Część 6:

Duch Święty

W Co Wierzą Katolicy

WIARA KATOLICKA SERIA LUKE’A E. HARTA

Rycerze Kolumba przedstawiająDedykowaną Luke’owi E. Hartowi serię

książeczek na temat podstawowych elementów wiary katolickiej

Duch ŚwiętyC Z Ę Ś Ć P I E R W S Z A , S E K C J A

S Z Ó S T A N A T E M A TW I A R Y K A T O L I C K I E J

W co wierzą katolicy?Jak są zasady kultu w Kościele katolickim?

Jak żyją katolicy?

w oparciu oKatechizm Kościoła Katolickiego

autor:Peter Kreeft

główny redaktorOjciec Juan – Diego Brunetta, O.P.

Dyrektor Katolicki Serwis InformacyjnyRada Najwyższa Rycerzy Kolumba

Tłumaczenie:O. Janusz Pyda, O.P.

Polska Prowincja Dominikanów

©2010 Rada Najwyższa Rycerzy Kolumba. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Polskie Tłumaczenie Katechizmu Kościoła Katolickiego © 2002 Pallottinum Poznań.

Cytaty Pisma Świętego Zawarte w Niniejszym Dokumencie Są z Biblii Tysiąclecia©2000.

Okładka: Titian (c.1488-1576), The Pentecost. Santa Maria della Salute, Venice, Italy.© Scala/Art Resource, New York.

Catholic Information ServiceKnights of Columbus Supreme Council

PO Box 1971New Haven CT 06521-1971

www.kofc.org/ciscis@kofc.org203-752-4267

203-752-4018 (fax)

O S E R I I :Ta książeczka jest jedną z trzydziestu książeczek

przedstawiających w sposób prosty najważniejszeelementy nauki zawartej w Katechizmie KościołaKatolickiego. Papież Jan Paweł II zlecił opracowanienowego Katechizmu, który byłby wzorcowy dlawszystkich narodów i wszystkich kultur i zatwierdził jegoopublikowanie w 1992 roku.

Książeczki, które oferujemy, nie mają zastąpićKatechizmu, ale przybliżyć czytelnikowi jego treść.Książeczki są napisane w różnym stylu: poetyckim,potocznym, zabawnym i imaginacyjnym, ale treść ich jestzawsze zgodna z nauką Kościoła.

Katolicki Serwis Informacyjny zachęca doprzeczytania przynajmniej jednej książeczki w miesiącu,by pogłębiać i dojrzewać w Wierze.

S E K C J A I : W C O W I E R Z ĄK A T O L I C Y ( T E O L O G I A )

CZĘŚĆ 6:DUCH ŚWIĘTY

W Symbolu Apostolskim ponad sześćdziesiąt procentsłów odnosi się do osoby Chrystusa. Dlaczego, w takim razie,tylko dziesięć procent tekstu w całej serii poświęconej teologii(jedna książeczka z dziesięciu) traktuje o Chrystusie? Wżadnym razie nie dlatego, że Chrystus miałby być tylkodziesiątą częścią chrześcijaństwa. Stanowi On sto procent

WPROWADZENIE

Książeczka ta, dotycząca Osoby Ducha Świętego,podzielona jest na dwie części. Część pierwsza dotyczydanych, którymi dysponujemy, część druga zawiera teologię,która owe dane wyjaśnia.

Teologia chrześcijańska, podobnie jak i naukiszczegółowe, opiera się na danych. Jej zasady nie bujają wchmurach abstrakcji, ale są Bożym Objawieniem,wyjaśniającym ludzkie doświadczenia – zarównodoświadczenia przeszłe (zwłaszcza te, które zostały opisane wPiśmie Świętym), jak i obecne doświadczenia naszegowłasnego życia. Zasada ta jest prawdziwa zarówno wodniesieniu do Osoby Ducha Świętego czy też doktryny o

-5-

Trójcy Świętej, jak i w odniesieniu do Osoby Chrystusa czydoktryny Wcielenia.

Dlatego właśnie zaczynamy od danych dostarczonychprzez doświadczenie. Jaką różnicę wprowadziło pojawieniesię Ducha Świętego w życiu uczniów Jezusa i życiu Kościoła,które opisuje nam Nowy Testament? Jaką różnicę wprowadzaDuch Święty w nasze codzienne życie?

1. DUCH ŚWIĘTY: „BRAKUJĄCA OSOBA”

Dzieje Apostolskie opowiadają historię, która mogłabysię powtórzyć w większości współczesnych parafii. ŚwiętyPaweł Apostoł „przybył do Efezu i znalazł jakichś uczniów[chrześcijan]. Zapytał ich: ‘Czy otrzymaliście DuchaŚwiętego, gdy przyjęliście wiarę?’” (Dz 19, 1-2).Odpowiedzieli, że nie.

Skąd święty Paweł mógł to wiedzieć? Dlaczego zadałto pytanie? Jaki sens miała jego wyprawa do Efezu? Czymógłby zadać to samo pytanie, gdyby przybył dziś do naszejparafii? Być może, znalazł Efezjan szczerymi ale słabymi wswej wierze, dobrymi ale znudzonymi, miłymi ale nijakimi?

Niewątpliwie, nie można użyć tych słów do opisaniaKościoła męczenników, Kościoła, który zmienił świat.Przeczytaj Dzieje Apostolskie i porównaj Kościół tam opisanyz tym, który możesz zobaczyć dziś w Polsce. Co je różni?Osoba Ducha Świętego.

2. RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY

ZARADZAJĄC NASZEMU „BRAKOWI MOCY”

Święty Paweł musiał dostrzec brak duchowej mocy.Efezjanie znali Chrystusa, ale nie zaznali działania Jego

-6-

duchowej mocy w swoim własnym życiu. Było to trochę tak,jakby mieli w rękach mapę wskazującą drogę na szczyt Bożejgóry, mieli również pojazd, którym mogliby się tam dostać,ale nie mieli paliwa. Mieli ideę, ale nie mieli energii, abywprowadzić ją w życie. (Czyż nie brzmi to znajomo?).

Po swym Zmartwychwstaniu i tuż przedWniebowstąpieniem Chrystus przykazał swoim uczniom, abynie ruszali jeszcze głosić Ewangelii, ale poczekali wJerozolimie na Ducha Świętego, ponieważ dopiero wówczasbędą dysponowali mocą konieczną do tej zmieniającej światpracy (por. Dz 1, 4-5; 8). Uczniowie nie mogli czynić dziełBożych posługując się jedynie ludzką mocą. (My równieżtego nie możemy).

