Wojciech Bogusławski - Cud Czyli Krakowiacy i Górale

7/23/2019 Wojciech Bogusławski - Cud Czyli Krakowiacy i Górale

http://slidepdf.com/reader/full/wojciech-boguslawski-cud-czyli-krakowiacy-i-gorale 1/99

Wojciech Bogusławski

CUD

CZYLI KRAKOWIACY I GÓRALE

Wirtualna Bibl ioteka Literatury Polskiej

Uniwersytet Gdański Polska.pl NASK

Tekst pochodzi ze zbiorów

„Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej” Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego

http://monika.univ.gda.pl/~literat/

http://monika.univ.gda.pl/~literat/



Ze zbiorów „Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej” Instytutu Filologii Polskiej UG2

NASK IFP UG

Spis treści

Osoby:....................................................................................4

ODSŁONA I..........................................................................5

SPRAWA I .........................................................................5 SPRAWA II........................................................................9 SPRAWA III ....................................................................14 SPRAWA IV ....................................................................17 SPRAWA V......................................................................18 SPRAWA VI ....................................................................20 SPRAWA VII...................................................................25 SPRAWA VIII..................................................................28

SPRAWA IX ....................................................................34 SPRAWA X......................................................................35 SPRAWA XI ....................................................................36 SPRAWA XII...................................................................43 SPRAWA XIII..................................................................45 SPRAWA XIV .................................................................48 SPRAWA XV...................................................................53 SPRAWA XVI .................................................................55

SPRAWA XVII................................................................56

SPRAWA XVIII...............................................................57

ODSŁONA II ......................................................................58

SPRAWA I .......................................................................58 SPRAWA II......................................................................61 SPRAWA III ....................................................................62 SPRAWA IV ....................................................................66

SPRAWA V......................................................................70 SPRAWA VI ....................................................................74



Ze zbiorów „Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej” Instytutu Filologii Polskiej UG 3

NASK IFP UG

SPRAWA VII .................................................................. 74 SPRAWA VIII ................................................................. 77 SPRAWA IX.................................................................... 79

ODSŁONA III..................................................................... 80

SPRAWA I....................................................................... 80 SPRAWA II ..................................................................... 81 SPRAWA III .................................................................... 83 SPRAWA IV.................................................................... 85 SPRAWA V ..................................................................... 85 SPRAWA VI.................................................................... 87

SPRAWA VII .................................................................. 89 SPRAWA VIII ................................................................. 94 SPRAWA IX I OSTATNIA ............................................ 95




NASK IFP UG

Osoby:

Bartłomiej, młynarz.

Dorota, jego żona.

Basia, córka młynarza z pierwszego małżeństwa.

Wawrzyniec, zagrodnik.

Stach, syn jego, kochanek Basi.Jonek, przyjaciel Stacha.

Paweł, Państwo młodzi

Zosia,

Bardos, student z Krakowa.

Bryndus, górale.

Morgal,

ŚwistosMiechodmuch, organista.

Pastuch

Stara baba.

Krakowiacy. Krakowianki. Górale. Góralki. Lud

(Rzecz dzieje się w Mogile, o mil ę od Krakowa.)




NASK IFP UG

ODSŁONA I

SPRAWA I

Teatr przedstawia z jednej strony chał upy wiejskie, wspo śrzód nich widać

karczmę z wystawą , po drugiej stronie pod laskiem mł yn i rzeka, na której stoi mostek, w g łębi widać wie ś Mogiłę ,

ko ściół i grobowiec Wandy.

Jonek siedzi na wierzbie i spogl ąda ku Wi śle.

Stach biega niespokojny.

DWUŚPIEW

STACHCós Jonku, nic tam nie widzis?

JONEK Nic wcale, prózno się bidzis.

STACHPatsaj jeno, miły Jonku,Patsaj dobze pseciw słonku.Bo słysałem, ze dziś wcaleMają psypłynąć górale.O niescęście tes to moje,Jakze ja się tego boję !

JONEK Nie lę kaj się , miły Stachu,Wsakci nie umzem od strachu,Toć górale nie są carci

A jeźli bę dą uparci,Tak ich tu gracko wyćwicem,




NASK IFP UG

Ze się musą wrócić z nicem.

STACHAle jak mi porwą Basię ?

JONEKJesceć im, od tego zasię .Ale cicho! Coś spod góryPłynie: kieby dwaj gą siory.

STACHAch, to oni pewniusienko!

JONEK Nieinacej, mój Stasienko,Teras widzę dokonale,Zeć to oni są górale. ( skacze z drzewa.)

STACHCós tu cynić?

