Stowarzyszenie Menedżerowie Kultury inicjatorem nowoczesnych rozwiązań marketingowych oraz nowego myślenia o produktach kultury i publiczności w Polsce

…aplikacja do tytułu Grand Prix w kategorii instytucja/organizacja marketingowa

w konkursie Dyrektor Marketingu MediaRun

Katowice 13 maj 2014

1

Szanowni Państwo!

Zdecydowałem się zaproponować nasze

stowarzyszenie jako kandydata do nagrody Grand Prix

w kategorii „organizacje” w konkursie Dyrektor

Marketingu Roku 2013.

Menedżerowie Kultury w ciągu niecałych trzech lat

istnienia, dokonali rzeczy niebywałej: wprowadzili do

sfery myślowej kultury w Polsce problematykę i styl

myślenia dotąd w niej nie występujący (albo

występujący bardzo rzadko).

Wiesław Bełz

Przedsięwzięcia organizowane przez Stowarzyszenie i w jego kręgu, mimo,

że realizowane niezwykle skromnymi środkami spowodowały, że coraz więcej

mówi się o kwestiach związanych z odbiorem kultury, o publiczności, środkach

dotarcia do niej, o metodach promocji.

Najlepszy przykład dotyczy sfery teatru. Jako reprezentant organizacji

zostałem zaproszony na kwietniowe Forum Dyrektorów Teatrów Śląskich, gdzie

wystąpiłem z wykładem pt „Dlaczego ludzie nie chodzą do teatrów”. Oto

prezentacja, którą przestawiłem zgromadzonym…

Zwróciłem w niej uwagę na nierespektowanie podstawowych

marketingowych standardów przy promowaniu imprez teatralnych w Polsce.

Powiedziałem miedzy innymi:

Powszechną wadą przekazów teatralnych jest to że są skierowane „do wszystkich”!

Brak im elementarnych cech przekazu kierowanego…

U podstaw tego leży brak wiedzy o odbiorcach teatru oraz „idealistyczna” wiara, że

2

wykształconym ludziom wystarczy dostarczyć informację o WIELKIEJ SZTUCE,

a oni już sami „zaskoczą” i przyjdą …do świątyni Melpomeny.

Inną niedawną okazją do szerokiego promowania idei marketingu w

kulturze była konferencja inaugurująca portal Silesiaspace. Stowarzyszenie było

jej partnerem, a zrąb programu stworzyli członkowie i sympatycy organizacji:

Piotr Dzik, Przemysław Rusiecki, Tomasz Szabelski, Maciej Wojciechowski

oraz …autor niniejszej aplikacji.

Przedstawiliśmy w jej trakcie następujące prezentacje: 1. Badania internetowe jako narzędzie menedżera widowni instytucji kultury   - Piotr Dzik,

2. Zasady budowy dobrego newslettera instytucji kultury   - Przemysław Rusiecki

3. Dobre i złe strony internetowe instytucji kultury. Znacznie web usability w komunikacji z

klientem - Maciej Wojciechowski

4. Nowe myślenie w promocji kultury ma początek w narzędziach internetowych i …dialogu!   -

3

Wiesław Bełz

Piotr Dzik w czasie prezentacji na temat badań społecznych w kulturze

W ostatnich miesiącach stowarzyszenie

prowadziło także inne działania na polu

promowania swoich standardów. W grudniu

2013 roku zarząd stowarzyszenia odbył

spotkanie z reprezentantem zarządu

województwa śląskiego, z marszałek

Aleksandrą Gajewską na temat propagowaniu

standardu budowy społeczności (marketingu

społecznościowego) w placówkach kultury,

propagowania rozwiązań

Marszałek Aleksandra Gajewska

typu ambasador instytucji kultury oraz tworzenie klubów widza. W dalszej

kolejności, na temat zorganizowania w roku 2015, w Katowicach

międzynarodowego Kongresu Budujemy Widownię oraz krajowego Kongresu

Menedżerów Kultury. Nadal trwają dyskusje o tych zamiarach.