Królestwo Boże nie może zostać zbudowane zapomocą ludzkich narzędzi. Kościół (zarówno widzialny jak iniewidzialny) jest Królestwem Bożym, a Bóg ofiarowałKościołowi trzy pełne mocy narzędzia, które opisujemy wtrzech częściach niniejszej serii: teologię, liturgię i moralność,albo mówiąc inaczej: wyznanie wiary, kult i kodekspostępowania; słowa, obrzędy i czyny; dogmaty, modlitwy iprawa. Bóg posłał nam również Ducha Świętego jako mockonieczną do działania wszystkich trzech narzędzi. Każde znich utworzone jest ze słów i wymaga Ducha Świętego, abytchnął w nie moc. „Albowiem nie w słowie, lecz w mocyprzejawia się Królestwo Boże” (1 Kor 4, 20), w mocy, któraprzemienia słowa w czyny, idee w rzeczywistość, to, coabstrakcyjne czyni konkretnym, „styl życia” czyni realnymżyciem, miłych ludzi czyni ludźmi nowymi (por. 2 Kor 5, 17).

-7-

Duch Święty nie jest bowiem czymś słabym,eterycznym czy abstrakcyjnym jak „duch czasu” czy „duchdemokracji”, czy „duch szkoły”. Duch Święty jest Osobą. JestOn Bogiem wszechmogącym.

3. ISTOTNA RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY:UDZIAŁ W ŻYCIU BOŻYM

Kościoły wschodnie używają greckiego słowa theosis(przebóstwienie), aby opisać główne działanie DuchaŚwiętego w nas: „abyście się (…) stali uczestnikami Boskiejnatury” (2 P 1, 4). Duch Święty uzdalnia nas do uczestnictwaw życiu Boga samego – nie jedynie w ideach czy zasadachtego życia, nie jedynie w Bożym „stylu życia”, alerzeczywiście w samym życiu Boga, czymś tak realnym jakkrew (choć zbudowanym nie z cząsteczek, ale z miłości). Tawłaśnie przemiana zwykłego ludzkiego życia w uczestnictwow życiu Boga jest tak wielka, jak przemiany o którychczytamy w bajkach – z żaby w księcia czy z drewnianej lalkiw żywego chłopca.

Ten stan naszego własnego ducha, w którym dzielimyżycie samego Boga jest określany różnymi nazwami: wteologii katolickiej mówimy o „łasce uświęcającej” albo„stanie łaski”, w teologii wschodniej mówi się o„przebóstwieniu”, w protestantyzmie ewangelikalnym o„zbawieniu”. Ale w samym Piśmie Świętym znajduje sięjeszcze wiele innych określeń tego samego stanu, takich jak„życie wieczne” (zoe, życie nadprzyrodzone), „powtórnenarodzenie” jako dziecka Bożego, adopcja do Bożej rodziny,albo wejście do Królestwa Bożego. Wszystko to są określeniaopisujące działanie Ducha Świętego.

-8-

4. RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY: ZAŻYŁOŚĆ

Słowo „duch” zarówno w języku hebrajskim jak i wgrece oznacza również „oddech”. Duch Święty jest oddechemBoga. Cóż to słowo znaczy?

Kiedy oddychamy, powietrze dostaje się do naszychpłuc i staje się jednym z nami. Kiedy przychodzi Duch Święty,„wchodzi” w nas i staje się jednym z nami.

Dlatego właśnie nie jest On czymś widzialnym izewnętrznym. Rzecz jasna, Duch Święty nie jest widzialnyrównież dlatego, że jest właśnie duchem, nie zaś czymśmaterialnym. Jest kimś „wewnętrznym” i dlatego też trudnojest go uchwycić w taki sposób, jak można uchwycić to, cojest na zewnątrz nas. Jest kimś zbyt intymnym, zbyt bliskim,aby można Go było zobaczyć. Kiedy Duch Święty jest w nas,nasze dusze oddychają Bogiem, podobnie jak nasze płucaoddychają powietrzem – jest to analogiczny rodzajwewnętrznej bliskości. Duch Święty jest jak wiatr. Taki teżjest obraz, którego na określenie Ducha Świętego używa Jezusw trzecim rozdziale Ewangelii Janowej. Duch Święty staje sięnajprawdziwszym życiem naszych dusz. Święty Augustynpowiada, że Duch Święty jest tym dla naszych dusz, czymnasze dusze są dla naszych ciał.

5. RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY:ZADZIWIENIE ŚWIATA

Jak świat określał pierwszych chrześcijan? WDziejach Apostolskich znajdujemy takie słowa w odniesieniudo chrześcijan: „Ludzie, którzy podburzają cały świat” (Dz17, 6). Czy tak postępujemy również dzisiaj? Dlaczego nie?

-9-

Dlatego, że świat mniej tego potrzebuje czy też może dlatego,że zapomnieliśmy jak to się robi?

Słowo użyte do opisu reakcji świata na działalnośćchrześcijan było w grece Nowego Testamentu takie samo, jaksłowo użyte dla opisania reakcji świata na działalnośćChrystusa: thaumadzein (zadziwiać, zaskakiwać, zachwycać).Wszyscy, zarówno przyjaźnie jak i wrogo nastawieni, dziwilisię Chrystusem. Przyjaźnie nastawieni przechodzili odzdziwienia do służby Chrystusowi. Wrogo nastawieni przeszliod zdziwienia Chrystusem do ukrzyżowania Go. Ale zarównojedni jak i drudzy zaczynali od zdziwienia. Świat otrząsnął sięi otrzeźwiał na widok chrześcijan dokładnie tak samo, jakotrząsnął się i otrzeźwiał na widok Chrystusa. Później zaśspolaryzował się wobec chrześcijan dokładnie tak samo, jakwcześniej spolaryzował się wobec Chrystusa (Mt 10, 34-39).

Ponieważ widzialne ciało Chrystusa pozmartwychwstaniu przestało być obecne na tej ziemi, DuchChrystusowy stał się życiem „mistycznego [niewidzialnego]Ciała Chrystusa”, którym jest Kościół.

6. RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY:RADYKALNIE NOWY RODZAJ MIŁOŚCI

Tym, co przede wszystkim zauważył świat, był nowyrodzaj miłości. Nowy Testament nazywa ją agape. Jest tonieomal nowe słowo. W grece używanej przed powstaniemNowego Testamentu słowo to pojawia się rzadko. Jeśli zaś siępojawia, oznacza jedynie „pewien rodzaj miłości”, nie zaśżadnej jej konkretny rodzaj. W Nowym Testamencie słowoagape nabiera nowego, konkretnego znaczenia. Słowem tymokreśla się miłość, którą ukazywał i żył Chrystus, aż po krzyż,i którą wylał na świat przez Swego Ducha.

