Wstępna analiza sprawozdania

A N A L I Z A E K O N O M I C Z N O - F I N A N S O W A

Wstępna analiza sprawozdania finansowego

44

MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

WEWNĘTRZNE ZEWNĘTRZNE:

EWIDENCYJNE:

•Sprawozdania finansowe;

•System księgowy firmy;

•Statystyka ekonomiczna;

•Spisy inwentarzowe;

•Dokumentacja produkcyjna,

POZAEWIDENCYJNE:

•Plany krótko- i długookresowe,

biznesplany;

•Kosztorysy, kalkulacje

wstępne;

•Wynik dotychczasowych analiz;

•Roczniki statystyczne;

•Roczniki GPW;

•Publikacje fachowe;

•Regulacje prawne;

•Informacje agencji

handlowa;

•Systemy kalkulacyjne;

•Dokumentacja

konstrukcyjno-techniczna;

•Dokumentacja dotyczącą

zatrudnienia;

•Protokoły i wnioski

pokontrolne;

•Sprawozdania zarządu i rady

nadzorczej;

•Dane z wywiadów z

pracownikami, kontrahentami,

kredytodawcami

ratingowych;

•Informacje wywiadowni

gospodarczych

2017-05-15 11:412

ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1. wprowadzenie do sprawozdania finansowego;

2. bilans;

3. rachunek zysków i strat;

4. zestawienie zmian w kapitale własnym;

2017-05-15 11:413

4. zestawienie zmian w kapitale własnym;

5. rachunek przepływów pieniężnych;

6. opinia biegłego rewidenta;

7. odpis uchwały o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania i podziale zysku lub pokryciu straty

Odbiorcy sprawozdania finansowego

� Dawcy kapitału, zarówno własnego, jaki obcego ponoszą ryzyko

funkcjonowania i upadłości firmy; roszczenia inwestorów są zaspakajane w

ostatniej kolejności, kredytodawcy i wierzyciele oceniają na podstawie

sprawozdania zdolność firmy do obsługi długu i wywiązywania się ze

zobowiązań odsetkowych

� Analitycy finansowi i doradcy – wykorzystują je w podejmowaniu decyzji

2017-05-15 11:414

inwestycyjnych

� Zarządzający – ocena możliwości przetrwania i rozwoju firmy oraz przy

podejmowaniu decyzji bieżących i strategicznych

� Firmy konkrecyjne – budowa strategii rynkowej i ocena ryzyka konkurencji,

� Instytucje rządowe i samorządowe,

� Pracownicy i związki zawodowe – zdolność do utrzymanie miejsc pracy i

podwyżek.

Zastosowanie elementów sprawozdania

� Bilans i Rachunek zysków i strat umożliwiają: statyczną

i dynamiczną ocenę stanu i wyników finansowych

przedsiębiorstwa;

� Rachunek przepływów pieniężnych obrazuje przepływy

pieniężne w trzech obszarach funkcjonowania:

2017-05-15 11:415

pieniężne w trzech obszarach funkcjonowania:

działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej, oraz

pokazuje kierunek zagospodarowania środków;

� Informacja dodatkowa zawiera dane i objaśnienia do

poszczególnych elementów sprawozdania

Załącznik do Ustawy o rachunkowościB i l a n sAktywaA. A k t y w a t r w a ł e

I. Wartości niematerialne i prawneII. Rzeczowe aktywa trwałeIII. Należności długoterminoweIV. Inwestycje długoterminowe

2017-05-15 11:416

IV. Inwestycje długoterminoweV. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. A k t y w a o b r o t o w eI. ZapasyII. Należności krótkoterminoweIII. Inwestycje krótkoterminoweIV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

A k t y w a r a z e m

PasywaA. K a p i t a ł (f u n d u s z) w ł a s n y

I. Kapitał (fundusz) podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoVIII. Zysk (strata) nettoIX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

B. Z o b o w i ą z a n i a i r e z e r w y n a z o b o w i ą z a n i aI. Rezerwy na zobowiązaniaII. Zobowiązania długoterminoweIII. Zobowiązania krótkoterminoweIV. Rozliczenia międzyokresowe

Pasywa razem

2017-05-15 11:417Układ bilansu slajd 27; Wskaźniki wyposa żenie przedsi ębiorstwa w kapitały własne ...

Bilans

� Jako podstawowy element sprawozdania stanowi zestawienie

składników majątkowych i źródeł ich sfinansowania

� Prezentuje statyczny obraz posiadanych lub kontrolowanych przez

jednostkę zasobów majątkowych, które w wyniku przyszłych

zdarzeń przyczynią się do powstania korzyści ekonomicznych

(związane ze zużyciem w procesie wytwórczym, z możliwością

2017-05-15 11:418

zamiany na środki pieniężne, z obniżeniem kosztów działalności)

� Sporządzany na dany moment (tzw. moment bilansowy)

� W bilansie nie wykazuje się strumieni wartości, jakie towarzyszą

prowadzeniu działalności gospodarczej (przychody, koszty, wyniki),

ale skutki tych procesów, co ma odzwierciedlenie w zmianach

wartości aktywów i pasywów.