Zacznijmy jednak od początku…

Dlaczego mówimy w ogóle na temat marketingu w kulturze?

Dlaczego mówimy o kulturze w ogóle w kontekście tego konkursu i marketingu?

4

Wszak nie jest to temat zasadniczo …gospodarczy. W potocznym rozumieniu

nie jest nawet kojarzony z rynkiem….

A jednak!

5

Tymczasem, kultura to ważny obszar gospodarczo-społeczny!

1. W różnego rodzaju instytucjach i placówkach kultury pracuje kilkadziesiąt (!)

tysięcy osób. To wielki krajowy pracodawca!

2. Publicznych instytucji kultury – domów kultury, teatrów, muzeów, filharmonii

jest około pięć tysięcy. Jednak, jeśli policzyć placówki niepubliczne,

organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa prywatne, to liczba działających

w tym obszarze podmiotów zwiększa się do kilkudziesięciu tysięcy.

Szacunki oscylują wokół 20-30 tysięcy jednostek.

3. Kultura nie ma bezpośredniego związku z gospodarką, ale pośrednio

wpływa (albo też może wpływać) na nią istotnie. W obiegu są koncepcje

wskazujące na inspirujący i bodźcujący wpływ kultury na życie społeczne i

gospodarcze, („kreatywne miasto”, „kultura innowacji”).

4. Kultura jest, co prawda dotowana, jednak najczęściej dotyczy to tzw. kultury

wysokiej oraz tej realizowanej najbliżej mieszkańców – na osiedlach

mieszkaniowych, na przedmieściach, w niedużych miastach i wsiach. Udział

wpływów ze sprzedaży biletów na imprezy kulturalne rośnie i waha się od

kilku procent (np. muzea) - do 30 - 70 - 80 %. Tendencja samofinansowania

kultury jest widoczna.

5. Warto dodać, że niełatwo jest obecnie

zgromadzić publiczność także na

imprezach...bezpłatnych. Kompetencje

marketingowe stają się więc coraz bardziej

cenne…

6. Dane dt kultury prezentowane są w

specjalnych edycjach roczników

statystycznych (obrazek obok - podlinkowany)

6

W kulturę inwestuje się w miliardowe kwoty (vide dane Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego).

1. W minionych latach w kulturę polską zainwestowano – przede wszystkim w

formie inwestycji budowlanych w nowe obiekty, remonty oraz w

infrastrukturę kwotę kilkudziesięciu miliardów złotych.

2. Instytucje kultury mają dziś do dyspozycji nowoczesne zaplecze materialne.

3. W kolejnym okresie programowania europejskiego 2014-2020 tendencja ta

ma być utrzymana. Zapowiadane są inwestycje rzędu 20 mld PLN. To są

wielkie kwoty, za nimi idzie jednak także duże zobowiązanie publiczne – aby

tak wielkie inwestycje dobrze zagospodarować, by przekładały się one – w

taki czy inny sposób – na dobro publiczne.

Przybyło nam nie tylko sporo nowych obiektów – filharmonii, muzeów, centrów kultury, ale też wiele nie związanych bezpośrednio z tymi obiektami imprez i przedsięwzięć …

1. Od kilku lat jesteśmy świadkami bezprecedensowego rozkwitu inicjatyw

kulturalnych, na wszystkich piętrach drobiny społecznej, we wszystkich

regionach kraju.

2. Jest to związane z nowym postrzeganiem kultury, jej roli w życiu

społeczności, z jej (wspomniane wcześniej koncepcje społeczno-

gospodarcze) wpływem na poziom życia, przedsiębiorczość, innowacyjność

i – nie bójmy się tego słowa … – subiektywne odczucie szczęścia..

3. Ilość osób zainteresowanych udziałem w

kulturze – aktywnym i – w charakterze

widza (specjalnie nie używam sława

„biernym”) wzrosła niemal dwukrotnie.