-10-

Był to taki rodzaj miłości, który często prowadził domęczeństwa. Chrześcijanie szli na śmierć z hymnami naustach, przebaczając swoim oprawcom dokładnie tak, jakuczynił to Chrystus (Łk 23, 34). Kiedy świat widział tychchrześcijan, ludzie mówili: „Patrzcie, jak oni się miłują!”.Chrystus dokładnie to obiecał: „Po tym wszyscy poznają,żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemniemiłowali” (J 13, 35). Zauważ, że zakłada to, iż miłośćchrześcijańska nie jest taka, jak wszelkie inne rodzaje miłości,ale tak bardzo różni się od nich wszystkich, że tę odmiennośćmoże dostrzec cały świat. Było to coś radykalnego, cośnadprzyrodzonego. Było to cudem – cudem, który nawróciłświat.

Obrazem, którego Pismo Święte używa do opisania tej„podburzającej świat” miłości jest ogień. Pierwsichrześcijanie płonęli ogniem miłości, ogniem, o którymChrystus powiedział, że przyszedł rzucić go na ziemię, abyzapłonął: „Przyszedłem ogień rzucić na ziemię i jakże pragnę,ażeby już zapłonął” (Łk 12, 49).

7. ŹRÓDŁO MIŁOŚCI

Cóż rozpala ów ogień? Duch Święty. Wszystkie czteryEwangelie odróżniają Jezusa od Jana Chrzciciela, ostatniegoproroka Starego Przymierza, słowami, które wypowiedziałsam Jan: „Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy odemnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka usandałów. On będzie was chrzcił Duchem Świętym i ogniem”(Łk 3, 16).

Każdy pragnie „prawdziwej miłości”. „Prawdziwąmiłością” jest właśnie agape, najszczersza, potrafiąca o sobie

-11-

zapomnieć miłość innych za względu na nich samych.Wszyscy reagują na tę miłość, wszyscy wielbią prawdziwąmiłość, wszyscy głęboko tęsknią za relacją wzajemnejmiłości. Wszyscy wiedzą, że miłość jest sensem życia, jegonajwyższą wartością, summum bonum czyli najwyższymdobrem.

Nie każdy jednak wie, jak osiągnąć „prawdziwąmiłość”, gdzie ją zdobyć. Skąd ta miłość pochodzi? (Czyżmoże być bardziej praktyczne pytanie?).

Odpowiedzią jest Duch Święty. „Miłość Boża rozlanajest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który zostałnam dany” (Rz 5, 5). Miłość jest pierwszym owocem DuchaŚwiętego (Ga 5, 22). Aby jednak uzyskać owoc, potrzebna jestroślina.

Dlatego też, Duch Święty jest najdoskonalsząmiłością, miłością, która odwiecznie krąży jak Bożaelektryczność pomiędzy Ojcem i Synem. „Bóg jest miłością”(1 J 4, 8). Bóg jest swą miłością tak, jak słońce jest swymblaskiem. Tak jak Syn jest Słowem Ojca czy też Prawdą(Logos), tak Duch Święty jest miłością Ojca i Syna. Syn jestświatłem Boga, Duch Święty jest zaś ogniem Bożym. Jest toogień, który Chrystus przyszedł rzucić na ziemię, także wnaszych czasach, jako „’zadatek’ czyli ‘pierwocin’ naszegodziedzictwa; jest nim samo życie Trójcy Świętej (…)”1

(KKK 735).

-12-

1 Por. Rz 8, 23; 2 Kor 1, 22 (numer przypisu w KKK: 112). KKK –Katechizm Kościoła Katolickiego.

8. RÓŻNICA, KTÓRĄ WPROWADZA DUCH ŚWIĘTY: MĄDROŚĆ

Inną różnicą, którą Duch Święty wprowadzał zarównow pierwotnym Kościele, jak i wciąż wprowadza w naszychczasach, jest mądrość czy też zrozumienie. Daje On bowiemświatło, podobnie jak daje je ogień.

To właśnie jest przyczyną dla której święci rozumieliPismo Święte znacznie głębiej, niż teologowie. Jest to równieżprzyczyną dla której prości święci, tacy jak Matka Teresa zKalkuty, wydawali się tak mądrzy, zaś wyrafinowaninaukowcy tak głupi, gdy tylko przychodziło do rozumieniazamysłów Bożych. Zamysł Boży może być bowiemzrozumiany jedynie przez Boże serce. Prawda Boża da sięzrozumieć jedynie przy pomocy Bożej miłości. (Syn Boży,„Słowo Boże” może być zrozumiany dzięki DuchowiBożemu, który jest Bożą miłością).

Dlatego właśnie Jezus mówi, że sposobemzrozumienia Jego nauczania jest wola (miłość) pełnienia woliOjca (J 7, 17). Tutaj to serce prowadzi głowę.

Rodzaj mądrości, którym obdarza Duch Święty jesttym samym rodzajem mądrości, którą miał Chrystus(ponieważ Duch Święty jest Jego Duchem!). „Zdumiewali sięJego nauką; uczył ich bowiem jak ten, który ma władzę, a niejak uczeni w Piśmie” (Mk 1, 22). (Skądinąd, słowo „władza”nie oznacza mocy, ale rację).

9. DUCH ŚWIĘTY I PISMO ŚWIĘTE

Kiedy napełnieni Duchem Świętym chrześcijanieczytają Słowo Boże – słowo, które jest w pełni inspirowaneDuchem Świętym – Księga Pisma Świętego wydaje się

-13-

„ożywać” i „rozświetlać” jakby od wewnątrz samą siebie.Dzieje się tak, ponieważ pierwotny Autor jest rzeczywiścieobecny w czytającym, żyjąc, sam tłumaczy swe własne słowa.

Ludzcy autorzy Pisma Świętego byli bowiemwtórnymi autorami, jakby instrumentami, którymi posłużyłsię pierwotny Autor. Dlatego właśnie Pismo Święte odznaczasię tak zachwycającą jednością, choć zostało spisane przezwielu różnych autorów, z których każdy miał własnąosobowość, własne sprawy, problemy, założenia,ograniczenia, żył w określonym czasie, miejscu i sytuacji.

Pismo Święte jest „mieczem Ducha” (Ef 6, 17) aróżnica, którą Duch Święty wprowadza do rozumienia PismaŚwiętego, jest podobna do tej pomiędzy mieczem w gablociemuzealnej a mieczem w ręku wielkiego wojownika –mieczem, który ożywa i dosięga serca. „Żywe bowiem jestSłowo Boże, skuteczne i ostrzejsze, niż wszelki mieczobosieczny, przenikające aż do rozdzielenia duszy i ducha,stawów i szpiku, zdolne osądzić pragnienia i myśli serca”(Hbr 4, 12).