Bilans

� Składniki majątkowe są ujmowane w wartościach netto (po

uwzględnieniu ich dotychczasowego umorzenia)

� Składniki majątku są uszeregowane wg zasady wzrastającej

płynności (tempa zamiany na gotówkę, biorąc pod uwagę

rodzaj działalności i cykliczność operacji gospodarczych)

Składniki pasywów są uporządkowane wg zasady

2017-05-15 11:419

� Składniki pasywów są uporządkowane wg zasady

wzrastającej zapadalności/wymagalności (pilności zwrotu)

– kapitał własny, zobowiązania długoterminowe i

zobowiązania krótkoterminowe.

ETAPY ANALIZY BILANSU

� WSTĘPNA ANALIZA BILANSU:

� Analiza pozioma: badanie dynamiki sumy bilansowej oraz

ważniejszych pozycji aktywów i pasywów. Wykorzystywane

mierniki to: odchylenie bezwzględne, tempo zmiany i

dynamika badanego zjawiska (obliczane w relacji do stałej lub

2017-05-15 11:4110

dynamika badanego zjawiska (obliczane w relacji do stałej lub

zmiennej bazy porównań). Pozwala na określenie kierunku

rozwoju podmiotu i stopień wzrostu kapitałów finansujących

ten proces. Różne tempo zmian składników aktywów i

pasywów bilansu determinuje zmiany w strukturze majątku i

źródeł jego finansowania.

ETAPY ANALIZY BILANSU

� WSTĘPNA ANALIZA BILANSU:

� Analiza pionowa: badanie struktury aktywów i pasywów oraz

wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansu. Struktura

bilansu dostarcza informacji odnośnie sytuacji finansowej

podmiotu. Struktura aktywów - informacje o sposobie

zaangażowania kapitałów w przedsiębiorstwie, a struktura

2017-05-15 11:4111

zaangażowania kapitałów w przedsiębiorstwie, a struktura

pasywów – o źródłach ich pochodzenia. W analizie pionowej

stosuje się wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w środki

gospodarcze, kapitały własne i obciążenia obcymi źródłami

finansowania.

ETAPY ANALIZY BILANSU

• Analiza pionowo – pozioma: badanie struktury

kapitałowo- majątkowej

� WSKAŹNIKOWA ANALIZA BILANSU - rozwinięcie analizy

wstępnej, oparta na badaniu wzajemny relacji zachodzących

pomiędzy poszczególnymi elementami pasywów i aktywów.

2017-05-15 11:4112

pomiędzy poszczególnymi elementami pasywów i aktywów.

� Pogłębiona analiza powinna również obejmować określanie

czynników kształtujących wielkości ekonomiczne zawarte w

bilansie

Wskaźniki struktury aktywów formuła

Udziału aktywów trwałych w aktywach ogółem

Aktywa trwałe x 100%

Aktywa ogółem

Udziału aktywów obrotowych w aktywach ogółem

Aktywa obrotowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział wartości niematerialnych i prawnych w aktywach ogółem

Wartości niematerialne i prawne x 100%

Aktywa ogółem

Udział rzeczowych aktywów trwałych Rzeczowe aktywa trwałe x

2017-05-15 11:4113

Udział rzeczowych aktywów trwałych w aktywach ogółem

Rzeczowe aktywa trwałe x 100%

Aktywa ogółem

Udział należności długoterminowych w aktywach ogółem

Należności długoterminowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział inwestycji długoterminowych w aktywach ogółem

Inwestycje długoterminowe x 100%

Aktywa ogółem

Wskaźniki struktury aktywów formuła

Udział długoterminowych rozliczeń między okresowych w

aktywach ogółem

Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział zapasów w aktywach ogółem

Zapasy x 100%

Aktywa ogółem

Udział należności w aktywach ogółem

Należności x 100%

Aktywa ogółem

2017-05-15 11:4114

ogółem Aktywa ogółem

Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach

ogółem

Inwestycje krótkoterminowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział krótkoterminowych rozliczeń między okresowych w

aktywach ogółem

Krótkoterminowe rozliczenia

międzyokresowe x 100%

Aktywa ogółem

Bardziej szczegółowa analiza może obejmować

określanie udziału poszczególnych składników

aktywów trwałych w majątku trwałym, co

pozwoli na ustalenie stopnia związania kapitałów w

poszczególnych składnikach oraz analizę

2017-05-15 11:4115

struktury aktywów obrotowych – istotne z

punktu widzenie płynności finansowej, ponieważ

determinuje szybkość jego zamiany na gotówkę.

Przeprowadza się także analizę struktury

należności – bilansowa i czasowa.

� Aktywa odzwierciedlają składniki majątkowe w

posiadaniu przedsiębiorstwa.

� Dwie podstawowe funkcje majątku to

generowanie zysku oraz zabezpieczenie

roszczeń wierzycieli.

2017-05-15 11:4116

� To, jakim majątkiem dysponuje

przedsiębiorstwo oraz jego struktura, wpływa

na sytuację finansową oraz pozycję finansową

przedsiębiorstwa

STOPIEŃ PŁYNNOŚCI

POSTAĆ MAJĄTKU

Majątek rzeczowy

Majątek finansowy

Majątek trwały

Środki trwałeInwestycje rozpoczęte

Udziały i akcje

2017-05-15 11:41 17

rozpoczęte

Majątek obrotowy

zapasy NależnościŚrodki pieniężne

Sytuacja majątkowa

� Struktura aktywów informuje o sposobie zaangażowania kapitałów

przedsiębiorstwa.

