WITAMY W CUMBRII

TO JEST TWOJA BROSZURA

INFORMACYJNA O USŁUGACH W CUMBRII

Sporządzono w Języku polskim i czeskim

litewskim i angielskim

ZAWARTOŚĆ STRONY

TEMATWstępGdzie uzyskać pomoc, porady i wsparcieZakwaterowanie Postępowanie w przypadku zetknięcia się z przestępstwemStraż Pożarna i Pogotowie Ratunkowe w Cumbrii / Kontrole Bezpieczeństwa DomowegoBezpieczeństwo DomoweBezpieczeństwo DzieciAwarie GazoweAwarie ElektryczneUżywanie telewizjiProwadzenie samochodu w Zjednoczonym KrólestwiePodróż i transportNumer Ubezpieczenia SpołecznegoProgram Rejestracji PracownikówWarunki pracy i Minimalna Stawka KrajowaKonta bankoweZagadnienia finansowe i waluta Zjednoczonego KrólestwaZdrowieKształcenieDotacje i Zasiłki SpołecznePocztyKorzystanie z telefonów publicznychKorzystanie z BibliotekMiejsca KultuSerwis Informacyjny dla Dzieci Zajęcia ESOL (Angielski dla Osób Posługujących się Innym Językiem)

ZAŁĄCZNIKI1 Mapa Cumbrii2 Biura Rady w Cumbrii3 Centra Biur Porad Obywatelskich4 Lista lokalnych szpitalnych z Oddziałem Pomocy Doraźnej5 Zespół ds. współpracy z pacjentem (PALS)6 Centra Cumbria Sure Start / Pewny Start7 Schronisko8 Strony odnośnie zatrudnienia

1

Wstęp

Ta broszura informacyjna odpowiada na pytania i obawy, które możesz mieć odnośnie życia w Cumbrii. Zapewnia informacje ogólne, użyteczne kontakty oraz wyjaśnia, co należy robić w nagłym wypadku, jak i kogo prosić o pomoc.

Disclaimer: Informacja w tej broszurze ulegnie zmianie. Proszę skontaktować się z nami, jeśli uważasz, że brakuje pewnych informacji, bądź jeśli masz jakiekolwiek sugestie co do zmiany, ponieważ możemy je dodać na stronie, która jest regularnie aktualizowana.

Serwis Multikulturalny Cumbrii48 Cavendish StreetBarrow in FurnessCumbria LA14 1PZ

Tel: 01229 894401Fax: 01229 894475Email: cmcs@cumbriacc.gov.uk

2

GDZIE UZYSKAĆ POMOC, PORADY I WSPARCIE

Możesz skontaktować się z Serwisem Wielokulturowym Cumbrii odnośnie jakichkolwiek problemów pod następującymi adresami:

Barrow 48 Cavendish Street, Barrow in Furness, Cumbria, LA14 1PZ,Odwiedź nas: Poniedziałek, Środa i Piątek, 10:00-16:00

Numer telefonu: 01229 894401 (Od Poniedziałku do Piątku)

Penrith Eden Rural Foyer, Old London Road, PenrithOdwiedź nas: Każdy czwartek 10 – 16 (kontakt z Kleanth Labo)

Tel. 07748615652

Maryport Maryport Library, MaryportOdwiedź nas: Każdy wtorek 12 w południe to 16:30 (kontakt z Gazmend

Bogiqi)Tel.07753747463

Windermere Biblioteka Windermere, Ellerthwaite Road, WindermereOdwiedź nas: Każdy poniedziałek 10 – 15 (Kontakt z Donika Begaj)

Tel. 07962104231

Możesz prosić o pomoc inne agencje, takie jak Biuro Porad Obywatelskich i Pomoc Społeczną

Możemy pomóc Ci w skontaktowaniu się z innymi osobami Twojej narodowości, w szczególności rezydentami, mieszkającymi w bliskiej Tobie okolicy.

Szczegóły Rady Hrabstwa Cumbrii (Cumbria County Council) można znaleźć na stronie: www.cumbria.gov.uk

3

ZAKWATEROWANIE

Wynajem

Są trzy główne źródła mieszkań/domów do wynajęcia: prywatni właściciele, lokalne Rady oraz spółdzielnie mieszkaniowe. Lokalne Rady i spółdzielnie mieszkaniowe mają długie listy oczekiwania na zakwaterowanie oraz wymagają, abyś był rezydentem i pracował w Cumbrii przez 12 miesięcy. Przydzielają oni dom, w zależności od tego, ile 'punktów' ma dana osoba. W celu uzyskania więcej informacji, proszę skontaktować się z biurami Twojej lokalnej rady (patrz Załącznik 2)

Prywatni właściciele

Prywatni właściciele zwykle wynajmują nieruchomość po cenie rynkowej. Jednakże niektórzy właściciele narzucają wysoką kwotę, dlatego należy to sprawdzić.

Agenci d/s Nieruchomości to znakomite źródła szukania, jeśli zastanawiasz się nad wynajęciem. Garsoniera (główny pokój służy jako salon i sypialnia) jest tańsza niż mieszkanie z oddzielną sypialnią.

Upewnij się, że otrzymasz umowę najmu i przeczytaj ją dokładnie przed wyrażeniem zgody. Wielu prywatnych właścicieli korzysta z pomocy agenta, aby zarządzać swoimi domami.

Prywatny właściciel będzie zazwyczaj prosił o depozyt, często jest to ekwiwalent wysokości co najmniej jednomiesięcznego czynszu. Powinieneś się upewnić, że stan nieruchomości oraz wszelkie meble są zapisane w inwentarzu oraz że umowa najmu wyraźnie określa:

ile wynosi kaucja i kto ją pobiera. kiedy kwoty pieniężne będą potrącone z kaucji (za niezapłacony czynsz lub

szkodę wyrządzoną nieruchomości) kiedy odzyskasz z powrotem kaucję

Od kwietnia 2007 kaucje będą musiały być przechowywane według jednego z dwóch systemów, ustanowionych przez rząd. Celem systemu jest zabezpieczenie kaucji najemców, w przypadku gdy właściciel niesłusznie zatrzymuje część lub całość kaucji pod koniec stosunku najmu, oraz pomoc w rozwiązywaniu sporów. ‘Umowa najmu’ wyjaśnia zasady najmu oraz określa pomoc, jakiej możesz oczekiwać od Twojego właściciela. Podpisując ją, wyrażasz w umowie zobowiązanie dbania o nieruchomość oraz terminowej zapłaty czynszu. Ważnym jest, abyś po podpisaniu umowy najmu przestrzegał zasad, które ustaliłeś.

Jeśli będziesz zalegał z czynszem, Twój właściciel może mieć prawo wyeksmitować Cię oraz żądać zapłaty czynszu, z którym zalegasz. Jeśli tak się stanie, szukaj

4

porady w Zespole Prywatnego Sektora Mieszkaniowego (Urzędnik d/s Egzekwowania Spraw Mieszkaniowych) w Twojej lokalnej radzie lub w Schronisku.

Naprawy

Właściciele są odpowiedzialni za większość napraw na zewnątrz nieruchomości. Oznacza to, że za problemy z dachem, kominami, ścianami, rynnami oraz kanalizacją odpowiada właściciel. Właściciele są również odpowiedzialni za utrzymywanie sprzętu dostarczającego wodę, gaz, elektryczność w stanie, umożliwiającym bezpieczne korzystanie z niego. Zgodnie z przepisami właściciele muszą zapewnić prawidłową pracę wszelkich instalacji gazowych oraz coroczne kontrole bezpieczeństwa, przeprowadzane przez zarejestrowanego inżyniera z CORGI.

Najemcy często ponoszą odpowiedzialność za mniejsze naprawy i konserwację. Odnosi się to zazwyczaj do:

dekoracji wewnętrznych ogrodów mebli lub sprzętu odblokowania zlewu wymiany bezpieczników

Jeśli Twój dom wymaga napraw, skontaktuj się ze swoim właścicielem lub agentem bezpośrednio administrującym nieruchomością.

Twoje prawa

Jako najemca masz prawa, które chronią Cię przed niewłaściwym traktowaniem ze strony Twojego właściciela. Jeśli sądzisz, że zostałeś niewłaściwie potraktowany lub w Twoim domu zakwaterowanych jest zbyt wiele osób, bądź też jeśli pozostajesz w sporze z Twoim właścicielem, porozmawiaj z personelem w Wielokulturowym Serwisie Cumbrii i/lub odwiedź Twoje lokalne Biuro Porad Obywatelskich (patrz Załącznik 3).

Zapłata czynszu

Jeśli jesteś zatrudniony, będziesz musiał płacić całą kwotę czynszu bezpośrednio Twojemu właścicielowi lub Agentowi administrującemu nieruchomością.

Jeśli ubiegasz się o zasiłek, wówczas zależnie od Twojego dochodu, będziesz musiał płacić część pieniędzy na czynsz, a resztę będzie być może płaciło Biuro d/s Zasiłków Mieszkaniowych.

Ważnym jest, abyś sprawdził swoje uprawnienie do zasiłków, zanim zaczniesz się o nie ubiegać, gdyż może to wpłynąć na Twój późniejszy status. Podatek lokalny

Stawka podatku lokalnego, którą będziesz płacił, zależy od rozmiaru nieruchomości. Ogólnie, im większy dom, tym więcej musisz płacić. Różne Rady Miejskie pobierają różne kwoty Podatku Lokalnego. Jeśli nie zapłacisz swojego Podatku Lokalnego, możesz zostać postawiony przed sąd. Będziesz musiał zarejestrować się w Twoich lokalnych biurach Rad Miejskich dla celów pobierania Podatku lokalnego.

5

Unikanie zakłócenia porządku

Dbaj, aby nie niepokoić, ani też nie denerwować swoich sąsiadów. Zachowanie anty-społeczne jest prawnym powodem do eksmisji, niezależnie od tego, jaki jest rodzaj Twojego stosunku najmu. Zachowanie anty-społeczne może obejmować:

zbyt głośne słuchanie muzyki czy telewizji niepilnowanie swoich zwierząt pozwalanie dzieciom na zakłócanie porządku pozostawianie gromadzących się śmieci hałasowanie przed domem lub podczas wchodzenia do domu wykorzystanie domu dla podejmowania działań nielegalnych, takich jak

handel narkotykami

Nie powinieneś również zachowywać się w sposób antyspołeczny w stosunku do swojego właściciela. Jesteś odpowiedzialny za zachowanie każdego Twojego domownika i każdej osoby przebywającej u Ciebie czy odwiedzającej Cię.

Zakończenie stosunku najmu

Jeśli chcesz się wyprowadzić, ważnym jest, aby poprawnie zakończyć stosunek najmu. Będziesz odpowiedzialny za zapłatę czynszu aż do zakończenia Twojego stosunku najmu poprzez przedłożenie właścicielowi lub jego agentowi wymaganego wypowiedzenia. Możliwe jest natychmiastowe stosunku najmu, jeśli właściciel się na to zgadza (uzyskaj jego zgodę na piśmie), ale zazwyczaj musisz dać właścicielowi termin wypowiedzenia do jednego miesiąca.

Właściciele muszą przestrzegać wyznaczonych procedur, aby móc wyeksmitować najemcę. W pewnych okolicznościach - wyszczególnionych w przepisach - właściciele muszą podać przyczyny, dla których zamierzają eksmitować najemcę. Czasami właściciele nie muszą podawać przyczyn, by odzyskać swoją nieruchomość. Termin opuszczenia nieruchomości zależy również od typu stosunku najmu, jaki posiadasz.

Najemca nie może być eksmitowany bez nakazu eksmisji uzyskanego z sądu, o który musi się ubiegać właściciel.

Jeśli mieszkasz w domu, właściciel musi uzyskać pozwolenie przed wejściem do środka.

