Wstep˛ do archeologii · 24 maja 2012 Paweł Borycki Archeologia kognitywna. Wstep˛...

Wstep Kognitywistyka Archeologia kognitywna Bibliografia

Archeologia kognitywnaWstep do archeologii

Paweł Borycki

24 maja 2012

Paweł Borycki Archeologia kognitywna


Plan prezentacji

1 KognitywistykaKognitywistyka czyli nauki o poznaniuBaza wiedzy i mapa kognitywnaSchemat poznawczySymbole i modelowanie swiataModelowanie procesu decyzyjnego

2 Archeologia kognitywnaCel badanProblemy archeologii kognitywnejDomniemany schemat poznawczy a przedmiot badanDotychczasowe osiagniecia i cele na przyszłosc



Kognitywistyka czyli nauki o poznaniu

Definicja (Kognitywistyka)Kognitywistyka to rodzina dziedzin naukowych zajmujacych siewyjasnieniem oraz modelowaniem działania ludzkiego umysłu.

Jak człowiek mysli?



Baza wiedzy i mapa kognitywna

Definicja (Baza wiedzy)Baza wiedzy to zbiór wszystkich informacji zapisanych w ludzkimumysle, które, w sposób swiadomy lub podswiadomy, determinujapodejmowane przez niego decyzje.

Baza wiedzy jest kluczowym elementem mapy kognitywnej.

Przykłady.

Wspomnienia i doswiadczenia

Wykształcenie

Religia i wyznawane wartosci

Uczucia wzgledem innych ludzi

Sposób rozumienia komunikatów werbalnych i niewerbalnych



Schemat poznawczy

Uniwersalny model schematupoznawczego

Istnienie?

Mozliwosc ustalenia?

Rodzaje reakcji

Aktualizacja bazy wiedzy

Dazenie do modyfikacjisrodowiska



Symbole i modelowanie swiata

Bodziec wzrokowy

Obiekt = kosciółBudulec = drewnoKonstrukcja = słupowaLiczba wiez = 3Kształt wiez = okragłyObecnosc apsydy = tak

Kolor nieba = błekitnyTyp chmur = CumulusPora dnia = po wschodziesłonca, przed południem



Symbole i modelowanie swiata

Rodzaje symboliRzezbaPłaskie wyobrazenie ikonograficzneSłowo mówione w okreslonym jezykuNapis w okreslonym jezyku

Rodzaj pisma

Semantyka symboliJednoznacznosc symboluBrak scisłych definicji uniemozliwia analize



Cele kognitywistyki

Opisanie procesu myslowego w jezyku jednoznacznym(jezyku matematyki).

Napotykane problemy:Złozonosc modelu bazy wiedzyTranslacja ze swiata rzeczywistego na jezyk symboli

ZłozonoscJednoznacznosc – zaleznosc od bazy wiedzy

Dostepnosc danych eksperymentalnychPaweł Borycki Archeologia kognitywna


Model procesu decyzyjnego

Jesli istnieje uniwersalny modelschematu poznawczego, mozezostac opisany przez funkcje

matematyczna.

Bodzce i reakcje → Baza wiedzy

Baza wiedzy i reakcje → Bodzce

Sztuczna inteligencja

Jesli nie istnieje, to mozna goaproksymowac dla:

ludów?

przedstawicieli kultur?

gatunków hominidów?

wyznawców religii?



Archeologia kognitywna

Jak mysleli ludzie w przeszłosci?Jaki posiadali schemat poznawczy?

1 Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy niz obecnie.Pytanie: Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Pytanie: Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?Przedmiot badan:

przejawy istnienia schematu poznawczegoArcheologia prehistoryczna i protohistoryczna

2 Hipoteza 2: Taki sam schemat poznawczy jak obecnie.Pytanie: Co mysleli ludzie w przeszłosci?Przedmiot badan:

mapy kognitywnebodzcereakcje

Archeologia historyczna



Problemy archeologii kognitywnej

Zapis mysli w materiale archeologicznym?Mapa kognitywna + Bodzce → Modyfikacja srodowiskaModyfikacja srodowiska → Mapa kognitywna + Bodzce

Mapa kognitywnaJednostkiKulturyLudzkosci

Semantyka symboluDomysły i intuicjeBrak scisłych semantyk formalnych

Rozwój zdolnosci poznawczychEwolucyjny, jednostajnyRewolucyjny, skokowyNiemonotoniczny



Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy

Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?

1 Poczatek myslenia symbolicznegoMowa artykułowanaPrzedstawienia wizualneSposób posługiwania sie symbolami i relacje miedzy nimi

2 Posiadanie wizji przyszłosciPlanowanie czynnosci z wyprzedzeniemProjektowanie narzedzi i konstrukcjiWiara w zycie wieczne, religia wyjasniajaca cel zycia

3 Dazenie do wyjasnienia rzeczywistosciReligia wyjasniajaca kosmogonieBadania “naukowe”



Hipoteza 1: Inny schemat poznawczy

Jakie zdolnosci poznawcze posiadali?Kto i kiedy zdobył nowe zdolnosci poznawcze?

4 Poczatek abstrakcyjnego rozumowania matematycznegoJednostki czasu

Czas trwania cyklu astronomicznegoWyznaczanie kierunków kardynalnych i astronomicznych

Jednostki długosciWielokrotnosc jednej wartosci

Jednostki masyJednostki wartosci

Pieniadze i płacidłaang. Fungibility

5 Istnienie struktury społecznejPoczucie przynaleznosci do grupyPoczucie indywidualnosci



Hipoteza 2: Taki sam schemat poznawczy

Co mysleli ludzie w przeszłosci?

1 Cechy wspólne mapy kognitywnej społecznosciReligia i formy kultuPochówek zmarłychDorobek naukowy społecznosciProtokoły komunikacyjne, w tym jezyk i pismoPoczucie estetyki, style w sztuceMoralnosc

2 Wewnetrzne zróznicowanie społecznosciIstnienie elit o szerszych bazach wiedzy

3 Postrzeganie ludzi o odmiennych mapach kognitywnychPoczucie wyzszosciChec dominacji



Archeologia kognitywna – osiagniecia i cele

1 Wykształcenie schematu poznawczego Homo sapiensRozwój schematu poznawczegoElementy schematu poznawczegoOpis w postaci funkcji matematycznej

2 Zróznicowanie map kognitywnych i baz wiedzy



Archeologia kognitywna – wstep teoretyczny

Dziekuje.



Bibliografia

C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka,Warszawa 2002.

P. Thagard, Mind. Introduction to Cognitive Science, Cambridge 2005.


Wstep˛ do archeologii · 24 maja 2012 Paweł Borycki Archeologia kognitywna. Wstep˛...

Documents

Transcript of Wstep˛ do archeologii · 24 maja 2012 Paweł Borycki Archeologia kognitywna. Wstep˛...