"Szanse i potrzeby edukacyjne dzieci z domów dla samotnych matek", raport z badań, 2007 r.

RRAAPPOORRTT ZZ BBAADDAAŃŃ pptt..

„„SSZZAANNSSEE ii PPOOTTRRZZEEBBYY EEDDUUKKAACCYYJJNNEE DDZZIIEECCII

zz ddoommóóww ssaammoottnnyycchh mmaatteekk””

Projekt współfinansowany ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, powielanie lub rozpowszechniania może być dokonane z podaniem źródła.

„„MMAAMM MMAAMMĘĘ!! –– ddiiaaggnnoozzaa ii pprrooggrraamm aakkttyywwiizzuujjąąccyy ppooddnniieessiieenniiee sszzaannss eedduukkaaccyyjjnnyycchh

ddzziieeccii zz ddoommóóww ddllaa ssaammoottnnyycchh mmaatteekk nnaa DDoollnnyymm ŚŚlląąsskkuu””

1

Spis treści

WPROWADZENIE ...................................................................................................................................... 2

I. DANE URZĘDOWE ............................................................................................................................... 3

II. SAMOTNE MATKI O EDUKACJI DZIECI I SWOJEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ ............... 5

1. Przyczyny przebywania w ośrodku ................................................................................................. 5

2. Edukacja dzieci jako wartość życiowa ........................................................................................... 7

3. Dotychczasowe formy pomocy edukacyjnej ................................................................................. 9

4. Oczekiwane formy pomocy edukacyjnej ..................................................................................... 10

III. WYNIKI ILOŚCIOWEJ DIAGNOZY „INSTYTUTU RZEŹBY SPOŁECZNEJ” ............... 14

1. Potrzeby edukacyjne dzieci ............................................................................................................. 14

2. Struktura społeczno-demograficzna mieszkańców ośrodków .............................................. 19

3. Główne przyczyny przebywania w ośrodku .............................................................................. 20

4. Struktura społeczno-zawodowa pracowników ośrodków ...................................................... 21

5. Sytuacja materialna ośrodków ....................................................................................................... 22

WYKRESY I TABELE ILOŚCIOWE ................................................................................................... 24

Spis wykresów .......................................................................................................................................... 38

Spis tabel ................................................................................................................................................... 38



2

WPROWADZENIE

Główny celem naszego projektu jest zdiagnozowanie szans edukacyjnych dzieci z

ośrodków zamieszkiwanych przez samotne Matki na terenie Dolnego Śląska. Dzięki

temu dostarczyliśmy Paniom, znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji

życiowej, diagnozy szans edukacyjnych ich dzieci. Istotnym elementem naszego

projektu była aktywizacja samotnych Matek z ośrodków na Dolnym Śląsku.

W ramach Projektu sporządziliśmy diagnozę socjologiczną na temat sytuacji

edukacyjnej dzieci zamieszkujących dolnośląskie ośrodki świadczące pomoc

samotnym matkom. Ekspertyza ta powstała w oparciu o analizę dostępnych danych

Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego we Wrocławiu.

„INSTYTUT RZEŹBY SPOŁECZNEJ” przeprowadził socjologiczne badania ilościowe w

ośmiu (z dziesięciu) dolnośląskich ośrodkach zamieszkiwanych przez samotne

Matki. Bezcenny materiał empiryczny stanowią dane jakościowe oparte

o indywidualne wywiady pogłębione (IDI - Individual in-Depth Interview)

przeprowadzone z 30-toma Mamami. Badania zostały zrealizowane w listopadzie-

grudniu 2007 roku.

W ten sposób zebraliśmy unikalne informacje dotyczące bieżących potrzeb

edukacyjnych dzieci, których sytuacja jest często bardzo dramatyczna. Tak jak ich

Matki, są one ofiarami przemocy, wykluczenia ekonomicznego, społecznego, co

wpływa bardzo silnie na ich sytuację edukacyjną.

Chcielibyśmy zainteresować tym problemem społeczność lokalną, ażeby

w najbliższej przyszłości stworzyć „Sieć Pomocy Edukacyjnej” dla samotnych Mam i

ich dzieci.

Zarząd „INSTYTUTU RZEŹBY SPOŁECZNEJ” pragnie złożyć szczególne

podziękowania:

Mamom biorącym aktywny udział w projekcie

Kierownictwu oraz Pracownikom Ośrodków

Naszym Partnerom

oraz naszym Wolontariuszom



3

I. DANE URZĘDOWE

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (Podstawowe dane

z zakresu ochrony zdrowia w 2006 roku, stan na dzień 31.XIII.2006 roku),

odpowiednie zakłady stacjonarne pomocy społecznej zapewniały w 2006

roku matkom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży 2553 miejsc w

skali kraju, gdzie w 72 tego typu ośrodkach przebywało łącznie 1941

mieszkańców.

W porównaniu do roku 2005, w 2006 zmniejszyła się zarówno liczba

oferowanych miejsc (o 4,27%), jak i ilość osób przebywających w domach

samotnych matek (o 10%). I jest to jedyny pozytywny sygnał płynący

z analizy zebranego materiału statystycznego.

Odmienną tendencję obserwujemy na Dolnym Śląsku, gdzie mamy

stopniowy wzrost liczby samotnych matek z dziećmi. W ujętych w

statystykach GUS, w roku 2006 w siedmiu dolnośląskich placówkach, na

potrzebujące pomocy matki oczekiwało 303 miejsc, co stanowiło 11,9%

ogółu wszystkich miejsc dla samotnych matek w Polsce. W dolnośląskich

instytucjach przebywało aż 214 matek z dziećmi oraz kobiet w ciąży i

jednocześnie jest to druga z kolei liczba osób trafiających do instytucji

pomocy w całym kraju (po województwie mazowieckim: 478 osób na 1941

w całej Polsce). Oznacza to, że w 2006 roku częściej niż co dziesiąta

samotna matka z dzieckiem lub kobieta w ciąży

w Polsce trafiała do jednej z siedmiu placówek na Dolnym Śląsku ujętych

w analizach GUS.



4

Inne dane opublikowane przez GUS oraz Urząd Statystyczny

we Wrocławiu wskazują na niepokojącą dynamikę problemu

w Województwie Dolnośląskim w latach 2000-2006. O ile w 2000 roku

odpowiednie instytucje oferowały 120 miejsc, to w 2003 – 168, w 2004

- 222, w 2005 – 259, zaś w 2006 - już 303 miejsc dla samotnych matek

i kobiet w ciąży.