To jest tylko krótki przewodnik. Jeśli potrzebujesz dalszej rady lub pomocy, proszę skontaktować się z Serwisem Wielokulturowym Cumbrii, Biurem Porad Obywatelskich (patrz załącznik 3) lub Twoim lokalnym biurem rady (patrz załącznik 2).

6

Postępowanie w przypadku zetknięcia się z przestępstwem

Aby skontaktować się z Policją - poza sytuacjami nagłymi - możesz:

Zadzwonić 0845 3300247. Połączysz się z lokalnym posterunkiem policji. Można dzwonić na ten numer w sprawie przestępstw, które nastąpiły jakiś czas temu, ogólnych pytań lub jeśli chciałbyś porozmawiać z konkretnym policjantem. Nie obawiaj się, jeśli nie mówisz po angielsku. Policja oferuje usługi zwane "Linią językową (Language Line)" To jest trójstronna rozmowa telefoniczna, która obejmuje tłumacza. Jeśli chcesz porozmawiać z policją, korzystając z tej usługi, proś o "Linię Językową (Language Line)" i pamiętaj, aby wymienić język, którego potrzebujesz.

Zadzwoń do jakiegokolwiek posterunku policji. Zgłoś wypadek na stronie Policji Cumbrii – www.cumbria.police.uk

Rolą policji jest zapobieganie przestępstwom oraz ochrona życia i mienia. Pracują oni w ścisłym kontakcie ze społecznościami, aby zapewnić bezpieczeństwo każdego

Prawo w Anglii jest podzielone na dwa sektory, prawo cywilne i prawo karne.

Prawo cywilne obejmuje takiego dziedziny jak np. niespłacone zobowiązania, spory mieszkaniowe.

Prawo karne obejmuje przestępstwa takie jak np. kradzież z włamaniem, napaść, kradzież, poważne szkody.

Policja zajmuje się jedynie sprawami podlegającymi prawu karnemu. Możesz uzyskać porady na temat prawa cywilnego w Biurze Porad Obywatelskich lub u prawników. Mogą oni również pomóc w problemach, takich jak zachowanie anty-społeczne i zakłócanie porządku przez młodocianych. Większość obszarów ma również Funkcjonariuszy Wsparcia Służby Policji (PCSO), którzy nie mają pełnych kompetencji tak jak policjanci, ale którzy także służą Ci pomocą. Możesz uzyskać imię i nazwisko oraz numer telefonu komórkowego lokalnego PCSO z posterunku policji. Alternatywnie możesz tego dowiedzieć ze strony Policji w Cumbrii www.cumbria.police.uk poprzez wpisanie swojego kodu pocztowego.

Przestępstwo na tle nienawiści

Przestępstwo na tle nienawiści jest przestępstwem karnym przeciwko innej osobie lub mieniu z powodu tego, kim jest dana osoba. Może to być napaść fizyczna lub seksualna, molestowanie, groźby, zastraszanie, drwiny, obraźliwe rozmowy telefoniczne. Mogą być one kierowane do innych osób z powodu rasy ofiary, religii/przekonań, płci, niepełnosprawności, seksualności lub wieku. Przestępstwo na tle nienawiści może być również skierowane wobec ludzi z powodu tego, gdzie się urodzili, gdzie mieszkali przed przyjazdem do Zjednoczonego Królestwa, ich pochodzenia etnicznego lub nawet ich języka.

Jeśli sądzisz, że stałeś się konkretnym celem przestępstwa z powodu kraju Twojego pochodzenia, ważnym jest, abyś zadzwonił na policję. Muszą oni traktować Cię równo, bez względu na Twój kraj pochodzenia czy środowisko.

7

Policja stworzyła jednostki d/s Przestępstw na tle nienawiści, ale pamiętaj, aby zadzwonić w Sytuacjach Wyjątkowych na 999 lub poza godzinami pracy biura na 0845 3300247. Możesz również zgłaszać incydenty Przestępstw na tle Nienawiści w wielu centrach zgłoszeń, włączając w to pobliskie centra Serwisu Wielokulturowego Cumbrii.

Przemoc Domowa

Przemoc Domowa może być groźnym zachowaniem, przemocą lub nadużyciem, które ma miejsce wśród dorosłych, którzy są członkami rodziny lub partnerami intymnymi. Nadużycie może mieć charakter fizyczny, seksualny (taki jak gwałt czy czyn lubieżny), emocjonalny lub finansowy, bądź przyjmować postać nadużycia władzy w związku, gdzie jeden partner przejmuje kontrolę nad pieniędzmi drugiego.

Jeśli nie chcesz iść na policję, są inne organizacje w okolicy, które mogą pomóc:

Zespół d/s Przemocy Domowej w Południowej Cumbrii(Zespół SAFE) – 01229 838746

Zespół d/s Przemocy Domowej w Północnej Cumbrii – 01768 892179 24-godzinna Infolinia - Pomoc Kobietom – 0808 2000 247 Szacunek – 0845 122 8609 Serwis Wsparcia w Przypadku Przemocy Domowej – 01900 842100

Zachowanie antyspołeczne

Zachowanie antyspołeczne jest traktowane bardzo poważnie przez policję. Przykłady zachowania anty-społecznego obejmują:

Głośne zachowanie Zastraszanie grup publicznie Wyrzucanie śmieci i porzucanie samochodów Żebranie Niewłaściwe użycie fajerwerków Upicie się Obraźliwe lub agresywne zachowanie

Policja zajmie się daną sprawą w wielu aspektach. Policja doradzi Ci specjalistę w sprawie usług mediacyjnych, z pomocy którego możesz skorzystać, aby rozwiązać spory.

Narkotyki

Policja przyjmuje twarde stanowisko w sprawie narkomanii w lokalnych społecznościach, szczególnie w sprawie sprzedaży nielegalnych substancji.

Jeśli podejrzewasz, że ktoś jest wplątany w przestępstwo mające związek z narkotykami, możesz skontaktować się z policją anonimowo na Crime stoppers pod nr tel 0800 555111 - rozmowy na ten numer są darmowe.

Przepisy i informacje, które powinieneś znać

Kupno alkoholu przez osobę poniżej 18 roku życia jest przestępstwem. Noszenie noża, broni palnej, imitacji broni palnej lub innej broni w miejscu

publicznym jest przestępstwem.

8

Wiek, od którego można współżyć seksualnie w Zjednoczonym Królestwie to 16 lat. Relacje seksualne z dziećmi poniżej 16 roku życia to bardzo poważne przestępstwo karne.

Przestępstwem jest upicie się i awanturnicze zachowanie w miejscu publicznym.

Policjanci mogą zatrzymać Cię i porozmawiać z Tobą o każdej porze, ale mają prawo Cię przeszukać jedynie, jeśli podejrzewają, że nosisz przy sobie narkotyki, broń, skradzioną czyjąś własność lub cokolwiek, co mogłoby być użyte do popełnienia przestępstwa. Przed przeszukaniem Ciebie, muszą zwykle podać swoje imię i nazwisko, posterunek na którym pracują, dlaczego wybrali Ciebie i czego szukają. Z przeszukania zostanie sporządzony protokół.

Program Ochotników w Policji

Program Ochotników w Policji pozwala członkom społeczności na zaangażowanie się w pracę policji.

Dalsze informacje i formularze zgłoszeniowe dla Ochotników w Policji można otrzymać poprzez kontakt z posterunkiem policji na nr 0845 3300247.

9

STRAŻ POŻARNA I POGOTOWIE RATUNKOWE W CUMBRII

Straż Pożarna i Pogotowie Ratunkowe w Cumbrii

Straż Pożarna w Zjednoczonym Królestwie jest odpowiedzialna za:-

Zwalczanie pożarów i ochronę ludzi oraz mienia przez pożarem. Ratowanie ludzi z wypadków drogowych. Radzenie sobie ze szczególnymi sytuacjami wyjątkowymi, takimi jakpowódź.

Oraz

Promowanie Bezpieczeństwa Anty-Pożarowego.

Można skontaktować się ze Strażą Pożarną w sytuacji wyjątkowej poprzez zadzwonienie na 999 z każego telefonu, będziesz wówczas zapytany o rodzaj pomocy, jakiej wymagasz. Możesz wybrać: Policję, Straż Pożarną lub Ambulans. Te rozmowy są darmowe!

Możesz ponadto skontaktować się ze Strażą Pożarną i Pogotowiem Ratunkowym w Cumbrii w kwestiach niewynikających z sytuacji wyjątkowych, dzwoniąc do

Straży Pożarnej HQ – 01900 822503Darmowy telefon- 0800 358 4777

lub zadzwoń do lokalnej Straży Pożarnej.

10

PORADY ODNOŚNIE BEZPIECZEŃSTWA DOMOWEGO

Pożary wybuchające w domu każdego roku zabijają ludzi. Niewielkie pożary są powszechne, powodując poważne szkody na mieniu i własności,

Możesz zmniejszyć szanse pożaru w Twoim domu poprzez:

Założenie alarmu przeciwpożarowego (jeśli jesteś w wynajętym mieszkaniu, upewnij się, że alarm przeciwpożarowy jest właściwie założony).

Sprawdzanie alarmu przeciwpożarowego co tydzień. Poproś Straż Pożarną i Pogotowie Ratunkowe Cumbrii o założenie alarmu

przeciwpożarowego i skorzystaj z darmowej, kompleksowej Wizyty w Sprawie Bezpieczeństwa Domowego!

Zadzwoń 0800 358 4777 w celu darmowego założenia alarmów przeciwpożarowych.

Stworzenie planu przeciwpożarowego, aby każdy wiedział, jak bezpiecznie się ewakuować.

Zamykanie drzwi na noc, aby pożar ograniczony został do pojedynczego pokoju.

Usunięcie przeszkód tarasujących wyjście z domu, aby zapewnić ludziom szybką ucieczkę w razie pożaru.

Nieprzeciążanie gniazdek elektrycznych. Pamiętaj jedno gniazdko - jedna wtyczka

Niepozostawianie telewizji, czy innych urządzeń elekrtycznych w stanie czuwania, jako że może to spowodować pożar. Wyłączenie, gdy nie jest w użyciu.

Upewnienie się, że papierosy są zgaszone i dokładnie wyrzucone. Niepalenie w łóżku. Trzymanie zapałek i zapalniczek z dala od dzieci. Niepozostawianie niespalonych świeczek i używanie zawsze właściwego

świecznika. Baczne zwracanie uwagi przy gotowaniu w kuchni, szczególnie gdy używa się

rozgrzany oleju. Nieużywanie frytkownicy, lecz zamiast niej głębokiej patelni.

JEŚLI WYBUCHNIE POŻAR

Pamiętaj o zasadach stosowanych przez Straż Pożarną:

1. WYJDŹ. jak najszybciej i możliwie jak najbezpieczniej.

2. ZOSTAŃ NA ZEWNĄTRZ. Nie wracaj do domu.

3. POMÓŻ NAM WYJŚĆ. Zadzwoń na 999, poczekaj na zewnątrz na Straż Pożarną

Jeśli masz jakieś obawy odnośnie bezpieczeństwa przeciwpożarowego, zadzwoń do Straży Pożarnej i Pogotowia Ratunkowego Cumbrii i my zorganizujemy w domu darmową Wizytę W Sprawie Bezpieczeństwa Domowego, założymy alarmy

11

przeciwpożarowe oraz udzielimy porad odnośnie bezpieczeństwa przeciwpożarowego, ZA DARMO!. Zadzwoń na numer 0800 358 4777

Pamiętaj, Alarmy Przeciwpożarowe ratują życia.

12

BEZPIECZEŃSTWO

Kradzież z włamaniemTe kroki sprawią, że Twój dom będzie wolny od kradzieży z włamaniem.

1. Zamki bezpieczeństwa, łańcuchy na drzwiach oraz zamki w oknach sprawią, że dom będzie bezpieczniejszy.

2. Zamknij każde okno, gdy wychodzisz. Nigdy nie zostawiaj drabiny wokół domu. Jeśli nie możesz umieścić jej w środku, przymocuj ją bezpiecznie za pomocą kłódki.