Kiedy Chrystus ukazał się po Zmartwychwstaniuswoim uczniom na drodze do Emaus, wyjaśniał im StaryTestament, a oni później zauważyli: „Czy serce nie pałało wnas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma namwyjaśniał?” (Łk 24, 32). Tym pałającym wówczas ogniem ichserc był Duch Święty. To światło serca wciąż świeci,ponieważ Duch Święty wciąż poucza świętych. Przeczytajteksty św. Augustyna, św. Bernarda z Clairvaux, św.Katarzyny ze Sieny czy św. Jana od Krzyża (czy też proste iwierne streszczenie myśli każdego z nich, napisane przez

-14-

Thomasa Dubay’a i zatytułowane Wewnętrzny ogień) isprawdź, czy Pismo Święte nie zabłyśnie nagle i nie rozpalisię pod wpływem ich nauczania. Gdzie ci święci zdobyli takąmądrość? Tam, gdzie i wszyscy inni święci – w DuchuŚwiętym.

10. JAK „ZDOBYĆ” DUCHA ŚWIĘTEGO

Czy pragniesz takiej mądrości? Czy pragnieszmądrości świętych? Czy chcesz być świętym? Źródłem jestDuch Święty. Czy pragniesz tej miłości, która „podburzaświat”? Jej źródłem również jest Duch Święty. Ale jak zdobyćDucha Świętego?

Nie możemy Go „zdobyć”. Możemy jedynie pozwolićMu, aby zdobył nas. On jest Bogiem. Tylko Bóg może Goposłać. Chrystus posyła Ducha Świętego. Duch Świętypochodzi od Ojca poprzez Syna.

Komu Bóg zsyła swego Ducha i co musimy zrobić,aby Go przyjąć?

Odpowiedź Pisma Świętego jest skandalicznie prosta –tak prosta, że jest to dla nas trudne do przyjęcia.

„I ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane;szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a zostanie wamotworzone. Każdy bowiem, kto prosi, otrzymuje; kto szuka,znajduje; a kołaczącemu zostanie otworzone. Jeżeli któregoś zwas, ojców, syn prosi o chleb, czy poda mu kamień? Albo orybę, czy zamiast ryby poda mu węża? Lub też gdy prosi ojajko, czy poda mu skorpiona? Jeśli więc wy, choć źlijesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, to o ileż

-15-

bardziej Ojciec z nieba udzieli Ducha Świętego tym, którzyGo proszą” (Łk 11, 9-13).

Duch Święty jest wolny. Jest On darem Boga. Nieistnieje nic, co moglibyśmy zrobić, aby Go zdobyć. Musimypo prostu prosić z wiarą, ufając podobnie jak dzieci ufająmiłości ojca. To samo dotyczy darów Ducha Świętego, takichjak mądrość: otrzymujemy je po prostu prosząc i wierząc:„Jeśli zaś komuś z was brakuje mądrości niech prosi o niąBoga, który daje wszystkim chętnie i nie wymawiając, a napewno ją otrzyma. Niech zaś prosi z wiarą a nie wątpi oniczym” (Jk 1, 5-6).

Uważaj jednak o co prosisz, bo Bóg da ci wedle twegosłowa. Działaniem Ducha Świętego jest uświęcanie, czynienieświętych, a święci nie są bezpieczni. Są podobni to Tego,który ich stworzył. Bóg nie jest bezpieczny. Rabin AbrahamHeschel napisał: „Bóg nie jest miły. Bóg nie jest dobrymwujkiem. Bóg jest trzęsieniem ziemi”.

11. DUCH ŚWIĘTY I ŚWIĘCI

Święci są szaleni. Ryzykują oni wszystko dla Boga.Święci są kochankami: zakochanymi w Bogu (i dlategorównież w dzieciach Bożych) i płonącymi Bożym ogniem.Ogniem tym jest Duch Święty.

Sensem życia jest bycie świętym. „Ostatecznie jesttylko jedna tragiczna możliwość: nie zostać świętym” (LeonBloy). Jeśli nie będziemy świętymi w chwili naszej śmierci,Bóg nie spocznie aż do momentu, gdy się takimi staniemy.Dlatego właśnie większość z nas zanim trafi do niebapotrzebuje czyśćca. Wszyscy mieszkańcy nieba są świętymi.

-16-

Świętość jest kulminacją Bożego dzieła w nas iostatecznym końcem naszego życia. Koniec ów, którym jestuświęcenie czyli uczynienie nas świętymi, jest dziełemzwłaszcza Ducha Świętego.

Ojciec uczynił taki koniec możliwym poprzezstworzenie nas. Syn umożliwił go poprzez odkupienie nas.Teraz zaś Duch Święty aktualizuje to, co pozostałe dwieOsoby Trójcy Świętej uczyniły możliwym.

12. DUCH ŚWIĘTY I ZAŻYŁOŚĆ Z BOGIEM

Istotą świętości jest zażyłość z Bogiem, „znajomość”Boga. Jest to również istotą życia wiecznego (J 17, 3), tym, cobędzie naszym wiecznym udziałem w niebie. Ale jak to siędokona? Możemy poznać coś o Bogu za pomocą naszegoludzkiego rozumu, ale bez pomocy Ducha Świętego niemożemy poznać Boga samego, w sposób osobisty i bliski.(Wiele języków, jak chociażby angielski, ma dwa różne słowana mówienie o poznaniu rzeczy i poznaniu osób. Językfrancuski również używa w tych wypadkach dwóch różnychsłów: savoir i connaitre. Tak samo ma się rzecz w językuniemieckim: wissen i kennen).

Zażyłość jest najwyższym celem miłości. Tym, czegoszuka miłość jest zawsze zjednoczenie z rzeczą bądź osobąkochaną – niezależnie od tego czy chodzi o lody, sport,muzykę, przyjaźń, romans, małżeństwo czy Boga. Zażyłość znami jest również najwyższym celem miłości Bożej, coobjawia się w całej historii i w naszym życiu.

Duch Święty umożliwia nam tę zażyłość. To Onporusza nas to tego, abyśmy nazywali Boga naszym Ojcem.

-17-

„Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowupogrążyć w bojaźni, ale otrzymaliście Ducha przybrania zasynów, w którym możemy wołać; ‘Abba, Ojcze!’ Sam Duchwspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmydziećmi Bożymi” (Rz 8, 15-16). Abba jest aramejskimsłowem będącym odpowiednikiem słowa „ojciec”, alewyrażającym znacznie większą bliskość. Adekwatnymsłowem, którym można zastąpić aramejskie Abba jest polskiesłówko „tatuś”. Jezus nazywa Boga Abba (Mk 14, 36) idlatego my również możemy tak czynić. My również możemymieć jakiś udział w tej zażyłości, która jest pomiędzy BogiemOjcem i Bogiem Synem! Jak to jest możliwe? Również dziękiBogu, którym jest Duch Święty.

