program ogólny

25. Program na pozostałe dwa lata obowiązywania Strategii przewiduje realizację usług Banku przy równoczesnym wzmacnianiu partnerskiej współpracy opartej na wiedzy i wspieraniu Polski w nowej roli donatora.5 Według wstępnych przewidywań, kwota przeznaczona na działania pożyczkowe w latach fiskalnych 2012-2013 zostanie utrzymana na dotychczasowym poziomie około 1 mld USD rocznie; oczekuje się, że około 40% z tej kwoty będzie przeznaczone na pożyczki typu DPL, służące wsparciu planu reform strategicznych rządu. Niemniej jednak ostateczna kwota udzielonych pożyczek będzie zależeć od zmieniającego się zapotrzebowania Rządu na środki w pozostałym okresie obowiązywania SPK, od osiąganych rezultatów, oraz od możliwości MBOiR w tym zakresie i popytu na środki ze strony innych pożyczkobiorców. Zakłada się, że pożyczki DPL będą wspierać polski program konsolidacji fiskalnej, obejmujący między innymi wzmocnienie reguł fiskalnych zarówno na poziomie rządu centralnego, jak i samorządów, poprawę efektywności administracji publicznej, a także racjonalizacji wydatków socjalnych, przy równoczesnym utrzymaniu sprawnej realizacji usług społecznych. Ponadto, program obejmuje kluczowe strategiczne pożyczki na rzecz wybranych samorządów (zob. poniżej), planuje się także wprowadzenie nowego instrumentu pożyczkowego opartego na wynikach (Results-Based Lending) – najprawdopodobniej w sektorze energetyki lub transportu. Bank jest również gotów zapewnić Rządowi wsparcie, w formie zróżnicowanych instrumentów finansowych i doradczych, przy pracach związanych z rozszerzeniem prac przeciwpowodziowych prowadzonych na Odrze również na Wisłę. Tak zdywersyfikowana strategia pożyczkowa zapewni Bankowi wystarczającą elastyczność, by móc reagować na zapotrzebowania klientów; nie przewidujemy jednak znaczącej możliwości zastępowania pożyczek typu DPL pożyczkami dla samorządów i odwrotnie.

26. W oparciu o niedawno przeprowadzone prace diagnostyczne, usługi analityczne i doradcze realizowane na rzecz rządu centralnego będą się głównie koncentrować na dalszej pomocy technicznej oraz innych formach wsparcia dla realizacji programów. W obszarze reformy sektora publicznego oczekuje się, że prace z zakresu finansów publicznych zostaną rozszerzone na zagadnienie reformy administracji publicznej. Prace Banku w obszarze transportu lądowego i umiejętności/innowacji również będą kontynuowane, między innymi w postaci pomocy technicznej przy opracowywaniu Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego (SHCD) dla Polski. W sektorze energetyki Bank będzie kontynuować prace z zakresu modelowania gospodarki niskoemisyjnej, mógłby też wspierać dalszy rozwój alternatywnych źródeł energii. IFC będzie selektywnie poszukiwać możliwości inwestowania w projekty w obszarze energetyki odnawialnej działań klimatycznych w ramach przedsięwzięć, w których udział IFC stanowiłby o ważnej wartości dodanej. Niedawno przeprowadzone prace w sektorze finansów mogłyby zostać rozszerzonew celu wsparcia dostosowania Polski do nowych ram

5 Ze względu na elastyczny charakter SPK, w strategii z 2009 r. określono plany pożyczkowe do końca roku 2012, a plany w zakresie działań analityczno-doradczych do końca RF 2011, z założeniem, że plany te zostaną zaktualizowane wraz z niniejszym Raportem.

14

regulacji i nadzoru finansowego UE. Kolejnym ważnym obszarem działań Banku będzie wspieranie Polskę w nowej roli donatora, również w kontekście prezydencji Polski w UE w drugiej połowie 2011 r.

4.3 Zaangażowanie na szczeblu samorządowym

27. W przyszłości zaangażowanie Banku na szczeblu samorządowym będzie koncentrować się przede wszystkim na słabiej rozwiniętych regionach, szczególnie w Polsce wschodniej. Prace te będą prowadzone zgodnie z ‘Planem działań dot. współpracy z samorządami’ (zob. Ramka 1 i Aneks 2). Zgodnie z mandatem Banku Światowego dotyczącym zwalczania ubóstwa, prowadzone prace będą się koncentrować przede wszystkim na słabiej rozwiniętych regionach i miastach, szczególnie we wschodniej Polsce, gdzie ograniczenia techniczne, administracyjne i finansowe są bardziej dotkliwe, a Bank może wnieść znaczącą wartość w proces konwergencji, dopełniając równocześnie wysiłki instytucji finansowych UE. W oparciu o współpracę Banku z samorządem województwa mazowieckiego, a także trwającą obecnie pracę z władzami województwa lubelskiego i miasta Lublin, jak również konsultacje z innymi potencjalnymi partnerami samorządowymi, wydaje się, że Bank może odegrać użyteczną rolę w obszarach takich jak zarządzanie finansami publicznymi i długiem, zarządzanie gruntami i nieruchomościami, planowanie transportu, restrukturyzacja szpitali, rozwój PPP, a także strategie rozwoju regionalnego.

28. Wsparcie Banku może przyjąć formę pożyczek lub prac analityczno-doradczych. Program przewiduje proces dwuetapowy. Pierwszy etap to pożyczki, mające na celu zapewnienie środków na finansowanie programów i projektów regionalnych oraz pomoc klientom w przygotowaniu się do korzystania z rynków kapitałowych. Drugi etap to wspieranie klientów podczas operacji rynkowych (w tym potencjalnie przez zastosowanie częściowych gwarancji kredytowych). Dokładne warunki wsparcia finansowego ze strony Banku nie zostały jeszcze ostatecznie określone, ale mogłoby ono mieć formę linii kredytowej administrowanej lub gwarantowanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

4.4 Rozwój usług odpłatnych

29. Ze względu na malejący budżet administracyjny Banku w Polsce, dalszy znaczący popyt na usługi analityczno-doradcze świadczone przez Bank zarówno na szczeblu rządowym jak i samorządowym, a także obopólną chęć zacieśnienia partnerskiej współpracy opartej na wiedzy, realizacja prac analityczno-doradczych będzie musiała w coraz większym stopniu odbywać się na zasadzie współdzielenia kosztów lub pełnej odpłatności. Poczyniono pewne postępy w zakresie rozwoju tej linii działalności, szereg projektów realizowanych na rzecz obu szczebli administracji zostało ukończonych lub jest w toku. Działania te będą najprawdopodobniej nadal podejmowane w sprzyjających okolicznościach, jednak będą się mieścić w obszarach strategicznego zaangażowania Banku i będą dotyczyć głównie budowania potencjału instytucjonalnego, czyli aspektu, w którym Bank

15

może przysporzyć najwięcej korzyści wszystkim partnerom. Inne ewentualne wnioski o realizację usług odpłatnych będą uzależnione od zapotrzebowania na wiedzę Banku o krytycznym znaczeniu dla klienta. Niemniej jednak rozwój działalności odpłatnej napotyka na dwa istotne ograniczenia. Po pierwsze, polska ustawa ‘Prawo zamówień publicznych’ zasadniczo wymaga organizowania przetargu konkurencyjnego na usługi doradcze, choć możliwe są odstępstwa od tej zasady jeśli istnieje tylko jeden podmiot oferujący taką usługę, bądź też jeśli z realizacją usługi wiąże się element grantu. Po drugie, obecne ograniczenia budżetowe oznaczają, że klienci dysponują ograniczonymi środkami własnymi na opłacenie usług Banku i będą musieli polegać przede wszystkim na bardzo znacznych zasobach przeznaczonych na pomoc techniczną, dostępnych w ramach funduszy UE. Zważywszy na te okoliczności i na fakt, iż projekty odpłatne muszą osiągnąć pewną krytyczną wielkość, by mogły być efektywne, mało prawdopodobne jest, by usługi odpłatne miały się stać dominującą linią działania Banku w ciągu kilku najbliższych lat, jednak ich rozwój i rosnąca częstotliwość zastosowania mają szczególne znaczenie w kontekście przygotowań do wejścia w następną fazę współpracy partnerskiej pomiędzy Polską a Bankiem Światowym.

4.5 Zamknięcie statusu beneficjenta (Graduation)

30. Zamknięcie statusu Polski jako beneficjenta zostanie formalnie rozpatrzone w ramach następnej Strategii Partnerstwa. Polska jest nadal zainteresowana dostępem do szeregu usług Banku Światowego, w tym pożyczek. Co prawda Polska przekroczyła próg definicji kraju o wysokich dochodach i ma obecnie dostęp do międzynarodowych rynków kapitałowych (choć nadal przy podwyższonych marżach), potrzebne jest jednak dalsze wzmocnienie instytucjonalne, przede wszystkim na szczeblu samorządowym. Niemniej jednak Polska spodziewa się, że dostęp do środków pożyczkowych będzie się stopniowo zmniejszał, ausługi analityczno-doradcze będą w coraz większym stopniu realizowane na zasadach odpłatności, nie zaś pełnego finansowania z budżetu Banku. W związku z tym, w następnej SPK zakres działań pożyczkowych będzie stopniowo zmniejszany, ustepując miejsca nowemu partnerskiemu układowi partnerski opartemuna wiedzy. Temat ten nabierze szczególnego znaczenia w przyszłości, wraz z procesem przyjmowania waluty euro, świadczącym zapewne o dojrzałości polskich instytucji, zważywszy na na istotną rolę, jaką Polska będzie odgrywała w strefie euro. Polska nie chce utożsamiać zamknięcia statusu beneficjenta z zakończeniem cenionego partnerstwa opartego na wiedzy.

31. Wsparcie dla Polski w jej roli Partnera Międzynarodowego. Bank pomaga Polsce dzielić się pomyślnymi doświadczeniami rozwojowymi z innymi krajami i będzie pogłębiać ten obszar współpracy z Polską w ciągu najbliższych kilku lat, tak, by wypracować infrastrukturę pomocy i strategię wspierania Polski w roli nowego donatora (np. uczestnictwo w międzynarodowych konferencjach pomocowych, dialog strategiczny odnośnie planu pomocy, a także udostępnianie wiedzy polskich urzędników państwowych i ekspertów w dziedzinie

16

pomocy rozwojowej). Wraz z dalszym wzrostem, Polska przyjmie zobowiązania wynikające z rosnącej odpowiedzialności w tym obszarze, również względem Banku.

5. RYZYKA

32. Strategia Partnerstwa dla Kraju na lata 2009-2013 wskazuje kilka ryzyk, które nadal pozostają aktualne. Po pierwsze, tempo reform w niektórych istotnych obszarach było dalekie od oczekiwanego, a stan ten najprawdopodobniej utrzyma się do wyborów w październiku 2011 r. Prezydencja UE również będzie znacznym obciążeniem dla administracji. Ponadto, kierunki polityki są nadal rozproszone, choć okres zaczynający się w 2012 r. stwarza znakomite możliwości przyspieszenia procesu wprowadzania w życie reform oczekujących na realizację. Po drugie, mimo, że Polska przetrwała pomyślnie niedawne międzynarodowe i regionalne zawirowania finansowe i gospodarcze, pozostaje narażona na dalsze pogorszenie środowiska międzynarodowego, problemy z bankowością i zadłużeniem w strefie euro, a także potencjalne odwrócenie kierunku znaczących przepływów środków z inwestycji portfelowych. W tak niepewnej sytuacji ważne jest wytrwanie przy ambitnej strategii konsolidacji fiskalnej. . Oprócz wymienionych ryzyk, Raport zawiera propozycję budowy przyszłej współpracy w oparciu o podejście, które w przeszłości przyniosło tylko częściowy sukces, z uwagi na kwestie dotyczące zamówień publicznych i wymogu gwarancji Skarbu Państwa. Jednak wysokie ryzyko może dawać równie wysokie korzyści, a rozmiary ryzyka są ograniczane przez zdywersyfikowany program pożyczek i prac analityczno-doradczych.

17

Aneks 1: Polska: zestawienie wyników SPK na lata 2009-2013

SPK Filar 1: Integracja społeczna i przestrzenna

1: Reforma sektorów społecznych

Cele Rządu:

• Realizacja Strategii Lizbońskiej UE i przekształcenie Polski w konkurencyjną gospodarkę opartą na wiedzy, z większą liczbą lepszych miejsc pracy i lepszą spójnością społeczną. (realizacja strategii Europa 2020 i przekształcenie Polski w konkurencyjną gospodarkę opartą na wiedzy, z większą liczbą lepszych miejsc pracy i lepszą spójnością społeczną)

• Modernizacja systemu ubezpieczeń społecznych, (poprzez, między innymi, reformę pewnych niedokończonych komponentów projektowanego systemu emerytalnego, podniesienie efektywności wydatków publicznych na pomoc społeczną dla najuboższych rodzin)

• Wzmocnienie wyników osiąganych przez system edukacji i poprawa zdolności systemu edukacji do dostosowania się do zmian na rynku pracy; utworzenie efektywnego systemu edukacji z jasno określonym podziałem odpowiedzialności.

• Wprowadzenie dodatkowego dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, poprawa zarządzania jakością usług medycznych (eliminacja zadłużania się szpitali z tytułu bieżącej działalności, poprawa alokacji zasobów w całym sektorze zdrowia i pomiędzy szpitalami, motywowanie szpitali do transformacji, która pozwoli zaoszczędzić koszty, lepsze reagowanie na bodżce w zakresie wynagrodzeń)

• Poprawa stanu infrastruktury społecznej

Cele SPK: pomoc w usprawnieniubodźców sprzyjających podaży pracy i podniesienie konkurencyjności rynku pracy, utworzenie efektywnego systemu edukacji z jasno określonym podziałem odpowiedzialności, poprawa efektywności alokacji i wykorzystania zasobów w sektorze zdrowotnym.

18

Pierwotnie zakładane wyniki/rezultaty

Zrewidowane

Zakładane wyniki/rezultaty Dotychczasowe postępy

Program Banku Światowego (realizacja/kursywą zaznaczono

działania nie planowane uprzednio w ramach SPK)

Rynek pracy, pomoc społeczna i emerytury:

•Zwiększenie wskaźnika liczby zatrudnionych do łącznej liczby osób w wieku produkcyjnym do 60% w roku 2012; wskaźnika aktywności narynku pracy osób w wieku 55-64 lat do 33% w roku 2010; oraz odsetka bezrobotnych, którzy korzystają z pomocy w poszukiwaniu pracy i doradztwa zawodowego do 30% w roku 2010.


• Pomoc Rządowi w zakresie realizacji celu, jakim jest zwiększenie wskaźnika zatrudnienia, w porównaniu z jego obecnym poziomem 60% (w 2010 r.) i odsetka osób w wieku 55-64 lat aktywnych na rynku pracy z obecnego poziomu 37% (w 2010 r.).


