XX ROCZNICA PODPISANIA UKLARU WARSZAWSKIE10

— W NUMERZE:

Znaki pocztowe CSRS

1915-1975

• Adresowanie

korespondencji Zolnierskiej 1914-1945

• Z warsztatu

zbieracza calostek

W 20 1,t, 11, 1,0:113,,:1,1 ILI %V Warszawa! Ukladu o przyja2n1,

1 Wspolpracy i Pomocy W2ajeMnej.

14 maja ukaXe sie 1 znaczek upantietntajacy to don! osle wyoarzeroe (p. opts no str. 203)

Nr 9(468) Rok XXII

WARSZAWA, 1-15 MAJA 1975

Cezary Rudzifiski

ZNAKI POCZTOWE CZECHOSLO WACKIEJ REPUBLIKI SOCJALISTYCZNEJ

(1945-1975)

MAJWYZSZY na gwiecie poziom tech-.( Nniczny i artystyczny znaczkow druko-wanych wielobarwnym stalorytem. Orygi-nalne, wykonywane najsziachetniejszq z technik drukarskich calostki. Interesu-Ace kasowniki okolicznokiowe i wirniki, a zarazem rozsadna dziatalnoge emisyj-na — tak moina scharakteryzowae po-krOtce wspdIczesne czechostowackie znaki pocztowe.

Najnowsze filatelistyczne dzieje kraju naszych poludniowych sasiadow rozpocze-ly Me 23 marca 1945 roku. Wowczas to, na wyzwolonym skrawku Slowacji ukaza-la sie w Koszycach pierwsza emisja znaczkow. Znaczne obszary kraju, zwlasz-cza Czech i Moraw, znajdowaly sie jesz-cze pod okupacja hitlerowska. Ale we wschodnioslowackich Koszycach rozpo-czynata wlagnie dzialanie Siowacka Rada Narodowa i pierwszy rzad Frontu Naro-dowego Czechow i Slowakow, ktorego program ogtoszony 5 kwietnia 1945 mint analogiczne znaczenie jak nasz Manifest Lipcowy.

Tzw. wydanie koszyckie skladalo gig z 7 znaczkow o dwu roinych rysun-kach: — zotnierza w helmie z pieciora-m iennq gwiazda, herbu Czechosiowacji i konturow fabryk oraz — dwu dloni w ukisku, na tle zarysu granic kraju i flag: czechoslowackiej i radzieckiej. Emisja to naleiy do najciekawszych z powojennych wydmi. Poszczegolne znaczki charaktery-zuja sie 2-3 odmianami kolorOw oraz 4 rhinymi typami wystepujqcymi obok siebie w katdym czworobloku. Znaczki z rysunkiem totnierza byly niezabkowa-ne; drukowano je w ukladzie: po dwa 100-bloki (10 X 10 szt.) i po dwa 20-bloki (2 X 10 szt.), przy czym wolna przestrzen mierlzy tymi fragmentami arkuszy two-rzyla z bialych pas6w jak gdyby krzy2 (analogicznie jak polska seria nr 273-275). Pozwalato to z odpowiednich fragmentOw arkuszy tworzyf tzw. Maly Krzyi Koszyc-ki (4 znaczki rozdzielone podluinie i po-przeeznie niezadrukowana przestrzenia)

Oficia1na czeettostowacks koperta plerwssego dnia obiegu do emisji „100 roczntea Annerel

Frideryka Chopin/ . •

i Wielki Krzy2 Koszycki czworobloki identycznie rozdzielone). &I one szczegol-Ole poszukiwane, podobnie jak poszcze-g61ne znaczki tej emisji na oryginalnych listach.

Znaczki z Zolnierzem wykorzystano w trzy miesiace poZniej w bloku wydanym dla upamietnienia powrotu do kraju pre-zydenta republiki czechoslowackiej. Byla to pierwsza emisja okolicznogciowa po wojnie. Wraz z seria wycofano ja z obie-gu 31.1.1946 r. w Czechach i 28.2.1946 r. na Slowacji.

Poczta czechoslowacka w pierwszym ro-ku powojennej dziatalnoki emisyjnej na-potykata na podobne trudnogci jak poczta polska. Trzeba bylo odbudowag Meg pla-cowek, a przede wszystkim zapewnif im niezbecina ilogg znaczkow, czego nie byly w stanie wykonaf dzialajace w tym cza-sie drukarnie. Druga obiegowa seria def 1- nitywna (rownieZ w Czechoslowacji unik-nieto przedrukowywania znaczkow okupa-cyjnych, a istniejace „prowizoria" maja charakter prywatny) tzw. wydanie braty-stawskie z herbem republiki, sporzadzone bylo w dwu drukarniach, a poszczegOlne wartoici wprowadzano do obiegu od 30.4.45. Pomimo zastosowania tego samego projektu, powstaly dwa rhiniace sic od siebie naklady, nie mowiac jui o odmia-

zacbowujae na oget1 tradycyjny, okragly ksstalt, ezechosIowackie kasownikt okolieznoteiowe zawleraJa interesuistee rysunki

>157970.7 25 tri,R0t•

,.

195

nach papieru i innych odchyleniach. I ta seria byla niezabkowana. Pied spoirdd znaczkow tej serii mialo obieg na terenie calego kraju, 4 tylko na Slowacji; wyco-fano je razem z wydaniem koszyckim.

Niemal rownoczegnie w stolicy kraju drukowano dwiema technikami tzw. wy-danie praskie, skladajqce sic z 9 znacz-kow o rysunku 114ci i kwiatdw drzewa lipy. Emisja ta byla w obiegu zaledwie przez kilka miesiecy i to wylacznie na ziemiach czeskich. Pierwsze znaczki tej serii pojawily sit 26.5.45 r. ostatnie 8.10.45; caloSe wycofano 14.11.45.

W lecie 1945 roku ukazaly sic dwie se-rie znaczkow wydrukowanych za granicq. Pierwsza, wykonana w moskiewskim Goznaku, zamOwiona jeszcze przed wyz-woleniem Czechoslowacji, skiadala sit z 6 wartofci i wchodzila do obiegu od lip-ca 1945 do marca 1946. Przedstawiala ona portret pierwszego prezydenta republiki, zmarlego w 1938 roku prof. Tomasza Ma-saryka. Drugs seric, z 16 znaczkow o 8 thinych rysunkach, wykonala stalorytem londyriska drukarnia De la Rue. Znaczki to wprowadzone do obiegu 18.8.45 przed-stawialy poleglych w walce 2olnierzy

oficerow jednostek czechoslowackich, walczacych w latach II wojny Swiatowej u boku armii panstw koalicji antyhitle-rowskiej. Byl wireid nich m. in. Bohater Zwiqzku Radzieckiego kpt. Otakar Jarosz (Zu. 389 i 397) i „cichociemny" rtm. Josef Gabczik (Zu. 392, 400) jeden z wykonaw-cow zamachu na kata Czech Reinharda Heidricha.

Wreszcie kolejna seria obiegowa, kt6rej dane bylo osiqgnqd wielomilionowe nakia-dy (2,40 kcs — 254 min egz., 1,20 kcs —236.5 min) wprowadzana do obrotu toocz-towego poczynajqc od 28.10.1945 roku, po-zostawala w nim przez kilka lat. Na po-szczeganych wartoSciach przedstawiono podobizny: zmarlego prezydenta T. G. Ma-saryka, sprawujecego do 1948 roku urzad prezydenta Edwarda Benesza i astronoma oraz generala R. Stefanika.

W 1945 roku, oprocz wspomnianego juZ bloku koszyckiego, wydano kilka dalszych emisji okolicznoSciowych. Byla to seria i blok na rocznice Slowackiego Powstania Narodowego, do projektowania kt6rej wy-korzystano zachowane szkice niewyda-nych znaczkow powstariczych, emisja z okazji I Swiatowego Zjazdu Studentow w Pradze oraz seria upamictniajsica 250 rocznice stracenia przyw6dcy chlopskiego Jana Sladkeho-Koziny. Tak wiec jui w pierwszym trudnym, powojennym roku zaznaczyla sic w dzialaMoici emisyjnej poczty czechoslowackiej tendencja trwa-jcca do dzit: znaczny w niej udziM wy-daft okolicznoAciowych.

Odzwierciedlaja one najwainiejsze wy-darzenia w iyciu politycznym, spolecznym i gospodarczym kraju, prezentujq jego przyrode, piekno krajobrazu, zabytki. przeszlog. Szczegdlne miejsce na znakach pocztowych CSRS zajmuje tematyka kul-tury, sztuki i nauki. Przyktadowo mozna wymienie 600-lecie najstarszego w Euro-pie trodkowej Uniwersytetu Karola w Pradze: wybitnych kompozytorOw: Sme-tany, Dworzaka, Fibicha i wielu innych; pisarzy i poetow: Niemcowq, Jiraska, Neumanna, Jilemnickiego, Czelakowskie-go, Vrchlickiego i cala plejade dalszych. A przede wszystkim artystow, malarzy i grafikow oraz rzeibiarzy.

OprOcz ich portretdw oraz dziel wyko-rzystywanych przy projektowaniu znacz-kow o innej tematyce, szczegoInc uwago przycicgajc wielobarwne reprodukcje obrazow w specjalnych emisjach. W tej wlainie dziedzinie czechoskswaccy pro-jektanci, sztycharze oraz drukarze °slag-ntli najwytszy poziom Awiatowy. Zapo-czatkowala to dobrq passe „Toaleta mlo-dej damy" Tycjana, z galerii Zamku Pras-kiego (Zu. 1467) oraz pierwsza seria „Ma-larstwo" (Zu. 1575-9).

Pomyslow Me brakuje. To wlaMie pocz-ta czechoslowacka wydala jako pierwsza na 6wiecie 2 serie z karykaturami wybit-nych dziataczy kultury, seric starej broni,

Calostkl urzedowego naldado z Orycirukowanym znakiem oplaty emisil obiegowel oraz dodat- kowo nustracja 1 tekstem

k 26 V141021 OSWOIOZINI C.SNOILOVVIIIITA

tf-kZ -v(S (Z --CY

ril,V , •-• A •': . 6 , ' -, ,...?

kY.,h 26 rePOCi 0i0ODZI ,1 (A9K0111.0,,S,A

Urz.q .,t,wy (bez wartos,ci obiegowej) nowoctruk w lormie bloczka, znaczka z emisj ,,2 rocznIca wyzwolenia Czechoslowacji"

sztychy obrazujace konle, tarcze strzelec-kie itp. Do tradycji naleZy doroczna seria z 2 znaczkeiw przedstawiajacych skarby zamku praskiego, a od ub. roku podobne emisje z gobelinami z zamku bratysiaw-skiego. ROknorodne sq take arkusze dru-karskie I sprzedaine — oprocz duZych, take male: 10-, 6- lob 4-znaczkowe.

Opr6cz emisji ogOlnie dosttpnych, bg-dacych pelnoprawnymi znakami poczto-wymi, poczta czechoslowacka wydaje talz-Ze od czasu do czasu druki pamiatkowe. Naleia do nich opisywane przez nas swe-go czasu czarnodruki, dodawane do nie-kt6rych katalogdw wiekszych wystaw fi-latelistycznych oraz wydawnictw mono-graficznych. Jedna z najwiekszych powo-jennych rzadkolci stanowi obecnie zna-czek (Zu. 500) wydany w postaci blotzka niezqbkowanego w zmienionym kolorze i z dodatkowymi napisami. Nie byt on w sprzeday i obiegu, stanowil forme upominku. Podobny charakter ma arku-sik zawierajgcy czworoblok znaczkow Zu. 1831, wydrukowanych w kolorze bru-natnoczerwonym z oryginalnej plyty na pratkowanym bialym kartonie, ale ze skasowanym nominalem. Arkusik ten, wydany dla uczczenia 25-lecia wyzwole-nia Czechoslowacji (podobno w Iiczbie 250 numerowanych egzemplarzy), ma na odwrocie tekst objagniajgcy charakter te-go wydawnictwa.

