Wykorzystanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej · Programu Operacyjnego K apitał Ludzki...

S t r o n a | 1

-

RAPORT CZĘŚCIOWY

Wojciech Urbaniak

Wykorzystanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej

w regionie łódzkim,

analiza na poziomie gmin i powiatów

Recenzent

Prof. zw. dr hab. Marian Gorynia

Łódź 2011

Projekt „Kapitał ludzki i społeczny jako czynniki rozwoju regionu łódzkiego” współfinansowany ze środków Unii

Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

S t r o n a | 2

Spis treści

Wstęp .................................................................................................................................. 3

1. Wykorzystanie środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Łódzkiego przez gminy i powiaty ..................................................................................... 3

1.1 Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego jako narzędzie

rozwoju regionalnego.......................................................................................................... 3

1.2. Struktura projektów w osiach priorytetowych.................................................... 6

1.3. Beneficjenci projektów.......................................................................................... 12

1.4. Zróżnicowanie projektów w powiatach............................................................... 14

1.5. Zróżnicowanie projektów w gminach różnych typów ....................................... 22

2. Rola jednostek samorządu terytorialnego w wykorzystaniu środków

z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ....................................................................26

2.1 Priorytety Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki...........................................26

2.2 Rola gmin i powiatów w wykorzystaniu środków z programu...........................29

3. Wnioski .......................................................................................................................... 37

Spis tabel ........................................................................................................................... 39

Aneks tabelaryczny ...........................................................................................................41

S t r o n a | 3

Wstęp

Raport przygotowano w ramach projektu badawczego „Kapitał ludzki i społeczny jako

czynniki rozwoju regionu łódzkiego”. Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Raport powstał na podstawie baz danych

Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, które zawierały wykazy i podstawowe dane o projektach

realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego i

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (na poziomie regionalnym). Przedstawiono w nich

stan realizacji projektów z października 2011 roku.

Celem prezentowanego opracowania jest ocena stopnia zróżnicowania

wykorzystywania środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Łódzkiego w jednostkach samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i gminnego w

województwie łódzkim. W raporcie przedstawiono także rolę jednostek samorządu

terytorialnego w realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W analizie zastosowano

metodę statystyczno – porównawczą, zestawiając ze sobą cechy jednostek samorządu

terytorialnego w oparciu o dane liczbowe.

1. Wykorzystanie środków z Regionalnego Programu Operacyjnego

Województwa Łódzkiego przez gminy i powiaty

1.1 Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego jako narzędzie

rozwoju regionalnego1

Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego (RPO WŁ) na lata

2007-2013 (RPO WŁ) jest dokumentem służącym realizacji Strategii Rozwoju Województwa

Łódzkiego przy wsparciu środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu

Rozwoju Regionalnego (EFRR).

Zgodnie z zapisami Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, instytucjami

zarządzającymi regionalnymi programami operacyjnymi są zarządy województw. Oznacza to

częściową decentralizację wdrażania EFRR w Polsce oraz przekazanie samorządom

1 Opracowano na podstawie:

Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, Łódź, listopad 2011, Załącznik

do Uchwały nr 2264/11 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 27 grudnia 2011 r.

S t r o n a | 4

terytorialnym znaczących kompetencji w zakresie przygotowania, realizacji i rozliczania

środków unijnych.

Dla zapewnienia efektywności wykorzystania funduszy strukturalnych Unii

Europejskiej w Polsce, poszczególne programy operacyjne i źródła finansowania wzajemnie

się uzupełniają. Komplementarność wszystkich programów operacyjnych w ramach

Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia została zaprojektowana w ten sposób, że

Programy Operacyjne (Infrastruktura i Środowisko, Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki

– komponent centralny) wspierają projekty o zasięgu ponadregionalnym, krajowym i

międzynarodowym. Natomiast priorytety i działania regionalnych programów operacyjnych i

części regionalnej Programu Operacyjnego Kapital Ludzki mają zasięg regionalny,

subregionalny i lokalny. Ich uzupełnieniem jest wsparcie projektów transgranicznych,

transnarodowych i ponadregionalnych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego jest jednym z 16

programów zarządzanych przez poszczególne samorządy województw. Jego głównym celem

jest integracja regionu z europejską i globalną przestrzenią społeczno-gospodarczą jako

środkowoeuropejskiego centrum rozwoju, sprzyjającego zamieszkaniu i gospodarce

oraz dążeniu do budowy wewnętrznej spójności przy zachowaniu różnorodności jego

miejsc.

Cel ten jest realizowany poprzez siedem celów szczegółowych powiązanych z osiami

priorytetowymi (tablica 1).

Tablica 1. Cele szczegółowe i priorytety RPO WŁ

L.p. Oś priorytetowa Cele szczegółowe

1. Infrastruktura transportowa Poprawa dostępności komunikacyjnej województwa łódzkiego

2. Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka

Poprawa stanu środowiska naturalnego i bezpieczeństwa energetycznego

3. Gospodarka,

innowacyjność, przedsiębiorczość

Rozwój innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki w województwie

4. Społeczeństwo informacyjne

Rozwój społeczeństwa informacyjnego

5. Infrastruktura społeczna Zapewnienie dogodnych warunków rozwoju zasobów ludzkich

6. Odnowa obszarów miejskich

Ożywienie gospodarcze i społeczne na terenach zdegradowanych w obszarach miejskich

7. Pomoc techniczna Zwiększenie zdolności absorpcji środków UE w ramach RPO WŁ

Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WŁ,

S t r o n a | 5

Regionalny Program Operacyjny poprzez określenie celu głównego i celów

szczegółowych realizuje ideę zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej. Tym samym

wspiera polityki horyzontalne dotyczące w szczególności zrównoważonego rozwoju

środowiskowego, równości szans oraz technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT).

Działania w ramach pierwszej osi priorytetowej koncentrują się na poprawie stanu

oraz powiązaniu sieci transportowej województwa łódzkiego z siecią dróg krajowych,

transeuropejską siecią transportową TEN-T oraz lotniskami. Ponadto realizowane są projekty

służące poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego, rozwojowi transportu publicznego w

miastach oraz wzrostowi wykorzystania transportu kolejowego i lotniczego.

Druga oś priorytetowa związana jest z ochroną środowiska i energetyką. Projekty

koncentrują się na poprawie jakości powietrza, wody, dywersyfikacji dostaw energii oraz

poprawie infrastruktury energetycznej w regionie. Realizowane są również działania na rzecz

ochrony przyrody, kształtowania postaw ekologicznych oraz gospodarki komunalnej.

Z punktu widzenia budowy innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki kluczowe

znaczenie ma trzeci priorytet, w ramach którego wspierane są inwestycje modernizacyjne i

rozwojowe w przedsiębiorstwach. Ponadto projekty służą ułatwieniu przedsiębiorcom

dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania, wspieraniu działalności badawczo-rozwojowej

oraz działalności instytucji otoczenia biznesu i współpracy między biznesem i nauką. Część

działań jest skierowanych do sektora turystycznego w regionie.

Czwarta oś priorytetowa wspomaga wykorzystanie zaawansowanych technologii

informacyjnych przez mieszkańców województwa oraz wyrównywanie dysproporcji w

zakresie dostępu i wykorzystania ICT. Program stwarza również możliwości rozwoju sektora

usług publicznych poprzez wdrażanie zaawansowanych systemów informatycznych oraz

budowę sieci wewnętrznych, usprawniających zarządzanie, np. w opiece zdrowotnej.

Piąta oś priorytetowa obejmuje działania w zakresie infrastruktury społecznej, w tym

poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców oraz inwestycje w pomocy społecznej,

edukacji i kulturze. Szczególne znaczenie mają projekty poprawiające jakość i wyposażenie

szkół i szpitali w regionie.

Szósty priorytet zawiera środki i działania na rzecz rozwoju miast. Projekty

koncentrują się na rewitalizacji terenów i obiektów poprzemysłowych i powojskowych,

zwiększeniu atrakcyjności obszarów miejskich dla inwestorów oraz na odnowie

zdegradowanych dzielnic i osiedli, w tym na rewitalizacji substancji mieszkaniowej.

S t r o n a | 6

Ostatni priorytet RPO WŁ (pomoc techniczna) służy zapewnieniu sprawnego systemu

zarządzania i wdrażania programu w regionie.

Zgodnie z planem finansowym zawartym w NSRO województwo łódzkie dysponuje

w latach 2007-2013 kwotą wsparcia z EFRR ok. 1 mld EUR. Uwzględniając krajowy wkład

publiczny oraz środki prywatne szacowany budżet RPO WŁ ma wynieść ponad 1,3 mld

EUR. Największe środki przeznaczono na rozwój przedsiębiorczości (III oś priorytetowa), tj.

ponad 400 mln EUR (ok. 33%).

Największymi beneficjentami RPO WŁ są:

1) jednostki samorządu terytorialnego,

2) administracja rządowa

3) zakłady opieki zdrowotnej,

4) jednostki naukowe,

5) szkoły wyższe,

6) przedsiębiorcy,

7) organizacje pozarządowe,

8) instytucje otoczenia biznesu.

1.2 Struktura projektów w osiach priorytetowych

Do października 2011 roku zrealizowanych, bądź w trakcie realizacji, było 1296

projektów z RPO WŁ. Struktura dofinansowania stanowi pochodną przyjętego a priori

podziału środków w ramach programu. Najwięcej, łącznie ponad połowę funduszy (51,7

%), przeznaczono na projekty realizowane w ramach priorytetów I i III, najmniej w VII

i IV. Relacja dofinansowania do wartości projektu wynosiła przeciętnie 59%.

Największa była w VII osi priorytetowej, najniższa w V i III. W pozostałych

kształtowała się na zbliżonym poziomie.

Priorytet pierwszy – „Infrastruktura transportowa” grupuje kilkadziesiąt dużych

projektów. Wartość ich stanowi jedną czwartą wartości wszystkich przedsięwzięć w ramach

RPO WŁ. Znajdują się tu duże projekty infrastrukturalne związane z transportem, w

większości drogowym. Zróżnicowanie wartości projektów jest przeciętne. Beneficjentami

są głównie jednostki administracji samorządowej – gminy, powiaty, województwo, w

mniejszym stopniu miejskie przedsiębiorstwa komunikacyjne i jednostki administracji

rządowej.

S t r o n a | 7

Wartość projektów realizowanych w priorytecie drugim, związanym z ochroną

środowiska i energetyką, stanowi 16% w całym programie. Wielkość przedsięwzięć jest

raczej przeciętna i stosunkowo mało zróżnicowana pod względem wartości i dofinansowania.

Prawie połowę środków priorytetu przeznaczono na projekty w gospodarce wodno –

ściekowej - systemy oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz sieci kanalizacyjne. W

ramach tego priorytetu ważną grupę stanowiły projekty przeznaczone na odnawialne źródła

energii, głównie budowę elektrowni wiatrowych oraz związane z ochroną powietrza

(termomodernizacja obiektów oświatowych). Przedsięwzięcia ekologiczne wykonywane były

prawie wyłącznie przez gminy i miasta. Większe zróżnicowanie beneficjentów miało miejsce

w realizacji projektów w działaniach związanych z energetyką.