� Dwie podstawowe grupy aktywów – majątek trwały oraz majątek

obrotowy pełnią różną rolę w kreacji zysku:

� Majątek trwały pełni rolę pośrednią, stwarzając podstawy do

prowadzenia działalności.

2017-05-15 11:4118

� Majątek obrotowy, jako bardziej płynny, uczestniczy bezpośrednio w

jego tworzeniu, podlegając stałym przemianom w procesie

wytwórczym.

� Wzajemne relacje pomiędzy majątkiem trwałym i obrotowym kształtują

się odmiennie w zależności od branży, rodzaju przedsiębiorstwa oraz jego

specyfiki

MAJĄTEK TRWAŁY MAJĄTEK OBROTOWY

� Zdeterminowany rodzajem działalności,

� Określa zdolności wytwórcze przedsiębiorstwa,

� Zaangażowany w przedsiębiorstwie > 1 roku,

� Uczestniczy w wielu cyklach produkcyjnych,

� Zużywa się stopniowo,

� Zdeterminowany rodzajem działalności,

� Wysoce związany z branżą, w jakiej działa firma,

� Determinuje ilość i jakość produkcji,

� Zaangażowany w przedsiębiorstwie < 1 roku.

� Uczestniczy w cykliczne powtarzających się operacjach

2017-05-15 11:4119

� Zużywa się stopniowo,� Przenosi sukcesywnie część

swojej wartości na wykonywane wyroby,

� Współdecyduje o cechach jakościowych wyrobów,

� Jest mało elastyczny,� Generuje znaczne koszty

(amortyzacja),� Obłożony dużym ryzykiem

� Uczestniczy w cykliczne powtarzających się operacjach gospodarczych,

� Podlega stałym przemianom, tworząc nową wartość przy każdym obrocie,

� Przechodzi przez fazy cyklu, generując wartość dodaną,

� Wpływa na wartość produkcji,� Charakteryzuje się większą

płynnością,� Obłożony mniejszym ryzykiem

� Majątek trwały jest mniej elastyczny, ponieważ w krótkim okresie

trudno jest dostosować jego poziom i strukturę do zakresu

wykorzystania zdolności wytwórczych, w przypadku zmian na rynku

(spadek popytu).

� Obciążony również wyższym ryzykiem, ze względu na niepewność

zwrotu poniesionych nakładów z przyszłych przychodów.

� Jego zdolność do generowania przychodów jest niższa.

� W przedsiębiorstwach produkcyjnych głównym składnikiem majątku

2017-05-15 11:4120

� W przedsiębiorstwach produkcyjnych głównym składnikiem majątku

trwałego są składniki rzeczowe, środki trwałe, zwłaszcza

bezpośrednio produkcyjne, decydujące o zdolnościach produkcyjnych

przedsiębiorstwa. Z tego punktu widzenia ważny jest stan oraz

wartość techniczno-użytkowa środków będących w dyspozycji

przedsiębiorstwa oraz efektywność ich wykorzystania.

Wysoki udział majątku trwałego w aktywach ogółem oznacza, że:

� Występuje znaczny poziom unieruchomienia majątku

(struktura majątkowa jest sztywna, mało elastyczna),

� Majątek jest mało elastyczny, gdyż jego zdolność

dostosowawcza do zamian otoczenie jest niska, możliwości

regulowania wielkości i struktury tak, by dostosować ją do

2017-05-15 11:4121

regulowania wielkości i struktury tak, by dostosować ją do

poziomu wykorzystywanych zdolności produkcyjnych są

ograniczone

� Majątek jest ryzykowny w sytuacji zmian warunków

rynkowych – nie wiadomo, czy poniesione nakłady zwrócą się

z bieżących wpływów,

Wysoki udział majątku trwałego w aktywach ogółem oznacza, że:

� Taki majątek generuje wysokie koszty stałe (amortyzacja) –

związane z jego utrzymaniem

� Zdolność majątku do osiągania zysku jest względnie niska,

� Jest on względnie wyższy w branżach kapitałochłonnych -

górnictwo, hutnictwo, energetyka, chemia, budownictwo,

2017-05-15 11:4122

górnictwo, hutnictwo, energetyka, chemia, budownictwo,

hotelarstwo, lotnicza.

� Na jego udział wpływa m.in. stosowana technologia

wytwarzania i struktura asortymentowa produkcji,

� Struktura aktywów trwałych informuje o

stopniu związania kapitałów w poszczególnych

składnikach majątku trwałego,

� Przykładowo wysoki udział inwestycji

długoterminowych sygnalizuje możliwość

2017-05-15 11:4123

łatwiejszego zbycia środków niż miałoby to

miejsce w przypadku zaangażowania tych

środków w rzeczowe aktywa trwałe.

Przewaga majątku obrotowego jest korzystniejsza, ponieważ:

� Majątek obrotowy w większym zakresie wpływa na

wzrost przychodów i poprawę obrotowości majątku,

� Przyczynia się do wzrostu zysku ze sprzedaży,

� Poprawie ulega płynność finansowa majątku,

Łatwiej można dostosować strukturę majątku do

2017-05-15 11:4124

� Łatwiej można dostosować strukturę majątku do

wymogów rynku,

� Majątek jest bardziej elastyczny i obciążony mniejszym

ryzykiem

� Stopień unieruchomienia majątku jest mniejszy,

struktura majątkowa jest elastyczna.

