SEPA POLSKA - nbp.pl · SEPA POLSKA Związek Banków Polskich PL 3 Translation prepared by Polish...

SSEEPPAA PPOOLLSSKKAA PPLL ZZwwiiąązzeekk BBaannkkóóww PPoollsskkiicchh

PL Translation prepared by Polish Bank Association based on the EPC document “Making SEPA a Reality” (Doc: EPC066-06 ), © Copyright European Payments Council AISBL. The EPC English version is the sole official document.

NOT AN OFFICIAL EPC DOCUMENT

JJaakk uurrzzeecczzyywwiissttnniićć JJeeddnnoolliittyy OObbsszzaarr PPłłaattnnoośśccii ww EEuurroo ((SSEEPPAA))

Dokument jest tłumaczeniem dokumentu Europejskiej Rady ds. Płatności pt. „ Making SEPA a Reality”

Wersja anglojęzyczna jest jedyną wersją oficjalną

SSEEPPAA PPOOLLSSKKAA ZZwwiiąązzeekk BBaannkkóóww PPoollsskkiicchh

PL 2 Translation prepared by Polish Bank Association based on the EPC document “Making SEPA a Reality” (Doc: EPC066-06 ), © Copyright European Payments Council AISBL. The EPC English version is the sole official document.

STRESZCZENIE

Czym jest SEPA? Jednolity Obszar Płatności Euro (SEPA) będzie obszarem, w którym zarówno obywatele jak i przedsiębiorcy oraz inni uczestnicy obrotu gospodarczego będą mieli możliwość dokonywania i otrzymywania płatności w euro, na terenie Europy, zarówno transgraniczne, jak i w granicach państw, według takich samych prostych zasad, regulacji prawnych i zobowiązań, bez względu na położenie.

Jakie obszary geograficzne obejmuje SEPA? W pierwszej kolejności program SEPA zostanie wdrożony w Strefie Euro. W pozostałych krajach Europy (definiowanej jako 25 państw członkowskich + Islandia, Norwegia, Lichtenstein i Szwajcaria), poza Strefą Euro będzie istniała możliwość uczestnictwa w systemach płatności w euro, a środowiska bankowe w tych krajach będą mogły przyjąć standardy SEPA i praktyczne ich aspekty, wnosząc wkład w budowę jednolitego rynku dla usług płatniczych.

Kto jest odpowiedzialny za tę inicjatywę? Orędownikiem Programu SEPA jest Komisja Europejska (EC) oraz Europejski Bank Centralny (ECB) działający w ramach Eurosytemu, wspierane przez Europejską Radę ds. Płatności (EPC), która skupia i reprezentuje cały bankowy europejski sektor płatności. Przedsięwzięcie to jest inicjatywą publiczną mającą na celu stworzenie jednolitego zintegrowanego środowiska płatności w euro, zgodnego i spójnego z unią gospodarczą i walutową oraz strategią lizbońską.

Jak SEPA będzie oddziaływać na rynek płatności? SEPA to nie tylko proces zwiększenia wydajności przetwarzania płatności transgranicznych w euro. SEPA jest poważnym projektem restrukturyzacyjnym i harmonizacyjnym, o olbrzymim znaczeniu dla krajowych rynków płatności, które przyjmą nowe wspólne zasady oraz standardy techniczne. Będzie to miało wpływ na wszystkie płatności elektroniczne: nastąpi migracja głównych instrumentów, czyli polecenia przelewu i polecenia zapłaty oraz płatności kartami do interoperacyjnych formatów i technologii. Jednocześnie nastąpi stopniowe wycofywanie krajowych instrumentów płatności w euro. SEPA będzie zatem miała wpływ na każdego obywatela, akceptanta, przedsiębiorcę, administrację publiczną, a w końcu na wszystkie podmioty, które posiadają relacje z bankami nie tylko w Strefie Euro, ale na całym obszarze SEPA (25+4).

Jak SEPA będzie oddziaływać na gospodarkę i społeczeństwo? SEPA stworzy warunki do zwiększonej konkurencji w obszarze usług płatniczych. Poprzez harmonizację wytworzy bardziej wydajne systemy płatności, które przyniosą w efekcie widoczne korzyści zarówno dla gospodarki jak i społeczeństwa jako całości. Waluta euro będzie się systematycznie umacniać poprzez powiązanie ze zintegrowanym środowiskiem płatności.



Jakie są główne cechy konstrukcyjne systemu? W trakcie prac nad programem SEPA przyjęto dwa podejścia konstrukcyjne. W kwestii polecenia przelewów i polecenia zapłaty przyjęto strategię „zastąpienia” ich przez nowe wspólne systemy dla całego obszaru SEPA. Natomiast dla kart przyjęto strategię „dostosowania” istniejących systemów oraz ich operatorów do nowego zestawu zasad i standardów technicznych oraz przetwarzania. Kluczową kwestią w przypadku obu tych strategii jest wyraźne wydzielenie systemów od infrastruktury (system to zestaw zasad, praktyk oraz standardów uzgodnionych pomiędzy dostawcami usług płatności. Infrastrukturą zaś są systemy techniczne oraz platformy przetwarzania).

Czego dokonano do tej pory? Przede wszystkim wydane zostały przez EPC dwa dokumenty systemowe - Zestawy Zasad, tzw. Rulebook’i opisujące Systemy Polecenia Przelewu SEPA oraz Polecenia Zapłaty SEPA, a także dokumenty dodatkowe, takie jak Model Danych (Data Model) oparty na standardach ISO, wskazówki implementacyjne oraz zasady ewolucji mechanizmów rozliczeń i rozrachunku (CSM). Jeśli chodzi o karty płatnicze, został przygotowany z następnie przyjęty dokument ramowy „SEPA Cards Framework”, który znajduje się aktualnie w fazie implementacji przez banki, systemy kartowe i innych operatorów.

Jak wpisuje się w to konkurencja? Architektura biznesowa instrumentów SEPA opiera się na kilku różnych obszarach aktywności. Po pierwsze będzie to płaszczyzna konkurencji między bankami, które będą konkurować między sobą w dostarczaniu klientom produktów oraz usług SEPA. Druga płaszczyzna to współpraca systemowa. Chodzi tu o bazę współpracy w celu dostarczenia wspólnych standardów, zasad oraz osiągnięcia interoperacyjności. Trzecia płaszczyzna to infrastruktura przetwarzania. Pomimo tego, iż banki rzeczywiście współpracują, aby sprostać wspólnym potrzebom, to płaszczyzna przetwarzania jest głównym obszarem konkurencji.

Kiedy to się stanie? Od 2008 roku trzy instrumenty płatnicze SEPA (polecenia zapłaty, polecenie przelewu oraz karty) będą funkcjonować obok istniejących krajowych systemów. Pełna migracja planowana jest na koniec roku 2010. Po zmianie czysto krajowe odpowiedniki polecenia zapłaty oraz przelewu, podobnie jak krajowe systemy kartowe, przestaną istnieć.

Kto będzie odpowiedzialny za implementację? Implementacja SEPA zostanie przeprowadzona przez banki, narodowe banki centralne, organizacje płatnicze, systemy płatnicze, władze publiczne w każdym kraju obszaru SEPA. Rolą EPC będzie przewodzenie temu procesowi, dostarczanie nowych systemów, dokumentów ramowych, ustanawianie dalszych zasad i standardów, komunikowanie się ze stronami tego procesu oraz wspieranie i monitorowanie postępu prac.

Jakie są przykładowe korzyści? Kiedy system SEPA zostanie w pełni wdrożony klienci będą mogli docierać do wszystkich rachunków na obszarze SEPA przy użyciu jednego tylko rachunku



krajowego. Karty płatnicze, które będą szerzej akceptowane, będą zastępować gotówkę, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo ich użytkowników. Akceptanci będą w stanie akceptować karty płatnicze wydane w każdym z krajów SEPA, a przetwarzanie back office’owe stanie się uproszczone. Jedną z korzyści dla mniejszych przedsiębiorców będzie udoskonalanie przepływu środków finansowych oraz szybsze rozliczenia i ułatwione przetwarzanie. Umożliwi to otrzymywanie i dokonywanie płatności w euro w ramach obszaru SEPA na takich samych zasadach. Większym przedsiębiorcom oraz akceptantom wspólne standardy mogą umożliwić stworzenie jednej uniwersalnej platformy płatności dla całej SEPA. Skutkiem powinny być znaczne oszczędności. Jeden plik we wspólnym formacie będzie mógł być używany do otrzymywania i dokonywania płatności w całym obszarze SEPA. Jeśli chodzi o rząd oraz administrację publiczną, wspólne systemy umożliwią dostarczanie wyższej jakości usług dla obywateli zarówno w kraju jak i zagranicą. Banki będą miały możliwość rozwoju nowych, innowacyjnych produktów, możliwość ekspansji na nowe rynki oraz pozyskiwania nowych kontrahentów. Dostawcy sektora płatności natomiast będą mieli szansę rozwijania nowych, mniej kosztownych produktów technologicznych oraz usług, które będą służyły jednolitemu rynkowi płatności w euro.

Jaki jest cel tego dokumentu? Dokument ten zawiera najważniejsze informacje dla sektora bankowego na temat SEPA, przedstawiając zagadnienia z różnych perspektyw. Dostarcza materiał, który może zostać użyty przez banki do tworzenia własnych, dopasowanych do indywidualnych potrzeb, materiałów informacyjnych.