3. Proszenie funkcjonariuszy i urzędników o ich identyfikator. Jeśli ktoś nie przedstawi oficjalnego dokumentu ze zdjęciem, nie wpuszczaj go do domu.

4. Jeśli wychodzisz w nocy, zasłoń wszystkie zasłony i zostaw światło.

5. Jeśli zostawiasz dom pusty na ponad 2-3 dni, zorganizuj z przyjaciółmi lub sąsiadami regularne wizyty i sprawdzanie Twojego domu.

6. Pomyśl o ubezpieczeniu zawartości Twojego domu, w szczególności, jeśli masz coś cennego. Ubezpieczenie może pomóc zaoszczędzić Twoje pieniądze, jeśli padniesz ofiarą włamania lub jeśli powódź albo uszkodzona rura zaleje i uszkodzi Twoje mienie.

13

BEZPIECZEŃSTWO DZIECI

1. Wielu rodziców prosi o radę i pomoc w opiece nad dzieckiem.

Skontaktuj się ze swoim lokalnym Centrum Dziecka, Pielęgniarką Środowiskową lub szkołą, w celu uzyskania porady na temat tego, z kim rozmawiać.

2. To zazwyczaj rodzice nadzorują dzieci, kiedy te bawią się na zewnątrz lub wykonują coś samodzielnie.

Zawsze upewnij się, że wiesz, gdzie są Twoje dzieci i że jesteś zadowolony z organizacji, jeśli ktoś się nimi opiekuje.

3. Nigdy nie zostawiaj dzieci samych w domu. Jeśli nie możesz sama zapewnić opieki, upewnij się, że są pod opieką dorosłego godnego zaufania.

Wielu rodzicom, którzy są nowi w okolicy, jest ciężko, dopóki nie poznają sąsiadów i zaprzyjaźnią się. I znów Twoje Centrum Dziecka lub szkoła powinny być w stanie skontaktować się z pomocnymi osobami.

4. Małe dzieci odprowadza się zazwyczaj do szkoły, aby upewnić się, że dotarły tam bezpiecznie.

Wychowca klasy Twojego dziecka będzie zazwyczaj w stanie doradzić Ci co zrobić, jeśli jest Ci ciężko.

5. Dorośli w Twoim sąsiedztwie będą ogólnie przyjaźni i okazywać życzliwość Twoim dzieciom, ale powinieneś delikatnie ostrzec dziecko, że musi być ostrożne.

Zalecamy, aby dzieci nie szły z osobami, których nie znają. Dzieci nie mogą nigdy zgadzać się na przejażdżkę samochodem z żadną osobą, chyba że wyraziłeś na to zgodę.

14

AWARIE GAZU

Jeśli wyczuwasz gaz lub wykryjesz przeciek gazu, zadzwoń do National Grid Gas (odpowiedzialny za sieć gazowniczą) pod nr tel.0800 111 999. National Grid Gas zajmuje się nagłymi wypadkami 24 godziny na dobę, 365 dni w roku i zatrzyma wszędzie wyciek, czy to w domu, czy na ulicy, za darmo.

Jeśli wyczujesz gaz NIE pal NIE używaj otwartego płomienia NIE włączaj i nie wyłączaj urządzeń elektrycznych Zakręć zawór gazu na liczniku Otwórz drzwi i okna Zadzwoń na pogotowie gazowe, połączenie darmowe, pod numerem telefonu

0800 111 999

Tlenek węgla

Tlenek węgla jest wysoce trującym gazem, który może zabić. Urządzenia wykorzystujące gaz, mogą produkować tlenek węgla, jeśli nie zostały poprawnie zainstalowane lub regularnie serwisowane. Wszystkie te urządzenia powinny być w pokojach lub miejscach z dostateczną wentylacją i /lub przewodami kominowymi.

Rada Konsumentów d/s Gazu

Rada Konsumentów d/s Gazu zaleca, aby zarejestrowany inżynier Rady d/s Zarejestrowanych Instalatorów Gazowniczych / Council for Registered Gas Installers (CORGI) sprawdzał co rok instalacje gazownicze.

Zainstalowanie czujnika tlenku węgla (podobny do alarmu antypożarowego) może ocalić Twoje życie. Powinieneś również sprawdzić instalacje gazowe pod kątem:

Rdzewienia dookoła krawędzi lub na urządzeniu Żółtego lub pomarańczowego płomienia zamiast normalnego niebieskiego

płomienia Dziwnego zapachu, kiedy Twoje urządzenie pracuje.

Jeśli będziesz miał podejrzenie co do jednego z powyższych, zadzwoń na infolinię pogotowia ratunkowego, pod nr telefonu 0800 111 999.

W celu uzyskania dodatkowych informacji:

Rada d/s Zarejestrowanych Instalatorów Gazowniczych / Council for Registered Gas Installers - CORGI

Aby znaleźć najbliższego instalatora gazowniczego CORGI, zadzwoń na 01256 37 23 00.

Kontrola energii - Rada Konsumentów d/s Gazu i Elektryczności jest niezależnym organem nadzoru d/s energii, z którym można się skontaktować pod nr telefonu 0121 455 0285

W celu uzyskania informacji na temat firm gazowniczych, proszę odwiedzić: www.theenergyshop.com

15

16

AWARIE ELEKTRYCZNE

Co powinieneś zrobić, gdy nie będziesz miał prądu?

Sprawdź, czy to tylko u Ciebie jest awaria prądu. Jeśli problem dotyczy również innych osób, możesz zadzwonić na numer Infolinii d/s Nagłych Wypadków. Tam uzyskasz poradę.

Twój lokalny zakład energetyczny jest odpowiedzialny za dostawę prądu w Twoim obszarze. W razie awarii prądu, która dotyka też inne domy, czy firmy w Twoim obszarze, powinieneś skontaktować się ze swoim lokalnym zakładem energetycznym.

Sprawdź swój przełącznik bezpiecznika, jeśli awaria dotyczy tylko Twojego domu lub firmy. Jeśli Twój przełącznik bezpiecznika jest wyłączony, włącz go. Jeśli ponownie się wyłączy, jedno z Twoich urządzeń elektrycznych może źle działać. Aby dokładniej sprawdzić, czy chodzi o dane urządzenie, wyłącz wszystkie urządzenia, włącz przełącznik bezpiecznika i włączaj po kolei wszystkie urządzenia. Jeśli przełącznik bezpiecznika ponownie się wyłącza, wówczas odnalazłeś wadliwe urządzenie.

Jeśli masz licznik na żetony, sprawdź czy nie skończyły Ci się kredyty.

Jeśli masz tylko częściowy zanik napięcia, wówczas najprawdopodobniej coś jest nie tak z Twoimi przewodami. Skontaktuj się ze swoim właścicielem lub jego agentem wynajmującym.

Aby zgłosić usterkę w Twoim sprzęcie elektrycznym zadzwoń:

Unitied Utilities na nr tel. 0800 195 4141

17

KORZYSTANIE Z TELEWIZJI

TELEWIZJA

Jeśli chcesz mieć telewizję w Twoim domu lub mieszkaniu, musisz wykupić abonament. Abonament trwa jeden rok. Jeśli wykupisz abonament w środku miesiąca, rozpocznie się on od pierwszego dnia tego miesiąca. Jeśli korzystasz z telewizji bez płacenia abonamentu, możesz być ukarany grzywną w wysokości do £1000.

Istnieje 'System Cash Easy Entry' dla ludzi, którzy nie mogą zapłacić pełnej sumy abonamentu. Szczegóły są dostępne na Twojej lokalnej Poczcie.

18

PROWADZENIE SAMOCHODU W ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWIE

Ile trzeba mieć lat, aby prowadzić pojazdy w Zjednoczonym Królestwie?

MOTOROWER - 16 lat. TRAKTOR ROLNICZY - 16 lat* SAMOCHÓD - 17 lat. MOTOR - 17 lat* DUŻY MOTOR - 21 lat*

*Stosuje się wyjątki do większości z powyższych.

Aby prowadzić pojazdy w Zjednoczonym Królestwie, potrzebujesz ważnego prawa jazdy.

Używanie Twojego własnego prawa jazdy:

Każdy z prawem jazdy z następującej poniższej listy krajów ma pozwolenie na prowadzenie samochodu lub motoroweru w UK, jeśli mieszka w UK i używa swojego krajowego prawa jazdy.

Austria, Grecja, Polska, Belgia, Węgry, Portugalia, Republika Czech, Irlandia, Północna Irlandia, Słowenia, Republika Cypru, Włochy, Słowacja, Dania, Łotwa, Hiszpania, Estonia, Litwa, Szwecja, Finlandia, Luksemburg, Zjednoczone Królestwo, Francja, Malta, Niemcy, Holandia, Islandia, Lichtenstein i Norwegia.

Rezydent może jeździć na swoim ważnym prawie jazdy do wieku 70lat lub przez okres 3 lat, zależnie od tego, który z tych okresów jest DŁUŻSZY. Kierowca MUSI wystąpić następnie o wymianę prawa jazdy na pełne prawo jazdy UK, ale może wybrać wymianę przed datą wygaśnięcia.

Każdy z obywateli z następującej listy krajów może prowadzić pojazdy w UK przez okres do 12 miesięcy od daty zostania rezydentem UK. Po 12 miesiącach musi on otrzymać pełne prawo jazdy UK.

Barbados, Nowa Zelandia, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Republika Korei, Kanada,Singapur, Wyspy Falklandy, RPA, Hong Kong, Szwajcaria, Japonia,Zimbabwe, Gibraltar, Jersey, Guernsey i Wyspa Man

Każdy z innego kraju może używać swojego prawa jazdy przez 12 miesięcy. Po tym, musi on ubiegać się o tymczasowe prawo jazdy UK i zdać egzamin na prawo jazdy przed upływem 12 miesięcy, aby dalej jeździć.

Notatki:W czasie jazdy na tymczasowym prawie jazdy UK w czasie okresu 12 miesięcy, zabezpieczonym przez własne prawo jazdy krajowe, nie trzeba umieszczać oznaczeń L, nie ma potrzeby bycia nadzorowanym oraz nie ma zakazu jazdy po autostradach. Jeśli po 12 miesiącach będzie on posiadał tymczasowe prawo jazdy UK, ale nie zda egzaminu na prawo jazdy UK, powraca do standardowych warunków tymczasowego prawa jazdy, zgodnie z wymogami DVLA .

19

Kontakt - Urząd Pojazdów i Kierowców (DVLA), Swansea SA6 7JL Tel: 0870 240 0009 lub www.DVLA.gov.uk

Dokumenty Rejestracji Samochodu:

Jeśli kupujesz i posiadasz samochód w tym kraju, musisz zarejestrować go w Urzędzie Pojazdów i Kierowców (DVLA). Jeśli przywieziesz do UK pojazd zarejestrowany w Twoim kraju ojczystym, będziesz musiał go zarejestrować po 12 miesiącach od daty przyjazdu do UK w DVLA (szczegóły jak powyżej). Lokalny Urząd Rejestracji Pojazdów (LVRO) znajduje się w 3, Merchants Drive, Parkhouse, Carlisle Tel 0870 850 0007.

Niedopełnienie zarejestrowania lub zapłaty podatku za pojazd stanowi przestępstwo.

Znaczek Tax disc na samochód:

Twój samochód musi posiadać aktualny znaczek tax disc (Podatek drogowy) pokazujący numer rejestracyjny pojazdu. Mogą być one nabyte na większych pocztach oraz mogą być ważne przez okres 6 do 12 miesięcy. Jeśli jesteś zarejestrowanym posiadaczem pojazdu, formularz przedłużenia będzie wysłany Tobie automatycznie. Zostaniesz ukarany grzywną, jeśli nie opłacisz podatku za pojazd lub nie zadeklarujesz go jako nieużywany. Twój samochód powinien być odholowany, jeśli ważny znaczek tax disc nie będzie widoczny na przedniej szybie. Niedopełnienie zarejestrowania lub zapłaty podatku za pojazd stanowi przestępstwo.