� Ustalenie struktury aktywów obrotowych dostarcza informacji

na temat płynności finansowej podmiotu.

� Aktywa obrotowe są zróżnicowane pod względem płynności i

uszeregowane wg kryterium wzrastającej płynność. Za

najmniej płynny składnik uważa się zapasy, a za najbardziej

środki pieniężne.

� Im w strukturze zapasów jest więcej wyrobów gotowych i

2017-05-15 11:4125

towarów, tym ta płynność jest większa.

� Z kolei produkty i półprodukty dopiero po pewnym czasie, po

ich przetworzeniu, wygenerują gotówkę.

� Analiza należności powinna uwzględniać ich strukturę

czasową: poniżej i powyżej 12 m-cy; należności terminowych i

przeterminowanych.

� Poziom i struktura majątku obrotowego podlega dużym

wahaniom, na jego poziom mają wpływ rozmiary działalności i

ich charakter. Optymalna wielkość majątku obrotowego to

kompromis pomiędzy kosztami utrzymywania tego majątku a

funkcjami pełnionymi przez poszczególne składnik majątku:

� Zapasy – pozwalają na utrzymanie ciągłości i rytmiczności

2017-05-15 11:4126

produkcji (surowce i materiały) i zapewnienie ciągłości

sprzedaży (towary i wyroby gotowe);

� generują one koszty tworzenia zapasów (zmówienie,

transport, ubezpieczenia, straty i ubytki, wyładunek,

załadunek,

� utrzymywania zapasów (magazynowanie, konserwacja),

� wyczerpania się zapasów (przestoje w produkcji, praca w

godzinach nadliczbowych) [Economic Order Quantity]

� Należności - to zachęta finansowa dla nabywców ,

powinny zapewnić wpływy ze sprzedaży w

przyszłości, ale związane z ryzykiem nieodzyskania

2017-05-15 11:4127

przyszłości, ale związane z ryzykiem nieodzyskania

środków z tego tytułu (należności przeterminowane,

opóźnienia w spłacie)

� Środki pieniężne niezbędne do dokonywania

bieżących zakupów i regulowania zobowiązań

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

1. ŁAGODNA

� zakłada wyższe poziomy zapasów, środków pieniężnych,

zbywalnych papierów wartościowych oraz należności, które

powstają w wyniku stosowania łagodnej polityki

kredytowania odbiorców,

2017-05-15 11:4128

kredytowania odbiorców,

� Relacja aktywów obrotowych względem sprzedaży

utrzymuje się na wysokim poziomie,

� Uzyskiwana stopa zwrotu jest niższa, ale również

mniejsze ryzyko, czyli większe bezpieczeństwo

prowadzonej działalności

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

� Znaczna zapasy są gwarancją zachowania ciągłości i rytmiczności

produkcji oraz sprzedaży

� Środki pieniężne stanowią rezerwę płynności na spłatę

zobowiązań,

� Należności powinny w przyszłości zapewnić wpływ środków z

2017-05-15 11:4129

tytułu sprzedaży kredytowej

� Takie podejście jest wskazane dla zakładów o sezonowym

charakterze produkcji, gdzie duże wahania popytu są łagodzone

przez korzystne warunki kredytowania

� Pozwala na wykorzystywanie zdolności produkcyjnych w ciągu

roku na zbliżonym poziomie

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

2. RESTRYKCYJNA

� charakteryzuje się minimalnym poziomem aktywów

obrotowych, niskim poziom należności spowodowanym

prowadzeniem restrykcyjnej polityki kredytowej wobec

odbiorców,

2017-05-15 11:4130

odbiorców,

� relacja aktywów bieżących względem sprzedaży utrzymuje

się na niskim poziomie,

� pozwala na uzyskiwanie wyższych stóp zwrotu, ale i wiąże

się z wyższym ryzykiem i mniejszy bezpieczeństwem,

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

� Niższy poziom zapasów zwiększa prawdopodobieństwo

przestojów produkcyjnych i jest zagrożeniem dla ciągłości

sprzedaży,

� Inwestycje krótkoterminowe na niskim poziomie mogą

skutkować problemami z regulowaniem zobowiązań

2017-05-15 11:4131

skutkować problemami z regulowaniem zobowiązań

bieżących w przypadku zakłóceń w dopływie środków z

tytułu sprzedaży (utrata płynności finansowej),

3. UMIARKOWANA – to rozwiązanie pośrednie pomiędzy

polityką łagodną i restrykcyjną.