JONEK

Cós pocniewa? (my śl ą.)STACHOto do ojca pójdziewa,I nim górale psypłyną ,Padniem mu do nóg z dziewcyną .I opowiem moje chę ci

JONEK

Ja w tem za druzbę słuzę ci.(razem)

Idźma, wsak on nie ze skałyWzrusy się na me (twe) zapały,Wsak on kiedyś w młodym wieku,Musiał tes doznać nieboze,Jak to wej doskwiera cłeku,Kiej do swej lubej nie moze(odchodz ą obydwa.)

(Stach zatrzymuje się przed samym mł ynem.)




NASK IFP UG

STACHAch, nie mogę mój Jonku, jakoweś mnie moryPsechodzą i drzę cały.

JONEKZwycajnie, jamory Nieśmiałym cłeka cynią , ośmielze się psecie.

STACHWiem, ze młynaz najlepsa jest dusa na świecie,Ale jego zonecka, oj, ta, zadną miar ą Nie pozwoli wej na to, wsak wies, miły bracie,

Ze go tak osiodłała, jak kobyłę star ą :W ustawicnej nieborak zyje tarapacie.

JONEKDobrze mu tak, na co stary, ozenił się z młodą ?Posed wej i on za modą .Chciał pewnie, azeby go są siedzi chwalili,Zeby go, jak po miaStach, karmili, poili,Byle tylko wstę p mieli do ładnej zonecki:

Myślał, ze złoto złapie, dziś ma torbę siecki.Jak tylko pani DorotaWlazła w dom – zaraz niecnota,Starca zawojowała i córk ę mu gryzie;A sama, jak zobacy zwawego chłopaka,To tak do niego lizie,Kieby smoła jaka.

STACH

Otós to, miły Jonku, moja bida cała,Pani młynarka, tak się we mnie pokochała,Ze, kaj mie tylko spotka, w oboze cy w gumnie,Zaras chce całusa u mnie.Ongi, jak mie pod stogiem siana psycapiła,Tak mię ściskała niecnota,Ledwie mnie nie udusiła.

JONEKCy tak? no, wejcie to taPsycyna, ze ci Basi nie chce dać za zonę :




NASK IFP UG

Wiesze co, to psed Bartkiem oskarzemy onę ,A tak się wsyćo skońcy.

STACHOj nie, miły Jonku,

Nie psycyniajmy prózno staremu frasunku,Mógł by się na śmier ć zagryść, gdyby lepiMę zowie na swych zonek figle, byli ślepi, Wię cejby spokojności mię dzy ludźmi było.

JONEKMów racej, ze rozpustniejby się jesce zyło,

Ale wies co, te wsytkie matki korowodySą furdą , jezeli mas słowo panny młody.

STACHEj Basiać mnie lubuje i tak powiedziała,Ze nie chce tego dr ą gala, Górala,Którego jej macocha za mę za obrała:Tylko, ze ociec stary, zapewne mu słowaZechce dotsymać, bo to jus dawna umowa.

Mię dzy niemi stanę na, ach otós jus płyną Górale i Bryndusa zar ę cą z dziewcyną .Ja się zabije, Jonku, jeźli ją postradam.

JONEKCekajno, niech ja wpsódy z młynazem pogadam,Kto wie, moze go jako w zdaniu pseonace,Gdy mu nase racyje dobze wyonacę ,Psecies to co swój, to swój; na cós tu obcego,Kiej haw mamy i w domu, rodaka swojego.Alboś to ty wej hołys, lub jaki mitr ę ga,Psecieć to i twój ociec seść kobył zapsę gaW furmank ę , i niedawno woził kastelanaDo Warsawy, ba, nawet i samego panaWojewodę do Grodna, a jak się obrócił,W tsy niedziele go zawiózł, i nazad się wrócił.I ty tes ctery konie pę dzis jednym licem,

Po wą wozach się kr ę cis, tsaskas łepsko bicem,Mas tes dwa morgi gruntu, dwa zupany syte




NASK IFP UG

I tańcujes najlepiej mię dzy parobkami,Mas i kozuch skalmieski, buty z podkówkami,Dwie laski w srebro kute, ksemieniem obite,

A jezeli dotego dziewcyna ci spsyja,To się nicego nie bój.

STACHAle nam cas mija,Bo jak wej ci Górale psypłyną do młyna,Jak się upse Dorota, to za poganinaBartłomiej wyda córk ę , i stracę dziewcynę .

JONEKJesce tutaj nie zdą zą ani za godzinę .Basie tsa ze młyna zwabić, byśwa uradzili.

STACH Nie wiem, jak to tu zrobić. (Basia w dymniku pokazuje się.)

JONEK (spostrzega Basię.) Cyt, widzis ty Basie?