Na czechoslowackich znakach poczto-wych spo:L7kamy talde tematyke polska. Na znaczkach sa to m. in. portrety Chopi-na i Mickiewicza oraz legendarnego Le-cha, a takie flagi z naszymi barwami na-rodowymi. Na calostkach — portret Wan-dy Wasilewskiej, sceny z Wyicigu Pokoju na polskich etapach, szczyty SnieDri i Ry-

sow oraz reprodukowana na oktadce nr 2/75 „Filatelisty" koperta z okazji 30-Recia PRL i zorganizowanej w ramach tych obchodow wystawy znaczkOw w Pra-dze. Wiele motywow polskich wysttpuje na kasownikach, m. in. z okazji Festiwa-li Chopinowskich w Marianskich Lai-niach, lub przypominajacych np. ze rad uzyskala Maria Sklodowska-Curie z ja-chymowskiej rudy, poOwieconych Koper-nikowi, propagujacych imprezy sportowe, kulturalne itp.

MOwiac o znakach pocztowych CSRS nie spos6b poming6 calostek i kasowni-kow. Pierwsza calostkg, z widokiem Tam na znaku oplaty i katedry koszyckiej na ilustracji wydano 2.4.1945 dla uczczenia wyzwolenia tego miasta przez Armit Czerwona, Wirod pierwszych calostek byly tak2e rzadkie dzig prowizoria — na-druk „Ceskoslovensko" na walorach tzw. Panstwa Slowackiego. Poiniej — az po dzieri dzisiejszy — poczta ernituje p61- ilustrowane kartki ze standardowym zna-kiem oplaty i dodatkowa ilustracja. W su-mie ukazalo gig ich blisko 200 rodzajdw, przy czym niektdre z nich maja po kilka, a nawet kilkadziesigt roiniacych sit ilus-tracjami wariantow. Od 1962 roku uka-zuja sit takie, chociai rzadko, koperty ze specjalnie zaprojektowanymi znakami oplaty i dodatkowymi tekstami i ilustra-cjami, wykonane stalorytem — ostatnio kilkubarwnym, a takie aerogramy. Ka-sowniki — zarowno okolicznosciowe da-towniki jak i wirniki — stanowia nie-przebrany zasob temat6w. W sumie witc czechoslowackie znaki pocztowe mogsi zaspokoio wymagania zardwno wybred-nych klasyk6w, jak i zwolennikow tema-tycznego sposobu zbierania.

197

fut. 2

oraz ustalenie sposobu adresowania . ko-respondencj I.

Polskie formacje wojskowe najpierw przejmowaly obowiazujqce wzory armii austro-wegierskiej czy rosyjskiej, a na-stepnie ustalaly moiliwe do przyjecia za-sady.

W forrnacjach legionowych w latach 1914-1917 korespondencje z reguly pi-sano na kartkach polowych drukowanych w jezykach: polskirn, polsko-niemieekim, lub niemieckirn (fot. 1 karta z napisem: „Poczty Polowa Legiondw"). Adres do zolnierza — legionisty zawierat nazwe brygady, putku, batalionu, kompanii, a nawet plutonu i numer poczty polowej (fot. 2 i 3). Na przyklad adres na karcie z napisem „Poczta polowa LegionoW" z rnaja 1915 roku brzani: „Brygada Pit-sudekiego, pulk Berbeckiego, baon Stawa, komp. Narbutta, I pluton Feldpost 118. Obywatel Jan Klimek". Na karcie stemple •„Cenzurowane” oraz poeztowy dwuwier-szowy: „Oddziat Poczty Polowej Dep. Wojsk/Feldpost Abteilung der ma. Sek-tion".

Luejan Teter

ADRESOWANIE KORESPONDENCJI ZOLNIERSKIEJ 1914-1945

ORESPONDENCJA tolnierza poiskie go z I i II wojny awiatowej stanowi

take wdzieczny temat zbieractwa filate-listycznego. Listy wysylane i otrzymywane przez tolnierzy sq dzisiaj przedmiotem zainteresowan badawczych. Chodzi tu oczywricie o element, pocztowe, a wigs ostemplowania, napisy i nadruki na for-mularzach kart i papieru listowego. Na wystawach ekaponowano jut zbiory obej-mujrice ostemplowania poczt wojskowych: polowych, etapowych, z obozow jeniec-kich i internowania, ostemplowan cenzury roknych formacji polskich, zaborczych, a takte sprzymierzonych, w ktOrych slu-tyli Polacy w czasie obu wojen Awiato-wych.

Interesujqce wydaje sie zaprezentowa-nie spostrzeien dotyczqcych adresowania korespondencji totnierskiej. Dostrzec tu motna pewnq ewolucje. idaeq od petnego okre9lenia przynaletnoici organizacyjnej adresata, odbywajacego stutbe wojskowq, do zastepowania nazw pocloddzialOw i od-dzialaw oznaczeniami cyfrowymi. Doty-czyf to bedzie nie tylko formacji pol-skich, ale take I innych arraii zabor-czych, lub aprzymierzonych, do ktdrych losy wojny rzucily Heine rzesze Polak6w.

Ponitsze rozwakania opieram na infor-macjach trodloNvych i ilustrujq wystepu-jqcymi w zbiorach filatelistycznych lista-mi totnierakirni.

Pewne zasady tqcznotoi pocztowej w wojsku przyjqte zostaty we wszystkich armiach. Sq to: zwolnienie koresponden-cji zolnierskiej zwyklej od oplaty pocz-towej, stosowanie cenzury wojskowej, po-wolywanie wojskowych organ6w poczto-wych — poczty polowe altretlane nume-rem lub nazw miejsca stacjonowania

fot. 1

fot. 3

0...Z," 74-,;14'

(2446 .- /WO 7a...,44.4" *ad.

/44.44,01.

.11 I

rj

111

ci eozol..9.

1 .ee;yrjA4 qd„,,70

405. 3

e JOKarla pitLwa. 111 1. .47 0 .,---mS111 TAL

LA.; r11/24r.

193

Do

4.01. 4

Wydane na ulytek legionistOw karty mialy m.in. napisy: „Poczta Polowa", „Karta Polowa LegionOw Polskich", „Pocztawka /I-go Pulku I-ej Brygady Le-gionow", „Karta Polowa/Feldmostkarte" (lot. 4).

Legicmiki piszacy korespondencjg do rodzin, jako adres zwrotny podawali nr poczty polowej (Feldpost, obslugujgcej clang brygadg legionlw: 118 lub 355, a po mmianie numeracji w 1916 r. — 378 i 389 oraz 125 i 199, a talcZe inne etapowe ot*Iugujgce formacje legionowe), nazwi-sko i imig, przydzial stuibowy, tj. pulk, batation, kompanig tub adres szpitala (fot. 5).

Zolnierze formacji wschodnich w Ro-sji i Armii gen. Hallera we Francji przy-sylati korespondencjg za pokednictwem poczt polowych armii rosyjskiej i Iran-Miskiej. W adresach podawano takte nr danej poczty polowej: „Polewaja Poczto-waja Kontora" tub „Polewaja Zapasnaja Pocztowaja Kontora", Tresor et Pastes Secteur Postal oraz nazwe jednostki woj-skawej i pododdzialu, stopie6, nazwisIto i imie (fot. 6 i 7 ze stemplami poczty po-lowej I Korpusu i Armii Hallera).

W jednostkach Wojska Polskiego w la-tach 1919-21 w korespondencji atutbowej 1 prywatnej poczgtkowo praktykowano oznaczenie w adresie Mowami: „miejsce postoju" — w odniesieniu do miejsca na-dania I miejsca przeznaczenia (fot. 8). Wychodzgc z zatotenia, Ze prawidlowe adresowanie przesylek i listaw wysyla-

fot. 6

nych przez poczty polowg by/o podstawg sprawnego funkcjonowania organ6w pocz-ty wojskowej, Naczelne Dowddztwo WP, rozkazem nr 66281/N z dnia 23 listopada 1919 roku, ustalao nowy spokb adreso-wania korespondencji. Adres nadawcy na kartach pocztowych i na odwrocie koper-

401. 7

ty zawieral: knit i nazwisko, przydzial wojskowy i numer poczty polowej na-dawcy (fot. 9). Je6li nadawcy byly do-wectztwa jednostek, podawano ich nazwe

numer poczty polowej. Adres odbiorcy

KARTA POCZT1401LOWEJ

ra t

lot. 9

powinien zawieral: imie i nazwisko adre-sata, stopien wojskowy i oznaczenie przy-dzialu do dowociztwa jednostki czy za-kladu wojskowego. Podawanie w adresie, obok nazwy pulku, takte wytszego prze-lotonego dow6clztwa (brygady, dywizji, armii) bylo zabronione. Przykladowo ad-res pocztowy nadawczy i odbiorczy brzmial: nad. plot. Jan Sapicki, 2 pulk artylerii polowej, 2 bateria. poczta polo-wa nr 26; odb.: siert. Jan Chmiel. 1 pulk piechoty, 3 kompania, poczta polowa nr 27. Przyklady motna mnoty6. Ilustruje to sot. 10 z adresem zwrotnym tolnierza 8 baterii, III dywizjonu, 8 pulku artylerii polowej.

10

Wladze wojskowe, clatac do ujednolice-nia adresowania przesylek pocztowych starMy sie zapewnie nie tylko kisle i szybkie nadejkie przesylek do miejsc przeznaczenia, ale i zachowanie tajemnicy wojskowej w zakresie przynaletnoaci or-ganizacyjnej oddzia/6w i jednostek. Zmia-ny przynaleknoki organizacyjnej i pocz-towej podawano do wiadomoici zaintere-sowanym. Ma to rdwniet odbicie w za-chowanej korespondencji danego to/nie-rza-weterana. Niejednokrotnie moina z niej odczytat droge wojenna, slutbe w legionach, udzial w walkach, pobyt w niewoli rosyjskiej (korespondencja je-niecka), zaciagnitcie sit po rewolucji w Rosji do formacji wschodnich, powr6t do

k:aju, slutba w Wojsku Polskim, korzy-stanie z obsiugi poczty polowej lub eta-powej w latach 19191921 (fot. 11-12).

Zachowana korespondeacja potwierdza udzial w wojnie obronnej we wrzeSniu. 1939 r., internowanie na Wtgrzech lub w Rumunii, pobyt we Francji w organi-zowanym tam Wojsku Polskim, a nos -to-nie w W. Brytanii. Te etapy drogi zol- nierskiej wyraione sa w jego rodzinnych pamiatkach — korespondencji. Odczytaa z niej motna nie tylko kariere wojskowy Zolnierza-tulacza, jego przej6ciowe adresy

fat. 11

ja,:o nadawcy korespondencji, ale i nfrine ostemplowania pocztowe, cenzury wojsko-wej. odmienne formularze kart poczte-wych i papieru listowego.

for 12

Rozwijajac sprawe adresowania kores-pondencji zauwazmy nowy element wy-stepujacy w 1939 raku. W adresie nie wystepuja jut nazwy pulkow i batalio-now. Sa one zastapione numerami trzy-cyfrowymi. Kaida dywizja piechoty cr brygada kawalerit obgugiwana przia poczty polowa, ustalala dla oddzialow i samodzielnych pododdzialdw numery pocztowe, poczynajac od liczby 300, dla sztabu jednostki, a koliczac na trzystu kilkudziesieciu, zaletnie od skladu orga-nizacyjnego. Numery pocztowe nadawano pulkom, batalionom, samodzielnym ci-dzialom i pododdzialom dywizji, szeforn slutb i podleglym im elementom organi-zacyjnym jak kolumny amunicyjne, trans-portowe, szpitale, piekarnie itp.