71,01 71,11

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

90,00

100,00

I. Aktywa trwałe

II. Aktywa obrotowe

2017-05-15 11:4132

28,99 28,89

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

Struktura 2009 Struktura 2008

47,97%

45,04%

0,13%

6,86% 06,86%

Struktura aktywów trwałych 2009

1. Wartości niematerialne i

prawne, w tym:

3. Rzeczowe aktywa trwałe

5.3. Długoterminowe aktywa

finansowe

6. Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

2017-05-15 11:4133

46,07%

46,28%

0,13%7,49%

Struktura aktywów trwałych 20081. Wartości niematerialne i

prawne, w tym:

3. Rzeczowe aktywa trwałe

5. Inwestycje długoterminowe

6. Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

18,83%

70,01%

4,46%

5,75%

Struktura 2008

5. Krótkoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

4. Aktywa trwałe klasyfikowane jako

przeznaczone do zbycia

3. Inwestycje krótkoterminowe

Struktura aktywów obrotowych

2017-05-15 11:4134

21,15%

55,65%

16,90%

6,04%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%

Struktura 2009

3. Inwestycje krótkoterminowe

2. Należności krótkoterminowe

1. Zapasy

Wskaźniki wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitały własne

i obciążenia obcymi źródłami finansowania

Stopień wyposażenia przedsiębiorstwaw kapitały własne

Kapitał własny x 100%

Pasywa ogółem

Stopień obciążania przedsiębiorstwa zobowiązaniami

Rezerwy i zobowiązania x 100%

Pasywa ogółem

Stopień wyposażenia przedsiębiorstwa kapitał stały

Kapitał stały x 100%

Pasywa ogółem

Udział zobowiązań długoterminowych w pasywach ogółem

Zobowiązania długoterminowe x 100 %

Pasywa ogółem

Udział zobowiązań krótkoterminowych w pasywach ogółem

Zobowiązanie krótkoterminowe 100%

Pasywa ogółem

Udział rezerw w pasywach ogółemRezerwy na zobowiązania x100%

Pasywa ogółem

Udział rozliczeń międzyokresowych w pasywach ogółem

Rozliczenia międzyokresowe x 100%

Pasywa ogółem

2017-05-15 11:4135 Slajd 7

Sytuacja kapitałowa

� Analiza pasywów (kapitałów) pozwala na ustalenie:

kto sfinansował poszczególne składniki majątku, na

jaki okres oraz na jakich warunkach

� Pasywa są finansowym wyrażeniem składników

majątku.

2017-05-15 11:4136

majątku.

� Struktura pasywów informuje o tym, czym jest

finansowany majątek (kapitałem własnym, obcym),

określa skalę ryzyka finansowego z tytułu

zaangażowania kapitałów obcych oraz zdolność

firmy do kontynuowania działalności

• WŁASNE: podstawowe i pozostałe

• OBCE: kredyty, pożyczki, obligacje, weksle własne,

bony zobowiązania

Własność

• ZEWNĘTRZNE:

• własne, czyli powierzone, pierwotnie wniesione przez właścicieli

lub akcjonariuszy;

• obce – kredyty, pożyczki, emisja obligacji, opcje, leasing,

factoring

• WEWNĘTRZNE: własne, samofinansowania, zyski zatrzymany,

zapasowy, rezerwowy

Źródło pochodzenia

2017-05-15 11:4137

zapasowy, rezerwowy

• DŁUGOTERMINOWE:

• Własne – kapitał zakładowy

• Obce – zobowiązania i rezerwy

• KRÓTKOTERMINOWE:

• Własne – część zysku przeznaczona na dywidendy,

• Obce – zobowiązania bieżące, krótkoterminowe pożyczki,

przypadające w danym roku spłaty zobowiązań

długoterminowych

Terminowość

Struktura kapitału własnego

• Zakładowy –wartość nominalna akcji x ilość akcji

• Udziałowy – udziały wniesione przez wspólników

Kapitał podstawowy

• Sprzedaż akcji powyżej wartości nominalnej

• Dopłaty wspólników, obowiązkowe odpisy z zysku w SA Kapitał

2017-05-15 11:4138

• Dopłaty wspólników, obowiązkowe odpisy z zysku w SA (np. 8% zysku dopóki kapitał zapasowy nie stanowi 1/3 k. zakładowego)

Kapitał zapasowy

• Przeszacowanie środków trwałych, inwestycji długoterminowych

Kapitał z aktualizacji wyceny

Pozostałe kapitały rezerwowe,

zysk/strata z lat ubiegłych,

zysk/starta netto

Funkcje kapitału własnego

� Założycielska – podstawa do uruchomienia i finansowania działalności,

� Finansowa- bezzwrotne źródło finansowania,

� Gwarancyjna – pokrycie strat i gwarancja spłaty (najpierw straty obciążają kapitał

własny),

� Wyrównawcza – z kapitału zapasowego kompensata strat, zapewnienie ciągłości wypłaty

dywidendy,

� Pomiarowa – podstawa do ustalenia podziału dywidendy,

� Reprezentacyjna – ich wielkość, struktura oraz udział w pasywach świadczy o

stabilności finansowej,

� Zabezpieczająca – budowa kredytu zaufania do przedsiębiorstwa,

� Inicjatywna kierownictwa – zapewnienie suwerenności i niezależności w podejmowaniu

decyzji.

Ważne jest odpowiednie wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitały własne, by nie ograniczać

działalności firmy i nie umniejszać jej wiarygodności wobec kontrahentów i wierzycieli

� Kapitał własny obrazuje zakres odpowiedzialności za zobowiązania i

jest zabezpieczeniem kapitału obcego, roszczeń wierzycieli.