Co powinno być zrobione w dalszej kolejności? SEPA wymaga olbrzymiej pracy w zakresie implementacji i wysiłków komunikacyjnych wielu uczestników tego procesu. Główne przesłania adresowane do uczestników sektora płatniczego to:

• Komunikuj się z podmiotami zaangażowanymi zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. • Oceń możliwości przekształcenia produktów, usług, przetwarzania oraz platform, w celu

zwiększenia wydajności oraz wartości. • Oszacuj wpływ SEPA na środowiska biznesowe, administracyjne, technologiczne oraz

operacyjne. • Stwórz w swojej organizacji stanowisko osoby odpowiedzialnej za komunikację, planowanie

oraz koordynację działań i implementacji Programu SEPA (Mr. SEPA). • Zbuduj plan implementacji SEPA oparty na wymogach SEPA. • Wspieraj krajowe organizacje zajmujące się implementacją SEPA. • Czytaj i bądź na bieżąco - korzystaj ze strony internetowej EPC, krajowych kanałów

informacyjnych oraz komunikacji środowiska bankowego.



SPIS TREŚCI

0 INFORMACJE O DOKUMENCIE........................................................................................................... 8

0.1 HISTORIA ZMIAN ............................................................................................................................................ 8

0.2 EUROPEJSKA RADA DS. PŁATNOŚCI ( EUROPEAN PAYMENTS COUNCIL) ........................................................ 8

0.3 CEL DOKUMENTU ........................................................................................................................................... 9

1 WIZJA SEPA - PRZEGLĄD.................................................................................................................... 10

1.1 WIZJA SEPA ................................................................................................................................................ 10

1.2 ZAKRES SEPA.............................................................................................................................................. 10

1.3 PROGRAM SEPA .......................................................................................................................................... 12

1.4 FILOZOFIA ARCHITEKTURY SEPA ORAZ ZBIORY ZASAD ( RULEBOOKS) ...................................................... 12

1.5 SEPA – IMPLEMENTACJA I MIGRACJA ......................................................................................................... 13

1.6 KORZYŚCI, JAKIE PRZYNIESIE SEPA ............................................................................................................ 13

1.7 ZOBOWIĄZANIE DO WDROŻENIA SEPA ........................................................................................................ 14

1.8 WEZWANIE DO DZIAŁANIA ........................................................................................................................... 15

1.9 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA ........................................................................................................................ 16

2 PODSTAWY SEPA................................................................................................................................... 17

2.1 WPROWADZENIE I STRESZCZENIE ................................................................................................................. 17

2.2 SEPA I KOMISJA EUROPEJSKA ..................................................................................................................... 19

2.3 SEPA I EUROPEJSKI BANK CENTRALNY....................................................................................................... 21

2.4 SEPA I EUROPEJSKA RADA DS. PŁATNOŚCI ................................................................................................. 21

3 SEPA I DOŚWIADCZENIE UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO SEPA. ........................................... 25

3.1 WPROWADZENIE I WSTĘP..................................................................................................................... 25

3.2 OBYWATELE EUROPY............................................................................................................................ 25

3.3 MOBILNI OBYWATELE EUROPY .................................................................................................................... 27

3.4 POSIADANIE LUB WYNAJMOWANIE DOMU W INNYM KRAJU. ......................................................................... 28

3.5 MAŁY I ŚREDNI AKCEPTANCI EUROPEJSCY ................................................................................................... 29

3.6 DUZI AKCEPTANCI EUROPEJSCY ................................................................................................................... 32

3.7 DUŻE KORPORACJE EUROPEJSKIE I ADMINISTRACJA PUBLICZNA .................................................................. 34

3.8 MALI I ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCY EUROPEJSCY .............................................................................................. 36



4 KONSTRUKCJA KOMPONENTÓW SEPA......................................................................................... 38


4.2 KONSTRUKCJA DWÓCH NOWYCH SYSTEMÓW ELEKTRONICZNEGO TRANSFERU (ETS) ................................ 39

4.3 CO ZAOFERUJĄ NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNEGO TRANSFERU ? ............................................................ 45

4.4 KONSTRUKCJA SEPA CARDS FRAMEWORK ................................................................................................. 47

4.5 CO PRZYNIESIE SEPA CARDS FRAMEWORK (SCF) ...................................................................................... 50

4.6 JEDNOLITY OBSZAR GOTÓWKI EURO (THE SINGLE EURO CASH AREA) – DOKUMENT RAMOWY ................. 52

5 MAPA DROGOWA – HARMONOGRAM IMPLEMENTACJI ......................................................... 54

5.1 WPROWADZENIE I SKUTKI ............................................................................................................................ 54

5.2 HARMONOGRAM SEPA WG. EPC................................................................................................................. 55

6 ZADANIA I ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI W PROCESIE IMPLEMENTACJI SEPA ........ 57


6.2 ROLA KOMISJI EUROPEJSKIEJ....................................................................................................................... 58

6.3 ROLA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO I EUROSYSTEMU ................................................................. 58

6.4 ROLA EUROPEJSKIEJ RADY DS. PŁATNOŚCI.................................................................................................. 59

6.5 ROLA BANKÓW ............................................................................................................................................ 60

6.6 ROLA EUROPEJSKICH I KRAJOWYCH ZWIĄZKÓW BANKÓW I STOWARZYSZEŃ PŁATNICZYCH......................... 60

6.7 ROLA WŁADZ PUBLICZNYCH......................................................................................................................... 61

6.8 ROLA UŻYTKOWNIKÓW USŁUG PŁATNICZYCH .............................................................................................. 61

6.9 ROLA DOSTAWCÓW INFRASTRUKTURY PŁATNICZEJ ..................................................................................... 61

6.10 ROLA SEKTORA DOSTAWCÓW USŁUG PŁATNOŚCI ......................................................................................... 62

7 POTENCJALNY WPŁYW I NOWE MOŻLIWOŚCI DLA BANKÓW............................................. 63

7.1 WPROWADZENIE I STRESZCZENIE ................................................................................................................ 63

7.2 KORZYŚCI Z SEPA DLA KLIENTÓW BANKÓW ............................................................................................... 63

7.3 KORZYŚCI Z SEPA DLA BANKÓW -MOŻLIWOŚCI STRATEGICZNE.................................................................. 64

7.4 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z SEPA I BUSINESS CASE ....................................................................................... 67

7.5 PLAN WPROWADZENIA SEPA....................................................................................................................... 68

8 SŁOWNIK SKRÓTÓW........................................................................................................................... 70



SPIS TABEL

RYS. 1.1: WIZJA DZIŚ I JUTRO ....................................................................................................................... 11

RYS. 1.2: DEKLARACJA Z CROWNE PLAZA ............................................................................................... 14

RYS. 2.1: TRZY FILARY SEPA ........................................................................................................................ 17

RYS. 2.2: CHRONOLOGIA - BUDOWA WIZJI SEPA .................................................................................... 18

RYS. 2.3: STRUKTURA EPC ............................................................................................................................ 22

RYS. 2.4: KLUCZOWE OSIĄGNIĘCIA EPC ................................................................................................... 24

RYS. 3.1: DZIŚ/JUTRO - WPŁYW SEPA I PSD NA ŻYCIE OBYWATELA ................................................. 26

RYS. 3.2: DZISIAJ/JUTRO – WPŁYW SEPA I PSD NA OBYWATELI EUROPY ....................................... 27

RYS. 3.3: DZISIAJ/JUTRO – SEPA I WPŁYW PSD NA POSIADACZA DOMU WAKACYJNEGO.......... 29

RYS. 3.4: DZISIAJ/JUTRO - SEPA I WPŁYW PSD NA AKCEPTANTÓW EUROPEJSKICH .................... 30

RYS. 3.5: WPŁYW SEPA NA DUŻYCH AKCEPTANTÓW ........................................................................... 32

RYS. 3.6: DZIŚ/JUTRO- WPŁYW SEPA I PSD NA DUŻYCH AKCEPTANTÓW ........................................ 33

RYS. 3.7: DZIŚ/JUTRO- WPŁYW SEPA I PSD NA DUŻE KORPORACJE................................................... 35

RYS.3.8: DZIŚ/ JUTRO – WPŁYW SEPA I PSD NA PRZEDSIĘBIORCÓW EUROPEJSKICH ................... 37

RYS. 4.1: PORÓWNANIA KOMPONENTÓW TYPOWYCH SYSTEMÓW PŁATNICZYCH I INFRASTRUKTURY PRZETWARZANIA....................................................................................................... 38

RYS. 4.2 FILOZOFIA KONSTRUKCYJNA SYSTAMÓW SEPA I SCF ......................................................... 39

RYS 4.3: SYSTEM POLECENIA PRZELEWU SEPA - MODEL ZALEŻNOŚCI ........................................... 40

RYS. 4.5:GŁÓWNE ATRYBUTY PE-ACH ...................................................................................................... 43

RYS. 4.6: TRÓJPŁASZCZYZNOWY MODEL KONSTRUKCYJNY NOWEGO ETS ................................... 43

RYS. 4.7: KRYTERIA KONSTRUKCYJNE SYSTEMÓW SEPA.................................................................... 44

RYS. 4.8: KRYTERIA KONSTRUKCYJNE SEPA CASH FRAMEWORK.................................................... 53

RYS. 5.1:ODDZIAŁYWANIE SEPA I PSD....................................................................................................... 54

RYS. 5.2: CHRONOLOGIA IMPLEMENTACJI SEPA .................................................................................... 55

RYS.6.1: IMPLEMENTACJA-ZADANIA I OBOWIĄZKI............................................................................... 57

RYS. 7.1: KORZYŚCI SEPA DLA KLIENTÓW BANKÓW........................................................................... 64



0 INFORMACJE O DOKUMENCIE

0.1 Historia zmian

Wersja Data Przyczyny zmiany

1.0 28/06/06 Wersja pierwsza.