SPRAWA II

Stach – Jonek. – Basia.

STACH (biegnąc do Basi.) Basiu! moja dusecko, zleź tu do nas trocha.

BASIA Nie mogę , bo młyn wejcie zamknęła macocha.Ale patsajcie jeno, jest ona w stodole?Jezeli jej nie widać, zejdę choć po kole.

JONEK Nie mas jej, chwila temu, posła za ogrody.




NASK IFP UG

JONEK(do Stacha cicho.)Ciebie pewnie suka,

STACH(do Jonka.) Nie mówze nic. (do Basi.)Idź , Basiu, bo cie matka sfuka, Najlepiej idź do karcmy pomię dzy dziewcyny,Tańcują tam, bo Pawła dzisiaj zaślubiny,Mają tu psyjść i ojca prosić na wesele

Ty se tes potańcujes z niemi – potem śmielePsyjdzies, pomię dzy gośćmi nie bę dzie cię łajać.

BASIABywaj mi zdrów.(odchodzi.)

STACHTy tes Jonku, psestań bajać,

Gdyby dziewucha zwę chła te matki zaloty,Miałzebym potem w domu cartowskie k łopoty;Idź za nią , wsak ty druzba, ty mas tańce wodzić.

JONEKPodchlebiaj matce Stachu, bo ci moze skodzić, Nie zawadzi dla zysku osukać nawjasem,Wsak i panowie zonki tes zdradzają casem;A próc tego s psybytku, wsak głowa nie boli,

Potrafis ty i matce i córce dowoli.

STACH Nie baj, idź pr ę dzej.

JONEKIdę . Nim staną górale,Ja tu s całą ceredą w tańcu się psywalę ,Weźmiewa sobie sksypki i kozę maćkową .




NASK IFP UG

SPRAWA III

Stach sam, potem Dorota.

STACHA ja w moje obroty wezmę tu Bartkową ,Jezeli się da wzrusyć, to o starca fraski,Jak go wej rozkomosą weselne igraski,Wtencas mu padnę do nóg i wsystko opowiem,Moze się da nak łonić.

DOROTA(biegnie i wiesza mu się na szyi.)Ach, Stasieńku miły!Tyś moją dusą , tyś jest mojem zdrowiem!Jus cię od świtu sukam, pewnie cię zwabiłyDziewuchy wej do karcmy – a ja bes cie konam!

STACHAle pani młynarko, na cós to nam?Te prózne swary;Wacpani mą z stary,Jakby się wejcie o tym dowiedział, toby toDopiero biedy było.

DOROTA Na cós się s kobietą Młodą zenił, kiej stary, mógł mnie wej nie zwodzić,

Kiej w nicem młodej zonie nie umie dogodzić.Zawse to chore, ksywe,A jesce tak podejzliwe,Chciał by mnie zbyć głaskaniem, a to nic nie nada:On mnie osukał, ja tes osukuje dziada.

SPIEWKA

Zadko to bywa na świecie,

By się małzeństwo kochało,Chocias w młodości są kwiecie,




NASK IFP UG

Bo dostanie ślicny cepek, choć rózy pozbę dzie. (tańcują.)Dziś Pan Paweł pozna Zosię , cy mu zyła wiernie,Jeśli jesce u rózycki, ma kolą ce ciernie. (tańcują.)

I wy Panie Bartłomieju, mieliście te gody,Kiejście kwiatek chcieli urwać u zonecki młody. (tańcują.)A wię c dłuzej nie wstsymujta nasej lubej pary,Bo to młody zywiej pragnie, niźli wejcie stary. (tańcują.)

SPRAWA V

Ci ż sami, Bart ł omiej i Dorota (wychodz ą ze mł yna)

BARTŁOMIEJWitam was, moje dzieci, cegos – to zą dacie?JONEKOto tu, Bartłomieju, państwo młode macie,Które was psysło prosić, na swoje wesele.

Ja, jako pierwsy druzba do nóg wam się ścielę ,Byście swoją osobą udazyć ich chcieli,Psytem, byście swą zonk ę i córeck ę wzię li,Pokorniuchno uprasam.(k ł ania się.)

BARTŁOMIEJToć ty wej dziewecko Nasego Pana Pawła zostaniws zoneck ą ?Winsuję , zyjcie zgodnie w małzeńskiej psyjaźni,Zawse bes pseciwności i bes zadnej kaźni;Zyjcie w tym stanie, który nam Pan Bóg spozą dził,Kiedy samemu cłeku źle być są dził.Wię c nie mę za, nie brata, ani tes drugiegoJadama utwozył mu, do zycia wspólnego,Ale mu zonę z jego uformował ziobra,Boć to zła zec jednemu zyć, a dwojgu dobra.