W latach 2003-2006 obserwujemy również wzrost ilości osób

przebywających w tego typu instytucjach, gdzie w roku 2003 z opieki

w domach dla samotnych osób korzystało 106 osób, w 2004 – 196, zaś

w roku 2006 – już 214 osób. Jednie w roku 2005 roku, w odniesieniu

do roku poprzedniego, odnotowujemy zmniejszenie liczby mieszkańców

w ośrodkach, gdzie na 259 miejsc przebywało 170 pensjonariuszy.

W latach 2003-2007 obserwujemy na Dolnym Śląsku również wzrost

ilości ośrodków niosącym pomoc samotnym matkom: o ile

w 2003 w województwie funkcjonowały 4 tego typu instytucje, w 2004 – 6,

w 2006 – 7, zaś w 2007 – już 10 takich ośrodków.

Z zaprezentowanych danych wynika jednoznacznie, że problem

niepełnych rodzin (matek z dziećmi) źle uposażonych materialnie

podwoił się. Z pewnością wzrosła także ilość dzieci szczególnie

potrzebujących wyrównania szans edukacyjnych w stosunku do ich

rówieśników pochodzących z pełnych i stosunkowo zamożnych rodzin.



5

II. SAMOTNE MATKI O EDUKACJI DZIECI I SWOJEJ SYTUACJI

ŻYCIOWEJ

W ramach naszego projektu przeprowadziliśmy rozmowy (30 wywiadów

socjologicznych) z dolnośląskimi samotnymi matkami zamieszkującymi

dolnośląskie ośrodki. Poniżej prezentujemy wypowiedzi obrazujące sytuację

edukacyjną ich dzieci w poszczególnych wątkach tematycznych. Pełna

analiza uzyskanych wyników została opublikowana w raporcie z badań.

1. Przyczyny przebywania w ośrodku

Tylko w wyjątkowych przypadkach Matki, które zgodziły się na indywidualne

wywiady, pracują aktualnie zawodowo. Pozostałe Rozmówczynie

zarejestrowane są w Urzędach Pracy lub też są w trakcie rejestracji. Nie

otrzymują one jednak zasiłków z tego tytułu. Znalezienie pracy utrudnia

fakt, że Mamy nie posiadają kwalifikacji wymaganych przez pracodawców,

jak też i konieczność opieki nad małych dzieckiem lub kilkorgiem dzieci.

Panie biorące udział w projekcie zazwyczaj pracowały wcześniej, jednakże

zatrudniane były one tymczasowo, pracowały „na czarno”.

Brak stałej pracy i niemożność wynajęcia własnego lokum, okazuje się

głównym powodem pozostawania w ośrodku. Samotne Matki w większości

nie mogą liczyć na stałą pomoc najbliższej i dalszej rodziny, znajomych,

przyjaciół, ani też innych instytucji poza ośrodkami, w których przebywają.

A oto, w jaki sposób Matki opowiadają o swoich doświadczeniach i powodach

przybycia i pozostawania w ośrodkach



6

Utrata dachu nad głową, złe warunki mieszkaniowe

Ja to już od kilku lat … Najpierw mieszkałam z ojcem mojej córki, wynajmowaliśmy mieszkanie, a że on później poszedł tam do kryminału, no i ja została po prostu na lodzie i mnie wyrzucono z tego mieszkania no i nie miałam właśnie ten i tak…

* * *

A dlaczego pani trafiła do takiego ośrodka?

Bo moja babcia umarła i z dniem śmierci babci straciłam prawo do mieszkania, a moja rodzina się do mnie nie przyznawała za bardzo, że ja istnieję…

* * *

Znaczy ja wynajmowałam mieszkanie komunalne i to mieszkanie było w strasznych warunkach. także okna były nieszczelne, wiatr hulał, toaleta była na korytarzu. i córka bardzo często chorowała.

Przemoc w rodzinie

Byłam 2 lata w pogotowiu opiekuńczym, prawie 2 lata, przez to, że po prostu miałam problemy rodzinne – była nadużywana przemoc, nikt się mną nie interesował. Oddałam się sama do placówki, no a że zaszła taka sytuacja, że zaszłam w ciążę, to musiałam zmienić placówkę i ze skierowaniem sądu trafiłam tutaj.

* * *

A jak pani tutaj trafiła?

Mój mąż się znęcał nade mną i po prostu uciekłam…

To było 2 miesiące temu? Czy gdzieś jeszcze pani mieszkała?

Nie, wcześniej mieszkałam u rodziców, no ale tam nie było życia, bo to było za blisko męża. Także dokuczał nam cały czas.

* * *



7

Mój ojciec (53 lata) ma kobietę, która ma 27 lat. Mają 2 dzieci - jedno roczek, drugie 2 latka. No i macocha nadużywała nade mną przemocy, nadużywała alkoholu. No i z tego też powodu odeszłam z domu. No i ona buntuje ojca przeciwko mnie. I nie mam w ogóle kontaktu. Siostra przyjechała do mnie ze trzy razy jak była w pogotowiu opiekuńczym. Później ślad o niej zaginął. Wiem tylko tyle, że była gdzieś w Anglii. Parę dni temu dowiedziałem się, że z Anglii wróciła, że mieszka gdzieś w Poznaniu. Babcia jest w Austrii.

Brak wsparcia rodziny

Ja byłam w szpitalu. To była długa droga, bo do domu rodzice mnie nie chcieli wziąć. Właśnie nie chcieli wziąć opieki nad dzieckiem, a sama nie mogę. No i załatwiłam to … Po części mi pomogła Rzeczniczka Praw Pacjenta. Powiedziałem, że ja dziecka nie oddam do żadnego Domu Małego Dziecka, bo ja je urodziłam, ja je chcę wychować i ja kocham swoje dziecko. Prawda? I nie mogła się na to zgodzić w ogóle. I zaprotestowałam. I znalazło się dla mnie tutaj miejsce. Są takie dwa ośrodki w Polsce, gdzie nieletni też mogą być ze swoimi dziećmi i bardzo to szanuję, że tutaj jestem.

2. Edukacja dzieci jako wartość życiowa

„Wykształcenie dziecka/dzieci” zostało wskazane jako jeden z

najważniejszych celów niemal wszystkich Matek, które zechciały podzielić się

z nami swoimi opiniami. Dwie inne, również najczęściej wskazywane wartości

to: „spokój i poczucie bezpieczeństwa”, „szczęście rodzinne” czy „praca

zawodowa”. Nie wykluczone, że poprzez nasz projekt zwróciliśmy uwagę na

ważną rolę edukacji dzieci, jednakże – jak wynika z rozmów – Matki

przywiązują bardzo duże znaczenie do edukacji dzieci, jednakże mają bardzo

ograniczone możliwości finansowe.



8

Poniższe cytaty obrazują opinie respondentek.

