Struktura ludności

według płci, wieku, stanu cywilnego i

wykształcenia

Struktura ludności wg płci i wieku• Stanowi podstawę większości analiz

demograficznych, determinuje w poważnym stopniu kształtowanie się przyszłych trendów w zakresie płodności i umieralności

• O jej kształcie w dowolnym momencie decyduje dynamika obu tych zjawisk (dotychczasowe trendy)

• Analiza struktury ludności wg płci i wieku umożliwia określanie konsekwencji społeczno-ekonomicznych (zapotrzebowanie na miejsca w szkołach, nowe miejsca pracy, przyszła liczba małżeństw i związanych z tym potrzeb mieszkaniowych, liczba osób wchodzących w wiek emerytalny)

Struktura ludności wg płci

• Stosowanymi miernikami pozwalającymi badać strukturę ludności wg płci są:– Udziały mężczyzn i kobiet w

ogólnej liczbie ludności

– Współczynnik feminizacji, wyrażający stosunek liczby kobiet (K) do liczby mężczyzn (M)

– Współczynnik maskulinizacji, wyrażający stosunek liczby mężczyzn (M) do liczby kobiet (K)

• Ma wpływ na reprodukcję ludności, ponieważ wpływa na procesy zawierania małżeństw, urodzeń i zgonów

Struktura ludności wg płci

• Gdzie:– K – liczba

kobiet– M – liczba

mężczyzn– C – constans

(1, 100, 1000)

Świat Regiony rozwinięte Regiony rozwijające się92

94

96

98

100

102

104

106

108

98,25

105,38

96,85

Współczynnik feminizacji na świecie w roku 2015

dane ONZ

liczb

a ko

biet

na

100

męż

czyz

n

Afryka Azja Europa Ameryka Płd Ameryka Płn Oceania85

90

95

100

105

110

99,88

95,52

107,33

102,35101,73

99,58

Współczynnik feminizacji na świecie w roku 2010

dane ONZ

liczb

a ko

biet

na

100

męż

czyz

n

19501953

19561959

19621965

19681971

19741977

19801983

19861989

19921995

19982001

20042007

20102013

85

90

95

100

105

110

115

World

More deveped regions

Less developed regions

19501952

19541956

19581960

19621964

19661968

19701972

19741976

19781980

19821984

19861988

19901992

19941996

19982000

20022004

20062008

20102012

2014

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

Współczynniki feminizacji w latach 1950-2015

Africa Asia Europe Latin America and Carribean Northern America Oceania

Mężczyźni 18 62048,4%

Kobiety19 85951,6%

Struktura ludności wg płci w Polsce w roku 2014

Mężczyźni 1101047,4%

Kobiety1220652,6%

MIASTA

Mężczyźni 761049,9%

Kobiety765350,1%

WIEŚ

Struktura ludności Polski wg płci w roku 2014

19

46

19

48

19

50

19

52

19

54

19

56

19

58

19

60

19

62

19

64

19

66

19

68

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

20

14

95

97

99

101

103

105

107

109

111

113

115

117

119

121

123

125

Współczynniki feminizacji w Polsce w latach 1946 - 2014

dane GUS

Ogółem Miasta Wieś

Licz

ba k

obie

t na

100

męż

czyz

n

Struktura ludności wg

wieku

Struktura ludności wg płci i wieku

• Stanowi podstawę wszelkich analiz demograficznych, jest tłem na którym zachodzą podstawowe procesy demograficzne (przede wszystkim urodzenia i zgony)

• Strukturę tą kształtują na danym terytorium, dotychczasowe trendy rodności, umieralności, migracji oraz wpływ wojen i innych klęsk żywiołowych