Zyj wię c scęśliwie paro, z dusy zycę tego!




NASK IFP UG

4.CHŁOPCYChmiel się ksewi, jabłoń rodzi i gniezdzą się ptaki,

By się wsytko nie mnozyło, nie był by świat taki, Nikcemne są takie dziewki, djabła nie wartają ,Co się same tylko włócą , a mę zów nie znają . (tańcują.)

WAWRZYNIECDosyć jus tego chłopcy, łepskoście ś piewali,I my tes nie najgozej Zośk ę wychasali;I wy, druchny, sk ładnieście tes nad nią płakały,Choć to takiego płacu i wy byście chciały.

Teras pójdźwa do karcmy, jak śniadanie zjemy.To się wej Panie Bartku, z sobą rozmówiemy.

MIECHODMUCHBo mamy coś powiedzieć, dla dobra waszego.

JONEKDalej, duda! Zagraj nam marsa wesołego. Pódźwa.

(Marsz, wszyscy wychodz ą parami.)

WAWRZYNIECTy pilnuj dobze i Bartka i zony, Nalewaj im gozałki miodem zaprawionej,Wsak wies, ze my, podobnie tak, jak i panowie Najlepiej sprawę końcem, kiedy sumno w głowie. (do Stacha.) A jak się jus zachłysną , w tem zacnij pomału

Prosić o łask ę dla się , pewnie o GóraluZapomną .

STACHAle ojce spieście się jak mozna,Bo, jak Bryndus psypłynie, to jus bę dzie prózna.

WAWRZYNIECO! ani za godzinę jesce tu nie staną ,

Wysiedli, pod kościołem snać na msą ś piewaną .




NASK IFP UG

BARDOS(wskazując na Basię.)A ona

Maż ojca?STACHMa, mój Panie, ale już jest stary,Młoda zonecka nad nim psewodzi bez miary.

BARDOSA on przecie przystajeż?

BASIA

Onciby i psystał,Aleby w domu jednej godziny nie wystał,Wygnałaby go zona.

STACHRatuj nas mój Panie.

BARDOSBę dzie to, ale wprzódy muszę zjeść śniadanie.

Wy czyście już śniadali?

BASIADopiero do stołuZastawiają .

BARDOSTym lepiej.

STACHBę dziem jeść pospołu.

BARDOSMniejsza o to, służę wam.

STACHCo chces, to ci damy.

BARDOS

Nie gardzę niczem.




NASK IFP UG

STACHTylko wpsód do Basi Mamy,Młynarki, obróć Waspan swoje perswazyje,

Mas wielki rozum, to ją psekonas.BARDOSUżyję Całej mojej wymowy, tylko podjem wprzódy:Ale słuchajże, aby rzecz mi się udała,Porzuciwszy niewczesne ze mną korowody,Powiedzcie mi, jak się ta wasza miłość zawią załaI jak daleko zaszła, trzeba mi to bowiem

Wiedzieć.STACHOto tak.

BASIA(przerywając mu.)Cyt no, ja to lepiej powiem.

ŚPIEWKABASIARas na pniu mię dzy dę bamiSiedziały w paze turkawki, Nie wiem, dla jakiej zabawki,Tsepotały sią sksydłami.Patsą c na to ich rusanie,Taka mnie lubość psejena,Zem srodko Stasia ścisnen.J stą d wsceno się kochanie.

STACHRas nam się krówka ganiała.A Basia psy mnie siedziała, Nie wiem, co się to zrobiło,Ze mi się w ocach zaćmiło.

BARDOSWybornie! A potem?




NASK IFP UG

BARDOSIdźcie moje dziatki,Ja tu jeszcze wprzód moje zabier ę manatki

I zaraz przyjdę .STACH(do Basi)Idźma.

SPRAWA IX

BARDOS(sam.) No, cóż wy panowie!Uwieńczeni laurami, wielcy autorowie.Miałżebym was zostawić krukom na dziubanie? Nie – z waszej łaski dzisiaj bę dę miał śniadanie:Znają c, że coś oleju z was mam w głowie mojej,

Za poradę , wieśniak mnie nakarmi, napoi.Pogódźmy się wię c z sobą . Nuż panowie Grecy,Ponieważ nóg nie macie, pójdźcie na me plecy –Poniosę was: a kiedy dzisiaj mę drców wielaUżywa was na wsparcie zdań Makijawela,Ja was na wsparcie bliźnich cierpią cych użyję .Idźmy. Ach! Zdaje mi się , że już jem i piję .( Id ąc do karczmy, spostrzega statek na Wi śle.)