Aby uzyskać znaczek Tax Disc, musisz przedstawić ważne certyfikaty ubezpieczenia oraz MOT (*pojazd mający ponad 3 lata od daty pierwszej rejestracji, inne warunki mogą być stosowane).

MOT:

Kiedy pojazd ma 3 lata (trzy lata od daty rejestracji), konieczna będzie również kontrola autoryzowanej osoby dokonującej przeglądu i wydanie certyfikatu sprawności technicznej pojazdu (MOT), który będzie ważny przez 12 miesięcy. Listę stacji kontroli pojazdów MOT można znaleźć na żółtych stronach książki telefonicznej, bądź kontaktując się z najbliższym warsztatem samochodowym i prosząc o radę.

Niedopełnienie obowiązku posiadania aktualnego MOT do pojazdu powyżej 3 lat stanowi przestępstwo..

Ubezpieczenie samochodu:

Wszystkie pojazdy wymagają ważnego ubezpieczenia, jeśli korzystają z dróg publicznych. Każda osoba prowadząca pojazd w UK musi zgodnie z prawem posiadać przynajmniej obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Oznacza to, że w razie wypadku, jakiekolwiek roszczenia wobec Ciebie będą załatwiane i płacone przez firmę ubezpieczeniową. Pełne ubezpieczenie będzie ponadto pokrywało wszelkie szkody wyrządzone Twojemu własnemu pojazdowi. Polisy ubezpieczeniowe zazwyczaj określają imię i nazwisko osoby ubezpieczonej, kierującej pojazdem. Jeśli prawdopodobnie inne osoby kierują też Twoim pojazdem, do Twoich obowiązków należy , aby zapewnić, że będą oni wymienieni jako kierowca na tej polisie ubezpieczeniowej, muszą też

20

oni posiadać ubezpieczenie, aby móc kierować innymi pojazdami. Pojazdy zostają natychmiast odholowane, jeśli kierowca nie posiada ubezpieczenia. Jeżeli właściciel / kierowca nie zakupi ubezpieczenia w przeciągu 7 dni, pojazd zostanie zniszczony.

Kierowanie lub pozwalanie innym na kierowanie pojazdem bez ważnego ubezpieczenia samochodowego stanowi przestępstwo.

Kierowanie pojazdem mechanicznym, kiedy poziom alkoholu w wydychanym przez Ciebie powietrzu, krwi lub moczu przekracza dopuszczalny prawem limit, stanowi przestępstwo.

Nie ma żadnych bezpiecznych wskazówek odnośnie tego, ile możesz wypić i pozostać w dopuszczalnym przez prawo limicie. Jedynie bardzo mała ilość może utrzymać Cię poniżej limitu. Jedyną bezpieczną radą jest NIE PIJ, GDY PROWADZISZ. Niektóre leki mogą wpływać na prowadzenie pojazdu, więc przeczytaj dokładnie instrukcje i ulotki; prowadzenie pojazdu pod wpływem leków stanowi takie samo przestępstwo jak jazda pod wpływem alkoholu lub narkotyków.

Skazanie za spożywanie alkoholu / przestępstwo drogowe prowadzi do automatycznej utraty uprawnień do kierowania pojazdem oraz wysokiej grzywny, bądź pozbawienia wolności.

Twój pojazd:

Prowadzenie pojazdu w takim stanie, który może stwarzać niebezpieczeństwo dla innych osób na drogach, stanowi przestępstwo. Kierowanie z uszkodzonymi hamulcami, układem kierowniczym, światłami, wskaźnikami czy zbyt dużą ilością pasażerów dla tej klasy pojazdu stanowi przestępstwo. Opony muszą mieć minimum 1,6mm bieżnik przez środek ¾ szerokości opony.

Jeśli sprowadzisz własny pojazd do UK, który jest zarejestrowany w Twoim kraju ojczystym, po 12 miesiącach od wjazdu na teren UK, musi on być zarejestrowany w DVLA.

Twoje prowadzenie pojazdu:

Przestępstwem jest: Kierowanie pojazdu na drodze bez należytej troski, uwagi lub w sposób

niebezpieczny. Korzystanie z telefonu komórkowego lub smsów podczas jazdy. Niezapinanie pasów (kierowcy i pasażerowie). Przekroczenie ograniczenia prędkości. Niezastosowanie się do znaków drogowych, sygnalizacji świetlnej lub

wskazań policjanta w czasie wykonywania przez niego funkcji kontrolnych. Parkowanie pojazdu w taki sposób, że powoduje ono ryzyko wobez innych

użytkowników drogi. Zatrzymanie się na obszarze przejścia dla pieszych lub na samym przejściu

dla pieszych. Niezatrzymanie się na żądanie policji.

Uczący się Kierowcy Samochodowi muszą:

21

Mieć 17 lat oraz tymczasowe prawo jazdy i Być w towarzystwie osoby powyżej 21 lat, która ma pełne prawo jazdy przez

okres 3 lat.

Samochód, którym jeździsz, musi:

Jasno pokazywać znak L z przodu i tyłu samochodu. Mieć opłacony podatek. Mieć MOT Być zdatny do jazdy na drogach i Być ubezpieczony

Uprawnienia Policji:

Policja może zatrzymać każdy pojazd i skontrolować prawo jazdy kierowcy, świadectwo ubezpieczenia oraz MOT. Jeśli nie masz swoich dokumentów przy sobie, będziesz miał 7 dni na pokazanie ich na posterunku policji.

Jeśli dokument prawny/ list zostanie wysłany do Ciebie z Policji czy Sądu, NIE ignoruj tego, jako że może on stanowić o szczegółach Twojego wezwania do sądu, o tym jak uzyskać pomoc prawną, jak zapłacić grzywnę czy inne ważne informacje. Jeśli zignorujesz ten dokument, będziesz narażony na wyższą grzywnę, areszt  lub pozbawienie wolności.

Wypadki na drogach

Jeśli jesteś zamieszany w wypadek, musisz się zatrzymać. Jeśli została wyrządzona szkoda innym pojazdom lub mieniu, musisz podać

Swoje imię i nazwisko oraz adres Imię i nazwisko oraz adres właściciela samochodu, jeśli jest różny od

Twojego Numer rejestracyjny samochodu

Jeśli ktoś będzie ranny, musisz podać szczegóły swojego ubezpieczenia. Jeśli nie możesz tego zrobić, MUSISZ zgłosić wypadek policjantowi jak najszybciej lub w przeciągu 24 godzin.

Niezatrzymanie się lub niepodanie danych dotyczących wypadku drogowego stanowi przestępstwo.

Ograniczenia prędkości: Ograniczenie prędkości wynosi:

70 mil/h na autostradach (112 km/h)

70mil/h na drodze dwupasmowej

30mil/h na obszarze zabudowanym (około 48 km/h), chyba że widoczne powtarzalne znaki stanowią o czymś innym.

60mil/h na innych drogach (wyjątki stosuje się w odniesieniu do klasy pojazdu, np. dużych pojazdów dostawczych i wanów

22

Zawiadomienia o nałożeniu stałej kary będą wysyłane automatycznie zarejestrowanym posiadaczom pojazdów przyłapanych na przekroczeniu prędkości. Jeśli nie kierowałeś pojazdem, jesteś prawnie zobowiązany do wyjawnienia, kto był w tym czasie kierowcą.

Ograniczenie prędkości, tam gdzie krajowe oznaczenia ograniczenia prędkości są pokazane, wynosi 60mil/h lub 70mil/h na drogach dwupasmowych.

PARKING:

Podwójne żółte linie wzdłuż drogi oznaczają, że NIE zezwala się na parkowanie w tym obszarze. Będą im towarzyszyć pobliskie znaki wskazujące, że nie można tu parkować "o każdej porze"

Pojedyncza żółta linia wskazuje zakaz parkowania w pewnych godzinach; pobliskie znaki wskażą, kiedy NIE możesz parkować tam.

Kropkowane żółte linie lub białe zatoczki zezwalają na parkowanie przez ograniczone okresu czasy; towarzyszące znaki będą określały, na jak długo jest to możliwe.

Pełne wyjaśnienia wszelkich znaków drogowych można odnaleźć w Kodeksie Drogowym, który jest dostępny do zakupu w księgarniach lub do wypożyczenia w bibliotekach.

23

Transport i Podróż

Autobusy

Kiedy podróżujesz autobusem, oczekuje się, że zapłacisz kierowcy przy wejściu. Stacja docelowa autobusu jest zazwyczaj pokazana na przodzie pojazdu. Ulotki z rozkładem jazdy autobusów są dostępne na dworcach autobusowych i w Twojej lokalnej bibliotece lub Centrach Informacji Turystycznej. Godziny odjazdów autobusów są pokazane na przystankach autobusowych.

Skontaktuj się w celu uzyskania szczegółów z Stagecoach North West, który jest głównym przewoźnikiem autobusowym w Cumbrii.

Stagecoach North West Area Office Broadacre House 16-20 Lowther Street Carlisle CA3 8DA

Tel: 01228 597222

http://www.stagecoachbus.com/northwest

Alternatywnie możesz zadzwonić na Infolinię na 0870 608 2608 , w celu uzyskania informacji.

Poci ą gi

Rozkłady jazdy oraz dalsze informacje na temat lokalnych usług są dostępne na następujących stronach:

Northern Rail : www.northernrail.org tel. 0845 000 0125Virgin Train s : www.virgintrains.co.uk tel. 08457 222 333National Rail : www.nationalrail.co.uk tel. 08457 48 49 50Transpennine Express : www.firstgroup.com/tpexpress

Informacja na temat legitymacji uprawniającej do korzystania ze zniżki na kolei i tego, jak możesz oszczędzić 1/3 na biletach kolejowych, dostępna jest na stronie www.networkrail.co.uk, tel. 08457 48 49 50.

Lotniska

www.manchesterairport.co.uk Tel. 0161 489 3000www.blackpoolinternational.com Tel. 08700 273 777www.liverpoolairport.com Tel. 0870 129 8484www.newcastleinternational.co.uk Tel. 0870 122 1488www.glasgowairport.com Tel. 0870 040 0008

24

TWÓJ NATIONAL INSURANCE NUMBER (NINO)

National Insurance Number (NI / Numer Ubezpieczenia Społecznego) to Twój osobisty numer używany do rejestrowania składek na ubezpieczenie i kredytowanych składek na ubezpieczenie danej osoby. Jest to potrzebne podczas występowania z wnioskiem o zasiłki społeczne.

Numer NI powinien być nadany tylko jednej osobie i jedynie przez nią może on być używany.

Każda osoba, rezydent w Brytanii, od 16 roku życia może posiadać osobisty National Insurance number.

Istnieje proces kontroli, przez który musisz przejść, kiedy ubiegasz się o National Insurance Number.

Twój pracodawca powinien pomóc Ci uzyskać National Insurance Number lub możesz zadzwonić 0845 600 0643.

Następnie idź do Job Centre Plus i zadzwoń do Działu d/s National Insurance Number (NINO), aby umówić się na spotkanie. Doradca w dziale d/s NINO wyjaśni, jakich dokumentów potrzebujesz na rozmowę.

Odnotuj swój National Insurance number; będziesz go potrzebował, jeśli będziesz żądał zasiłków. Twój pracodawca będzie żądał szczegóły odnośnie Twojego National Insurance Number.

25

PROGRAM REJESTRACJI PRACOWNIKÓW

Aby pracować w Zjednoczonym Królestwie, musisz posiadać ważny paszport UE/EOG lub dowód osobisty jednego z państw członkowskich UE/EOG lub Szwajcarii.