Znaczy moim celem na dzisiejszy dzień. I … można powiedzieć, że ja chcę właśnie stworzyć dziecku rodzinę - dom rodzinny, ciepły. Tam gdzie właśnie… Czego ja nie miałam - to dam wszystko dziecku. Ja miałam biedę - moje dziecko jej mieć nie będzie. Ja niestety nie skończyłam szkoły, ale będę robić wszystko, żeby moje dziecko skończyło szkołę. Żeby dla niej było jak najlepiej. Żeby nigdy jej się

krzywda nie stała przede wszystkim.

* * *

Dlatego, że jak będą mieć lepsze wykształcenie to może będą miały lepsze życie niż ja. Bo w życiu można mieć albo dobre pieniążki i dobrych rodziców, albo sobie na to zapracować. A co ja im dam? Innych podstaw niż to co w głowie ja im nie dam, więc będą musiały sobie zapracować przez wykształcenie i przez jakieś zasady, które im wtłoczę.

* * *

A jakaś taka nauka komputerów, języki obce?

Też. No bo to jest dobra rzecz nawet. To jest tak inaczej już. Chociaż będzie coś umiała. Coś, a nie tak jak my… Znaczy mi chodzi o nas no. Może wtedy by moje dziecko bardziej mądrzejsze by było ode mnie i coś osiągnęła w życiu, a nie tak jak np. my matki jesteśmy teraz tu, a nie inaczej wylądowałyśmy.

* * *

Bo bez szkoły to nie ma dzisiaj nic, sama wiem po sobie, że nie ma pracy, tak jest się bardziej takim dowartościowanym w życiu, w społeczeństwie.

* * *

Żeby [córka] miała lepsze wykształcenie ode mnie, żeby jej się lepiej życie potoczyło.



9

3. Dotychczasowe formy pomocy edukacyjnej

Jak wynika z indywidualnych rozmów z samotnymi Matkami, pomoc

niesiona im i ich dzieciom rzadko dotyczy edukacji. A jeśli się zdarza, to ma

charakter sporadyczny i w ograniczonym zakresie. Nasze rozmówczynie mogą

liczyć niemal wyłącznie na pomoc ośrodków, w których obecnie przebywają i

wyjątkowo – na pomoc rodziny lub przyjaciół i znajomych.

Dlatego tak istotne okazuje się zorganizowanie stałej „SIECI POMOCY”

edukacyjnej”, w ramach której pomoc świadczona byłaby trwale i zgodnie

z faktycznymi potrzebami Matek i ich dzieci.

Poniżej zamieściliśmy najbardziej charakterystyczne wypowiedzi.

Tutaj w tym ośrodku może Pani liczyć na co? Pewnie jakieś książeczki?

Pewnie tak, nie wykluczam. Bo jest tutaj dużo takich rzeczy. Oczywiście używanych. I na pewno jak będę stąd wychodzić, to nie będę ich mogła ze sobą zabrać. Więc to bardziej pomoc taka doraźna. A potrzeba takiej na dłuższy czas.

* * *

A kościół na przykład, pomaga?

Ksiądz jak przyjdzie ,a przyjdzie jutro, to nie usiądzie nawet. On nas traktuje jak trędowatych. Tak jak ostatnio wszedł, powiedział swoje „ble ble”: „Jak długo tu mieszkacie, ile będziecie jeszcze”. I poszedł w długą. Nie interesuje go nikt.

A szkoła?

Szkoła, nie powiem, rozmawiam z tą panią pedagog i panią wicedyrektor.

I nawet same kazały mi napisać o ten strój, o tę kamizelkę, i oddali mi za to pieniądze. I jak był Mikołaj to wpisali go na paczkę na Mikołaja. Szkoła pomaga jak może. Nawet pani pedagog mówiła, że jakbym nie dostała obiadów, to syn dostanie z tej puli Unii Europejskiej.

* * *



10

Nie wiem, podstawowe rzeczy: mi np. byłoby wygodnie uczyć dziecko literek mając jakąś tablice, zwykłą tablicę, albo literki na magnesy. I w ogóle coś takiego, jakieś podręczniki początkowe dla dziecka, które zaczyna poznawać litery.

Czyli tego tutaj nie ma? Są bardziej zabawki?

Tak, no zabawki po prostu. Przywożą zabawki, miśki, lalki, samochody. A tu są mi potrzebne na początek literki, cyferki, tego typu rzeczy.

4. Oczekiwane formy pomocy edukacyjnej

Formy pomocy, jakiej oczekują Mamy różnią się w zależności od zasobów

ośrodków, w których przebywają. Jak pokazały dane ilościowe, brakuje

zarówno przyborów szkolnych, ubrań szkolnych, wyposażenia bibliotek,

zabawek edukacyjnych dla najmłodszych dzieci, a w każdym z ośrodków –

bezpłatnych korepetycji, szczególnie z zakresu języków obcych. Oto typowe

wypowiedzi Matek.

A gdyby Pani miała tysiąc złotych [na rzeczy szkolne dla dziecka]?

Oj Jezu! To znaczy tak: zeszyty bym jej kupiła, książki, wszystkie flamastry, bloki, plecak elegancki, żeby inne dzieci się nie śmiały z niej.

* * *

A na jakieś języki by pani chciała posłać dzieci?

No na pewno. Tam w szkole to uczyły się niemieckiego, tutaj w szkole jest angielski, to jest ciężko. Nie mam żadnych słowników… Ja to w ogóle się uczyłam rosyjskiego, także czarna magia… Nie mam nic - ani słowników, ani encyklopedii, żadnych takich pomocy i jest nam ciężko się tutaj angielskiego uczyć.

A w szkole takich możliwości nie ma? Albo jakieś bezpłatne zajęcia?

O niczym takim nie słyszałam.

* * *



11

Pieniążki są potrzebne. To już widzę już teraz w przedszkolu, że są zajęcia z języka, z tenisa itd., ale moja córka nie bierze w tym udziału - nie stać mnie na to. Już w tej chwili mnie nie stać, więc jakiś dystans będzie. Na początku jestem w stanie ją języka jakiegoś nauczyć w domu. Później będzie coraz gorzej.

* * *

W tej chwili to co kupiłam ostatnio to mogliby mi sami kupić, czyli podstawowe kolorowanki z naklejkami. Są takie specjalne książeczki edukacyjne dla dzieci i dzieci to lubią, i świetnie się rozwijają przy tym. Także tego typu rzeczy. Nie same kolorowanki: biała kartka i ołówek, tylko takie jakie mają inne dzieci właśnie. Ja nie wiem czy pani widziała takie książeczki, że oprócz tego, że się koloruje, to się nakleja, poznaje się zawody, czynności. To jest bardzo fajna rzecz. To jest grube, dziecko potrafi pół dnia przy tym siedzieć. I tego typu rzeczy są bardzo fajne, ale są niestety drogie, taka jedna rzecz to kosztuje 7 zł.