Ale cóż to za mnóstwo góralów tu płynie?To pewnie rywal Stacha, bieżmy, nim czas minie.Trzeba mu tu tak zr ę cznie sidełka nastawić,Żeby go nie rozgniewać i z niczem odprawić.(Zabiera wszystkie książki i odchodzi do karczmy.)




NASK IFP UG

STACHMów wyraźnie.

DOROTAMilc-ze! Bo jeślis z głupiem słówkiem się wyślizniesTo cię tak palnę w papę , ze się az obliźnies.

MORGALTo się panna Barbara pewnie tylko draźni,Zwycajnie się panienki psed ludźmi sromają , Nigdy nie mówią tego, co w serdusku mają .

BRYNDUS

Ja tes tak myślę . Bo tes Bogu wejcie dzię ki,Tak dobze jak i drugi wartem Basi r ę ki.Wsak ja psecie nie wypadł sroce s pod ogona.Ras mi Baska pses ojca była pseznacona,Tego się tsymam: dla niej, choć z niemałą stratą ,Odzuciłem niedawno dziewcynę bogatą ,A wsyscy mnie z nią chcieli poswatać Górale.Miałać tes i dobytek, miała i korale,

I spore stado owiec, i płócien niemało,Aleć mi się to wsytko lichem w ocach zdałoJakem wspomniał na Basię : daby na Panusko, Na cós się to s tym taić, co cuje serdusko?Wiem, ze mnie kochas, bo tes mas co kochać we mnie,Psypatrzno się , jak zewsą d wyglą dam psyjemnie.

ŚPIEWKA

Kazda mi mówi dziewcyna,Zem chłopak chozy i rosły,Wysmuk ły jestem jak tscina,Chodzę jak zuraw wyniosły.Wą s carny, wargi zwiesiste,Ustecka, kieby malował.Ciałecko białe i cyste,Boh się na mlecku wychował.

Kiedy siekierk ą charcuję ,Wsyscy odemnie zmykają .




NASK IFP UG

Przyrzecz jej, że po ślubie kochać się z nią bę dziesz,A jak dostaniesz Basię , już ja w to poradzę ,Że ją gładkim sposobem od ciebie odsadzę .

STACH(do Doroty).Moja Pani Doroto, poruscies się psecie.

DOROTA(do Stacha).A dałeś mi całusa?

STACH

Dam, wiele zechcecie.

DOROTABę dzies mnie kochał?

STACHBę dę .

DOROTA

Chyba, ze das słowo?STACHSłowo.

DOROTASłuchajcie, kiedy jus wselka pseskodaZałatwioną została, ja jestem gotowaPsystać na to, by Stach miał Baśk ę zoną .

BARDOSZgoda!Wiwat! wię c wygraliśmy, teraz tedy pójdźmy,I dzień ten w wesołości powszechnej obchódźmy,Górale tu już wię cej pewno nie przyjadą ,Chyba chcieliby napaść na was jak ą zdradą .Ale ja s pewnych znaków kalendarskich wróżę ,Że już uciekli.




NASK IFP UG

I kazem chłopy zuchwałe, I zdobycy mamy wiele.

MORGALAle gdy nas zechcą gonić?Gdy zechcą bydło odbierać?

BRYNDUSTseba nam się mę znie bronić,Lub zwycię zać, lub umierać Bracia! stańmy ksepko w boju,(we trzech ś piewają.)

Nie załujmy krwie i znoju,Wsak, choć casem licha sprawa,Ten ma słusność, co wygrawa.Prawda, ze te łupy, cośmy im zabrali, Przechodzą nase skody i trudy. I nacós sobie dały zabrać je te dudy?A, kiej tchóze, niech cierpią , my pseto wygrali. – Dziewuchy, niechaj psed namiBydło pę dzą , my s tyłu za niemi pójdziemy, Bo, gdyby wej do bitki psysło s Krakowcami, My się tu pierwej z niemi ucierać bę dziemy. Kaj są nase kobiety? niechaj idą wpsodzie.

MORGALA wsyćtkieć tam zostały pod gór ą psy tsodzie.

BRYNDUS(ogl ądając się ).

Patsaj jak twoja Kaśka tryksa się z baranem.

SWISTOSA Zośka wej na wierzbę wlazła za cabanem.

MORGALA Małgośka za rogi pochwyciła byka, O jakze ona skace! jakze on byś bryka!

BRYNDUSŁepsko się bawią dziewki.




NASK IFP UG

Nie czujecież wewnę trznie sumienia zgryzoty Żeście im skradli bydło?

BRYNDUSJuści tak coś zda się , Nie dobze płatać psoty.

BARDOSA widzisz dr ą galu?

MORGAL Nie zważaj nic Bryndusie. To musi być carownik, od djabła ucony.