0.2 Europejska Rada ds. Płatności (European Payments Council)

Europejska Rada ds. Płatności (EPC) jest ciałem decyzyjnym i koordynacyjnym europejskiego sektora bankowego w zakresie płatności. Celem EPC jest wspieranie i promowanie budowy Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA).

Wizja programu SEPA została sformułowana w 2002 r. w czasie, gdy powołana została EPC i gdy 42 banki, trzy Europejskie Związki Sektora Kredytowego (ECSAs) oraz Euro Banking Association (EBA) wspólnie przygotowały dokument noszący tytuł „Biała Księga” („White Paper”), w którym ogłoszono następującą deklarację, później włączoną do Statutu EPC:

” My, banki europejskie i związki instytucji kredytowych:

• Dzielimy wspólną wizję płatności w Strefie Euro jako płatności o charakterze „krajowym”

• Łączymy wysiłki w celu wdrożenia tej wizji dla korzyści europejskich konsumentów,

gospodarki i banków i w związku z tym,

• Powołujemy wspólny Jednolity Obszar Płatniczy.”

Definicja SEPA zawarta jest w dokumencie EPC „Mapa Drogowa 2004 – 2010”, który został przyjęty przez Zgromadzenie Plenarne w grudniu 2004 roku:

SEPA będzie obszarem gdzie obywatele, przedsiębiorcy i inne podmioty będą mogli dokonywać i otrzymywać płatności w euro, na obszarze Europy (zdefiniowanej jako 25 Państw Członkowskich UE oraz Islandia, Norwegia, Liechtenstein i Szwajcaria), zarówno transgranicznie jak i w granicach państw członkowskich według takich samych, prostych zasad, regulacji prawych i zobowiązań bez względu na położenie obywateli i przedsiębiorców. W pierwszej kolejności program SEPA zostanie wdrożony w Strefie Euro. W pozostałych krajach Europy (definiowanej jako 25 państw członkowskich oraz Islandia, Norwegia, Lichtenstein i Szwajcaria), poza Strefą Euro będzie istniała możliwość uczestnictwa w systemach płatności w euro a środowiska bankowe w tych krajach będą mogły przyjąć standardy SEPA i praktyczne ich aspekty wnosząc wkład w budowę jednolitego rynku dla usług płatniczych. EPC dąży do jak najszerszej akceptacji Systemów i Dokumentów Ramowych dla płatności w euro, zdaje sobie jednak sprawę z tego, że niektóre reguły mogą mieć zastosowanie jedynie w Unii Europejskiej.



0.3 Cel dokumentu

Według założeń zawartych w Mapie Drogowej EPC 2004-2010 SEPA będzie wdrażana w trzech fazach tj. 1. Projekt i przygotowania, 2. Implementacja i wdrażanie, 3. Współistnienie i stopniowe przyjmowanie. Niniejszy dokument został przygotowany w ramach przygotowań do fazy implementacji, jak również w celu podnoszenia świadomości w środowiskach bankowych. Głównym celem tego dokumentu jest wyposażenie banków w informacje ukazujące Program SEPA z różnych perspektyw, a więc:

• Ogólna wizja i zakres SEPA • Filozofia konstrukcji SEPA przyjęta w Systemach i Dokumentach Ramowych • Elementy konstrukcyjne, które tworzą SEPA • Doświadczenie użytkownika końcowego SEPA • Zadania i obowiązki uczestników Programu SEPA • Korzyści, jakie przynosi SEPA

Materiały niniejsze mogą być wykorzystywane przez banki oraz środowiska bankowe jako podstawa do przygotowywania różnego rodzaju dokumentów dostosowanych do indywidualnych potrzeb zainteresowanych stron. Dokument ten, mając na względzie jego główny cel, zawiera kilka podrozdziałów, które odnoszą się do tego samego tematu, jednak każdy analizuje problem z innego punktu widzenia (z perspektywy klienta, akceptanta, małych i średnich przedsiębiorców, międzynarodowych korporacji, administracji publicznej). Jest to przedmiot przede wszystkim Rozdziału 3. Oczekuje się, aby jednostki zajmujące się przygotowywaniem dopasowanych indywidualnie dokumentów skupiały się na jednej tylko perspektywie, tworząc bardziej szczegółowe materiały. Pomimo tych powtórzeń, które zostały celowo wbudowane w konstrukcję dokumentu, może on stanowić jednolite, samodzielne i spójne źródło informacji.

Docelowymi adresatami tego dokumentu są pracownicy banków (pracownicy marketingu, osoby odpowiedzialne za relacje i PR, specjaliści ds. płatności, managerowie, specjaliści ds. operacji i IT), pracownicy Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego, narodowych banków centralnych, organizacji bankowych i płatniczych, regulatorzy, stowarzyszenia przedsiębiorców, sektor dostawców infrastruktury (izby rozliczeniowe, konsultanci, dostawcy IT) jak również media, w szczególności te zajmujące się sektorem finansowym. Dokument ten w założeniu jest ogólnodostępny i znaleźć go można na stronie internetowej EPC. W przygotowaniach tego dokumentu uwzględniono szeroki zakres źródeł, m.in. Rule Book’i SEPA dla Polecenia Przelewu oraz Polecenia Zapłaty, Dokument Ramowy dot. Kart (SEPA Cards Framework), projekt Dyrektywy o Usługach Płatniczych z 1 grudnia 2005, Dokument Ramowy PE-ACH/CSM, SECA (Single Euro Cash Area), Mapa Drogowa SEPA 2004-2010. Dodatkowo wykorzystano prezentacje i materiały dostarczone przez Członków, komunikaty prasowe i przemówienia KE i EBC. Należy mieć na uwadze, że pomimo wielu wysiłków włożonych w zapewnienie spójności pomiędzy tym dokumentem a jego źródłami, to jednak właśnie materiały źródłowe zawsze będą miały pierwszeństwo.



SEPA jest czymś

więcej niż

zwiększeniem

wydajności

przetwarzania

transakcji

transgranicznych

1 WIZJA SEPA - PRZEGLĄD

1.1 Wizja SEPA

Wprowadzenie w 1999 roku Unii Gospodarczej i Walutowej oraz wspólnej waluty euro położyło podwaliny pod rozwój zintegrowanego europejskiego rynku towarów i usług. Idee te zostały entuzjastycznie przyjęte również w Strategii Lizbońskiej z 2000 roku. Prace nad wizją Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA) trwały długo, ale teraz wizja harmonizacji jest realna. W ciągu najbliższych czterech lat europejscy obywatele i przedsiębiorcy będą mogli dokonywać płatności w euro w ramach całego obszaru SEPA tak łatwo, jak we własnym państwie. Podkreślenia wymaga jednak fakt, że SEPA to nie tylko zwiększenie wydajności przetwarzania płatności transgranicznych w euro - SEPA w rzeczywistości oznacza dużo więcej. SEPA to olbrzymi i niezmiernie ważny projekt harmonizacyjno- restrukturyzacyjny, który będzie miał wpływ na wiele krajowych instrumentów płatniczych m.in. poprzez implementację wspólnych zasad i standardów technicznych. W rezultacie zmiany dotkną wszystkich elektronicznych płatności, gdyż polecenia zapłaty, przelewu czy też karty zmigrują do wspólnych interoperacyjnych formatów i procedur przetwarzania. Jednocześnie instrumenty i praktyki stricte krajowe będą stopniowo wycofywane. Każdy podmiot pozostający w stosunkach bankowych w Strefie Euro będzie doświadczał wpływu projektu SEPA. SEPA stworzy ponadto warunki dla zwiększonej konkurencji w obszarze płatności. Poprzez harmonizację uda się zbudować bardziej wydajne systemy płatnicze, które przynosić będą widoczne korzyści dla gospodarki i całego społeczeństwa. Znaczenie euro będzie systematycznie rosło jako waluty zintegrowanego obszaru płatności.