* * *

Córka nie mówi nadal, nie odczuwa potrzeb fizjologicznych, ona potrzebuje bardzo dużo pomocy dydaktycznych, na które mnie nie stać. Muszę sobie jakoś sama je tworzyć. No bo potrzebne są jej jakieś literki i zabawki do rehabilitacji na przykład.. Jest misiu, który ma osobno ubranka i trzeba ubrać misia. To są masakryczne sumy, one kosztują po 30-50 zł jedna zabawka. Mnie nie stać na takie zabawki dla córeczki. I nie może mi też nikt zasponsorować też takich zabawek.

* * *

No z tymi językami. Bo ja to nie mam pojęcia. Dawniej to był ruski ,nie. I kupiłam nawet słowniki z tego niemieckiego. Teraz to pół biedy, ale od września będę próbowała, no bo nie ma kogo tak wziąć. U mnie, gdzie pracuję, mieszkają prawie same studentki, żeby dwa razy w tygodniu ktoś przyszedł i z nim rozmawiał. Bo na lekcji to jest trudno, czterdzieści pięć minut ich jest dwadzieścia sztuk, to nie jest robota.

* * *



12

A czy [dzieci] chodzą na jakieś zajęcia pozalekcyjne?

Nie, nie chodzą.

A czy chciałaby pani, żeby na takie zajęcia chodziły pani dzieci?

Jeżeli byłaby taka możliwość…

A na jakie?

Pewnie na takie, w których są słabi, nie? Matematyka czy…żeby wyrównać te oceny, żeby nie czuli się gorsi …

* * *

Wiem, że są takie tablice, że dzieci mogą rysować, bo takie dziecko pierwsze co, to chodzi po ścianach rysować. Na tyle ile będzie mnie stać, na tyle ile będę mogła wywalczyć, to na pewno moje dziecko będzie miało. Ale jak to będzie, to nie wiem. Mam nadzieję, że dzięki Panu Bogu, jakoś sobie poradzę.

Co bardzo istotne, Panie biorące udział w Projekcie wielokrotnie podkreślały,

że brakuje im środków finansowych na obecne lub planowane (przez matki

najmłodszych dzieci) zajęcia pozaszkolne, kółka zainteresowań i inne formy

spędzania czasu sprzyjające rozwojowi zainteresowań ich dzieci. Nierzadko

pojawiały się wypowiedzi, iż takie zajęcia (np. artystyczne, sportowe, z

zakresu obsługi komputera) nie tylko sprzyjałyby rozwojowi ich dzieci, ale

również miałyby znaczenie terapeutyczne.

Dzieci trafiają do ośrodków z rodzin, gdzie doznawały przemocy lub były

świadkiem przemocy na swej Mamie. Istotne jest też to, że kiedy wraz z

Matkami opuszczają dotychczasowe miejsce zamieszkania, zmieniają również

otoczenie społeczne (szkołę, rówieśników). Takie nagłe zmiany dodatkowo

przyczyniają się do obecnej i przyszłej trudnej sytuacji życiowej i szkolnej

dzieci.

Jeżeli dziecko jest w ośrodku i idzie do szkoły to jakoś to się roznosi. Sama tego doświadczyłam. Byłam w domu dziecka w Szklarskiej Porębie i miałam gorzej. Nie mogłam nawiązać kontaktu z dziećmi, bo… to była szkoła podstawowa. Nie lubiłam chodzić do szkoły, bo dzieci nie rozmawiały ze mną. Nie miałam koleżanek. Wszyscy mieli, a ja nie, bo byłam z domu dziecka.



13

DDOODDAATTEEKK IILLOOŚŚCCIIOOWWYY

„„PPoottrrzzeebbyy eedduukkaaccyyjjnnee ddzziieeccii zz ddoommóóww ssaammoottnnyycchh mmaatteekk””



14

III. WYNIKI ILOŚCIOWEJ DIAGNOZY „INSTYTUTU RZEŹBY

SPOŁECZNEJ”

W trakcie realizowanego przez Instytut Rzeźby Społecznej projektu badawczego,

zidentyfikowano, że w 2007 roku w województwie dolnośląskim aktywnie

funkcjonowało 10 ośrodków niosących pomoc samotnym matkom

i ich dzieciom. Wszystkie te instytucje mają charakter miejski: połowa z nich

funkcjonuje we Wrocławiu, pozostała część - w innych miastach na terenie

województwa.

Zdecydowana większość ośrodków, w których zamieszkują samotne matki

(8 ośrodków) ma status organizacji pozarządowych - są to stowarzyszenia. Jeden

– jest instytucją kościelną, a ostatnia instytucja niesie pomoc potrzebującym

matkom w ramach lokalnego samorządu przy Miejskim Ośrodku Pomocy

Społecznej.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż do aktywnego udziału w realizowanym przez

nas projekcie badawczym przystąpiło 8 z wymienionych ośrodków, stąd

w dalszej części niniejszego opracowania zaprezentowane zostały dane

empiryczne dotyczące tej części domów pomocy społecznej dla samotnych

kobiet.

1. Potrzeby edukacyjne dzieci



15

Tabela 1 Potrzebne ubrania szkolne dla dzieci

Potrzebne ubrania szkolne dla dzieci

25

20

19

17

16

16

15

15

15

15

14

14

12

10

10

9

8

6

4

2

2

Dresy (dla chłopców)

Szaliki, czapki, rękawiczki

Strój gimnastyczny (dla chłopców)

Dresy (dla dziewczynek)

Sweterki, bluzy

Obuwie zimowe (dla dziewczynek)

Stój szkolny/mundurki (dla dziewczy nek)

Kurtki zimowe (bez wskazania płci)

Obuwie sportowe (dla dziewczynek)

Obuwie sportowe (dla chłopców)

Kurtki zimowe (dla dziewczynek)

Halówki sportowe

Stój szkolny/mundurki (dla chłopców)

Dziewczynki (od 7 do 10 lat )

Opaski na ręce do wy cierania potu

Strój gimnastyczny (dla dziewczynek)

Obuwie zmienne (dla dziewczynek)

Kurtki zimowe (dla chłopców)

Adidasy

Bluzy sportowe (dla chłopców)

Bluzy sportowe (dla dziewczynek)

Ilość



16

Tabela 2 Potrzebne podręczniki szkolne, książki

Potrzebne podręczniki szkolne, książki

10

10

7

6

6

5

4

4

4

2

2

2

2

2

1

1

1

1

1

1

Komplet podręczników (I klasa szkoła podstawowa)

Komplet podręczników (II klasa szkoła podstawowa)

Komplet podręczników (II I klasa szkoła podstawowa)