Bóg chce, aby wszystkie Jego dzieci osiągnęły przeztego samego Ducha Świętego podobny stopień zażyłości. Niejest to opcją zarezerwowaną jedynie dla super świętych. Jestto raczej część podstawowego „pakietu” wchodzącego wskład „umowy” bycia chrześcijaninem: „Jeśli ktoś nie maDucha Chrystusowego, ten do Niego nie należy” (Rz 8, 9).Bóg zaś pragnie dla nas czegoś więcej, niż jedynie posiadanieDucha. Pragnie on, abyśmy doświadczyli napełnieniaDuchem Świętym, „wyzwolenia” w Duchu Świętym,„chrztu” w Duchu Świętym. (Greckie słowo „chrzest”oznacza „zanurzenie” podobne do zanurzenia statku wwodach morza).

13. DUCH ŚWIĘTY I MODLITWA

Z powodu tej właśnie zażyłości z Bogiem, modlitwa(rozmowa z Nim) staje się tak naturalna jak oddychanie. DuchŚwięty porusza nas do rozmowy z nieskończenie doskonałym

-18-

Stwórcą tak, jakbyśmy rozmawiali z naszym najbliższymprzyjacielem. Chcemy się modlić, ponieważ chcemy trwać wobecności Tego, kogo kochamy. Miłość, a nie strach czypoczucie obowiązku, staje się wówczas motywacją domodlitwy (a także motywacją do posłuszeństwa). Rzecz jasna,wciąż będziemy mieli problemy, doświadczali pokus irozproszeń. Ale będą to już problemy życia, nie śmierci. Będąto tylko problemy wieku dojrzewania.

Jest to prawdą zarówno w odniesieniu do modlitwypublicznej czyli liturgicznej, jak i modlitwy prywatnej a więcosobistej. Podobnie jak Pismo Święte, również i liturgiarozbłyska, staje się żywą i rozpala się, kiedy ten sam DuchŚwięty, który nauczył Kościół układać modlitwy, uczy nas jaksię nimi modlić.

14. DZIEŁO DUCH ŚWIĘTEGO W RELACJI DO OJCA I SYNA

Musimy teraz zwrócić się od doświadczenia doteologii, od danych do ich wyjaśnienia – najpierw tego, którewidoczne jest w czasie a więc w historii zbawienia, anastępnie do wyjaśnienia, które sięga wieczności czyli naturyBożej.

Zobaczyliśmy już daleko posunięty„chrystocentryzm” każdej części naszej wiary i dalejbędziemy go dostrzegać. W żaden sposób nie osłabia to roliBoga Ojca czy też roli Ducha Świętego. W Trójcy Świętej,podobnie jak w dobrym małżeństwie, nie ma żadnejrywalizacji, żadnego „albo – albo”, a jedynie „i – i”. Dlategoteż, Chrystus nie głosi wyłącznie własnej nauki, nie realizujewyłącznie własnej woli, nie szuka wyłącznie własnej chwały,ale wszystko odnosi do Ojca (J 6, 58; 7, 16; 8, 50). Jedyną zaś

-19-

drogą do poznania Chrystusa jest poznanie przez DuchaŚwiętego (1 Kor 12, 3). Albo wszystkie trzy Osoby TrójcyŚwiętej są obecne, albo żadna z Nich. Muszą działaćwszystkie trzy Osoby Trójcy Świętej, albo nie działa żadna zNich.

Ten altruizm, czy też ukierunkowanie na Innego jestprawdą zarówno w perspektywie „zstępującej”, jak i„wstępującej”, dlatego możemy o nim mówić zarówno wodniesieniu do Boga, który nam się objawia, jak i wodniesieniu do naszego poznawania Boga.

Przede wszystkim, zwróćmy uwagę na perspektywę„zstępującą”. Chrystus nie naucza na mocy swego własnegoautorytetu, ale mocy autorytetu Ojca (J 5, 30-32; 6, 38; 7, 16).Zaś Duch Święty nie naucza na mocy swego własnegoautorytetu, ale na mocy autorytetu Chrystusa (J 16, 13-14).Duch Święty nie uwielbia sam Siebie, ale Syna. Syn nieuwielbia sam Siebie, ale Ojca. Sam zaś odbiera uwielbienie odDucha. Ojciec nie uwielbia samego Siebie, ale odbierauwielbienie od Syna.

Po drugie, przyjrzyjmy się perspektywie„wstępującej”. Katechizm mówi nam, iż „bez Ducha niemożna widzieć Ojca, a bez Syna nikt nie może zbliżyć się doOjca” (KKK 683).

Pismo Święte również zapewnia nas, że „nikt nie możepowiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: ‘Panem jest Jezus’”(1 Kor 12, 3), jak i o tym, że „Boga nikt nigdy nie widział; tenJednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o Nim] pouczył”(J 1, 18).

-20-

To jest właśnie powód, dla którego, jeśli chcemy byćszczęśliwi, musimy zapomnieć o samych sobie i kochaćinnych. Zostaliśmy bowiem stworzeni na obraz Boga, któregocałe życie jest zapominającą o sobie miłością. Miłość wznosisię aż na sam szczyt.

15. DLACZEGO DUCH ŚWIĘTY ZOSTAŁ OBJAWIONY JAKO

OSTATNI

„Duch Święty przez swoją łaskę pierwszy wzbudzanaszą wiarę (…). Jest On jednak ostatni w objawieniu OsóbTrójcy Świętej. Św. Grzegorz z Nazjanzu (…) wyjaśnia tenrozwój pedagogią Boskiego ‘zstępowania’: ‘Stary Testamentgłosi wyraźnie Ojca, Syna zaś bardzo niejasno. Nowy objawiłnam Syna i pozwolił dostrzec Bóstwo Ducha. Teraz Duchmieszka pośród nas i udziela nam jaśniejszego widzeniasamego siebie. Nie było bowiem rzeczą roztropną głosićotwarcie Syna, gdy nie uznawano jeszcze Bóstwa Ojca, idodawać Ducha Świętego, jako nowy ciężar, jeśli można użyćnieco śmiałego wyrażenia, kiedy jeszcze Bóstwo Syna niebyło uznane…’”2 (KKK 684).