Pracownicy z Republiki Czech, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji i Słowenii (znanych inaczej jako 8 krajów przystępujących) mogą pracować w Zjednoczonym Królestwie, jeśli zarejestrują się, zgodnie z Programem Rejestracji Pracowników.

Stosuje się to, jeśli:

zacząłeś nową pracę po 1 maja 2004 pracowałeś w Zjednoczonym Królestwie przed 1 maja 2004 bez

zezwolenia pracujesz krótkoterminowo lub tymczasowo jesteś studentem, który również pracuje

Możesz uzyskać formularz aplikacyjny i dalsze informacje na stronie: www.workingintheUK.gov.uk

Jeśli pracowałeś legalnie w UK nieprzerwanie przez okres 12 miesięcy, możesz uzyskać pełne prawa do przeniesienia i będziesz mógł uzyskać pozwolenie na zamieszkanie na terenie EOG, potwierdzający Twój status.

Możesz uzyskać formularz do ubiegania się o rezydencję na terenie EOG na stronie: www.workingintheUK.gov.uk

Jeśli zmienisz pracę, będziesz musiał przedłużyć swoją rejestrację w Programie Rejestracji Pracowników, używając formularzy WRS, ale będą wiązały się z tym określone koszty.

26

WARUNKI PRACY i MINIMALNA STAWKA KRAJOWA

Większość pracowników ma 37 lub 40 dni pracy w tygodniu, z minimalnym 4-tygodniowym uprawnieniem do urlopu w skali rocznej.

Twój pracodawca powinien udzielać Ci przerwy na odpoczynek i ustalać ograniczenia Twoich godzin pracy.

Musisz mieć co najmniej 20-minutową przerwę, jeśli Twoja zmiana jest dłuższa nić 6 godzin

Musisz mieć 11 następujących po sobie godzin nie w pracy w przeciągu 24 godzin

Nie powinieneś pracować więcej niż 48 godzin w tygodniu. Powinieneś dostać przynajmniej 1 dzień wolnego w tygodniu. Powinieneś mieć płatny urlop

Osoby opłacane za pracę na akord, są opłacone za wartość pracy, którą wykonują i dlatego też stosuje się inne zasady do tego rodzaju pracy. Pełne szczegóły na temat przepisów dotyczących godzin pracy można znaleźć na stronie:

www.dti.gov.uk/er/worktimeregs

Twój pracodawca nie może:

Zatrzymać Twojego paszportu (może jedynie pobrać kopie dla swoich informacji).

Potrącać pieniędzy z Twojej pensji za Twoje wyżywienie.

Minimalna Stawka Krajowa

W UK prawo stanowi, że jesteś uprawniony do pewnej minimalnej wartości stawek za pracę, jaką wykonujesz. Wartości te są zmienne i zależne od Twojego wieku, od tego, jaką pracę wykonujesz (praca rolnicza ma różny zakres minimalnych stawek).

Skontaktuj się z Infolinią d/s Minimalnej Stawki Krajowej pod nr tel. : 0845 600 0678.

Związki Zawodowe

Brytyjskie Związki Zawodowe będą reprezentować pracowników imigrantów. Kongres Związków Zawodowych (TUC) reprezentuje wszystkie Związki Zawodowe.

Związki mogą pomóc zapewnić szkolenia dotyczące wiedzy i umiejętności, włączając w to kursy języka angielskiego. Oto następująca lista Związków, obejmujących różne obszary pracy:

Unison – usługi publiczne - to największy związek Amicus – wytwórstwo, finanse, zdrowie, druk TGWU – transport, żywność i napoje, hotele i wytwórstwo

27

GMB – wytwórstwo, żywność i napoje, turystyka i usługi publiczne UCATT – praca budowlana USDAW – żywność i napoje, sklepy oraz praca dystrybucyjna

Jeśli sądzisz, że jesteś wykorzystywany, zgłoś to.

28

OTWARCIE KONTA BANKOWEGO LUB KONTA OSZCZĘDNOŚCIOWEGO

Służby anty-terrorystyczne nałożyły ścisłe kontrole na banki. Otwarcie konta bankowe w Brytanii może zająć kilka tygodni.

Istnieje wiele rodzajów kont bankowych; głównymi są konta Rozliczeniowe i Oszczędnościowe.

Konta rozliczeniowe są bardziej elastyczne i będziesz prawdopodobnie potrzebował tego rodzaju konta, aby pracodawca płacił Ci Twoją pensję bezpośrednio na Twoje konto.

Konta oszczędnościowe służą do oszczędzania pieniędzy, mają one zazwyczaj wyższe oprocentowanie, aniżeli konta rozliczeniowe. Dostęp do pewnego rodzaju kont oszczędnościowych jest czasem ograniczony i musisz wcześniej powiadomić bank o wypłacie środków pieniężnych. Wraz ze swoim kontem bankowym możesz również posiadać Kartę Bankomatową; możesz używać tej karty, aby wybrać pieniądze z większości bankomatów. Wraz z kartą otrzymasz swój osobisty numer identyfikacyjny, PIN, ten numer winien być bezpiecznie przechowywany i nieprzekazywany nikomu.

Jeśli utracisz swoją kartę bankomatową, powinieneś natychmiast powiadomić bank lub spółdzielnię mieszkaniową.

Polecenia zapłaty oraz zlecenia stałe są automatycznymi usługami bankowymi, wykorzystywanymi do płacenia czynszu i rachunków. Wielu agentów nieruchomości automatycznie pobiera czynsz z Twojego konta bankowego. Możesz również ustawić polecenia zapłaty za takie rachunki jak woda, elektryczność, telefon oraz gaz co miesiąc lub co kwartał.

Aby otworzyć konto bankowe lub w spółdzielni mieszkaniowej, musisz wypełnić formularz zgłoszeniowy, który możesz otrzymać w banku. Zazwyczaj będziesz potrzebował dwóch dowodów tożsamości oraz kilku innych istotnych dokumentów (na przykład rachunku z uwidocznionym Twoim adresem).

Jeśli masz jakieś problemy z otwarciem konta bankowego lub w spółdzielni mieszkaniowej, poproś obsługę w Serwisie Wielokulturowym Cumbrii o pomoc.

Niektóre banki, na przykład Natwest, wydają ulotki w języku polskim i oferują określony rodzaj konta dla populacji polskiej w UK.

Dostępne są ulotki z Natwest Banks lub obiektów w zasięgu, Serwisu Wielokulturowego Cumbrii.

29

30

KWESTIE PIENIĘŻNE I WALUTA Zjednoczonego Królestwa

Jeśli martwisz się płaceniem Twoich rachunków - poszukaj porady.

Skontaktuj się obsługą Serwisu Wielokulturowego Cumbrii w jednym z centrów, wymienionych na początku tej broszury lub umów się na spotkanie z obsługą w lokalnym Biurze Porad Obywatelskich (patrz Załącznik 3 z tyłu tej broszury) Nie ignoruj listów czy rachunków, jeśli nie jesteś pewien, do czego one się odnoszą; zapytaj kolegę, nauczyciela lub inne osoby, którym ufasz, że Ci to wytłumaczą.

WALUTA Zjednoczonego Królestwa

Zjednoczone Królestwo ma swoją własną walutę.

£1 (jeden funt) równa się 100 pensom

Monety w obiegu to:

£2, £1, 50p, 20p, 10p, 5p, 2p i 1p.

Banknoty w obiegu to:

£50, £20, £10 i £5

31

KWESTIE ZDROWOTNE

Pomoc Zdrowotna w Zjednoczonym Królestwie jest dostępna przez National Health Service / Narodowy Fundusz Zdrowia (NHS). Jeśli źle się czujesz i nie jesteś pewny, czy skontaktować się z lekarzem, bądź masz ogólne pytania odnośnie zdrowia, personel NHS Direct może pomóc - zadzwoń 0845 4647. Jest dostępny 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Usługi tłumaczeniowe są dostępne w razie potrzeby - proszę pytać.

Lokalni Lekarze (lub GP)

Jeśli jesteś nowy w okolicy i nie masz lekarza, będziesz musiał jak najszybciej się zarejestrować u jednego z nich. Udzielają oni porad w zakresie szeregu problemów zdrowotnych, dają szczepionki, zapewniają kształcenie zdrowotne i porady odnośnie palenia, diety i środków antykoncepcyjnych, a także przeprowadzenia prostych operacji. Jeśli Twój stan nie jest pilny, możesz oczekiwać, że umówisz się z lekarzem w przeciągu 2 dni roboczych lub profesjonalistą d/s zdrowotnych, takim jak pielęgniarka w przeciągu 1 dnia roboczego. Ważnym jest uczestniczyć w spotkaniach lub powiadomić gabinet lekarski, jeśli musisz je odwołać lub zmienić.

Rejestracja u Lekarza Pierwszego Kontaktu / GP

Zanim będziesz mógł zobaczyć się z lekarzem, musisz wpierw zarejestrować się w lokalnej przychodni. Aby zarejestrować się, będziesz musiał podać swoje imię i nazwisko, datę urodzenia, adres i numer telefonu, jeśli takowy masz.

Aby znaleźć gabinet lekarski w Twojej okolicy, odwiedź:

www.nhs.uk/England/Doctors/LocalSearch.aspx.

W przeciwnym razie możesz zadzwonić na nr 01772 221305 lub 01772 221343, pytając się o "Zapisy u Lekarza" (Doctor Registration) i zostanie Ci podana lista lekarzy do kontaktu.

Każdy w Twojej rodzinie będzie musiał się zarejestrować, zanim będą mogli przyjść, a rejestracja jest darmowa.

Ważnym jest, abyś zarejestrował swoje dzieci u lekarza. Jeśli możesz, proszę przynieś rejestr szczepionek, które miały aplikowane Twoje dzieci.

Niektórzy Lekarze Pierwszego Kontaktu (GP) proszą nowych pacjentów o przyjście na kontrolę zdrowia. Przeprowadza to zazwyczaj pielęgniarka. Ważnym jest, abyś przyszedł na te spotkanie, nawet jeśli jesteś zdrowy.

Jeśli gabinet Cię nie zapisze, możesz skontaktować się z Zespołem d/s Kontaktów z Pacjentami / Patient Advice & Liaison Service (PALS) (patrz Załącznik 5 z tyłu tej broszury)

32

Usługi dla Odwiedzających lub Tymczasowych Mieszkańców

Mieszkaniec Zjednoczonego Królestwa z dala od domu w jakiejkolwiek części kraju, może zarejestrować się u Lekarza Pierwszego Kontaktu (GP) na okres do trzech miesięcy jako mieszkaniec tymczasowy.

Jeśli jesteś odwiedzającym zza granicy, możesz uzyskać więcej informacji na stronie www.doh.gov.uk/overseasvisitors

Przychodnie

Lokalne gabinety lekarskie (gabinety GP) prowadzą przychodnie, które zapewniają szeroki zakres rodzinnych usług medycznych: porad zdrowotnych, szczepionek, badań i leczeń, recept na leki; skierowań do innych usług zdrowotnych lub społecznych. Odwiedź www.nhs.uk/England/Doctors/ClinicSearch.aspx, aby znaleźć swoją lokalną przychodnię.

Leczenie Dentystyczne i Okulistyczne

W celu uzyskania porady i informacji na temat wszelkich kwestii dentystycznych i optycznych w rejonie Funduszy Opieki Zdrowotnej Cumbrii, zadzwoń do NHS Direct na 0845 46 47. Telefonowanie do tego serwisu zapewni dostęp do wyjątkowego lub pilnego leczenia dentystycznego, jak również badanie rutynowe, możesz też zalogować się na ich stronę:

www.nhsdirect.nhs/uk/LocalServices/LocalServices.aspx (Dostępny w alternatywnych językach)

Cumbria Fundusz Opieki Zdrowotnej /Primary Care Trust

WITAMY

W TWOIM LOKALNYM NHS

Twoje Zdrowie jest dla nas ważne.