W ramach priorytetu trzeciego realizowano ponad 700 projektów (prawie 55%

ogółu). Zaangażowanie środków jest w tej osi najwyższę. Są tu głównie stosunkowo

niewielkie przedsięwzięcia przedsiebiorstw. Udział wkładów własnych w wartości projektów

jest wysoki i wynosi przeciętnie 50%. Jest to wartość znacznie powyżej średniej dla RPO WŁ

(59%). Pod względem wartości dofinansowania priorytet ten ustępuje pierwszemu –

„Infrastrukturze transportowej”. W trzecim priorytecie zdecydowana większość nakładów

(83%) przeznaczono na projekty w działaniach – „Podnoszenie innowacyjności i

konkurencyjności przedsiębiorstw” (3.2) oraz „Infrastruktura turystyczno – rekreacyjna”

(3.5). Na budowę infrastruktury informatycznej (oś priorytetowa czwarta) przeznaczono

stosunkowo niewiele środków . Wartość projektów i dofinansowania w tej osi stanowi mniej

niż 10% wszystkich projektów w RPO WŁ. Priorytet czwarty grupuje dużą liczbę

stosunkowo niedużych projektów i kilka większych. Największy projekt – budowa łódzkiej

regionalnej sieci teleinformacyjnej ma wartość, której udział w całym priorytecie wynosi

16%, a udział wartości pięciu największych projektów realizowanych przez województwo

łódzkie przekracza 37%. Działania 4.1 i 4.2 grupują przedsięwzięcia realizowane przeważnie

przez jednostki samorządu terytorialnego, służby zdrowia, administracji rządowej. Działanie

trzecie zawiera projekty podmiotów gospodarczych - z reguły nieduże, związane z

wprowadzeniem technologii e – biznesu.

W priorytecie piątym znajdują się projekty poświęcone infrastrukturze społecznej,

podzielone na działania według jej rodzajów. W pierwszym, dotyczącym infrastruktury

ochrony zdrowia znalazły się największe przedsięwzięcia, było ich tylko 10. Beneficjentami

są przeważnie jednostki samorządowe i szpitale państwowe. Koncentrowano się przede

wszystkim na zakupie aparatury medycznej. W pozostałych działaniach projekty dotyczyły

głównie budowy lub modernizacji budynków i obiektów tworzących infrastrukturę: pomocy

S t r o n a | 8

społecznej, edukacyjną i kultury. Beneficjentami były przeważnie samorządy gmin i

powiatów.

Priorytet szósty to projekty zdecydowanie największe, choć jest ich najmniej, tylko

12. Celem przedsięwzięć jest rewitalizacja obiektów poprzemysłowych, zespołów

budynków, zabytków. Stopień dofinansowania projektów jest tu najniższy i wynosi zaledwie

33,2%. Beneficjentami są głównie jednostki samorządu terytorialnego.

Priorytet siódmy ma charakter pomocy technicznej dla urzędu marszałkowskiego w

związku z realizacją programu operacyjnego. Jest tu zaledwie 5 projektów.

Współfinansowanie ze środków UE jest najwyższe.

Tablica 2. Liczba i wartość projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ

Oś priorytetowa Liczba projektów Wartość projektów

Nr Nazwa bezwzględna w % w tys. zł w %

I Infrastruktura transportowa 76 5,9 1 455 395 24,3

II Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka

191 14,7 950 608 15,9

III Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość

708 54,6 1 698 284 28,3

IV Społeczeństwo informacyjne 212 16,4 436 404 7,3

V Infrastruktura społeczna 92 7,1 715 649 12,0

VI Odnowa obszarów miejskich 12 0,9 639 418 10,7

VII Pomoc techniczna 5 0,4 86 946 1,5

Razem 1296 100,0 5 982 704 100,0

Źródło: Wykaz projektów (zrealizowanych i realizowanych) w Ramach RPO WŁ na lata 2007 – 2013 wg stanu na 26.10.2011 – baza danych Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi – obliczenia własne

Tablica 3. Wartość przeciętna, odchylenie standardowe i współczynnik zmienności projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ

Osie priorytetowe i działania Wartość przeciętna projektu

Odchylenie

standardowe

projektów

Współczynnik zmienności projektów*

Numer Nazwa w tys. zł

I Infrastruktura transportowa 19 150 32 585 1,70

II Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka

4 977 7 592 1,53


2 399 13 483 5,62

IV Społeczeństwo informacyjne 2 059 7 079 3,44

V Infrastruktura społeczna 7 779 11 206 1,44

VI Odnowa obszarów miejskich 53 285 82 623 1,55

VII Pomoc techniczna 17 389 5 450 0,31

Razem 4 616 16 844 3,65

*Relacja odchylenia standardowego do wartości przeciętnej Źródło: jak dla tabeli 2

S t r o n a | 9

Tablica 4. Dofinansowanie do projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ

Oś priorytetowa Wartość dofinansowania

projektów

Relacja

dofinansowania

do wartości projektów

Nr Nazwa w tys. zł w % w %

I Infrastruktura transportowa 963 436 27,2 66,2

II Ochrona środowiska, zapobieganie

zagrożeniom i energetyka

641 406 18,2 67,5


864 549 24,5 50,9

IV Społeczeństwo informacyjne 289 873 8,2 66,4

V Infrastruktura społeczna 487 369 13,8 68,1

VI Odnowa obszarów miejskich 212 226 6,0 33,2

VII Pomoc techniczna 73 904 2,1 85,0

Razem 3 532 763 100,0 59,0

Źródło: jak dla tabeli 2

Tablica 5. Projekty w I osi priorytetowej „Infrastruktura transportowa” w podziale na

działania Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów

Wartość w

tys. zł Wartość przeciętna projektu w

tys. zł

Odchylenie

standardowe

projektów w tys. zł

Współczynnik zmienności projektów

Nr Nazwa

I Infrastruktura

transportowa

76 1 455 395 19 150 32 585 1,70

1.1 Drogi 61 980 979 16 082 26 102 1,62

1.2 Koleje 4 184 679 46 170 19 696

1.3 Porty lotnicze 1 195 612 195 612

1.4 Miejski transport

publiczny

6 78 234 13 039 18 880 1,45

1.5 Inteligentne

systemy transportu

4 15 891 3 973 3 920 0,99


S t r o n a | 10

Tablica 6. Projekty w ramach II osi priorytetowej „Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka” w podziale na działania

Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów

Wartość w tys. zł

Wartość przeciętna

projektu w

tys. zł

Odchylenie

standardowe


Współczynnik

zmienności projektów

Nr Nazwa

II Ochrona środowiska, zapobieganie

zagrożeniom i

energetyka

191 950 608 4 977 7 592 1,53

2.1 Gospodarka wodno –

ściekowa

31 442 756 14 285 1 738 0,12

2.2 Gospodarka odpadami 14 54 887 3 920 7 993 2,04

2.3 Ochrona przyrody 9 4 005 445 175 0,39

2.4 Gospodarka wodna 4 33 794 8 448 6 321 0,75

2.5 Zagrożenie środowiska

42 56 149 1 337 1 901 1,42

2.6 Ochrona powietrza 48 118 807 2 475 1 718 0,69

2.7 Elektroenergetyka 12 23 786 1 982 2 313 1,17

2.8 Gazownictwo 3 5 745 1 915 1 168 0,61

2.9 Odnawialne źródła energii

21 175 043 8 335 5 225 0,63

2.10 Sieci ciepłownicze 7 35 637 5 091 3 534 0,69


Tablica 7. Projekty w ramach III osi priorytetowej „Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość” w podziale na działania

Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów


Wartość przeciętna projektu

w tys. zł

Odchylenie

standardowe



Nr Nazwa

III Gospodarka,

innowacyjność, przedsiębiorczość

708 1 698 284 2 399 13 483 5,62

3.1 Wsparcie jednostek B+R 1 2 000

3.2 Podnoszenie

innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw

378 726 661 1 922 1 908 0,99

3.3 Rozwój B+R w przedsiębiorstwach

37 15 712 425 103 0,24

3.4 Rozwój otoczenia biznesu

3 225 837 75 279 99 040 1,32

3.5 Infrastruktura

turystyczno –

rekreacyjna

28 683 979 24 428 53 223 2,18

3.6 Rozwój mikro – i małych przedsiębiorstw

261 44 094 169 68 0,40


S t r o n a | 11

Tablica 8. Projekty w ramach IV osi priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne” w podziale

na działania Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów

Wartość w

tys. zł

Wartość

przeciętna

projektu

w tys. zł

Odchylenie

standardowe

projektów w

tys. zł

Współczynnik

zmienności

projektów

Nr Nazwa

IV Społeczeństwo

informacyjne

212 436 404 2 059 7 079 3,44

4.1 Infrastruktura

społeczeństwa

informacyjnego

7 154 928

22 133 28 039 1,27

4.2 Usługi publiczne 37 169 993 4 594 8 118 1,77

4.3 Technologie dla

przedsiębiorstw

168 111 483

664 770 1,16


Tablica 9. Projekty w ramach V osi priorytetowej „Infrastruktura społeczna” w, podziale na

działania Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów



w tys. zł

Odchylenie

standardowe



Nr Nazwa

V Infrastruktura społeczna 92 715 649 7 779 11 206 1,44

5.1 infrastruktura ochrony

zdrowia

10 218 082 21 808 18 134 0,83

5.2 Infrastruktura pomocy

społecznej 8 30 737 3 842 3 237 0,84

5.3 Infrastruktura edukacyjna 47 171 647 3 652 3 430 0,94

5.4 Infrastruktura kultury 27 295 182 10 933 13 434 1,23


Tablica 10. Projekty w ramach VI i VII osi priorytetowych „Odnowa obszarów miejskich” i

„Pomoc techniczna” w podziale na działania wg stanu na 26.10.2011 rok Osie priorytetowe i działania Liczba

projektów



w tys. zł

Odchylenie

standardowe



Nr Nazwa

VI Odnowa obszarów miejskich

12 639 418 53 285 82 623 1,55

6.1 Rewitalizacja obszarów problemowych

11 629 359 57 214 85 473 1,49

6,2 Renowacja substancji

mieszkaniowej

1 10 058 10 058

VII Pomoc techniczna 5 86 946 17 389 5 450 0,31

7.1 Pomoc techniczna

wspierająca realizację RPO WŁ

5 86 946 17 389 5 450 0,31


S t r o n a | 12

1.3 Beneficjenci projektów

Projekty w ramach RPO WŁ realizowane są przez różne typy podmiotów. Ich

znaczenie określono poprzez przedstawienie struktury: liczby projektów, wartości i

dofinansowania. Obliczono także średnie dla wartości całkowitej i dofinansowania projektów

poszczególnych typów beneficjentów oraz odchylenia standardowe i współczynniki

zmienności.

Przedsięwzięcia w ramach RPO WŁ realizowane są przede wszystkim przez

jednostki samorządowe i podmioty gospodarcze. Obie grupy zdominowały

wykorzystanie programu. Przypadło na nie 94% liczby projektów, 84,3% ich wartości i

80,3% uzyskanego dofinansowania. Przedsięwzięcia jednostek terytorialnych i

przedsiębiorstw różnią się wielkością. Projekty samorządowe są z reguły znacznie większe.

Przedsięwzięcia podmiotów gospodarczych są bardziej zróżnicowane pod względem

wielkości. Wystąpują też duże różnice w wielkościach projektów pomiędzy jednostkami

terytorialnymi różnych szczebli. Największe projekty realizuje Miasto Łódź i samorząd

wojewódzki. Są to głównie przedsięwzięcia o charakterze infrastrukturalnym.

