Szkolny Program Szkolny Program ProfilaktykiProfilaktyki

Załącznik do Uchwały Nr 2/2008Rady Rodziców Szkoły Podstawowej

im. Mikołaja Kopernika w Ciechanowcu z dn. 05 lutego 2008r.

Spis treści

Założenia Szkolnego Programu Profilaktyki.........................................................3

Podstawa prawna ………………………………………........................................4

Cele programu profilaktycznego.............................................................................5

Zakres działań profilaktycznych.…………………………………………...………6 Zajęcia dydaktyczno – wychowawcze obowiązkowe dla wszystkich

uczniów.....................................................................................................................7

Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów zainteresowanych i wymagających pomocy…...8 Kalendarz imprez i uroczystości szkolnych w roku szkolnym ………………........11 Przewidywane osiągnięcia uczniów.....................................................…………...13 Sposoby realizacji.....................................................................................................14 Ewaluacja...................................................................................................................15 Przykładowe scenariusze zajęć profilaktycznych...................................................16

Założenia Szkolnego Programu Profilaktyki

Profilaktyka rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego; jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno - edukacyjnych.

Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia.

Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących: rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym

(zainteresowanie nauką szkolną); wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów); stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół

zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych, itp. (przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej);

wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami).

Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym, gdyż środowisko odgrywa ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256 poz. 2572 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2002r. Nr 51, poz.458 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001r. Nr 61, poz.624 z późn. zm.)

Statut Szkoły

Cele programu profilaktycznego

Ochrona uczniów przed zagrożeniami. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Pomoc w rozwijaniu zdolności do samokontroli,

samoobserwacji. Osłabienie czynników ryzyka przez dostarczenie

adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych.

Zakres działań profilaktycznychCZYNNIKI RYZYKA

CELE ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOW.

Nacisk kolegów.Uległość wobec grupy.Niskie poczucie własnej wartości.

Zwiększenie świadomości, że uczeń może skutecznie poradzić sobie z sytuacjami nacisku, przemocy, agresji.Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją.Zwiększenie poczucia własnej wartości i poszanowanie tożsamości własnej i rówieśników.Zwiększenie umiejętność radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem.

Nauczyć jak rozpoznać naciski ze strony kolegów. Rozwijać umiejętności radzenia sobie w sytuacji przemocy.Dostarczyć uczniom wiedzę na temat sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem.Integrować zespoły klasowe.Zwiększyć samoocenę u uczniów.

Zajęcia wychowawcze na temat radzenia sobie w sytuacjach trudnychZajęcia wychowawcze integrujące zespoły klasoweWykorzystanie elementów motywacji w systemie ocenianiaNagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności

WychowawcyN-le przedmiotów

Brak umiejętności zachowań asertywnych.

Moda na, palenie, „branie” i picie.

Zapobieganie uzależnieniom.

Zmniejszenie motywacji do palenia, picia, „brania” w celu osiągania pożądanych stanów emocjonalnych.

Zapobiegania ryzykownym zachowaniom.

Dostarczyć uczniom i rodzicom wiedzę na temat konsekwencji picia, palenia.

Wzmacniać w uczniach umiejętność odmawiania.

Lekcje wychowawcze nt. uzależnień i asertywności.

Gazetki informacyjne w holu szkoły.

Obserwacja uczniów podczas przerw, lekcji, zajęć pozalekcyjnych, dyskotek szkolnych.

Pogadanki, zajęcia warsztatowe, konkursy

Pedagog

N-le bibliotekarze

Wychowawcy

Sam. klasowy

Pielęgniarka

Lenistwo.

Niska samoocena uczniów.

Poziom absencji. Wagary.

Problemy rozwoju.

Brak celów życiowych. Nieciekawe lekcje.

Osiąganie lepszych wyników nauce.

Zwiększenie motywacji do nauki.

Zwiększenie zdolności i motywacji do osiągania i stanowienia celu.

Eliminowanie nieciekawych lekcji.

Upowszechnić aktywizujące metody nauczania.

Aktywizować uczniów.

Prowadzić kółka zainteresowań, umożliwić zdobycie nowych umiejętności wg potrzeb dzieci.

Prezentować osiągnięcia uczniów.

Ograniczyć rozmiary absencji. Rozpoznać problemy rozwojowe uczniów.

Stosowanie metod aktywizujących.

Informacja w holu szkoły o zajęciach pozalekcyjnych, czasie trwania, terminie spotkań.

Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności. Elementy motywacji w systemie oceniania.