Atlas geograf iczny Polski

Atlas geograf iczny świata

Słownik do języka angielskiego

Komplet podręczników do zerówki

Słownik do języka niemieckiego

Słownik ortograf iczny

Komplet podręczników (IV klasa szkoła podstawowa)

Komplet podręczników (V klasa szkoła podstawowa)

Podręczniki do języka polskiego (IV klasa szkoła

podstawowa)

Podręczniki do matematyki (IV klasa szkoła

podstawowa)

Słownik wyrazów obcych

Komplet podręczników (VI klasa szkoła podstawowa)

Komplet podręczników do I klasy gimnazjum

Komplet podręczników (VI klasa szkoła podstawowa)

Ency klopedia PWN

Lektury szkolne dla szkoły podstawowej

Lektury szkolne do gimnazjum

Ilość



17

Tabela 3 Potrzebne przybory szkolne, materiały edukacyjne, sprzęt

Potrzebne przybory szkolne, materiały edukacyjne,

sprzęt

70

65

40

35

10

10

10

10

10

10

10

10

5

5

5

3

2

2

1

1

Tornistry

Zeszyty w kratkę

Przybory szkolne

Zeszyty w linię

Bloki rysunkowe

Bloki techniczne

Brudnopisy

Farby akwarelowe

Farby plakatowe

Papier kolorowy , wy cinanki

Piórniki z wyposażeniem

Zeszyty czy ste

Filmy edukacy jne (dla dzieci od 7 do 12 lat)

Pomoce naukowe (dla dzieci od 7 do 12 lat)

Zeszyty do nut

Komputer

Drukarka

Materiały dekoracy jne do prac plastycznych

Oprogramowanie (word, of f ice)

Skaner

Ilość



18

Tabela 4 Potrzebne korepetycje, zajęcia pozaszkolne

Potrzebne korepetycje, zajęcia pozaszkolne

30

19

13

11

9

9

6

5

4

4

3

2

2

1

1

Języ k angielski (szkoła podstawowa)

Korepety cje z języka polskiego (szkoła podstawowa)

Języ k niemiecki (szkoła podstawowa)

korepetycje z matematy ki (szkoła podstawowa)

Lekcje wychowawcze (szkoła podstawowa)

Korepety cje przedmiotowe (klasa III, szkoła

podstawowa )

Korepety cje przedmiotowe (klasa 4)

Zajęcia pozaszkolne - rozwijanie zainteresowań (III - IV

klasa, szkoła podstawowa)

Nauka pły wania (dzieci w wieku od 7 do 10)

Korepety cje przedmiotowe (klasa I, szkoła

podstawowa)

Nauka pisania, czy tania (dla dzieci z zerówki)

Walki wschodu (dzieci w wieku od 7 do 10 lat)

Korepety cje przedmiotowe (klasa II, szkoła

podstawowa)

Korepety cje przedmiotowe (klasa VI, szkoła

podstawowa)

Korepety cje przedmiotowe (klasa V, szkoła

podstawowa)

Ilość

Tabela 5 Inne brakujące rzeczy

Inne brakujące rzeczy

14

14

14

14

14

14

10

10

10

10

6

6

5

Paracetamol w syropie

Rutinoskorbin

Termof or

Termometr

Zestaw plastrów opatrunkowych

Zestaw witamin w syropie

Podstawowe środki czystości dla dzieci

Bidony na wf do szkoły

Pudełka śniadaniowe

Worek do trampek na wf

Bielizna (dziewczynki w wieku od 3 do 7 lat)

Rajstopy dla dziewczynek (dziewczynki w wieku

od 3 do 7 lat)

Bielizna (chłopcy w wieku od 2 do 9 lat)

Ilość



19

Tabela 6 Ośrodki dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Polsce

Ośrodki dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

w Polsce

7 303 214

5 82 43

4 153 114

2 43 31

3 140 170

5 183 145

9 614 478

3 177 155

2 34 11

3 69 40

2 66 52

5 143 126

5 94 57

3 77 63

8 213 138

6 162 104

72 2553 1941

Dolnośląskie

Kujawsko-pomorskie

Lubelskie

Lubuskie

Łódzkie

Małopolskie

Mazowieckie

Opolskie

Podkarpackie

Podlaskie

Pomorskie

Śląskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-mazurskie

Wielkopolskie

Zachodnio-pomorskie

Polska

Lic

zba

osr

odk

ów

Lic

zba

mie

jsc

Lic

za

mie

szkańców

Źródło: GUS, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2006

roku, (stan na dzień 31.XI I.2006 roku)

2. Struktura społeczno-demograficzna mieszkańców ośrodków

W objętych projektem ośmiu instytucjach zamieszkiwanych przez samotne matki

przebywa 186 mieszkańców, gdzie doliczono się 73 Mam oraz 116 dzieci

w wieku do 18 lat.

Ponad połowę stacjonarek (59%) stanowią kobiety stosunkowo młode –

w wieku do 30 lat, gdzie 36% ma od 26 do 30 lat, 13% jest nieco młodszych: od

18 do 25 lat, zaś 4% to matki niepełnoletnie. 36% stanowią kobiety

w wieku od 31 do 40 lat, zaś 9% to matki starsze, które mają co najmniej 41 lat.



20

Blisko 60% kobiet ukończyło swoją edukację na poziomie szkoły podstawowej

lub gimnazjalnej, 37% zdobyło konkretny zawód w szkole zasadniczej

zawodowej, a jedynie 6% ukończyły szkołę średnią lub pomaturalną. Znamienny

jest fakt, że wśród mieszkanek ośrodka nie ma kobiet, które ukończyły uczelnię

wyższą.

Ponad połowę (61%) mieszkańców ośrodków, ujętych w projekcie, stanowią

niepełnoletnie dzieci (113 dzieci), wśród których większość to dziewczynki

(56% dzieci).

Co trzecie dziecko przebywające w ośrodku (34%) jest w wieku od 3 do 6 lat,

blisko 30% - w wieku od 7 do 12 lat, a co czwarte nie ukończyło 3 roku życia.

9% stanowią dzieci starsze – od 13 do 15 lat, zaś najmniej, bo niespełna 3% to

dzieci najstarsze – od 16 do 18 lat.

Z punktu widzenia realizowanej problematyki badawczej niezwykle istotne było

ustalenie na jakim etapie edukacji są dzieci mieszkające w dolnośląskich

placówkach. Z naszych danych wynika, że co trzecie dziecko (36 dzieci) pozostaje

wyłącznie pod opieką mamy, 28% uczęszcza do przedszkola (32 dzieci), nieco

więcej, bo 33% dzieci (37) uczy się w szkole podstawowej, 4% (5 dzieci) -

w gimnazjum, dwoje dzieci - w liceum ogólnokształcącym, natomiast jedno

z dzieci edukuje się w szkole średniej zawodowej.