(c.d.n.)

200

Stanislaw J. ZLIkiewski

I I( adwait ZBIERACZA CAEOSTEK

KOPE7.TY

Dnia 10.111.1975 r. wprowadzono do obiegu koperty pocztowo (kat. nr 60) wy-konano na zlecenie Przedsiebiorstwa ,.Mostostal" dla uczczenia 30-lecia istnie-nia. Koperte zaprojektowala art. graf. K. Rogaczewska: na znaku oplaty — ache-matyczny obraz diwigu na tle fragmentu konstrukcji stalowej (fot. 1). Koperta

Jot. 1.

o wymiarach 162 X 114 mm drukowana jednostronnie na pap. bialym, liniatura oraz oznaczenie nakladu w kolorze sza-rym, ramki kodowe i liniatura przy nick w kolorze czerwonym. Sygnatura nakla-dowa: P.P.T.iT. Xl1.74. 550.000. Cena sprzedaina koperty 1.50 21 (jak na zn. oplaty) ze wzglodu na brak wkladki pa-pieru listowego. Druk technikg barwnego offsetu w PWPW w Warszawie, naklad 582.000 szt.

W sprzedaiy okienkowej w upt. uka-zal sig nowy (IV) naklad koperty Jotni-czej nr 59 (na zn. opl. szybowiec „jan-tar") z sygnaturg: P.P.T.i T. (X.74). 700.000 oraz naklad V koperty obiegowej nr 56 (na zn. opl. M. Kopernik) sygnowanej: P.P.T.i T. XII.74, 2.000.000.

Kol. E. Wojciechowski z Wroclawia sygnalizuje, i2 ma w swym zbiorze koper-te lotnicza nr 41 (na zn. opl. napis „Cho-pin") z nakladu I-go sygnowanego „VIII. 1964" bez poddruku giloszowego.

KARTY

Ilkazaly sit w sprzedagy w urzgdach pocztowych i kioskach „Ruche" nowe na-klady (N. III i N. IV) karty obiegowej nr 547 (na zn. opl. Kopernik). Naklad III jest sygnowany: P.P.T.i T. 1.74, 2.000.000. Naklad IV — P.P.T.i T. X.74. 1.000.000,

karton jasnokremowy i goltawokremowy. Wedlug nie sprawdzonych informacji, w obiegu pocztowym znajdujo sig jeszcze dwa naktady karty nr 547 sygnowane „IV.73" i „VI11.73". Gdyby wspomniana informacja okazala sit prawdziwa, nakla-dy te otrzymalyby cecht N. III i N. IV, natomiast naklad sygnowany „I.74" otrzy-malby cache N. V, zat sygnowany „X.74." — N. VI.

W obrocie pocztowym ukazat sit nowy naklad karty nr 548 (na zn. op/. symbol „Zywej welny") sygnowany: P.P.T.i T. XII.73. 500.000 (N. I posiada sygnaturt „XI.72. 195.000"). Informacje na temat tej karty przekazali nam kol. kol. Z. Borecki z Wroclawia i J. Piasecki z Lublina.

W okresie pierwszego kwartalu br. uka-zaiy sit nastcpu;ace tmisje kat•pcc.it.3- wych:

11.1.75 r. wprowadzono do obiegu karty (kat. nr 626) wydana w celu popularyzacji Krajowej Loterii Pienieinej. Kartt zapro-jektowal art. graf. T. Konarski; rys. na zn. opt. przedstawia liczbg 1 000 000 no tle kompozycji graficznej. W dole lewej po-lowy umieszczono barwny napis propagan-dowy: KRAJOWA LOTERIA PIENIZ-NA/1.000.003/MILION/GLOWNA WYGRA-NA. Sygnature nakladowt: P.P.T.i T. IV.74 672.000 umieszczono w dole karty.

Barwny offset PWPW w Warszawie, karton bialy, naklad 250 tys. szt. kart, w tym 200 tys. kart zuiytkowano dla po-trzeb propagandowo-informacyjnych P.M.L. Pierwsze zamowienie na te karty opiewa-lo na 500 tys. sztuk, kortkta zmniejszyta je do 250 tys. sztuk.

1875 1975 * Polska

fot. 2

15.1.75 r. weszla do obiegu karta (kat. nr 627) wydana z okazji setnej rocznicy urodzin polskieg3 malarza — Wojciecha Weissa (dziela jego prezentowala Poczta Polska na znaczkach nr nr 1735 „Mani-fest" i 1970 „Akt"). Kartt zaprojektowal

201

L POLSKA

art. graf. T. Michaluk; rysunek zn. opL przedstawia glowg artysty (fot. 2) oraz daty rocznicowe. W lewej polowie karty umieszczono, jako ilustracje, drzeworyt W. Weissa „Wawel Noce, poniiej w dole karty — podpis informacyjny „WOJCIECH WEISS/100-lecie urodzin".

Napis KARTKA POCZTOWA dlugofei 34 min umieszczono w miejscu linii dzie-lgcej karty, w drugim wierszu — sygna-tura nakladowa: P.P.T.i T. XII.74. 100.000. Barwny offset PWPW w Warszawie, kar-ton bialy, naklad 102.700 szt.

13111.75 r. wprowadzono do obiegu kar-te (kat. nr 628) wydang dla uczczenia SWF ,.Espana 75". Karte zaprojektowal art. graf. S. Malecki, rysunek zn. opL przed-stawia emblemat wystawy (fot. 3).

fot. 3 lit • POLSKA

W lewej polowie karty umieszczono ilu-stracje przedstawiajgcg obraz jednego z wielkich malarzy Hiszpanii — Francisco Goya z cyklu „Kaprysy" znajdujgcy sie w zbiorach Towarzystwa Naukowego Ploc-kiego. Po lewej i prawej stronie ilustra-cji — francuski i polski napis informacyj-ny: EXPOSITION PHILATELIQUE MON-DIALE„ESPAGNE 75” i „SWIATOWA WYSTAWA FILATELISTYCZNA „HISZ-PANIA 75". Sygnatura nalcladowa: P.P.T. i T. 111.75. 200.000 w lewym dolnym rogu karty.

Barwny offset PWPW w Warszawie, karton bialy, naklad 207 tys. szt. kart.

28.11135 r. weszla do obiegu karta (kat. nr 629) wydana z okazji zdobycia dla Pol-ski na Igrzyskach Olimpijskich w 1928 r. pierwazego zlotego medalu w rzucie dys-kiem przez Haling Konopacicg. Kartg za-projektowal , art. graf. H. Chylidski, rysu-nek zn. opl. przedstawia pied 10/ olim-pijskich na tle stylizowanej flagi (fot. 4).

fot. 4 •

W lewej polowie karty umieszczono ry-sunek przedstawiajacy Haling Konopacka w jednej z faz rzutu dyskiem oraz sled-

miowierszowy napis informacyjny: 1928/ /PIERWSZY/ZLOTY MEDAL/POLSKIEJ/ /REPREMNTACJI/W IGRZYSKACH/O-LIMPIJSKICH wraz z trzywierszowym podpisem: POLSKI/KOMITET/OLIMPIJ-SKI. Sygnature nakladowa: P.P.T.1 T. 11.75. 150.000. umieszczono w miejsce linii dzie-lgcej karty.

Barwny offset PWPW w Warszawie, karton bialy, naklad 145 300 szt. kart. W trakcie druku kart w PWPW, na zlecenie Klubu Olimpijczyka PZF, za zgoda Min. Lacznoki, sporzgdzono na 5 tys. kart spe-cjalny dodruk okolicznogciowy.

Z okazji wystawy filatelistycznej zor-ganizowanej w ramach Wystawy WAR-SZAWA XXX, Zarzad Okregu Warszaw-skiego PZF zlecil sporzgdzenie dodruku na karcie nr 613 w nakladzie 4000 szt. Dodruk o tresci: WYSTAWA FILATELI-STYCZNA/30.1.-12.IL1975 r. umieszczono w lewej polowie karty u gory, w lewym dolnym rogu umieszczono nr zezwolenia i ceche drukarni. Na stronie przeznaczo-nej na korespondencje wydruko.vano dwa teksty: 1) informacje o terminie trwania wystawy filat. potwigconej 30 rocznicy wyzwolenia Warszawy; 2) zaproszenie wy-stawcOw do likwidacji ekspozycji i odblo-ru zbiorow.

Korespondenci nasi zasygnalizowali wy-stgpowanie kilku nowych usterek na kar-tach pocztowych.

Kol. J. Kossowski nabyl do swego zbio-ru karg nr 539 (Centrum Zdrowia Dziecka) bez koloru czarnego na zn. opt (brak na-pisow „POLSKA" i „CENTRUM ZDRO-WIA DZIECKA" oraz brak wartblici „40 gr"). Brak kdloru czarnego wystgpuje nie tylko na ilustracji (brak czterowierszowe-go napisu i gmachu szpitala), ale talc2e i w ukladzie graficznym karty (brak li-niatury, sygnatury naldadu i napisu KAR, TKA POCZTOWA).

Kol. Grzegorz A. Izdebski zasygnalizo-wal posiadanie karty nr 236 II (Dworzec Powigle),. na ktdrej barwa czarna zostala wydrukowana nie na zn. opt, ale na ilu-stracji przedstawiajacej Dworzec Powigle „do g6ry nogami". Kol. Izdebski w swym zbiorze ma takte karty nr 500 (Palisz, pta-cisz — zdrowie tracisz) z blgclem drukar-skim — plamg w ksztalcie choragiewki na Bull- komina.

Kol. K. Hejmowski z Gdyni, kompletu-jgcy zbicir regionalny zwigzany z historic poczty gdytakiej, sygnalizuje wystepowa-nie na karcie nr 1308 (DN1 MORZA 74) usterek drukarskich w postaci wyrafnych punktdw przy Iiterze „S" (nad i pod lite-rs) oraz pod literg „K" w slowie „POL-SKA".

202

Z bralcu materialu dowodowego nie syg-nalizowalem we wiaciwym czasie poja-wienia sig niektincych dodruk6w o tema-tyce kopernikaliskiej. Obecnie pokazano mi omawiane dodruki I chociak nie jest moiliwe stwierdzenie w tej chwili czy zcstaly one wykonane za zezwoleniem ZG PZF, pozwalam sobie je przedstawie:

I) karty nr 557-565, stanowiace emisjg „Na szlaku Kopernika" zaopatrzono w Bydgoszczy dodatkowym nadrukiem o tre-ici: POCZTA DYLIZANSOWA/W STULE-CIE URODZIN MIKOLAJA KOPERNIKA.

2) karts podwojna — z opt. odpowiedzia nr 144, na zn. op/. warszawski pomnik M. Kopernika — zaopatrzonc w Szczecinle

dodatkowym nadrukiem: (pomnik M. Ko-pernika) 500/Rocznica urodzin/Mikotaja Kopernika.