Konkursy przedmiotowe, czytelnicze i sportowe.

Prezentacja pucharów-witryna w holu szkoły.

Nagrody na koniec roku szkolnego.

Kontakt z PPP. Rejestr uczniów z opinią PPP i monitorowanie realizacji zaleceń.

DyrektorWicedyrektorzyN-le przedmiotówWychowawcyPedagog

Brak umiejętności radzenia sobie z trudami życia.Brak celów życiowych.Znieczulica społeczna.

Ukazanie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu.

Postrzeganie ubóstwa, zwiększenie wrażliwości na biedę,

Uwrażliwienie na drugiego człowieka.

Dostarczyć wiedzę na temat alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. Ukształtowanie umiejętności zaprezentowania własnej osoby.

Nauczyć aktywności w pomaganiu ubogim i starszym

Przybliżyć problemy osób niepełnosprawnych.

Informacja o kołach zainteresowań.

Udział w akcjach charytatywnych.

Udział dzieci niepełnosprawnych w uroczystościach i imprezach szkolnych

WychowawcyOpiekun SU

Negatywne wzorce w mediach.Niski poziom kultury osobistej.Brak dyscypliny (na lekcjach).

Uczenie krytycznego stosunku do mediów.Podniesienie kultury osobistej uczniów.Szacunek dla norm poprawnego zachowania.

Wskazać zagrożenia i pozytywną rolę środków masowego przekazu.Respektować normy poprawnego zachowania.Zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem ucznia sprawiającego kłopoty wychowawcze.

Lekcje j. polskiego, informatyki, wych. prorodzinne.Przypomnienie norm poprawnego zachowania.Wewnątrzszkolny System Oceniania – egzekwowanie ustalonych norm zachowania.Pedagogizacja rodziców: pogadanki, wywiadówki profilaktyczne, „wezwania” do szkoły

Wszyscy nauczycieleWychowawcyPedagog

Zajęcia dydaktyczno – wychowawcze obowiązkowe dla wszystkich uczniów

Rodzaj zajęć Treści profilaktyczne Realizujący Termin realizacji Uwagi

1 2 3 4 5

1. Przygotowanie uroczystości państwowych i szkolnych

-poznanie idei świąt i uroczystości-gromadzenie i opracowanie literatury na temat wybitnych postaci i ważnych wydarzeń – wypełnianie czasu wolnego-dostrzeganie pozytywnych wzorców osobowości bohaterów historycznych i współczesnych-podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez umiejętność prezentowania przygotowanych inscenizacji i przeżywanie atmosfery-umiejętność współdziałania i odpowiedzialności

Klasy 0 - VI : nauczyciele i uczniowie wg harmonogramu.Rodzice uczestniczący w przygotowaniu inscenizacji

Cały rok wg kalendarza uroczystości szkolnych

Każda klasa co roku przygotowuje inną uroczystość.

Każdy uczeń ma okazję odniesienia sukcesu.

2. Lekcje bloku humanistycznego

-analiza pozytywnych postaw bohaterów literackich i historycznych-dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych-hierarchizacja wartości w postępowaniu jednostki i zbiorowości-poszukiwanie autorytetów, identyfikowanie się z nimi

Klasy 0 -VI Cały rok wg planów wynikowych

Odpowiednio do możliwości percepcji i rozumienia uczniów

3. Lekcje bloku przyrodniczo - matematycznego

-poznanie potrzeb i zagrożeń własnego organizmu-rozumienie znaczenia higienicznego trybu życia-uwrażliwienie na związek trybu życia człowieka z ochroną środowiska-przygotowanie się do pełnienia ról w rodzinie i społeczeństwie-właściwy stosunek do uczuć przyjaźni, koleżeństwa, miłości-poznanie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym-zdobywanie karty rowerowej-profilaktyka okresu dojrzewania chłopców i dziewcząt

Klasy 0 -VI

Klasy VI

Cały rok wg planów wynikowych

Konkursy bezp. ruchu drogowego: plastyczne i wiedzyProcter&Gamblle

4. Lekcje wychowania fizycznego

-dostrzeganie korzyści dla zdrowia z fizycznej sprawności organizmu-zaspokajanie naturalnej potrzeby aktywności i ruchu w zorganizowany i właściwy sposób-kształcenie umiejętności współdziałania i odpowiedzialności-zdyscyplinowanie i podporządkowanie się przyjętym zasadom-przestrzeganie reguł i przyjętych umów