BARDOSJeszcze bluźnisz? Ach! jużeś wiecznie potę piony. Oto Lucyper już cię chwyta za kołtony,Uciekaj! Weź czempr ę dzej tę butelk ę , naści, To od świę conej wody, włóż ją szyjk ą w ziemię , Stań na niej jedną nogą , chwyć ten drut kr ę cony, Pr ę dzej, bo się zapadniesz w piekielne przepaści!

Morgal odbiera butelk ę , ogl ąda się z boja źnią , nareszcie wtyka ją szyj-

k ą w ziemię , stawia jedną nog ą i chwyta drut. Wtem Bardos elektryzuje

machinę , widać , jak wł osy stają Morgalowi do góry.

BARDOSOtóż patrzcie jak włosy stają mu do góry, Czarci latają nad nim!

MORGALAj! aj!

BARDOSJuż w pazury chcą go porwać.

WSZYSCY(krzycz ą ). Cud! cud! cud!




NASK IFP UG

BRYNDUSMy piwem i miodem.

BARDOSDzię kuję wam.

WAWRZYNIECWię c idźwa.

BARDOSIdźcie tylko przodem. Ja zaraz przyjdę .(wszyscy odchodz ą ).

SPRAWA IX

BARDOS(sam, roz żewniony). O jak ą szczerością , te chłopy

Darują mnie czem mogą .Uczułem prawdziwie, Że mi się łzy po oczach kr ę ciły źewliwie.Czemu tak małe dary, wielk ą roskosz rodzą ? Czemu tak sercu miłe? Bo s serca pochodzą .

ŚPIEWKA

Nie ci nam dają , którzy są bogaci,

Nie ci, co przymus lub interes mają , Bo pierwsi dają , co zdarli s swych braci, Drudzy do łaski, wzgardę przyłą czają .

(Zasł ona spada.)




NASK IFP UG

SPRAWA II

Dorota, Bryndus, Jonek.

DOROTAJak się mas, Jonku? a nasi?

JONEKZa młynem, Wysiadają tam na bzeg.

DOROTAA bydło?

BRYNDUS Na pasę , Jus go zagnał pastusek.

DOROTAJakimze to cynem

Cudownym wy z Góralmi w zgodzie?JONEKAj Bartkowa!Jak powiemy, to wam się wej zawróci głowa, Jakie tam dziwowiska ten Skubent wyprawił! I pogodził nas wsystkich i strachu nabawił.

BRYNDUSI nawracał i dziwił.

DOROTAAles jak, gadajcie.

JONEKOj! bo to trudno.

BRYNDUSI jak!




NASK IFP UG

BRYNDUSPotem kazał stanąć w koło.

JONEKPotem nas wsystkich udezył.

BRYNDUSPotem się rozśmiał wesoło.

JONEKPotem jus mu nikt nie wiezył,

BRYNDUS

Wreście, djabeł to rozumie, Co ten cłowiek mą dry umie.

DOROTAChyba tes djabeł pojmie, bo ja głupia s tego, Ale otós i nasi, widzę Stasia mego.

SPRAWA III

Wszyscy prócz Bardosa.

DOROTAWitajcie nam, witajcie!

BARTŁOMIEJ

Jakze się macie zono? Cies się , jus mię dzy nami wsystko zakońcono, Jus my w zgodzie. Ten skubent, co to tuBył z nami, pozbawił nas wselkiego k łopotu.

WAWRZYNIECCo on tam nawyrabiał i pojąć nie mozna,Opowiemy wam wsystko.




NASK IFP UG

JONEKAle to zec prózna.Jus my tu powiedzieli Dorocie dok ładnie.

DOROTACoście wy tu bajali, to i bies nie zgadnie, Ale mi Stasio wsystko najlepiej opowie.

BASIAJest ci tu tyle innych.

BARTŁOMIEJ Teras moje zycie,

Poniewas na weselu bę dą ci panowie, Zaksą tnij się , we wsystko psysposób sowicie, Idź do chaty. – Ty Stachu i ty tes dziewcyna, Pomóscie jej, ja chwilk ę zajze tes do młyna.(Odchodzi.)

WAWRZYNIECA my pójdźmy do karcmy, posilma się ksynk ę Dobr ą gozałk ą .

MIECHODMUCHJa tes łyknę odrobink ę .

DOROTAA ja dla was ze Stachem, spozą dzę śniadanie, I wsystkich was do chaty zaprasamy na nie.

WSZYSCYPrzyjdziem z ochotą .

JONEKBę dą tańce i muzyka. Idźmy, hej wiwat! Niech każdy wyksyka.

WSZYSCY(krzycz ą ). Wiwat!(Odchodz ą do karczmy.)