•Wskaźnik zatrudnienia dla grupy wiekowej 15-64 lata pozostał w latach 2008-2010 na stabilnym poziomie około 59,3%, pomimo wzrostu bezrobocia wynikającego z kryzysu. Wskaźnik zatrudnienia da grupy wiekowej 55-64 lat wzrósł z 31,6% w roku 2008 do 34% w roku 2010.

•Wskaźnik aktywności na w rynku pracy (LFP) wzrósł z 63,8% (15-64) i 33,3% (55-64) w 2008 r. do, odpowiednio, 65,6% i 36,7% w 2010 r.

Podjęto następujące działania:

•Realizacja programu rządowego umożliwiającego zwiększenie uczestnictwa osób starszych w rynku pracy, tzw. „Program 50+” (działania wyprzedzające pożyczkę DPL PL2)

•Parlament przyjął ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którą kwota zasiłku jest


Pożyczki:

•Pożyczki DPL 1-DPL 3 (lata finansowe 2009-2010)

Prace analityczno-doradcze:

• Przegląd wydatków publicznych w zakresie zarządzania wydatkami publicznymi, płacami w sektorze publicznym i społecznym (prace gospodarcze i sektorowe, ESW), (RF 2010)

•stymulowanie rozwoju i konkurencyjności w Polsce, poprzez poprawę zatrudnienia, umiejętności i innowacji (ESW)(RF 2011)

•Jakościowe badania terenowe w zakresie zasięgu i nieszczelności systemu pomocy społecznej (pomoc techniczna) (RF 2010)

•Ocena planów w zakresie promowania i regulacji żłobków dla dzieci w wieku do 3 lat, w celu poprawy motywacji kobiet do uczestnictwa w rynku pracy (pomoc

19

•Potencjalne opcje strategiczne w zakresie restrukturyzacji systemu emerytur rolniczych.

•Potencjalne opcje strategiczne w zakresie dostosowania specjalnych systemów emerytalnych do powszechnego systemu emerytalnego zostały zidentyfikowane, rozpoczęto ich realizację. W przypadku policji i wojska zwiększono staż pracy wymagany do emerytury z 15 do 20 lat, wprowadzono także minimalny wiek emerytalny – 50 lat.

obniżana po trzech miesiącach,tak, by zachęcić bezrobotnych do rozpoczęcia poszukiwania pracy natychmiast po zarejestrowaniu

•Przyjęto regulacje dotyczące agencji zatrudnienia, tak, by większa liczba pracodawców mogła korzystać z usług agencji pracy tymczasowej

•Parlament przyjął ustawę o opiece nad dziećmi , by poprawić motywację kobiet do uczestnictwa w rynku pracy i umożliwić bardziej elastyczne formy organizacji opieki nad dziećmi,

•Decyzja rządu o podniesieniu kwoty świadczeń na dzieci ważonych dochodami o średnio 40 % (działania wyprzedzające pożyczkę DPL PL3)

•Przyjęto ustawę o opiece zastępczej, tak, by przejść od systemu opieki instytucjonalnej w stronę systemu opartego na opiece domowej.

•Wprowadzono ustawę o emeryturach pomostowych, zmniejszającą liczbę osób uprawnionych do wcześniejszego przejścia an emeryturę z 1,7 mln do 300.000 (działania wyprzedzające pożyczkę DPL PL2)

•Wprowadzono ustawę o zmniejszeniu opłat pobieranych przez PTE od

techniczna)

•Szkolenie dla urzędników państwowych w zakresie użytkowania modelu symulacyjnego (PROST) Banku Światowego dla potrzeb reformy emerytalnej (pomoc techniczna) (RF 2010)

20

członków OFE z 7% do 3,5% (działania wyprzedzające pożyczkę DPL PL3)

•Przygotowanie projektu ustawy o emeryturach mundurowych, mającej na celu dostosowanie ich do powszechnego systemu emerytalnego.

Edukacja:

•Pomyślne wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego; lepsze perspektywy dla młodzieży na rynku pracy.

•Lepsze wyniki uczniów w zakresie matematyki, nauk ścisłych i umiejętności czytania w badaniu PISA 2009; zwiększone wskaźniki uczestnictwa w nauczaniu przedszkolnym i w szkołach średnich.

Edukacja:

•Pomyślne wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego, w szczególności: wprowadzenie mechanizmu finansowania promującego jakość, w tym wparcie finansowe dla podmiotów, które uzyskają status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW); kształcenie bez wnoszenia opłat na drugim i więcej kierunków studiów w uczelni publicznej dla studentów, którzy otrzymali stypendium rektora dla najlepszych studentów; precyzyjne zdefiniowanie katalogu bezpłatnych usług edukacyjnych zapewnianych studentom przez uczelnie.

Edukacja:

• Zakończony proces legislacyjny nad ustawą - Prawo o szkolnictwie wyższym, która zakłada między innymi: wprowadzenie mechanizmu finansowania projakościowego, w tym wparcie finansowe dla podmiotów, które uzyskają status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW); kształcenie bez wnoszenia opłat na drugim i więcej kierunków studiów w uczelni publicznej dla studentów, którzy otrzymali stypendium rektora dla najlepszych studentów; precyzyjnie zdefiniowanie katalogu bezpłatnych usług edukacyjnych świadczonych studentom.

•Średni wynik PISA wzrósł nieznacznie z 500 punktów w roku 2006 do 501 w 2009 r. (wynik z matematyki pozostał

Edukacja:

Pożyczki:

• Pożyczki DPL 1-DPL 3 (lata finansowe 2009-2010)


•Regionalne konferencje na temat reformy szkolnictwa wyższego (pomoc techniczna) (RF 2010)

•Doradztwo strategiczne dotyczące powiązań pomiędzy programami nauczania nauk ścisłych i rozwojem kapitału ludzkiego pod kątem badań, nauki i technologii (pomoc techniczna) (RF 2010)

•Dokumenty Policy Note dotyczące poprawy wyników osiąganych przez wykładowców i oceny jakości usług edukacyjnych na uczelniach wyższych (ESW) (RF 2010)

•stymulowanie rozwoju i konkurencyjności w Polsce, poprzez

21

•Zwiększone wskaźniki uczestnictwa w nauczaniu przedszkolnym wśród pięciolatków w porównaniu z poziomem 74,8% z roku 2008/2009.

na nie zmienionym poziomie 495, wynik z umiejętności czytania spadł z 508 punktów do 500, a wynik zprzedmiotów ścisłych wzrósł z 498 do 508).

•Przyjęto ustawę wprowadzającą obowiązkowe nauczanie przedszkolne dla pięciolatków (zerówka) począwszy od roku szkolnego 2011/12 i rozpoczęto jej dobrowolną realizację w roku 2009/10. Ta sama ustawa wprowadza obowiązek szkolny dla sześciolatków poczynając od roku szkolnego 2012/13 (działania wyprzedzające pożyczkę DPL PL2). Zapisy do zerówki wśród pięciolatków wzrosły z 57,8% w 2007 r. do 74,8% w 2008/2009 r.

poprawę zatrudnienia, umiejętności i innowacji (ESW) (RF 2011)

Zdrowie:

•Poprawa efektywności działania szpitali i racjonalizacja sieci usług, w celu umożliwienia realokacji zasobów na opiekę podstawową i prewencję.

•W grudniu 2010 r. zadłużenie szpitali przekształconych w spółki prawa handlowego spadło do 7,5% ich łącznych rocznych przychodów.

Zdrowie:

• Poprawa efektywności działania szpitali i racjonalizacja sieci usług poprzez wdrożenie systemu JGP. Do końca 2010 r., 90% szpital ma być objęte systemem JGP.

•60 szpitali przekształcono w spółki prawa handlowego do końca 2010 r.

Zdrowie:

• JGP wprowadzone w pełni w roku 2010.

• Dane jeszcze nie są dostępne, ale planowane są transfery z budżetu

Zdrowie:

Pożyczki:

• Pożyczki DPL 1-DPL 3 (lata finansowe 2009-2010)

Prace analityczno-doradcze / pomoc techniczna:

•Opracowanie dotyczące skutków fiskalnych zmian demograficznych i ich wpływu na opiekę długoterminową (ESW)

•Warsztaty na temat PPP w sektorze

22

państwa na wsparcie restrukturyzacji przekształcanych szpitali.

zdrowia w województwie mazowieckim (pomoc techniczna)

2: Rozwój regionalny Cele Rządu:

• Poprawa stanu infrastruktury technicznej (Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 - Priorytet 2) • Wsparcie spójności regionalnej Polski wschodniej, jak wskazano w NSRO 2007-13 • Rozwój regionalny i zwiększenie spójności terytorialnej (Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 - Priorytet 6)

• Nowa Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie określa następujące cele: 1. Zwiększenie konkurencyjności regionów (poprzez zwiększenie stopnia wykorzystania utrzymującego się niewykorzystanego potencjału wzrostu) 2. Zmniejszenie różnic rozwojowych pomiędzy regionami i w obrębie regionów. 3. Wzmocnienie zarządzania (zarządzanie wielopoziomowe).

Cele SPK: zapewnienie pomocy doradczej, technicznej i finansowej w celu wspierania działań na rzecz spójności wewnętrznej, w tym pomocy finansowej dla Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.

Zakładane wyniki/rezultaty

Zrewidowane

Zakładane wyniki/rezultaty Dotychczasowy postęp



•Lepsze planowanie inwestycji kapitałowych i zarządzania długiem w dużych miastach (wsparcie dla usuwania „wąskich gardeł” infrastruktury miejskiej, a także plan działań związanych ze zmianami klimatu) • Bardziej strategiczna alokacja środków UE

• Poprawa planowania oraz zarządzania aktywami, odzwierciedlone w dokonanych przez pracowników Banku ocenach średnioterminowych strategii zarządzania długiem w wybranych dużych miastach. • Poprawa kompetencji technicznych wybranych samorządów regionalnych

•Poczyniono znaczące postępy dzięki przyjęciu szeregu ustaw upraszczających proces inwestycji w drogi publiczne, wprowadzających lepsze procedury zamówień publicznych i dostosowujących prawo polskie do przepisów UE w zakresie ochrony środowiska. Wzmocniono analizy kosztów i korzyści, również w sektorze infrastruktury transportowej,

Pożyczki: •Planowana linia kredytowa dla samorządów, udostępniana za pośrednictwem BGK lub pożyczki dla wybranych samorządów ze słabiej rozwiniętych regionów (lata finansowe 2012/2013)6 Prace analityczno-doradcze: •Rozmowy i działania uzupełniające

6 Planowany w ramach SPK projekt dla m. st. Warszawy został anulowany.

23

•Lepsze wykorzystanie funduszy UE poprzez budowę zdolności instytucjonalnych i współfinansowanie • Poprawa zrozumienia dla kompromisów w polityce regionalnej

w zakresie projektowania i udoskonalania strategii, planowania i wdrożeń, a także zmniejszenie przeszkód rozwojowych w kluczowych sektorach gospodarczych na poziomie regionalnym, odzwierciedlone w dokonanej przez Komisję Europejską ocenie Regionalnych Programów Operacyjnych, opartych na regionalnych strategiach rozwoju.

dzięki czemu łatwiej jest priorytetyzować projekty. •Polska wykorzystała wszystkie środki UE dostępne na okres 2004-06 (do końca 2009 r., co jest dozwolone) i jest na zaawansowanym etapie absorpcji środków na okres 2007-13 (na około 60% dostępnych środków już podpisano umowy; jest to odsetek wyższy niż w analogicznym okresie poprzedniej perspektywy finansowej, a także jeden z najwyższych w nowych krajach członkowskich). •W latach 2003-08 wzrosły różnice w dochodach pomiędzy regionami.

związane z raportem WDR 2009 (pomoc techniczna) (lata finansowe 2009/2010)

• Plan Działań dla Współpracy z Samorządami 2010 - 2012 (dokument wewnętrzny) (lata finansowe 2009/2010)

•Przegląd Wydatków Publicznych województwa mazowieckiego, dotyczący planowania inwestycji kapitałowych, wydatków i zarządzania długiem; PWP zawiera również ocenę ogólnej polityki rozwoju regionalnego dla województwa (ESW). (RF 2010)

•Planowanie strategiczne rozwoju, remontów i utrzymania sieci dróg wojewódzkich w województwie mazowieckim (pomoc techniczna na zasadach odpłatności) (RF 2010)

•Dokumenty typu Policy Notes dla m.st. Warszawy, dotyczące między innymi zrównoważonego systemu transportu publicznego, instytucji metropolitalnych i zarządzania publicznymi gruntami i nieruchomościami (ESW; część procesu przygotowań do pożyczki) (lata finansowe 2009/2010)

24

• Wsparcie dla opracowania Strategii Rozwoju Regionalnego (lata finansowe 2012/2013) •Pomoc techniczna w zakresie zarządzania gruntami i majątkiem w jednym lub dwóch dużych miastach, w tym w Lublinie (RF 2013)

SPK Filar 2: Reforma sektora publicznego

1: Finanse publiczne

Cele Rządu: • Wprowadzenie budżetu zadaniowego, w szczególności planowania zadań w horyzoncie trzyletnim (a także wprowadzanie dalszych reform

instytucjonalnych, tak, by budżet był bardziej przejrzysty, przewidywalny i zorientowany na wyniki w średnim terminie) • Poprawa efektywności sektora finansów publicznych i zarządzania funduszami publicznymi; zmniejszenie deficytu budżetowego, tak, by umożliwi ć

bezpieczne i trwałe wypełnienie kryterium konwergencji i przyjęcie przez Polskę euro w roku 2012. (realizacja strategii konsolidacji fiskalnej, tak, by umożliwić bezpieczne i trwałe wypełnienie kryterium konwergencji i przyjęcie przez Polskę euro w roku 2012/2013)

Cele SPK: Pomoc Rządowi w zakresie poprawy systemów zarządzania finansami publicznymi

Pierwotnie zakładane wyniki/rezultaty

Zrewidowane

zakładane wyniki/rezultaty Dotychczasowe postępy



•Zwiększona efektywność i sprawność realizacji wydatków publicznych poprzez wprowadzenie budżetu zadaniowego

•Lepsza priorytetyzacja poszczególnych typów wydatków i

•Bez zmian

• Lepsza priorytetyzacja poszczególnych typów wydatków i lepsza kontrola nad finansami

•W 2009 r. wprowadzono nową ustawę o finansach publicznych by zwiększyć przejrzystość, efektywność i jakość procesu budżetowego dzięki średnioterminowym ramom fiskalnym i wprowadzeniu budżetu zadaniowego,

Pożyczki:

• Pożyczki DPL 1 – DPL 3 (lata finansowe 2002/2010)


•Przegląd Wydatków Publicznych w obszarze zarządzania finansami

25

lepsza kontrola nad finansami publicznymi w kontekście ograniczeń fiskalnych związanych z planami przyjęcia euro.

publicznymi w kontekście ograniczeń fiskalnych związanych z planami przyjęcia euro, zgodnie z oceną polskich programów konwergencji, dokonaną przez UE

udoskonalonym procedurom bezpieczeństwa długu, wzmocnionej kontroli i wewnętrznemu audytowi budżetu, a także zwiększonej przejrzystości budżetu poprzez konsolidację niektórych jednostek budżetowych i wydzielenie odrębnego budżetu dla funduszy UE.