Klasy 0 -VI Cały rok

5. Godziny do dyspozycji wychowawcy klasowego

-bieżące analizowanie i rozwiązywanie problemów współżycia w grupie rówieśniczej i w płaszczyźnie uczeń – dorosły-dyskusje klasowe wokół problemów etycznych i społecznych-przygotowanie, organizowanie i omawianie imprez klasowych: ogniska, biwaki, wycieczki, wieczorki taneczne, wigilie

Klasy 0 -VI Cały rok wg planów wychowawczych klas

Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów zainteresowanych i wymagających pomocy

Rodzaj zajęć Treści profilaktyczne Realizujący Termin realizacji Uwagi

1 2 3 4 5

1. Gimnastyka korekcyjna -korygowanie wad postawy-rozumienie konieczności wysiłku dla poprawy zdrowia-kształtowanie nawyku dbałości o zdrowie

kl. I – III uczniowie ze skierowaniem od lekarza

Cały rok 1 godz. tygodniowo

Grupy korekcyjne wg stwierdzonych przez lekarza nieprawidłowości

2. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i korekcyjno-kompensacyjne

-wyrównywanie braków edukacyjnych-stymulowanie rozwoju funkcji poznawczych-niwelowanie narastających trudności edukacyjnych-podnoszenie samooceny ucznia w środowisku rówieśniczym -pomoc w opanowaniu umiejętności uczenia się

kl. I – III uczniowie z opiniami Poradni Psych. Pedagog.

Cały rok 2 godz. tygodniowo

3. Zespół wokalny „Akwarelki” -rozwijanie zainteresowań muzycznych-kształcenie umiejętności wokalnych-organizowanie czasu wolnego uczniów-umożliwianie odniesienia sukcesu-kształcenie umiejętności współdziałania

kl. 0 – VI Cały rok 2 godz. tygodniowo

4. Schola dziecięca „Anielskie nutki” -rozwijanie zainteresowań muzycznych-kształcenie umiejętności wokalnych-organizowanie czasu wolnego uczniów-umożliwianie odniesienia sukcesu-kształcenie umiejętności współdziałania-poczucie dumy z reprezentowania szkoły w konkursach i festiwalach

kl. III – VI Cały rok 1 godz. tygodniowo

5. Drużyna zuchowa i harcerska -poznawanie i przeżywanie etosu harcerstwa (historia, idea, prawo harcerskie)-stosowanie norm i zasad etycznych zawartych w prawie harcerskim-budowanie więzi koleżeńskich opartych na wspólnej pracy i przeżywaniu-włączanie się i inicjowanie działalności charytatywnej-przeżywanie obrzędowości i ceremoniału-poczucie własnej wartości w pożytecznej pracy i wyjątkowej atmosferze zabawy-organizowanie czasu wolnego uczniów

kl. I – III, rodzice, uczniowie kl. IV – VI pełniący funkcje przybocznych i zastępowych

Cały rok 2 godz. tygodniowo

Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów zainteresowanych i wymagających pomocy

Rodzaj zajęć Treści profilaktyczne Realizujący Termin realizacji Uwagi

1 2 3 4 5

6. Uczniowski Klub Sportowy: a) mini-piłka nożna chłopcówb)mini-piłka siatkowa chłopcówc) mini-piłka siatkowa dziewcząt

-zaspokajanie naturalnej potrzeby ruchu i aktywności w zorganizowany sposób spędzania wolnego czasu-przestrzeganie zasad i przyjętych umów -właściwy stosunek do rywalizacji, zwycięstwa i porażki-kształcenie umiejętności współdziałania i odpowiedzialności w grach zespołowych-stwarzanie możliwości odniesienia sukcesu -stwarzanie możliwości rozwijania zainteresowań i zdolności sportowych-poczucie dumy z reprezentowania szkoły w konkursach i zawodach

kl. IV – VI Cały rok 2 godz. tygodniowo

7. Klub szachowy -organizowanie czasu wolnego uczniów-możliwość rozwijania swoich zainteresowań i zdolności-rozwijanie umiejętności logicznego myślenia, przewidywania i planowania-właściwy stosunek do rywalizacji, porażki i zwycięstwa-przestrzeganie zasad i przepisów gry-nawiązywanie więzi koleżeńskich i przyjaźni opartych na wspólnych zainteresowaniach

kl. I – VI Cały rok 2 godz. tygodniowo

8. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze -wyrównywanie braków edukacyjnych-podnoszenie samooceny ucznia w środowisku rówieśniczym-pomoc w opanowaniu umiejętności uczenia się

kl. IV – V uczniowie z opiniami Poradni Psych. Pedagog.

