Stres w pracy nauczyciela

• Małgorzata Konik

• Agnieszka Pasta-Pasternak

Stress

• jest to zespół specyficznych i niespecyficznych reakcji organizmu na zdarzenia bodźcowe, które zakłócają jego równowagę i wystawiają na poważną próbę lub przekraczają jego zdolność radzenia sobie

Bodziec stresor

• Stressor – zdarzenie bodźcowe, które wymaga od organizmu jakiegoś rodzaju

reakcji przystosowawczej…

• Reakcja organizmu na stresory zewnętrzne nosi nazwę napięcia

Źródła stresu główne stresory….

Nagłe zmiany sytuacji życiowej:Zmiana miejsca zamieszkania

Sukcesy i porażki w pracy

Wygrana na loterii..

+ powszechne frustracje

+chroniczne stresory społeczne.

Zmienne modyfikujące stres

Ocena poznawcza- odgrywa główną rolę w rozpoznawaniu sytuacji- jakie jest wymaganie?

jakie duże zagrożenie?

jakimi dysponujemy środkami?

Twoja ocena stresora i własnych zdolności stawiania mu czoła jest b. ważna .Przekonanie, że z jakimś stresorem sobie nie poradzisz gwarantuje porażkę, nawet wtedy, gdy obiektywnie byłbyś w stanie skutecznie uporać się

z nim..

Zmienne modyfikujące- ocena poznawcza

•Może określić dany sensor nie jako zagrożenie, lecz jako interesujące

nowe wyzwanie

Wtedy doznawaną emocją może być radosne ożywienia, podniecenie,

podwyższona samoocena..

Zmienne modyfikujące..

1. Ocena poznawcza

2. Dobre zdrowie

3. Typ osobowości

Najważniejszy czynnik, jeśli chodzi o uporanie się ze stresem..

TWARDOŚĆ

WIĄŻE SIĘ Z TRAKTOWANIEM ZMIANY JAKO WYZWANIA, A NIE ZAGROŻENIA ze

zdecydowanym zaangażowaniem się w celowe działania i z poczuciem wewnętrznej kontroli.

REAKJE STRESOWE

REAKCJE FIZJOLOGICZNE

REAKCJE PSYCHICZNE

Nasze fizjologiczne reakcje stresowe są automatycznymi

reakcjami, nad którymi nie mamy normalnie świadomej

kontroli. Polegają na aktywizacji wielu procesów

fizjologicznych

Są to reakcje wyuczone, w dużej mierze zależą od sposobu postrzegania i

interpretowania świata oraz od naszej zdolności radzenia

sobie ze stresem.

Reakcje psychiczne można podzielić na behawioralne, emocjonalne i poznawcze.

STRES OSTRY I CHRONICZNY

Reakcje fizjologiczne

• Są one regulowane przez podwzgórze i obejmują wiele mobilizacyjnych zmian w organizmie, realizowanych dzięki aktywności autonomicznego układy nerwowego i przysadki mózgowej.

• Reakcje te zmniejszają wrażliwości na ból i dostarczają dodatkowej energii do ucieczki lub walki..

Reakcje psychiczne1. wzorce behawioralne ( zależą od poziomu stresu)

Stres łagodny Stres umiarkowany Silny stres

Aktywizuje zachowania ważne, z biologicznego

punktu widzenia tj. jedzenie, agresja.

Czyni organizm bardziej czujnym i

żwawym, następuje koncentracja energii i wyniki działania mogą

się poprawić

Może być doświadczany jako

inspirujący i przyjemny.

Zakłóca zachowanie wymagające koordynacji.

Może wywoływać powtarzane wielokrotnie

stereotypowe reakcje tj. kiwanie się.

Wygłaszanie przed publicznością i

przemówienia to znane przykłady.