Ponadto, rząd poczynił postępy w zakresie realizacji celów w obszarze finansów publicznych poprzez:

•Nowelizację ustawy o finansach publicznych, mającą na celu poprawę zarządzania płynnością, wprowadzenie reguły fiskalnej dotyczącej wydatków uznaniowych, wprowadzenie obowiązkowej oceny wpływu na budżet nowych inicjatyw prawnych, a także wprowadzenie automatycznej podwyżki stawki podatku VAT jeśli wskaźnik długu publicznego do PKB przekroczy 55%.

•Budżet państwa na rok 2011 będzie obejmował środki konsolidacji fiskalnej, w tym zamrożenie funduszu płac dla rządu centralnego i podwyżkę stawki VAT o jeden punkt procentowy.

•Zatwierdzenie przez parlament ustawy

publicznymi, płacami w sektorze publicznym i sektorze społecznym (ESW) (RF 2010)

•Analiza fiskalna dla krajów EU10 dotycząca średnioterminowego budżetu zadaniowego (ESW)

•Przegląd Wydatków Publicznych województwa mazowieckiego (ESW) (RF 2010)

•Warsztaty na temat preferencji podatkowych (pomoc techniczna)

•Analiza wydatków na cele socjalne (pomoc techniczna)

26

•Pomoc Rządowi w zakresie celu, jakim jest osiągnięcie deficytu budżetowego w wysokości „zbliżonej do” 3% PKB w roku 2012 poprzez wzmocnienie ram odpowiedzialności fiskalnej (wskaźnik: wprowadzenie stałej reguły fiskalnej dla rządu centralnego).

racjonalizującej zatrudnienie w jednostkach budżetowych i niektórych innych jednostkach sektora publicznego w latach 2011 – 2013, w celu zmniejszenia zatrudnienia o 10% w porównaniu z drugim kwartałem 2010 r.

•W 2010 r. deficyt budżetowy wzrósł do 7,9% PKB, jednak planuje się obniżenie deficytu do około 5,6% PKB w roku 2011 i 2,9% PKB w roku 2012.

SPK Filar 3: Rozwój i konkurencyjność

1: Rozwój infrastruktury transportowej

Cele Rządu: • Zapewnienie infrastruktury transportowej i innej infrastruktury niezbędnej dla nowoczesnej gospodarki • Stworzenie środowiska regulacyjnego i instytucjonalnego sprzyjającego przedsiębiorczości, innowacjom i inwestycjom w sektorze transportu

• Poprawa zrównoważenia finansowego sektora transportu • Poprawa stanu infrastruktury technicznej

Cele SPK: Zapewnienie wsparcia w obszarze rozwoju i modernizacji infrastruktury w celu zwiększenia dynamiki inwestycji prywatnych i wzrostu produktywności.


Zrewidowane




27

•Wkład w opracowanie strategii rozwoju sektora transportu (w tym programu związanego ze zmianami klimatu). •Poprawa stanu infrastruktury transportowej i bezpieczeństwa dróg. •Poprawa efektywności transportu i zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. •System planowania strategicznego i operacyjnego, a także program zarządzania dla potrzeb rozwoju i utrzymania infrastruktury drogowej; udoskonalenie ram prawnych oraz poprawa zdolności instytucjonalnych pod kątem

• Wkład w opracowanie strategii rozwoju sektora transportu (w tym programu związanego ze zmianami klimatu, a także finansowania w średnim i długim terminie). •Podniesienie odsetka dróg w dobrym stanie technicznym z 49% ( 2005) do 60% oraz zapewnienie ich odpowiedniego utrzymania (2013). •Poprawa systemu planowania strategicznego i operacyjnego na szczeblu centralnym i samorządowym, a także programy rozwoju i remontów infrastruktury transportu lądowego. • Udoskonalenie ram prawnych oraz poprawa zdolności instytucjonalnych

•Strategia dla sektora transportu jest przygotowywana przez Ministerstwo Infrastruktury w ramach Strategii Rozwoju Kraju. •Realizacja Krajowego Programu Budowy Autostrad i Dróg Ekspresowych posuwa się naprzód; wynikiem tych postępów jest ponad 750 km oddanych do użytku autostrad, a dalsze 500 km jest w budowie Odsetek dróg krajowych w dobrym stanie technicznym wzrósł w latach 2008-2010 z 52 do 58%. Liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych spadła z 5500 w 2008 r. do 3900 w 2010 r. •Specjalny program rządowy wsparcia finansowego dla dróg kategorii niższej niż krajowe realizowany jest od 2009 r. (1 mld PLN rocznie). Postępy w zakresie opracowania strategii zrównoważonego transportu miejskiego w szeregu dużych miast (w tym w

Pożyczki:

• Dwie pożyczki na remonty dróg zostały zakończone w 2009 r., a trzecia jest w trakcie realizacji (zamknięcie pożyczki przewidziane jest na rok finansowy 2012).

Prace analityczno-doradcze: • Dokument Policy Note dla transportu lądowego (ESW). (RF 2011) • Strategiczne planowanie transportu w województwie mazowieckim (ESW/pomoc techniczna; na zasadach odpłatności) (RF 2010) • Dokumenty Policy Note dla m.st. Warszawy dotyczące zrównoważonego systemu transportowego (ESW) (RF 2010)

28

przygotowania, realizacji i monitoringu projektów z zakresu infrastruktury transportowej. •Wkład w rozwój polskiego systemu kolei pasażerskich wysokiej prędkości; w tym pomoc odnośnie aspektów technicznych, środowiskowych, ekonomicznych/finansowych, oraz potencjalnego zaangażowania partnerów z sektora prywatnego. •Zwiększony udział partnerów z sektora prywatnego w utrzymaniu i rozwoju infrastruktury oraz realizacji usług w sektorze publicznym.

pod kątem przygotowania, realizacji i monitoringu projektów z zakresu infrastruktury transportowej.

Warszawie i Poznaniu). •Reforma sektora kolejowego, mająca na celu poprawę konkurencyjności i równowagi finansowej tego sektora, jest opóźniona. Studium wykonalności, z analizą potencjału w zakresie kolei wysokich prędkości w Polsce, jest w toku realizacji (finansowane przez UE). •Udoskonalone ramy prawne dla zaangażowania sektora prywatnego w inwestycje infrastrukturalne zostały przyjęte w 2009 r. (ustawa o koncesjach na roboty budowlane i usługi; ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym).

29

2: Rozwój sektora prywatnego

Cele Rządu:

• Stworzenie środowiska regulacyjnego i instytucjonalnego sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorczości, innowacji i inwestycji.

Cele SPK: pomoc w poprawie regulacji działalności gospodarczej w Polsce i udostępnienie Rządowi informacji o najlepszych globalnych praktykach w tej dziedzinie.


Zrewidowane




•Nowe przepisy w zakresie działalności gospodarczej opracowane zgodnie z najlepszymi globalnymi praktykami.

•Koszt rejestracji i rozpoczęcia działalności przez średnie i małe przedsiębiorstwa, a także uzyskania licencji, obniżony do roku 2010 o 20%, do wartości niższej niż 10.000 PLN.

• Wprowadzono reformy regulacyjne ułatwiające rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej, uzyskiwanie licencji, a także łagodzące inne wymagania w relacji biznes/administracja (podatki, zamknięcie działalności, sprzedaż), co poskutkowało redukcją czasu, kosztów i ilości niezbędnych etapów działania. Wskaźniki: koszty uzyskania licencji na prowadzenie działalności

•Przyjęcie ustawy o świadczeniu usług, rozszerzającej możliwości konkurencji międzynarodowej, zgodnie z globalną dobrą praktyką (dyrektywa usługowa UE).

• Rząd przyjął projekt ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, który redukuje obciążenia biurokratyczne zawarte w niemal 90 różnych aktach prawnych, zmniejsza liczbę wymaganych licencji i zezwoleń, obniża opłaty administracyjne oraz

Pożyczki:

•Pożyczki DPL 1 – DPL 3


• Poprawa otoczenia gospodarczego w zakresie pięciu obszarów Doing Business, w których Polska miała największe zaległości: założenie firmy, rejestracja majątku, podatki, egzekwowanie postanowień umownych, oraz ochrona inwestorów (pomoc techniczna na zasadach odpłatności) (RF 2011)

• Pomoc techniczna w zakresie innowacji (lata finansowe 2011-2012)

30

zmniejszone o co najmniej 20% w porównaniu z poziomem obecnym (obecnie 122% dochodu per capita), oraz skrócenie czasu potrzebnego na zarejestrowanie majątku i zakończenie działalności o około 20%, do około 120 dni i mniej niż 2,5 rokuodpowiednio, do 2012 r.

• Dalsze środki badawczo-rozwojowe przeznaczone na programy promowania innowacji w przedsiębiorstwach w celu podniesienia efektywności tych programów, mierzonej wzrostem wskaźnika publicznych B&R do PKB z 0,68%; B&R dla biznesu /PKB: 0,19%7 (2009); ukierunkowanie programów na komercjalizację produktów w szeregu sektorów (wskaźnik: liczba patentów zgłoszonych w Urzędzie Patentowym USA zwiększony z obecnego poziomu 8,91 na milion mieszkańców (2009), a także wzmocnienie powiązań pomiędzy jednostkami badawczo-rozwojowymi a środowiskiem biznesu.

eliminuje potrzebę formalnych zaświadczeń w kontaktach z administracją publiczną, zastępując je oświadczeniami. Koszty założenia małego przedsiębiorstwa obniżone do około 8.000 PLN (w tym opłacony kapitał zakładowy).

7 Wg danych Eurostatu

31

SPK Filar 4: Regionalne i globalne dobra publiczne

1: Energetyka i zmiany klimatu Cele Rządu:

• Uzyskanie zgodności z długoterminowymi strategiami międzynarodowymi i strategiami UE w zakresie łagodzenia zmian klimatu przy zachowaniu bezpieczeństwa energetycznego gospodarstw domowych i przedsiębiorstw (Zapewnienie wystarczających dostaw energii przy równoczesnym wypełnieniu celów w zakresie ochrony środowiska, w tym ochrony klimatu; oraz uzyskanie zgodności z długoterminowymi strategiami międzynarodowymi w obszarze zmian klimatu oraz celami pakietu energetyczno-klimatycznego UE 3x20)

• Poszukiwanie, opracowywanie i wdrażanie rozwiązań przyjaznych dla środowiska (np. niskoemisyjna, energooszczędna produkcja z oszczędną gospodarką materiałową (Krajowy Program Reform na lata 2008-2011 – Innowacyjna Gospodarka, Priorytet 6)

• Stosowanie innowacji w celu ochrony środowiska (Krajowy Program Reform na lata 2008-2011 – Innowacyjna Gospodarka, Priorytet 6) • Poprawa jakości infrastruktury technicznej, w tym ochrona przed katastrofami naturalnymi, w szczególności powodziami i ich skutkami, obejmujące

działania o charakterze organizacyjnym i prawnym (Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 - Priorytet 2e)

• Zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15 do roku 2030

Cel SPK: pomoc Rządowi w obszarze łagodzenia zmian klimatu i dostosowania gospodarki polskiej do wynikających z tego wyzwań.


Zrewidowane




•Zintegrowana strategia dotycząca zmian klimatu, mająca na celu minimalizację kosztów i

•Poprawa efektywności energetycznej, (9% oszczędności zużycia energii końcowej w latach 2008-2016)8.

•Przyjęcie przez parlament ustawy o efektywności energetycznej.(działanie wyprzedzające pożyczkę DPL dot.

Pożyczki: •Projekt efektywności energetycznej GEF (zrestrukturyzowany).

8 Rząd zobowiązuje się tylko do celu na rok 2016, co wykracza poza okres obowiązywania SPK.

32

maksymalizację potencjalnych korzyści, uwzględniająca różne warianty przebiegu procesu zmniejszania emisji dwutlenku węgla. •Zwiększone inwestycje publiczne i prywatne w efektywność energetyczną budynków. •Polska jest uczestnikiem międzynarodowego systemu handlu emisjami w ramach protokołu z Kioto; wdrożenie programów ekologicznychwspierane przez przychody ze sprzedaży przyznanych jednostek emisji (AAU).

Postęp w roku 2013 będzie mierzony liczbą wydanych zbywalnych białych certyfikatów i związanych z nimi zobowiązań w zakresie efektywności energetycznej • Pomoc Rządowi w zakresie realizacji celu, jakim jest produkcja 11% energii końcowej ze źródeł odnawialnych do roku 2013, w porównaniu z 8% w roku 2009. • Zwiększone wykorzystanie kogeneracji w celu zmniejszenia łącznego zużycia energii. Wskaźnik: do roku 2013, 17% łącznych dostaw energii ma pochodzić z kogeneracji, w porównaniu z 16% w 2009 r. • Instalacja 200.000 inteligentnych liczników.

efektywności energetycznej) • Rząd przedstawił Komisji Europejskiej Krajowy Plan Działania dot. Energii Odnawialnej, przyjęty decyzją Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2010, określając tym samym swoje zobowiązania do generowania co najmniej 15,5% energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020. W latach 2004-2009 rząd zwiększył wykorzystanie energii wiatrowej i energii z biomasy siedmiokrotnie.

• Rząd zapewnił bodźce dla podwyższenia udziału kogeneracji wydając rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło z dnia 17 września 2010 r. (działanie wyprzedzające pożyczkę DPL dot. efektywności energetycznej).

• Rząd przyjął projekt rozporządzenia regulujący wszystkie kluczowe obszary wprowadzenia inteligentnych liczników i rozpoczął ich wdrożenie za pośrednictwem SOE Energa (działanie wyprzedzające pożyczkę DPL dot.

•Trzy ekologiczne projekty PCF w w Stargardzie, Wałbrzychu i Pucku. •DPL na poprawę efektywności energetycznej/odnawialne źródła energii (RF 2011) •Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry Prace analityczno-doradcze: •Przejście na gospodarkę niskoemisyjną (ESW). (RF 2011)

33

•Systemy ubezpieczeń od powodzi/katastrof naturalnych, utrzymania gotowości i łagodzenia skutków katastrof; planowanie przestrzenne na terenach zalewowych. Do roku 2013 zapewnienie ochrony ludzi i mienia w dorzeczu Odry przed powodziami na miarę powodzi z 1997 r.