� Wysoki udział kapitałów własnych świadczy o silnych podstawach

finansowych i suwerenności przedsiębiorstwa oraz jest gwarancją

spłaty zobowiązań, wypłacalności wobec wierzycieli,

� Generalnie przyjmuje się, że kapitały własne powinny stanowić 1/3

pasywów, ale w przypadku wielu przedsiębiorstw ten poziom nie jest

wystarczający, gdy generują one niski poziom gotówki operacyjnej, a

2017-05-15 11:4140

wystarczający, gdy generują one niski poziom gotówki operacyjnej, a

ich rentowność jest niska,

� Jednak zbyt wysoki poziom kapitałów własnych może prowadzić do

niewykorzystywania przez przedsiębiorstwo efektu dźwigni

finansowej i spadku rentowności kapitału,

Struktura zobowiązań:

� Kryterium bilansowe pozwala na wyodrębnienie zobowiązań

długoterminowych, krótkoterminowych, rezerw i rozliczeń

międzyokresowych

Odsetek zobowiązań krótkoterminowych informuje o poziomie

obciążeń płatniczych przypadających w danym roku

2017-05-15 11:4141

bilansowym. Bardziej korzystna jest struktura z przewagą

zobowiązań długoterminowych, ponieważ wówczas ryzyko

utraty płynności finansowej jest mniejsze, maleje ryzyko

nagłego odpływu środków. Jednak może wystąpić

nadpłynność – zbyt ostrożne finansowanie majątku i zwiększą

się koszty obsługi zadłużenia

� Kryterium czasu:

� zobowiązania długoterminowe (wraz rezerwami na podatek

dochodowy, emerytalne i inne długoterminowe; zobowiązania z

tytułu dostaw > 12 m-cy; rozliczenia międzyokresowe),

� Krótkoterminowe (< 12 m-cy), do których zaliczamy także

odpowiednie rezerwy i rozliczenia

� Kryterium wymagalności:

2017-05-15 11:4142

� Kryterium wymagalności:

� terminowe i przeterminowane (świadczące o braku zdolności firmy

do regulowania zobowiązań w terminie i generujące dodatkowe

koszty finansowe, co negatywnie wpływa na wyniki podmiotu)

� Kryterium kosztów

� Źródła kosztowe, które generują koszty finansowe związane

z ich obsługą (odsetki, dyskonta): kredyty i pożyczki, emisje

obligacji, papierów dłużnych

� Źródła spontaniczne – np. rezerwy tworzone w ciężar

kosztów i z podziału zysku, zobowiązania wobec dostawców,

pracowników, publiczno-prawne, inne zobowiązania

2017-05-15 11:4143

pracowników, publiczno-prawne, inne zobowiązania

krótkoterminowe, rozliczenia międzyokresowe, zobowiązania

wekslowe (zazwyczaj zaliczane do tej grupy w praktyce)

� Zaleca się przestrzeganie tzw. złotej reguły finansowania (reguły

bilansowej), zakładająca, że przedsiębiorstwo nie powinno być

zadłużane w większym stopniu niż 50%, wówczas spełniona jest

relacja:

� Zgonie z tą regułą kapitał własny powinien finansować około 50%

aktywów przedsiębiorstwa, wtedy umożliwia to zachowanie

Kapitały własne≥ 1

Zobowiązania ogółem

2017-05-15 11:4144

aktywów przedsiębiorstwa, wtedy umożliwia to zachowanie

długoterminowej płynności finansowej (wypłacalności). Taka

struktura jest oceniana pozytywnie przez kapitałodawców, jednak

jest trudna do spełnienia w praktyce.

� Preferencje zadłużenia:

� Brak własnych zasobów kapitałowych,

� Łatwość pozyskania obcych źródeł finansowania,

� Niższy koszt kapitału,

� Tracza podatkowa,

� Efekt dźwigni finansowej, wzrosty rentowności kapitału

2017-05-15 11:4145

� Efekt dźwigni finansowej, wzrosty rentowności kapitału

własnego

� Czynniki wpływające na poziom zadłużenia:

� Koszt pozyskania kapitału obcego,

� Efektywność działania firmy, by ponieść obciążenia

związane z obsługą zadłużenia,

� Możliwości rozwojowe (przy dużej dynamice

wzrostu źródła własne są niewystarczające),

� Polityka finansowania (skłonność do

podejmowania ryzyka, a bezpieczeństwo

prowadzenia działalności),

2017-05-15 11:4146

� Gwarancja ciągłości działalności

� Polityka finansowania przedsiębiorstwa, strategie:

� Konserwatywna, zachowawcza - wysoki udział kapitału własnego, duże

bezpieczeństwo, nieobciążona dużym ryzkiem, ale mniejsze korzyści z

tytułu dźwigni,

� Agresywna, dynamiczna – wysoki poziom zadłużenia, bardziej

ryzykowna. W sytuacji spadku popytu, nieplanowanego spadku

2017-05-15 11:4147

przychodów, mogą się pojawić problemy z terminową spłatą zobowiązań.

Jednak fakt działania efektu dźwigni finansowej, w sprzyjających

warunkach pozwala na uzyskanie znacznych korzyści,

� Umiarkowana – stanowi kompromis pomiędzy wzrostem ryzyka a

dodatkowymi zyskami, wzrost zadłużenia powoduje wzrost ryzyka

oczekiwanych strumieni dochodów.