3) karty nr 547 (na zn. opt. M. Kopernik) sygnowarui „XII.72* zaopatrzona dodatko-wym nadrukiem z okazji konkursu mto-dzieiowego PZF „Marston 73", kt6rego final odbyl sie w K0dzierzynie, o tretci: OGOLNOPOLSKI/KONKURS FILATELI-STYCZNY/„MARATON 73"/NA SZLAKU KOPERNIKA/FINAL/KgDZIERZYN, 4-6 V 1973.

4) karts nr 523 (na zn. opt. M. Kopernik) zaopatrzona w dodatkowy nadruk o treS-ci: KRDZIERZYN/M1ASTEM FINALU/ /MARATONU 1973/NA SZLAKU/KOPER-NIKA.

POLSKIE 14 maja 1955 r. zostal podpisany w War-

szawie Uklad o Przyjaini, Wspolpracy Pomocy Wzajemnej zawarty przez ZSRR

i europejskie kraje demokracji ludowej. Z okazji 20 rocznicy podpisania tego

Ukiadu Ministerstwo LacznoSci wprowa-dzi do obiegu 14 maja Wen znaczek pocztowy wartaci 1,50 zi przedstawiajacy fla gi pafistw sygnatariuszy Ukiadu War-snwskiego.

Znaczek wydrukowano na papierze kre-dowanym, w formacie 31,25 X 43 mm, wielobarwna technika rotograwiurowa, w nakladzie 8 min sztuk.

W dniu wprowadzenia do obiegu znacz-ka, tj. 14 maja 1975 r., znajda sic w sprze-daiy FDC opatrzone datownikiem oko-lieznoSciowym Upt. Warszawa 1.

Znaczek, koperte i datownik zaprojek-towal art. plastyk Witold Surowiecki.

Znaczki drukowane sa w arkuszach po 50 sztuk.

Ukazaty sic

ZN ACZK I

9.V. wprowadza ale do obiegu 1 znaczek z ckazji 30 rocznicy zwyclestwa nad f a-szyzmem — p. zapowiedi w nr 9, str. 183 (Pismo ok61ne Min. LacznoSci z 15.IV.).

KARTKI

15.111. ukazala sig 1 kartka ze znacz-kiem pocztowym wart. 1 zt, wydana z okazji SWF „Espagna 75" w Madrycie (Pismo okolne Min. Lacznoici z 15.111.75).

20.III. weszla do obiegu 1 kartki ze znaczkiem wart. 1 zi, wydana z okazji zdobycia przez reprezentantke Poiski —

refita Waited On 14th May 1955 the Treaty on

Friendship, co-operation and Mutual Help was signed in Warsaw by the USRR and other countries of People's Democracies.

On occasion of 20th anniversary of sig-ning the Treaty the Ministry of Posts and Telecommunication is going to issue one postage stamp on 14th May 1975. The stamp depicts the flags of countries — signataries to the Warsaw Pact. Its face value is zi 1.50.

The stamp has been printed on coated paper in 31.25 X 43 mm size in multi-chrome rotogravure. Quantity printed 8 million.

On the day of issue, i.e. on 14th May 1975, First Day Covers will be on sale with a commemorative postmark used at the Post Office Warszawa 1.

The stamp, the FDC and the postmark have been designed by the artist, Witold Surowiecki.

Commercial panes of 50 stamps.

Haling Konopacka pierwszego ziotego me- dalu na Igrzyskach Olimpijskich w 1928 r. (Pismo okOlne Min. Lacznoici z 15.111.75).

KOPERTY

10.111. wprowadzono do obiegu koperte z wydrukowanym znaczkiem wart. 1,50 zl, wydana z okazji 30-lecia „Mostostalu" (Pismo °Milne Min. LacznoSci z 8.111.75).

203

Stemple okolimmoielowe Za zgods Min. Lacznoaci DOPIT zawiada-

miaja o stosov..aniu: . 1.V. w Ostrow Wikp. - datownika: V Wystawa Filatelistyczna Wielkopolski Poludnio-Vej (pismo z 151V.).

2.V. w Upt. Lublin 1 datownika: II Miedzy-rarodowe Forum Filmowe Czlowiek - Praca - :Maraca (pismo a 15.1V.).

9.V. w Upt. lioszalln 1 - datownika: Pok6j 1 Socjaltzm - Maraton 75 (pismo 2 17.IV.).

DM. w Upt. Warszawa 22 - datownika: Spot-kanle CzIonicOw Klubu Zainteresowan Malta-ria - 30 rocznica zwyciestwa nad laszyzmem.

10.V1. w Upt. Wa1ca 1 - datownika: Szla-klem zdobywcow Walu Pomorsklego.

10.VI. w Upt. Warszawa 2 - nalciadki prop.: Na stray granic PRL 1945-1975 WOP.

w Upt. Szczecinek 1 - datownika: Sala-kami zdobywcow Walu Pomorskiego.

23-25.VI. w Upt. Szczecin 1 - datownika: 25-lecie Zaraldu Portu Szczecin.

27-29.VI. w Upt. Szczecin 1 datownika: Swig-toGlosu Szczecinskiego".

28.V1. w Upt. Zgorzelec 1 - datownika: Re-gionalna Wyst. Mat. „Ghrlitz-Zgorzelec".

1.V11. to Oupt. Gdansk - datawnllca: Vitt-chomienie Hazy Prse.aclu.tic• Paliw Plynnych w Porcie Polnoc.nym.

13-19.V11. w Upt. Ohnuchow - datownika: Law kwiatOw.

Datownik „Swleto PraSy Illiodzietowej i Scor- 1ot':ej " becizle stosowany Upt. RzrszOW 1 w do. 29.V.-1.V/. (a Me jak podawaliSmy w nr 7 - 5-8.VI.).

Stemple plerwszego dnia obiegu znaczkow don „Konferencja IARU" oraz „MINE Arz;c51-

le 75"

,i6jef'd ZAGIM ICZNE ALBANIA 11.11. - 2 znacz-

ki „30-lecte Albaskich Zw. Zaw.": 26 q (kowadlo, koto ze-bate, akaici 1 race w uals-ku), 1,60 1 (kobieta, meiczY-zna, symbole przemyslu i rol-nietwa).

AEGIERIA. 24.U. - 4 znaczki serif „Alglerskle stroje ludo-we": 1 d (z m. Algier), 1 It (z rn. Le Hoggar), 1 d (z m. Oranie), 1 d (z m. Tlemcen).

ANTYLE HOLENDERSICIE. 5.11. - 3 znaczki „Inane mos-ty na Antylach": 20 c (most krOlowej Emmy), 30 c (most krOlowej JulianY). 90 c (most krOlowej Wllhelmlny).

AUSTRIA. 14.1/1. - 4 znacz-ki z doplata na fundusz olirn-pijski - „Innsbruck 1976":

7 -)- 0,50 sz (zjazd narciarski kobiet), 1,50 + 0,70 sz (hokej na lodzie), 2 + 0,90 sz (skolci narciarskie), 4 + 1,90 sz (bob-sleje).

BELGIA. 24.11. - 3 znaczki „Festiwal kwiatOw w Ga4da-wie": 900 fr, 5 Or, 6,50 fr (kwiaty). BENGALIA. 30.X11.79 - 3

znaczki „Swlatowy Rok Luci-noSch': 25 p (stYlizaWanY 2Y2 . rodzinY), 70 p (rodzina pried domem), 1,25 t (glowy cz)on-kow rodziny).

BERLIN ZACHODNI. 19.12. - 5 znaczkOw „Berlinska 1e-gluga vasateraka": 90, 40, 50, 00, 70 Pf (statki).

°MUDDY. 17.1/. - 2 znacz-ki „I(nOlews.lca wlzyta": 17 1 20 c (podobizny Eliblety 11 i ksiecia Filipa).

BIOT. H.U. - 15 znaczkOw nowej seed stale) „Ptakt" . 5, 10, 20, 25, so, 40, 50, 60, 65. 95 c, 1 r, 1,25 r, 3,50 r, 5r i 10 r.

COOKA Wyspy. 3.11. - 5 znaczkdw „Europejscy odkryw-ny krajOw Pacyfiku": 1 c

(Vasco Nunes de Balboa), 5 c (Fernando de Magellan). 10 c (Juan Sebastian de Elcano).

25 C (Andres de Urdaneta), 90 c (Miguel Lopez de Legazpt).

CYPR. 17.11. - I znaczek „8. Europejski Zjazd Mledzy-narodowego Zwi4zku Rehablli-tacit Iuclzi fizycznie upotle-dzonych": 30 m (emblemat Zwiazku).

DANIA. 20.33I. - 1 znaczek ,.50-lecie radia W Danii": 90 Ore (aparat radiowy, gloinik, ginwa ze auchawkanall.

DZIEWICZE Wyspy. 14.111. - 9 znaczki „WF INTERPEX 1975 w N. Jorku": 5, 18, 40, 85 c (ozdobne meal dziobenv dawnych Saglowych okrettinv wojennych).

ETIOPIA. sajr. - s znacz-kOw „Motyle": 10, 25, 45, 50, 60 c.

FRANCJA. 3.172, - 1 znaczek „MWF Arphila 75": 1 fr (oko). GABON. 21.1. - S znaczki

„Herby prowincji": 5 fr (Ogo-oue-Ivindo), 10 fr (cioabl), 15 fr (Moanda).

GAMBIA. 18.11 - 4 znaczki „10-lecie Nlepodleglaci": 4 b (golab pokoju i okol. napisY), 10 b (flags panstwowa 1 okol. napisy), 50 b (herb panstwowy

daty 1965 - 1975). 1,25 cl (ma-pa Ganobii I habit 10).

GRENADA. 1.1975 - 9 znaa-k6w 1 blok „Wielicie ryby": 1 2, 1, 2, 10, 25, 50, 70 c 1 1 dol.. blok 2 dol.

GRENLANDIA. 20.11. - 1 znaczek „Wieloryb": 2 kr (wieloryb 1 gory lodowe).

HISZPANIA. 25.11. - 9 znecz- ki architelctura hiszpanska": 8 pt (Antonio Gaudi I dom „Guell"), 10 pt (Antonio Palacios i zamek), 15 pt (Secundino Zuazo 1 dorny m)eszkalne).

HOLANDIA. 243.11. - 3 znesz-ki ,.Historyczne jubileuszs- : so c (700-lecie Amsterdat.o. 30 c (309-lade synagog)), 45 c (409-lecie Uniwersytetu w Leida).

JUGOSLAWIA. 26.11. - 1 znaczek „100 mania zsonu Svetozara Markovica": 1,28 din (podoblzna Lego polityka i En-sarza wg [rainy Mats Stevsna Bodnarova).

KUBA. 6.1. - blok znacsks-wy„Zwyclestwa Rubanezylinw na Mistrzostwach Swiata boksie": 59 c (medale,

LESOTHO. 8.1V - Wow „Park naroclowy be: 4 c (ieldlcy), 5 c (w_. -1,k

jaskIni na gay). 15 c (aIMI-lopa, gory, rzeka), 20 C (SOrY

jezioro). 25 c (wodoapad). LORAN. 3.1. - 9 znaczki

.,Konferencja Ochrony Srodo-winks w Sztokholmie": 5 p (chmury), 25 p (ziemia), 20 1. (kwiaty 1 drzewa), 90 p (no-rze). Wydano rOwnia bilk znacakowy.