(obrazek podlinkowany)

7

Są jednak związane z kulturą i zjawiska negatywne…

… oto ich subiektywne (W.B.) zestawienie:

1. Mimo, że w kulturę „wpompowano” w ostatnim czasie wspomniane

wcześniej miliardy złotych, nie poszło za tym unowocześnienie metod

działania. Kultura w opinii wielu, to obecnie skansen zarządzania,

standardów działania oraz kompetencji osób tam pracujących…

2. Mimo szczupłości środków finansowych (wszyscy w kulturze gremialnie

narzekają na brak funduszy) obserwuje się w niej notoryczne przerosty

zatrudnienia (vide: słynny artykuł Michała Centkowskiego, Teatr mój widzę

ogromny), a jeśli się bliżej przyjrzeć, to bardzo często i prozaicznemu …

marnotrawstwu.

3. Wyniki frekwencyjne są niejednokrotnie oszałamiające. Szczególnie muzea

chwalą się setkami tysięcy widzów, ale – znowu – po bliższym

przyglądnięciu się kwestii, okazuje się, że wynika to z pozyskiwania widzów

poprzez dumping cen biletów lub wręcz ich rozdawnictwo.

4. Coraz wyraźniej uwidacznia się rozdźwięk pomiędzy kulturą instytucji

centralnych i wojewódzkich – sowicie dotowanych, a kulturą stowarzyszeń

kulturalnych, które utrzymującą się w oparciu o niewielkie środki

rozprowadzane w formule konkursów dotacyjnych – bardzo często

przeprowadzanych …po prostu nie fair!

5. W wielu instytucjach widać jak słabe są ich

relacje z widzami, jak wiele wysiłku

przysparza pozyskiwanie widzów na

prestiżowe, mocno dotowane (gros

środków przeznacza się na promocję w

komercyjnych kanałach medialnych)

imprezy, o różnym profilu i charakterze.

Dowodzi to wyraźnie, jak wielka jest tam

…nieumiejętność(!) docierania z ofertą do

grona potencjalnych widzów, jak niskie –

kompetencje marketingowe personelu.

U zarania Stowarzyszeniazostał przygotowany

Dekalog zarzutów wobec zarządzania oraz

marketingu w kulturze. Mimo upływu czasu jego

aktualność prawie się nie zmieniła

8

...kilka słów historii Stowarzyszenia

… Oto kilka kluczowych dat i wydarzeń związanych z powstaniem Stowarzyszenia Menedżerowie Kultury oraz związanych z nim przedsięwzięć w zakresie marketingu i promocji w kulturze(zapewne każde z wydarzeń warte jest obszerniejszego komentarza i podania bliższych szczegółów – ze względów praktycznych poprzestaję jednak na wskazaniu linków do strony wydarzeń i prezentacji)

ROK 2010 (i wcześniej) czas przed powstaniem Stowarzyszenia (istotny dla jego przesłania)

Luty 2010 - Wieczór z Marketingiem Śląskiego Towarzystwa marketingowego nt promocji kultury (link do strony Wieczoru)

Odczucie problemu: wielokrotne uczestnictwo na koncertach Filharmonii Śląskiej …i notoryczne stawiane sobie pytanie: kim są uczestnicy tych imprez? oraz dlaczego wśród uczestników nie ma …moich znajomych (choć powinienem)! (link do strony Filharmonii)

Wiosna 2010 - Pierwsze projekty konferencyjne (nie udało się ich wtedy zrealizować). Powstaje wówczas kluczowe dla idei Stowarzyszenia wezwanie-hasło:

Zbudujmy społeczność widzów, miłośników współpracowników placówki kulturalnej!