Według relacji kierowników ośrodków, Mamy (i ich dzieci), średnio przebywają

w ośrodkach około 16 miesięcy, ale niejednokrotnie zdarzają się przypadki,

że mieszkają tam nawet po kilka lat. W czasie realizacji wywiadów 45% kobiet

przebywało w ośrodku do 6 miesięcy, 18% - od 7 do 12 miesięcy, 14% - do

dwóch lat, zaś 24% - dłużej niż 2 lata.

3. Główne przyczyny przebywania w ośrodku

Główną przyczyną przebywania samotnych matek w ośrodkach jest przede

wszystkim utrata dachu nad głową (7 wskazań kierowników). Owa

bezdomność kobiet uwarunkowana jest trzema, zasadniczymi czynnikami:



21

ubóstwem i brakiem środków finansowych na wynajem mieszkania,

wyrzuceniem młodej kobiety z domu przez rodziców z powodu zajścia w ciążę;

a także utratą domu w wyniku powodzi.

Kolejną – równie często wskazywaną przyczyną trafiania kobiet do ośrodków jest

przemoc w rodzinie (7 wskazań kierowników), która często bywa powiązana

z alkoholizmem członków rodziny. Połowa kierownictwa wskazywała również na

niezaradność społeczną kobiet, która dotyka głównie dwie, specyficzne grupy:

niepełnoletnich wychowanków domów dziecka oraz osoby upośledzone

intelektualnie.

4. Struktura społeczno-zawodowa pracowników ośrodków

W badanych instytucjach zatrudnionych było 45 osób (bez względu na formę

umowy). Charakterystyczny jest fakt, że zatrudniona załoga jest wysoko

sfeminizowana – trzy czwarte kadry stanowią tu kobiety (32 kobiety na 13

mężczyzn)

Analiza struktury zatrudnienia w badanych ośrodkach pokazuje, że częściej niż

co piąte stanowisko ma charakter kierowniczy (21%), na co szóstym zatrudnieni

są opiekunowie i wychowawcy (16%), na co siódmym – księgowi (14%), a rzadziej

niż co dziesiątym pracują psychologowie i pracownicy socjalni (po 9%).

W badanych dolnośląskich ośrodkach zatrudnieni również byli: dwóch

terapeutów i dwóch prawników, jedna pielęgniarka, lekarz i kucharz, a także

trzech pracowników gospodarczych i trzech – administracyjnych.

Należy również podkreślić, że we współpracę w niesieniu pomocy mieszkańcom

dolnośląskich ośrodków zaangażowanych było 20 wolontariuszy (czyli średnio na

jeden badany ośrodek przypadało 2,5 wolontariusza).



22

5. Sytuacja materialna ośrodków

Zgodnie z danymi GUS, w roku 2006 głównym źródłem finansowania osób

przebywających w dolnośląskich Domach Samotnych Matek są środki finansowe

z gminy, z których opłacany był pobyt blisko 60% mieszkańców (110 osób), co 8

osoba (13%) opłacała swój pobyt ze stałego zasiłku, zaś blisko co 10-a z renty

(9%). Jedynie pobyt co 20-ej osoby przebywającej w ośrodku był opłacany

w pełnej wysokości przez samotne matki. Dane, te wskazują pośrednio, zarówno

na trudną sytuację materialną samotnych matek, jak i ośrodków.

Bardziej precyzyjnych danych na temat sytuacji ekonomicznej analizowanych

instytucji dostarczają przeprowadzone przez „Instytut Rzeźby Społecznej”

badania ilościowe wśród kierowników domów samotnych matek na Dolnym

Śląsku. W roku 2007 objęte badaniem ośrodki dysponowały średnim rocznym

budżetem w wysokości 105 250 zł (oznacza to, że średni miesięczny budżet

wynosił 8771 zł).

Główne źródło finansowania instytucji stanowiły środki publiczne od lokalnych

samorządów (6 domów) oraz pomoc od prywatnych sponsorów oraz darczyńców

(5 ośrodków). W mniejszym stopniu budżety zasilane były przez finanse

pozyskane od innych organizacji pozarządowych oraz stałe opłaty mieszkańców.

Subiektywne oceny sytuacji ekonomicznej Domów Samotnych Matek

w 2007 roku, w porównaniu do roku poprzedniego, w opinii kierownictwa były

zróżnicowane. Połowa osób zarządzających tymi instytucjami nie zaobserwowała

ani negatywnej, ani pozytywnej zmiany – twierdząc, że sytuacja ta „pozostała bez

zmian”. Z koli w dwóch instytucjach odnotowano polepszenie, natomiast

w dwóch - pogorszenie sytuacji ekonomicznej.

Głównym czynnikiem warunkującym poprawę kondycji materialnej ośrodków

było uzyskanie dotacji, zwiększenie subwencji na działalność z budżetu powiatu

oraz pozyskanie środków finansowych od darczyńców. Z kolei głównym źródłem

ubożenia ośrodków okazały się zbyt niskie dotacje na prowadzenie działalności

ośrodków.



23

Do najpoważniejszych, wskazywanych przez kierowników ośrodków, problemów

z jakimi borykają się w ich instytucji należało: brak środków finansowych

na bieżącą działalność (3 wskazania), brak funduszy na wszelkiego typu prace

remontowe podnoszące standard jakości życia w ośrodkach (3 wskazania) oraz

brak finansów na zatrudnianie fachowej kadry: psychologów czy terapeutów

(2 wskazania).

Badani wskazywali również na brak pieniędzy na modernizację sprzętu, zakup

sprzętu edukacyjnego oraz komputerów, czy wyposażenie przedszkola. Niezwykle

ważnym problemem ośrodków są również trudności z usamodzielnieniem się

kobiet, co związane jest między innymi z brakiem dla nich mieszkań oraz ich

trudną sytuacją na rynku pracy.

We wszystkich, objętych badaniem ośrodkach, Mamy i ich dzieci mają swobodny

dostęp do: odbiorników telewizyjnych (średnio na jeden ośrodek przypada 5

odbiorników), sprzętu audio typu: radio, magnetofon lub odtwarzaczy CD

(średnio 4 szt. na ośrodek) oraz sprzętu video (średnio 1 szt. na ośrodek).

Gorzej wygląda dostęp mieszkańców ośrodka do komputerów, drukarek,

Internetu czy telefonu stacjonarnego, gdzie z tego typu urządzeń mogą korzystać

jedynie w połowie badanych ośrodkach. W badanych instytucjach

zidentyfikowano: 11 komputerów, 7 drukarek, 6 stanowisk internetowych oraz 5

telefonów stacjonarnych, z których mają możliwość korzystać mieszkańcy.



