Wspomaganie Wspomaganie treningu sportowegotreningu sportowego

CechyCechy sprawnościsprawności

MOC FIZ.– produkcja energiiMOC FIZ.– produkcja energii

eksplozywna (siła)eksplozywna (siła)

maksymalna (szybkość)maksymalna (szybkość)

wytrzymałościowawytrzymałościowa

aerobowaaerobowa

Cechy sprawnościCechy sprawności

KONTROLA NERW.-MM.KONTROLA NERW.-MM. (psyche)(psyche)

pobudzeniepobudzenie

odprężenieodprężenie

WYDAJNOŚĆ\SKUTECZNOŚĆWYDAJNOŚĆ\SKUTECZNOŚĆ (cechy mech.)(cechy mech.)

masa mm a masa ciałamasa mm a masa ciała

tkanka tłuszczowa a masa ciałatkanka tłuszczowa a masa ciała

Właściwy trening jest najbardziej Właściwy trening jest najbardziej skutecznym sposobem skutecznym sposobem

udoskonalenia sprawności fiz.udoskonalenia sprawności fiz.

Poprzez trening możemy zwiększyć Poprzez trening możemy zwiększyć moc fiz., odporność psych., zapewnić moc fiz., odporność psych., zapewnić przewagę mech.przewagę mech.

Istnieją metody zastępujące trening Istnieją metody zastępujące trening lub dodatkowo zwiększające lub dodatkowo zwiększające poszczególne parametry.poszczególne parametry.

Są to tzw. Są to tzw.

sportowe środki wspomagającesportowe środki wspomagające (ergogeniczne)(ergogeniczne)

Poprawę sprawności fiz. Poprawę sprawności fiz. uzyskujemy poprzez :uzyskujemy poprzez :

Zwiększenie mocy fizZwiększenie mocy fiz

Wzrost tk.mm.produkującej en.Wzrost tk.mm.produkującej en.

Wzrost tempa proc. metabol. wew.mięśn.Wzrost tempa proc. metabol. wew.mięśn.

Zwiększenie ilości prod. energ. w mm.Zwiększenie ilości prod. energ. w mm.

Zwiększenie ilości en. dostarczanej mm.Zwiększenie ilości en. dostarczanej mm.

Przeciwdziałanie kumulacji sb. zakłucajacych Przeciwdziałanie kumulacji sb. zakłucajacych prod. energ.prod. energ.

Poprawę odporności psych.Poprawę odporności psych.

Usprawnienie proc. psych. i poprawa prod. en.Usprawnienie proc. psych. i poprawa prod. en.

Eliminacja czynników zakłucającychEliminacja czynników zakłucających

Zwiększenie sprawności mech.Zwiększenie sprawności mech.

Doskonalenie biomechaniki układu ruchu Doskonalenie biomechaniki układu ruchu w kierunku zwiększenia wydajności w kierunku zwiększenia wydajności (zmniejszenie mc – tk tłuszcz.)(zmniejszenie mc – tk tłuszcz.)

Doskonalenie biomechaniki organizmu Doskonalenie biomechaniki organizmu w kierunku stabilności w kierunku stabilności (zwiększenie mc – tk mm)(zwiększenie mc – tk mm)

Dla osiągnięcia określonych celów Dla osiągnięcia określonych celów można stosować wspomaganie w można stosować wspomaganie w zakresie każdej z tych grup.zakresie każdej z tych grup.

Niektóre środki wspomagające mogą Niektóre środki wspomagające mogą wywoływać kilka efektów.wywoływać kilka efektów.

Klasyfikacja środków Klasyfikacja środków wspomagającychwspomagających

ŻywienioweŻywieniowe

FarmakologiczneFarmakologiczne

FizjologiczneFizjologiczne

PsychologicznePsychologiczne

(bio)Mechaniczne(bio)Mechaniczne

Zajmiemy się jedynie środkami Zajmiemy się jedynie środkami

ergogenicznymi, które możnaergogenicznymi, które można

wprowadzać do organizmuwprowadzać do organizmu

Środki żywienioweŚrodki żywieniowe

cel:cel:

zwiększenie masy mmzwiększenie masy mm

zaopatrzenie w sb. energ.zaopatrzenie w sb. energ.

wzrost tempa prod. en.wzrost tempa prod. en.