Lipiec 2010 - Moja (WB) pierwsza prezentacja autorska na Forum Dyrektorów Domów Kultury w Chorzowie Batorym 2010... (link do prezentacji)

Wiesław Bełz na Forum Dyrektorów Domów Kultury w Chorzowie Batorym – 2010 r

9

Wrzesień 2010 – Specjalna sesja poświęcona sprawom promocji w kulturze w czasie Kongresu Kultury Śląska. Prelegentami są: Tomasz Szabelski, Mariusz Wróbel, Wiesław Bełz

Mariusz Wróbel w czasie wystąpienia na Kongresie Kultury Śląska (wrzesień 2010 ) burzy schematy myślowe ludzi kultury

Grudzień 2010 - Występ (WB) na Konferencji Promocja Produktów Kulturowych Stowarzyszenia Inicjatywa - W czasie koncertów najważniejsze są przerwy (link do prezentacji)

10

„W czasie koncertów najważniejsze są przerwy” - Wiesław Bełz na konferencji Promocja Produktów Kulturowych grudzień 2010

Rok 2011

11

Wrzesień 2011 - odbywa się pierwsza (historyczna!) konferencja Marketing i Promocja Placówki Kulturalnej 2011

I Konferencja Marketing i Promocja Placówki Kulturalnej 2011- wśród prelegentów Grzegorz Turniak i Wojciech Murzyn, Przemysław Rusiecki, Tomasz Szabelski

30 grudnia 2011 - Zebranie założycielskie Stowarzyszenia Menedżerowie Kultury. Entuzjazm! Wielkie plany !

Zebranie założycielskie Stowarzyszenia Menedżerowie Kultur- grudzień 2011

Rok 2012

12

Forum Menedżerów Kultury - 4 edycje (link do strony)

wrzesień 2012 - I Kongres Budujemy Widownię ! (link do strony) – wielkie wydarzenie, wspaniałe recenzje!

Badanie społecznych uwarunkowań uczestnictwa w kulturze... (link do podsumowania badania)

13

Rok 2013

Kolejne konferencje z cyklu Marketing i Promocja Placówki kulturalnej zbiorcza relacja fotograficzna ! (zachęcam by obejrzeć - WB)

dla instytucji muzycznych (link do strony)

dla muzeów (link do strony)

dla teatrów (link do strony)

dla kin i klubów filmowych (link do strony)

dla domów kultury (link do strony)

Nasze konferencje prezentowane są na TVP Kultura…

Komentujemy wydarzenia kulturalne

II Kongres Budujemy Widownię (link do strony)

14

Jesteśmy partnerem (a poniekąd też inspiratorem) konferencji naukowej Współczesne Problemy Zarządzania i Marketingu w instytucjach Kultury w Cieszynie listopad 2013 roku (organizator Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej – filia w Cieszynie)

Uczestnicy cieszyńskiej konferencji przy biesiadnym stole. Stowarzyszenie reprezentowali Marlena Witek (prezes) oraz Wiesław Bełz (wiceprezes zarządu)

W drugim dniu konferencji Wiesław Bełz poprowadził sesję dyskusyjną na temat marketingu placówki kulturalnej

Fundament Stowarzyszenia ...

Stowarzyszenie liczy około 50 osób…Kieruje nim trzyosobowy zarząd w składzie:

15

Marlena Witek – prezes zarządu

Wiesław Bełz – wiceprezes

Michał Pamuła – członek zarządu

Bliższe informacje na stronie organizacji: http://menedzerowie.kultury.org.pl/index.php/organizacja

Konferencje i szkolenia Stowarzyszenia

Zorganizowaliśmy łącznie 9 konferencji i kongresów - obejmujących 15 dni konferencyjnych. Uczestniczyło w nich w sumie ponad 500 osób z instytucji kultury z terenu całej Polski (mimo wszystko Śląsk i południe dominowało )

Byliśmy wielokrotnie inicjatorami i uczestnikami konferencji innych podmiotów – uczelni, stowarzyszeń, instytucji kultury (z którymi na co dzień też współpracujemy)...

Zorganizowaliśmy cztery forum dyskusyjne - Forum Menedżerów Kultury (ok. 300 uczestników) dotyczące istotnych problemów zarządzania i marketingu w kulturze!