•Bez zmian

efektywności energetycznej) •Zbyt wcześnie na ocenę

2: Stabilność i rozwój sektora finansowego

Cele Rządu: • Ochrona stabilności sektora finansowego poprzez, miedzy innymi, wzmocnione regulacje krajowe i ogólnoeuropejskie, poprawa dostępu do

finansowania, zmniejszenie wykluczenia finansowego, promocja rozwoju rynków kapitałowych

Cel SPK: Wspieranie Rządu w zakresie ochrony stabilności i promowania rozwoju sektora finansowego


Zrewidowane




• Wdrożenie inicjatyw regulacyjnych UE i G20, skutkujących podniesieniem kapitału własnego banków i rezerw na pokrycie kontrcyklicznych strat; poprawa nadzoru w porównaniu z ROSC za

• KNF przyjęła nową rekomendację w zakresie zaostrzenia kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych w walucie lokalnej i walutach obcych

• Poziom gwarancji dla depozytów został podniesiony z 50.000 EUR do

Prace analityczno-doradcze / TA: • Nadzór nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi (ESW/pomoc techniczna). (RF 2011) • ROSC (BCP/IAIS) (RF 2011)

34

RF 2011, przy wartościach bazowych: wskaźnik kapitał/aktywa: 13,8%; Kredyty niepracujące: 8,8%; Rezerwy na straty/ kredyty niepracujące: 54,6% (31 grudnia 2010 r.)

• Zwiększenie integracji rynku kapitałowego z ogólnoeuropejskimi rynkami papierów wartościowych; poprawa zarządzania ryzykiem w prywatnych funduszach emerytalnych

• Lepszy potencjał nadzoru nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi w ramach regionalnych usług bankowych, przy wartościach bazowych: złe kredyty do łącznej kwoty kredytów: 12,7%; wskaźnik zysku netto do aktywów: -0,2% (31 marca 2010 r.)

100.000 EUR, zgodnie z legislacją UE.

• Parlament przyjął nowa ustawę, obecnie rozpatrywaną przez Sąd Najwyższy, poddającą spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK) pod nadzór KNF, co zmniejsza ryzyko systemowe.

• Pomoc techniczna w sektorze finansowym (RF 2012)

Uwaga: Tekst wyróżniony italikami oznacza zmiany/uzupełnienia pierwotnego zakresu SPK.

35

Aneks 2: Raport o postępach w podziale na filary i obszary współpracy na lata 2011-2013 1,2/

Filar/ obszar współpracy Wykorzystanie możliwości europejskich dla Polski

Reformy strategiczne pod kątem programu Europa 2020 i konwergencji

Rola uzupełniająca w projektach europejskich

Filar 1: Integracja społeczna i przestrzenna • Reformy sektorów

społecznych

• Rozwój regionalny

Strategie rozwoju regionalnego Prace analityczno-doradcze Pomoc techniczna przy opracowaniu Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego

Reformy sektora społecznego Wzmacnianie instytucji samorządowych i ich zdolności instytucjonalnych

Pożyczki Seria DPL (zamknięta)

Prace analityczno-doradcze Pomoc techniczna w obszarze integracji społecznej (odpłatna)

Pożyczki -Linie kredytowe dla miast (FIL)1/

(B)

Prace analityczno-doradcze

-Finanse miejskie ESW/pomoc techniczna (strategiczna)

- Transport regionalny -Samorządowe strategie rozwoju regionalnego / PWP (odpłatnie)

Filar 2: Reforma sektora publicznego • Zarządzanie finansami

publicznymi

• Administracja/zarządzanie sektorem publicznym

Reforma sektora publicznego: PFM / PAR Pożyczki -PPWOW (w toku) -DPL na reformę finansów publicznych/administracji (A)

prace analityczno-doradcze -pomoc techniczna w zakresie zarządzania finansami publicznymi (w toku)

-pomoc techniczna w zakresie reformy administracyjnej (odpłatna)

Filar 3: Rozwój i konkurencyjność • Rozwój infrastruktury

transportowej

• Rozwój sektora prywatnego

Polityka transportowa i reforma instytucjonalna

Polityka transportowa i reforma instytucjonalna

Pożyczki Energetyka/Transport RBL (C)

prace analityczno-doradcze pomoc techniczna w zakresie reformy drogownictwa i kolei

Pożyczki Utrzymanie i remonty dróg (w toku)

36

(odpłatna)

PSD: Innowacje i umiejętności prace analityczno-

doradcze pomoc techniczna w zakresie innowacji (w toku; odpłatna)

PSD: Środowisko gospodarcze i deregulacja prace analityczno-

doradcze Pomoc techniczna w zakresie Doing Business (odpłatna)

Filar 4: Regionalne i globalne dobra publiczne • Zmiany klimatu i

energetyka

• Stabilność sektora finansowego

Regulacja sektora finansowego Zrównoważony i efektywny energetycznie wzrost w obliczu zmian klimatu

Pożyczki -Projekt odrzański (w toku)

-GEF – efektywność energetyczna (w toku)

- DPL na efektywność energetyczną / OZE

-IFC

prace analityczno-doradcze -Kontynuacja MEK na temat gospodarki niskoemisyjnej

-Opracowania dotyczące efektywności energetycznej (w toku)

-pomoc techniczna w zakresie zarządzania przeciwpowodziowego (odpłatna)

- program pomocy technicznej w zakresie sprawozdawczości finansowej 2010-2015 (w toku)

1/ Do potwierdzenia po wyborach powszechnych w październiku 2011 r. 2/ Nie uwzględnia szerszych prac regionalnych, które zwykle obejmują Polskę. A: Bardzo prawdopodobny; B: prawdopodobny; C; możliwy

37

Aneks 2b: Raport o postępach: Wstępny program na lata 2011-13 1/ 2/ POŻYCZKI USD RF Prace analityczno-doradcze RF

Obszar 1: Wykorzystanie możliwości europejskich dla Polski

Linia kredytowa dla miast (FIL)1(B) 500 RF 2012

ESW/pomoc techniczna w zakresie finansów miast RF 2012

Linia kredytowa dla miast (FIL)2 (B) 250

RF 2013/14 ESW – transport regionalny RF 2012

RDS/PWP dla samorządów (odpłatne)

RF 2012/13

Obszar 2: Reformy strategiczne pod kątem programu Europa 2020 i konwergencji

Pomoc techniczna na innowacje (w toku; odpłatna) RF 2011

DPL na efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii 1000 RF 2011

Pomoc techniczna w zakresie Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego

RF 2012

Energetyka/transport RBL (C) 500

RF 2012/2013

Opracowania z zakresu efektywności energetycznej (w toku) RF 2011

Pomoc techniczna Doing Business (odpłatna) RF 2012

Pomoc techniczna w zakresie kontynuacji MEK dotyczącego gospodarki niskoemisyjnej RF 2012

Pomoc techniczna odnośnie reformy drogownictwa/kolei (odpłatna) RF 2012 Program pomocy technicznej w zakresie sprawozdawczości finansowej 2010-2015 (w toku) RF 2016

Obszar 3: Rola uzupełniająca w projektach europejskich

DPL 1 na reformę finansów publicznych/administracji (A) 500 RF 2012

Pomoc techniczna w zakresie finansów publicznych (w toku)

RF 2011/12

DPL 2 na reformę finansów 250 RF 2013 Pomoc techniczna na reformę RF 2012

38

publicznych/administracji (A)

administracji (odpłatna)

Pomoc techniczna na działania z zakresu integracji społecznej (odpłatna)

RF 2012

Memo: łączna kwota pożyczek (w mln USD)

RF 2009 2500

RF 2010 1250

RF 2011 1000

RF 2012 1250

RF 2013 750

1/ Do potwierdzenia po wyborach powszechnych w październiku 2011 r. 2/ Nie uwzględnia szerszych prac regionalnych, które zwykle obejmują Polskę. A: Bardzo prawdopodobne; B: prawdopodobne; C; możliwe

39

Aneks 3: Plan działań w zakresie współpracy z samorządami (SCAP) na lata 2010-2012 r.

Tło 1. W ciągu ostatnich kilku lat Bank Światowy rozwijał współpracę z samorządami w Polsce. Wynika to z szeregu czynników: (i) samorządy są odpowiedzialne za realizację ważnych usług społecznych i istotne funkcje infrastruktury, odpowiadają też za znaczną część wydatków publicznych; (ii) wiele regionów pozostaje znacząco w tyle za średnią krajową w zakresie rozwoju gospodarczego, w związku z czym regiony te są odbiorcami znacznych kwot pomocy finansowej UE; (iii) regiony opracowują własne plany rozwoju, podobnie wiele miast również planuje swój rozwój w perspektywie długoterminowej; oraz (iv) zdolności instytucjonalne i techniczne samorządów również są często słabiej rozwinięte niż zdolności administracji rządowej w tym zakresie.

2. Początkowe działania mające na celu zaangażowanie partnerów samorządowych obejmowały Warszawę i województwo mazowieckie, ponieważ samorządy te należały do najlepiej rozwiniętych i najbardziej zaawansowanych w Polsce; często organizowane są w nich projekty pilotażowe, które służą jako przykład dla innych samorządów. Niedawno współpraca została rozszerzona na województwo lubelskie, jeden z najsłabiej rozwiniętych regionów w Polsce Wschodniej. 3. W przyszłości współpraca Banku z samorządami w Polsce będzie regulowana przez ‘Plan działań w zakresie współpracy z samorządami w Polsce na lata 2010-2012’. Dokument ten przedstawia strategię nawiązywania współpracy z samorządami w Polsce i będzie stanowił podstawę działań Banku w tym zakresie w ciągu najbliższych dwóch-trzech lat. Cele

4. Głównym celem ‘Planu działań w zakresie współpracy z samorządami w Polsce’ (SCAP) jest wspieranie zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego jednostek samorządowych w Polsce poprzez innowacyjną współpracę opartą na wiedzy, również finansową, z władzami wojewódzkimi i władzami miast. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez udostępnienie wyjątkowej wiedzy klasy światowej, przekazywanej na zasadach non-profit, która może być łączona z elastycznym, dynamicznym, indywidualnie dostosowanym wsparciem finansowym. Cel ten jest w pełni zgodny z priorytetami opracowanej przez rząd Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015. Proponowane działania 5. Z uwagi na swój mandat, Bank Światowy stara się kierować swoją ofertę do regionów i miast o stosunkowo niskich dochodach. Inne istotne czynniki brane pod uwagę to ewentualna

40

wcześniejsza współpraca z Bankiem, a także dobre kontakty instytucjonalne, dostępność finansowania i stabilność polityczna. W tym kontekście, Bank Światowy postrzega następujące miasta i regiony jako priorytetowe: Lublin i województwo lubelskie, Rzeszów i województwo podkarpackie, Białystok i województwo podlaskie, Wrocław i województwo dolnośląskie, województwo warmińsko-mazurskie oraz Katowice i województwo śląskie. 6. Bank Światowy wyłonił następujące priorytetowe obszary współpracy, w oparciu o ocenę potrzeb i popytu, wyjątkowość świadczonych usług i ich wartość dodaną, a także możliwość realizacji; lista nie jest wyczerpująca i w miarę upływu czasu może ulegać zmianom:

• Infrastruktura: transport publiczny, w tym metropolitalny, regionalne/miejskie strategie rozwoju transportu; zarządzanie drogami (w tym innowacyjne PPP);

• Rozwój regionalny: strategie rozwoju regionalnego, planowanie przestrzenne i planowanie rozwoju miast, zarządzanie miejskimi gruntami i nieruchomościami, rekultywacja terenów poprzemysłowych, a także monitoring i ocena funduszy UE;

• Finanse publiczne: Przeglądy Wydatków Publicznych na poziomie samorządowym, budżet zadaniowy, zarządzanie finansowe i zarządzanie długiem w miastach; oraz

• Sektor społeczny: sektory zdrowia, edukacji, rynku pracy (w tym innowacyjne PPP);

Źródła finansowania i warunki współpracy 7. Plan działań zakłada przede wszystkim zapewnianie pomocy rozwojowej województwom/miastom, głównie poprzez usługi analityczno-doradcze, realizowane najprawdopodobniej na zasadach odpłatności lub współdzielenia kosztów. Jednocześnie nie wyklucza się możliwości udzielenia pomocy finansowej. 8. Oprócz zwykłych środków budżetowych Banku, koszt prac analityczno-doradczych może być pokryty z następujących źródeł finansowania: (i) Polskie fundusze publiczne; (ii) fundusze UE; możliwe jest również finansowanie z (iii) grantów wynikających z umów dwustronnych; oraz (iv) pożyczek z międzynarodowych instytucji finansowych. 9. Niemniej jednak, bez względu na źródło finansowania, Bank ze względu na swoją unikatową formę prawną nie może uczestniczyć w przetargach konkurencyjnych na oferowane przez siebie usługi. Co prawda polskie prawo zamówień publicznych nie zwalnia jednoznacznie Banku Światowego z konieczności uczestnictwa w przetargach na usługi doradcze (jak ma to miejsce w przypadku pożyczek), jednak jego zapisy i opublikowane interpretacje pozwalają na to; zarówno ze względu na zakładaną wyjątkowość świadczonych usług, jak też na specyficzne procedury Banku Światowego, nie pozwalające mu uczestniczyć w przetargach. Obok ustawy „Prawo zamówień publicznych’, ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju przewiduje specjalną procedurę wyboru partnerów do wspólnej realizacji szeregu projektów współfinansowanych przez UE; jest to tzw. „umowa partnerska (projekt)”. W przypadku zawarcia takiej umowy, zasady ustawy o zamówieniach publicznych nie mają zastosowania, czyli przetarg nie jest konieczny.