Cały rok 1 godz. tygodniowo

Oddzielne zajęcia dla uczniów z języka polskiego i z matematyki

9. Zajęcia przedmiotowe dla uczniów zdolnych

-stwarzanie możliwości rozwijania swoich zdolności i zainteresowań-pogłębianie wiedzy i umiejętności wykraczających poza wymagania programowe-czerpanie satysfakcji z osiągnięć w konkursach przedmiotowych

kl. IV – VI Cały rok 1 godz. tygodniowo

Zajęcia kół przedmiotowych dla uczniów interesujących się jęz. polskim, historią, matematyką przyrodą

Zajęcia pozalekcyjne dla uczniów zainteresowanych i wymagających pomocy

Rodzaj zajęć Treści profilaktyczne Realizujący Termin realizacji Uwagi

1 2 3 4 5

10. Misyjne Koło Różańcowe Dzieci

-organizowanie czasu wolnego uczniów-oddziaływanie na wartości i przeżywanie uczniów poprzez modlitwę w intencjach ważnych dla jednostki i ogółu-rozwijanie wrażliwości na potrzeby innych i solidaryzowanie się z potrzebującymi-rozwijanie poczucia odpowiedzialności za przyjęte zobowiązania-kształtowanie postaw zgodnych z etyką chrześcijańską-uczenie się tolerancji i współpracy dla przyjętego celu-inicjowanie i włączanie się w działalność charytatywną

kl. I – IV Cały rok 1 godz. tygodniowo

11. Sejmik Uczniowski -poznawanie zasad demokracji-poczucie odpowiedzialności za życie szkoły-kształtowanie postaw aktywnych, inicjujących własne pomysły i reprezentujących inicjatywy innych uczniów-umiejętność organizowania czasu wolnego sobie i innym, właściwego organizowania imprez szkolnych-dostrzeganie złożoności problemów i uczenie się znajdowania właściwych rozwiązań, uczenie się negocjacji i opracowywania kompromisów

kl. III – VI Cały rok W skład Sejmiku wchodzą przedstawiciele klas III-VI, którzy spośród siebie wybierają Prezydium Sejmiku, a spośród nauczycieli – Opiekuna Samorządu Uczniowskiego

12. Zajęcia organizowane z inicjatywy nauczycieli

-rozwijanie zainteresowań przedmiotem-organizowanie czasu wolnego uczniów-umożliwienie odniesienia sukcesu-stworzenie możliwości rozwijania zainteresowań i zdolności

Kl. I - IV Cały rok Nauczyciele organizuję z własnej inicjatywy dla chętnych dzieci koła z matematyki, ortografii, języka polskiego i inne w zależności od potrzeb

13. Koło teatralne -rozwijanie zainteresowań artystycznych-kształcenie umiejętności aktorskich-organizowanie czasu wolnego uczniów-umożliwienie odniesienia sukcesu-kształcenie umiejętności współdziałania

Kl. IV - VI Cały rok 1 godz. tygodniowo

14. Imprezy cykliczne i konkursy tematyczne

-dostrzeganie możliwości ukierunkowywania swoich zdolności i umiejętności dla osiągnięcia sukcesu-właściwy stosunek do rywalizacji-odpowiedzialność za przyjęte zadania i zobowiązania-dostrzeganie korzyści z wspólnej pracy i odczuwanie przyjemności ze wspólnej zabawy-poznawanie ciekawych sposobów na spędzenie wolnego czasu-poznawanie własnych możliwości i uczenie się wykorzystywania ich we właściwym kierunku

