STRATEGIE ASEKURACYJNE W TEKSTACH NAUKOWYCHURSZULA ŻYDEK-BEDNARCZUK

IMPLIKATURY KONWERSACYJNE

IMPLIKATURY

KONWENCJONALNE

Oparte na konwencjonalnym

znaczeniu;

Kaczyński jeszcze nie zabił Tuska. [GW]

KONWERSACYJNE

GRICE

Zasada kooperacji i maksymy

konwersacyjne

MAKSYMY GRICE’A1)REGUŁA PRAWDZIWOŚCI (Grice: maksyma jakości): Wypowiadaj tylko takie sądy, w których prawdziwość sam wierzysz – i w których prawdziwość masz podstawy wierzyć. Krótko: mów prawdę.2)REGUŁA INFORMACYJNOŚCI (Grice: maksyma ilości): Nie przekazuj adresatowi ani więcej, ani mniej informacji, niż jest to niezbędne dla prawidłowej realizacji celów w danej fazie dialogu. Krótko: Dostarczaj dokładnie tyle informacji, ile trzeba.3)REGUŁA RZECZOWOŚCI (Grice: Maksyma stosunku): Niech treść twoich wypowiedzi nie oddala się zbytnio od podstawowego aktualnego kierunku wypowiedzi. Krótko: Mów na temat.4)REGUŁA ORGANIZACJI (Grice: Maksyma sposobu): Nadawaj swoim wypowiedzą taką formę, aby odbiorca miał jak najmniejsze trudności z przypisaniem im właściwej interpretacji. Krótko: Mów zrozumiale.

PODSTAWY BADAŃ

PODSTAWOWE POJĘCIA DYSKURS NAUKOWY

typ dyskursu przeznaczonego dla ludzi nauki i tworzonego przez naukowców;

INTERAKCYJNY MODEL DYSKURSU badanie i opis schematów zachowań komunikacyjnych; główny cel: odczytanie intencji;

(Enkwist 1984)

MATERIAŁ PRACE NAUKOWE POLSKICH

JĘZYKOZNAWCÓW wybrano wypowiedzi wskazujące na stosowanie strategii asekuracyjnych; formy językowe pośrednie, kurtuazyjne, asekuracyjne, mające na celu zbudowanie określonych relacji piszący-czytelnik;

ANKIETA: respondenci: pracownicy naukowi; pytania o intencje oraz działanie; cel: weryfikacja świadomości stosowania poszczególnych strategii;

WYNIKI

STRATEGIE

1) Tytuły wprowadzające ograniczenia;2) Ukrywanie się za polemiką innych;3) Ograniczenia na początku tekstu;4) Komentarze na końcu tekstu;5) Maskowanie podmiotowości;6) Pytania;

TYTUŁY WPROWADZAJĄCE OGRANICZNENIE

CEL: uruchomienie i kontrola założeń i oczekiwań odbiorcy;

PRZYKŁADY: Wstęp do… Próba … Wybrane zagadnienia. …

UKRYWANIE SIĘ ZA POLEMIKĄ INNYCH

CEL: próba zachowania twarzy pozytywnej; asekuracja; nienaruszanie grzeczności i kurturazji;

SZCZEGÓŁOWE STRATEGIE: odżegnywanie się od określonych stanowisk i celów; pomniejszanie walorów swojej pracy naukowej; stosowanie polemik zewnętrznych; cytowanie wypowiedzi autorytetów;

PRZYKŁADY: X w swojej pracy… Y krytykuje; Czujemy się w obowiązku opierać na bezdyskusyjnym autorytecie X;

OGRANICZENIA NA POCZĄTKU TEKSTU

CEL: ukierunkowanie i ułatwienie odbioru; zabezpieczenie przed większymi oczekiwaniami odbiorcy;

PRZYKŁADY: ostrzeganie przed niecałościowym ujęciem; wskazywanie na problemy zewnętrzne; wskazywanie na wątpliwość przedstawianych sąsów;

KOMENTARZE NA KOŃCU TEKSTU

CEL: ukierunkowywanie odbiorcy; przestrzeganie przed szerokim zastosowaniem badań odautorskie kwalifikowanie tekstu;

PRZYKŁADY: rozważanie nie wyczerpują; problematyka wymaga kolejnych studiów; zbyt ogólnikowy charakter spostrzeżeń;

MASKOWANIE PODMIOTOWOŚCI

CEL: prezentowanie obiektywizmu i swoistej bezosobowości; ukrywanie autorskich komentarzy i polemik;

PRZYKŁADY: w ujęciach nazwijmy to tradycyjnych; stwierdziliśmy na wstępie tekstu; w ujęciach nazywanych tradycyjnymi;

WYNIKI ANKIET użycie określeń typu szkic:

najczęstsze: nie rozwiążę problemu, ale naświetlam go; też: strategia asekuracyjna;

X jest dyskusyjne: brak rozwiązania problemu; konwencja tekstu naukowego;

ocena strategii: asekuracja; pokora wobec nauki

WYNIKI ANKIET polemika z autorem:

profesorowie: polemizują; doktorzy: ukrywają się za stanowiskiem autorytetu;

tekst naukowy powinien zawierać: powinien zawierać obiektywną i rzetelnymi metodami sprawdzoną prawdę naukową; konieczne są również strategie; należy liczyć się z oceną

obecność strategii asekuracyjnych: konieczne w tekstach naukowych

ROZMOWA wybrany aspekt relacji język- społeczeństwo:

ogólny lub szczegółowy; interesujący;

bibliografia – m.in. 3 pozycje odmienne niż na zajęciach (artykuły); prezentacja krytyczna:

co mnie zainteresowało; co mi się w tym podobało/ nie podobało; dlaczego to jest dla mnie ważne/nie ważne;