Tablica 11. Liczba i wartość projektów RPO WŁ w podziale na typy beneficjentów

Beneficjent Liczba

projektów

Wartość projektów Wartość

dofinansowania

projektów

w % w tys. zł w % w tys. zł w %

Wojewódzka jednostka

samorządu terytorialnego

17 1,3 457 168 7,6 336 756

9,5

Urząd marszałkowski 5 0,4 86 946 1,5 73 904 2,1

Jednostka samorządowa

Miasta Łodzi

16 1,2 843 981 14,1 352 252

10,0

Jednostki samorządowe

powiatów grodzkich*

10 0,8 89 719 1,5 60 497

1,7


powiatów ziemskich

54 4,2 393 661 6,6 295 690

8,4


gmin miejskich

64 4,9 532 680 8,9 327 603

9,3


gmin miejsko - wiejskich

68 5,2 558 120 9,3 372 569

10,5


gmin wiejskich

117 9,0 448 483 7,5 300 978

8,5

Podmioty gospodarcze

jednostek samorządu

terytorialnego

12 0,9 339 771 5,7 148 175

4,2

Podmioty gospodarcze 857 66,1 1 290 482 21,6 568 443 16,1

Służba zdrowia 31 2,4 234 889 3,9 169 295 4,8

Edukacja 11 0,8 42 517 0,7 32 359 0,9

Instytucje kultury 11 0,8 160 566 2,7 81 224 2,3

Inne 23 1,8 503 721 8,4 413 018 11,7

Razem 1296 100,0 5 982 704 100,0 3 532 763 100,0

S t r o n a | 13

* Miasto Piotrków Tryb. i Miasto Skierniewice


Tablica 12. Wartość przeciętna i dofinansowanie projektów RPO WŁ w podziale na typy

beneficjentów

Wyszczególnienie Przeciętna wartość projektu w tys. zł

Przeciętna wartość dofinansowania


Relacja wartości dofinansowania do

wartości projektów

Wojewódzka jednostka samorządu terytorialnego

26 892 19 809 0,74

Urząd marszałkowski 17 389 14 781 0,85

Jednostka

samorządowa Miasta Łodzi

52 749 22 016 0,42

Jednostki samorządowe powiatów grodzkich*

8 972 6 050 0,67

Jednostki samorządowe powiatów ziemskich

7 290 5 476 0,75

Jednostki samorządowe gmin miejskich

8 323 5 119 0,62

Jednostki samorządowe gmin miejsko -

wiejskich

8 208 5 479 0,67

Jednostki samorządowe gmin wiejskich

3 833 2 572 0,67


jednostek samorządu terytorialnego

28 314 12 348 0,44

Podmioty gospodarcze 1 506 663 0,44

Służba zdrowia 7 577 5 461 0,72

Edukacja 3 865 2 942 0,76

Instytucje kultury 14 597 7 384 0,51

Inne 21 901 17 957 0,82

Razem 4 616 2 726 0,59



S t r o n a | 14

Tablica 13. Odchylenie standardowe i współczynnik zmienności projektów RPO WŁ w

podziale na typy beneficjentów

Wyszczególnienie Wartość ogólna projektów w tys.

zł

Wartość dofinansowania

projektów w tys.

zł

Wartość ogólna

projektów


projektów

Odchylenie standardowe Współczynnik zmienności Wojewódzka jednostka samorządu terytorialnego

32 393 25 234 1,20 1,27

Urząd marszałkowski 5 500 4 675 0,32 0,32

Jednostka

samorządowa Miasta Łodzi

93 709 32 837 1,77 1,49

Jednostki samorządowe powiatów grodzkich*

20 406 6 450 2,27 1,07

Jednostki samorządowe powiatów ziemskich

12 221 8 912 1,68 1,63

Jednostki samorządowe gmin miejskich

10 227 6 278 1,23 1,23

Jednostki samorządowe gmin miejsko -

wiejskich

11 506 7 366 1,40 1,34

Jednostki samorządowe gmin wiejskich

5 665 3 364 1,48 1,31


jednostek samorządu terytorialnego

56 478 33 068 1,99 2,68

Podmioty gospodarcze 6 685 1 090 4,44 1,64

Służba zdrowia 13 299 10 081 1,75 1,85

Edukacja 5 412 4 635 1,40 1,58

Instytucje kultury 17 170 10 414 1,18 1,41

Razem 16 844 9 369 3,65 3,44



1.4 Zróżnicowanie projektów w powiatach

W województwie łódzkim znajduje się 21 powiatów ziemskich i 3 grodzkie, z których

zdecydowanie największym jest Miasto Łódź. W 2009 roku posiadało 742,4 tys.

mieszkańców, a jego udział w ludność województwa wynosił 29%.2 Pozostałe powiaty są

znacznie mniejsze i mocno zróżnicowane. Ludność drugiego co do wielkości powiatu -

zgierskiego (162 tys.) jest ponad pięciokrotnie większa niż najmniejszego – brzezińskiego

(30,5 tys.) Stąd też w analizie obecności projektów ważne były porównania w przeliczeniu na

2 Zob. Województwo Łódzkie 2010. Podregiony, Powiaty Gminy, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2010

S t r o n a | 15

1000 mieszkańców. Badaniem objęto 1281 projekty, nie uwzględniono tych, które

realizowano na obszarze więcej niż jednego powiatu. Zakres korzystania z programów

unijnych w poszczególnych powiatach odniesiono do ich potencjału ludnościowego.

Najwięcej projektów zlokalizowano w Łodzi, zarówno pod względem liczby jak i

wartości ogólnej i dofinansowania. Jest to oczywiste, biorąc pod uwagę potencjał

ludnościowy miasta. Udział Łodzi w wartości (39%) i dofinansowaniu projektów (31%)

jest jednak wyższy niż w liczbie mieszkańców województwa. Oznacza to, że miasto, w

stosunku do swej populacji, wykorzystuje środki unijne w większym stopniu niż

przeciętnie inne powiaty.

Obok Łodzi najwięcej przedsięwzięć – pod względem wartości i dofinansowania-

zlokalizowano w powiatach: zgierskim, bełchatowskim i poddębickim (tablica 15). Tu

również skala realizowanych projektow jest wyższa niż wynikałoby to z liczby ludności.

Różnice w udziałach powiatów w liczbie ludności i zaangażowaniu w projekty z RPO

WŁ znajdują swoje przełożenie w wielkościach w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. W

takim ujęciu zdecydowanie najlepiej wypada powiat poddębicki, w którym wartość

projektów i dofinansowanie są ponad dwukrotnie wyższe od wartości w drugim powiecie. W

czołówce rankingów znajduje się mały powiat brzeziński, który w wielkościach absolutnych

zajmował odległe miejsce. Wysoką pozycję zachowała Łódź. Na dalekich miejscach znajdują

się pozostałe powiaty grodzkie – Piotrków i Skierniewice (tablice 16, 17 ).

Generalnie, stopień zaangażowania powiatów w projekty jest bardzo

zróżnicowany. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców wartość przedsięwzięć w powiecie

znajdującym się na czele rankingu jest 8,5 – raza wyższa niż w zajmującym ostatnią

pozycję. Wysokość dofinansowania w jednostce na pierwszym miejscu stanowi

dziesięciokrotność w powiecie znajdującym się na końcu listy rankingowej.

Zróżnicowanie powiatów pod względem skali uczestnictwa w projektach RPO WŁ

znalazło swoje potwierdzenie w analizie koncentracji. Wykorzystano współczynnik

Herfindahla, będący sumą kwadratów udziałów, pomnożonych przez 100, wszystkich

jednostek w wartości zbioru.

H = ∑i si2

gdzie:

H - współczynnik Herfindahla

s i – udział powiatu „i” w wartości dla całego województwa pomnożony przez 100

S t r o n a | 16

Wyraźnie niższy współczynnik H dla liczby ludności w powiatach województwa

pokazuje w sposób syntetyczny, że podział projektów na powiaty jest znacznie bardziej

nierównomierny niż wynikałoby to z różnic w wielkościach populacji. Innymi słowy

rozkład przedsięwzięć na powiaty województwa jest bardziej skoncentrowany niż liczba

ludności (tablica 14).

Tablica 14. Współczynniki Herfindahla w podziale województwa na powiaty

Liczba ludności Liczba

projektów

Wartość projektów


do projektów

Wartość współczynnika

1112 1657 1894 1415

Źródło: obliczenia własne

Tablica 15. Projekty RPO WŁ w powiatach województwa łódzkiego w % (ranking według liczby ludności)

L.p. Powiaty Ludność

Liczba

projektów

Wartość

projektów

Wartość

dofinansowania

Udział w %

1 M. Łódź 29,21 37,47 39,09 30,66

2 Zgierski 6,37 6,79 7,12 7,81

3 Tomaszowski 4,73 3,43 2,00 2,24

4 Sieradzki 4,72 3,90 3,46 7,81

5 Pabianicki 4,68 6,40 2,79 3,04

6 Radomszczański 4,62 4,14 3,27 3,82

7 Bełchatowski 4,45 3,36 4,78 4,62

8 Kutnowski 4,01 2,58 3,33 3,01

9 Piotrkowski 3,56 2,81 3,59 3,66

10 Łowicki 3,19 2,81 3,68 4,19

11 Opoczyński 3,08 2,73 3,72 3,92

12 M. Piotrków T. 3,06 2,11 0,98 1,16

13 Wieluński 3,06 2,03 2,01 2,37

14 Zduńskowolski 2,66 1,25 2,60 2,64

15 Łódzki Wschodni 2,63 4,92 2,30 2,16

16 Pajęczański 2,07 1,48 1,95 2,25

17 Łęczycki 2,06 1,17 1,04 1,19

18 Łaski 2,00 2,03 0,90 0,97

19 Rawski 1,93 1,64 2,20 1,94

20 M. Skierniewice 1,93 1,09 1,24 1,17

21 Wieruszowski 1,66 0,78 1,00 1,31

22 Poddębicki 1,64 2,65 4,84 5,89

23 Skierniewicki 1,48 0,86 0,53 0,67

24 Brzeziński 1,20 1,56 1,57 1,52

Razem* 100,00 100,00 100,00 100,00

* Nie uwzgledniono projektów realizowanych w wiecej niż jednym powiecie.

Źródło: Województwo Łódzkie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2010, Urząd Statystyczny Łodzi, Łódź 2010, i jak dla tabeli 2

S t r o n a | 17

Tablica 16. Rankingi powiatów według liczby i wartości projektów w przeliczeniu na 1000

mieszkańców

l.p. Powiaty Liczba

projektów

l.p. Powiaty Wartość

projektów w zł

1 Łódzki

Wschodni

0,94 1 Poddębicki 6 546

2 Poddębicki 0,82 2 M. Łódź 2 960

3 Pabianicki 0,69 3 Brzeziński 2 892

4 Brzeziński 0,66 4 Opoczyński 2 666

5 M. Łódź 0,65 5 Łowicki 2 551

6 Zgierski 0,54 6 Rawski 2 526

7 Łaski 0,51 7 Zgierski 2 472

8 Radomszczański 0,45 8 Bełchatowski 2 380

9 Opoczyński 0,45 9 Piotrkowski 2 231

14 Bełchatowski 0,45 10 Zduńskowolski 2 163

10 Łowicki 0,44 11 Pajęczański 2 076

11 Rawski 0,43 12 Łódzki

Wschodni

1 937

12 Sieradzki 0,42 13 Kutnowski 1 836

13 Piotrkowski 0,40 14 Sieradzki 1 622

15 Tomaszowski 0,37 15 Radomszczański 1 565

16 M. Piotrków T. 0,35 16 Wieluński 1 453

17 Pajęczański 0,36 17 M. Skierniewice 1 428

18 Wieluński 0,33 18 Wieruszowski 1 329

19 Kutnowski 0,32 19 Pabianicki 1 316

20 M. Skierniewice 0,29 20 Łęczycki 1 117

21 Skierniewicki 0,29 21 Łaski 1 000

22 Łęczycki 0,29 22 Tomaszowski 938

23 Zduńskowolski 0,24 23 Skierniewicki 799,

24 Wieruszowski 0,24 24 M. Piotrków T. 710

Razem 0,50 25 Razem 2 213


S t r o n a | 18

Tablica 17. Ranking powiatów według wartości dofinansowania projektów w przeliczeniu

na 1000 mieszkańców

l.p. Powiaty Dofinansowanie do

projektów w zł 1 Poddębicki 4 749

2 Opoczyński 1 675

3 Brzeziński 1 674

4 Łowicki 1 732

5 Zgierski 1 615

6 Pajęczański 1 430

7 M. Łódź 1 385

8 Bełchatowski 1 370

9 Piotrkowski 1 357

10 Rawski 1 327

11 Zduńskowolski 1 309

12 Radomszczański 1 091

13 Łódzki Wschodni 1 083

14 Wieruszowski 1 042

15 Sieradzki 1 029

16 Wieluński 1 020

17 Kutnowski 988

18 Pabianicki 856

19 M. Skierniewice 802

20 Łęczycki 763

21 Łaski 643

22 Tomaszowski 625

23 Skierniewicki 600

24 M. Piotrków T. 501

Razem 1 304


Skala, w jakiej na terenie powiatów wykonywane są projekty uzależniona może być

nie tylko od liczby ludności, ale także od innych czynników, w tym struktury ludności w

podziale na miasto i wieś i dochodów budżetowych jednostek. W celu określenia siły tych

związków posłużono się współczynnikiem korelacji Pearsona. Przyjmuje on wartości w

przedziale ≤-1, 1 ≥ . Jako zmienne wyrażające skalę realizacji przedsięwzięć w powiatach

przyjęto: liczbę projektów, wartość całkowitą i wartość dofinansowania.