Mediana wieku w Polsce w latach 2000-2014

Źródło: Roczniki Demograficzne z różnych lat

Rok Polska Miasta Wieś

Ogółem Mężczyźni

Kobiety Ogółem Mężczyźni

Kobiety Ogółem

Mężczyźni

Kobiety

2003 36,2 34,2 38,3 37,5 35 39,9 34,2 33 35,6

2004 36,5 34,4 38,6 37,7 35,2 40,2 34,6 33,3 35,9

2005 36,7 34,7 38,9 38 35,5 40,5 34,8 33,6 36,2

2006 37 35 39,1 38,2 35,8 40,8 35,2 33,9 36,5

2007 37,3 35,3 39,4 38,5 36 41,1 35,5 34,2 36,8

2008 37,5 35,6 39,6 38,7 36,3 41,3 35,7 34,5 37

2009 37,7 35,9 39,8 38,9 36,6 41,5 36 34,7 37,3

2010 38 36,2 40 39,2 36,9 41,7 36,2 35 37,6

2011 38,1 36,4 40 39,6 37,4 42 36,6 35,5 37,7

2012 38,7 37,0 40,5 39,9 37,8 42,2 36,9 35,9 38,1

2013 39,1 37,4 40,9 40,2 38,2 42,6 37,3 36,2 38,4

2014 39,4 37,8 41,2 40,6 38,6 42,9 37,7 36,6 38,8

Mediana wieku w Polsce w latach 2000-2013

Źródło: Rocznik Demograficzny 2010, 2011, 2012, 2014, 2015

2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 201432

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Polska Mężczyźni – ogółem

Kobiety – ogółem

2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 201432

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Miasta Mężczyźni – miasta

Kobiety – miasta Wieś

Mężczyni – wieś Kobiety – wieś

Piramida wieku z 2001 i 2014

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-piramida/

Podstawowe typy struktur ludności wg wieku

0-4

5-9

10-

14

15-1

9

20-2

4

25-2

9

30-3

4

35-3

9

40-4

4

45-4

9

50-5

4

55-5

9

60-6

4

65-6

9

70-7

4

75-7

9

80-8

4

85 i

wię

cej0

50

100

150

200

250

300

Współczynniki feminizacji w grupach wieku w Polsce w 2013 roku (dane GUS)

Miasta

Wieś

Ogółem

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

Współczynniki feminizacji wg wieku w Polsce w 2013 roku (dane GUS)

Miasta

Wieś

Ogółem

Współczynnik obciążenia demograficznego

L0-14 + L60+ / L15-59 x 100

Gdzie:

L0-14 – to liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym

L60+ - To liczba ludności w wieku poprodukcyjnym

L15-59 – To liczba ludności w wieku produkcyjnym

Kategorie wieku związane z aktywnością zawodową:

W Polsce bardziej przydatny wydaje się następujący podział:

• Wiek przedprodukcyjny: 0-17 lat• Wiek produkcyjny: 18 – 59 dla kobiet i 18 – 64

dla mężczyzn• Wiek produkcyjny mobilny: 18 – 44 lata• Wiek produkcyjny niemobilny: 45 – 59 lat dla

kobiet i 45 – 64 dla mężczyzn• Wiek poprodukcyjny: od 60 lat dla kobiet i od 64

lat dla mężczyzn

World More developed regions Less developed regions0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2505878 34%

272745 22%

2233132 37%

4235415 58%

757789 61%

3477625 57%

608180 8%220817 18%

387363 6%

Struktura ludności wg wieku na świecie w 2015 roku

(wg ONZ)

0-19 20-64 65 i więcej

Africa Asia Europa Ameryka Płd. Ameryka Płn. Oceania0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

608082 51%

1423371 32%

153735 21%

218965 35%91506 41%

12140 31%

536614 45%

2639377 60%

454904 62%

367162 58%120637 54%

22497 57%

41482 3%330548 8%

129802 18%

48260 8% 11748 5%4695 12%

Struktura ludności wg wieku na kontynentach w 2015 roku (dane ONZ)

0-19 20-64 65 i więcej

0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90-94 95-99 100+0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

Ludność świata wg wieku w 2015 (w tysiącach)