1.2 Zakres SEPA

SEPA będzie obszarem gdzie obywatele, przedsiębiorcy i inne podmioty gospodarcze będą mogły dokonywać i otrzymywać płatności w euro, na obszarze Europy, zarówno transgranicznie jak i w granicach państw członkowskich według takich samych, prostych zasad, regulacji prawych i zobowiązań bez względu na położenie obywateli i przedsiębiorców. W pierwszej kolejności program SEPA zostanie wdrożony w Strefie Euro. W pozostałych krajach Europy (definiowanej jako 25 państw członkowskich + Islandia, Norwegia, Lichtenstein i Szwajcaria), poza Strefą Euro będzie istniała możliwość uczestnictwa w systemach płatności w euro a środowiska bankowe w tych krajach będą mogły przyjąć standardy SEPA i praktyczne ich aspekty wnosząc wkład w budowę jednolitego rynku dla usług płatniczych. Rocznie, w samej Strefie Euro przetwarzanych jest 50 miliardów1 detalicznych transakcji elektronicznych i około 2 do 4 razy więcej transakcji gotówkowych. Ta olbrzymia liczba generowana jest przez około 310 milionów2 obywateli, 16-18 milionów3 małych i średnich

1 Niebieska Księga EBC 2004 (dot.także bankomatów) 2 Niebieska Księga EBC 2004



przedsiębiorców, w tym 7-8 tysięcy banków4, 4,5 miliona punktów sprzedaży i 240 tysięcy bankomatów. Mając na uwadze rozmiar rynku, koszty migracji dla banków mają znaczenie podstawowe. Jednak długoterminowa wydajność i wzrost konkurencji są nie mniej istotne i ostatecznie zrekompensują początkowe wydatki w stopniu większym niż jest oczekiwany.

6.2 mln4.5 mlnPOS

326 tyś.238 tyś.Bankomaty

73 mld*50 mldTransakcje elektron iczne

18+14+Systemy kartowe

20+10Izby Rozliczeniowe

9 tyś.7-8 tyś.Banki

25 mln17mlnPrzedsiębiorcy

470 mln310 mlnPopulacja

2912 euro

Dzisiaj Jutro

Strefa Euro EU-25 EEA

• Zredukowana złożoność, zwiększona wydajność• Zwiększone ryzyko i poziom złożoności

• Harmonizacja i konsolidacja• Różne implementacje krajowe

• Zwiększona interoperacyjność• Brak interoperacyjności krajowych systemów

• Wspólne instrumenty płatnicze, doświadczenie użytkowników, jednolite standardy, zharmonizowane sprawo ochrony konsumentów

• Różne systemy, doświadczenie użytkowników, standardy, prawo ochrony konsumenta

• Wspólne rozwiązania wraz z dodatkowymi usługami opcjonalnymi (AOS)

• Rozwiązania krajowe/lokalne

Jutro – Harmonizacja SEPADzisiaj – różnorodność na poziomie krajowym

Euro 01/01/07

* Nie tylko transakc je w eur o

Rys. 1.1: Wizja Dziś i Jutro

SEPA będzie miała wpływ na wszystkie płatności w euro na całym obszarze Unii Europejskiej. W fazie implementacji w pierwszej kolejności ma zostać dokonana w Strefie Euro, który aktualnie obejmuje 12 Państw Członkowskich (od stycznia 2007 trzynaście5). Program zmian diametralnie zmieni ich narodowe środowiska płatnicze. Państwa, które będą sukcesywnie przystępować do Strefy Euro, przechodzić będą przez podobny proces. Dziś co najmniej 70% spośród wszystkich

3 Obserwacje nt. Europejskich SMEs, 2003 4 Liczba szacunkowa 5 W styczniu 2007 roku do Strefy Euro wejdzie Słowenia



SEPA

wprowadzi

systemy dla

polecenia

przelewu i

polecenia

zapłaty oraz

ramy dla kart

bezgotówkowych płatności w państwach EU25 dokonywanych jest w euro. Od początku, czyli od stycznia 2008 wszystkie państwa nie należące do Strefy Euro będą mogły uczestniczyć w Programie SEPA w zakresie płatności w euro, będą również mogły przyjąć standardy SEPA dla krajowych instrumentów płatniczych. W praktyce większość banków z całego obszaru SEPA (25 + 4) aktywnie uczestniczących w dokonywaniu transakcji w euro przyjmie Systemy SEPA i będzie wydawać karty zgodne z SEPA Cards Framework.

1.3 Program SEPA

Program SEPA został zainicjowany przez trzy główne ciała europejskie. Pierwotna wizja i inicjatywa pochodzi od Komisji Europejskiej. Wizja ta została rozszerzona w grudniu 2005 roku po publikacji projektu Dyrektywy o Usługach Płatniczych, która została zaprojektowana w taki sposób, aby umożliwiać dalszy rozwój Rynku Wewnętrznego UE, a w szczególności Programu SEPA, czyli Rynku Wewnętrznego dla Płatności. Zamierzeniem dyrektywy jest harmonizacja i usuwanie prawnych barier dla płatności w Unii Europejskiej (nie tylko w obszarze euro). Europejski Bank Centralny opublikował dokument prezentujący wymagania dla SEPA i harmonogram implementacji jako wkład w zapewnienie wydajnego i uporządkowanego rynku płatności w Strefie Euro. Europejska Rada ds. Płatności, będąca inicjatywą samoregulacji europejskiego środowiska bankowego, odpowiada za wykreowanie nowych instrumentów płatniczych SEPA. Ponadto, EPC jest autorem nowych ram dla funkcjonowania kart, które pozwolą europejskim systemom kartowym przyjąć i zharmonizować ich obecne struktury i zasady. Inicjatywy te zostały uzupełnione o zestaw projektów zachęcających do wycofywania gotówki, jak również do harmonizacji dystrybucji gotówki euro oraz redukcji oszustw związanych z płatnościami.

1.4 Filozofia architektury SEPA oraz Zbiory Zasad ( Rulebooks)

W procesie projektowania SEPA Europejska Rada ds. Płatności przyjęła dwa różne, lecz uzupełniające się podejścia konstrukcyjne. Dla Systemów Elektronicznych Transferów wybrano strategię „zastępowania”- istniejące krajowe systemy mają zostać zastąpione przez nowe, wspólne dla całego obszaru SEPA systemy Polecenia Przelewu i Polecenia Zapłaty. Inne podejście przyjęto natomiast dla wysoce złożonego biznesu kartowego. Tu strategia polega na adaptacji istniejących systemów do nowego zestawu zasad i standardów technicznych oraz przetwarzania. Kluczowym elementem obydwóch tych strategii jest wyraźne oddzielenie systemu od infrastruktury i umożliwienie zwiększonej konkurencji pomiędzy uczestnikami rynku. Głównymi produktami tego procesu konstrukcyjnego były dwa Zbiory Zasad (tzw. Rulebooks) dla nowych instrumentów SEPA Polecenie Zapłaty i Polecenia Przelewu, uzupełniane przez zestaw dokumentów drugoplanowych. Ponadto opracowany został dokument ramowy dot. Kart - SEPA Cards Framework, który został zatwierdzony i będzie implementowany przez banki, systemy kartowe oraz podmioty przetwarzające transakcje kartowe (procesorzy). Ponieważ euro, jako wspólna waluta Sterfy Euro, odniosło już sukces na całym obszarze obowiązywania, w Programie SEPA znajduje się również część poświęcona banknotom i monetom. Plany zawierają stworzenie nowej struktury harmonizacyjnej jak również przetwarzania dla masowej dystrybucji euro. Plany te dotyczyć będą także rozwoju strategii wycofywania gotówki



Z jednego

rachunku

bankowego

będzie można

dokonać

płatności na

wszystkie

rachunki na

obszarze SEPA

poprzez zachęcanie konsumentów i przedsiębiorców do korzystania z płatności kartowych i elektronicznych, które przysporzą wiele oszczędności społeczeństwu.

1.5 SEPA – Implementacja i Migracja

Od 2008 roku obok krajowych systemów funkcjonować będą trzy instrumenty płatnicze SEPA

(polecenie zapłaty, polecenie przelewu oraz karty), a do końca 2010 ma zostać osiągnięta pełna migracja. Po planowanej wymianie czysto krajowe, wewnętrzne instrumenty przestaną istnieć.

Implementacja SEPA prowadzona będzie przez narodowe banki centralne, związki banków, banki, systemy kartowe oraz władze publiczne każdym kraju Strefy Euro. Rolą EPC będzie zarządzanie i koordynowanie tego procesu, opracowywanie systemów, schematów, ram, ustanawianie dalszych zasad i standardów, komunikowanie się ze stronami tego procesu oraz wspieranie i monitorowanie postępu prac.

1.6 Korzyści, jakie przyniesie SEPA

SEPA, według opinii EPC, przyniesie wiele korzyści. Dla konsumentów usługi płatnicze w obszarze SEPA staną się bardziej uniwersalne i przewidywalne. Z jednego rachunku bankowego będzie można dokonać płatności na wszystkie rachunki bankowe na całym terytorium objętym Programem, tak jakby płatności dokonywane były w ramach jednego kraju. Wakacyjne wydatki będą łatwiejsze, wygodniejsze oraz dużo bardziej bezpieczne, gdy karty płatnicze zastąpią gotówkę i staną się powszechnie akceptowane. Akceptanci będą w stanie akceptować karty wydane we wszystkich krajach SEPA. Koszty terminali powinny maleć w związku z ekonomią skali; procesy back office’owe zarówno dla akceptantów jak i banków zostaną uproszczone. Dla mniejszych przedsiębiorstw (SME) szybsze rozliczenia i uproszczone przetwarzanie usprawnią przepływ środków pieniężnych i zapewnią redukcję kosztów. Podobny wpływ będzie miało umożliwienie dokonywania i otrzymywania płatności w euro na całym obszarze SEPA. Jeśli chodzi o dużych przedsiębiorców i akceptantów, wspólne standardy umożliwią utworzenie jednej standardowej platformy dla wszystkich operacji w euro. Uproszczenie i ulepszenie procedury przetwarzania, zautomatyzowanie stałych zestawów danych i ulepszone i zagwarantowane otrzymywanie danych o odbiorze spowoduje znaczne oszczędności. Do wykonywania i otrzymywania transakcji płatniczych na obszarze SEPA będzie mógł być używany jednolity plik we wspólnym formacie. Rządom i administracji publicznej SEPA przyniesie wspólne systemy funkcjonujące w oparciu o jednolite standardy. Umożliwi to dostarczanie ulepszonych usług obywatelom zarówno w kraju jak i za granicą. Świadczenie usług płatniczych nie będzie już zarezerwowane jedynie dla banków lokalnych.