W naszym kręgu i z naszej inspiracji powstały publikacje badawcze i naukowe związane z marketingiem i promocją w kulturze (linki powyżej)

Stworzyliśmy dynamiczny i bogaty kanał komunikacji na Facebooku (strona „Menedżerowie Kultury - stowarzyszenie w organizacji”)

16

Fundament proponowanych przez Stowarzyszenie rozwiązań marketingowo-zarządczych

Marketing społecznościowy (pisze o tym Scott Stratten w książce BezMarekting, ale ta koncepcja ma przecież dalekie, głębokie i dość stare korzenie)

Budowa i kultywowanie marki w obszarze kultury

Networking - koncepcja bazująca na marketingu bezpośrednim, stosowanym na co dzień przez BNI, oparta na pracach dr Ivana Misnera

Marketing szeptany - koncepcja komunikacji, marketingowej nawiązująca do koncepcji Marshalla McLuhana (współczesny świat jako globalna wioska) (vide nasze nowatorskie szkolenie na ten temat!)

Zarządzanie kontaktami z klientami CRM. Rozwiązanie zsyntetyzowane w haśle: Poznaj wszystkich swoich klientów - widzów, nawiąż z nimi kontakt, zbuduj kanały obustronnej komunikacji, wejdź w dialog ...i go prowadź! (CRM to moja pasja - Wiesław Bełz!)

Marketing internetowy - szczególnie ten związany z e-mailingiem (działa tu Przemysław Rusiecki)

Zwrócenie uwagi na użytkowość (usability) stron internetowych - szczególnie w aspekcie ich otwartości, przystępności i interaktywności... (domena Macieja Wojciechowskiego)

Opieranie działań na badaniach społecznych (to specjalność Piotra Dzika!)

Czas na podsumowania – dotychczasowego dorobku organizacji…

o W 2011 roku powstało Stowarzyszenie Menedżerowie

17

Kultury, a wraz z tym uzyskał podstawę instytucjonalną ruch promowania nowoczesnych rozwiązań marketingowych i zarządczych w kulturze

o Stowarzyszenie na sztandarach napisało hasło:

o Wraz ze stowarzyszeniem zintegrował się szeroki krąg ludzi ze Śląska i z terenu całego kraju

o Przyciągnęliśmy do współpracy ekspertów marketingu i zarządzania, którzy (często pod naszym wpływem) zaczęli wręcz specjalizować się w problematyce marketingu w kulturze. Można tu wymienić, takie osoby jak: Piotr Dzik, Maja Długołecka-Sarlej, Przemysław Rusiecki, Tomasz Szabelski, Maciej Tesławski, Karol Wittels, Magdalena Zdrodowska, Łukasz Wróblewski, Maciej Wojciechowski, Piotr Chmielewski, Marek Król, Marek Szopa, Krystyna Jarocka, Grzegorz Turniak, Wojciech Murzyn, Dawid Komuda, Kasandra Heredia, Wiesław Porosło, Adam Latocha, Artur Kurkiewicz i wielu, wielu innych…

o Z naszej inspiracji zostały przeprowadzone pionierskie badania społecznych uwarunkowań uczestnictwa w kulturze (niezbędne do stworzenia sensownej strategii marketingowej). To zasługa takich osób jak: Tomasz Szabelski, Maja Długołęcka-Sarlej, Piotr Dzik oraz niżej podpisany …Wiesław Bełz

o Wywołaliśmy poruszenie - skłonili wiele osób do zastanowienia się - czy są na dobrej drodze , pokazaliśmy kierunek rozwiązań, pokazując, że taki … jest! …że można w kulturze działać inaczej!

o Wskazaliśmy, że w kulturze należy się uczyć, że trzeba nabywać nowe umiejętności i kwalifikacje, udowodniliśmy, że nie wolno poprzestawać na ogólnohumanistycznych zdolnościach, tak często

18

mitologizowanych w tym środowisku…

o Czas teraz na wdrożenie proponowanych rozwiązań w polskiej kulturze. Są jej teraz bardzo potrzebne … w naszym przekonaniu, nie mniej (może nawet bardziej!) niż … liczne betonowe obiekty wybudowane w ostatnich latach!

To już wszystko!

Dziękuję za uwagę

Pozdrawiam serdecznie !

Wiesław Bełz

tel: 888-425-079

mail: w.belz.menedzerowie@kultury.org.pl

19