41

Bieżące doświadczenia i główne wnioski 10. Usługi analityczno-doradcze. Niedawne przykłady współpracy zakończonej lub będącej w toku to, mi,ędzy innymi, umowy o świadczenie usług na zasadach odpłatności z dwoma regionami Polski: (i) województwem mazowieckim w następującym zakresie: (a) poprawa planowania strategicznego rozwoju, remontów i utrzymania sieci dróg wojewódzkich (odpłatne) oraz (b) Przegląd Wydatków Publicznych, finansowany z grantu Banku Światowego; a także z (ii) województwem lubelskim – bieżąca współpraca w zakresie analizy możliwości obecnego i przyszłego rozwoju regionu, a także recenzji i doradztwa odnośnie Strategii Rozwoju Regionalnego, realizowana na zasadzie współdzielenia kosztów, z udziałem finansowania UE. 11. Pomimo pewnych postępów w tym obszarze, jedną z głównych przeszkód na drodze rozwoju działalności z zakresu usług odpłatnych w Polsce stanowi polskie prawo zamówień publicznych, które ogranicza możliwość udzielania Bankowi Światowemu zamówienia z wolnej ręki. W świetle braku podejścia systemowego, zamówienia rozpatrywane są jako indywidualne przypadki, przy czym jak na razie skuteczna okazała się tylko metoda wspólnego finansowania projektu przez Bank i klienta, tak, by usługi doradcze Banku mogły być wyłączone spod ustawy o zamówieniach publicznych. Inną możliwością jest udzielenie zamówienia z wolnej ręki, jednak wtedy konieczne jest bardzo dobrze umotywowane uzasadnienie wyjątkowości usług świadczonych przez Bank. 12. Pożyczki dla samorządów. Najbardziej obiecującym rozwiązaniem w zakresie udzielania pożyczek samorządom wydaje się obecnie linia kredytowa administrowana przez BGK (Bank Gospodarstwa Krajowego). Niemniej jednak, wymóg gwarancji Skarbu Państwa, jak również uwarunkowania związane z takim instrumentem i ustalenie poparcia polskiego rządu dla pożyczek na rzecz samorządów, nadal stanowią pewien problem. Mimo, że pożyczka inwestycyjna na inwestycje w infrastrukturę w Warszawie została wstrzymana, jako że spowodowała uruchomienie klauzul pari passu zawartych w umowach z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi (podobnie może być również w przypadku innych polskich miast), można przetestować możliwości udzielania wsparcia bezpośrednio konkretnym samorządom, najprawdopodobniej również za pośrednictwem BGK. Kluczowe czynniki decydujące o sukcesie 13. Pomyślna operacjonalizacja i realizacja ‘Planu współpracy z samorządami’ zależy od tego, czy Bank będzie mógł powiązać rzeczywiste priorytety i potrzeby partnerów samorządowych z własnym silnym zaangażowaniem. Kluczowe wewnętrzne czynniki sukcesu wzmacniające zaangażowanie Banku to, między innymi:

- Dostępność wysoko wykwalifikowanych specjalistów technicznych niezbędnych dla wyłonienia projektów, ich realizacji i zapewnienia jakości; w sytuacji idealnej osoby takie posiadałyby wiedzę i doświadczenie zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej;

- Skuteczne zarządzanie projektem i relacjami z klientem, najlepiej prowadzone przez koordynatorów projektów pracujących w lokalnych biurach Banku.

42

14. Niemniej jednak, skuteczna realizacja ‘Planu działań’ będzie w znacznym stopniu uzależniona również od czynników leżących po stronie klienta. Poniższe uwarunkowania zewnętrzne mają kluczowe znaczenie dla pomyślnego wdrożenia ‘Planu działań’:

- Zdolność partnerów do zdefiniowania programów rozwojowych, identyfikacji potrzeb i obszarów, w których potrzebna byłaby pomoc Banku;

- Nawiązanie bliskiej współpracy i otwartość klienta, ułatwiająca Bankowi realizację usług doradczych;

- Zachowanie ciągłości w aspekcie partnerów wyznaczonych do współpracy .

43

Aneks 4: Podsumowanie ostatnio realizowanych kluczowych strategicznych prac analitycznych

Aneks 4a: ‘Tranformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej w Polsce’

Raport ten, będący elementem studiów Banku dotyczących rozwoju gospodarek niskowęglowych, ma na celu ocenę możliwości Polski w zakresie ścieżki rozwoju niskoemisyjnego, bez szkody dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Główne wnioski zawarte w raporcie wskazują, że: • Do roku 2030 Polska może obniżyć emisje gazów cieplarnianych o niemal jedną trzecią stosując istniejące technologie, przy średnim koszcie 10 do 15 euro za zredukowaną tonę ekwiwalentu dwutlenku węgla. • Koszty ponoszone przez gospodarkę osiągną szczytowe wartości w roku 2020; jednak w perspektywie roku 2030 przejście na gospodarkę niskoemisyjną będzie przyczyniać się do wzrostu gospodarczego. Ogólnie rzecz biorąc, taka redukcja emisji spowoduje obniżenie PKB do roku 2030 średnio o jeden procent w porównaniu do przewidywanej wartości PKB w scenariuszu braku działań. • Koszty gospodarcze redukcji emisji wymaganej w ramach celów UE na rok 2020, wyrażone w postaci wolumenu produkcji i zatrudnienia, są w Polsce wyższe niż średnio w krajach UE; ograniczenia możliwości handlu emisjami pomiędzy sektorami pogłębiają ten problem. • Obecnie źródłem niemal połowy emisji w Polsce jest sektor energetyczny ; jednak to sektor transportu – zważywszy na jego dynamiczny rozwój i potrzebę zmian w zachowaniu, a nie tylko zastosowania nowych technologii – może się okazać trudniejszym wyzwaniem w zakresie polityki. Ścieżka rozwoju niskoemisyjnego wydaje się dla Polski szczególnie trudna. Polska gospodarka znajduje się obecnie wśród najmniej efektywnych pod względem emisji gospodarek w UE, a wyjątkowy w skali europejskiej i światowej jest fakt, że ponad 90% elektryczności w Polsce jest wytwarzane w oparciu o bogate krajowe zasoby węgla. Z drugiej strony, jako członek UE, Polska musi realizować polityki energetyczne i klimatyczne UE. W ciągu najbliższych kilku dziesięcioleci Polska stanie przed wyzwaniem osiągnięcia poziomu dochodów UE przy równoczesnej redukcji uzależnienia energetyki od bogatych krajowych zasobów węgla. Głównymi filarami strategii niskoemisyjnej w Polsce będzie przejście na niskoemisyjne źródła energii, poprawa efektywności energetycznej po stronie użytkownika końcowego, a także polityka transportowa. Sektor elektroenergetyki, obecnie główne źródło emisji, zdecydowanie wymaga zastosowania odpowiednich rozwiązań, jednak wysokie koszty inwestycji w tym sektorze stanowią wyzwanie w aspekcie finansowania, natomiast długie okresy realizacji inwestycji oznaczają, że struktura sektora będzie się zmieniać bardzo powoli. Środki poprawy

44

efektywności energetycznej, charakteryzujące się niższymi kosztami inwestycyjnymi i szybciej dostrzegalnymi wynikami, wydają się być obiecującym sposobem redukcji emisji przy stosunkowo niskich kosztach, pozwalającym oddzielić emisje od rozwoju gospodarczego, co jest istotą gospodarki niskoemisyjnej. Największym wyzwaniem w aspekcie dostosowania emisji do celów UE może się jednak okazać sektor transportu, jako że wszystkie rozwiązania o charakterze technologicznym zostały już wprowadzone. Pozostają zatem już tylko rozwiązania o charakterze behawioralnym – jak np. przekonanie mieszkańców, by przesiadali się z samochodów do środków komunikacji miejskiej lub transportu niezmotoryzowanego – które są o wiele trudniejsze do realizacji. Przejście Polski na gospodarkę niskoemisyjną w perspektywie do roku 2030 wydaje się być możliwe z punktu widzenia kosztów. Niemniej jednak wprowadzenie całego pakietu środków redukcji emisji, wykonalnych z technicznego punktu widzenia i rozsądnych pod względem ekonomicznym, wymaga szybkiego podjęcia przez rząd skoordynowanych działań. Przy ambitnym podejściu, Polska może podjąć wysiłek redukcji emisji gazów cieplarnianych o około jedną trzecią do roku 2030 (w porównaniu z rokiem 1990), przy możliwych do poniesienia kosztach po stronie dochodów oraz zatrudnienia. Podobnie, realizacja celów UE na rok 2020 wydaje się zasadniczo możliwa, a jej koszty rozsądne, choć może się okazać większym wyzwaniem dla sektorów mniej energochłonnych, jak np. transport, niż dla sektorów objętych europejskim systemem handlu emisjami. Omawiany raport ju ż odniósł skutek. Jednym z konkretnych wyników zawartych w raporcie analiz jest wsparcie Banku Światowego w postaci pożyczki na politykę rozwojową (DPL) przeznaczonej na reformy mające na celu poprawę efektywności energetycznej w Polsce. Ponadto, przedstawiciele Banku Światowego zostali zaproszeni do uczestnictwa w pracach Okrągłego Stołu Energetycznego, serii rozmów na wysokim szczeblu dotyczących polityki Polski w zakresie redukcji emisji. Wnioski z raportu zostały również wykorzystane przez rząd podczas prac nad średnioterminowymi i długoterminowymi strategiami gospodarczymi. Ponadto, jeden z modeli opracowanych w ramach raportuzostał przekazany rządowi dla potrzeb dodatkowej analizy polityki UE, a inny model został zastosowany do szczegółowej analizy zagadnień związanych z efektywnością energetyczną.

45

Aneks 4b: Dokument Transport Policy Note – ‘W kierunku zrównoważonego sektora transportu lądowego’

Szybki rozwój gospodarczy Polski od jej wstąpienia do Unii Europejskiej przełożył się na dynamiczny wzrost ruchu pasażerskiego i kolejowego, przewyższający nawet wzrost PKB. Większość tego przyrostu pracy przewozowej została obsłużona przez transport drogowy, chociaż Polska dysponuje jedną z największych sieci kolejowych w UE. Pomimo wielu pozytywnych zmian potencjalni inwestorzy nadal postrzegają Polskę jako kraj o słabej infrastrukturze transportowej. W ciągu ostatnich lat Polska poczyniła znaczne postępy w zakresie rozwoju lądowej infrastruktury transportowej. Umiejętnie wykorzystano możliwości, jakie otworzyło przed Polską członkostwo w UE oraz związane z nim znaczne kwoty wsparcia finansowego przeznaczone na rozwój infrastruktury transportowej. Na przykład, łączne wydatki na drogownictwo w Polsce uległy podwojeniu w okresie 2004-2007 i ponownie niemal się podwoiły w okresie 2007-2010. Wyniki tak znacznych inwestycji widoczne są przede wszystkim w sektorze drogowym; odsetek dróg w dobrym stanie wzrósł z 49% w roku 2005 do niemal 60% w roku 2009, a wykorzystanie środków UE w obecnym okres programowania 2007-2014 jest w bardzo zaawansowanym stadium. Obecna orientacja polityki transportowej skoncentrowana przede wszystkim na drogach jest częściowo zrozumiała, ponieważ w kraju nadal brakuje dobrej bazowej sieci autostrad, natomiast szybki wzrost liczby samochodów prywatnych oraz ruchu drogowego poskutkowały znacznym popytem na wysokiej jakości infrastrukturę obsługującą przede wszystkim ruch drogowy.

Pomimo postępów w zakresie regulacji prawnych i ich egzekwowania, a także kampanii edukacyjnych, Polskie wskaźniki w zakresie wypadków drogowych wciąż należą do najgorszych w UE. . Koszty gospodarcze i społeczne będące konsekwencją wypadków drogowych szacowane są na 1,5% PKB, czyli około 10 mld USD rocznie. Dzięki temu, że inicjatywy mające na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach postrzegano raczej w kategorii inwestycji niż kosztów dla budżetu, w latach 2009-2010 udało się zmniejszyć liczbę ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w Polsce o ponad 25%, czyli do 3.900 na koniec roku 2010. Aby utrzymać taki pozytywny trend, konieczne byłyby dalsze skoordynowane wysiłki i stabilne finansowanie w perspektywie średnioterminowej. Wreszcie, wkład sektora transportu w emisję CO2 sięgnął już 12%, przy czym transport drogowy odpowiada za 92% emisji całego sektora.

Jeśli chodzi o brak równowagi w sektorze transportu lądowego, wymagający działań w krótkim lub średnim horyzoncie czasowym, kluczowe aspekty wiążą się ze stosunkowo niskim poziomem finansowania kolei przez państwo, co skutkuje znacznie wyższym udziałem użytkowników w finansowaniu infrastruktury kolejowej, niż ma to miejsce w przypadku użytkowników drogowych. Inny problem to relatywne niedofinansowanie rewitalizacji i utrzymania bieżącego infrastruktury transportu lądowego w porównaniu z inwestycjami w modernizację czy budowę nowej infrastruktury. Pewne obawy rodzi także kwestia stabilności finansowania dla sektora drogowego, które w znacznym stopniu uzależnione jest od funduszy strukturalnych UE i środków pożyczkowych.

Jeśli chodzi o rozdźwięk pomiędzy inwestycjami w nową infrastrukturę z jednej strony, a rewitalizacją i utrzymaniem istniejącej infrastruktury z drugiej, to choć popieramy ciągły rozwój i

46

modernizację infrastruktury transportowej Polski, realizowane przy zastosowaniu funduszy europejskich, uważamy jednocześnie, że wiele można by zyskać na przyjęciu podejścia do infrastruktury transportowej opartego na cyklu eksploatacyjnym, oraz zapewniając wystarczające finansowanie średnioterminowe, które pozwoli na zmniejszenie zaległości remontowych istniejącej infrastruktury i umożliwi prawidłową konserwację bieżącą i okresową nowo budowanej infrastruktury.

Wydaje się, że bieżąca polityka rządu koncentruje się przede wszystkim na szybkiej poprawie stanu dróg, co jest zrozumiałe, jednak aby zapewnić zrównoważony rozwój sektora w średnim i długim terminie konieczne są bezzwłoczne zmiany w obszarze polityki transportowej tak, by lepiej dopasować ją do rekomendacji UE w zakresie poprawy równowagi i efektywności energetycznej sektora, a także by sprostać licznym wyzwaniom, przed jakimi stoi sektor transportu w Polsce. Zmiany te byłyby przede wszystkim związane z dalszymi reformami kolejowymi, zmierzającymi do poprawy wydajności i konkurencyjności tego środka transportu; konieczne jest także skupienie uwagi na poprawie stanu infrastruktury kolejowej.

W raporcie podjęto próbę określenia pewnych podstawowych alternatywnych opcji polityki transportowej i przedstawienia ogólnej oceny ich skutków, przy zastosowaniu uproszczonego narzędzia, opracowanego w ramach prac nad dokumentem. Jak wynika z symulacji wykonanych przy pomocy wspomnianego narzędzia, sektor transportu lądowego (drogowego i kolejowego) w Polsce wymaga niezwłocznej modyfikacji kierunków polityki transportowej, obejmujących przede wszystkim przyjęcie co najmniej średnioterminowej strategii finansowej, co przyczyni się do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego; potrzebna będzie także lepsza koordynacja pomiędzy różnymi interesariuszami i rodzajami transportu. Odkładanie tych reform na później byłoby ryzykowne. Raport sugeruje także szereg działań priorytetowych do rozważenia przez rząd. Realizacja tych działań powinna przynieść poprawę finansowych, gospodarczych, społecznych i ekologicznych aspektów zrównoważonego rozwoju całego sektora transportu lądowego w średnim i długim terminie.