33

Proszę zapisać się teraz u Lekarzana badanie zdrowotne, dzwoniąc na

następujący numer

01772 221305lub

01772 221343

i pytać o

“ZAPISY U LEKARZA”

Podana Ci zostanie lista Lekarzy do kontaktu

34

21.

35

Praktykuj bezpieczniejszy seks - używaj prezerwatyw.

10 prostych wskazówek, aby pomóc Ci być zdrowym.

Podejmij decyzję o badaniu przesiewowym w kierunku chorób nowotworowych, kiedy jesteś umówiony.

Na drogach, MYŚL o bezpieczeństwie.

Radź sobie z obniżaniem poziomu stresu - omawianie spraw, relaksacja i aktywność fizyczna mogą pomóc.

Chroń się przed słońcem.  Zakryj się, zostań w cieniu, nie opalaj się i używaj faktora przeciwsłonecznego 15 plus. Podejmij dodatkowe działania, aby chronić młodsze dzieci

10

987

6

5Jeśli pijesz alkohol, nie pij więcej niż 2-3 jednostki dziennie (kobiety) lub 3-4 jednostki dziennie (mężczyźni).

4 Utrzymaj lub staraj się utrzymać, zdrową wagę (BMI* 20 -25).

3 Bądź fizycznie aktywny przez co najmniej 30 minut, 5 dni w tygodniu.

2 Jedz co najmniej 5 porcji owoców i warzyw codziennie. Ogranicz tłuszcze, sól i dodawanie cukru.

1Nie pal i nie wdychaj dymu papierosowego innych osób. Jeśli potrzebujesz pomocy z rzuceniem palenia, zadzwoń na Lokalną Infolinię Palaczy na nr 01524 845145.

KSZTAŁCENIE

Kształcenie jest darmowe i obowiązkowe dla wszystkich dzieci w wieku 5-16 lat. Twoje dzieci mogą chodzić do szkoły, jeśli mieszkają w Wielkiej Brytanii jako osoby będące na Twoim utrzymaniu. Kształcenie jest obowiązkowe, ale szkoła nie, jako że dziecko może się kształcić w domu.

W Cumbrii dzieci zaczynają szkołę we wrześniu, po swoich czwartych urodzinach i uczęszczają do niej co najmniej do wieku 16 lat. Ponad 70% uczniów kontynuuje po tym naukę.

Około 94% uczniów w Wielkiej Brytanii otrzymuje darmowe kształcenie ze środków publicznych, podczas gdy 6% uczęszcza do niezależnych płatnych szkół. Wszelkie szkoły publiczne realizują Plan Nauczania.

Zgodnie z Planem nauczania, są cztery Kluczowe Etapy, tj.:

Kluczowy Etap 1: od 5 do 7 lat Kluczowy Etap 2: od 7 do 11 lat Kluczowy Etap 3: od 11 do 14 lat Kluczowy Etap 4: od 14 do 16 lat

Kara cielesna została zniesiona w szkołach publicznych w 1986.

W Cumbrii dzieci są zazwyczaj umieszczane w szkole w 'rejonie' (tj. lokalizacji najbliższej Twojemu miejscu zamieszkania). Jeśli to możliwe, wybierz dokładnie obszar zamieszkania i sprawdź, że szkoły w rejonie są tym, czego chcesz dla dziecka. Możesz odwiedzić lokalne szkoły i porozmawiać z sąsiadami, którzy mają dzieci.

W niektóre szkołach zainteresowanie przewyższa ilość miejsc, dlatego nie ma gwarancji, że Twoje dziecko będzie miało dostęp do szkoły pierwszego wyboru.

Patrz http://www.cumbria.gov.uk/childrensservices/admissions/default.asp

Serwis Multikulturalny Cumbrii będzie być może w stanie pomóc Ci z zapisaniem Twoich dzieci w szkole, w obszarze, do którego się przeprowadzasz.

Wszystkie szkoły mają dostęp do specjalistycznego wsparcia nauczania ze strony Służby d/s Dzieci Cumbrii, dla dzieci, które uczą się angielskiego jako dodatkowego języka.

Warunki dla dzieci poniżej piątego roku życia

Każde dziecko jest upoważnione do okresu do sześciu miesięcy darmowego kształcenia w przedszkolu, zanim osiągnie ustawowy wiek szkolny (okres po osiągnięciu przez nie piątego roku życia). Dotacja do Kształcenia Przedszkolnego obejmuje pięć 2½ - godzinnych sesji na tydzień, zaczynając od okresu, kiedy dziecko ukończy 3 lata. Dziecko otrzyma zazwyczaj kształcenie przedszkolne przez 33 tygodnie na rok, podzielone pomiędzy okresy 3 i 11 tygodni

36

Możesz korzystać z któregokolwiek rodzaju pomocy wymienionej w poniższej liście, jeśli przejdą one pomyślnie wizytę lokalnego urzędnika, w celu dokonania oceny, co pozwoli na zgłoszenie roszczenia o Dotację do Kształcenia Przedszkolnego.

Przedszkole powiązane ze szkołą Przedszkole Grupa przedszkolna Przedszkole Dzienne Niezależne lub prywatne przedszkole Zatwierdzona sieć opiekunek do dziecka

W celu uzyskania szczegółów na temat tych instytucji w Cumbrii, zadzwoń do Serwisu Informacyjnego dotyczącego Dzieci na nr 01228 606999 lub 601171 albo 606930, bądź 601198

Niektóre przedszkola oferują kluby śniadaniowe, kluby lunchowe, dodatkowe sesje i kluby pozaszkolne. Ta opieka nie jest częścią darmowego zapewnienia kształcenia przedszkolnego, więc będzie za to pobierana opłata.

Są również grupy dla dzieci uczących się chodzić i Grupy Zabawy z dziećmi w wieku około 2 lat. Rodzice muszą płacić niewielką kwotę za te sesje.

Przeciętny koszt pełnego dnia to £150 za tydzień na dziecko. Zależy to bardziej od wieku dziecka.

Kształcenie Podstawowe

Dzieci w Cumbrii mogą zacząć kształcenie podstawowe w pełnym zakresie, uczęszczając do Zerówki (Reception) we wrześniu, po ich czwartych urodzinach. Dzieci uczęszczające do Zerówki .(Reception) w szkole podstawowej, mogą zostać tu do wieku 11 lat. Dzieci uczęszczające do zerówki / infant school, przechodzą do szkoły podstawowej (junior school) lub szkoły podstawowej (primary school) w wieku 7 lat. Dzieci przechodzą do szkoły ponadpodstawowej (secondary school) we wrześniu po ich jedenastych urodzinach.

Wszystkie szkoły podstawowe nauczają 12 przedmiotów: matematyka (umiejętność liczenia), angielski (umiejętność czytania i pisania), fizyka, historia, geografia, sztuka, technika (DT), informatyka (ICT), muzyka, w-f (PE) i Kształcenie osobiste, społeczne i zdrowotne (PSHE) W każdej szkole jest program edukacji religijnej (RE), który musi szanować różnorodność wyznań religijnych, choć rodzice mogą wypisać z niego swoje dzieci. Wiele szkół podstawowych uczy nowożytnego języka obcego.

Dzieci są testowane, korzystając z testów narodowych (zwanych SATS), kiedy ukończą 7 lat i ponownie w wieku 11 lat.

Kształcenie Ponadpodstawowe

Dzieci uczęszczają do szkoły ponadpodstawowej pomiędzy 11 a 16 rokiem życia, kiedy podchodzą do egzaminów zwanych General Certificate of Secondary Education (GCSE).

Na Kluczowym Etapie 3, obowiązkowych jest 15 następujących przedmiotów: angielski, matematyka, fizyka, historia, geografia, sztuka, DT, muzyka, ICT, PE,

37

wiedza o społeczeństwie, RE, język obcy nowożytny, edukacja seksualna, edukacja zawodowa. PSHE jest przedmiotem pozaustawowym.

Na Kluczowym Etapie 4, obowiązkowych jest 10 następujących przedmiotów: angielski, matematyka, fizyka, ICT, PE, wiedza o społeczeństwie, RE, edukacja seksualna, edukacja zawodowa i nauka związana z pracą. Sztuka, projektowanie i technologia, nauki humanistyczne i nowożytne języki są szczególnymi przedmiotami na Kluczowym Etapie 4, co oznacza, że szkoły muszą prowadzić kursy dostępne dla wszystkich uczniów, którzy chcą na niej uczęszczać. Wszystkie szkoły muszą zapewnić RE dla wszystkich uczniów, aby mogły uczyć się o 6 głównych religiach w Zjednoczonym Królestwie, mimo że rodzice mogą wybrać wypisanie dzieci z tego przedmiotu.

GCSE opierają się na programie nauczania. Jest siedmostopniowa skala ocen od najwyższej oceny A do G. Jest również ocena A* za wybitne wyniki.

Kiedy kończą wiek 16 lat, uczniowie mogą opuścić szkołę i zacząć pracę lub kontynuować swe kształcenie. Ci uczniowe, którzy chcą kontynuować swoje kształcenie, mogą pójść do college'u na kursy zawodowe lub zostać w szóstej klasie szkoły ponadpodstawowej. W przeciwnym razie mogą podejść do egzaminów na poziomie zaawansowanym (poziomy A) po 2-letnim kursie z trzech lub czterech przedmiotów. Poziomy są stosowane w celu klasyfikowania studentów na wyższe uczelnie. Są one oceniane w siedmiostopniowej skali od A do E z N jako dopuszczalny (narrow failure) i U jako niedostateczny (unclassified). Poziom Advanced Supplementary / Dodatkowy Zaawansowany (poziom AS), odpowiada około połowie kursu poziomu A i jest oceniany do A do E.

Dalsze Kształcenie

W wieku 16 lat, uczniowie mogą iść do College'u Kształcenia Dalszego. Kursy mogą być darmowe, ale to różni się w zależności od college'u, kursu i osobistych uwarunkowań. Ludzie powyżej 19 roku życia muszą zazwyczaj ponosić pewne opłaty. Sprawdź College Kształcenia Dalszego.

Wielu uczniów w College'u Kształcenia Dalszego uczą się na kursach o częściowych wymiarze lub na urlopie szkoleniowych, bądź zajęciach dla osób pracujących. Urlop szkoleniowy oznacza, że są zwolnieni z pracy na część dnia lub czasem kilka dni w tygodniu do nauki - aby mogli się uczyć i pracować w tym samym czasie.

Zajęcia dla osób pracujących mają miejsce, gdy osoby są zwolnione całkowicie z pracy przez okres czasu, aby umożliwić im naukę. Otrzymywane kwalifikacje to National Vocational Qualifications (NVQ) i inne egzaminy dotyczące praktycznych i zawodowych umiejetności.

Kształcenie Wyższe

Kształcenie wyższe składa się z kursów ze stopniem naukowym lub ich ekwiwalentem, odbywającymi się zazwyczaj na uniwersytecie. Jest obecnie 88 uniwersytetów w Wielkiej Brytanii, włączając jeden poświęcony całkowicie kształceniu korespondencyjnemu (Uniwersytet Otwarty). Obecnie Cumbria nie ma uniwersytetu, ale są plany rozwoju jednego z nich.

38

Minimalny wymóg dostania się na uniwersytet to 2 pomyślne wyniki na poziomie A, ale kwalifikacje otrzymane w innym kraju mogą być akceptowane, jeśli są ocenione jako ekwiwalent poziomu A. Osoby z nieukończonymi studiami mogą być przyjęte na podobne kursy w Wielkiej Brytanii, z uwzględnieniem zaliczonych już studiów i w konsekwencji zmniejszenia długości kursu.