Banki otrzymają szansę rozwijania innowacyjnych produktów, możliwość wejścia na nowe rynki i zdobywania nowych kontrahentów. Jeszcze ważniejsze wydaje się to, że na poziomie pojedynczego banku wszystkie te korzyści mogłyby zostać osiągnięte przez jedną platformę rachunków bankowych, która mogłaby obsługiwać klientów w całej Strefie Euro oraz, potencjalnie, na całym terytorium objętym SEPA. Płatności kartami oraz elektroniczne transfery ulegną radykalnej



przemianie. Systemy oddzielone zostaną od infrastruktury, a krajowe produkty i usługi będą stopniowo wycofywane. Dostawcy technologii dla sektora płatności otrzymają istotną szansę rozwoju nowych, niskokosztownych technologii i usług, które będą obsługiwały jeden, duży rynek transakcji w euro.

1.7 Zobowiązanie do wdrożenia SEPA

Europejski sektor bankowy w pełni zaangażował się w działania nad osiągnięciem sukcesu SEPA. 17 marca 2005 roku Europejska Rada ds. Płatności (EPC) przyjęła następującą deklarację:

DEKLARACJA PRZYJĘTA PRZEZ ZGROMADZENIE PLENARNE EPC 17 MARCA 2005 ROKU

My, Europejska Rada ds. Płatności, jesteśmy zaangażowani w budowę Jednolitego Obszaru

Płatności w Euro (SEPA). Dostarczyliśmy już rozwiązania płatnicze SEPA, które już cieszą się

powodzeniem wśród obywateli i przedsiębiorców europejskich. Zatwierdziliśmy i rozwijamy

założenia dokumentu Mapa Drogowa dla pełnej realizacji SEPA.

Zobowiązujemy się do dostarczenia nowych paneuropejskich systemów płatniczych dla polecenia

zapłaty i polecenia przelewu. Ponadto stworzymy dokument ramowy odnoszący się do kart, tak aby

zdefiniować jednolity rynek kart. Zestawy Zasad Systemów oraz dokumenty ramowe dla kart

dostarczone zostaną do końca 2005 roku, natomiast usługi te funkcjonować będą od stycznia 2008

roku.

Na podstawie wiadomości pozyskanych ze środowisk bankowych Strefy Euro sądzimy, że,

poczynając od 2008 roku, przeważająca większość banków będzie oferowała te nowe,

paneuropejskie usługi swoim klientom.

Jesteśmy również przekonani, że olbrzymia częśc transakcji w naturalny sposób przejdzie do tych

systemów do roku 2010, tak że SEPA będzie zjawiskiem nieodwracalnym poprzez działanie sił rynku

oraz efekty sieci.

SEPA zostanie wprowadzona przez środowiska bankowe w ścisłym współdziałaniu ze wszystkimi

zainteresowanymi stronami (konsumentami, przedsiębiorcami, akceptantami oraz ciałami

rządowymi) oraz przy wsparciu władz publicznych. Europejskie środowisko bankowe jest mocno

zaangażowane w ten ambitny program oparty na samoregulacji i pełnej świadomości, rozpoznaniu

roli, zadań, sił rynkowych oraz konkurencji.

Stworzyliśmy już odpowiednie warunki, które przyczynią się do osiągnięcia sukcesu - to

zaangażowanie i konsensus ze strony EPC i wszystkich środowisk bankowych.

Rys. 1.2: Deklaracja z Crowne Plaza



Urzeczywistnie

nie Programu

SEPA nie jest

tylko

obowiązkiem KE, EBC i

EPC.

1.8 Wezwanie do działania

SEPA jest największą inicjatywą dotyczącą płatności, jaka została kiedykolwiek podjęta w Europie, a prawdopodobnie i na świecie. Należy zdawać sobie sprawę z faktu, iż program tych rozmiarów, zakrojony na tak szeroką skalę, nie może zostać wdrożony jedynie przez Komisję Europejską, EBC i EPC. Odpowiedzialność i zadania związane z implementacją Programu spoczywają również na rządach, administracji publicznej, przedsiębiorcach, akceptantach, organizacjach handlowych i konsumenckich, a także na sektorze dostawców płatności. To od tych podmiotów w dużej mierze zależy sukces SEPA.

EPC wraz ze środowiskiem bankowym ustaliła bardzo ambitne plany i cele na okres do 2008 i koniec 2010 roku, które obejmują zarówno polecenia zapłaty, przelewu, jak i karty. Terminów tych nie uda się dotrzymać bez znacznej pomocy i wsparcia wszystkich podmiotów zaangażowanych w rynek płatności.

Poniżej przedstawione są wskazówki EPC kierowane do stron procesu wdrażania SEPA wraz z kierunkami działań:

� Informuj w sposób pozytywny – używaj tego dokumentu, aby przekazywać informacje na temat SEPA, budować świadomość i edukować – nie tylko wewnątrz organizacji, ale i na zewnątrz, do wszystkich, na których będzie miała wpływ SEPA.

� Oceń wpływ – przeprowadź analizę, jak SEPA będzie wpływać na biznes, administrację, kwestie operacyjne i technologiczne w ramach twojej organizacji.

� Oceń nowe możliwości – SEPA nie jest tylko projektem infrastrukturalnym, wykorzystaj zmiany do ponownej oceny produktów, usług, procesów i platform aby zwiększyć wydajność i wartość oferty banku.

� Wyznacz Managera Projektu SEPA – osoba ta będzie odpowiedzialna za komunikację, planowanie i koordynowanie wszystkich aspektów implementacji SEPA. Osoba ta będzie również centralnym punktem komunikacji i informacji, zarówno na płaszczyźnie wewnętrznej jak i zewnętrznej.

� Zbuduj Plan SEPA – przygotuj plan implementacji i jej ramowe warunki, które będą mogły być aktualizowane.

� Wspieraj krajową organizację implementacji SEPA w twoim kraju – współpracuj i przyczyniaj się do budowy krajowego harmonogramu implementacji.

� Bądź na bieżąco – podobnie jak przy projekcie wprowadzenia waluty Euro, w związku z SEPA powstaje wiele dokumentów, nowych Zbiorów Zasad i dokumentów ramowych, jak również bardziej szczegółowych standardów i specyfikacji. Dokumenty te muszą zostać przeczytane i przetworzone przez tysiące osób pracujących w sektorze płatności. Główne elementy o których wiedzieć musisz znajdują się na stronie internetowej EPC.

Urzeczywistnienie Programu SEPA jest nie tylko obowiązkiem Komisji Europejskiej, Europejskiej Rady ds. Płatności i Europejskiego Banku Centralnego. Tak jak w przypadku przyjęcia euro, SEPA nie zostanie wdrożona bez wsparcia i zaangażowania wszystkich stron na szczeblu krajowym (w szczególności strony rządowej i administracji publicznej). Jest wiele rzeczy do zrobienia: w każdym państwie należy utworzyć centralne ciała koordynacyjne, które monitorować będą grupy zajmujące się projektem SEPA oraz krajowe asocjacje. Organizacje takie jak banki, przedsiębiorcy i



administracja publiczna powinny wyznaczyć Menadżera Projektu SEPA i zbudować swoje programy SEPA, wszystkie strony musza być na bieżąco poinformowane, konieczne jest przekazywanie nowych zasad, standardów i planów personelowi, klientom i w zasadzie następnie również informowanie wszystkich obywateli państw europejskich.

Rozwój Programu SEPA zajął dużo czasu, ale obecnie rozpoczęła się jego finalizacja. Komisja Europejska, EBC i EPC stworzyły aktualnie listę nowych, ambitnych celów implementacji, które mogą zostać osiągnięte jedynie poprzez silną współpracę zaangażowanych stron. Wszyscy uczestnicy tego procesu proszeni są o pomoc i wsparcie w działaniach zmierzających do wprowadzenia Jednolitego Obszaru Płatności Euro, z którego wszyscy obywatele Europy mogliby być dumni. Europejska społeczność bankowa zadeklarowała pełne zaangażowanie w działania zmierzające do osiągnięcia pełnego sukcesu SEPA.

1.9 Zawartość opracowania

Kolejne rozdziały zostały przygotowane w taki sposób, aby dostarczyć niezbędnych informacji na temat Programu SEPA.

Rozdział 2 zawiera opis ogólnego tła i zawartości. Rozdział 3 zawiera informacje o tym, jak SEPA będzie oddziaływać na użytkownika końcowego, konsumentów, akceptantów, przedsiębiorców. Rozdział 4 opisuje kryteria kształtowania struktury, zawartość nowych systemów i dokumentów ramowych. Rozdział 5 opisuje przebieg czasowy, synchronizację, a rozdział 6 przedstawia zadania i obowiązki w implementacji. Rozdział 7 zakreśla potencjalne oddziaływania i korzyści płynące z implementacji SEPA dla banków, wydawców, agentów rozliczeniowych, podmiotów przetwarzających dane oraz dostawców usług płatniczych. Rozdział 8 wreszcie wymienia działania, które powinny zostać podjęte przez Czytelników niniejszego dokumentu.