47

Aneks 4c: Analiza wydatków w sektorze społecznym i płac w sektorze publicznym, zawarta w Przeglądzie Wydatków Publicznych dla Polski

Raport ten zawiera analizę wydatków publicznych na cele takie jak emerytury, edukacja, zdrowie, pomoc społeczna, programy rynku pracy, oraz płace w sektorze publicznym. Raport prezentuje wnioski z szeregu studiów i opracowań, gromadzonych od kwietnia 2009 roku, i pokazuje, dlaczego reforma tych wydatków, które łącznie stanową niemal jedną czwartą PKB, ma kluczowe znaczenie dla łagodzenia skutków kryzysu gospodarczego, a także przekształcenia Polski z państwa opiekuńczego w państwo oparte na pracy (workfare state), zgodnie z opracowaną przez rząd strategią ‘Polska 2030’. Z raportu wynikaj ą dwa główne przesłania. Po pierwsze, w ciągu najbliższych trzech lat Polska może się pokusić o zredukowanie wydatków publicznych na sektory społeczne i płace o około 2,3 punktów procentowych. Pomogłoby to znacznie w zmniejszeniu deficytu budżetowego z około 6% PKB w 2009 r. do mniej niż 3% PKB w 2012 r., zgodnie z progiem z Maastricht i rekomendacją Rady Europejskiej z lipca 2009 r. Dostosowanie to pomogłoby Rządowi w utrzymaniu długu publicznego poniżej konstytucyjnego pułapu 60% PKB i staraniach o przyjęcie euro w połowie dekady. Takiej konsolidacji fiskalnej można dokonać przy równoczesnym utrzymaniu priorytetowych programów gospodarczych i społecznych łagodzących społeczne koszty kryzysu i polepszających perspektywy wzrostu. Odkładanie tego na przyszłe lata utrudni rozwiązanie problemu, zwiększy prawdopodobieństwo kolejnego kryzysu fiskalnego w przyszłości i zrodzi ryzyko ograniczenia elastyczności przyszłej polityki.

Po drugie, oprócz wsparcia dla dostosowań fiskalnych niezbędnych w kontekście kryzysu gospodarczego, reformy wydatków publicznych mogą pomóc we wprowadzeniu zmian strukturalnych przewidzianych w strategii Rządu do roku 2030. Strategia owa przewiduje gruntowne przeobrażenie i utworzenie społeczeństwa zorientowanego na pracę; ma ono być odpowiedzią na wyzwania związane z globalizacją, brakami energii, zmianami klimatu i starzeniem się społeczeństwa. Celem strategii jest budowa konkurencyjnej, innowacyjnej i efektywnej energetycznie gospodarki, wspieranej przez sprawne państwo oraz społeczeństwo spójne w aspekcie społecznym i regionalnym.

Raport przedstawia kompleksową ocenę sektorów społecznych Polski i płac w sektorze publicznym; przedstawia też opcje reform. Raport sumaryczny składa się z pięciu części. Część pierwsza to prezentacja kontekstu makroekonomicznego. W części tej podkreślono, że co prawda Polska zaskakująco dobrze przetrwała globalny kryzys finansowy, ale ożywienie będzie prawdopodobnie mało dynamiczne i niepewne. W następnej części omówiono skutki fiskalne kryzysu i przedstawiono argument, iż reforma wydatków publicznych powinna być kluczowym filarem konsolidacji fiskalnej. W rozdziałach od III do V zaprezentowano główne ustalenia raportu. Rozdział III zawiera listę istotnych reform wydatków publicznych na sektory społeczne i płace, wspierających wizję strategii ‘Polska 2030’. Rozdział IV to symulacja skutków fiskalnych reformy wydatków publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem wydatków budżetu państwa. W ostatnim rozdziale omówiono możliwości wsparcia planu reform poprzez reformy instytucjonalne

48

w obszarze budżetu średnioterminowego i zadaniowego. Tom 2 zawiera szczegółowe analizy sektorów społecznych i reform instytucjonalnych finansów publicznych.

Przedstawiona w raporcie analiza zawiera trzy oryginalne przyczynki do debaty o reformie wydatków publicznych w Polsce. Po pierwsze, w oparciu o dane empiryczne pochodzące ze źródeł administracyjnych oraz badań gospodarstw domowych, raport przedstawia dogłębną analizę sektorów społecznych. Definiuje osiągnięcia ostatnich lat, prezentuje wyzwania, jakie nadal pozostają aktualne, oraz opcje strategiczne wsparcia wizji ‘Polska 2030’, korzystając z doświadczeń innych krajów Europy Środkowej i świata. Po drugie, w oparciu o najnowsze ramy makroekonomiczne Rządu, w raporcie oszacowano możliwe oszczędności budżetowe wynikające z poszczególnych reform wydatków publicznych. Wyliczenia te opierają się na szeregu założeń, przyjętych w celu uproszczenia kalkulacji, jednak odnoszą reformy wydatków publicznych do ram fiskalnych i przedstawiają przynajmniej rząd wielkości potencjalnych oszczędności. Po trzecie, raport zawiera plan działań mających prowadzić do realizacji celu, jakim jest wprowadzenie budżetu zadaniowego opartego na programach w roku finansowym 2013, a także nowego Wieloletniego Planu Finansowego.

49

Aneks 4d: ‘Europa 2020’ a Polska-- Stymulowanie rozwoju i konkurencyjności w Polsce poprzez poprawę zatrudnienia, umiejętności i innowacji.

Celem raportu jest przedstawienie analizy pokazującej, w jaki sposób Polska mogłaby zapobiec przewidywanemu po kryzysie spadkowi potencjalnej stopy wzrostu i zrealizować cele strategii ‘Europa 2020’. Rozwój i konkurencyjność poprzez poprawę zatrudnienia, umiejętności i innowacje oraz absorpcję technologii to kluczowe zagadnienie, które umożliwi ą Unii Europejskiej realizację celów określonych w ‘Strategii inteligentnego, zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju 2020’. Polska podjęła znaczące reformy w pierwszych dwóch obszarach, musi jednak pójść jeszcze dalej, jeśli chce utrzymać imponujące tempo rozwoju sprzed kryzysu i zrealizować nowe cele, w zakresie których nadal pozostaje w tyle.

Autorzy wspomnianego raportu twierdzą, że przyspieszenie tempa wzrostu po kryzysie i realizacja celów strategii ‘Europa 2020’ można osiągnąć poprzez reformy w trzech konkretnych obszarach, takich jak: zwiększenie zatrudnienia, poprawa umiejętności, a także udoskonalenie absorpcji technologii i innowacji.

Jeśli chodzi o zwiększenie zatrudnienia, autorzy twierdzą, że choć w ciągu ostatnich lat warunki na rynku pracy w Polsce uległy znaczącej poprawie, , obecny wskaźnik zatrudnienia na poziomie 65% nadal jest niższy od średniej UE i znacznie niższy od celu zawartego w strategii ‘Europa 2020’. Podniesienie wskaźnika liczby zatrudnionych do liczby ludności jest zatem jednym z kluczowych wyzwań stojącym przed Polską na drodze do osiągnięcia poziomu dochodów równego krajom UE-15. Raport pokazuje, że szczególnie znaczące korzyści gospodarcze przyniosłoby zwiększenie aktywności zawodowej osób starszych. Osiągnięcie wyższego wskaźnika zatrudnienia ma również kluczowe znaczenie z perspektywy starzenia się społeczeństwa i rosnącej oczekiwanej długości życia.

Jeśli chodzi o poprawę umiejętności, badania ankietowe wskazują, że w opinii polskich pracodawców niewystarczające umiejętności pracowników stanowią główny czynnik ograniczający aktywność przedsiębiorstw, przy czym firmy innowacyjne zwykle bardziej cierpią z powodu braku pracowników o potrzebnych umiejętnościach niż firmy tradycyjne. Aby zmniejszyć owo niedopasowanie umiejętności, kluczowym wyzwaniem będzie zwiększenie liczby osób z wykształceniem wyższym i równoczesne zapewnienie im możliwości nabycia kluczowych umiejętności poszukiwanych przez pracodawców. Ponadto, niezbędne będzie zapewnienie szerszego dostępu do kształcenia osobom dorosłym, zarówno w odniesieniu do osób już aktywnych na rynku pracy jak i tych, które obecnie są bezrobotne, ale mogłyby podjąć pracę wymagającą innych umiejętności. Wreszcie, szkolnictwo wyższe w Polsce powinno oferować nowe, poszukiwane przez pracodawców umiejętności,, a także dobrej jakości szkolenia zawodowe na poziomie szkół wyższych.

Jeśli chodzi o usprawnienie absorpcję technologii oraz innowacje, autorzy raportu twierdzą, że rozwój gospodarczy w Polsce w coraz większym stopniu będzie musiał polegać na zmianach technologicznych, towarzyszących akumulacji czynników produkcji. Raport wskazuje, że Polska ma słabąpozycję wśród krajów UE, jeżeli chodzi o efektywność wydatkowania środków publicznych, a zanim Polska podniesie poziom wydatków publicznych na badania i rozwój powinna najpierw poprawićefektywność wydatków w tym obszarze. Działaniami o kluczowym

50

znaczeniu dla rozwoju opartego na produktywności będzie dalsza restrukturyzacja jednostek badawczo-rozwojowych, zwiększenie zainteresowania innowacjami wśród polskich firm, oraz promowanie współpracy międzynarodowej i wspólnych patentów.

Raport przedstawia listę szczegółowych rekomendacji strategicznych w każdym z trzech opisanych obszarów. Zaleca na przykład dalsze rewidowanie zasad dostępu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tak, by nie zniechęcały one do uczestnictwa w rynku pracy; opracowanie podejścia opartego na wynikach do wszystkich poziomów nauczania, z większym naciskiem na umiejętności podstawowe, by zwiększyć mobilność pracowników; reformę systemu finansowania jednostek badawczo-rozwojowych tak, by wzmocnić rolę badań stosowanych oraz uwypuklić potrzeby średnich i małych przedsiębiorstw i przemysłu w Polsce.

51

Aneks 5: Polska w pigułce

CAS A2

3/17/11

Kluczowe Wskaźniki Rozwoju Państwa o wysokim

Polska Poziomie dochodu (2009) Ludność, w połowie roku (mln) 38.1 1,110 Powierzchnia (tys km2) 313 35,527 Przyrost ludności (%) 0.1 0.7 Ludność miast (% ludności ogółem) 61 77 DNB (metoda Atlas, mld. USD) 468.6 43,030 DNB na głowę mieszkańca (metoda Atlas, USD 12,280 38,781 DNB na głowę mieszkańca (PPP, w dolarach międzynarodowych) 18,440 37,286 Wzrost PKB (%) 1.8 0.5 Wzrost PKB na głowę mieszkańca (%) 1.7 -0.2 (najświeższe dane szacunkowe, 2003–2009) Wskaźnik ubóstwa na poziomie USD 1.25 na dzień (PPP, %) <2 .. Wskaźnik ubóstwa na poziomie USD 2.00 na dzień (PPP, %) <2 .. Oczekiwana długość życia przy urodzeniu (lat) 76 80 Śmiertelność niemowląt (na 1,000 żywych urodzeń) 6 6 Niedożywienie dzieci (% dzieci poniżej 5 roku życia) .. .. Piśmienność dorosłych, mężczyźni (% w wieku 15 lat I powyżej) 100 99 Piśmienność dorosłych, kobiety (% w wieku 15 lat I powyżej) 99 98 Uczęszczanie do szkoły podstawowej ogółem, mężczyźni (% grupy wiekowej) 97 101 Uczęszczanie do szkoły podstawowej ogółem, mężczyźni (% grupy 97 101 Dostęp do źródła wody uzdatnionej (% ludności) .. 100 Dostęp do ulepszonych urządzeń sanitarnych (% ludności) .. 99

Strumienie Pomocy Netto 1980 1990 2000 2009 a

(w milionach USD) Pomoc ODA i oficjalna netto – 1,320 1,393 1,522 3 największych darczyńców (w 2008): nie dotyczy – – – – nie dotyczy – – – – nie dotyczy – – – – Pomoc (% DNB) – 2.4 0.8 0.6 Pomoc na głowę mieszkańca (USD) – 35 36 40

Długookresowe Trendy Gospodarcze Ceny konsumpcyjne (roczny % zmiany) .. 70.3 10.1 3.5 Domniemany deflator PKB (roczny % zmiany) .. 55.2 7.3 3.6 Kurs wymiany (średnioroczny, waluta lokalna do USD) .. 0.9 4.3 3.1 Indeks warunków handlu (2000 = 100) .. 104 100 109

1980–90 1990–2000 2000–09

Ludność, w połowie roku (milionów) 35.6 38.1 38.5 38.1 0.7 0.1 -0.1 PKB (milionów USD) .. 58,976 171,263 431,307 .. 4.7 4.4

Rolnictwo .. 8.3 5.0 3.6 .. 0.5 0.8 Przemysł .. 50.1 31.7 29.9 .. 7.1 5.7 Wytwórczy .. .. 18.5 16.7 .. 9.9 8.5 Usługi .. 41.6 63.3 66.5 .. 5.1 3.8 Wydatki gospodarstw domowych na końcowe spożycie .. 48.0 63.1 60.5 .. 5.2 3.6 Ogólne wydatki konsumpcyjne rządowe .. 19.3 18.5 19.2 .. 3.7 4.2 Tworzenie kapitału brutto .. 25.6 24.8 20.2 .. 10.6 5.9 Eksport towarów i usług .. 28.6 27.1 38.9 .. 11.3 9.1 Import towarów i usług .. 21.5 33.5 38.9 .. 16.7 8.0 Oszczędności brutto .. 15.9 18.8 18.6

Uwaga: Liczby podane kursywą dotyczą roku innego niż podany. Data za rok 2009 są danymi wstępnymi. .. oznacza, że dane nie są dostępne. a. Dane dotyczące pomocy odnoszą się do roku 2008. Development Economics, Development Data Group (DECDG).