Jeśli chcesz ubiegać się o miejsce na uniwersytecie, aby ukończyć kurs pierwszego stopnia, musisz to uczynić poprzez University and Colleges Admission Services (UCAS). UCAS wysyła formularze na uniwersytety, do których chcesz się dostać. Uniwersytety same w sobie wybierają studentów, których przyjmą. Jeśli jesteś zaakceptowany przy pierwszym wyborze, proces się kończy. Jeśli nie, UCAS wysyła Twój formularz do Twojego drugiego wyboru itd. Czasami uniwersytet po rozmowie kwalifikacyjnej zaoferuje Ci miejsce rezerwowe. Nie każdy uzyskuje oceny, jakich potrzebuje, aby dostać się i po otrzymaniu wyników poziomu A w sierpniu, oferowana jest specjalna pomoc dla potencjalnych studentów w znalezieniu miejsc oraz dla wydziałów uniwersytetów w znalezieniu studentów.

W 1998 uczelnie zaczęły pobierać opłaty za kształcenie i dotacje dla studentów zostały zniesione przez Rząd oraz zamienione na pożyczki studenckie, zarządzane przez bank z oprocentowaniem zbliżonym do inflacji. Ostatnio toczyły się dyskusje na temat powrotu do systemu dotacji.

Pomoc finansowa w kursie prowadzącym do stopnia pierwszego, może być dostępna dla ludzi, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii co najmniej 3 lata. Ta pomoc może objąć opłaty za kurs i część Twoich kosztów utrzymania. Specjalne pożyczki są również dostępne dla uczniów.

Osoby ze stopniami i dyplomami z uniwersytetów w innych krajach mogą skontaktować się z serwisem The World University. Telefon 0171 426 5801.

Kształcenie Dorosłych

W Cumbrii jest wiele zajęć Kształcenia Dorosłych, którzy chcą kontynuować lub wznowić swoje kształcenie. Niektóre zajęcia są obowiązkowe, a inne zajęcia są dowolne. Istnieją również zajęcia dla osób, które chcą się uczyć angielskiego jako Języka Dodatkowego.

Pobierane są zazwyczaj opłaty za takie kursy, ale na ogół są obniżki dla osób korzystających z wsparcia dochodowego. Ta broszura nie obejmuje wszystkich sytuacji i powinieneś sprawdzić szczegóły w Twoim lokalnym college'u lub spytać się Twojego doradcy zawodowego.

Uczniowie ze szczególnymi potrzebami

Dla uczniów z trudnościami fizycznymi lub nauki, Cumbria ma 5 'Szkół Specjalnych' ze specjalnie wyszkolonym personelem. Specjaliści kierują dzieci do takich szkół po dokonaniu oceny. Może być zapewniona dodatkowa pomoc, aby uczniowie byli w stanie uczęszczać do zwyczajnej szkoły.

Posiłki Szkolne

Wszystkie szkoły zapewniają posiłki w ciągu dnia. Dzieci, których rodzice korzystają ze Wsparcia Dochodowego, mogą otrzymywać darmowe posiłki. Poproś biuro szkolne o formularz aplikacyjny.

39

Transport do Szkoły

Darmowy transport do szkoły jest zapewniony, jeśli najbliższa szkoła jest oddalona o ponad dwie mile od domu, dla dzieci młodszych niż 8 lat, bądź 3 mile od domu dla dziecka powyżej 8 lat.

Szkolny Mundurek

W niektórych szkołach uczniowie muszą nosić mundurek szkolny. Jeśli to powoduje Twoje trudności finansowe, możesz kwalifikować się do pomocy w poniesieniu kosztów. Śmiało pytaj się w szkole lub niech ktoś to uczyni w Twoim imieniu.

40

DOTACJE I ZASIŁKI SPOŁECZNE

Zasiłek jest ogólnym terminem używanym do opisywania wypłat pieniężnych dla ludzi z niskim dochodem lub bez dochodu.

Agencja d/s zasiłków ma swoje lokalne biura w Cumbrii, które zajmują się roszczeniami i dokonują płatności. Będziesz musiał pójść do biura Agencji d/s Zasiłków, aby zgłosić roszczenie o zasiłek. W pewnych przypadkach personel może skierować Cię do Twojego lokalnego Centrum Pracy.

Twoje lokalne Biuro Porad Obywatelskich może pomóc Ci zrozumieć Twoje prawa, zgłaszając roszczenia o Dotacje i Zasiłki Społeczne (patrz Załącznik 3).

Główne Zasiłki Społeczne to:

Wsparcie Dochodu Zasiłek dla osób poszukujących pracy -

Income based Jobseekers Allowance Opłata za mieszkanie i podatek płacony/

Housing Benefit i Council Tax Benefit Zasiłek dla Dziecka Fundusz Społeczny Zasiłek dla Niepełnosprawnych /Disability

Living Allowance Dodatek Opiekuńczy / Attendance

Allowance Zasiłek Opieki Inwalidzkiej / Invalid Care

Allowance

Patrz Załącznik 3, w celu uzyskania szczegółów odnośnie centrów Biur Porad Obywatelskich w Cumbrii

41

POCZTY

Na Twoich lokalnych pocztach możesz:

Kupić znaczki i wysłać listy oraz paczki za granicę Kupić ubezpieczenie podróżne Kupić/ wymienić walutę zagraniczną Dokonać przelewów pieniężnych Zapłacić rachunki Kupić kupon bankowy Otrzymać karty telefoniczne do rozmów za granicę i inne karty telefoniczne Kupić doładowanie na telefon komórkowy Kupić znaczki pocztowe Szukać porady pocztowej Otrzymać pocztę, używając "Numerów skrytek pocztowych"/ “PO box

numbers”

Formularze dostępne na większości Poczt obejmują:  

  Podatek drogowy - MVL Prawa jazdy Międzynarodowe prawo jazdy Paszporty Prawo jazdy Podatek drogowy - MVL Międzynarodowe prawo jazdy Opieka medyczna za granicą - EHIC

 

42

PUBLICZNE BUDKI TELEFONICZNE

Zazwyczaj płacisz za rozmowę telefoniczną, wrzucając monety do otworu w telefonie, wpisując kod płatności w telefonie lub używając karty telefonicznej. Telefony na monety zazwyczaj pobierają pieniądze przed wykonaniem połączenia i zwracają je, jeśli nie odebrano telefonu.

Niektóre płatne telefony mają czytnik kart, który pozwala rozmówcy na dokonanie płatności kartą kredytową. Rozmówca bez pieniędzy może poprosić operatora firmy telekomunikacyjnej o spytanie, czy odbiorca będzie skłonny zapłacić za rozmowę; znane jest to jako "odwrócenie kosztów" lub "rozmowa na koszt rozmówcy"( "reversing the charges" lub "calling collect").

Możliwym jest także zadzwonienie do budki telefonicznej, jeśli zamierzony odbiorca czeka przy budce, jednakże nie wszystkie budki telefoniczne mają połączenia przychodzące.

43

KORZYSTANIE Z LOKALNYCH BIBLIOTEK

Wypożyczenie książek i multimediów, dostęp do informacji oraz nauka przez całe życie lub zagłębianie się w bogate dziedzictwo kulturowe i historyczne Cumbrii - to wszystko część rozległej Biblioteki i Archiwum. 

Istnieje 53 bibliotek w Hrabstwie plus cały szereg ruchomych bibliotek.  Możesz ponadto odwiedzić bibliotekę on-line, aby dowiedzieć się, co jest na składzie, aby prosić o pozycje do pożyczenia lub przedłużyć tytuły, które obecnie wypożyczasz.  Biblioteka to nie tylko książki - jeśli chcesz pójść w stronę hi-tech, możesz zarezerwować gniazdo na jednym z naszych komputerów, aby surfować po internecie lub pożyczyć gry komputerowe, DVD, video, książki audio oraz CD w lokalnej bibliotece.

Możesz przyłączyć się do biblioteki ZA DARMO.

Możesz również mieć dostęp do internetu w Twojej lokalnej bibliotece.

W celu uzyskania dalszych szczegółów, odwiedź stronę: www.cumbria.gov.uk/libraries lub zapytaj w pobliskim obiekcie Serwisu Multikulturalnego Cumbrii (z przodu tej broszury) w celu uzyskania pomocy za dostęp do Twojej lokalnej biblioteki.

44

MIEJSCA KULTU

Będziesz mile widziany w kościołach prowadzonych w Hrabstwie.

Polski Kościół:

Regularnie sprawowana jest polska Msza w Our Lady’s, Carlisle, o17:30 w pierwszą niedzielę każdego miesiąca.

Są też okazjonalne polskie msze sprawowane w :

Kendal (Tel. 01539 720063 w celu uzyskania dalszych informacji)

Penrith (Tel. 01768 862273 w celu uzyskania dalszych informacji)

Windermere (Tel. 015394 43402 w celu uzyskania dalszych informacji)

Można uzyskać informacje o wszystkich polskich mszach w Cumbrii od Ojca Mariana Jachym (01524 39820) oraz na stronie: www.kosciolwlancaster.prv.pl

Posługi Rzymsko - Katolickie:

Istnieją regularne Posługi Rzymsko - Katolickie w następujących miejscach:

Alston Ambleside Barrow BramptonBurgh by Sands Carlisle Cleator CockermouthConiston Dalston Dalton EgremontFlookburgh Frizington Glenridding GrangeGrasmere Hawkshead Kendal KeswickKirkby Lonsdale Kirkby Stephen Longtown MaryportMillom Penrith Seascale SedberghShap Silloth Staveley UlverstonWarwick Bridge Whitehaven Wigton WindermereWorkington

45

SERWIS INFORMACYJNY DLA DZIECI

Serwis Informacyjny dla Dzieci Rady Hrabstwa Cumbrii zawiera szczegóły odnośnie szerokiego zakresu warunków dla dzieci i rodzin w Cumbrii.

Zadzwoń na nr 08457 125 737 w celu uzyskania natychmiastowego dostępu do informacji o:

opiekunkach dla dzieci przedszkolach dziennych rodzicach i grupach dzieci grupach przed - szkolnych uprawnieniu do kształcenia w przedszkolu osobach zajmujących się kształceniem w przedszkolach klubach pozaszkolnych programach zabawy w wakacje grupach wsparcia i porad zajęciach dzieci dostępnej pomocy finansowej zarejestrowanych osobach zajmujących się opieką nad dziećmi

Usługa ta jest darmowa

Serwis Informacyjny dla DzieciPewny Start w Cumbrii / Cumbria Sure StartUsługi dla Dzieci80 Warwick RoadCARLISLECumbria CA1 1DU

Telefon: 08457 125 737Email: childrens.information@cumbriacc.gov.ukStrona www: www.cumbria.gov.uk/education/sure-start

Patrz Załącznik 6 dla centrów Sure Start / Pewny Start w Cumbrii.

46

ZAJĘCIA ESOL (ANGIELSKI DLA OSÓB MÓWIĄCYCH W INNYM JĘZYKU)

Zajęcia ESOL są dostępne w Cumbrii.

Wiele z nich jest prowadzonych w Centrach Społeczności, College'ach, Szkołach, Bibliotekach oraz wielu innych miejscach.

W celu uzyskania listy zajęć w Twoim obszarze, proszę skontaktować się z pobliskimi centrami Serwisu Multikulturalnego lub Twojego lokalnego College'u lub Biblioteki.