LIECHTENSTEIN. 13.111. -3 znaczki „Portrety cziorkOw rodziny icslageer: 70 rp ks. Xonstantyn), BO rp 6105. max-symilian), 1,20 fr (ks. Alo .. 37)•

NOWA ZELANDIA. 5.171 - 9 znaczki „Rocznice t wr(f...t. rzenia- : 3 c (40-lec)e stc:73- rzyszen dla upotledzon - ,n dzleci), 5 c (50-lecie zu -isiku kobiet wlejskich). 10 c G.:.0- dzynarodowy Rok Kobiet). IA c (10-lecie szkoty medycznsw.

NRD. 4.111. - 2 znc.cikt „LipskIe Tang) Wiosenne 1273": 10 Pt (aparat fotograflczoyi, 25 Pf (Zaklady Cement,,vc SKET).

N RF. 14.11. - 1 znaczek _EWE kwiety - rok poiednania - s 53 Pf (zarys bazyltki Ow. Piotra w Rzyrnie).

204

205

Znaczek nr 845 „normalcy . ' pieknie zachowana czwor-

ka odwrotek

PAPUA I NOWA GWINEA. 26.11. — 4 znaczki „Dziedzic-two narodowe — kanoe": 7, 10. 25 30 (rotne typy karma).

PERU. 39.X11.74 — 1 znaczek „Spotkanie ministrow ko-

munikacji Wenezueli, Kolum-bit, Eirwadoru, Peru, Boliwit i Chile": 6,50 s (widok An-sidw).

RODEZJA. 12.11. — 1 znaczek serif „Slawne osobistoSci — IOC-facie zgonu art. eel. i ba-dacza Tomasza Bainesa": 14 c (l ego autoportret).

SALOMONA Wyspy. 18.11. — 4 znaczki „Statist i teglarze": 4, 9, 15, 95 C (r62ne stalks dawne i wspOlczesne).

SAMOA I SISIFO. 14.111. — 5 znaczkOw „Tajemnica statku loyita" z okazji „INTERPEX 1975" w Nowym sTorku: 1 s (ladowanie statku w Apia), 9 s (maps drogi z Apia do Wysp Tokelau), 20 5 (001080 opuszcza statek), 22 s (zaloga

locialach ratunkowych na burzliwym morzu), 50 s (04- nalezienie opuszczonego statku na pOlnoc od wysp Fidti).

SAN MARINO. 20.11. — znaczkl „Malarstwo etruskie":

20 1 (scena taneczna — frag-ment z grobowca w Tarkwi-nii), 30 1 (wy4eigi dwukonnych zaPrzegow — fragntent z gro-bowca w Chitesi), 190 1 (Achilles 3 Troitos — frag-ment z grobowca w Tarkwi-nit), 220 1 (scene taneczna z grobowca w Tarkwinii).

SESZELE. 5,11. — 4 znaczkl serll stale): 20, 55, 95 c, 1.50 r przedrukowano napisem „Visit of Q.E.II''.

SUAZI. 20.111. — 4 znaezki „Mlodzle8 Suazi": 3 c (taniec) 10 c (mlodzi wojownicy przy zabawie), 15 c (PrZYSotcwania do ceremonii wtajemniczenia), 25 c (choraty m(odzIeZowego pulku).

SURINAM. 5.11. — 2 znacz-ki „100-lecie poszukiwan sitar-bite zlerni": 15 c (tubylec-po-szukiwacz z(ota), 30 c (nowo-czesna koparka).

SZWAJCARIA. 13.11 — 3 znaczki urzedowe „Miedzyna-uxlowe Bluro ?racy (131T)": 30 rp (mlody czlowiek przy tokarce), 60 rp (kobieta prey wiertarce), 100 rp (mlern)czy z teodolitem).

UNIKALNY „PIRR"

TOGO. 1.713. — 4 znaczkl „Widoki •raju": 25 fr (trans-formatory w m. Skamina), 30 fr (klasztor BenedyktynOw w m. Zogbegan), 40 fr (rzeka), 60 fr (wodospad k. Atehinedji).

USA. 28.11. — 1 znaczek „Bezzalogowe statki kosmicz-ne": 10 c (statek Pionier 19

planeta Jowisz), WIELKA BRYTANIA —

Guernsey. LIV. — 3 znaczki serii state) „Kawaleria": 20 p (IsMiewska kawaleria z 1848 r.), 50 p (oficer kawaleril z 1868 r.), 1 runt (dragoni z 1814 r.).

ZSRR. 27.11. — 6 znaczkow w dwoch ozdobnych arkusi-bath i blek „500-lecie urodzin MIchala Aniota". Na kaddym arkusiku undeszCzonO 3 X 2 znaczki tej same] warto6c1. Na pierwszym: 2 X 4 kop (Da-wid), 2 X 6 kop (skulonY chlopak), 2 X 10 kop (115unto-wany niewolnik). Na drugim 2 X 14 kop (stworzenie Ada-ma) , axle boa (nobody 010110- teki we Florencii), 2 X 30 kop (SIld Ostateczny). Na bloku 50 kop — autoportret Michala Aniola.

Dingo bads pamictad filateliSci dobrze przygotowana i bogata w spotkania wy-stawa znaczk6w pocztowych — XXX lat PRL, jaka udostepniona by/a zwiedzaja-cym 0Srodek Informacji i Kultury Pol-skiej w Pradze przy koticu ubieglego roku.

Atrakcyjnoge wystawy podnosily mie-dzy innymi dobrze przygotowane 160

kart albumowych z ciekawostkami filate-listycznymi, opracowane przez dyrektora Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wroe(awiu p. Stefana Fijasa.

WArOd ekspozycji znalazl si@ pokazany po raz pierwszy unikalny stemplowany czworoblok odwrotki bokserskiej (olim-pijskiej) z 1956 roku. Okaz ten w Icon-frontacji z normalnym znaczkiem byl

przedmiotem podziwu zwiedzajacych i re-porterow prasowych. Fotograficzne odbit-ki z fascynujaca tracia jego znalezienia jak i jego nieporenimywalnej wartotci ko-lekcjonerskiej znalazly sic w kilku tygod-nikach. Na przyklad dr Zrubec w tygod-niku „Sport" podal, ie wartote tego rary-tasu siega wysokich amatorskich cen i nie jest wykluczone, ze dostad za niego moina by byte w wymianie nowy „Mer-cedes". Tu sprawdza sie stare porzekadlo, ze „sand nie wiemy, co posiadamy".

Pojedyncze egzemplarze tej odwrotki znajdujq sic w kilku zbiorach sporto-wych, stanowiqc najdrotszq pozycje w tym temacie.

Jaka byla historia znalezienia tego ra-rytasu?

Przedsicbionstwo Filatelistyczne przygo-towuje i sprzedaje eerie stemplowane. Nie sa to znaczki nabyte ze sku-pu po normalnym utyciu, ale specjalnie w tym celu kasowane kilkoma stemplami retnych miejscowotci. W roku 1957 jeden z takich stempli mial nazwe „Katowice 1".

Pracownica zatrudniona w czerwcu 1957 roku przy stemplowaniu trzech naj-nitszych wartoici serii olimpijskiej „Mel-bourne 1956" zauwatyla po pierwszym odbiciu datownika „Katowice 1 — 30.5.57", ze arkusz znaczka o nominate 20 gr jest Ee wydrukowany. Z okrzykiem „O rany, zepsuty znaczek", przywolata kierownika tego dziatu p. Gladkowskiego, kt6ry za-brat ten arkusz (tylko z jedna odbitica stempla na narotnym czworobloku!) i przekazal dyrektorowi PPF „Ruch". Przez pOt roku arkusz odwrotki spoczy-wal w kasie pancernej.

Stale sie glotno o tym btednodruku do-pier° na przelomie 1957/58 roku, kiedy rada zaktadowa PPF „Ruch", urzadzajac loteric choinkowa na cele pracownicze, uzyskala od dyrekcji przecisicblorstwa kilkadziesiqt fantow na nagrody loteryj-ne, w tym kilka odwrotek olimpijskich. Cena losu wynosita 5 E.

Jak to zwykle bywa, szczeicie chadza nieznanymi drogami. Cztery odwrotki wygraly pracownice fizyczne, kt6re zbie-ranie znaczkow traktowaly jako nieszkodliwe maniactwo. Dlatego chethie odstapity za dote wysokq eerie wygrane egzemplarze jeszcze przed roz-dzieleniem znaczkOw z arkusza p. Zdano-wiczowi, kt6ry w ten sposeb zdobyl czysty czworoblok odwrotki olimpijskiej. Pozostalym szczetliwcom doreczono po jednej sztuce.

Niektorzy z nich pozbyli sic tych rzad-koici kilka lat potniej za kilka czy kilka-natcie tysiccy al. Co state sic z czworo-blokiem p. Zdanowicza po jego trniercl, nikt obecnie nie wie. Podobno nabyl go krakowski kolekcjoner.

parkc odwrotki olimpijskiej odsprzeda-la dyrekcja PPF „Ruch" w 1958 r. za 20 gr (6wczesna cena znaczkow stemplo-wanych!) zarzgdowi Oddzialu Warszaw-skiego PZF, do prowadzonego przez nich zbioru znaczkew PRL, Kilka lat poiniej drum parke odwrotki otrzymal w darze od dyrekcji PPF „Ruch" na 60-lecie uro-dzin byly dyrektor CZ „Ruch" p. Emil Herbst.

Pozostala czeid arkusza w liczbie po-nad 20 znaczkew przekazano do Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wroctawiu, gdzie unikalny czworoblok stemplowany wiqczono do reprezentacyjnej ekspozycji muzealnej.

W filatelistyce polskiej jest to najbar-dziej oryginalna, o zasiegu twiatowym odwrotka, ktorej wartote bedzie stale rosnae tak pod wzgledem rzadkoici jak i ceny.

Jedna sprawa w tej dziwnej historii pozostaje nie wyjainiona. Co sic stain z po-zostalymi trzema arkuszami odwrotki, bo przeciet arkusz drukarski tego znaczka obejmowat 4 arkusze sprzedaine po 42 znaczki. Czy kontrola w PWPW zauwa-tyla btednodruk i przechwycila pozostale arkusze, czy tet trzy arkusze odwrotki poszly nieznana drogq w iwiat?

Zastanowmy sie , jak megt powstad ten zagadkowy rarytas.

Wedlug informacji uzyskanej wowczas od kierownictwa technicznego drukarni, prawdopodobnie jeden arkusz znaczka 20 gr zsunal sic w czasie drogi od jednej fazy druku (odbicie obramowania z no-minalem) do drugiej i zostat zlotony na powr6t odwrotnie, albo tei po wzieciu do kontroli technicznej, wtotono go z powro-tern „do gory nogami".

Jednak to wersja nie wydaje sic prze-konywajaca. Bowiem uwainemu eksper-towi nie daje spokoju myil, jak to sie stale, te tak doktidnie w trodku owalu odbito do g6ry nogami walczacych bokse-row, kiedy owal nie znajduje sic w trod-ku znaczka, a znacznie wytej (prosze po-rewnad zalaczone ilustracje).

Zatem dochodzimy do przekonania, ze arkusz zostat twiadomie odwrotnie usta-wiony do sfabrykowania odwrotki. Snu-jqc ten prawdopodobny domyst dalej motna przypuszczad, ze Jednak trzy po-zostale arkusze odwrotki olimpijskiej mo-

istniee. Naszym zdaniem i w tym wypadku nie

zmieni to faktu, ze znajdujacy sic w Mu-zeum Poczty i Telekomunikacji stemplo-wany czworoblok odwrotki stanowi uni-kalny eksponat, ktory bedzie zawsze rzad-kim „brylantem" ekspozycji muzealnej.