� Fakt występowania zadłużenia nie jest zjawiskiem

negatywnym, ponieważ związane są z nim określone

korzyści, polegające na przejmowaniu przez właścicieli

zysku wypracowanego przez kapitał obcy, co prowadzi

do wzrostu rentowności kapitału własnego.

2017-05-15 11:4148

do wzrostu rentowności kapitału własnego.

� Z drugiej strony, gdy poziom zadłużenia jest zbyt wysoki ,

rośnie ryzyko finansowe, powoduje wzrost kosztów

finansowych (oprocentowanie kredytu), a w skrajnych

przypadkach odmowę kredytowania.

Kapitał własny Kapitał obcy

� Brak konieczności spłaty,

� Wypłata dywidendy nie jest

obowiązkowa,

� Dywidenda nie pomniejsza

podstawy opodatkowania,

� Wzrost udziału kapitału własnego

� Spłata jest konieczna,

� Wymaga spłaty odsetek,

� Odsetki stanowią koszt

uzyskania przychodu, tarcza

podatkowa,

� Wzrost udziału pociąga za sobą

2017-05-15 11:4149

przyczynia się do zwiększenia

niezależności finansowej podmiotu,

� Swoboda wykorzystania,

� Wpływ na decyzje,

� Zwrot po zaspokojeniu wierzycieli,

� Brak gwarancji zwrotu.

wzrost ryzyka finansowego,

� Celowość przeznaczenia,

� Brak wpływu na decyzje,

� Uprzywilejowanie w kwestii

zwrotu,

� Gwarancja zwrotu

69,5064,06

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Kapitały własne

Zobowiązania

długoterminowe

Struktura pasywów

2017-05-15 11:4150

24,14 27,66

6,368,27

0%

10%

20%

30%

40%

Struktura 2009 Struktura 2008

długoterminowe

Zobowiązania

krótkoterminowe

Relacje majątkowo-kapitałowe

AKTYWA STAŁE =AKTYWA TRWAŁE

+ należności z tytułu dostaw i usług > 12 miesięcy)

KAPITAŁ WŁASNY

KA

PI

TA

ŁS

TA

ŁY

KAPITAŁ OBCY DŁUGOTERMINOWY:

Zobowiązania długoterminowe

+ rezerwy z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

+ długoterminowa rezerwa na świadczenia

emerytalne

+ pozostałe rezerwy długoterminoweKON >0

2017-05-15 11:4151

KA

PI

TA

ŁS

TA

ŁY

+ zobowiązania z tytuły dostaw i usług > 12 m-cy

+ ujemna wartość firmy

+ inne rozliczenia międzyokresowe długoterminowe

AKTYWA BIEŻĄCE =AKTYWA OBROTOWE

- należności z tytułu dostaw i usług > 12 miesięcy

KAPITAŁ OBCY KRÓTKOTERMINOWY:

Zobowiązania krótkoterminowe

+ krótkoterminowa rezerwa na świadczenia

emerytalne

+ pozostałe rezerwy krótkoterminowe

- zobowiązania z tytuły dostaw i usług > 12 m-cy

+ inne rozliczenia międzyokresowe krótkoterminowe

Wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku

i źródłami ich finansowania uznaje się za poprawne, gdy jest

spełniona:

� Złota zasada finansowa

� zakłada, że płynność składników majątkowych ujętych w

aktywach powinna odpowiadać terminowości kapitałów

zawartych w pasywach.

2017-05-15 11:4152

zawartych w pasywach.

� oznacza to, że dany kapitał nie może być dłużej związany

czasowo z danymi składnikami majątku niż wynosi czas

pozostawania tego kapitału w dyspozycji przedsiębiorstwa,

� Długookresowy majątek ≤ długookresowy kapitał

� Krótkoterminowy majątek ≥ krótkoterminowy kapitał

Wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku i

źródłami ich finansowania uznaje się za poprawne, gdy jest spełniona:

� Złota zasada bilansowa

� w tym ujęciu podziałowi na aktywa trwałe i obrotowe odpowiada

rozróżnienie pomiędzy kapitałem własnym i obcym,

� Majątek trwały powinien być finansowany kapitałem własnym,

� Majątek obrotowy może być pokrywany krótkoterminowymi

2017-05-15 11:4153

kapitałami obcymi.

� W szerszym ujęciu oprócz majątku trwałego do majątku

długoterminowego wlicza się część majątku obrotowego o

długoterminowym związaniu – należności z tytułu dostaw i usług

powyżej 12 miesięcy.

� Złota reguła bilansowa, zgodnie z którą trwałe składniki majątku

(o długoterminowym związaniu z przedsiębiorstwem) powinny byś

sfinansowane kapitałem własnym. Wynika to z faktu, że te

składniki majątku charakteryzują się niską płynnością, zatem

powinny być finansowane stabilnymi kapitałem, będącymi w

dyspozycji przedsiębiorstwa w długim okresie.

2017-05-15 11:4154

Wskaźnik pokrycia aktywów stałych kapitałem własnym

Kapitał własny x 100%≥ 1

Aktywa stałe*

� Mniej restrykcyjna jest zasada, zwana srebrną regułą bilansową, która:

� Dopuszcza finansowanie aktywów stałych kapitałem stałym. Im udział

kapitałów własnych w kapitale stałym jest wyższy, tym sytuacja jest

korzystniejsza.