16. DLACZEGO JEST DLA NAS CZYMŚ LEPSZYM DAR DUCHA

ŚWIĘTEGO, NIŻ WIDZIALNA OBECNOŚĆ CHRYSTUSA NA ZIEMI

Chrystus przed Wniebowstąpieniem powiedział doswoich uczniów: „Jednakże mówię wam prawdę, pożytecznejest dla was moje odejście. Bo jeżeli nie odejdę, Paraklet[Duch Święty] nie przyjdzie do was. A jeżeli odejdę, to poślęGo do was” (J 16, 7).

-21-

2 Św. Grzegorz z Nazjanzu, Orationes theologicae, 5, 26: PG 36, 161 C (nrprzyp. w KKK: 3).

Gdyby Chrystus jako widzialna osoba pojawił sięgdziekolwiek na świecie, prawdopodobnie miliard ludziprzyszedłby, aby Go zobaczyć. Aczkolwiek, zgodnie z tymczego sam Chrystus nauczał, mamy możliwość znacznielepszego spotkania z Nim. Mamy Ducha Świętego.

Dlaczego jednak spotkanie Chrystusa przez DuchaŚwiętego jest czymś lepszym, niż spotkanie Go w widzialnejpostaci?

Dlatego, iż obecność Ducha Świętego może być dlanas nawet bardziej bezpośrednia, niż obecność Chrystusa. Czyteż raczej sam Chrystus może być dla nas bardziejbezpośrednio obecny poprzez Ducha Świętego, niż byłobecny dla swoich apostołów poprzez widzialne ciało.Apostołowie poznali Chrystusa lepiej – bardziej bezpośrednioi znacznie dokładniej – po tym, jak ich opuścił i posłał DuchaŚwiętego. Wyraźnie to widać, kiedy porównamy zachowanieapostołów – zwłaszcza św. Piotra – które jest opisane wEwangelii z tym opisanym w Dziejach Apostolskich.

Ta sama prawidłowość dotyczy nas samych.Widzialnego Chrystusa oddziela od nas dwa tysiące lat wczasie i bez mała dwa i pół tysiąca kilometrów w przestrzeni.Nie jesteśmy Żydami żyjącymi w pierwszym wieku ponarodzeniu Chrystusa. Nie możemy Go zobaczyć. Bóg Ojciecjest od nas oddzielony jeszcze bardziej. Jest On bowiemnieskończenie transcendentny i „zamieszkuje w niedostępnejświatłości”. Duch Święty czyni zaś Chrystusa znanym dlaoczu naszego ducha, podobnie jak Chrystus sprawia, że Ojciecjest znany naszym cielesnym oczom. Ojciec jest Bogiem pozanami, Chrystus jest Bogiem obok nas, Duch Święty jest

-22-

Bogiem wewnątrz nas, Bogiem, który nas nawiedza, który„bierze nas w posiadanie”. Duch Święty jest największązażyłością. To właśnie dlatego czymś lepszym jest dla nasznajomość Chrystusa przez Ducha Świętego.

17. DUCH ŚWIĘTY JAKO KULMINACJA BOŻEJ MIŁOŚCI DO

NAS I BOŻEGO PLANU DLA NAS

Owo „zamieszkiwanie” Ducha Świętego w nas jestkulminacją planu, który Bóg miał wobec nas jeszcze przedzałożeniem świata.

„Bóg jest miłością” i dlatego wszystko co czynipochodzi z Jego miłości, z Jego natury.

Tym, czego miłość szuka, jest przede wszystkimbliskość.

Dlatego też Bóg szuka bliskości z nami.

Objawia sam Siebie w trzech etapach bliskości.

1) W historii opisywanej przez Stary Testament, BógOjciec wchodził w codzienne życie wybranych przezSiebie ludzi. Robił wokół tego hałas, tak jak dobryrodzic wobec swych dzieci. Bóg nie zamknął się wSobie, ale dla nas niejako wyszedł z Siebie. (Ponieważmiłość jest „ekstazą”, „byciem poza sobą”, „wyjściemz siebie”).

2) W Ewangelii Syn Boży staje się jeszcze bardziejbliski. Zstępuje z nieba na ziemię i staje się jednym znas – tak naprawdę, najmniejszym z najmniejszych. Totrochę tak, jakby rodzic stał się dzieckiem, aby stać siębliższym dla swoich dzieci.

-23-

3) A jednak nawet to nie było wystarczające. Bógmusiał „zaleźć nam za skórę”. Po Piędziesiątnicy DuchŚwięty w nas zamieszkał. Jest to wypełnieniemnajwiększego celu miłości: wejść do serca tego, kogokochasz.

To też jest głównym powodem, dla którego Bógstworzył świat, powodem tłumaczącym każdy szczegół dziełaJego Opatrzności (Rz 8, 28), powodem tłumaczącymWcielenie i powstanie Kościoła. Właśnie dlatego wszystkie tetajemnice są dla! Zarówno wszechświat jak i Kościół sąmaszynami przeznaczonymi przez Boga do wytwarzaniaświętych. Zarówno wszechświat jak i Kościół są ślubnymikomnatami.

18. W JAKI SPOSÓB TRZY OSOBY TRÓJCY ŚWIĘTEJ

WSPÓŁDZIAŁAJĄ, ABY DOPROWADZIĆ NAS DO DOSKONAŁOŚCI

Wszystkie trzy Osoby działały wspólnie wewszystkich trzech etapach realizacji naszego przeznaczenia.

Na początku Bóg Ojciec nas stworzył – nie sam, aleprzez swoje Słowo (Syna) (Rdz 1, 3) i przez swego Ducha(Rdz 1, 2).

Wówczas Bóg Syn odkupił nas – nie sam, ale właśniebędąc posłusznym woli Ojca, aż do śmierci, i chrzczącDuchem Świętym (J 1, 33).

Ostatecznie Duch Święty uświęca nas – nie sam, aleukazując nam Chrystusa (J 16, 14-15), a poprzez Chrystusarównież i Ojca.

Dzieło stworzenia przypisuje się zwłaszcza BoguOjcu, odkupienia – Synowi, uświęcenia zaś – Duchowi

-24-

Świętemu. Ale każda z Osób Trójcy Świętej współdziała zpozostałymi Osobami. Bóg Ojciec stworzył nas dla Syna i dlaodkupienia. List do Kolosan powiada: „Wszystko przez Niegoi dla Niego zostało stworzone” (Kol 1, 16).

Syn odkupił nas, aby umożliwić nasze uświęcenieprzez Ducha Świętego. Usprawiedliwienie (odkupienie)dokonało się dla uświęcenia. Syn Boży otrzymał imię „Jezus”(Zbawiciel) nie tylko dlatego, że wybawia nas od karynależnej za nasze grzechy, ale dlatego, że „zbawi swój lud odjego grzechów” (Mt 1, 21).

Duch Święty uświęca nas po to, aby umożliwić nampowrót do Ojca, aby więc Bóg mógł być wszystkim wewszystkich, Alfą i Omegą.