Fabian Sara

206

CO PISZ4 INNI Trudny rok 1942

W cyklu publikacji podwieconych 30-le-ciu zwyciestwa nad hitlerowskim faszyz-mem i japorlskim rnilitaryzmem, telia SSSR" opublikowala w nr 2/75 arty-kul Bohatera Zwigzku Radzieckiego, wiceadmirala rez. G. Szczerina o — jak pisze — „osmalonym przez wojny roku 1942" i wydarzeniach, ktdre znalazly na-stepnie odbicie na znakach pocztowych.

100-lecle alemleekice „e$ -ek”

W Oyu:Mu br. minela 100 rocznica wprowadzenia pierwszych nalepek polece-niowyeh w Niemczech. Pisze o nich w nr 4/75 dwutygodnika „Sasnmler-Express" Martin Krause, przypominajac dotycLice

TalemnIca hltlerowsklej poczty polowej nr 35210 Z

Znane st( listy z obozdw koncentracyj-nych, wieziett obozdrw jenieckich. Ale pomimo vplywu 30 lat od zakonczenia wojny, nadal filateli4ci odkrywajg nowe dokumenty pocztowe z tej dziedziny. Je-dnym z nich sg listy od Jaromila Doleiala, Czechs, wiezionego w wielu obozach I wiezieniach. Warod tych listdw znajdujg ale takte .przesytki ze stemplem nadaw-czym hitlerowskiej poczty polowej „Feld-post" z faszysiowskg „gapg". Postadajg one adres zwrotny: poczta polowa nr 35210 Z. W sierpniu 1942 roku Doleiala przewieziono, wraz z innymi wietniami do pd/nocnej Norwegii za lagg polarny i zatrudniono przy cietkich pracach. W 24 miejscowoaciach zarajdowaly sie tarn obozy karne — takte dla tolnierzy niernieckich „niegodnych sluiby z broniq w reku". Obozy to istnialy do marca 1945 r., prze-sylki dia wiginidw trzeba byte kierowad na adres poczty polowej. Poza wspomnia-nym jut numerem, utywano pddaziej takte nr 16302. Pisze o tym Valentin Schiebl w nr 5/75 praskiej „Filatelie".

Muzeum pocztowe w Dann

W cyklu „Muzea pocztowe awiate", „Pilatelia SSSR" przedstawila czytelnikom w nr 2/75 Muzeum Poczty w Kopenhadze. Pisze o nim staly korespondent TASS w stolicy Danii, B. Wyliwannyj. Idea zor-ganizowania tej placdwki zrodzila sie w 1896 r., krealizowano A w 1913 r. i od tej pory muzeum stale rozwija sig. Dysponuje cennymi zbiorami znaczkOw pocztowych dufiskich i b. kolonii duaskich (z lat 1875-1905) oraz znaczkami wielu panstw twiata. Oprdcz zbiorOw wiasnych, muzeum przechowuje prywatne kolekcje rzadkoaci Danii i •olonii. Ozdobq zbiorOw muzeum jest jedyny znany pasek z 3 egz. niezqb-kowanego znaczka Danii z 1902 r. o no-minale 15 ore, zakupiony w 1971 r. za sumac 100 tys. koron duriskich.

Porzta statkdw pasaterskich NOD

tego' tematu dokumenty, zarnieszczajqc Statki pasaterskie NRD wykorzystywa- fotokople fragmentu zarzgdzenia poczto- ne w celach turystycznych i urlopowych, wego oraz kilka oryginalnych listOw po- stosujg wlasne stemple pokiadowe. W leconych I nalepek z lat 1875-1880. uzyciu byly takte pamiqtkowe ostemplo-

9 - 13 maja w salach hlubtt Oficerskiego (AL Niepodlegloici 141)

czynna bgdzle wystamt

XXX ROCZNICA ZWYCIESTWA NAD FASZYZMEM 18 maja o godz. 10 odbgdzie sic

lI Ogolnopolshie Spotkanie Czlonhow hiubu „Militaria"

Slab 7ainteresowno „Mili aria" zaprasza do zAiedzania wystawy

207

wania pierwszych rejsow oraz okolidzno- tciawe datowniki propagujace to rejsy, stosowane przez placowki podztowe na

Piste o nich Walter Wiech w nr 4/75 pisma „Sammler-Express".

Datela Michala Aniola

W br. ,przypada 500 rocznica urodzin jedbego z czo/owych artyst6w wioskiego Renesansu, Michala Aniola Buonarroti. Wiele z jego obrazOw, fresk6w i rzeib przedstawiono na znaczkach. 0 artyicie, jego dzielach i potwigeonych im znacz-Itach pisze w nr 2175 „Filatelii SSSR" M. Rinina.

Zannerzenla poczty radzlecklej

— Powstal u nas nowy typ kolekcjone-ra. a filatelistyka stala sic masowym hobby — stwierdza wiceminister tacz-notci ZSRR D. Mangeldin w artykule opublikowanym w nr 3/75 „Filatelii SSSR" — co zwicksza wymagania wobec tych, ktorzy emituja i rozprowadzaja znaczki. Z obszernych informacji zawar-tych w tym artykule przytoczmy kilka. Propozycje do planu emisji zglaszaja m. in. Akademia Nauk, ministerstwa: kultury, spraw zagranicznych, komitet kultury fizycznej i sportu, a takte Wszech-zwiazkowe Towarzystwo FilatelistOw. Spotrod 700-800 propozycji rocznie wy-biera sic okolo 100. W najblitszym czasie poczta radziecka przejdzie na 2-letnie okresy planowania emisji. Podjgto de-cyzje o zmniejszeniu liczby oraz zwick-szeniu naldadow ilustrowanych catostek —kart pocztowych jednostronnych, ze spe-cjalnie zaprojektowanym znakiem oplaty i dodatkowg ilustracjg. W 1975 r. ukate sig ich 20, z tego polowa potwiccona 30- -leciu zwycigstwa i miastom-bohaterom. Wobec krytyki stosowanego systemu znaczk6w z przywieszkami, liczby tych ostatnich zwickszy sic z 2 do 4 w arku-szu. Wzroinie jut wkrdtce jako tech-niczna znaczkow w rezultacie poprawy stalorytu, gatunk6w papieru a takie wprowadzenia 6-barwnego druku offse-towego. W latach 1975-78 uruchomi sic okolo 40 nowych sklepow filatelistycznych i 15 kioskow z dzialami filatelistycznymi. Poprawi sig tei zaopatrzenie w przybory, m. in. w rezultacie dostawy z Polski witladnikOw.

Zoaczki poeztowe — dobrami kultury narodowej

— Niedawno uchwalona ustawa — pi-sze Virgil Petrescu w nr2/75 bukareszteri-skiej „Filatelie" — o ochronie clobr kul-tury narodowej dotyczy takie rzadkich i cennych znaczkow oraz innych znakow pocztowych. Autor, ornawiajgc ten akt prawny, podkretla wzrost rangi i znacze-nia walorow filatelistycznych, beclacych

w rozumieniu ustawy przedmiotami o zna-czeniu historycznym i dokumentalnym, a jako takie stanowiacych czgto dobr kul-tury narodowej. Te rzadkie i stare wa-lory (ochrona nie dotyczy oczywitcie wsptilczesnej produkcji) pozostana w zbiorach filatelistow, ale sa oni zobowic-zani do przechowywania ich w najlep-szych warunkach.

List z kopalal Wteliczka

Kopalni soli w Wieliczce oraz propagu-jgcych ja od 1919 roku datownikach, po-twiecil korespondencjg, opublikowang w nr 3/75 „Filatelii SsSR" W. Grekow z No-wowo/yriska. Tekst ilustruja odbitki da-townikow poirednictwa pocztowego w ko- palni soli z ostatniego 10-lecia.

(rd)

NOTATKI ze SWIATA

Nowoie roku

Taki tytul maja ogloszenia o ukazaniu sic katalogu lepszych znaczkOw europej-skich, jakie byly sensacjg 150 aukcji w ostatnich 15 miesiacach. Osiagnicte na aukcjach ceny podane sa w katalogu we frankach szwajcarskich. Przy kaZdej ilus-tracji znaczka podano numery szetciu ka-talog6w (Scott, Yvert, Gibbons, Zumstein, Michel i Bolaffi).

Katalog rarytasow ma 320 stron z 5000 ilustracji, ate cena jego wynosi 80 mkz.

Niemieckie stemple pierwszego (Mks oblegd

Na poczcie NRD stemple pierwszego dnia obiegu znaczka moina uzyskiwad tylko w dull 4 dni od dnia ukazania sic znaczka.

Natomiast Poczty RFN 1 Berlina Za-chodniego dopuszczajg terrain 2 miesiecy na korzystanie ze stempli okolicznoacio-wych. Przedlutenie terminu uciglo go-raczkowa spekulacjg kopertami pierwsze-go dnia obiegu.

Przykry wniosek

Dwutygodnik zachodnioniemiecki DBZ (nr 2/75) opisuje perypetie wydawcow i autorow rOdnych dziel i opracowad fila-telistycznych.

Wiele ofiar musza ponosid wydawcy po-dejmujge sic druku ksigtek, a szczegdlnie opracowad specjalistycznych, poniewai trudno jest je peiniej sprzedad. Tak male jest jeszcze zainteresowanie literature fi-

208

latelistyczng (poza katalogami) w4r6d zbie-raCZy.

Ten pow6c1 rzutuje take na oplacal-nok pism fachowych, kt6re bez ogloszen nie maglyby nawet wegetowae. Ostatnio przestalo wychodzi6 w RFN bardzo dobre pismo fachowe „Die Sammier Luppe" z powodu zwickszajgcych sic kosztdw draku, a malej ilotci abonentow.

Okazuje sig, ie zbyt mato kolekcjone-row czuje potrzebg pogicbiania swych wiadomoici. Ujemne wyniki z tej sytuacji objawiaja sic przy prezentacji zbiorow na wystawach.

Gdzie odbyly sic X Mistrzostwa Swiata w pike noznej?

Takie pytanie nasuwa sic przy &adze-niu splywu nowoki ostatnich miesiccy. Obserwujgc nowe emisje licznych krajdw afrykariskich wydawaloby sic, Ze Afryka byla najbardziej zaangalowana w prze-bieg walk pilkarskich roku ubieglego. Przemawiaja za to sugestia liczne serie zapowiadajgce Mistrzostwa i drugi rzut emisji z nadrukami finalist6w. Jest to te-mat chwytliwy, ale i kosztowny din

Czy mods na bloki?

Motna by tak przypuszczae, wertujac dziesiatki stron ofert handlowych prezen-towanych w dwutygodniku DBZ. Na jed-nej calostronicowej ofercie z dnia 5.3.br. wybija sig takte lista lepszych poiskich blok6w, a ceny ich dochodzg do 60% cen katalogu Michla.

MUBAPHIL 75

Po raz pierwszy na Targach w Bazylei pod nazwg MUBA 75 zorganizowany zo-stanie salon filatelistyczny, z elcspozycjg ponad 200 ram i stoiskiem zorganizowa-nym przez kupc6w. Przeprowadzona zo-stanie takie gielda handlowa. Organizato-rzy podkli t.0 decyzjg bionic pod uwagg, ie targi zwiedza ponad p61 miliona ludzi,

ktdrych wielu zainteresuje filatelistyka.

Kto to zbiera?