Określono następujące czynniki, których korelację z powyższymi zmiennymi badano:

· liczbę ludności powiatu,

· odsetek ludności miejskiej w powiecie.

· dochody budżetu powiatu i gmin wchodzących w jego skład,

S t r o n a | 19

Obliczeń dokonano w dwóch wariantach – dla wszystkich powiatów województwa łódzkiego

oraz z wyłączeniem Miasta Łodzi. Ze względu na swą wielkość stolica województwa jest w

sensie statystycznym elementem odstającym w próbie. Łódź w zdecydowany sposób zawyża

współczynnik korelacji i utrudnia ocenę siły związku pozostałych powiatów województwa.

W tablicy 18 przedstawiono wariant współczynników korelacji z uwzględnieniem Łodzi

jedynie dla celów porównawczych. .

Stwierdzono występowanie wyraźnej zależności korelacyjnej pomiędzy liczbą

ludności i dochodami budżetów samorządów a aktywnością w powiatach w zakresie

korzystania ze środków RPO WŁ. Zależność ta ma charakter dodatni. Nie stwierdzono

natomiast występowania związku pomiędzy stopniem zurbanizowania powiatów (odsetkiem

ludności miejskiej) a korzystaniem z programu operacyjnego. Pokazują to uzyskane wyniki.

Zależność korelacyjna uwidoczniła się najsilniej pomiędzy liczbą ludności i

dochodami budżetów a liczbą projektów. W pozostałych wariantach ukształtowała się na

poziomie średnim. Oznacza to, że związek pomiędzy liczbą ludności powiatów i

wysokością dochodów budżetowych z jednej strony, a wartością i dofinansowaniem

projektów z drugiej strony występuje choć jest słabszy. Zależność korelacyjną pomiędzy

liczbą ludności i dochodami budżetowymi a charakterystykami projektów zweryfikowano

testem statystycznym t. Zależność okazała się istotna.

gdzie:

t – wartość statystyki służącej do weryfikacji testu

r – współczynnik korelacji Pearsona

n – liczba obserwacji

S t r o n a | 20

Tablica 18. Współczynniki korelacji Pearsona pomiędzy liczbą ludności a liczbą i wartością projektów w powiatach

Wyszczególnienie Liczba

projektów w powiecie

Wartość projektów w powiecie

Wartość dofinansowania w

powiecie Współczynnik korelacji Liczba ludności w powiecie

z Łodzią (n=24) 0,990 0,983 0,969

bez Łodzi (n=23) 0,811 0,670 0,665

Dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego w powiecie*

z Łodzią (n=24) 0,984 0,983 0,967

bez Łodzi (n=23) 0,693 0,658 0,633

Udział ludności miejskiej

z Łodzią (n=24) 0,454 0,422 0,405

bez Łodzi (n=23) 0,279 0,120 0,064

* Suma dochodów budżetów powiatu i gmin wchodzących w skład Źródło: jak dla tabeli 15

Tablica 19. Obliczenia w teście istotności współczynnika korelacji Pearsona (dla wariantów bez Łodzi) Wyszczególnienie Liczba ludności

w powiecie

Dochody budżetów jednostek samorządu terytorialnego w

powiecie

Liczba projektów

t - obliczone 6,352 4,404

t – teoretyczne 2,074 2,074

Liczba powiatów (n) 23 23

Poziom istotności 0,05 0,05

Wartość projektów


t – teoretyczne 2,074

Liczba powiatów (n) 23

Poziom istotności 0,05

Wartość dofinansowania projektów


t – teoretyczne 2,074 2,074

Liczba powiatów (n) 23 23

Poziom istotności 0,05 0,05

Źródło: Źródło: jak dla tabeli 15

W województwie łódzkim wyróżnia się podregion łódzki. W skład jego wchodzi

Miasto Łódź i powiaty z nim graniczące: brzeziński, wschodnio - łódzki, pabianicki i zgierski.

Jego potencjał gospodarczy i ludnościowy stanowi około 50% województwa. Tablica 20

przedstawia znaczenie podregionu w województwie pod względem: liczby ludności,

S t r o n a | 21

zatrudnienia, wartości majątku trwałego, liczby podmiotów gospodarczych i osób fizycznych

prowadzących działalności gospodarczą. Brak informacji uniemożliwił szacunek udziału

podregionu w Produkcie Krajowym Brutto województwa. Dane wskazują jednak na

kluczową rolę podregionu w gospodarce województwa.

Podregion łódzki skumulował większość projektów podmiotów gospodarczych. Jego

udziały - w liczbie projektów, wartości i dofinansowaniu - są zdecydowanie wyższe niż w

potencjale gospodarczym i ludnościowym regionu. Oznacza to, że regionalny program

operacyjny nie stał się narzędziem zmniejszenia dysproporcji w potencjale

gospodarczym województwa. Wręcz przeciwnie, poprzez jego realizację znaczenie

podregionu łódzkiego stać się może jeszcze większe.

Kluczową rolę w podregionie łódzkim i województwie pełni Miasto Łódź. Jest

głównym ośrodkiem nauki i postępu technicznego. Stąd też dominuje w realizacji projektów

wspomagających zastosowanie technologii informatycznych w przedsiębiorstwach . Na

obszarze tego miasta znajduje się 83,7% projektów województwa w ramach działania 4.3

(technologie informacyjne dla przedsiębiorstw), a udział w dofinansowaniu osiągnął prawie

90%.

Tablica 20. Rola podregionu łódzkiego w gospodarce i realizacji projektów RPO WŁ przez

podmioty gospodarcze w województwie łódzkim

Wyszczególnienie Powiat Razem

Brzeziński Łódzki Wschodni

Pabianicki Zgierski Miasto

Łódź

w %

Liczba projektów 0,8 5,6 7,8 7,2 47,5 68,9

Wartość ogólna projektów

0,2 5,2 5,4 6,9 43,0 60,7


projektów

0,2 6,3 6,8 7,6 36,7 57,6

Udział w* województwie pod względem: (w %)

liczby ludności 1,2 2,6 4,7 6,5 29.2 44,2

liczba pracujących 1,2 2,2 3,7 5,0 30,7 42,8

wartości brutto środków trwałych

1,2 3,5 3,5 38,9 47,1

liczby podmiotów gospodarczych, w

tym

1,4 2,9 4,7 6,2 38,2 53,4

osób fizycznych prowadzących dzielność gospodarczą

1.4 3,0 4,8 6,4 36,5 52,1

*wg stanu na koniec 2009 roku


S t r o n a | 22

1.5 Zróżnicowanie projektów w gminach różnych typów

Województwo łódzkie składa się ze 174 gmin, z tego 15 miejskich, 25 miejsko –

wiejskich i 134 wiejskich. Wyodrębniono też 3 powiaty grodzkie, które nie są podzielone na

mniejsze jednostki. Gminy miejskie i miejsko – wiejskie są znacznie większe od wiejskich,

posiadając przeciętnie po 37,6 tys. i 34,8 tys. mieszkańców, podczas gdy wiejskie tylko 5,5

tys. Jednostki niezurbanizowane są wprawdzie mniejsze, ale jest ich najwięcej i zamieszkuje

je prawie połowa (44%) ludności wszystkich gmin (tablica 21).

Analizę przeprowadzono dzieląc gminy na trzy powyższe typy. Jej przedmiotem są

projekty realizowane w gminach. Zakresem analizy nie objęto powiatów grodzkich. Nie

uwzględniono przedsięwzięć wykonywanych w kilku gminach, bądź w całym województwie.

Należały do nich m.in. inwestycje infrastrukturalne - drogowe, kolejowe i telekomunikacyjne

Skala realizowanych projektów jest podobna w poszczególnych typach gmin.

Różnice występują w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Pozycja gmin

niezurbanizowanych jest takim ujęciu zdecydowanie słabsza, zwłaszcza wobec jednostek

miejsko – wiejskich. Na każdych 1000 mieszkańców gminy wiejskiej przypada tylko

nieco ponad połowa wartości ogółem i dofinansowania do projektów w gminie miejsko –

wiejskiej.

Znaczne różnice występują w wielkościach pojedynczych projektów. Najmniejsze

realizowano w gminach miejskich, co wiąże się z dużą liczbą małych projektów podmiotów

gospodarczych.

Stopień koncentracji projektów w województwie w podziale na gminy jest w sposób

naturalny mniejszy niż w strukturze powiatowej. Stąd też wartości współczynników

Herfindahla są niższe. Warto jednak zauważyć, że wyliczone wielkości są znacznie wyższe

niż dla liczby ludności w gminach. Oznacza to, że rozkład projektów jest bardziej

nierównomierny niż rozmieszczenie ludności w gminach.

W stosunku do populacji najwięcej projektów realizują mniejsze gminy miejskie

i miejsko – wiejskie (Uniejów, Zelów i inne). Duże gminy miejskie realizują projekty

proporcjonalnie do udziału w liczbie mieszkańców gmin województwa. Nie wyróżniają

się wyższą koncentracją. Udział ośmiu największych miast w liczbie ludności gmin

S t r o n a | 23

(26%) jest zbliżony do udziałów liczby, wartości i dofinansowania projektów w gminach

województwa (24,3% - 30,0%)3.

Kolejności gmin - pod względem skali realizowanych projektów i liczby mieszkańców

znacznie się różnią. Wśród największych miast, o liczbie ludności powyżej 40 tys., jedynie

trzy – Radomsko, Bełchatów i Kutno, znalazły się w czołowej ósemce pod względem

wartości projektów i dofinansowania (tablica 19, kolumny 4,6). Przedsięwzięcia o

największej wartości skupiły się na terenie gminy Uniejów, bo zrealizowano tam inwestycje

w dziedzinie turystyki uzdrowiskowej.

Największe miasta przeważają natomiast wśród gmin na terenie których realizuje się

największą liczbę projektów (tablica 25, kolumna 2). Oznacza to, że w miastach takich jak

Pabianice, Zgierz, Tomaszów Maz., Sieradz realizowano projekty stosunkowo mniejsze.

Wiąże się to z dużą liczbą niedużych przedsięwzięć podmiotów gospodarczych.