19. DUCH ŚWIĘTY W HISTORII

„Gdy Ojciec posyła swoje Słowo, posyła zawszeswojego Ducha: jest to wspólne posłanie, w którym Syn iDuch Święty są odrębni, ale nierozdzielni. Oczywiście,Chrystus jest Tym, który ukazuje się, On, Obraz widzialnyBoga niewidzialnego [Kol 1, 15], ale objawia Go DuchŚwięty” (KKK 689).

„Duch Święty działa z Ojcem i Synem od początku(…). Dopiero jednak w ‘czasach ostatecznych’,zapoczątkowanych odkupieńczym Wcieleniem Syna, zostajeOn objawiony i udzielony, uznany i przyjęty jako Osoba.Wtedy Boski zamysł, zrealizowany w Chrystusie,„Pierworodnym” i Głowie nowego stworzenia, będzie mógłurzeczywistnić się w ludzkości przez wylanie Ducha Świętegojako Kościół, komunia świętych, odpuszczenie grzechów,

-25-

zmartwychwstanie ciała, życie wieczne” (KKK 686). Teostatnie pięć artykułów Wyznania Wiary, o których mowa wpowyższym cytacie, również opisuje działanie DuchaŚwiętego. Ale i cała reszta chrześcijańskiego Credo należy doDucha Świętego. Credo jest w pełni trynitarne. Nie mażadnego nietrynitarnego dodatku do trynitarnej treściWyznania Wiary. Nie istnieją „dopiski” do Trójcy Świętej.

20. DLACZEGO DUCH ŚWIĘTY JEST TAK TRUDNY DO

POZNANIA?

Katechizm wyjaśnia to w następujący sposób:

„Duch (…) nie wypowiada samego siebie. Ten, który‘mówił przez proroków’3 pozwala nam usłyszeć Słowo Ojca.Jego samego jednak nie słyszymy. Poznajemy Go jedynie, gdyobjawia nam Słowo (…). Duch (…) nie mówi ‘od siebie’4.Takie prawdziwie Boskie wyniszczenie (…)” (KKK 687) jestcharakterystyczne. Bóg jest Bogiem, który sam siebiewyniszcza. Bóg jest pokorny! Jak my śmiemy być zatempysznymi?

Pokora, podporządkowanie, uległość, posłuszeństwowobec autorytetu – to wszystko są wartości bardzoniepopularne w naszym zlaicyzowanym świecie, ale na nichopiera się w najwyższym stopniu życie Trójcy Świętej, naturasamego Boga. To one prowadzą na sam szczyt, do samegoBoga. Nie są to jedynie ludzkie cnoty, nie są to równieżstaroświeckie uprzedzenia. Stanowią one bowiem naturęnajbardziej realnej rzeczywistości.

-26-

3 Symbol Nicejsko-Konstantynopolitański: DS. 150 (nr przyp. w KKK – 5).4 Por. J 16, 13 (nr przyp. w KKK – 6).

Żaden człowiek, który kiedykolwiek żył na świecie,nie był bardziej posłusznym od Jezusa Chrystusa – BogaWcielonego. Jeśli posłuszeństwo Bogu Ojcu nie było czymśponiżającym dla Boga Syna (a są przecież sobie równi!),posłuszeństwo sobie nawzajem nie jest zatem czymśponiżającym dla ludzi. Posłuszeństwo rodzicom nie jestczymś poniżającym dla dzieci, posłuszeństwo wobec mężów– dla żon, czy też posłuszeństwo władzom – dla obywateli,które to postawy Pismo Święte wyraźnie nakazuje (zob. Ef 5,21-6, 9; Kol 3, 18; 4, 1 oraz radykalne słowa Jezusa w Mt 20,20-28). W życiu chrześcijańskim, posłuszeństwo oznacza cośzupełnie innego niż w świecie. W życiu chrześcijańskimposłuszeństwo w żaden sposób nie oznacza niższości.Chrystus był posłuszny Ojcu, choć był Mu równy wewszystkim. Duch Święty jest Im równy w Bóstwie, choćdokonuje samowyniszczenia. Dlatego właśnie nakaz PismaŚwiętego, aby jedni z nas byli posłuszni innym „wChrystusie”, w żaden sposób nie oznacza niższości, jak dziejesię to w świecie.

21. SYMBOLE DUCHA ŚWIĘTEGO: WODA, OGIEŃ I GOŁĘBICA

Nie możemy mówić o niewidzialnym Bogu wbezpośredni sposób, a jedynie posługując się widzialnymisymbolami. Trzema najważniejszymi symbolami, które wPiśmie Świętym odnoszą się do Ducha Świętego są: woda,ogień i gołębica.

„Woda. Symbol wody oznacza działanie DuchaŚwiętego w sakramencie chrztu (…); jak nasze pierwszenaturalne narodzenie dokonało się w wodzie, tak wodachrzcielna rzeczywiście oznacza nasze narodzenie do życia

-27-

Bożego, które jest nam udzielane w Duchu Świętym”(KKK 694).

Woda jest najważniejszym elementem natury. Jestkonieczna do życia; została stworzona przez Boga jako druga,zaraz po świetle. Jest tym elementem natury, który większośćz nas lubi najbardziej. Na wakacje najchętniej wybieramy sięnad morze. Żywimy jakąś tajemniczą miłość do płynącejwody. Niektórzy spośród wielkich świętych, na przykład św.Teresa z Avila, twierdzili, że fakt ten może nam więcejpowiedzieć, niż niejedna książka.

Jezus mówił o Duchu Świętym jako o „żywej[płynącej] wodzie”: „Jezus wstał i zawołał donośnym głosem:‘Jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy we Mnie – niech przyjdziedo Mnie i pije! Jak rzekło Pismo: Rzeki wody żywej popłynąz jego wnętrza’. A powiedział to o Duchu, którego mieliotrzymać wierzący w Niego” (J 7, 37-39).

Ogień. Bóg objawił sam Siebie Mojżeszowi w krzakugorejącym. Pismo Święte opisuje Go jako „ogieńpochłaniający” (Hbr 12, 29). Mistyczne doświadczenia Boga,takie chociażby jak słynne doświadczenie Pascala, częstoprzybierają tę właśnie formę.

„Ogień symbolizuje przekształcającą energię dziełDucha Świętego. Prorok Eliasz, który ‘powstał jak ogień, asłowo jego płonęło jak pochodnia’ (Syr 48, 1), swojąmodlitwą sprowadza ogień z nieba na ofiarę na górze Karmel5;jest on figurą ognia Ducha Świętego, który przekształcawszystko, czego dotyka (…). W postaci języków ‘jakby z

-28-

5 Por. 1 Krl 18, 38-39 (nr przyp. w KKK: 30).

ognia’ Duch Święty spoczywa na uczniach w poranekPięćdziesiątnicy i napełnia ich sobą6” (KKK 696).