World

More developed regions

Less developed regions

1950

1960 66 68

1970 72 74 76 78

1980 82 84 86 88

1990 92 94 96 98

2000 02 04 06 08

2010 12 14

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Ludność Polski wg ekonomicznych grup wieku w latach 1950-2013

poprodukcyjnym

produkcyjnym

przedprodukcyjnym

19

50

19

55

19

60

19

65

19

66

19

67

19

68

19

69

19

70

19

71

19

72

19

73

19

74

19

75

19

76

19

77

19

78

19

79

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

Ludność Polski w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w latach 1950 – 2013 (dane GUS)

19

50

19

60

19

66

19

68

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

20

14

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ludność Polski w wieku przedprodukcyjnymn i poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w latach 1950 – 2014 (dane GUS)

Opo

lski

e

Lubu

skie

Zach

odni

opom

orsk

ie

War

miń

sko-

maz

ursk

ie

Dol

nośl

ąski

e

Ślą

skie

Wie

lkop

olsk

ie

Kuj

awsk

o-po

mor

skie

Pod

karp

acki

e

Pod

lask

ie

Pom

orsk

ie

PO

LSK

A

Mał

opol

skie

Św

ięto

krzy

skie

Lube

lski

e

Maz

owie

ckie

Łódz

kie

0

10

20

30

40

50

60

70

Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2013 roku (dane GUS)

Pod

lask

ie

Pod

karp

acki

e

War

miń

sko-

maz

ursk

ie

Opo

lski

e

Zach

odni

opom

orsk

ie

Dol

nośl

ąski

e

Kuj

awsk

o-po

mor

skie

Lube

lski

e

Lubu

skie

Ślą

skie

Wie

lkop

olsk

ie

PO

LSK

A

Mał

opol

skie

Św

ięto

krzy

skie

Pom

orsk

ie

Łódz

kie

Maz

owie

ckie

0

10

20

30

40

50

60

70

Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2013 roku (dane GUS)

Miasta

Wieś

Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

39

Mediana wieku w latach 1950 - 2050 (dane ONZ)

World More developed regions

Less developed regions

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

35

37

39

Mediana wieku w latach 1950 - 2050 (dane ONZ)

Africa Asia

Europe Latin America and Carribean

Nothern America Oceania

Mediana wieku w 2005 roku w krajach świata

Nig

er

Uga

nda

Mau

ritiu

s

Afg

anis

tan

Iraq

Chi

na

Japa

n

Alb

ania

Irlea

nd

Pol

and

Ger

man

y

Gua

tem

ala

Hon

dura

s

Cub

a

Mar

tiniq

ue

US

A

Can

ada

Aus

tral

ia

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

15,5 15,7

32,4

16,6

18,6

34,5

44,7

30

34,7

38

44,3

18,9

21

38,439,4

36,9

39,9

36,9

Mediana wieku w wybranych krajach świata w roku 2010 (dane ONZ)

Literatura:

• J. Holzer – rozdział o strukturze ludności wg płci i wieku

Zagadnienia do egzaminu

1.Czym jest struktura ludności wg płci?

2. Jak mierzy się strukturę ludności wg płci?

3. Współczynnik feminizacji na świecie, w regionar rozwiniętych i rozwijających się w 2015 roku (dane ONZ).

4. Współczynnik feminizacji na kontynentach w 2015 roku (dane ONZ).

5. Odsetek kobiet w populacji Polski w 2014 roku.

6. Odsetek kobiet w populacji wsi i miast w Polsce w roku 2014.

7. Poziom współczynnika feminizacji w Polsce w 2014 roku.

8. Mediana wieku w Polsce w 2014 roku. Co oznacza jej wartość?

9. Opis piramidy wieku.

10. Współczynniki feminizacji w grupach wieku (slajd 20). Wytłumacz za pomocą odsetka rodzących się chłopców w ogólnej liczbie urodzeń, oraz tzw nadumieralności mężczyzn.

11. Współczynnik obciążenia demograficznego. Jak się go liczy?

12. Opisz i zinterpretuj slajd 29.