Kl. I-VI Cały rok wg kalendarza

Różnorodność tematyczna stwarza możliwość sukcesu każdemu uczniowi

L.p. Miesiąc Data UroczystośćOdpowiedzialni

Klasa Nauczyciel

1

wrzesień

1 Rozpoczęcie roku szkolnego „Anielskie nutki” opiekun

2 Sprzątanie świata IV wychowawcy

3 Dyskoteka SU opiekun SU

4

październik

Ślubowanie klas I-szych I wychowawcy

5 14 Święto KENII IV

6 16 Dzień Papieski wszystkie katecheci

7 Dzień kultury europejskiej VI n-le języków obcych

8

listopad

1 Wszystkich Świętych wszystkie wychowawcy

9 11 Święto Niepodległości III VI

10 Wywiadówka – realizacja zagadnień wychowawczych koło teatralne opiekun

11 30 Andrzejki wszystkie, SU wychowawcy

12

grudzień

6 Mikołajki wszystkie, SU wychowawcy, rodzice

13 18-19 Festiwal jasełkowy

14 23 Wigilia wszystkie wychowawcy

15

styczeń

6 Jasełka misyjne koło misyjne

16 Choinki noworoczne wszystkie , SU wychowawcy

17 21/22 Dzień Babci i Dziadka 0 - III

Ramowy kalendarz imprez i uroczystości szkolnych

Ramowy kalendarz imprez i uroczystości szkolnych

L.p. Miesiąc Data UroczystośćOdpowiedzialni

Klasa Nauczyciel

18

luty

14 Walentynki wszystkie, SU

19 19 Święto Patrona SzkołyII IV

20 Dzień wśród starożytnych V nauczyciele historii

21

marzec

8 Dzień Kobiet VI

22 15 Dzień Matematyki IV

23 14-19 „Talenty, talenty…” wszystkie wychowawcy

24 21Pierwszy dzień wiosnyKoncert galowy

wszystkie wychowawcy

25

kwiecień

Rekolekcje – przedstawienie, turniej wiedzy religijnej

Misyjne Koło Różańcowe Dzieci katecheci

26 Konkurs Piosenki Przedszkolnej 0 wychowawcy

27 Dzień Ziemi koło przyrodnicze

28maj

3 Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 MajaIII V

29 26 Dzień Matki 0 - III wychowawcy

30czerwiec

1Dzień DzieckaDzień Sportu

wszystkie wychowawcy

31 22 Zakończenie roku szkolnego zespół „Akwarele” opiekun

32 Przygotowanie do nowego roku szkolnego zespół „Anielskie nutki” opiekun

Przewidywane osiągnięcia uczniów

W wyniku działań profilaktycznych uczeń: Potrafi radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, Umie być asertywnym, Potrafi prowadzić zdrowy styl życia, Zna konsekwencje zażywania narkotyków, palenia, picia

i wpływu używek na własne zdrowie, Umie ocenić swoje możliwości i szanse na dalsze kształcenie.

Sposoby realizacji

Treści SPP w większości realizuje się na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas szkolnego festynu, zajęć pozalekcyjnych, wycieczkach i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu, przeważnie będą to zajęcia warsztatowe, pogadanki, dyskusje, „burze mózgów”.

Formą realizacji będzie też propaganda wizualna, czyli gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy i projekty.

Ewaluacja

Ocenie poddawane są następujące elementy: Realizacja programów profilaktycznych Realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP Realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy

wychowawców klas Pedagogizacja rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami

klas

Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń RP – podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego.

Podstawą do formułowania ocen będą narzędzia stosowane w szkole, czyli sprawozdania, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, dezyderaty, wykresy.

Przykładowe scenariusze zajęć profilaktycznych

Asertywność – sposób na agresję: Biblioteka w Szkole, 10/2001. Projekt przeciwdziałania agresji i przemocy: BwSz, 4/2001. Świat bez uzależnień byłby lepszy: BwSz, 9/2001. Istota uzależnień od alkoholu: BwSz, 9/2002. Promocja zdrowego stylu życia: BwSz, 4/2002. Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym. Model postępowania biblio-terapeutycznego: BwSz, 9/1998. Listy do uczniów i rodziców w sprawie uzależnień: BwSz, 9/1996. Czy znasz zasady savoir –vivre`u?: BwSz, 4/2001. I ty możesz zostać św. Mikołajem: BwSz, 11/2001 Ludzie, którym ufam: BwSz, 9/2001. W czym tkwi piękno i radość przyjaźni: BwSz, 10/2002. Wolontariat – służba na rzecz innych: BwSz, 12/2002. Wolontariat Młodzieżowy. Program wychowawczy: BwSz, 12/2002. Sąd nad mediami: BwSz, 1/2001. Piękne kłamstwo – o języku reklamy: BwSz, 10/1999. Super pamięć – poznajemy efektywne techniki zapamiętywania. Konspekt z zakresu organizacji

i techniki pracy umysłowej ucznia: BwSz, 10/2000. Organizacja pracy umysłowej ucznia. Trudności w nauce i szkole: BwSz, 6/1999. Organizacja pracy umysłowej i samokształcenie: BwSz, 4/1997. Przed trudnym wyborem. Zajęcia z orientacji zawodowej: BwSz, 5/1999. Książka – moja Arkadia, kraina szczęścia. Program zajęć pozalekcyjnych profilaktytczno-edukacyjnych:

BwSz, 10/2001.