Związek między liczbą mieszkańców gminy a zakresem realizowanych na jej terenie

projektów został zbadany przy wykorzystaniu współczynnika korelacji Pearsona. Wyniki

potwierdziły istnienie zależności. Bardzo wysoka wartość tego współczynnika pomiędzy

liczbą ludności gminy a liczbą projektów wskazuje na występowanie silnego powiązania

między tymi wielkościami. Oznacza to, że liczba projektów na terenie gminy w bardzo

wysokim stopniu jest pochodną jej wielkości.

Znacznie niższe wspólczynniki korelacji pomiędzy liczbą ludności a wielkością i wartością

projektów oznaczają w tych przypadkach zależność słabszą.

Program RPO WŁ nie objął swym zasięgiem całego obszaru województwa. Na terenie

niektórych gmin projekty nie były realizowane. Białe plamy występują w obszarach

niezurbanizowanych. Na terenie 10 gmin projekty w ogóle nie były wykonywane. Są to małe

i średnie gminy wiejskie. W 27 jednostkach realizowano jedynie przedsięwzięcia w ramach

projektów w większej liczbie gmin. W grupie tej obok gmin wiejskich znajdowały się też

dwie miejsko - wiejskie.

Głównymi beneficjentami projektów w gminach są podmioty gospodarcze oraz

jednostki samorządowe. Przedsięwzięć realizowanych przez przedsiębiorstwa jest

więcej. W gminach miejskich i miejsko – wiejskich tworzą większość. Znacznie mniejszą

część stanowią na obszarach niezurbanizowanych, gdzie działalność gospodarcza

pozarolnicza odgrywa mniejszą rolę. Projekty realizowane przez przedsiębiorstwa są znacznie

3 Do analizy wzięto miasta o liczbie ludności powyżej 40 tys. Są to: Pabianice, Tomaszów Maz., Bełchatów,

Zgierz, Radomsko, Kutno, Zduńska Wola i Sieradza. Nie uwzględniono: Łodzi, Piotrkowa Tryb. i Skierniewic,

stanowiących powiaty grodzkie, których analizę przeprowadzono na poziomie powiatów.

S t r o n a | 24

mniejsze niż jednostek gminnych. Wśród pozostałych beneficjentów najważniejszymi są

samorządy powiatowe, zwłaszcza na terenie gmin wiejskich.

Tablica 21. Ludność w gminach województwa łódzkiego w 2009 roku

Wyszczególnienie Liczba ludności w tys. bezwzględna w % w

gminach

w % w

województwie

Gminy miejskie 564,2 33,7 22,2

Gminy miejsko –

wiejskie

373,2 22,3 14,7

Gminy wiejskie 735,2 44,0 29,0

Razem gminy 1 672,6 100,0 65,9

Miasto Łódź 742,4 29,1

Pozostałe powiaty grodzkie*

126,8 5,00

Razem województwo 2 541,8 100,0

*Miasto Piotrków Tryb. i Miasto Skierniewice

Źródło: Województwo Łódzkie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2010, Urząd Statystyczny Łodzi, Łódź 2010 - obliczenia własne

Tablica 22. Projekty RPO WŁ w gminach województwa łódzkiego* Wyszczególnienie

Liczba projektów

Wartość projektów w tys. zł

Dofinansowanie do

projektów w tys. zł bezwzględna w % bezwzględna w % bezwzględna w %

Gminy miejskie 306 41,3 925 924 33,5 556 732 32,6

Gminy miejsko –

wiejskie

194 26,2 926 446 33,5 570 390 33,4

Gminy wiejskie 241 32,5 910 707 33,0 583 003 34,0

Razem gminy 741 100,0 2 763 077 100,0 1 710 125 100,0

*Nie uwzględniono projektów realizowanych w więcej niż jednej gminie


Tablica 23. Projekty RPO WŁ w gminach województwa łódzkiego w przeliczeniu na 1000 mieszkańców* Wyszczególnienie

Liczba

projektów

Wartość projektów w

tys. zł

Dofinansowanie

do projektów w tys. zł

Gminy miejskie 0,54 1 642 986

Gminy miejsko –

wiejskie

0,52 2 484 1 529

Gminy wiejskie 0,33 1 239 793

Razem gminy 0,43 1 652 1 022

*Nie uwzględniono projektów realizowanych w więcej niż jednej gminie


S t r o n a | 25

Tablica 24. Współczynniki Herfindahla i współczynniki korelacji Pearsona dla gmin

(n=174)

Projekty realizowane na obszarze gmin


ludności w

gminie

Liczba

projektów

Wartość

projektów

Wartość

dofinansowania do

projektów Współczynnik korelacji

Liczba ludności w

gminie

0,849 0,590 0,538

Wartość współczynnika Herfindahla

139,0 214,1 241,5 255,0


Tablica 25. Rankingi gmin według liczby, wartości i dofinansowania projektów (8

czołowych gmin)

L. p. Kolejność według

liczby

projektów

Typ

gminy

Kolejność według wartości ogólnej projektów

Typ gminy Kolejność według wartości dofinansowania

projektów

Typ gminy

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

1 Pabianice Miejska Uniejów Miejsko - wiejska Uniejów Miejsko - wiejska

2 Zgierz Miejska Radomsko Miejska Radomsko Miejska

3 Radomsko Miejska Bełchatów Miejska Łowicz Miejska

4 Tomaszów M.

Miejska

Kutno

Miejska

Bełchatów

Miejska

5 Bełchatów Miejska Łowicz Miejska Konstantynów Ł. Miejska

6 Sieradz Miejska Zelów Miejsko - wiejska Kutno Miejska

7

Łask

Miejsko -

wiejska Wolbórz

Wiejska

Zelów

Miejsko - wiejska

8 Łowicz Miejska Konstantynów Ł. Miejska Poddębice Miejsko - wiejska

Źródło; jak dla tabeli 2

S t r o n a | 26

Tablica 26. Beneficjenci projektów RPO WŁ w gminach

Wyszczególnienie Liczba projektów Wartość całkowita projektów

Wartość

dofinansowania do

projektów

bezwzględna w % bezwzględna

w tys. zł w % bezwzględna

w tys. zł w %

Gminy miejskie w tym: 306 100,0 925 924 100,0 566 732 100,0

podmioty gospodarcze 204 66,7 239 376 25,9 124 168 21,9

lokalna jednostka

samorządu terytorialnego (gmina)

62 20,3 513 386 55,4 314 976 55,6

pozostałe 40 13,0 173 142 18,7 127 588 22,5

Gminy miejsko –

wiejskie w tym:

194 100,0 926 446 100,0 570 390 100,0


lokalna jednostka


66 34,0 526 476 56,8 347 818 61,0

pozostałe 15 7,8 140 344 15,2 103 390 18,1

Gminy wiejskie w tym: 241 100,0 910 707 100,0 583 003 100,0


lokalna jednostka


116 48,1 447 203 49,1 299 890 51,4

pozostałe 23 9,5 263 362 28,9 183 252 31,5

Razem gminy 741 2 760 924 1 718 381


2. Rola jednostek samorządu terytorialnego w wykorzystaniu

środków z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki4

2.1 Priorytety Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) 2007-2013

wszystkie środki Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce zostały ujęte w

Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (PO KL) celem wsparcia zatrudnienia, edukacji,

integracji społecznej, rozwoju potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw,

4 Opracowano na podstawie:

1. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013,

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011, www.mrr.gov.pl

2. Szczegółowy Opis Priorytetów PO KL, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011,

www.mrr.gov.pl

S t r o n a | 27

zasobów ludzkich na obszarach wiejskich oraz w celu poprawy funkcjonowania administracji

publicznej.

Celem głównym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki jest wzrost poziomu

zatrudnienia i spójności społecznej. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez aktywizację

zawodową, rozwijanie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników,

podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia

społecznego oraz wsparcie mechanizmów efektywnego zarządzania w administracji

państwowej.

Zgodnie z celami polityki spójności UE, wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału

ludzkiego i społecznego stanowi istotny czynnik przyczyniający się do lepszego

wykorzystania zasobów pracy oraz wspierający wzrost konkurencyjności gospodarki

regionalnej. Dlatego działania PO KL powinny koncentrować się na:

1) efektywniejszym wykorzystaniu zasobów pracy,

2) zwiększeniu elastyczności rynku pracy i adaptacyjności pracowników,

3) zwiększeniu poziomu spójności społecznej,

4) budowie społeczeństwa opartego na wiedzy poprzez rozwój wykształcenia i kwalifikacji,

5) poprawie efektywności zarządzania w administracji publicznej,

6) rozwoju opieki zdrowotnej jako czynnika determinującego jakość zasobów pracy,

7) zapewnieniu spójności rozwoju zasobów ludzkich w wymiarze przestrzennym.

W związku z tym w PO KL przyjęto 6 celów strategicznych:

1) Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób

bezrobotnych i biernych zawodowo.

2) Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego.

3) Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian

zachodzących w gospodarce.

4) Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy

równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z

potrzebami gospodarki opartej na wiedzy.

5) Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityki i

świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa.

6) Wzrost spójności terytorialnej.

Cele te są realizowane poprzez działania i projekty zebrane w ramach 10 priorytetów PO KL.

Pierwsze pięć ma charakter centralny:

1) Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna

S t r o n a | 28

2) Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw

oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących

3) Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty

4) Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka

5) Priorytet V Dobre rządzenie

Kolejne cztery priorytety są realizowane na poziomie regionalnym i zarządzane przez

samorządy województw:

1) Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

2) Priorytet VII Promocja integracji społecznej

3) Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki

4) Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach

Ponadto w ramach pomocy technicznej zagwarantowano środki na wdrażanie i

zarządzanie Europejskim Funduszem Społecznym w Polsce (Priorytet X).

Około 60% budżetu PO KL przeznaczono na realizację priorytetów regionalnych,

które są adresowane przede wszystkim do wybranych osób i grup społecznych, będących w

trudnej sytuacji na rynku pracy, w tym także zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Pozostałe 40% (komponent centralny) wdrażane są przez różne ministerstwa głównie

w celu poprawy funkcjonowania administracji publicznej oraz jej poszczególnych

segmentów.

Podział środków na poszczególne priorytety i obszary wsparcia wynikał z diagnozy

opracowanej na etapie przygotowania programu oraz z doświadczeń związanych z realizacją

SPO Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006.

Za kluczowy obszar, który wymaga największego wsparcia, uznano zatrudnienie.

Bardzo wysoka stopa bezrobocia oraz jeden z najniższych w UE wskaźników zatrudnienia

zadecydowały o skierowaniu największych środków na aktywizację zawodową osób

bezrobotnych i biernych zawodowo, a także na wzmocnienie instytucji rynku pracy.

Ponieważ w Polsce wykluczenie społeczne jest najczęściej powiązane z brakiem pracy,

dlatego znaczące środki przyznano także na integracje społeczną. Działania dotyczące

aktywizacji zawodowej i integracji społecznej realizowane są w ramach I priorytetu PO KL

(poziom centralny) oraz dwóch priorytetów regionalnych (VI i VII). Razem zagwarantowano

na ten cel ok. 38% alokacji EFS w PO KL.

Za niezwykle ważne uznano kompleksowe wsparcie systemu edukacji w Polsce na

wszystkich szczeblach i etapach. Dlatego na realizację dwóch priorytetów krajowych (III i

S t r o n a | 29

IV) oraz IX priorytetu regionalnego przeznaczono ok. 32% środków, w tym na naukę i

szkolnictwo wyższe 8% (priorytet IV).