Hamuje i tłumi zachowanie może

prowadzić do całkowitego

znieruchomienia

Reakcje psychiczne

2. Aspekty emocjonalne

Stres przeważnie jest doświadczeniem dotkliwie przykrym, wywołującym negatywne emocje. Przeżycie serii

stresujących zdarzeń jest także zapowiedzią depresji emocjonalnej. Ofiary gwałtu, kazirodztwa i Ci którzy

przeżyli katastrofę lotniczą lub wypadek samochodowy oraz inne osoby po przeżyciach traumatycznych mogą

reagować emocjonalnie ZESPOŁEM STRESU PAZUROWEGO.

JEST TO ZESPÓŁ OPÓŻNIONYCH REAKCJI STRESOWYCH, KTÓREY POWRACA WIELOKROTNIE

NAWET PO UPŁYWIE DŁUŻSZEGO CZASU

Reakcje psychiczne

3. skutki poznawcze

Poznawcze reakcje stresowe obejmują zwężenie zakresu uwagi, jaką możemy poświęcić

skutecznemu radzeniu sobie z bieżącymi zadaniami ( uwaga skupiona na zagrażających aspektach sytuacji). Na ogół, im większy stres tym większy spadek sprawności intelektualnej i

zakłócenie elastyczności myślenia.

Stres wpływa ujemnie na pamięć, ponieważ skierowanie części uwagi na nowe bodźce

ogranicza pamięć krótkotrwała.

JAK RADZIĆ SOBIE ZE STRESEM..

Jak radzić sobie ze stresem.Są 2 główne sposoby kategoryzowania w zależności od

wyznaczonego celu.

1. BEZPOŚREDNIE SKONFRONTOWANIE SIĘ ZE STRESEM

2. ZŁAGODZENIE PRZYKRYCH DOZNAŃ ZWIĄZANYCH ZE STRESEM

CEL

1. ROZWIĄZANIE PROBLEMU 2. REGULACJA EMOCJI

Ad1. „Wziąć byka za rogi”

Ten sposób obejmuje wszystkie strategie, zmierzające do uporania się bezpośrednio ze stresorem. Patrz tab. Takie sposoby postępowania polegające na rozwiązywaniu problemów są użyteczne w odniesieniu do stresorów, na które

możemy mieć wpływ….

Radzenie sobie

skoncentrowane na problemie.

• walcz (zniszcz, usuń lub osłab zagrożenie)

• uciekaj ( oddal się od zagrożenia)

•Szukaj innych rozwiązań niż walka lub ucieczka ( negocjacje, pertraktacje, kompromis)

•Zapobiegaj przyszłemu stresowi (działaj tak, by zwiększyć swoją odporność lub zmniejszyć siłę oczekiwanego stresu).

Ad2. zmień siebie za pomocą czynności, które sprawią, że poczujesz się lepiej, lecz

nie zmienisz stresora..

Ten rodzaj podejścia jest użyteczny wtedy, gdy chodzi o poradzenie sobie z oddziaływaniem stresorów na które trudniej nam wpłynąć. Nie szukamy wówczas sposobów zmiany sytuacji bodźcowej, lecz staramy się zmienić nasze uczucia i myśli odnoszące się do niej. Celem mechanizmów obronnych, jest chronienie nas przed lękami. Są one ukierunkowane na samą obronę przed cierpienie, a nie na rozwiązywanie problemów, które go wywołały.

Radzenie sobie skoncentrowane na

emocji..

• czynności orientacji somatycznej (stosowanie leków, relaksacja, biologiczne sprzężenie zwrotne)

•Czynności orientacji poznawczej (zaplanowane odwrócenie uwagi, fantazje, myśli o sobie samym).

•Nieświadome procesy, które zniekształcają rzeczywistość i mogą spowodować stres wewnątrzpsychiczny.