47

ZAŁĄCZNIK 1

Mapa Cumbrii

48

ZAŁĄCZNIK 2

Rady Okręgowe i Borough

Istnieje 6 Rad Okręgowych / Borough w Cumbrii, proszę zobaczyć poniższe szczegóły kontaktu:

Rada Allerdale BoroughAllerdale House Workington, CA14 3YJTelefon: 01900-326333Strona www: http://www.allerdale.gov.uk

Rada Barrow BoroughTown Hall / Urząd Miasta Duke Street Cumbria Barrow-in-Furness LA14Telefon: 01229-894900 Strona www:http://www.barrowbc.gov.uk

Rada Carlisle CityCivic CentreCARLISLECA3 8QGTelefon: 01228-817000 Strona www:http://www.carlisle.gov.uk

Rada Copeland BoroughCatherine Street Whitehaven, CA28 7NYTelefon: 01946-852585 Strona www: http://www.copelandbc.gov.uk

Rada Eden District / Okręgu EdenTown Hall / Urząd Miasta Penrith, CA11 7QFTelefon: 01768-817817 Strona www: http://www.eden.gov.uk

Rada South Lakeland District / Okręgu South LakelandSouth Lakeland House Lowther StreetKendal, LA9 4DLTelefon: 01539-733333Strona www:http://www.southlakeland.gov.uk

49

ZAŁĄCZNIK 3

CENTRA BIUR PORAD OBYWATELSKICH

Biuro Obywatelskie pomaga osobom w rozwiązywaniu problemów prawnych, pieniężnych i innych poprzez udzielanie darmowej informacji i porady.

Zdobądź porady online teraz na www.adviceguide.org.uk   w celu uzyskanie praktycznych, solidnych, aktualnych informacji CAB w języku angielskim, walijskim, bengali, chińskim, gujarati, punjabi, urdu na szeroki zakres tematów.

Proszę odnotować, że pewne biura mogą jedynie doradzać osobom mieszkającym na określonym obszarze. Proszę sprawdzić w biurze, że są oni w stanie Ci pomóc.

ALSTON: The Town Hall / Urząd Miasta, Alston, Link do mapy

AMBLESIDE: The Old Court House, Church Road, AmblesideTel: 015394 33919Link do mapy

APPLEBY-IN-WESTMORLAND: Health Centre, Low Wiend, Appleby-in-WestmorlandLink do mapy

BARROW-IN-FURNESS Ramsden Hall, Abbey Road, Barrow, Tel: 0870 1264016Tel: 01229 840299 - Zasiłki społeczneTel: 01229 831715 - Porady finansoweLink do mapy

CARLISLE: 5-6 Old Post Office Court, Carlisle, CA3 8LETel: 01228 633900 lub 01228 633909Strona www: www.carlislecab.co.uk Link do mapy

CLEATOR MOOR: Biura Town Council / Rady Miejskiej, The Square, Cleator Moor Link do mapy

COCKERMOUTH: Biblioteka, Main Street, Cockermouth Link do mapy

EGREMONT: 9 Market Place, Egremont, CA22 2AELink do mapy

GRANGE: Hampsfell Road, Grange over Sands LA11 6DZTel: 015395 33100Link do mapy

50

KENDAL: Blackhall Road, Kendal, LA9 4BTTel: 0870 126 4061Link do mapy

KESWICK: Heads Lane, Keswick, CA12 5HFTel: 017687 73472Link do mapy

MARYPORT: Selby Terrace, Maryport, CA15 6NFLink do mapy

MILLOM Budynki Porad (Advice Buildings) , St. Georges Road, Millom Tel: 01229 772395

Link do mapy

PENRITH: 2 Sandgate, Penrith, CA11 7TPTel: 01768 863564Link do mapy

ULVERSTON: Town Hall Annexe, Theatre Street, UlverstonTel: 01229 585585Link do mapy

WHITEHAVEN: Tangier Buildings, Gregg’s Lane, WhitehavenTel: 01946 693321Link do mapy

WIGTON: 20 High Street, Wigton, CA7 9NJTel: 016973 440206Link do mapy

WINDERMERE: Cumbria Rural CABBiblioteka, Ellerthwaite Road, Windermere Tel: 015394 46464Link do mapy

WORKINGTON: Vulcans Lane, Workington, CA14 2BTTel: 01900 604735Link do mapy

51

ZAŁĄCZNIK 4

SZPITALE Z ODDZIAŁAMI POMOCY DORAŹNEJ

Barrow in Furness Szpital FurnessDalton LaneBarrow in Furness, LA14 4LF

Tel: 01229 870870

Carlisle Szpital CumberlandNewtown RoadCarlisle CA2 7HY

Tel: 01228 523444

Kendal Szpital WestmorlandBurton RoadKendal, LA9 7RG

Tel: 01539 732288

Whitehaven Szpital West CumberlandHomewoodHensingtonWhitehaven, CA28 8JG

Tel: 01946 693181

52

ZAŁĄCZNIK 5

Zespół ds. współpracy z pacjentem (PALS)

PALS (Południe hrabstwa tj. Fundusze Szpitalne Barrow/S Lakes/PCT)(ale nie Fundusz Ratunkowy)

Tel: 01539 795497

PALS Szpitale Północnej Cumbrii Acute Fundusz NHSTel: 01228 814008

PALS (Północ hrabstwa - PCT)Tel: 01228 603537 (Carlisle)

Tel: 01900 705005 (W Coast)

PALS (Partnerstwo Cumbrii - zdrowie psychiczne)Tel: 01228 602857

Niektóre z powyższych mogą zorganizować usługę tłumaczeniową Language Line (Linia Językowa).

Pomoc z Kosztami Leczenia

Niektóre osoby mogą kwalifikować się do pomocy w podróży z/do szpitala,koszty recept etc)

Tel: 08701 555 455 w celu uzyskania szczegółów.

53

ZAŁĄCZNIK 6

CENTRA SURE START/ PEWNY START W CUMBRII

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w West Allerdale

W celu uzyskania więcej informacji i zaangażowania się, zadzwoń 01900 819190, wyślij emaila na admin@surestartwestallerdale.org.uk lub odwiedź naszą stronę www.surestartwestallerdale.co.uk

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Workington  Centrum Dziecięce w Workington, The Minto Centre, Nilsson Drive, Westfield, Workington, CA14 5BU. Telefon 01900 73699

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w North Allerdale

Centrum Dziecięce   w North Allerdale obejmuje duży obszar wiejski na północy Cumbrii. Obszar ten składa się z wielu wiosek i miast w Aspatrii, Silloth i Wigton.  Centrum Dziecięce w North Allerdale, Piętro 1 B&C George Moore Estate, Fletchertown, Aspatria, CA7 1BA, Tel. 016973 71741

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Whitehaven

Centrum Rodzinne Howgill umiejscowione jest na 14 - 15 Howgill St, Whitehaven

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Carlisle West

Centrum Dziecięce Carlisle West rozwija się, aby zapewnić szereg usług dla dzieci poniżej 5 roku życia i ich rodzin.

Jest ono położone na zachodnim obszarze miasta Carlisle i jest 'wirtualnym' Centrum Dziecięcym, co oznacza, że zapewniona jest pomoc rodzinom z wielu dzielnic w okolicy

Informacja na temat dostępu do usług Centrum Dziecięcego Carlisle West jest dostępna w każdym z następujących:-

The Living Well Trust, 19-23 Shady Grove Road, Carlisle, CA2 7LETel: 01228 599426 Email: info@livingwelltrust.org.uk

Play Raffles, 226-228 Raffles Avenue, Carlisle, CA2 7EGTel: 01228 510611 Email: playraffles@hotmail.com

Newtown Community Primary School,Newtown Road, Carlisle, CA2 7LW.

54

Tel: 01228 607551 E mail; admin@newtown,cumbria.sch.uk. Strona www; www.newtown.cumbria.sch.uk

Przedszkole First Steps Day w Szkole Podstawowej Newtown Community,Newtown Road, Carlisle, CA2 7LW.Tel: 01228 522249

Centrum Rodzinne Botcherby,Ennerdale Avenue, Carlisle, CA1 2TS.Tel: 01228 607184

Przychodnia Centralna (Central Clinic), 50 Victoria Place, Carlisle, CA1 1HPTel: 01228 603200

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Carlisle South

Aby dowiedzieć się więcej o tym, co oferuje Sure Start (Pewny Start), proszę skontaktuj się z

Sure Start (Pewny Start) Carlisle SouthSzkoła Petteril BankBurnett RoadCARLISLECA1 3BX

Telefon 01228 625937

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Longtown i Bewcastle

Tel: 01228 792 130

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Barrow Greengate

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start), Greengate Street, Barrow in Furness

Tel: 01229 820049 lub alternatywnie zadzwoń do Sure Start Barrow na nr 01229 871480

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) Barrow - Bram Longstaffe

W celu uzyskania dalszych informacji, proszę zadzwoń do Centrum Dziecięcego Bram Longstaffe na nr 01229 894638 lub email admin@bramlongstaffe.cumbria.sch.uk

Centrum Dziecięce Bram Longstaffe, Farm Street, Barrow in Furness

Przedszkole i Działania Centrum Dziecięcego Barrow - Hindpool

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) South Lakeland - Middle Eden

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start) w Milnthorpe 

Proszę skontaktować się z Mary Salter na nr 015395 64896 lub MaryBSalter@aol.com.

55

Centrum Dziecięce Sure Start (Pewny Start)

Proszę skontaktować się z: Stephen'em McQueen na nr tel 07725760570 lub lakes.childrenscentre@cumbriacc.gov.uk

56

ZAŁĄCZNIK 7

SCHRONISKO

Schronisko to organizacja charytatywna, która oferuje specjalistyczną poradę mieszkaniową i wsparcie.

Twoje lokalne biuro Schroniska to:

Adres: Centrum Pomocy Mieszkaniowej Schronisko w Cumbrii. 10 Kent Street, Kendal, Cumbria, LA9 4AT

Jak się skontaktować: Wpadnij do nas, zadzwoń, napisz lub wyślij emaila: cumbria@shelter.org.ukTelefon: 0844 515 1945Fax: 0844 515 2908Email: cumbria@shelter.org.ukStrona www: www.shelter.org.uk

Godziny otwarcia:Poniedziałek: 10-1 PORADA TEL, 2-4 APPTSWtorek: 10-1 PORADA TEL, 2-4 APPTSŚroda: 10-1 PORADA TEL, 2-4 APPTSCzwartek: 10-1 PORADA TEL, 2-4 APPTSPiątek: 10-1 PORADA TEL, 2-4 APPTSWeekendy: Zamknięte

Możesz również otrzymać niezależną poradę z następujących miejsc:

Społeczne Centrum Prawa Carlisle8 Spencer Street, Carlisle, CA1 1BG. Tel: 01228 515129Porada prawna, informacja i reprezentacja oraz porady na tematy mieszkaniowe i zatrudnienia,

DiGS (Deposit Guarantee Scheme - Program Gwarancji Kaucji) CumbriaTangier Buildings, Gregg's Lane, Whitehaven, CA28 7UH. Tel. 01946 696347Zapewnienie gwarancji kaucji ludziom o niskim dochodzie, aby umożliwić im dostęp do prywatnie wynajmowanego mieszkania.

57

ZAŁĄCZNIK 8

STRONY O TEMATYCE ZATRUDNIENIA

Kwalifikacje:

Jeśli musisz sprawdzić, jakie są Twoje kwalifikacje, w porównaniu z kwalifikacjami Zjednoczonego Królestwa w Zjednoczonym Królestwie, skontaktuj się z NARIC na nr 0870 990 4088 lub przejdź do www.maric.co.uk. List potwierdzający równowartość Twoich kwalifikacji kosztuje około £30. Jeśli chcesz jedynie informacji, zadzwonić do Infolinii Informacyjnej British Council na nr 0161 957 7755 i oni mogą przeszukać bazę danych NARIC dla Ciebie.

Szukanie pracy:

Możesz znaleźć pracę w Cumbrii poprzez staranie się o pracę bezpośrednio u pracodawców, kontaktowanie się z prywatnymi agencjami zatrudnienia i poprzez odwiedzanie Centrum Jobcentre Plus lub Centra Pracy.

Możesz mieć dostęp do wolnych miejsc pracy w Jobcentre Plus poprzez odwiedzenie: www.jobcentreplus.co.uk

Ogłoszenia o pracy pojawiają się w lokalnych gazetach i na stronach.

58