NASK IFP UG

DOROTAPódźma wię c.(Cią gnie Stacha do chaty.)

SPRAWA IV

Bardos (pokazuje się nieznacznie i kiwa na Basię.)

BARDOSPsyt! psyt!

BASIA(spostrzega go).Idźcie, bo ja musę Trosk ę zajzeć do karcmy – Jamci druchna pseciePanna młoda mnie ceka.

DOROTA

(n. s.).Tym lepiej. (Odchodzi ze Stachem.)

SPRAWA V

Bardos i Basia.

BASIA(niecierpliwie).Cós chcecie?Spiescie się , bo ja od nich na krok się nie ruse; Mam ich wejcie zostawić samych?




NASK IFP UG

STACHAle psyjdzie.(n. s.)

Tu skubent kazał na się cekać.DOROTAOna tu nie powróci, nie puscą jej nasi. No, to psynajmniej choć mnie ras pocałuj.

STACH Nie mogę .

DOROTA

Dla cego?

STACHMam zdradzać Basię moją drogę ? Moja Pani Doroto, zućcie te jamory,Zyjmy lepiej w psyjaźni – bo, jakby nas który Są siad kiedy wypatsył, a doniósł Bartkowi, Biada mnie i wasemu byłaby gzbietowi, Ja tes mam młodą zonk ę , któr ą z dusy kocham.

DOROTAJa tes to sama cuje, ze ja trochę płocham. Ale cós, kieśmi serce tak zranił niebodze, Ze cyli ś pie, cy cuwam, cy siedze, cy chodze, Tyś mi psytomny, zawse za tobą się bidze, Wię c choć ostatni ras ściśnij mnie. (Chwyta go za szyję , w tem Bardos i Bart ł omiej wchodz ą.)




NASK IFP UG

SPRAWA VII

Bardos i Bart ł omiej.

BARTŁOMIEJ Co widzę , Cy mnie co oćmiło? Cy?

DOROTAAch mój mą s, uciekaj!

STACH(n. s.)Dalej do wierzby!(wł azi w wierzbę.)

BARDOS

(Zatrzymuje mł ynarza i odwraca go w przeciwną stronę , aby nie wi-dział , gdzie się Stach chowa.) Panie młynarzu, zaczekaj! Patrzno, jak śliczny jastrzą b w tę wierzbę się chowa.

BARTŁOMIEJ Ej, daj mi WPan pokój, cós się to ma znacyć,Tyś się tutaj ze Stachem ściskała.

DOROTAOt, głowa, Chyba ci się psyśniło, musiałeś źle bacyć,Sk ą d tu Stach?

BARTŁOMIEJ Psecie tu był.

DOROTA

Oto byś nie bzduzył, Dopiero, com tu wesła.




NASK IFP UG

BARDOSMoże już tam są znowu, obaczmy.

DOROTA(n. s. Przel ękniona). Umieram,Jak go złapie, to po mnie.

BARTŁOMIEJ Ja co dzień zazieram, Ale ich nigdy nie ma.

BARDOS

Teraz są zapewne.

DOROTA(n. s.)Oj! zginęłam biedna.

BARDOSJeśli nie, ja pewne Dam wam rady, żeby je napowrót przywabić.

DOROTA(n.s.)Drzę cała.

BARDOS Najprzód, trzeba ul dobrze zabić,Potem go wysmarować gliną .

DOROTA(n. s.)Kiejby jako,Psestrzedz go można.

BARTŁOMIEJ Jać to robię , a wselako Nie powracają pscoły.

BARDOSA nie, to spod spodu,Ot tutaj, trzeba zawsze podłożyć im miodu.




NASK IFP UG

BARTŁOMIEJ Jać to robię .

DOROTA(n. s.)Serce wyleci ze drgania,Ach! niechcę , niechcę wię cej obcego kochania.

BARDOSPotem tak że, trzeba mieć i o pszczołach pieczę .

BARTŁOMIEJ Jać im dogadzam.

DOROTATen ras, jak mi się upiece, Psysię gam, ze jus nigdy kochać się nie bę dę .

BARDOSTeraz, chciał bym zobaczyć w środku i dobę dę Deszczki.(idzie i otwiera drzwiczki).

DOROTAAch! mdło mi, mdło mi, ratujze mnie Boze!

BARDOSA to co jest?(niby zdziwiony.)

BARTŁOMIEJ

Stach w wierzbie? A cys to być moze?Aha! to tam się schował a cós pani zono?

DOROTAAle, bo to...(pomię szana.)

BARTŁOMIEJ Widziałem cię ja nie ras, ze stodoły.