� Zakłada, by przynajmniej 2/3 aktywów stałych było finansowane kapitałem

wskaźnik pokrycia aktywów stałych kapitałem stałym

Kapitał stały x 100%≥ 1Aktywa stałe

2017-05-15 11:4155

własnym. Kapitały stałe powinny pokryć całość aktywów stałych i część aktywów

obrotowych,

� Postuluje, aby kapitały stałe finansowały nie mniej niż 1/3 aktywów

obrotowych,

� Jest spełniona w odniesieniu do aktywów obrotowych, gdy kapitały

krótkoterminowe nie w pełni stanowią źródło finansowania tej grupy aktywów.

� Aktywa stałe = aktywa trwałe + należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12

miesięcy

� W wielu podmiotach kapitał stały finansuje również część

aktywów obrotowych, wówczas ta część kapitału stałego jest

definiowana jako kapitał pracujący lub obrotowy netto.

� KON można wyznaczyć, stosując podejścia majątkowe lub

kapitałowe:

1) KON (met. majątkowa) = majątek obrotowy - kapitał obce kt

2017-05-15 11:4156

2) KON (met. kapitałowa) = kapitał stały - aktywa trwałe

� W drugim podejściu KON to ta część aktywów bieżących, która

nie musi być przeznaczona na regulowanie zobowiązań

krótkoterminowych.

� W zależności od struktury aktywów i pasywów poziom KON

może przyjmować wartość: dodatnią, ujemną lub równą zeru.

ASKS

ABKON>0

ZB

ASKS

KON<0

AS – aktywa stałe

AB – aktywa bieżące

KS – kapitał stały

ZB – zobowiązania bieżące

KON – kapitał obrotowy netto , czyli

kapitał finansujący tylko tę część aktywów

obrotowych, która nie została pokryta

2017-05-15 11:4157

KON<0ZB

AB

AS KON=0 KS

AB ZB

zobowiązaniami krótkoterminowymi

Kapitał obrotowy brutto – równy

aktywom obrotowym, które finansowane

są ze źródeł krótkoterminowych i z

części kapitału stałego lub tylko źródeł

krótkoterminowych.

� KON>0 - dodatni kapitał pracujący - część aktywów bieżących jest

finansowana ze źródeł długoterminowych i pozostaje w ciągłej

dyspozycji w operacyjnej działalności przedsiębiorstwa,

Kapitał długoterminowy, stanowiący KON może składać się z:

wyłącznie z kapitału własnego, tylko ze zobowiązań

długoterminowych lub być sumą tych składników pasywów. Jednak

z kapitałem obcym związane są koszty finansowe, dlatego decyzja o

2017-05-15 11:4158

z kapitałem obcym związane są koszty finansowe, dlatego decyzja o

sięganie po to źródło finansowania powinno uwzględniać zdolność do

obsługi długu.

� KON=0 – zerowy kapitał pracujący - przedsiębiorstwo nie posiada

kapitału pracującego, co oznacza, że całe aktywa stałe są

finansowane kapitałem stałym, a obrotowe kapitałem

krótkoterminowym

� KON< 0 - ujemny kapitał pracujący - również nie posiada

kapitału pracującego, ale część aktywów stałych jest

finansowane ze źródeł krótkoterminowych, ponieważ aktywa

stałe przewyższają kapitały stałe. Jest to poprawna sytuacja, jeśli

część aktywów stałych wiążących na długi okres środki

przedsiębiorstwa, finansowana jest ze źródeł elastycznych – ich

zwrot może być odłożony w czasie (np. rolowane emisje

krótkoterminowych papierów wartościowych, część kredytów kt z

możliwością odroczenia spłaty).

� Poziom KON może wynikać ze specyfiki działalności. Ujemny

często występuje w firmach handlowych, które wydłużają terminy

płatności za dostarczone towary, a gotówkę za sprzedane towary

inkasują od razu

2017-05-15 11:4159

Rozbieżności czasowe występujące pomiędzy cyklem

eksploatacyjnym i finansowym wymagają dla sfinansowania stałych

potrzeb w obrocie zaangażowania kapitału o długookresowym

związaniu, czyli kapitału pracującego (kapitału obrotowego netto),

który pozwala na zmniejszenie ryzyka wynikającego z

unieruchomienia części majątku obrotowego (zapasów, należności)

lub też wynikającego ze strat związanych z tymi środkami, np.

2017-05-15 11:4160

lub też wynikającego ze strat związanych z tymi środkami, np.

trudności z sprzedaży wyrobów. KON jest istotny z punktu widzenie

utrzymania płynności finansowej. Rola KON polega na finansowaniu

cyklu produkcyjnego pomiędzy terminem płatności zobowiązań a

terminem spływu należności z tytułu sprzedaży. Jest to o tyle

istotne, że mogą występować trudności z synchronizacją między

produkcją, sprzedażą i tempem inkasa należności.

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

MT

567963

MT

587848KW

529593

KW

240535

Relacje majątkowo-kapitałowe w Jutrzence

2017-05-15 11:4161

0

100000

200000

300000

2009 2009 2008 2008

Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa

MO

238812ZKT

228673

MO

186946

ZKT

219894

ZDT 68394

ZDT; 42135

2017-05-15 11:4162