Gołębica symbolizuje pokój, jeden z najcenniejszychowoców Ducha Świętego (Ga 5, 22). „Gdy Chrystuswychodzi z wody po swoim chrzcie, zstępuje na Niego DuchŚwięty w postaci gołębicy i spoczywa na Nim7” (KKK 701).Duch Święty jest zarówno ogniem jak i pokojem, ogniem iwodą. Paradoksalnie, to właśnie przeciwstawne sobie symbolezaczerpnięte ze świata natury muszą zostać użyte, abywłaściwie wyrazić Tego, który przekracza wszystko, co jest wnaturze.

22. DUCH ŚWIĘTY A PISMO ŚWIĘTE

Credo Nicejskie zawiera wyznanie wiary, iż DuchŚwięty „mówił przez proroków”. „Przez pojęcie ‘prorocy’wiara Kościoła rozumie tych wszystkich, których DuchŚwięty natchnął do (…) redagowania ksiąg świętych, zarównoStarego, jak Nowego Testamentu” (KKK 702).

Z jednej strony, owo natchnienie nie było konieczniesłyszalne czy wręcz słowne (nie chodzi o dyktowanie słowapo słowie), z drugiej jednak strony, było czymś więcej, niżjedynie jakąś mało konkretną pomocą czy nakłanianiem doczegoś. A jednak, Duch Święty nie sprowadził swych ludzkichnarzędzi do roli marionetek, ale mówił poprzez różneosobowości, środowiska i style, którymi się posługiwali.„Łaska bowiem nie niszczy natury, ale ją udoskonala”. Trzebajednak pamiętać, iż to Duch Święty gwarantuje, że ich dzieła

-29-

6 Por. Dz 2, 3-4 (nr przyp. w KKK: 31).7 Por. Mk 6, 5; 8, 23 (nr przyp. w KKK: 41).

(Pismo Święte) charakteryzują się nieomylnością i Bożymautorytetem. Możemy być zatem pewni prawdy, która jest wnich zawarta. „Bóg bowiem nie może oszukiwać, ani nie możebyć oszukiwanym”. Grzeszny i omylny rodzaj ludzkiotrzymał dokładnie to, czego potrzebował od mądrego imiłosiernego Boga.

23. DUCH ŚWIĘTY A PRAWO

„Prawo zostało dane jako ‘wychowawca’, abyprowadzić Lud do Chrystusa8. Jednak niemoc Prawa, abyzbawić człowieka pozbawionego ‘podobieństwa’ Bożego irosnąca znajomość grzechu9, jaką ono daje, budzą pragnienieDucha Świętego” (KKK 708). Bez obecności Ducha Świętegow nas, nie możemy być bowiem posłuszni Prawu Bożemu.Dlatego właśnie św. Augustyn modlił się tymi słowami: „Dajto, co nakazałeś [w sensie: daj przez Ducha Świętego moc,aby wypełnić przykazania] i wówczas nakaż to, czegochcesz”.

Święty Augustyn powiada także: „Kochaj Boga i czyń,co chcesz” dlatego, że Chrystus powiedział: „Jeżeli Mniemiłujecie, będziecie zachowywać Moje przykazania” (J 14,15). To właśnie Duch Święty daje nam ów największy dar –dar miłości Boga.

24. DUCH ŚWIĘTY A NAJŚWIĘTSZA MARYJA PANNA

W całej historii, tylko jedna spośród zwyczajnych istotludzkich była „pełna łaski” i Ducha Świętego już na tym

-30-

8 Por. Ga 3, 24 (nr przyp. w KKK: 68).9 Por. Rz 3, 12 (nr przyp. w KKK: 69).

świecie. Ta sama osoba była bezgrzeszna i doskonaleposłuszna „pierwszemu i największemu z przykazań”,przykazaniu miłowania Boga całym sercem, całą duszą icałym umysłem oraz ze wszystkich sił. Maryja jestarcydziełem Ducha Świętego, „osamotnioną chlubą naszejupadłej natury”.

„Duch Święty przygotował Maryję przez swoją łaskę.Było czymś odpowiednim, aby Matka Tego, w którym‘mieszka cała Pełnia: Bóstwo na sposób ciała’ (Kol 2, 9), była‘pełna łaski’. Tylko dzięki łasce została Ona poczęta bezgrzechu pierworodnego jako najpokorniejsza ze stworzeń,najbardziej zdolna do przyjęcia niewymownego DaruWszechmogącego” (KKK 722).

25. DUCH ŚWIĘTY A KOŚCIÓŁ

Duch Święty jest dla Kościoła tym, czym dusza jestdla ciała. Duch Święty jest duszą i życiem Kościoła. Kościółjest Ciałem Chrystusa i świątynią Ducha Świętego. Również inasze własne ciała są „świątyniami Ducha Świętego” (1 Kor6, 19), ponieważ staliśmy się częścią Ciała Chrystusowego.

Duch Święty nieomylnie prowadził Kościół w czasiepierwszych soborów ekumenicznych, aby mogła zostaćsformułowana doktryna o Trójcy Świętej – zawierającanauczanie o Duchu Świętym. Dlaczego katolicy wierzą wDucha Świętego? Opierając się na autorytecie Kościoła, któryo Nim naucza. Dlaczego zaś katolicy wierzą, że Kościół ówdysponuje nieomylnym autorytetem? Dlatego, iż to DuchŚwięty, nie zaś żaden ludzki duch, jest duszą Kościoła.

-31-

„(…) posłanie Kościoła nie dodaje niczego do posłaniaChrystusa i Ducha Świętego, ale jest Jego sakramentem”(KKK 738).

26. DUCH ŚWIĘTY I MORALNOŚĆ

Duch Święty jest również mocą naszego życiamoralnego, „(…) życia w Chrystusie, według Ducha” (KKK740). Duch Święty daje nam zarówno (dłużej się rozwijające)„owoce Ducha Świętego”, jak i (szybciej nam dostępne) „daryDucha Świętego”.

27. DUCH ŚWIĘTY I SAKRAMENTY

„Przez sakramenty Kościoła Chrystus udzielaczłonkom swego Ciała Ducha Świętego i Uświęciciela”(KKK 739).

28. DUCH ŚWIĘTY I MODLITWA

Duch Święty uczy nas – zarówno za pośrednictwemKościoła, którego jest duszą, jak i indywidualnie – modlitwy icelebracji. „Duch Święty (…) jest Nauczycielem modlitwy”(KKK 741).

-32-