2 PODSTAWY SEPA

2.1 Wprowadzenie i streszczenie

Dokument ten został przygotowany przez Europejską Radę ds. Płatności, aby dostarczyć niezbędnych informacji na temat Jednolitego Obszaru Płatności Euro (SEPA), oraz ogólne wprowadzenie stanowiące podstawę działań osób, które będą odpowiedzialne za implementację Programu SEPA przez następne 5 lat.

Celem tego rozdziału jest przedstawienie podstaw koncepcji SEPA oraz Dyrektywy o Usługach Płatniczych, w ramach której SEPA będzie funcjonować.

Rys. 2.1: Trzy filary SEPA

Inicjatywa SEPA opiera się na trzech głównych filarach. Polityczne przesłanki harmonizacji oraz główne założenia były przedmiotem prac Komisji Europejskiej, która ściśle współpracowała w tej mierze z Radą Europejską i Parlamentem Europejskim. Ogólne wymogi oraz harmonogram implementacji ustalone zostały, podobnie jak w przypadku wprowadzenia euro, przez Radę Zarządzającą Europejskiego Banku Centralnego. Europejska Rada ds. Płatności natomiast miała za zadanie stworzyć konstrukcję oraz specyfikację SEPA, a ponadto do jej zadań należy monitoring implementacji i migracji. Tabela poniżej przedstawia główne wydarzenia, które porzyczyniły się do budowy kształtu SEPA na przestrzeni ostatnich 14 lat:

The European Central Bank The European

Payments Council

The European Commission

Payment Services Directive

Requirements & Timelines

Business rules, standards & policies

The SEPA Initiative

Consumers, Merchants, Corporates, and Public Administrations

Europejski

Bank Centralny

Europejska Rada

ds. Płatności

Komisja Europejska

Dyrektywa o

Usługach Płatniczych Wymogi i

harmonogram

Reguły biznesowe,

standardy i

kierunek działań

Inicjatywa SEPA

Konsumenci, Akceptanci, Przedsiębiorcy,

Administracja Publiczna



Rok Harmonogram SEPA Wynik 1990 • Publikacja KE “Dokonywanie Płatności na

Rynku Wewnętrznym” • Wyznaczenie długoterminowych celów

implementacji 1992 • Dokument KE “ Prostsze Płatności

Transgraniczne - Przełamywanie Barier” • Identyfikacja głównych impulsów dla

jednolitego krajobrazu płatności 1993- 1996

• Współpraca KE i środowiska bankowego nad płatnościami transgranicznymi

• Powstanie nowych produktów i dostawców, a także stopniowa poprawa poziomu usług

1999 • Publikacja EBC “Podnoszenie jakości detalicznych płatności transgranicznych”

• Nakreślenie zamierzeń do ulepszenia płatności transgranicznych

2001 • Rozporządzenie KE w sprawie opłat za transakcje transgraniczne w euro – Rozporządzenie 2560/2001

• Wyeliminowanie różnic pomiędzy opłatami za płatności w euro krajowymi/ transgranicznymi w UE

2001 • Dokument EBC “Towards an Integrated Infrastructure for Credit Transfers in euro”

• Definicja podstaw nowych instrumentów płatniczych

2002 • Utworzenie EPC • Zobowiązanie sektora bankowego do zaangażowania w SEPA

2003 • Powstanie EBA STEP2 • Utworzenie pierwszego ciała PE-ACH 2004- 2005

• Powstawanie nowych schematów i ram strukturalnych

• Podstawowe dokumenty EPC : o dwa Zestawy Zasad (polecenie

zapłaty i przelew) o dwa dokumenty ramowe (karty i

gotówka), zatwierdzone o rekomendacje standaryzacyjne, data

model (model danych) oraz wskazówki implementacyjne sfinalizowane

o zatwierdzony dokument ramowy PE-ACH/CSM Framework

Rys. 2.2: Chronologia - budowa wizji SEPA

W następnych paragrafach znajduje się krótki opis historii Programu SEPA oraz zarys zaangażowania najbardziej znaczących organizacji i ciał w Europie.



Harmonizacja

okazała się

procesem

złożonym

2.2 SEPA i Komisja Europejska

Zasada otwartych i konkurencyjnych rynków jest kamieniem węgielnym, na którym zbudowany został rynek wewnętrzny Unii Europejskiej. Jednak harmonizacja rynków usług bankowych i finansowych okazała się zadaniem bardzo złożonym, przede wszystkim ze względu na różnice strukturalne w modelach obrotu i operacji (zasady biznesowe oraz standardy). Długą drogę przeszedł również rozwój koncepcji wspólnej infrastruktury płatności. Historia projektu SEPA sięga do 1990r., kiedy to opublikowany został raport Komisji Europejskiej „Dokonywanie płatności na Rynku Wewnętrzym”. W dokumencie tym zarysowano wizję jednolitego obszaru płatności i zaznaczono, że „pełne korzyści jednolitego rynku mogą zostać osiągnięte jedynie w sytuacji, gdy podmioty będą miały możliwość dokonywania szybkich, pewnych i tanich transferów z jednej części Wspólnoty do innej, tak jak dzieje się to w wewnątrz Państw Członkowskich”. Pomimo tego, że wizja ta odnosi się jedynie do detalicznych transakcji transgranicznych, stała się podstawą działań na kolejne 12 lat.

W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego w Komisji Europejskiej współpracowała wspólnie z różnymi komitetami reprezentującymi banki europejskie, aby rozszerzyć gamę usług dostępnych dla transferów transgranicznych. W latach 1995/1996 na rynek wkroczyli nowi gracze, co spowodowało, że jakość usług wzrosła. Jednak banki europejskie nie były w stanie podjąć większego politycznego i strukturalnego projektu na dłuższy czas, tak aby zharmonizować europejski rynek płatności. Prawie na pewno jedną z głównych przeszkód postępu było znaczne zróżnicowanie krajowych zasad, systemów prawnych i standardów w bankowości. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było funkcjonowanie izb rozliczeniowych i systemów elektronicznych transferów funduszy w Punktach Sprzedaży ( POS) na różnych standardach i w oparciu o zróżnicowany zestaw norm prawnych i handlowych. Wysokie koszty, ryzyko i złożoność zmian każdego z narodowych rynków,a także mnogość projektów zmian, w które już byli zaangażowani oznaczała, że bankierzy niechętnie podejmą ryzyko kolejnego projektu harmonizacyjnego przed wprowadzeniem euro, nie mając pełnego wsparcia całej Unii Europejskiej.

W tym okresie zauważalne również było skoncentrowanie uwagi sektora bankowego oraz jego nadzorców na wysokokwotowych systemach płatności, jak również na usuwaniu ryzyka systemowego poprzez utworzenie systemów rozliczeń w czasie rzeczywistym (RTGS) oraz powiązanych projektów takich jak Continuous Linked Settlement (CLS) na zagranicznym rynku walutowym.

Po udanym przejściu na euro w roku 1999 i 2002 oraz zakończeniu konwersji związanej z problemem „roku 2000”, projekt harmonizacji Rynku Wewnętrznego powrócił na pierwsze miejsce priorytetów zarówno KE jak i EBC. W związku z Agendą Lizbońską banki zostały ponownie zachęcone do zaangażowania się w rozwój i implementację wspólnej infrastruktury płatniczej. W 2001 roku KE wydała Rozporządzenie 2560/2001, stanowiące podstawę jej polityki SEPA. W regulacji tej zawarto zakaz nakładania przez banki różnych opłat dla płatności krajowych i transgranicznych w euro oraz wypłat gotówkowych z bankomatów w obrębie całej Europejskiej EU25.



Dyrektywa o

usługach

płatniczych

będzie stanowić

jeden z

fundamentów

SEPA

Ponadto, Komisja Europejska zauważyła, że utworzenie jednolitego rynku płatności możliwe jest tylko w oparciu o wspólne ramy prawne, które niwelują krajowe przeszkody i różnice. Pierwsza wersja Nowych Ram Prawnych dla Płatności (poprzedzały Dyrektywę o Usługach Płatniczych) wydana została w 2001 roku. Jej celem było zharmonizowanie niespójnych przepisów krajowych.

Bezpośrednim rezultatem tego politycznego wsparcia były wyniki prac warsztatów w roku 2002, w których udział wzięli przedstawiciele głównych banków i związków banków europejskich. Rozważano wówczas możliwości samoregulacji, która miałaby prowadzić do harmonizacji rynku płatności. Konkluzje ujęte zostały w dokumencie (Biała Księga) White Paper „ Euroland: our Single Payments Area”, który opisywał nowy, zmieniony program jako „the Single Euro Payments Area-SEPA ( Jednolity Obszar Płatności Euro). W ten właśnie sposób „narodziła się” SEPA. Następnie, w czerwcu 2002 roku została powołana Rada ds. Płatności jako nowe, samoregulujące ciało działające w celu kształtowania i monitorowania implementacji SEPA.