Takie pytanie nasuwa sic przy czytaniu miesiccznika Michel Rundschau nr 11/74, gdzie redakcja podaje na 11-stronicowej liscie spekulacyjnej znaczki wydane w czasie od 5.6.1988 do 1972 roku przez szej-kanat Pudkira. W tej plejadzie winietek motywowych znajduje sic ponad 330 zna-czkow i 83 bloczki olimpijskie. Ostatnio stosy tych znaczkow pakowane sg do ze-stawenv i pakietdw.

01-Fa

'to °IWO cm.

W ERRS — POSZUKIWANIA STEMPLI z INS a.

W ZWi4ZkU Z 30 rocznica wyzwolenia kraju, filateliki w Czechoslowacji noz-poczgli gromadzenie danych o „poczto-wych dokumentach epoki" — prowizo-rycanych lub tzw. „ustarodowionych" da-townikach, a przede wszystkirn o stem-plach dodatkowych, mowiqcych o wyzwo-lenlu, faszyzmu itp. Apel do wszys-tkich, dysponujgcych oryginaInymi prze-syikami z tego rodzaju ostemplowaniami, a' takte patnigtajgcych jak doszlo do ich stosowania ihp. zamiekila praska „Fila-telie".

PORTRET DYMITROWA NA PARYSKIM KASOWNIKU

Podobizna Georgi Dymitrowa, anty-faszysty i wybitnego przywodcy partyjne-go oraz panstwowego Bulgarii , ws/awione-go zwlaszcza w czasie tzw. „Procesu

isELIO (Ot

%I 7-5 MAIN

PARIS

Lipskiego" o podpalenie Reichstagu w 1933 roku, jest tematem francuskiego ka-sownika sbosowanego w Pary±u w dniach 7-8 grudnia 1975 r. z okazji francusko--bulgarskiej wystawy filaklistycznej.

CALOSTKI Z KASKADA ALPEJSKA

Jedng z najwickszych w Europie gdr-skich elektrowni wodnych, jest Kaskada Alpejska w miejscowoki Kaprun kolo Salzburga, w Austrli. Dwa ogramne i je-den mniejszy zbiornik wodny poteinej turbiny, system podziemnych tuneli, pomp itp. (umotliwiajg m. in. ponowne prze-Ponvowywanie wody z dolu do gdry w godzinach poza szczytem energetycznym) ma ogromne znaczenie gospodarcze. Do-nna kaprunska, a zwlaszcza otaczaje,ce jg szczyty — do ponad 3 tys. m. n.p.m. — sa taltie terenem nareiarskim, gdzie sezon trwa caly rok.

W najnowszej serii krajowych kart pocztowych wydanej 2 grudnia 1974 r. przez pocztc austriackg, na 13 rOinych ilustracji (znak oplaly jest jednolity: 1,50 sz. z send widokowej), 7 przedstakvia wiatnie zesp6/ energetyczny oraz obiekty sportowe Kaprunu.

209

MONTE-CAR1.0 musee natonal

COLLECTION de GALLA

AUSTRIACKA POCZTA POLOWA NA ELISKIM WSCHODZIE

WIRNIK MONTE CARLO

Poczta ksiestwa Monaco nie tylko wy-daje atrakcyjne znaczki, ale stosuje takie interesujace wirniki, wzorowane na fran-cuskich. Odbija sie je na calej wycho-dzacej danego dnia z poczty koresponden-cji, w tym takie na przesylkach wolnych od cif:UV. Na fot. wirnik stosowany w marcu br., propagujacy Muzeum Narodo-we w Monte Carlo.

Nie tyllto jednostki specjalne WP w pokojowej stutbie ONZ na Bliskim Wscho-dzie, ale takie jednostki austriackie wy-konujace podobne obowiqzki w Syrii, sto-suja specjalne stemple pocztowe. Austria-cy maja tarn poczte polowa — Feld-postamt 1500 UNDOF AUSBATT — uiy-wajeca od 15 listopada 1974 r. stempla „United Nations Disengagement Observer Force". Z poczty polowej moga korzystad wylacznie Zolnierze austriackiej jednostki specjalnej. Wobec ogromnego zaintereso-wania tymi stemplami, dyrekcja .poczty austriackiej umoiliwila uzyskanie ich od-bitek takie osobom cywilnym.

30-LECIE DNIA ZWYCIESTIVA WE FRANCA

30 nocznice oswobodzenia kraju i zwy-ciestwa nad faszyzmem upamietnia .poczta francuska wieloma okolicznokiowymi da-townikami. Stosowano je 12 i 13 kwietnia br. w Fontenay sous Bois, 19 i 20 w Pa-rytu, 26 i 27 w Tuluzie, 27 w Besancon i 8 maja w Strasburgu-Koenigshoffen. Oprocz ozdobnych okolicznokiowych datownikow Upt. Royan Ppal uiywal nakladki na wir-nik z tekstem: (30e Anniversaire de la Li-beration de Royan. 19 Avril 1945 — 19 Avril 1975". Naleiy oczekiwae, ie podob-nych walorow bedzie wiecej.

NAJLADNIEJSZY ZNACZEK SZWEDZKI 1474

Poczta szwedzka oglosila wyniki plebis-cytu na najladniejszy znaczek tego kraju wydany w 1974 r. Lacznie nadeslano 62 599 glosdw. I miejsce — 11 946 glosdw — uzyskal znaczek „listonosz wiejski" z serii 100-lecia UPU, II miejsce — 7940 glosow — znaczek Boienarodzeniowy 75 ore, zai HI miejsce — 6733 glosy — zna-czek o nominale 35 ore z serii MWF

„Stockholmia 74". Udzial w ankiecie z 54 krajow wszystkich kon-

ty.nentOw. (e)

RECENZJE Polski Katalog Popularny 1975

Pelny tytul nowej wersji katalogu Wy-danego przez Krajowa Agencja Wydaw-nicza RSW „Prasa-Ksigika-Ruch" brzmi:

Katalog popularny znakew pocztowych akin polskich 1975.

Ten troche przydlugi tytut jest jednak wlaiciwy, gdyi wyrainie okreala zakres opracowania.

Dobrym pomyslem bylo wprowadzenie ukladu dwuszpaltowego, co usprawnia orientacje i podnosi czytelnok przy po-szukiwaniach odpowiednich pozycji znacz-kowych.

Treiciwie i zrozumiale podane sa wska-zawki dia zbieraczy na poczatku katalogu. Uszlo jednak uwadze redaktordw czesto u nas stosowane w teorii I praktyce okrei-lenie waloru czarnodruk (np. wystawa sportowa — Wroclaw 1963, wystawa — POLSKA 1973, itd.), poza wyrazem nowo-druk.

Zespol redakcyjny zastosowal kilka po-mysldw, kt6re mialy ulatwi6 szerokiej rzeszy kolekcjonerOw korzystanie z tej matej encyklopedii polskich znakdw pocz-towych. Cenimy inicjatywe poszukiwan nowych rozwiazan, ale nie wszystko za-stuguje na dobra note.

Oto sprawa zasadnicza. Wyraz popular-ny nie usprawiedliwia pominiecia ilus-tracji znaczk6w o odmiennych motywach. Np. wanly serie Kultura polska z 1947 r., serie X rocznica PRL, czy serie 160 rocz-nica Insurekcji KoZciuszkowskiej, pomni-ki Warszawy 1955, ltd. Trudno bedzie po-czatkujacemu czy mlodemu filateliscie talc ograniczona „popularnokia" pomdc w zdobywaniu informacji, czy identyfi-kacji znaczkow, wzgl. w opracowaniu mancolisty. Ta oszczednok miejsca umniejsza popularnoZO katalogu. Bowiem dzisiaj kaidy zagraniczny katalog W wy-daniu popularnym wykazuje iiustracje wszystkich znaczkow o odmiennych mo-tywach. To jest zasadniczym warunkiem popularnoici.

Obowiazkiem redakcji, jak. czytamv w przedmowie. bylo takie jak najwieksze kompensowanie trelci, by oszczedzia pa-pier i przez to uzyska6 niiszy koszt dru-ku. Zatoienie teoretyczne sluszne. Ale w kaki katalogu autorzy zagubili to wska-

218

anie . Prosimy przyjrzet sic chotby •na-agpujetcym seriom: nr 843/49. 906/10. )18/53, 1007/11, 1044/73, 1132/43. 1177/88. 1245/56, 1299/08 i wielu, wielu dalszym Przeciei zbyteczne jest powtarzanie w serif wieloznaczkowej przy kairlym znacz-ku oznaczenie wielobarwny. At sig prosi, by tali skr61 byl przy tytule seril A z ty-tutu opisy motywOw przeniegt naletatoby do pozycji kaidegu znaczka PodwOjna z . tego korzyS6 zyskanie miejsca i, co jest b. wazne, latwiejsza orientacja dia ko-rzystajacego z katalogu

Jeieli jui kaidg seric zaczynamy ro-diem wydania, to nie naletato talowat jeszcze 4-5 miejsc literowych na &fen i nniesigc ukazania sig emisji, bo dia kat-dego filatelisty to krotka informacja jest n iezmi ern ie watna

.Po bliskn 20 latach dokonano „odkry-cia", ze pierwsza polska seria olimpljska jest wielobarwna Skgd takie spostrzeie-nie? (jest dwubarwna). 1 jeszcze jedna uwaga do roku 1956 Znaczek wydany dia upamietnienia slawnego zwycigstwa i re-kdrdu olimpijskiego „ztotej Eli" nick ma uznania i w nowym kolektywie redak-cyjnym Zagubiono bowiem ten sakces takonicznym okreileniem „skok w dal", an przy braku ilustracji znaczka stale sic, szczegOlnie dia mlodziety. dezinformacjg. Tym bardzlej razqco to sprawa przedsta-wia sig, gdy porownamy opisy przy ko-ninth rasowo-sportowych, gdzie przyto-czono nawet nazwy znanych ogierOw tOfir, Comet, Skowronekl.

Poruszy6 chcialbym przy okazji jeszcze dwa problemy zwigzane z treScia katalogu popularnego, przekraczajgce czeSciowo lcompetencjc zespotu redakcyjnego. Cho-dzI to o definitywne ustalenie. co jest blokiem, a co arkusikiem Nie naginajmy rzeczowych okreileii do watpliwych uza-sadnien emisyjnych

Ubolewat nalety. ie polityka cen w no-wym katalogu nie wykazuje rzeczywiste-go odhicia wartoici wielu poszukiwanych walor6w, szczegOinie okresu migdzywo-, iennego Skutek bedzie nadal taki, ie za-graniczne firmy nie bedg bazowat na oolskim katalogu, jak r6wniei stronie bg-ig nd !ego popularyzowania. W dalszym 7iggu podstawq handlu firm zagranicz-

nych bcdg katalogi zagrantczne, kt6re reaguja szybciej i lepiejna trendy ryn-kowe „Moiliwok" zwiekszania obrot6w walorarm filatelistycznymi tkwi w umie-jetnoSci poslugiwania sig taktykq gry no-wymi cenami w kaZdym wydaniu kata-logu.

Gdy dostatem do rqk egzemplart nowe-go katalogu polsk:ego i zobaczylem, ze trzyosobowy zespOl redakcvjny (ibezoie-czony zostal ai czterema opiniodawcami. chcialem jui a priori napisat w tytule recenzji „To jest to" Ale po s-3okojnym przerzucenlu kartek katalogu musze po-prawit sloganowg ocenc I wydania na —„to jeszcze nie to".