24

WYKRESY I TABELE ILOŚCIOWE

Zamieszczone poniżej tabele i wykresy prezentują wyżej omówione wyniki badań

ilościowych.

Wykres 1 Liczba miejsc w ośrodkach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

Liczba miejsc w ośrodkach dla matek z małoletnimi

dziećmi i kobiet w ciąży

Źródło: GUS, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2006 roku

(stan na dzień 31.XII.2006 roku)

Do

lnoślą

skie

Kuja

wsko

-pom

ors

kie

Lub

els

kie

Lub

usk

ie

Łód

zkie

Mało

po

lskie

Mazow

iecki

e

Opo

lski

e

Podkarp

ack

ie

Podla

ski

e

Pom

ors

kie

Ślą

skie

Św

ięto

krz

ysk

ie

Warm

ińsk

o-m

azurs

kie

Wie

lkopo

lski

e

Zachodn

io-p

om

ors

kie

100

200

300

400

500

600

Lic

zba

mie

jsc

303

82

153

43

140

183

614

177

34

69

66

143

94

77

213162



25

Wykres 2 Liczba mieszkańców w ośrodkach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

Liczba mieszkańców w ośrodkach dla matek

z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży



Do

lnoślą

skie

Kuja

wsko

-pom

ors

kie

Lub

els

kie

Lub

usk

ie

Łód

zkie

Mało

po

lskie

Mazow

iecki

e

Opo

lski

e

Podkarp

ack

ie

Podla

ski

e

Pom

ors

kie

Ślą

skie

Św

ięto

krz

ysk

ie

Warm

ińsk

o-m

azurs

kie

Wie

lkopo

lski

e

Zachodn

io-p

om

ors

kie

0

100

200

300

400

Lic

zba

osó

b

214

43

114

31

170

145

478

155

1140

52

126

57

63

138 104



26

Wykres 3 Liczba ośrodków dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Polsce

Liczba ośrodków dla matek z małole tnimi dziećmi

i kobie t w ciąży w Polsce



Do

lnoślą

skie

Kuja

wsko

-po

mo

rskie

Lu

bels

kie

Lu

buski

e

Łó

dzk

ie

Mało

po

lskie

Mazow

iecki

e

Opo

lskie

Podkarp

ack

ie

Podla

ski

e

Pom

ors

kie

Ślą

skie

Św

ięto

krz

ysk

ie

Wa

rmiń

sko-m

azurs

kie

Wie

lkopo

lski

e

Zachodn

io-p

om

ors

kie

2

4

6

8

Lic

zba

ośro

dkó

w

7

5

4

2

3

5

9

3

2

3

2

5 5

3

8

6



27

Wykres 4 Liczba miejsc oraz ilość mieszkańców w Domach Samotnych Matek w Polsce oraz na Dolnym

Śląsku

Na Dolnym Śląsku

W Polsce

Liczba miejsc Liczba mieszkańców

Liczba miejsc oraz ilość mieszkańców w Domach

Samotnych Matek w Polsce oraz na Dolnym Śląsku



11,03%

214

88,97%

1727

11,87%

303

88,13%

2250



28

Wykres 5 Dynamika liczby mieszkańców oraz miejsc w Domach Samotnych Matek na Dolnym Śląsku

Liczba miejsc

Licza mieszkańców

Dynamika liczby mieszkańców oraz miejsc

w Domach Samotnych Matek na Dolnym Śląsku

Źródło: Urząd Statystyczny we Wrocławniu: Rocznik satystyczny

województwa dolnośląskiego 2006, Podstawowe dane z zakresu

ochrony zdrowia i opieki społecznej w województwie dolnośląskim

w latach 2003-2005.

0 100 200 300

2006 rok

2005 rok

2004 rok

2003 rok

303

214

259

170

222

196

168

106



29

Wykres 6 Liczba mieszkańców opłacających pobyt w Domu Samotnej Matki ze względu na główne źródła

finansowania

Emerytura lub renta

Stały zasiłek

Śodki z gminy

Inne źródła

Źródła finansow ania

Liczba mieszkańców opłacających pobyt

w Domu Samotnej Matki ze względu na

główne źródła finansowania



9,04%

17

12,77%

24

58,51%

110

19,68%

37

Wykres 7 Liczba mieszkańców opłacających w pełnej wysokości pobyt w Domu Samotnej Matki

Tak

Nie

Liczba mieszkańców opłacających w pełnej

wysokości pobyt w Domu Samotnej Matki



5,14%

11

94,86%

203



30

Wykres 8 Wiek samotnych matek

Poniżej 18 lat

Od 18 do 25 lat

Od 26 do 30 lat

Od 31 do 40 lat

Powyżej 40 lat

Wiek samotnych matek

4,00%

14,67%

36,00%

36,00%

9,33%

Wykres 9 Poziom wykształcenia samotnych matek

Średnie i pomaturalne

Zasadnicze zawodowe

Podstawowe i gimnazjalne

Poziom wykształcenia samotnych matek

5,63%

36,62%

57,75%



31

Wykres 10 Płeć dzieci przebywających w ośrodkach

Chłopcy

Dziewczynki

Płeć dzieci przebywających w ośrodkach

44,23%

55,77%

Wykres 11 Wiek dzieci przebywających w ośrodkach

Poniżej 3 lat

Od 3 do 6 lat

Od 7 do 12 lat

Od 13 do 15 lat

Od 16 do 18 lat

Wiek dzieci przebywających w ośrodkach

25,66%

33,63%

29,20%

8,85%

2,65%



32

Wykres 12 Liczba dzieci według etapów edukacji

Pod opieką mamy

Przedszkole

Szkoła podstawowa

Gimnazjum

Średnia szkoła zawodowa

Liceum ogólnokształcące

31,86%

28,32%

32,74%

4,42%

0,88% 1,77%

Liczba dzieci według etapów edukacji

Wykres 13 Długość pobytu mam (i ich dzieci) w ośrodku

Poniżej 1 miesiąca

Od 1 do 3 miesięcy

Od 4 do 6 miesięcy

Od 7 do 12 miesięcy

Od 13 do 24 miesięcy

Powyżej 24 miesięcy

Długość pobytu mam (i ich dzieci) w ośrodku

10,96%

6,85%

27,40%

17,81%

13,70%

23,29%



33

Wykres 14 Główne przyczyny przebywania w ośrodku

Główne przyczyny przebywania w ośrodku

Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent

mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź.