Powyższe działania skierowane są przede wszystkim do jednostek sektora finansów

publicznych, instytucji rynku pracy i pomocy społecznej, organizacji pozarządowych,

jednostek edukacyjnych, szkół wyższych, placówek kształcenia ustawicznego. Uznano

jednak, że wsparcia wymaga także sektor prywatny. Dlatego istotną część budżetu PO KL

zarezerwowano na projekty związane z adaptacyjnością przedsiębiorstw i ich

pracowników. Są to projekty wdrażane w ramach II i VIII priorytetu. Ich udział w alokacji

EFS to ok. 21%.

Najmniejszą cześć budżetu PO KL stanowi priorytet V, którego celem jest wspieranie

i poprawa funkcjonowania administracji publicznej w Polsce. Polega on także na rozwijaniu

współpracy z partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi. Przeznaczono na ten

cel ok. 5% środków.

W niemal wszystkich priorytetach PO KL znajdują się działania i projekty związane z

rozwojem zasobów ludzkich na obszarach wiejskich. Podejście przekrojowe ma zapewnić

kompleksową i zróżnicowaną tematycznie pomoc, ale przede wszystkim zmniejszać

dysproporcje między obszarami wiejskimi i miejskimi. Szczególny nacisk położono na

edukację, w tym przedszkolną, a także na aktywizację zawodową i integrację społeczną na

obszarach o wysokich wskaźnikach bezrobocia i ubóstwa. Szacuje się, ok. 19% środków

zarezerwowano wyłącznie na projekty realizowane na obszarach wiejskich. Nie oznacza to

jednak, że pozostałe środki są przeznaczone tylko dla mieszkańców miast.

2.2 Rola gmin i powiatów w wykorzystaniu środków z programu

W badaniu wykorzystano bazę danych Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi. Zawiera

ona wykaz wszystkich wniosków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, na

poziomie regionu łódzkiego, które przeszły pozytywnie ocenę merytoryczną. W badaniu

wykorzystano jedynie projekty zatwierdzone – zrealizowane, w trakcie realizacji lub jeszcze

nie rozpoczęte - według stanu na październik 2011 roku. Są to projekty, które przeszły

pozytywnie ocenę merytoryczną. Było ich 3 358.

Wśród beneficjentów programu występuje kilka grup podmiotów. Są to

przedsiębiorstwa – różnej wielkości i formy organizacyjno – prawnej, jednostki

samorządowe, stowarzyszenia i organizacje społeczne, fundacje. Najważniejszą grupę

stanowią samorządy terytorialne. Przypada na nie połowa liczby oraz wartości ogólnej i

S t r o n a | 30

dofinansowania wszystkich projektów. Wśród pozostałych beneficjentów najważniejszą

grupę stanowią podmioty gospodarcze.

Przedsięwzięcia samorządów wykonywane są głównie przez jednostki lokalne –

gminne i powiatowe. Samorząd wojewódzki uczestniczy w realizacji projektów w

niewielkim stopniu. Wyróżnić można projekty wykonywane przez jednostki samorządowe

(wspólnoty) i podległe im podmioty, w tym: urzędy pracy, ośrodki pomocy społecznej, centra

pomocy rodzinie, szkoły, ośrodki kultury i inne. Najwięcej projektów realizuje się na

szczeblu gminy. Na poziomie powiatów jest ich mniej ale są zdecydowanie większe.

Analizą objęto strukturę projektów samorządów terytorialnych - gminnych i

powiatowych - w podziale na przedsięwzięcia jednostek samorządowych i podległych im

podmiotów oraz osie priorytetowe PO KL. Projekty gmin i powiatów zawarte są w trzech –

szóstej, siódmej i dziewiątej.

W działalności samorządów terytorialnych najwięcej środków w ramach PO KL

przeznaczono na walkę z bezrobociem, co zgodne jest z celem programu. Służą temu

przedsięwzięcia wykonywane w ramach priorytetu szóstego, głównie poprzez działanie 6.1.

Jego udział w wartości i dofinansowaniu projektów samorządów gmin i powiatów sięga

45%. Projekty w działaniu 6.1 realizowane są przez powiatowe urzędy pracy (PUP). Celem

ich działalności jest wspieranie bezrobotnych poprzez zwiększenie zdolności do zatrudnienia.

Środki otrzymane przez powiatowe urzędy pracy w projektach skierowanych na

zwalczanie bezrobocia zostały podzielone w zasadzie proporcjonalnie do liczby

bezrobotnych w powiatach (tablica 28). Udziały poszczególnych PUP - w wartości

projektów i liczbie bezrobotnych w województwie - są zbliżone. Także stolica

województwa nie jest preferowana w działaniach wspierających bezrobotnych.

Najwięcej projektów - prawie 40% - samorządy realizują w priorytecie siódmym,

poświęconym wsparciu dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Udział tego

priorytetu w wartości i dofinansowaniu wszystkich projektów samorządow wynosi 23%.

Najwięcej jest ich w działaniu 7.1. Beneficjentami są ośrodki pomocy społecznej i centra

pomocy rodzinie.

Priorytet dziewiąty przeznaczony został na działania zwiększające dostęp do edukacji.

Jego udział w wartości wszystkich projektów gmin i powiatów sięga jednej trzeciej.

Podstawowe znaczenie ma działanie pierwsze (9.1), grupujące projekty mające na celu

wyrównywanie szans edukacyjnych. Skierowane są do dzieci w przedszkolach oraz uczniów

szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Przykładowo, w ramach

S t r o n a | 31

projektów prowadzone są dodatkowe zajęcia z matematyki, dla dzieci z dysfunkcjami,

przygotowujące do matury.

Projekty realizowane są we wszystkich powiatach, ale brak ich w ośmiu gminach.

Są to małe gminy wiejskie i jedna miejsko – wiejska. Mniejsze gminy realizują projekty

stosunkowo niewielkie. Jest to zrozumiałe biorąc pod uwagę ich nieduży potencjał

ludnościowy. Rozkład liczby projektów w gminach regionu jest bardzo rozproszony.

Świadczy o tym bardzo niski poziom współczynnika Herfindahla dla liczby projektów,

wynoszący zaledwie 208. Pozostaje on w dużej dysproporcji w stosunku do wskaźnika dla

liczby ludności – 810. Z kolei współczynniki koncentracji dla wartości ogółem i

dofinansowania projektów wynoszą odpowiednio – 1132 i 1116. Porównując te liczby można

wysnuć wniosek, że generalnie gminy mniejsze, w stosunku do swego potencjału

ludnościowego pozyskują projektów więcej niż duże. Projekty ich są jednak małe. Stąd

też w pozyskiwaniu środków na projekty rozkład jest dużo bardziej nierównomierny.

Większe ośrodki pozyskują więcej funduszy niż wynikałoby to z wielkości populacji.

Powyższe wnioski potwierdzają współczynniki korelacji pomiędzy liczbą ludności w

gminach, a liczbą, wartością i dofinansowaniem projektów (tablica 32). Ich poziom oznacza

występowanie silnego powiązania. Niższe wartości współczynnika korelacji pomiędzy liczbą

mieszkańców a liczbą projektów potwierdzają wniosek z analizy koncentracji. Powiązanie

jest słabsze, gdyż rozkład projektów jest znacznie bardziej równomierny niż wielkość

populacji w gminach.

S t r o n a | 32

Tablica 27. Jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjenci programu PO KL w %


projektów

Wartość

ogólna

projektów

Wartość

dofinansowania

projektów

Gminna jednostka


14,5 6,9 7,2

Podmioty podległe gminnej

jednostce samorządu terytorialnego

22,5 9,3 9,3

Powiatowa jednostka


7,3 5,9 5,8

Podmioty podległe

powiatowej jednostce


7,3 19,3 20,2


0,0 0,0 0,0

Podmioty podległe

wojewódzkiej jednostce


1,0 5,0 4,9

Ogółem 52,6 46,4 47,4

Pozostali beneficjenci 47,4 53,6 52,6

Razem 100,0 100,0 100,0

Źródło: Zestawienie wszystkich wniosków, które przeszły ocenę formalną pozytywnie, baza

danych Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi – obliczenia własne

S t r o n a | 33

Tablica 28. Projekty PO KL realizowane przez powiatowe urzędy pracy


projektów

Wartość

projektów

Wartość

dofinanso

wania

Bezrobotni*

w %

w tys. stopa w

%

w %

województwa

Bełchatowski 5,8% 4,5% 4,5% 6,7 11,6 4,83

Brzeziński 5,8% 2,1% 2,1% 1,8 15,0 1,30

Kutnowski 5,8% 6,6% 6,6% 7,3 17,4 5,27

Łaski 3,3% 1,8% 1,8% 3,6 17,2 2,60

Łęczycki 4,2% 2,3% 2,3% 3,1 14,3 2,24

Łowicki 3,3% 1,9% 1,9% 3,0 9,3 2,16

Łódzki Wschodni . . . 3,0 11,3 2,16

M. Łódź 14,2% 25,2% 25,3% 37,0 10,8 26,70

Piotrkowski i M.

Piotrków Tryb. 3,30% 5,40% 5,40% 8,2 12,0 5,92

Skierniewicki i M.

Skierniewice

4,20% 2,80% 2,80% 3,3 9,1 2,38

Opoczyński 4,2% 4,5% 4,3% 5,0 15,9 3,61

Pabianicki 4,2% 6,0% 6,0% 7,6 15,9 5,48

Pajęczański 5,0% 2,1% 2,1% 2,6 12,9 1,88

Poddębicki 5,0% 1,5% 1,5% 2,5 14,3 1,80

Radomszczański 3,3% 4,6% 4,6% 7,0 15,3 5,05

Rawski 3,3% 1,8% 1,8% 1,8 8,6 1,30

Sieradzki 4,2% 6,1% 6,1% 6,9 13,1 4,98

Tomaszowski 4,2% 5,7% 5,7% 8,1 17,4 5,84

Wieluński 3,3% 3,2% 3,2% 3,8 11,1 2,74

Wieruszowski 4,2% 1,4% 1,4% 2,1 11,6 1,52

Zduńskowolski 5,0% 3,3% 3,4% 3,8 13,7 2,74

Zgierski 4,2% 7,3% 7,1% 10,4 16,5 7,50

Razem 100,0% 100,0% 100,0 138,6 12,7 100,0

*Stan na koniec 2011 roku

Źródło: Zestawienie wszystkich wniosków, które przeszły ocenę formalną pozytywnie, baza

danych Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów, stan na

koniec 2011 roku, GUS, WWW.stat.gov.pl – obliczenia własne

S t r o n a | 34

Tablica 29. Liczba jednostek samorządu terytorialnego jako beneficjentów PO KL w podziale na priorytety

Wyszczególnienie Jednostka


Podmioty podległe jednostce


Razem

Gminy

Priorytet VI. Rynek otwarty dla

wszystkich

49 13 62

Priorytet VII. Promocja

integracji społecznej

128 562 690

Priorytet VIII. Regionalne

kadry gospodarki

3 1 4

Priorytet IX. Rozwój

wykształcenia i kompetencji w

regionie

308 178 486

Priorytet X. Pomoc techniczna

Razem 488 754 1242

Powiaty

Priorytet VI. Rynek otwarty dla

wszystkich

78 121 199


integracji społecznej

18 90 108


kadry gospodarki

Priorytet IX. Rozwój

wykształcenia i kompetencji w

regionie

150 34 184

Razem 246 245 491

Źródło: jak dla tablicy 27

S t r o n a | 35

Tablica 30. Wartość ogólna projektów jednostek samorządu terytorialnego jako beneficjentów PO KL w podziale na priorytety



Podmioty podległe jednostce samorządu

terytorialnego

Razem

w tys. zł Gminy

Priorytet VI. Rynek

otwarty dla wszystkich

12 562 4 959 17 521


integracji społecznej 8 283 124 587 132 870


kadry gospodarki

1 214 363 1 577

Priorytet IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionie

109 499 46 938 156 437

Razem 131 558 176 847 308 405

Powiaty

Priorytet VI. Rynek


35 656 308 443 343 899




kadry gospodarki


74 852 11 044 85 896

Razem 111 983 365 739 477 522


S t r o n a | 36

Tablica 31. Wartość dofinansowania projektów jednostek samorządu terytorialnego jako beneficjentów PO KL w podziale na priorytety



Podmioty podległe jednostce samorządu

terytorialnego

Razem

w tys. zł Gminy

Priorytet VI. Rynek


12 287 4 480 16 767




kadry gospodarki

1 214 330 1 544


106 807 45 518 152 325

Razem 128 590 164 979 293 568

Powiaty

Priorytet VI. Rynek


32 558 305 108 337 666




kadry gospodarki


69 924 10 318 80 242

Razem 103 957 357 539 461 496


Tablica 32. Współczynniki korelacji Pearsona pomiędzy liczbą ludności a liczbą, wartością i

dofinansowaniem projektów w gminach


projektów Wartość projektów


Liczba ludności w powiecie

z Łodzią 0,685 0,983 0,982

bez Łodzi 0,685 0,871 0,871


S t r o n a | 37

3. Wnioski

W Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Łódzkiego beneficjentami są

głównie jednostki samorządu terytorialnego i przedsiębiorstwa. Obie grupy zdecydowanie

przeważają w wykorzystaniu programu.