WAŻNYM CZYNNIEM ŁAGODZĄCYM STRES JEST

WSPARCIE SPOŁECZNE

Współczesne badania dowodzą, że jeśli należy się do sieci wsparcia społecznego, jeśli żyje się i pracuje w zdrowym środowisku …

Prowadzi to, do lepszego radzenie sobie ze sytuacjami stresowymi…

OPARCIE W ŚRODOWISKU

Wsparcie społeczno-emocjonalne: opieka, miłość

Wsparcie konkretne: pieniądze, mieszkanie

Wsparcie informacyjne: rada, informacja

Każdy z kim pozostajesz w jakiejś istotnej relacji społecznej, może być w razie potrzeby częścią Twojej sieci społecznego wsparcia..

Badania dowodzą, iż wsparcie społeczne jest w stanie łagodzić wrażliwość na stres..

KIEDY SĄ OSOBY DO KTÓRYCH MOŻEMY SIĘ ZWRÓCIĆ, LEPIEJ RADZIMY SOBIE ZE STRESAMI ZWIĄZANYMI Z PRACĄ, CHOROBĄ, ROZBICIEM MAŁŻENSTWA ITP….

STRES a NUCZYCIEL

Stres powstaje na ogół na tle jakiegoś wydarzenia. Na początku reakcja jest silna, po czym powoli

opada. Im bardziej jesteśmy zdenerwowani, tym większa jest

nasza wrażliwość na nowe stresory. NIEUMIEJĘTNOŚĆ ODPRĘŻENIA

jest typowym zjawiskiem towarzyszącym zawodowi

nauczyciela….

Potwierdzają to ankiety przeprowadzone wśród nauczycieli, z których wynika:72% ankietowanych, nie jest w stanie się odprężyć po trudnym dniu w szkole51% przyznało, iż ich myśli ciągle krążą wokół pracy53% denerwuje się na długo przed trudnymi zawodowymi problemami.Prowadzi to błędnego koła: od rozdrażnienia przez zdenerwowanie, niepokój, wyczerpanie aż do ponownego jeszcze większego rozdrażnienia…!!!

1. Zacząć dzień w skupieniu i ze spokojem2. Już przed południem robić sobie minutowe

wakacje3. Duchowo zakończyć dzień szkolny i wypocząć po

nim4. Znaleźć sobie odpowiednie miejsce na

przygotowania do lekcji i sprawdzenie prac5. Regularnie wykonywać ćwiczenia odprężające6. W uporządkowany sposób zakończyć dzień

pracy i samemu nagrodzić się za osiągnięte rezultaty.

Jest kilka sposobów na wyrwanie się z tego zamkniętego koła…

Jak zacząć dzień w skupieniu i ze spokojem…?

OTO KILKA WSKAZÓWEK:• Przygotuj niezbędne materiały już w przed dzień• Pobudka o właściwej porze, wykorzystanie

poranka i spokojna droga do szkoły/ pracy

WSZYSTKIE PROSTE CZYNNOŚCI WYMAGAJĄ CZASU, GDY PRÓBUJESZ GDZIEŚ GO ZAOSZCZĘDZIĆ POPADASZ W STRES

PRZEDPOŁUDNIOWA PRZERWA

Czasem ekscytująca rozmowa na przerwie może podrażnić Twoje nerwy..

• W miarę możliwości postarajcie się ograniczyć użytkowanie głosu. Udzielajcie głosu uczniom, nie tylko w celach dydaktycznych, ale również aby zaoszczędzić własne siły

• Chwila wyciszenia, spacer podczas wolnej lekcji• Ćwiczenia odprężające..

Jak duchowo zakończyć dzień..?

Do zdenerwowania, które ewentualnie przynosicie ze szkoły, dokładacie jeszcze sporą dawkę stresu związanego z problemami życia codziennego. Dlatego b. ważne, aby zregenerować ciało i umysł zaraz po pracy.

• Wypocząć• Odreagować stres.. Spacer, jogging..• Drzemka 15-20min• Szukaj społecznego wsparcia, znajdź sobie jakąś

odskocznie• Ćwiczenia odprężające.. Szeroki zakres.. ;))