(średni roczny wzrost, %)

(% PKB)

Struktura wieku, 2008 Mężczyźni Kobiety

6 4 2 0 2 4 6 0 - 4

15 - 19 30 - 34 45 - 49 60 - 64 75 - 79

procent ludności ogółem

Wskaźnik śmiertelno ści dzieci poni żej 5 r.ż. (na 1000 mieszka ńców)

0

10

20

1990 1995 2000 2007 Polska O wysokim dochodzie

Wzrost PKB i PKB per capita (%)

- 10 - 8 - 6 - 4 - 2 0 2 4 6 8

95 05 PKB PKB per capita

52

Polska

Bilans Płatniczy i Handlowy 2000 2009 (milionów USD) Całkowity eksport towarów (fob) 36,179 135,811 Całkowity import towarów (cif) 50,381 145,151 Wynik netto obrotu towarami I usługami -10,904 358 Saldo na rachunku bieżącym -10,343 -7,199 jako % PKB -6.0 -1.7 Płace robotników oraz wynagrodzenia pracowników (przychody) 1,496 8,816 Rezerwy, w tym złoto 27,466 79,591 Finanse Rządu Centralnego (% PKB) Dochody bieżące (w tym granty) 38.1 36.7 Dochody podatkowe 19.8 20.3 Wydatki bieżące 38.2 38.2

Technika i Infrastruktura 2000 2008 Ogółem nadwyżka/deficyt -3.0 -7.1

Drogi utwardzone (% ogółu) 68.3 90.3 Najwyższa krańcowa stawka podatkowa (%) Abonenci telefonii stacjonarnej i Dla osób fizycznych .. 32 mobilnej (na 100 osób) 46 141 Dla osób prawnych 30 19 Wysoka technologia

exports (% produkowanych towarów eksportowych) 3.3 5.2 Zewnętrzne Zadłużenie i Strumienie Dochodów

Środowisko (milionów USD) Całkowite zadłużenie należne i wypłacone 64,834 195,201 Grunty rolne (% powierzchni) 60 53 Obsługa zadłużenia ogółem 10,156 27,538 Obszar lasów (% powierzchni) 29.8 30.4 Zwolnienia długu (HIPC, MDRI) – – Obszary chronione na lądzie (% powierzchni) .. 24.3 Zadłużenie ogółem (% PKB) 37.9 45.3 Zasoby wody słodkiej per capita (metrów3) 1,402 1,406 Obsługa zadłużenia ogółem (% eksportu) .. .. Pobór wody słodkiej (miliardów metrów3) 16.2 .. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (napływ netto) 9,343 16,974 Emisje CO2 per capita (mt) 7.8 8.3 Kapitał portfelowy (napływ netto) 447 559

PKB na jednostkę zużycia energii (2005 PPP $ na kg ekwiwalentu ropy) 5.1 6.1 Zużycie energii per capita (kg ekwiwalentu ropy) 2,317 2,547

Portfel Grupy Banku Światowego 2000 2009 (milionów USD) MBORR Całkowity dług należny i wypłacony 2,229 1,655 Wypłaty 349 31 Spłaty kapitału 199 152 Płatności odsetek 122 62 IDA Całkowity dług należny i wypłacony – – Wypłaty – –

Rozwój Sektora Prywatnego 2000 2009 Obsługa zadłużenia ogółem – – Czas potrzebny na uruchomienie działalności (dni) – 32 IFC (rok finansowy) Koszt podjęcia działalności (% DNB per capita) – 17.9 Ogółem wypłacony I należny portfel 111 38 Czas potrzebny na rejestrację własności (dni) – 197 z tego rachunek własny IFC 91 38

Wypłaty na rachunek własny IFC 8 5 Klasyfikowane jako główne ograniczenia działalności 2000 2009 Sprzedaż portfelowa, przedpłaty i (% kadr kierowniczych zgadzających się z tą opinią) spłaty na rachunek własny IFC 21 8 Stawki podatkowe .. 57.5 Dostęp do/koszty finansowania .. 50.7 MIGA

Zaangażowanie brutto 2 0 Kapitalizacja rynku akcji (% PKB) 18.3 31.4 Nowe gwarancje 0 0 Stosunek kapitału bankowego do aktywów (%) 7.1 7.9

Uwaga: Liczby podane kursywą dotyczą roku innego niż podany. Data za rok 2009 są danymi wstępnymi. 3/15/11 .. oznacza, że dane nie są dostępne. – wskazuje, że obserwacje nie ma zastosowania. Development Economics, Development Data Group (DECDG).

Wskaźnik dot. ładu zarz ądczego, 2000 r. i 2009 r.

0 25 50 75 100 Zwalczanie korupcji

Rządy prawa Jakość regulacji

Stabilność polityczna Głos i odpowiedzialność

Pozycja kraju w percentylu (0 - 100) wyższe wartości implikują wyższą pozycję 2009 2000

Struktura zadłu żenia zagranicznego ogółem, 2008 r.

IBRD, 1,776 IDA, 0 IMF, 0 Inne wielostronne -

0 Dwustronne, 1,121

Prywatne, 150,221

Krótkoterminowe 64,904

53

Milenijne Cele Rozwoju Polska

Z wybranymi calami do osiągnięcia między rokiem 1990 a 2015 (podany szacunek najbliższy dacie, +/- 2 lata)

Cel 1: zmniejszy ć o połow ę wska źniki skrajnego ubóstwa i głodu 1990 1995 2000 2008 Wskaźnik ubóstwa dla poziomu $1.25 dziennie (PPP, % ludności) <2 <2 <2 <2 Wskaźnik ubóstwa według krajowego progu ubóstwa (% ludności) .. 14.6 14.8 .. Udział dochodu lub konsumpcji najuboższego kwintyla (%) 9.2 8.2 7.9 7.3 Występowanie niedożywienia (% dzieci poniżej 5 lat) .. .. .. ..

Cel 2: zapewni ć powszechne nauczanie na poziomie podstawowym Wskaźnik uczęszczania do szkoły podstawowej (netto, %) .. .. 97 96 Wskaźnik kończenia szkoły podstawowej (% odpowiedniej grupy wiekowej) 98 94 95 96 Wskaźnik uczęszczania do szkoły średniej (brutto, %) 88 95 100 100 Wskaźnik alfabetyzmu młodzieży (% osób w wieku 15-24 lata) 100 100 100 100

Cel 3: wyeliminowa ć nierówno ść płci w edukacji i wzmocni ć pozycj ę kobiet Stosunek dziewczynek do chłopców w kształceniu podstawowym i średnim (%) 100 .. 98 99 Kobiety zatrudnione w sektorach poza rolnictwem (% zatrudnienia poza rolnictwem) .. 47 47 47 Udział miejsc w parlamencie krajowym zajmowanych przez kobiety (%) 14 13 13 20

Cel 4: zmniejszy ć o dwie trzecie umieralno ść dzieci poni żej 5 roku życia Wskaźnik umieralności poniżej 5 roku życia (na 1,000) 17 14 10 7 Wskaźnik umieralności noworodków (na 1,000 żywych urodzeń) 15 12 8 6 Szczepienia przeciwko odrze (wskaźnik jednorocznych dzieci zaszczepionych, %) 95 96 97 98

Cel 5: zmniejszy ć o trzy czwarte wska źnik umieralno ści okołoporodowej Wskaźnik umieralności okołoporodowej (modelowany szacunek, na 100,000 urodzeń żywych) .. .. .. 8 Porody z udziałem wykwalifikowanego personelu (% ogólnej liczby) .. .. 100 100 Stosowanie środków antykoncepcyjnych (% kobiet w wieku 15-49) 49 .. .. ..

Cel 6: Zahamowa ć, a następnie zmniejszy ć tempo rozwoju HIV/AIDS I innych chorób Rozpowszechnienie HIV (% ludności w wieku 15-49) .. 0.1 0.1 0.1 Liczba przypadków gruźlicy (na 100,000 osób) 52 51 35 25 Wskaźnik wykrywalności przypadków gruźlicy (%, wszystkie formy) 81 82 81 79

Cel 7: zmniejszy ć o połow ę liczb ę ludzi bez stałego dost ępu do mo żliwo ści zaspokojenia podstawowych potrzeb Dostęp do źródła wody uzdatnionej (% ludności) .. .. .. .. Dostęp do ulepszonych urządzeń sanitarnych (% ludności) .. .. .. .. Powierzchnia lasów (% całkowitej powierzchni) 29.2 29.5 29.8 30.4 Lądowe tereny chronione (% powierzchni) .. .. .. 24.3 Emisje CO2 (ton metrycznych per capita) 9.1 9.0 7.8 8.3 PKB na jednostkę zużycia energii (stała 2005 PPP $ na kg ekwiwalentu ropy naftowej) 3.0 3.5 5.1 6.1

Cel 8: rozwija ć globalne partnerstwo dla rozwoju Stacjonarne linie telefoniczne (na 100 osób) 8.6 14.8 28.5 25.5 Abonenci telefonii komórkowej (na 100 osób) 0.0 0.2 17.5 115.2 Użytkownicy Internetu (na 100 osób) 0.0 0.6 7.3 49.0 Komputery osobiste (na 100 osób) 0.8 2.9 6.9 16.9

Uwaga: Liczby podane kursywą dotyczą roku innego niż podany. .. oznacza, że dane nie są dostępne. 3/17/11 Development Economics, Development Data Group (DECDG).

Polska

Wskaźniki dot. szkolnictwa (%)

0 25 50 75

100 125

2000 2002 2004 2006 2008

Wskaźnik udziału w edukacji podstawowej Wskaźniki udziału dziewcząt i chłopców w edukacji podstawowej i średniej

Wskaźniki dot. technologii informacyjno -komunikacyjnych (na 100 mieszka ńców)

0 20 40 60 80

100 120 140 160

2000 2002 2004 2006 2008

Abonenci telefonii stacjonarnej i komórkowej Użytkownicy Internetu

Szczepienia przeciwko odrze (% dzieci w wieku jednego r. ż.)

0 25 50 75

100

1990 1995 2000 2007

Polska Kraje o wysokim dochodzie

54

Aneks 6: Wybrane wskaźniki zarządzania portfelem Banku i osiąganych wyników na dzień 16 marca 2011 r.

CAS B2

Wskaźnik 2008 2009 2010 2011Ocena portfela Liczba projektów w toku realizacji a 7 5 5 4Średni okres realizacji (w latach) b 3.4 2.7 3.5 5.1Odsetek projektów problemowych, wg liczby a, c 14.3 40.0 20.0 25.0Odsetek projektów problemowych, wg kwoty a, c 1.5 11.1 0.6 2.4

dWskaźnik uruchomienia środków (%) 9.7 26.8 10.1 10.7

Zarządzanie portfelemCPPR w trakcie roku (tak/nie) N N N NZasoby nadzoru (łącznie USD) 660,674 648,027 422,882 340,709 Średnie koszty nadzoru (USD/projekt) 94,382 129,605 84,576 85,177

Pozycja Memorandum Od RF 80 Ostatnie pi ęć LF Oceny projektów OED wg liczby 44 7Oceny projektów OED wg kwoty (mln USD) 4,699.2 854.4% projektów OED ocenionych jako U lub HU wg liczby 20.5 28.6% projektów OED ocenionych jako U lub HU wg kwoty 11.2 11.3

a. Jak wykazano w Rocznym Raporcie dot. wyników portfela (oprócz bieżącego RF). b. Średni wiek projektów w portfelu krajowym Banku.c. Odsetek projektów oceniaonych jako U lub HU pod względem celów rozwojowych (DO) i/lub wdrożenia (IP) d. Stosunek kwoty środków uruchomionych w trakcie roku do nieuruchomionego salda portfela Banku

na początku roku; tylko projekty inwestycyjne.

* Wszystkie wskaźniki dotyczą aktywnych projektów w Portfelu, z wyjątkiem Wskaźnika Uruchomienia,który obejmuje zarówno wszystkie aktywne projekty, jak i projekty zamknięte w ciągu danego roku fiskalnego .

55

Aneks 7: Podsumowanie programów MBOiR na dzień 16 marca 2011 r.

CAS B3

Aneks 8: Program operacji inwestycyjnych IFC w Polsce 2008 2009 2010 2011*

Pierwotne zaanga żowanie (mln USD)IFC i uczestnicy 12.25 14.73Wyłącznie rachunek własny IFC 12.25 14.73

Pierwotne zaanga żowanie wg sektorów (%)- wyłącznie rachunek własny IFC FINANSE & UBEZPIECZENIA 100 100Razem 0 100 100 0

Pierwotne zaanga żowanie wg instrumentów inwestycyjnych (%) - wył ącznie rachunek własny IFCKapitał 45.17 Pożyczka 54.83 Quasi pożyczka 100Razem 0 100 100 0

* Dane wg stanu na dzień 1 marca 2011

Proponowany bazowy program po życzkowy MBOiR a

Rok fiskalny ID projektu Mln USDKorzyści strategiczne b

(W/S/N)Ryzyko b

realizacji (W/S/N)

2011 DPL NA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ 1,000.0 W S

2012 Linia kredytowa dla miast (FIL) 1 500.0 W W

Reforma Finansów publicznych/ Administracji 500.0 W S

2013 Linia kredytowa dla miast (FIL) 2 250.0 W WEnergetyka/Pożyczki drogowe oparte na wynikach* 500.0 M M Reforma Finansów publicznych/ Administracji DPL2 250.0 W M

Razem 3 000.0

* RF 2012 lub 2013

56

Aneks 9: Podsumowanie usług analityczno-doradczych

Produkt Ukończenie w RF Koszt (tys. USD) Odbiorca a Cel b

Niedawno uko ńczonePT Drogi Wojewódzkie woj. mazowieckie (FBS) RF10 229 Rząd KG/PSPT reforma edukacji RF10 164 Rząd KG/PSReforma środ. gosp i regul. Oraz kontroli państwa RF10 80 Rząd KG/PSTransport Policy Note Polska RF10 210 Rząd KG/PSCity Policy Note Warszawa RF10 102 Rząd KG/PSPEIR Aktualizacja RF10 290 Rząd KG/PSPEIR Mazowieckie RF10 248 Rząd KG/PSRozwój regionalny RF10 60 Inne KG/PS/PDPT Sektor Prywatny I Finansowy RF11 92 Rząd KG/PSPT Raport o Preferencjach Podatkowych RF11 38 RządStudium rozwoju gosp niskoemisyjnej Polska RF11 858 Rząd KG/PD/PS

W tokuSzkolenie NIK RF11 15 Rząd KG/PSWspółpr. techn. zdrowie i zab. społ RF11 147 Rząd KG/PSPT finanse publiczne RF11 34 Rząd KG/PSLubelskie : Wsparcie dla Strategii Rozwoju Regionalnego RF11 28 Rząd KG/PSPT w zakresie innowacji, wiedzy i konkurencyjności (nowe kraje UE)

RF11 135 Rząd KG/PD/PSPT Program wspólp. techn. w zakresie polityki emeryt. w nowych krajach UE i Chorwacji (nowe kraje UE) RF11 52 Rząd KG/PD/PSROSC – Program ocenySektora Finansowego RF11 77 Rząd KG/PDStrat. Rozw. Kapit. Ludzk./kształc. Ustaw. RF 12 130 Rząd KG/PS

Zastosowanie systemów krajowychDo zamówień publ. w Polsce RF 12 20 Rząd KG/PS

Program pomocy technicznej w zakresie rewizji finansowej na lata 2010-2015 RF 16

Planowane

Finanse MiastRF 2012 Do ust. Rząd

Transport regionalny RF 2012 25 Rząd PT - Monitoring i ocena (FBS) RF 2012 Do ust. Rząd

PT – c.d. MEK o gosp. niskoemisyjnej RF 2012 Do ust. Rząd

PT reforma dróg/kolei (FBS) RF 2012 Do ust. Rząd PT – reforma administracji (FBS) RF 2012 Do ust. Rząd Samorządowy SRR/PWP (FBS) RF 2013 Do ust.