W latach 2001 - 2005 Komisja Europejska uczestniczyła w wielu konsultacjach ze wszystkimi głównymi uczestnikami rynku (bankami, akceptantami, przedsiębiorcami, organizacjami przedsiębiorców oraz konsumentów). W efekcie 1 grudnia 2005 roku przedstawiona została propozycja Dyrektywy o Usługach Płatniczych (PSD). PSD próbuje zbudować jeden z fundamentów wizji SEPA i „zbużyć istniejące bariery prawne, tak aby umożliwić powstanie Jendolitego Obszaru Płatności Euro. Celem jest dokonywanie transgranicznych płatności poprzez takie instrumenty, jak karty, polecenie przelewu i polecenie zapłaty oraz wszelkie inne instrumenty, które będą tak samo tanie, proste w użyciu i bezpieczne, jak ich krajowe odpowiedniki na rynku krajowym.5”

Co więcej, Komisja dodaje, że PSD (a także SEPA) „umożliwi europejskim obywatelom płacenie za towary i usługi w każdym miejscu Unii w taki sam sposób, jak we własnym kraju. PSD otworzy zupełnie nowy wymiar dla transakcji handlowych i sprawi, że Europa stanie się codzienną rzeczywistością dla każdego z nas.”5.

Komisja oczekuje więc, że przy pomocy PSD powstaną nowoczesne i zharmonizowane zręby prawne dla „niezbędnej platformy prawnej Jednolitego Obszaru Płatności Euro”.

W czasie powstawania niniejszego materiału trwają prace nad PSD w Parlamencie Europejskim oraz Radzie UE. Prawdopodobne jest, że PSD zostanie przyjęta w pierwszej połowie 2007 roku.

Zastrzeżenia EPC budzi rozbudowana zawartość Dyrektywy, liczba przepisów tej regulacji. W związku z tym prowadzony jest dialog z regulatorami i KE, w szczególności odnośnie proponowanego wprowadzenia Instytucji Płatniczych, oraz potrzeby zapewnienia wszystkim równych szans. Ponadto dyskusji podlegają również tematy czasu realizacji płatności oraz wielu aspektów technicznych, gdzie w tym stadium występuje brak świadomości i właściwej oceny realiów przetwarzania płatności. EPC podkreśla również potrzebę sprawnego i szybkiego przyjęcia PSD jako warunku wstępnego czasowego wdrożenia SEPA.

5 Comments by Commissioner McCreevy – EC Press Release 1/12/05



Europejski Bank

Centralny po

konsultacjach z

uczestnikami rynku

określił wymogi

systemowe do

których dostosować

się muszą banki

europejskie.

2.3 SEPA i Europejski Bank Centralny

W ciągu ostanich sześciu lat Europejski Bank Centralny wraz z całym Eurosystemem był aktywnym promotorem planu harmonizacji płatności i ważnym uczestnikiem projektowania SEPA, co pozostaje w związku również z jego obowiązkami we wprowadzaniu wspólnej waluty euro. EBC stworzył platformę TARGET, aby zrealizować wydajny i uporządkowany system rozliczeń płatności w euro dla banków i banków centralnych. Platforma ta, poczynając od listopada 2007, zostanie zastąpiona przez nową platformę, TARGET2. EBC opublikował w latach 1999- 2003 serię raportów, aby wskazać drogę dla wspólnego rynku płatności w euro. EBC zawsze zaznaczał, że zmiana waluty pozostawać będzie niedokończona tak długo, jak długo Europa nie przejdzie na wspólne elektroniczne euro-pieniądze we wszystkich formach płatności. EBC również bilsko współpracował z KE przy tworzeniu elementów planu harmonizacji płatności. EBC w szczególności określił wymogi systemowe, do których dostosować się muszą banki europejskie (po konsultacjach z uczestnikami rynku), jak również określił rozkład i czasowy plan implementacji SEPA.

Definicja SEPA, skonstruowana przez Europejski Bank Centralny odzwierciedla i uzupełnia pierwotny i podstawowy pogląd KE - „ prawdziwy i rzeczywisty Jednolity Obszar Płatności Euro zostanie osiągnięty (dla obywateli obszaru euro) gdy obywatele będą mogli dokonywać płatności na całym obszarze z jednego konta bankowego, przy użyciu jednego zestawu instrumentów, z taką samą łatwością i bezpieczeństwem, jak dziś w ramach własnych państw.”7 EBC oczekuje, że wprowadzenie głównych instrumentów płatniczych SEPA nastąpić ma w 2008 roku i uważa, że większość celów SEPA może być wrożone do końca 2010r. Jednakże jest jasne, że migracja będzie nieodwracalna, a wymiana kajowych instrumentów pod koniec 2010 będzie znacząco zaawansowana.

Eurosystem działa aktywnie w programie SEPA, regularnie publikuje Raporty Postępu, jak również organizuje częste spotkania ze środowiskiem bankowym, grupami użytkowników oraz dostawcami infrastruktury. Na bazie dokumentu “Framework for cash recycling” powzięto już również wiele działań w dziedzinie gotówki.

2.4 SEPA i Europejska Rada ds. Płatności

Europejska Rada ds. Płatności (EPC) jest ciałem decyzyjnym i koordynacyjnym europejskiego sektora bankowego w zakresie płatności. Celem EPC jest wspieranie i promocja tworzenia poprzez samoregulację zharmonizowanego, otwartego i interoperacyjnego rynku płatności.

Głównym zadaniem EPC jest kształtowanie i specyfikacja podstawowych usług płatniczych, które funkcjonować będą na jednolitym europejskim rynku płatności. Ponadto EPC zajmuje się kierowaniem i koordynacją prac nad standardami SEPA, określa i syntetyzuje dobre praktyki funkcjonujące w sektorze, środowiskach bankowych, wreszcie wspiera implementację SEPA i monitoruje przebieg działań.

7 Przemówienie Gertrude Tumpel- Gugerell na EPC w Durbuy 6/9/04



EPC została założona w czerwcu 2002 roku. Jej obecna struktura została zatwierdzona w połowie 2004 roku. Aktualnie Rada ma 65 Członków, wśród których są banki oraz związki banków. Bezpośrednio zaangażowanych w program prac EPC jest ponad 250 specjalistów z 27 różnych państw, którzy reprezentują instytucje kredytowe wszelkiego rodzaju i rozmiaru, funkcjonujące na rynku europejskim.

Rys. 2.3: Struktura EPC

Koncepcja SEPA wg. EPC odzwierciedla założenia przyjęte przez Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny. Przyjęta została nastepująca definicja :

„SEPA będzie obszarem, gdzie obywatele, przedsiębiorcy i inne podmioty gospodarcze będą mogły dokonywać i otrzymywać płatności w euro, na obszarze Europy, zarówno transgranicznie jak i w granicach państw członkowskich według takich samych, prostych zasad, regulacji prawych i zobowiązań bez względu na położenie obywateli i przedsiębiorców.”

Rada, jej organy oraz grupy robocze odbywają regularne spotkania i odpowiedzialne są za podejmowanie szerokiego zakresu działań. Poniżej przedstawiono główne ciała EPC oraz grupy robocze.

Zgromadzenie Plenarne EPC*

GR

ds. Polecenia

Przelewu

GR

Kart

GR

Gotówki

GR

ds. Polecenia

Zapłaty

Grupa

Wsparcia

Grupa

Wsparcia

Prawnego

Komitet Koordynacyjny EPC** NGC§ Audyt

Sekretariat

ROC: Roll Out Committee * Ciało decyzyjne

** Ciało zaangażowane w proces decyzyjny

§ Komitet ds. nominacji



Ciało Zakres odpowiedzialności • Zgromadzenie Plenarne • Ciało decyzyjne EPC • Komitet Koordynacyjny • Koordynacja i zarządzanie • Grupa Robocza ds. Elektronicznego Przelewu

(The Electronic Credit Transfer Working Group -ECT WG)

• Odpowiedzialna za nowy System Elektronicznego Przelewu (SEPA Credit Transfer Scheme –SCT)

• Grupa Robocza ds. Elektronicznego Polecenia Zapłaty (Electronic Direct Debit Working Group -EDD WG)

• Odpowiedzialna za nowy System Polecenia Zapłaty (SEPA) Direct Debit Scheme (SDD)

• Grupa Robocza ds. Kart ( Cards Working Group-CWG)

• Odpowiedzialna za SEPA Cards Framework (SCF)

• Grupa Robocza ds. Gotówki (Cash Working Group- Cash WG)

• Odpowiedzialna za Single Euro Cash Area (SECA) Framework

• Komitet Roll Out (The Roll Out Committee -ROC)

• Odpowiedzialny za rekomendacje implementacyjne, monitoring oraz schemat zarządzania

• Grupa Wsparcia ds. Operacji, Infrastruktury, Technologii i Standardów (Operations Infrastructure Technology and Standards Support Group- OITS SG)

• Odpowiedzialna za tworzenie standardów

• Grupa Wsparcia Prawnego (Legal Suport Group- LSG)

• Odpowiedzialna za prawne wsparcie i doradztwo dla Grup Roboczych i Komitetów.

Rys.2.4: Główne organy i Grupy Robocze EPC



Aktualnie kierunek działań EPC zmienia się i przechodzi od obszaru projektowania kształtu SEPA do fazy implementacji, zarządzania i komunikacji (wyjaśnienia znajdują się w kolejnych rozdziałach). Główne dokumenty i rezultaty działania EPC, które powstały w wyniku działań EPC, lub które powstaną do końca 2006 roku umieszczone są w tabeli poniżej.