Projekty przedsiębiorstw są stosunkowo małe i skoncentrowane w trzecim priorytecie.

Jest ich stosunkowo dużo. Większość przedsięwzięć podmiotów gospodarczych

skoncentrowana jest w podregionie łódzkim (obejmującym Łódź i sąsiadujące z nią powiaty).

Realizacja RPO WŁ wpłynie na dalszy wzrost znacznie tego obszaru w gospodarce

województwa.

Jednostki samorządowe wykonują projekty różnej wielkości. Największe realizowane

są przez samorząd miasta Łodzi i wojewódzki. Aktywność w pozyskiwaniu środków na

projekty RPO WŁ jest na terenie poszczególnych jednostek terytorialnych bardzo

zrożnicowana. W przeliczeniu na 1000 mieszkańców dysproporcje w wartościach

dofinansowania projektów w powiatach sięgają 10 – krotności.. Nierównomierności są

większe niż wynikałoby to z różnic w liczbie mieszkańców.

Na terenie Łodzi wykorzystuje się w projektach stosunkowo dużo środków, w

stosunku do liczby ludności więcej niż przeciętnie w innych powiatach. Wysoką pozycję

miasto zajmuje w rankingu w ujęciu per capita. Niewiele projektów realizuje się w miastach

będących obok Łodzi także powiatami grodzkimi – w Piotrkowie Tryb. i Skierniewicach.

Duże dysproporcje występują też w absorpcji środków z RPO WŁ na terenie gmin. W

stosunku do populacji najwięcej projektów realizują mniejsze gminy miejskie i miejsko –

wiejskie. Duże gminy miejskie cechują się skalą realizacji projektów proporcjonalnie do

udziału w liczbie mieszkańców gmin województwa. Upośledzone są jednostki wiejskie,

zwłaszcza małe. Wartość dofinansowania w przeliczeniu na jednego mieszkańca jestw

gminach wiejskich 2 – krotnie niższa niż w miejsko – wiejskich i o jedną czwartą niż w

miejskich.

Potwierdzeniem problemów terenów niezurbanizowanych są białe plamy. RPO WŁ

objął swym zasięgiem wszystkie powiaty, ale nie jest obecny w każdej gminie. Projekty nie

były wykonywane na terenie 10 gmin wiejskich. W 27 jednostkach realizowano tylko

przedsięwzięcia w ramach projektów obejmujących większy obszar województwa.

Najważniejszą grupą beneficjentów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (na

poziomie regionu łódzkiego) są jednostki samorządu terytorialnego. Najwięcej środków z

S t r o n a | 38

programu przeznaczono na walkę z bezrobociem. Powiatowe urzędy pracy uzyskały

dofinansowanie do projektow proporcjonalnie do liczby bezrobotnych w powiecie.

W ujęciu per capita małe gminy, głównie wiejskie, realizują zdecydowanie więcej

projektów z PO KL niż duże. Są one stosunkowo niewielkie lecz dostosowane do liczby

mieszkańcow tych jednostek.

S t r o n a | 39

Spis tablic

Tablica 1. Cele szczegółowe i priorytety RPO WŁ.................................................................4

Tablica 2. Liczba i wartość projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ............................8

Tablica 3. Wartość przeciętna, odchylenie standardowe i współczynnik zmienności

projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ..........................................................................8

Tablica 4. Dofinansowanie do projektów w osiach priorytetowych RPO WŁ........................9

Tablica 5. Projekty w I osi priorytetowej „Infrastruktura transportowa” w podziale na

działania....................................................................................................................................9

Tablica 6. Projekty w ramach II osi priorytetowej „Ochrona środowiska, zapobieganie

zagrożeniom i energetyka” w podziale na działania................................................................10

Tablica 7. Projekty w ramach III osi priorytetowej „Gospodarka, innowacyjność,

przedsiębiorczość” w podziale na działania............................................................................10

Tablica 8. Projekty w ramach IV osi priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne”

w podziale na działania............................................................................................................11

Tablica 9. Projekty w ramach V osi priorytetowej „Infrastruktura społeczna”

w podziale na działania ......................................................................................................... 11

Tablica 10. Projekty w ramach VI i VII osi priorytetowych „Odnowa obszarów

miejskich” i „Pomoc techniczna” w podziale na działania wg stanu na 26.10.2011 rok...... 11

Tablica 11. Liczba i wartość projektów RPO WŁ w podziale na typy beneficjentów........ .12

Tablica 12. Wartość przeciętna i dofinansowanie projektów RPO WŁ w podziale na

typy beneficjentów.................................................................................................................13

Tablica 13. Odchylenie standardowe i współczynnik zmienności projektów RPO WŁ w podziale na typy beneficjentów............................................................................................ ..14

Tablica 14. Współczynniki Herfindahla w podziale województwa na powiaty....................16

Tablica 15. Projekty RPO WŁ w powiatach województwa łódzkiego w %

(ranking według liczby ludności)...........................................................................................16

Tablica 16. Rankingi powiatów według liczby i wartości projektów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców.....................................................................................17

Tablica 17. Ranking powiatów według wartości dofinansowania projektów

w przeliczeniu na 1000 mieszkańców....................................................................................18

Tablica 18. Współczynniki korelacji Pearsona pomiędzy liczbą ludności a liczbą

i wartością projektów w powiatach........................................................................................20

Tablica 19. Obliczenia w teście istotności współczynnika korelacji Pearsona

(dla wariantów bez Łodzi)......................................................................................................20

Tablica 20. Rola podregionu łódzkiego w gospodarce i realizacji projektów RPO WŁ

przez podmioty gospodarcze w województwie łódzkim.........................................................21

Tablica 21. Ludność w gminach województwa łódzkiego w 2009 roku........................ ..... 24

Tablica 22. Projekty RPO WŁ w gminach województwa łódzkiego.....................................24

Tablica 23. Projekty RPO WŁ w gminach województwa łódzkiego

w przeliczeniu na 1000 mieszkańców.....................................................................................24

Tablica 24. Współczynniki Herfindahla i współczynniki korelacji Pearsona dla gmin (n=174)......................................................................................................................25

Tablica 25. Rankingi gmin według liczby, wartości i dofinansowania projektó

(8 czołowych gmin).................................................................................................................25

Tablica 26. Beneficjenci projektów RPO WŁ w gminach......................................................26

S t r o n a | 40

Tablica 27. Jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjenci programu PO KL w %.............................................................................................................32

Tablica 28. Projekty PO KL realizowane przez powiatowe urzędy pracy.............................33

Tablica 29. Liczba jednostek samorządu terytorialnego jako beneficjentów PO KL w podziale na priorytety..............................................................................................................34

Tablica 30. Wartość ogólna projektów jednostek samorządu terytorialnego jako

beneficjentów PO KL w podziale na priorytety......................................................................35

Tablica 31. Wartość dofinansowania projektów jednostek samorządu terytorialnego

jako beneficjentów PO KL w podziale na priorytety..............................................................36

Tablica 32. Współczynniki korelacji Pearsona pomiędzy liczbą ludności

a liczbą, wartością i dofinansowaniem projektów w gminach..............................................36

Tablica 33. Projekty RPO WŁ w powiatach województwa łódzkiego

(ranking według liczby ludności) ..........................................................................................41

Tablica 34. Projekty PO KL w podziale na beneficjentów....................................................41

Tablica 35. Liczba projektów PO KL według siedzib beneficjentów w powiatach..............43

Tablica 36. Wartość ogólna i dofinansowanie projektów PO KL według siedzib

beneficjentów w powiatach.....................................................................................................44

Tablica 37. Projekty PO KL gminnych jednostek samorządu terytorialnego

i podległych im podmiotów....................................................................................................45

S t r o n a | 41

Aneks tabelaryczny

Tablica 33. Projekty RPO WŁ w powiatach województwa łódzkiego (ranking według liczby

ludności)

Powiaty

Ludność

w tys.*

Udział

ludności

miejskiej

w %

Liczba

projektów

Wartość projektów w tys. zł

Dofinansowanie

do projektów w

tys. zł

M. Łódź 742,4 100 480 2 197 768 1 028 277

Zgierski 162 72,6 87 400 489 261 766

Tomaszowski 120,1 54,6 44 112 690 75 043

Sieradzki 119,9 43,7 50 194 489 261 766

Pabianicki 119 72,8 82 156 613 101 815

Radomszczański 117,4 47 53 183 713 128 076

Bełchatowski 113 61,2 43 268 942 154 858

Kutnowski 102 58,5 33 187 284 100 805

Piotrkowski 90,5 7,1 36 201 878 122 768

Łowicki 81,1 36,6 36 206 904 140 491

Opoczyński 78,4 34,1 35 209 050 131 345

M. Piotrków T. 77,8 100 27 55 228 38 961

Wieluński 77,8 30,7 26 113 017 79 405

Zduńskowolski 67,6 68 16 146 207 88 488

Łódzki Wschodni 66,8 35,8 63 129 372 72 350

Pajęczański 52,7 24,4 19 109 406 75 397

Łęczycki 52,4 29 15 58 534 39 960

Łaski 50,8 36,5 26 50 811 32 691

Rawski 49 42,2 21 123 760 65 020

M. Skierniewice 49 100 14 69 968 39 288

Wieruszowski 42,2 20,5 10 56 102 43 986

Poddębicki 41,6 25,7 34 272 322 197 561

Skierniewicki 37,6 0 11 30 061 22 554

Brzeziński 30,5 40,2 20 88 219 51 063

Razem* 2 541,6 64,2 1 281 5 622 827 3 353 734

* Nie uwzgledniono projektów realizowanych w wiecej niż jednym powiecie. Źródło: jak dla tabeli 15

S t r o n a | 42

Tablica 34. Projekty PO KL w podziale na beneficjentów

Wyszczególnienie Liczba projektów Wartość ogólna

projektów

Wartość

dofinansowania

projektów

bezwz-

ględna w % w tys. zł w % w tys. zł w %

Gminna jednostka


488 14,5 131 558 6,9 128 590 7,2

Podmioty podległe

gminnej jednostce


754 22,5 176 847 9,3 164 980 9,3

Powiatowa jednostka


246 7,3 111 983 5,9 103 956 5,8

Podmioty podległe

powiatowej jednostce


245 7,3 365 739 19,3 357 539 20,2


1 0,0 1 856 0,1 1 717 0,1

Podmioty podległe

wojewódzkiej

jednostce samorządu terytorialnego

33 1,0 93 848 5,0 86 896 4,9

Podmioty

gospodarcze:

880 26,2 591 121 31,2 536 740 30,2

mikro 481 14,3 239 028 12,6 226 558 12,7

małe 226 6,7 171 488 9,1 161 309 9,1

średnie 79 2,4 66 662 3,5 56 982 3,2

duże 94 2,8 113 943 6,0 91 891 5,2

Stowarzyszenia i

organizacje społeczne

355 10,6 162 605 8,6 157 199 8,8

Fundacje 155 4,6 94 691 5,0 88 707 5,0

Pozostałe 201 6,0 163 177 8,6 151 046 8,5

Razem 3358 100,0 1 893 425 100,0 1 777 370 100,0


S t r o n a | 43

Tablica 35. Liczba projektów PO KL według siedzib beneficjentów w powiatach

Wyszczególnienie Liczba projektów

bezwzględna w %

Bełchatowski 81 2,4%

Brzeziński 92 2,7%

Kutnowski 84 2,5%

Łaski 63 1,9%

Łęczycki 70 2,1%

Łowicki 79 2,4%

Łódzki Wschodni 78 2,3%

M. Łódź 835 24,9%

M. Piotrków Tryb. 99 2,9%

M. Skierniewice 90 2,7%

Opoczyński 112 3,3%

Pabianicki 111 3,3%

Pajęczański 108 3,2%

Piotrkowski 70 2,1%

Poddębicki 69 2,1%

Radomszczański 86 2,6%

Rawski 80 2,4%

Sieradzki 155 4,6%

Skierniewicki 55 1,6%

Tomaszowski 80 2,4%

Wieluński 86 2,6%

Wieruszowski 84 2,5%

Zduńskowolski 94 2,8%

Zgierski 187 5,6%

Inne 410 12,2%

Razem 3358 100,0


S t r o n a | 44

Tablica 36. Wartość ogólna i dofinansowanie projektów PO KL według siedzib beneficjentów w powiatach

Wyszczególnienie Wartość ogólna

projektów

Wartość dofinansowania projektów

w tys. zł w % w tys. zł w %

Bełchatowski 44 473 2,3% 43 475 2,4%

Brzeziński 20 873 1,1% 20 180 1,1%

Kutnowski 46 816 2,5% 45 433 2,6%

Łaski 18 618 1,0% 18 201 1,0%

Łęczycki 20 259 1,1% 18 699 1,1%

Łowicki 23 883 1,3% 22 942 1,3%

Łódzki Wschodni 18 694 1,0% 18 110 1,0%

M. Łódź 790 732 41,8% 742 651 41,8%

M. Piotrków Tryb. 47 261 2,5% 43 844 2,5%

M. Skierniewice 36 503 1,9% 35 301 2,0%

Opoczyński 36 854 1,9% 34 875 2,0%

Pabianicki 53 791 2,8% 51 852 2,9%

Pajęczański 18 315 1,0% 17 050 1,0%

Piotrkowski 16 398 0,9% 15 829 0,9%

Poddębicki 19 438 1,0% 17 655 1,0%

Radomszczański 35 090 1,9% 33 924 1,9%

Rawski 27 926 1,5% 27 017 1,5%

Sieradzki 62 545 3,3% 60 428 3,4%

Skierniewicki 7 859 0,4% 7 539 0,4%

Tomaszowski 42 771 2,3% 41 340 2,3%

Wieluński 26 324 1,4% 24 873 1,4%

Wieruszowski 19 508 1,0% 17 283 1,0%

Zduńskowolski 38 908 2,1% 35 938 2,0%

Zgierski 80 430 4,2% 74 170 4,2%

Inne 339 155 17,9% 308 764 17,4%

Razem 1 893 425 100,0% 1 777 370 100,0%


S t r o n a | 45

Tablica 37. Projekty PO KL gminnych jednostek samorządu terytorialnego i podległych im podmiotów


projektów

Wartość ogólna projektów w zł


projektów w zł Piątek 8 1 839 355 1 682 151

Aleksandrów 4 357 940 331 080

Aleksandrów Łódzki 10 3 295 254 3 173 789

Andrespol 2 96 085 96 085

Bedlno 4 429 342 395 994

Bełchatów 35 24 099 416 23 473 272

Będków 4 813 322 800 388

Biała Rawska 2 502 352 433 082

Białaczów 6 691 273 676 277

Bielawy 4 431 058 419 884

Błaszki 15 1 969 658 1 928 142

Bolimów 6 405 184 373 260

Brąszewice 2 1 171 229 1 131 360

Brójce 8 3 771 178 3 682 078

Brzeziny 46 16 616 353 16 001 834

Brzeźnio 21 2 890 509 2 810 884

Buczek 10 1 500 829 1 439 762

Budziszewice 1 114 000 102 030

Burzenin 7 727 942 699 622

Chąśno 4 277 008 258 422

Cielądz 3 260 397 233 055

Czarnocin 3 332 355 302 708

Czarnożyły 5 391 190 360 307

Czastary 4 435 546 406 144

Czerniewice 2 168 837 151 109

Dalików 5 402 257 371 924

Daszyna 4 534 620 492 863

Dąbrowice 7 1 570 049 1 535 042

Dłutów 15 1 749 615 1 724 354

Dmosin 12 1 285 990 1 275 490

Dobroń 7 676 531 634 891

Dobryszyce 4 456 748 408 789

Domaniewice 6 281 899 278 215

Drużbice 5 484 339 438 583

Drzewica 8 1 133 597 1 095 697

Działoszyn 24 1 894 073 1 819 922

Galewice 9 3 088 470 2 995 614

Gidle 6 1 154 664 1 118 963

Głowno 12 3 023 508 2 465 079

Głuchów 7 1 926 029 1 858 266

Godzianów 6 1 239 516 1 209 391

Gomunice 7 473 677 438 405

Gorzkowice 7 674 871 618 822

Goszczanów 7 1 037 526 977 272

Góra Św. 3 201 383 180 239

S t r o n a | 46

Małgorzaty

Grabica 6 594 408 548 840

inne 5 662 485 593 424

Inowłódz 1 87 288 78 123

Jeżów 12 1 242 361 1 228 388

Kamieńsk 3 362 943 324 834

Kiełczygłów 4 418 587 374 635

Kiernozia 5 409 696 370 476

Kleszczów 4 459 723 411 446

Klonowa 3 703 257 690 364

Kluki 1 49 640 49 640

Kobiele Wielkie 4 407 131 391 738

Kocierzew 4 1 503 689 1 494 366

Kodrąb 3 454 822 408 057

Koluszki 30 4 038 776 3 941 075

Konopnica 10 1 773 563 1 755 200

Konstantynów

Łódzki 23 3 704 973 3 574 886

Kowiesy 3 578 580 578 580

Krośniewice 4 931 731 836 255

Krzyżanów 4 428 316 396 741

Ksawerów 11 632 909 621 800

Kutno 22 28 974 522 28 120 977

Lgota Wielka 8 647 724 600 590

Lipce

Reymonowskie 7 1 753 144 1 594 097

Lubochnia 6 545 859 525 938

Lutomiersk 2 511 269 481 885

Lututów 6 469 240 429 987

Ładzice 7 741 067 691 734

Łanięta 4 455 039 407 259

Łask 18 11 291 837 11 058 797

Łęczyca 36 14 089 265 13 485 595

Łęki Szlacheckie 2 245 056 230 752

Łowicz 17 11 127 852 10 752 808

Łódź 159 274 218 928 260 239 316

Łubnice 4 409 248 366 274

Łyszkowice 5 1 740 213 1 728 740

m. Piotrków

Trybunalski 54 28 948 722 26 978 273

m. Skierniewice 67 28 496 515 27 346 691

Maków 12 1 071 898 1 051 688

Masłowice 3 380 329 345 616

Mniszków 12 2 510 102 2 465 517

Moszczenica 14 7 379 080 7 188 290

Nieborów 2 99 999 99 999

Nowa Brzeźnica 1 83 948 83 948

Nowe Ostrowy 13 2 507 072 2 455 609

Nowosolna 2 100 000 100 000

Nowy Kawęczyn 1 172 785 170 165

Opoczno 49 24 853 336 23 688 605

Oporów 3 328 313 293 818

Osjaków 8 843 315 806 803

S t r o n a | 47

Ostrówek 5 352 276 325 458

Ozorków 26 4 047 961 3 953 855

Pabianice 29 38 559 029 37 283 510

Pajęczno 48 10 717 764 10 297 577

Paradyż 1 79 631 71 270

Parzęczew 18 4 834 857 4 708 796

Pątnów 7 982 418 957 767

Pęczniew 7 1 513 697 1 482 148

Poddębice 18 8 798 378 8 293 186

Przedbórz 6 1 595 334 1 442 593

Radomsko 17 23 540 460 22 978 251

Rawa Mazowiecka 34 21 791 194 21 130 562

Regnów 2 220 770 197 589

Ręczno 3 404 687 375 724

Rogów 2 191 140 191 140

Rokiciny 4 1 382 706 1 318 239

Rozprza 5 431 524 395 437

Rusiec 2 158 714 147 100

Rząśnia 3 340 085 327 001

Rzeczyca 8 566 019 547 679

Rzgów 6 3 235 797 3 220 317

Sędziejowice 16 1 772 337 1 756 610

Siemkowice 4 432 315 386 863

Sieradz 44 36 419 919 34 964 753

Skomlin 4 319 576 299 649

Sławno 12 2 047 029 1 967 771

Słupia 3 236 769 228 612

Sokolniki 5 696 337 662 939

Stryków 6 973 976 906 200

Strzelce Wielkie 16 2 264 702 2 235 165

Sulmierzyce 7 715 260 655 860

Szadek 4 419 251 388 052

Szczerców 2 178 845 165 275

Świnice Warckie 10 1 877 653 1 803 681

Tomaszów Mazowiecki 27 34 269 562 33 214 165

Tuszyn 6 961 774 871 262

Ujazd 10 2 567 966 2 528 348

Uniejów 6 1 024 662 978 935

Warta 12 5 382 664 5 265 139

Wartkowice 6 1 392 316 1 331 856

Widawa 7 1 643 480 1 596 269

Wielgomłyny 4 495 921 431 871

Wieluń 20 17 245 491 16 773 958

Wieruszów 28 7 588 635 7 238 571

Wierzchlas 7 1 345 516 1 283 554

Witonia 5 589 385 544 896

Wodzierady 2 1 168 719 1 134 887

Wola

Krzysztoporska 9 3 589 176 3 499 091

Wolbórz 5 548 889 497 818

Wróblew 3 268 388 240 207

Zadzim 9 727 232 687 702

S t r o n a | 48

Zapolice 5 908 871 885 138

Zduny 4 462 803 422 771

Zduńska Wola 54 27 293 024 26 254 982

Zelów 7 3 126 959 2 899 263

Zgierz 58 41 102 131 39 125 244

Złoczew 9 2 517 611 2 478 169

Żarnów 2 196 727 171 968

Żelechlinek 3 400 936 374 378

Żychlin 9 1 007 688 930 637

Żytno 5 388 208 350 747

Razem 1767 881 630 670 843 837 634


Wykorzystanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej · Programu Operacyjnego K apitał Ludzki...

Documents

Transcript of Wykorzystanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej · Programu Operacyjnego K apitał Ludzki...