TEMAT: Równowaga wewnętrzna organizmu- homeostaza.

Choroba- zaburzenie homeostazy.

„Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale

wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu”

Zdrowie to stan pełnego dobrego

samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby

lub kalectwa.

Na zdrowie mają wpływ:

- styl życia – 50% - środowisko – 20%

- czynniki genetyczne – 20% - opieka zdrowotna - 10%

Homeostaza to zdolnośd do utrzymania równowagi wewnętrznej w organizmie.

Homeostaza jest konieczna, aby ciało funkcjonowało prawidłowo.

Najważniejsze dla homeostazy parametry organizmu to: temperatura ciała, ciśnienie

krwi oraz skład chemiczny tkanek. Mechanizmy regulujące homeostazę

kontrolują układy: nerwowy i dokrewny.

Choroba to stan zaburzenia homeostazy

CZYNNIKI ZAKŁÓCAJĄCE HOMEOSTAZĘ

biologiczne: drobnoustroje

chorobotwórcze fizykochemiczne:

hałas, zanieczyszczenia

zawarte w powietrzu,

wodzie, glebie , pożywieniu, stan pogody

społeczne: warunki życia,

brak dostępu do lekarza,

zła atmosfera rodzinna i w pracy,

niezaspokojenie potrzeby miłości i bezpieczeństwa

Choroby zakaźne to choroby, które przenoszą się podczas kontaktów z chorymi

ludźmi lub zwierzętami. Wywołują je wirusy, bakterie, pierwotniaki i

pasożyty.

DROGI SZERZENIA SIĘ

CHORÓB ZAKAŹNYCH

kropelkowa pokarmowa

płciowa

przez krew

przez bezpośredni

kontakt

CHOROBY WIRUSOWE: -grypa - AIDS

- kleszczowe zapalenie mózgu - odra - ospa

- choroba Heinego-Medina - świnka

- żółtaczka (wirusowe zapalenie wątroby)

- różyczka - wścieklizna

Najważniejsze choroby wirusowe człowieka: Ospa- ciężka, wirusowa choroba zakaźna, bardzo zaraźliwa: toksemia, wysypka kolejno plamista, grudkowa, pęcherzykowa, krostowa, pozostawiająca blizny- daje trwałą odporność, leczenie objawowe, zapobieganie przez szczepienia. Odra- choroba wirusowa, bardzo zaraźliwa, głównie u dzieci; gorączka, nieżyt górnych dróg oddechowych, grubo plamista wysypka, przejściowe osłabienie odporności, pozostawia trwałą odporność. Grypa wirusowa- choroba zakaźna, często epidemiczna, zakażenie kropelkowe; przebieg o początku nagłym- dreszcze, bóle głowy i mięśni, nieżyt górnych dróg oddechowych, gorączka- leczenie objawowe, wzmacniające. Choroba Heinego-Medina- porażenie dziecięce- wirusowa choroba zakaźna, epidemiczna; występująca głównie u dzieci; zakażenie pokarmowe; przebieg w postaci poronnej lub porażennej, niekiedy są trwałe- zapobieganie przez szczepienia. Świnka- nagminne zapalenie przyusznicy; ostra choroba wirusowa, epidemiczna; zakażenie kropelkowe- obrzmienie przyusznic, ból, powikłania: zapalenie opon mózgowych, jąder, jajników; leczenie ogólne. Półpasiec- wirusowe zapalenie nerwów, zwykle po jednej stronie ciała i w obrębie klatki piersiowej; gorączka, złe samopoczucie, wzdłuż nerwu bardzo bolesne plamki, następnie pęcherzyki i strupki.

CHOROBY BAKTERYJNE: - zapalenie płuc

- gruźlica - rzeżączka

- kiła - angina

- czerwonka bakteryjna - salmonelloza

Do najważniejszych chorób bakteryjnych człowieka należą: Cholera- ostra epidemiczna choroba o dużej zakaźności, wywołana przez przecinkowca cholery- objawy: biegunka i wymioty, prowadzące do szybkiego odwodnienia i wyniszczenia chorego- zakażenie przez przewód pokarmowy- przebieg gwałtowny; przebycie daje odporność- leczenie ogólne i antybiotyki. Trąd- przewlekła choroba zakaźna o małej zaraźliwości, wywołana przez prątek trądu; objawy- zmiany w skórze i nerwach- postać guzowata, prowadzi do rozległych (zmian) zniekształceń skóry i śluzówki, postać gruźlico podobna czyli nerwowa- zanik nerwów. Gruźlica- choroba zakaźna ludzi i zwierząt, wywołana przez prątek gruźlicy- atakuje różne narządy, zwykle płuca- przebieg przewlekły i różnorodny; objawy ogólne- chudnięcie, gorączka, zmiany we krwi; leczenie: chemoterapia, klimat, niekiedy operacyjne, szczepienia BCG. Czerwonka bakteryjna- dezynteria- epidemiczna choroba zakaźna wywołana przez pałeczki Shigela;- zapalenie i owrzodzenie jelita grubego, biegunka, bolesne skurcze jelit, w stolcu dużo śluzu, też krew- zakażenie doustne; leczenie-sulfonamidami, antybiotykami, nawadnianie. Angina- ostre zapalenie migdałków podniebiennych wywołane zwykle przez paciorkowce hemolizujące, zakażenie- przez osobisty kontakt lub za pośrednictwem żywności.

CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PIERWOTNIAKI CHOROBOTWÓRCZE:

- malaria - toksoplazmoza

CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY: - tasiemczyca

- glistnica - owsica

- włośnica

ZASTANÓW SIĘ:

Jak zapobiegać chorobom zakaźnym?

Sposoby zapobiegania chorobom zakaźnym:

- stosowanie szczepień ochronnych (obowiązkowych i nadobowiązkowych) - unikanie kontaktu z osobami chorymi - mycie owoców i warzyw przed spożyciem, picie przegotowanej wody - codzienne mycie całego ciała, stosowanie osobistych środków higieny - wierność jednemu partnerowi

Choroba cywilizacyjna to choroba powstająca w wyniku postępu i rozwoju ludzkiej cywilizacji, o zasięgu globalnym, występująca głównie w

krajach wysoko uprzemysłowionych.

Przyczyny chorób cywilizacyjnych: •stan środowiska naturalnego (skażenia chemiczne, zapylenie, promieniowanie, hałas, efekt cieplarniany, dziura ozonowa, niszczenie terenów zielonych, zanieczyszczenie wód) •tryb życia (złe nawyki żywieniowe, brak higieny osobistej, szybkie tempo życia, brak wolnego czasu, przemęczenie, stres, uzależnienie, zbyt mało sportu i rekreacji, praca z urządzeniami elektronicznymi – komputery, telefony komórkowe).

Choroby układu krążenia:

- miażdżyca - nadciśnienie tętnicze

Otyłość

WSKAŹNIK QUETELETA

(Body Mass Index–BMI) = masa ciała [kg]

wzrost 2 [m2]

WADY KRĘGOSŁUPA

Alergie - nadwrażliwość organizmu, polegająca na uruchamianiu

reakcji obronnych w kontakcie z czynnikami niegroźnymi dla człowieka (pyłki roślin, pokarmy)

Choroby psychiczne - depresja -nerwice

AIDS zakażenie wirusem HIV poprzez kontakt z zakażoną krwią, nasieniem,

wydzieliną z pochwy, mlekiem

Nowotwory

Dlaczego chorujemy na nowotwory?

Powstanie nowotworu jest wypadkową predyspozycji genetycznej oraz stopnia narażenia na

karcynogeny egzogenne i endogenne.

Znanych jest wiele czynników, które uszkadzają materiał genetyczny komórek, powodują mutacje i proces nowotworowy.

Rozwój nowotworów jest procesem wieloetapowym.

Najczęstsze lokalizacje nowotworów wśród mężczyzn w Polsce

Najczęstsze lokalizacje nowotworów wśród kobiet w Polsce

ZACHOROWANIA ZGONY

Płuco Płuco

Jelito grube Jelito grube

Gruczoł krokowy Nieokreślone

Pęcherz moczowy Żołądek

Żołądek Gruczoł krokowy

ZACHOROWANIA ZGONY

Pierś Pierś

Jelito grube Płuco

Płuco Jelito grube

Trzon i szyjka macicy

Jajnik

Żołądek, trzustka

Nerka

Choroby nowotworowe - przyczyny zgonów [%]

promieniowanie

2%

alkohol

3%

status

sojcoekonomiczny

3%

czynniki

wzrostu/hormony

8%

wirusy/inne czynniki

biologiczne

5%

diagnostyka

medyczna

1%

zanieczyszczenie

środowiska

2%

sól/dodatki do

żywności

1%

dieta/otyłość

30%

palenie tytoniu

30%

zachorowania w

rodzinie

5%

czynniki zawodowe

5% siedzący tryb życia

5% Harvard Report on Cancer Prevention (2000)

Czynniki rakotwórcze (karcynogeny): - substancje zawarte w dymie papierosowym i spalinach - promieniowanie jonizujące i nadfioletowe - picie alkoholu - niezdrowa dieta (pokarmy smażone, konserwanty chemiczne, sztuczne barwniki) - otyłość

Czerniak przede wszystkim rozwija się u ludzi o jasnej karnacji .

Głównym czynnikiem powodującym jego powstanie jest

ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe.

Występuje częściej u mężczyzn (tułów), niż u kobiet (kończyny).

U 10% chorych na czerniaka obserwuje się rodzinne obciążenie.

Czerniak jest nowotworem złośliwym

rozwijającym się z melanocytów

Lokalizacja:

- skóra 98%

- oko, śluzówka przewodu pokarmowego, śluzówka układu

oddechowego, śluzówka pochwy, drogi moczowe, CSN

Ponad 50% czerniaków rozwija się na

podłożu znamienia barwnikowego.

Jak unikać chorób cywilizacyjnych? - dbałość o tryb życia - przestrzeganie higieny - prawidłowe, zbilansowane odżywianie - uprawianie sportów - odpoczynek i sen - brak uzależnień - rozwój odporności na stres - eliminacja czynników niesprzyjających zdrowiu - regularne badania lekarskie (profilaktyczne badania: morfologia krwi, analiza moczu, EKG, badania stomatologiczne, mammografia, prześwietlenie płuc, badania cytologiczne)