0,0% 25,0% 50,0% 75,0%

Utrata dachu nad głową

Przemoc w rodzinie

Niezaradność społeczna

Bardzo zła sytuacja ekonomiczna

Alkoholizm w rodzinie

87,5%

87,5%

50,0%

25,0%

12,5%

Wykres 15 Struktura pracowników ośrodków według płci

Kobiety

Mężczyźni

Struktura pracowników ośrodków według płci

71,11%

32

28,89%

13



34

Wykres 16 Struktura pracowników ośrodków według liczby stanowisk

Struktura pracowników ośrodków

według liczby stanowisk

0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0%

Kierownictwo, dyrekcja

Opiekun, wychowawca

Księgowy

Psycholog

Pracownik socjalny

Pracownik administracyjny

Pracownik gospodarczy

Terapeuta

Prawnik

Pielęgniarka

Lekarz

Kucharz

20,9%

16,3%

13,9%

9,3%

9,3%

7,0%

7,0%

4,7%

4,7%

2,3%

2,3%

2,3%n=1

n=1

n=1

n=2

n=2

n=3

n=3

n=4

n=4

n=6

n=7

n=9



35

Wykres 17 Czy w Państwa instytucji samotne matki (i ich dzieci) mają swobodny dostęp do następujących

maszyn i urządzeń?

0,0% 25,0% 50,0% 75,0% 100,0%

Telewizja

Sprzęt video

Sprzęt audio

Komputer

Drukarka

Internet

Telefon stacjonarny

100,0%

100,0%

100,0%

50,0%

50,0%

50,0%

50,0%

Czy w Państwa instytucji samotne matki (i ich dzieci)

mają swobodny dostęp do następujących

maszyn i urządzeń?

Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent

mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź.



36

Wykres 18 Dostęp do mediów (wg liczby urządzeń)

Telewizja

Sprzęt audio, np. magnetofon,

odtwarzacz CD

Komputer

Sprzęt video

Drukarka

Internet

Telefon stacjonarny

Dostęp do mediów (wg liczby urządzeń)

36,52%

42

29,57%

34

9,57%

11

8,70%

10

6,09%

7

5,22%

6

4,35%

5

Tabela 7 Jakie są największe aktualnie problemy ośrodków?

Jakie są największe aktualne problemy ośrodków?

3 42,9%

3 42,9%

2 28,6%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

8 214,3%

Brak środków f inansowych na

bieżącą działalność

Brak funduszy na prace remontowe

Brak funduszy na zatrudnianie

psychologów, terapeutów

Brak funduszy na modernizację

sprzętu

Brak środków transportu

Brak mieszkań dla kobiet

Trudności z usamodzielnieniem się

kobiet

Brak sprzętu edukacy jnego

Brak komputera

Brak środków na wyposażenie

przedszkola

Ogółem

N %

Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł

wskazać więcej niż jedną odpowiedź.



37

Tabela 8 Gdybyście Państwo otrzymali 5000 zł na zaspokojenie potrzeb edukacyjnych dzieci z Państwa

instytucji, to na co przede wszystkim przeznaczylibyście te środki?

Gdybyście Państwo otrzymali 5 000 zł na zaspokojenie

potrzeb edukacyjnych dzieci z Państwa instytucji, to na

co przede wszystkim przeznaczylibyście te środki?

3 42,9%

3 42,9%

2 28,6%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

1 14,3%

8 314,3%

Sprzęt komputerowy

Słowniki języ ków obcych

Ency klopedia

Oprogramowanie do komputera

Drukarka

Zabawki edukacy jne

Oprogramowanie edukacy jne

At las geograf iczny

Dokończenie remontu

Organizacja świetlicy

Zakup telewizora

Wyposażenie przedszkola

Zatrudnienie terapeuty

Materace gimnastyczne

Sprzęt do tenisa stołowego

Kurs nauki pływania

Relaks dla dzieci

Ogółem

N %

Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł

wskazać więcej niż jedną odpowiedź.



38

Spis wykresów

Wykres 1 Liczba miejsc w ośrodkach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ...................................... 24 Wykres 2 Liczba mieszkańców w ośrodkach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ........................... 25 Wykres 3 Liczba ośrodków dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Polsce ....................................... 26 Wykres 4 Liczba miejsc oraz ilość mieszkańców w Domach Samotnych Matek w Polsce oraz na Dolnym Śląsku

.............................................................................................................................................................................. 27 Wykres 5 Dynamika liczby mieszkańców oraz miejsc w Domach Samotnych Matek na Dolnym Śląsku .............. 28 Wykres 6 Liczba mieszkańców opłacających pobyt w Domu Samotnej Matki ze względu na główne źródła

finansowania ......................................................................................................................................................... 29 Wykres 7 Liczba mieszkańców opłacających w pełnej wysokości pobyt w Domu Samotnej Matki....................... 29 Wykres 8 Wiek samotnych matek .......................................................................................................................... 30 Wykres 9 Poziom wykształcenia samotnych matek ............................................................................................... 30 Wykres 10 Płeć dzieci przebywających w ośrodkach ............................................................................................ 31 Wykres 11 Wiek dzieci przebywających w ośrodkach ........................................................................................... 31 Wykres 12 Liczba dzieci według etapów edukacji ................................................................................................. 32 Wykres 13 Długość pobytu mam (i ich dzieci) w ośrodku ..................................................................................... 32 Wykres 14 Główne przyczyny przebywania w ośrodku ......................................................................................... 33 Wykres 15 Struktura pracowników ośrodków według płci.................................................................................... 33 Wykres 16 Struktura pracowników ośrodków według liczby stanowisk ................................................................ 34 Wykres 17 Czy w Państwa instytucji samotne matki (i ich dzieci) mają swobodny dostęp do następujących

maszyn i urządzeń? ............................................................................................................................................... 35 Wykres 18 Dostęp do mediów (wg liczby urządzeń) ............................................................................................. 36

Spis tabel

Tabela 1 Potrzebne ubrania szkolne dla dzieci ..................................................................................................... 15 Tabela 2 Potrzebne podręczniki szkolne, książki .................................................................................................. 16 Tabela 3 Potrzebne przybory szkolne, materiały edukacyjne, sprzęt .................................................................... 17 Tabela 4 Potrzebne korepetycje, zajęcia pozaszkolne ........................................................................................... 18 Tabela 5 Inne brakujące rzeczy ............................................................................................................................. 18 Tabela 6 Ośrodki dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Polsce ...................................................... 19 Tabela 7 Jakie są największe aktualnie problemy ośrodków? .............................................................................. 36 Tabela 8 Gdybyście Państwo otrzymali 5000 zł na zaspokojenie potrzeb edukacyjnych dzieci z Państwa

instytucji, to na co przede wszystkim przeznaczylibyście te środki? ..................................................................... 37

"Szanse i potrzeby edukacyjne dzieci z domów dla samotnych matek", raport z badań, 2007 r.

Documents

Transcript of "Szanse i potrzeby edukacyjne dzieci z domów dla samotnych matek", raport z badań, 2007 r.