WęglowodanyWęglowodany

TłuszczeTłuszcze

BiałkaBiałka

WitaminyWitaminy

Składniki mineralneSkładniki mineralne

WodaWoda

Podst.prep.farmakol. i metody Podst.prep.farmakol. i metody zabronione p/MKOlzabronione p/MKOl

Prep.farmakol.Prep.farmakol.– Śr.pobudzające (amfetamina, kokaina, efedryna)Śr.pobudzające (amfetamina, kokaina, efedryna)– Narkotyki (narkot. śr. p/bólowe)Narkotyki (narkot. śr. p/bólowe)– Anboliki (steroidy anaboliczne, klenbuterol)Anboliki (steroidy anaboliczne, klenbuterol)– Śr. diuretyczneŚr. diuretyczne– Hormony peptydowe i glikoproteidowe z ich pochodnymiHormony peptydowe i glikoproteidowe z ich pochodnymi

MetodyMetody– Doping krwiąDoping krwią– Zabiegi farmakolog.,chem. i fiz.Zabiegi farmakolog.,chem. i fiz.

leki o ograniczonym stos.leki o ograniczonym stos.– AlkoholAlkohol– KofeinaKofeina– MarihuanaMarihuana– Miejsc.śr.zniecz.Miejsc.śr.zniecz.– KortykosteroidyKortykosteroidy– BetablokeryBetablokery– Beta2antagoniści -klenbuterolBeta2antagoniści -klenbuterol

Żywieniowe śr. wspomagająceŻywieniowe śr. wspomagająceWęglowodanyWęglowodany– SuplementySuplementy

TłuszczeTłuszcze– Kw.tł.omega3Kw.tł.omega3– Trójglicerydy średniołąńcuchoweTrójglicerydy średniołąńcuchowe

Białka/aminokwasyBiałka/aminokwasy– Suplementy białkoweSuplementy białkowe

Arg.,Liz.,Ornit.,AsparginianyArg.,Liz.,Ornit.,Asparginiany– Aminokwasy o łańc.rozgał.Aminokwasy o łańc.rozgał.

TryptofanTryptofan

WitaminyWitaminy– AntyoksydantyAntyoksydanty– Grupa B, Niacyna,PP, kw.foliowy, Grupa B, Niacyna,PP, kw.foliowy,

C, EC, E

MineralneMineralne– Bor, Ca, Cr, Fe, Mg, Fosforany, Bor, Ca, Cr, Fe, Mg, Fosforany,

Selen, Wanad, ZnSelen, Wanad, Zn

H2OH2O– Suplementacja płynnaSuplementacja płynna

WyciągiroślinneWyciągiroślinne– Fitosterole anaboliczneFitosterole anaboliczne– JohimbinaJohimbina– Żeń-szeńŻeń-szeń

INNEINNE– Pyłek pszczeliPyłek pszczeli– Preparaty złożonePreparaty złożone– Beta-OH-beta-metylmaślanBeta-OH-beta-metylmaślan– Prep. Wielowitaminowe i miner.Prep. Wielowitaminowe i miner.– Wit.B15Wit.B15

Fizjologiczne śr.wspomagająceFizjologiczne śr.wspomagającePrzyspieszają naturalne procesy fizjologicznePrzyspieszają naturalne procesy fizjologiczne

Metabolizm komMetabolizm kom– KarnitynaKarnityna– Koenzym Q10Koenzym Q10– KreatynaKreatyna– Dwuwęglan soduDwuwęglan sodu

Aktywność hormonalna i neuroprzekaźnikowaAktywność hormonalna i neuroprzekaźnikowa– CholinaCholina– DHEADHEA– Gonadotropina kosmówkowaGonadotropina kosmówkowa– hGHhGH– TestosteronTestosteron

Transport tlenuTransport tlenu– Doping krwią, erytropoetyna, glicerol, inozyna, Doping krwią, erytropoetyna, glicerol, inozyna,

tlentlen

Przykłady dyscyplin sport i cech Przykłady dyscyplin sport i cech sprawności sportowejsprawności sportowej

DyscyplinaDyscyplina Moc fizMoc fiz.. Odporność Odporność psychpsych

Sprawność Sprawność mech.mech.

EksplozyEksplozycyjnacyjna

MaksymMaksymalnaalna

Wytrz. Wytrz. SiłowaSiłowa

moc moc aeroboaerobowawa

WytrzWytrz. . AerobAerobowaowa

PobudzeiPobudzeiee

OdprężeOdprężenienie

Obniż tk Obniż tk tłtł

Zwiększ Zwiększ mmmm

BoksBoks xx XX

DziesięciobójDziesięciobój xx xx xx xx xx xx xx XX

CiężaryCiężary xx xx xx XX

Sztuki walkiSztuki walki xx xx xx

BIAŁKA 0,8g/kg (dzieci 0,9-1,0)BIAŁKA 0,8g/kg (dzieci 0,9-1,0)– Sportowcy 1,4-1,6g/kg (wytrzym/siłowe)Sportowcy 1,4-1,6g/kg (wytrzym/siłowe)

% energii w diecie 12-20% energii w diecie 12-20

TŁUSZCZE 3-6g/dTŁUSZCZE 3-6g/d% energii w diecie 30-40% energii w diecie 30-40

WĘGLOWODANY WĘGLOWODANY % energii w diecie 60-70 1g=4kcal% energii w diecie 60-70 1g=4kcal