Fabian aura

LOW ,ODZK I

ESIUMETYN wiLiwr-mx.xsi-srczralr

Rok XVI styczen—marzec

nr 1151)

W numerze: J. Tokar — Zaniedbane dziedziny ba-

dawcze polskiej filatelistyki (I). S. Mikstein — Wydanie Krakowskie

(IV). T. Kinstler — przesylki polecone na zie-

•niach polskich. b. zaboru pruskiego. • I. Gust — Znaki wodne w Polsce w

*rote przedznaczkowym w latach 1815-1865 (I)..

T. Nowy — Niemieckie stemple okolicz-loiciowe na ziemiach polskich.

S. J. 261kiewski — Polskie karty pocz-towe zamienione w 1940 r na formularze Icartowe „Postsache". •

T. Hampel — Pr6ba inwentaryzacji pol-;kith frankatur mechanicznych (VI).

B. Rejnowski — Wzory frankatur me-chanicznych typu „Postalia".

W. Onoszko — Ludwig van Beethoven w filatelistyce.

W. Zurawski — Znaczki, flagi 1 historia Osobliwaci I ciekawostki polskich zna-

k6w pocztowych. Klub Filatelist6w . „Czar-wony Krzyl". Przeglad czasopism. Notat-nik.

1 iycia Wystawa Znacalsa

Czecboslowackiego w Szczeciniv W detach 5-11.111. w ramach

Oekady Kultury Caeca=Iowa- ckiej w Szczecinie, w Woje. wddzkiej 1 Miejskiej 13117110. tece Publicznej w Szczecinie crynna byta Wystawa Znacz- ka czerkoslowackiego. °Tea- olzac,le wystawy powlerzono amrawdowl Okregu P2F w

Szczectme. Gbinry na wystawy udostepnito Ministerstwo La:lea-nt:An, CSIIS pokazujgc m. In cote arkusze znaczkaw z date-daisy polonica jab: Chopin. Mickiewicz, Miedzynarodowe Wykeigi Pokoiu oraz wydania ministerialne z okazit 500 ro-cznicy urodzin M. kopernfka t „Polska 73" oraz XXX-lecia PRL.. Ekspozycja CRZ „AR-

reklamowala ranorodna tematykg, -a w nteJ jedne z niekniejszych• — wydawnletwa iintyczace malarstwa. 'poriadto

ookazano szereg wydad n. kopertach 1 dnia mega I ma. terlaty propagandowe zwhitzw ne ze zbieranlem znaczkena CMS.

Osobnym dzlaIem byta II. teratura filatelistyczna

Dla fIlatelistow bardzieJ 10), trawnych byta indYwIditains

wystawa wybitnego Cranks .1 Svengsbira z Pragi, projektan-ta. 150 znaczkow pocztowych obok al:don:is" thia ,znak CSRS eksponowano takie , fragment zbioru PRL z Muzeum Poczty

t Yelekomonikacji ue *rods• posiadajacy szereg mut-

ation, cletych 1 prOb kolorOw Dokumentem ftlatelistycznym z tej 'morn>• jest datownlk ukol stosowany 3,131. w stole- ku

pocztowym no Zamku

izczecifisktm.

03,61.6h?4,

0111111

.%cov Organizacja wystauy oceniu

na zostala bardzo pozytywn zarOwno przez delegacjg file-telistew z Czechoalowacji Zak rdwniet wladze (Maisie.) Seen. Gnu

J6006 Grabarczyk

IV HARAt9z zownvidect Wymlana mote sic odbywae

e zlchowaniem przep1s6w eel. nych 1 regulaminu-Instrukcji PZF.

(Wary w nawlasach ozna-czaja w Belden lezyku kores-pondowae).

Igor FomIn. ul Sowetskeis 19 m 61, 400088 Wolgograd. ZSRR (tematyczne)

Manfred H Anse I. long aske DOR 88 Zlitau. NRD.

A. E. Solneew. Kurortnaja 3/13, 927047 Nikotajew, ZSRR

Rimas Vlldynas, ul. Vytautt 6144, S1aLllai, LItewska ORR ZSRR (tematyczne).

Aurelius Lagaunlnkaa, ul Naujol 3-4. loniszkells, Lltew

SRR. ZSRR (tematyetnel Ejmantas Valainis, ul. Mel.

'attain 48/1, lordszkells. Lltew SRR. ZSRR (tematyczne)

Jewgenij Jakovlev. ul. Riga' ill — 3 Jakbplls, Lotewska ;RR, ZSRR Ikosmos).

Alleczyslaw Borowski, ul I.eninskaja 110-2, 443001 Kujby ,zew, ZSRR (r.a). Wiktor P. Szkilow, ul. Le

Una Illa m 86, Kirejewsk, Tul Oro) oblastl. ZSRR ftematycz le). °stoop) Mums. prospekt Po

kedy 81-918, 893008 Jutno-Sa Malinsk. ZSRR (tematycane)

Igor Budnik, pos. Sanatorny) 11-1, 894053 Julno-Sachallnsk ZSRR (tematyczne).

Sterglej Afortin, ul. Gorska. la 284, 838018 Barnette'. ZSRR

A. E. Tronza. Konduktorska. la 27, 310051-Chark6w. ZSRR (nmatyczne)

Vajd. Czepulls, ul. Ukmeris 34, Manila'. Lltewska ORR =RR (tematyczne)

Allis Jagudin. B. Szkolnyj ot 53. N12nekamsk. ZSRR (W-rnatyczne).

Linas Indrtulla, DulAjos 235400 Slaluilel. ZSRR.

Martmut Astalosch, DDR 40 Dessau 7, Ziebigker 040. 24. NRD OLD

V. H. Etieloriero*, ul. Mei-olkalte 54 m 4. 625032 Molten ZSRR (11.8.11.

Herbert Barth, 7124 Holzhau. gen. Nordstr. 24, NRD.

Lew NIkolajewlez Salcouncs. Wastocznaja I, 72. 140500 Lu• chowley 3. ZSRR.

G. P. Antonow. ul. Awl°. transportolkow I m 79. 340014 DOnleck. ZSRR (15.0. telna• tyczne

Rnman Bison, ul. Jerewansks 1 m I. 184000 iwano-Franlowsk ZSRR (12).

Leonid Firstow. ul PuszltIna 3 m 12. Blroblellan 682300. ZSRR (tern stye. ne) .

A. V Sedowiez. ul. Katinina m 72. 352100 Tichoreck

ZSRR. Leonid Opszteljn. ul. Sum-

tkaja 73 m 50. 31002), Chark6w. 1.SRR (Laglowee).

DmItrU Gawrilow, ul. D Biednogo 12 m 245. 195276 Leningrad, ZSRR (tematYczne)

Pataki Stefan, str. Szabo -trued nr 30. Arad. Rumunla. Rolf Kaminski. 119 Berlin.

Eltelstr 87, NRD.

r05,711107S IA-01MA

212161 znankew Szwajearli. Franc)), RFN, Austell, czyste. itemplowane — sprzedam lub tan-genie na porcelang, obrazy. milltarIa. 1.„ Garda. anendrow- ska I no 9, 02-921 Warszawa 34.

(D-3181

Kuple Inty ostemplowanla. upamlatnIajace '<Merle Sr:tier-ce Lenten. Pont miejskIch. Moskwy t Petersburga, kaao-wane znaczkl markowe Kle. ■nlec 1900-1910. maseukg RoMI nr 25-50. Bartkiewlez, Wants-wa, Londynske (D-3(9)

Zs moony I banknoty Nle-nine, Gclanska dam bloki Bo. lownlkOw. Kulture• Inne zna-czki lub gotOwka. Kupie bra-ku)etee luzald III Rusty, no. woict 1 starsze RFN, DDR eprzedam. Maier, Mirthless-,klego EV& 41-715 Ruda SI.

(F-3411

Mote poszuku)e droge wy- Many kasownikow okollez. noiclowych WySelgu Pokoju lot 1518-1961 oral dokumentacil ellateltstycznej do tego tomato Werner Vlete, 136 Strausberg II, G. Kurtze — Promenade 74. DDB. (F-342)

Kuple dUto datownlkOw oko. Ileznoaclowych polskIch 1 re. dzleckich do temat6w.; ma. rynistyka, sport, zwlerzeta, ko. lejnietwo, OlImplady. ',per- t-11k I wielu Innych. Andrzej Pietklewlez, Pana Tadeusza 47 — 79, 10-480 Olsztye. (1-343)

Kuplg motyle czyste. zarno. roe. ZbIgnIew Grzywale. Po. rzeezkowa $3-on wroclaw.

(1-344) Sprzedam z rabatem 150

znaczki PRO, niestemplowane od 1944-1073 r oral czyste zna. czki NFU) komplet. Zygmuni Sobeezko, 44-370 Psz6w, ()sle-d!. leromsklego (1-346)

Aprxeclam Pith itasoWane Kuple czyste do tematu: Pa piet. W141-74, sport — nowoici Nowaczewskl, Paderewsklego 6, 64420 Szamocln. (F-3431

Redaguje kolegium w skladzie: Fabian Bura, Ta-dao. Grodeckl (red. noel.) Wlestswa Kawecka, Cola-ry Rudzinskl. Zyilmunt Szy-manski

Adres RedaacjI, ult. M-ink 22, 00-023 Warszawa, tel. 07-30-13. Artykulaw Men-mowionych redakcja nle eivraea

Wydawca: RSW KsI tka—R uch " —

dzletowa Agencja Wydaw-Meta. ul. KoszykoWa SA, 00-54 Warszawa. Telefony: 28-01-13; 21-21-20. Bluro Re. klam I °glossed, ul Wh-en 02, 00-679 Warszawa, tel. 28-07-82, konto PKO I O'M W-wa. nr 1-6-100298

Cetus °glossae: S zl za slo-w° w ogloszenlach drob-nych 1 18 21 za cm kw.

ogloszeniach handlowych. Drobnych ogloszen o cha-rakterze handlowym nle

ray) ujemy..

Cana prenumeraty krajo-wej kwartaInte — 12 15.—, palrocznle — zl M.—. rocr-Be 01 60.—.

Instytuele zaklady pro- cy majace sledzlin w mia-stars wojew6dzklch I po-wlatowych zamawlaja 1 0. placaja prenumerate W5)- 1462510 w miejscowych Od-dzIalach I Delegaturach ROW „Prasa-Kslatka-Rueh'. W termlnle do 15 Ilstopada na rok nastepny.

Instytueje I zak1ady pra-cy z siedzIba w mleisco-wogeneh. gdzle rile ma 00- drialOw I Delegatur RSW ,.Prase-Kslatka-Ruch... Jak rownie2 prenumeratorzy In-dywidusInt °lineal; pre-numerate tylko we WIWI-Wych dla down.) poezto-wyeh plac6wkach poczto-wo telekom unties cyjnych lub u doreczyciell — W termlnle do 10 aura mle. Mara poprzedzajaceso okre9 prenumeraty.

Prenumerate ze zlece-nlem wysytkl za grantee. ktera jest drotsza o 40/0 od prenumeraty krajowej, przyjrn n le ROW „Prase--Ksiettkv-Ruch". Bluro Kol-portatu Wvdawnietw Ze-granicznych w Warsyswie. ul. Wronia 23. konto PKO nr 1-8-10001e Egzemplarre zdeza ktus lizowene na 't-oned n le pisemne ram& wienla prowadz) CKP(W. 00-839 Warszawa. ul Tows-rowa 22.

Naktad 20.079. Obje4o3C 1 ark Format B5. Pap)... ilustr V III 79 g. 70)(100 RSW laid Graf W-wa.

Srebrna 10; z. 504-75 ,0. B-80 INDEKS 3390245801