BARDOS Nic nie wiecie, co to jest i ona też pono




NASK IFP UG

Niewie, Basiu, wyjdź no tu(Basia wychodzi.)Otóż macie pszczoły.

BARTŁOMIEJ I ona tam?(Stach wychodzi.)

BARDOSA widać, ze Stachem siedziała.

DOROTATa niecnota wsyściutko teras wysłuchała.

BARTŁOMIEJ Cózeście tam robili?

BARDOSJak w parze turkawki,Siedzieli.

BARTŁOMIEJ

Ale nacós w wiezbie?BARDOSDla zabawki,Zwyczajnie dzieci.

STACHTak jest, wzdyć to były zarty.

BARTŁOMIEJ

Psuć mi ul taki dobry.

STACHAle nic niewarty,Bo prózny.

BARDOSWię c widzicie teraz prawdę szczer ą , Darmoście oto żonę zmartwili, złajali,

Bo tu oni przed chwilą s sobą się ściskali. Przeproście się .




NASK IFP UG

DOROTA(n. s.)Och, teras odzyłam dopiero.

BARTŁOMIEJ No, darujcies mi Dosiu.

DOROTAAle tak mnie łajać.

BARTŁOMIEJ No zgoda.

DOROTAZgoda.(podają sobie r ęce).

BARTŁOMIEJ Teras wy, idźcie do chaty, A ja pójdę dla Basi prosić gości w swaty. Słuchajcies nie potseba tego ludziom bajać.

SPRAWA VIII

Pozostali.

STACH

Wielki z Wacpana figlas.DOROTATo dowcipna stuka.

BARDOSJest to dla was, Doroto, maleńka nauka, Nie psujcie córce szczęścia.

DOROTA

Jus nigdy o Stachu Nie pomyślę , ledwom ci nie zdechła od strachu,




NASK IFP UG

Nie gniewajze się Basiu.

BASIAŁatwo wam psebace,Bom się o moim Stachu wiernie psekonała, On nie wiedział Matulu, żem ja tam siedziała, Bo tam sam Pan mię schował, oj, ślicne kołace Na mleku Jegomości na drogę upiek ę .

DOROTAA ja jus zdradzać mę za, wiecnie się wyzek ę .

SPRAWA IX I OSTATNIA

Wszyscy.

BARTŁOMIEJ Prosiemy na śniadanie.

BRYNDUSZ ochotą .

MORGALZ ochotą .

BRATŁOMIEJ Jutro wesele wase, a teras DorotoBą dź nam rada.

BARDOS Nim jeszcze sią dziemy do stołu, Wprzód sobie zanucimy piosneczki pospołu.

MIECHODMUCHA ja, podjadłszy szobie, jak się taniecz zacznie, Z pomię dzy wasz do karcmy, wymknę się nieznacznie Rozrywk ę niespodzianą zrobię dla Bryndusza,

Ubier ę się , jak zwycaj u nas, za BachuszaI na beczce przyjadę do wasz.




NASK IFP UG

DOROTAGdy dziewcyno w młodym wieku, Swawolną się cujes,

Nie ślubuj staremu cłeku, Bo wnet pozałujes,A jezeli z dobrej woliJuz się z nim połą cys, Nie sukaj obcej swawoli,Bo źle zawse skońcys.

STACHWy chłopaki, cudzej zony,

Nie psujta nikomu,Bo s tej mody zarazonejTylko bieda w domu,Tak się teras w stadłach psują Zony i mę zowie, Ze ich dzieci nie zgadują , Któzy ich ojcowie.

BASIAWanda lezy w nasej ziemi,Co niechciała Miemca, Lepiej zawse zyć s swojemi, Nis mieć cudzoziemca.Gdzie się bardziej obcy ziomek, Nis rodak podoba,Biedny bywa taki domek,Traci się chudoba.

BRYNDUS Nie pogardzaj ubogimi,Choć jesteś bogaty, Bo niecyniq nas wielkimiKlejnoty i saty. Nie wydzieraj co cudzego,Sanuj wsystkie stany,Poznaj w cłeku brata swego,

A bę dzies kochany.




Jajec na Wielkanoc,Par ę kieł basz, par ę szynek, A teras dobra nocz.

CHÓR OGÓLNY

Poczciwość, wierność, miłość i zgoda, Niechaj pod naszym dachem panuje, Niech u nas nigdy przewrotna modaGłów nie zawraca i serc nie psuje. Niech to świat pozna że gdzie prostota, Tam jeszcze szczera zostaje cnota.

(Wszyscy się bior ą do tańca.)

KONIEC

Wojciech Bogusławski - Cud Czyli Krakowiacy i Górale

Documents

Transcript of Wojciech Bogusławski - Cud Czyli Krakowiacy i Górale