Rząd

____________

a. Donator, Rząd, Bank, publikacja.b. Budowanie wiedzy (KG) debata publiczna (PD), rozwiazywanie problemów (PS)

57

Aneks 10: Wskaźniki społeczne dotyczące Polski

CAS B5

Najnowszy pełny rok Region / grupa dochodów Europa & Dochody

Azja wyższe1980-85 1990-95 2002-08 Środk. średnie

LUDNOŚĆ Łączna liczba ludności, w trakcie roku (mln) 37.2 38.6 38.1 443.3 949.3 Stopa wzrostu (% średnia roczna za okres) 0.9 0.2 0.0 0.1 0.8 Ludność miejska (% liczby ludności) 59.9 61.5 61.3 63.7 74.8Dzietność (liczba urodzeń na kobietę) 2.3 1.6 1.4 1.8 2.0 UBÓSTWO(% ludności) Indeks liczby krajowej .. 23.8 .. .. .. Indeks miejski .. .. .. .. .. Indeks wiejski .. .. .. .. ..

DOCHODY DNB per capita (USD) .. 2,970 11,730 7,350 7,852Indeks cen konsumenckich (2000=100) 0 48 108 133 121Indeks cen żywności (2000=100) 0 62 103 .. ..

ROZKŁAD DOCHODÓW/KONSUMPCJIIndeks Giniego 25.2 32.4 34.9 .. ..Najniższy kwintyl (% dochodów lub konsumpcji) 9.8 6.5 7.3 .. ..Najwyższy kwintyl (%dochodów lub konsumpcji) 35.0 38.9 42.4 .. ..

WSKAŹNIKI SPOŁECZNE Wydatki puboliczne Zdrowie (% PKB) .. .. 4.6 3.7 3.5 Edukacja (% PKB) 4.8 4.4 5.7 4.5 4.6 Zapisy do szkół podstawowych netto(% grupy wiekowej) Razem .. .. 96 92 94 Chłopcy .. .. 95 93 94 Dziewczynki .. 96 96 92 93Dost ęp do uzdatnionego źródła wody (% ludności) Razem .. .. .. 95 94 Miasto .. 100 100 99 98 Wieś .. .. .. 88 82Szczepienia ochronne(% dzieci w wieku 12-23 miesiące) Odra 92 96 98 96 93 DPT 94 96 99 96 92Niedożywienie dzieci (% dzieci poniżej 5 r.ż.) .. .. .. .. 4Oczekiwana długo ść życia przy urodzeniu(lata) Razem 71 72 76 70 71 Mężczyźni 67 68 71 66 68 Kobiety 75 76 80 75 75Śmiertelno ść Noworodki (na 1,000 żywo urodzonych) 18 12 6 19 19 Poniżej 5 r.ż. (na 1,000) 20 14 7 22 23 Dorośli (15-59) Mężczyźni (na 1,000 mieszkańców) 253 250 209 305 210 Kobiety (na 1,000 mieszkańców) 105 94 80 126 127 Matki (wg modelu, na 100,000 żywych urodzeń) .. .. 8 45 110Obecność wykwalifikowanego personelu medycznego przy porodzie (%).. .. 100 97 95

Uwaga: 0 lub 0.0 oznacza zero lub mniej niż połowę wskazanej jednostki. Wskaźnik zapisów do szkół: przerwa w ciągu w latach 1997-1998 z powodu zmiany z ISCED76 na ISCED97. Szczepienia: dzieci w wieku 12-23 miesiące, które zostały zaszczepione przed ukończeniem Pierwszego roku życia lub w dowolnym czasie podczas badania.

World Development Indicators database, World Bank - 23 kwietnia 2010.

58

Aneks 11: Kluczowe wskaźniki gospodarcze

CAS B6

Szacowane

Wskaźnik

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Rachunki krajowe (jako % PKB)

Produkt Krajowy Bruttoa

100 100 100 100 100 100 100 100 100

Rolnictwo 5 4 4 4 4 4 4 3 3 Przemysł 31 31 32 32 32 32 30 30 30

Usługi 65 65 64 65 65 65 67 67 67

Łączna konsumpcja 81 81 78 80 80 80 81 79 78Krajowe inwestycje brutto w majątek trwały 18 20 22 22 21 18 19 20 20Inwestycje rządowe 4 5 5 5 6 6 7 6 5 Inwestycje prywatne 14 15 17 17 15 13 13 14 15

Eksport (GNFS)b

37 40 41 40 40 42 41 41 42Import (GNFS) 38 42 44 44 40 43 42 43 43

Oszczędności wewnętrzne brutto 18 18 19 19 18 18 20 21 22

Oszczędności krajowe bruttoc

18 17 18 18 17 18 19 20 21

Pozycje MemorandumProdukt krajowy brutto 303976 341670 425321 529401 431184 468476 531981 580227 630587(mln USD wg obecnych cen)DNB per capita (USD, metoda Atlas) 7280 8340 9800 11870 12190 12420 13470 14920 16440

Realna roczna stopa wzrostuProdukt krajowy brutto wg cen rynkowych 3.6 6.2 6.8 5.1 1.7 3.8 4.0 4.0 3.7 Realna roczna stopa wzrostu per capitaProdukt krajowy brutto wg cen rynkowych 3.7 6.3 6.8 5.1 1.6 3.8 4.1 4.2 4.0 Łączna konsumpcja 2.8 5.3 4.7 6.1 2.0 3.3 3.5 3.7 2.4 Prywatna konsumpcja 2.1 5.1 5.0 5.7 2.0 3.2 3.9 4.0 4.4 Bilans płatniczy (w mln USD)

Eksport (GNFS)b

112653 138060 174251 213976 171071 194747 215974 238652 262517Towary FOB 96395 117269 144787 176458 141309 161779 190456 215632 244399

Import (GNFS)b

114681 144330 186550 234942 170631 199229 223336 247009 270228Towary FOB 99161 124219 161699 202329 145616 170203 201978 228860 257074Bilans zasobów -2028 -6270 -12299 -20966 440 -4482 -7361 -8358 -7711Bieżące transfery netto 8183 6492 8480 8068 6627 6195 8811 8731 8970 Saldo na rachunku bieżącym -3716 -9225 -20094 -25533 -9055 -15385 -18096 -20968 -21580

Bezpośrednie prywatne inwestycje zagr. netto 6951 10821 18078 10299 8583 4983 10167 8599 8450 Kredyty długoterminowe (netto) 4059 -367 4627 3520 4264 4892 3794 3348 3153 Oficjalne -7514 -1976 -2533 -9019 1981 2858 2027 2124 1949 Prywatne 11573 1609 7160 12539 2283 2034 1767 1224 1204 Inny kapitał (netto, w tym błędy i pominięcia) 841 1443 10214 8011 10986 21237 26231 25557 22652

Zmiana rezerwd

-8135 -2672 -12825 3703 -14778 -15727 -22096 -16536 -12675

Pozycje MemorandumBilans zasobów (% PKB) -0.7 -1.8 -2.9 -4.0 0.1 -1.0 -1.4 -1.4 -1.2

Rzeczywiste

Prognozowane

(c.d.n.)

59

Rzeczywiste

Szacowane

Prognozowane

Wskaźnik

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Finanse publiczne (jako % PKB wg cen rynkowych) e Przychody bieżące 38.8 39.7 39.8 39.1 36.8 36.8 39.3 39.9 38.9Wydatki bieżące 39.0 39.0 37.3 37.8 38.2 40.2 39.1 37.9 37.3Nadwyżka (+)/deficyt (-) na rachunku bieżącym -0.2 0.7 2.5 1.3 -1.5 -3.4 0.2 2.0 1.6 Wydatki kapitałowe 4.4 4.8 4.8 5.5 6.3 5.6 6.6 5.8 4.9

Wskaźniki monetarneM2/PKB 43.4 46.7 47.7 52.2 53.6 54.8 .. .. .. Wzrost M2 (%) 13.1 16.0 13.4 18.6 8.1 8.3 .. .. .. Wzrost kredytów w sektorze prywatnym / 105.3 105.9 108.0 102.8 72.5 84.6 .. .. .. Łączny wzrost kredytów (%)

Wskaźniki cenowe ( YR02 =100)Wskaźnik cen towarów eksportowych .. .. .. .. .. .. .. .. .. Wskaźnik cen towarów importowych .. .. .. .. .. .. .. .. .. Wskaźnik terms of trade dla towarów .. .. .. .. .. .. .. .. .. Realny kurs wymiany (USD/LCU)

f136.3 139.4 144.7 159.3 135.0 143.5 .. .. ..

Wskaźnik cen towarów konsump. (zmiana w % ) 2.1 1.0 2.5 4.2 3.5 2.6 3.5 2.8 2.5 Deflator PKB (zmiana w %) 2.6 1.5 4.0 3.1 3.6 1.3 3.3 2.6 2.5

a. PKB według kosztu czynnikówb. "GNFS" oznacza “dobra i usługi nie będzące czynnikami produkcji."c. Obejmuje nieodwzajemnione transfery netto, z pominięciem oficjalnych grantów kapitałowych.d. Obejmuje wykorzystanie zasobów MFW.e. Skonsolidowane dla rządu centralnego.f. "LCU" oznacza “lokalne jednostki waluty." Wzrost wskaźnika USD/LCU oznacza aprecjację.

60

Aneks 12: Kluczowe wskaźniki zaangażowania

CAS B7

Rzeczywiste SzacowaneWskaźnik 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Łączny dług należny i wypłacony 132927 169636 234052 245496 281094 312214 359088 388752 414464 (łączne zobowiązania dłużne, w mln USD)a

Wypłaty netto (w mln USD)a 2937 36709 64416 11444 35598 31120 46874 29665 25712

Łączna obsługa zadłużenia (TDS) 37420 41772 60936 75786 82299 98838 93792 97387 102698 (w mln USD) a

Wskaźniki zadłużenia i obsługi zadłużenia

(%)

TDO/XGSb 118.0 122.9 134.3 114.7 164.3 160.3 166.3 162.9 157.9 TDO/GDP 43.7 49.6 55.0 46.4 65.2 66.6 67.5 67.0 65.7

TDS/XGS 33.2 30.3 35.0 35.4 48.1 50.8 43.4 40.8 39.1

Finansowanie dłużne/TDO ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Wskaźniki ekspozycji MBOiR (%)

Obsługa długu MBOiR /obsł. długu publicznego 2.2 3.8 5.8 3.5 3.4 2.7 5.3 2.3 1.5

Obsługa długu preferowanego wierzyciela /obsługa

długu publicznego (%) c ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Obsługa długu MBOiR/XGS 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.2 0.1 0.1

MBOiR TDO (mln USD) d 1796 1961 1870 1776 4493 5417 6247 6807 7175 W czym wartość bieżąca gwarancji

(w mln USD) ... ... ... ... ... ... ... ... ... Udział portfela MBOiR (%) ... ... ... ... ... ... ... ... ... IDA TDO (w mln USD)

d.. .. .. .. .. .. .. .. ..

IFC (w mln USD) Kredyty ... ... ... ... ... ... ... ... ... Kapitał i quasi-kapitał /c ... ... ... ... ... ... ... ... ...

MIGA

Gwarancje MIGA (w mln USD) ... ... ... ... ... ... ... ... ...

a. Obejmuje dług publiczny i z gwaancjami publicznymi, prywatny bez gwarancji, wykorzystanie pożyczek MFW i kapitał

krótkoterminowy netto.

b. "XGS" oznacza eksport dóbr i usług, w tym płatności pracowników

c. Preferowani wierzyciele deifniowani są jako MBOiR, IDA, regionalne multilateralne banki rozwojowe, MFW oraz

Bank Rozliczeń Międzynarodowych.

d. Obejmuje wartość bieżącą gwarancji.

e. Obejmuje typy kapitału i quasi-kapitału tak instrumentów kredytowych jak i kapitałowych.

Prognozowane

61

Aneks 13: Zaangażowanie i uruchomione środki IFC w aktywnym portfelu inwestycyjnym

CAS B8 (IFC)

Wg stanu na dzie ń 28 lutego 2011(w mln USD)

Zaangażowane Uruchomione, niespłacone

Zatwierdzone w RF Spółka Poż. Kapitał **Quasi

kapitał *GT/RMUczestnik

Poż. Kapitał **Quasi

kapitał *GT/RMUczestnik

1997 Cpf 0 0.24 0 0 0 0 0.14 0 0 00 Fm bank 0 5.14 14.66 0 0 0 3.24 5.23 0 02009 Fundusz 1.08 0 0 0 0 1.08 0 0 0 00 Schwarz group 22.48 0 0 0 0 22.48 0 0 0 0

Łączny portfel: 23.56 5.38 14.66 0 0 23.56 3.38 5.23 0 0

* oznacza gwarancje i produkty zarządzania ryzykiem ** Quasi Equity obejmuje zarówno pozyczki jak i typy kapitału

62

Aneks 14: Portfel operacji (MBOiR/Granty)

Portfel operacji (IBRD/IDA i granty)

Stan na 23 marca 2011 r.

Projekty zamkni ęte 47

IBRD/IDA *Uruchomiono łącznie (aktyw ne) 287.4

z czego spłacono 0.0

Uruhcomiono łącznie (projekty zamknię 4,985.7

z czego spłacono 2,605.4

Uruchomiono łącznie (aktyw ne +zamkni 5,273.1

z czego spłacono 2,605.4

Pozostało do uruchomienia łącznie (aktyw ne) 182.6

Pozostało do uruchomienia łącznie (zamkni 0.0

Pozostało do uruchomienia łącznie (aktyw ne+zamkni 182.6

poufne

Aktywne projekty Różnica pomi ędzy

wynikiem planowanym i faktycznym

Ciągnienia a/

Identyfikator projektu Nazwa projektu Cele rozwojowe Postep realizacji Rok fiskalny IBRD IDA GRANT anulowanoDo

uruchomienia

Pierw.po

modyfikacji

P070246 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA (GEF) MU U 2005 - - 11 - 2.4 2.4 0.15

P086768 OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA DORZECZA ODRY S MS 2007 184 - - - 165.2 64.2

P065270 POAKCESYJNY PROGRAM WSPARCIA OBSZARÓW WIEJSKICHS S 2006 88.8 - - - 9.8 -1.0

P096214 UTRZYMANIE I REMONTY DRÓG 3 MS MS 2006 180.2 - - - 5.2 -10.7

Łączny wynik 453 11 182.6 54.9 0.15

Ostatni PSR

Rating nadzoru Pierwotne kwoty w mln USD

WYŁ ĄCZNIE DO UŻBOWEGO Raport Nr. 61315 - PL MI...

Documents

Transcript of WYŁ ĄCZNIE DO UŻBOWEGO Raport Nr. 61315 - PL MI...