Dokument, działanie Data

Międzybankowa Konwencja nt. Płatności- Konwencja CREDEURO (Credeuro/ICP8) 2003

Rozpoczęcie funkcjonowania pierwszej Pan-europejskiej Zautomatyzowanej Izby Rozliczeniowej- PE-ACH

2003

Zbiór Zasad Systemu Polecenia Przelewu (SEPA Credit Transfer Scheme Rulebook -SCT)

2006

Zbiór Zasad Systemu Polecenia Zapłaty (SEPA Direct Debit Transfer Scheme Rulebook-SDD)

2006

Wskazówki Implementacji SEPA Data Model and Standards (UNIFI [ISO 20022] XML Standards)

2006

Dokument Ramowy nt. Kart (SEPA Cards Framework - SCF) 2005

Dokument Ramowy nt. Single Euro Cash Area Framework (SECA) 2006

Zasady Rozliczeń i Rozrachunku (Principles for Clearing and Settlement -PE-ACH/CSM Framework)

2006

Jednostka Zarządzająca Systemem (Scheme Management Entity – statut i sposób działania)

2006

Rekomendacje odnośnie e-płatności, m-płatności oraz płatności priorytetowych 2006

Rys. 2.4: Kluczowe osiągnięcia EPC

8 Interbank Changing Practices



Zwykły obywatel

Europy zauważy

znaczące zmiany

w tradycyjnych

metodach

płatności po 2010

3 SEPA I DOŚWIADCZENIE UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO SEPA.

3.1 WPROWADZENIE I WSTĘP

Dokumenty SEPA, w połączeniu z uzupełniającą Dyrektywą o Usługach Płatniczych (PSD), wprowadzają szereg kompleksowych zmian do usług płatniczych, praktyki handlowej i infrastruktury. Często może być trudno dokładnie wyjaśnić ich wpływ na codzienne życie klientów, aktywność akceptantów i przedsiębiorców w obszarze SEPA i Unii Europejskiej. Celem tego rozdziału jest zatem pokazanie przykładów praktycznych zastosowań reguł SEPA i PSD poprzez porównanie dziesiejszych doświadczeń z tymi, które pojawią się w przyszłości, gdy wprowadzony zostanie Jednolity Obszar Płatności Euro. Banki rozpoczną świadczenie usług płatniczych SEPA od stycznia 2008r.

3.2 OBYWATELE EUROPY

SEPA będzie miała wpływ na wszystkie podmioty dokonujące elektronicznych transakcji w euro i wpłynie na usługi pozwalające na dokonywanie i otrzymywanie przez nich płatności. Badania przeprowadzone przez europejskie organizacje bankowe pokazują, że aktualnie usługi bankowe odpowiadają w wysokim stopniu potrzebom klientów w ramach rynków krajowych. Jednakże każdy kraj europejski rozwinął systemy bankowe i płatnicze w różnym stopniu i na różne sposoby chcąc sprostać wymaganiom lokalnego rynku. Czasami efektem tego jest zróżnicowany poziom usług dla klientów, szczególnie dla milionów obywateli, którzy regularnie przekraczają granicę, robiąc zakupy, podróżując lub spędzając wakacje w Europie. Wymagania klientów, tak jak i modele płatności, ulegają zmianie. Obywatele wszystkich państw pragną otrzymywać lepsze usługi i oczekują, że płatności przetwarzane będą szybko i w standardowej formie zarówno w ich kraju, jak i w razie dokonywania transakcji na innych rynkach europejskich. Do 2008 roku SEPA otworzy klientom dostęp do nowych instrumentów płatniczych. Zwykły obywatel Europy zauważy znaczące zmiany w tradycyjnych metodach płatności w czasie zakupów na ulicy, w innym państwie, w czasie wakacji czy też przez internet. Porównanie dzisiejszych metod płatniczych i tych, które wprowadzone zostaną przez SEPA, znajduje się w tabeli 3.1 poniżej.



Dziś - przed wprowadzeniem SEPA (2006) Jutro - SEPA • Tylko płatności ograniczone do rynku krajowego,

odrębne usługi płatności transgranicznych • Płatności dokonywane z banku krajowego do

jakiegokolwiek kraju na obszarze SEPA przy użyciu wspólnych standardów

• W innych krajach: – Krajowe karty płatnicze często nie są

akceptowane przez akceptantów w innych krajach

– Zbyt duży stopień korzystania z bankomatów (gotówka)

– Wysoki obrót gotówkowy - obawy w obszarze bezpieczeństwa

– Brak przejrzystości w obliczaniu opłat pobieranych od akceptanta w przypadku zmiany waluty transakcji

– Różne doświadczenia w terminalach POS w różnych krajach

• W innych krajach: – Możliwość korzystania z jednej karty płatniczej

u wszystkich akceptantów SEPA – Mniej transakcji w bankomatach – Zwiększone użycie kart do płatności- mniej

gotówki w portfelu – Pełna przejrzystość opłat i kursów wymiany we

wszystkich państwach Unii – Wspólne doświadczenie płatnicze konsumentów

i przetwarzanie w terminalach POS

• Niekiedy transakcje internetowe i telefoniczne możliwe wyłącznie w ramach rynku krajowego

• Transakcje dokonywane w każdym państwie w oparciu o wspólne ramy prawne zapewniające ochronę konsumenta i wierzytelności

• Różnorodne usługi przesyłania pieniędzy oraz dokonywania płatności poza rynkiem krajowym, opóźnienia w transferach pieniężnych

• Ulepszona, konkurencyjna cenowo obsługa wszystkich płatności poza rynkiem krajowym z nowymi numerami rachunków, brak pobierania opłat z kwoty transferu

• Niespójne procesy przetwarzania poleceń zapłaty. Złożone procesy zlecenia płatności i procesy jego zmiany ( na niektórych rynkach)

• Standardowe zasady polecenia zapłaty dla wszystkich państw obszaru euro. Wspólne procesy zlecenia dla ustanowienia, pierwszej płatności i zmian danych stałych

• Wydłużone terminy przetwarzania wynagrodzeń i innych płatności na niektórych rynkach

• Przewidywalne ramy czasowe transakcji oferowane przez banki bez obniżenia aktualnego poziomu usług

• Złożone opłaty bankowe za usługi płatnicze • W pełni jawne koszty, opłaty i kursy wymiany dla płatności

• Zróżnicowanie poziomu ochrony konsumenta • Wspólne zasady ochrony konsumenta w całej Unii Europejskiej

• Ograniczony wybór banków, które oferują usługi płatnicze ( na niektórych rynkjach)

• Zwiększony wybór i możliwość wybrania konta o najniższych kosztach i najwyższej funkcjonalności we wszystkich krajach SEPA

• Wspólne systemy transferu rent i emerytur w przypadku pobytu poza granicami własnego kraju

• Jednolite procedury transferu rent i emerytur w przewidywalnych i jasnych ramach czasowych

Rys. 3.1: Dziś/Jutro - Wpływ SEPA i PSD na życie obywatela

Jak pokazuje powyższe porównanie, SEPA ma potencjał, aby dokonać radykalnych zmian w usługach płatniczych dostępnych dla obywateli. Wszystkie banki, nawet te najmniejsze, będą w stanie zaoferować swoim klientom rachunki bankowe użyteczne we wszystkich krajach SEPA. Obywatele, dokonując transakcji za granicą, będą mogli czuć się bardziej bezpiecznie, w szczególności bez konieczności posiadania znacznych ilości gotówki i wykorzystywaniu w dużym stopniu lokalnych bankomatów. Krajowe karty płatnicze będą akceptowane w każdym państwie SEPA. Będą również mogli otrzymać wszystkie szczegóły dotyczące opłat pobieranych przez akceptantów od konwersji waluty na całym obszarze SEPA.

Procedury, reguły i numery rachunków dla przesyłania środków w ramach SEPA do rodziny i znajomych, będą uproszczone poprzez ustandaryzowanie transferów pieniężnych i transparentne struktury opłat bez żadnych potrąceń z kwoty transferu.



Ponad 1,2

miliona

studentów

wzięło udział w

Programie

Erasmus od

1997 roku

Polecenie zapłaty zostanie zharmonizowane w ramach SEPA. Zostaną przyjęte wspólne procesy ustanowienia zgody, pierwszej płatności oraz zmiany danych stałych, co wpłynie na ulepszenie płatności regularnych. Ponadto wypłata wynagrodzeń oraz kredytów do bieżącego rachunku będzie miała przewidywalną datę nadania. Wprowadzone zostaną wspólne ramy prawne dla ochrony konsumenta, rozwiązywania sporów i rozpatrywania skarg, a opłaty będą w pełni transparentne.

3.3 Mobilni obywatele Europy

W związku z postępującą liberalizacją rynków obywatele europejscy stają się coraz bardziej mobilni w życiu zawodowym i studenckim. Aktualnie już kilka milionów ludzi pracuje poza granicami swojego kraju w przeróżnych dziedzinach i sektorach, przyczyniając się tym samym do wzorstu konkurencyjności Europy.

Ponadto młodzi ludzie z całej Europy uczestniczą w różnego rodzaju programach, studiując i zdobywając doświadzenia zawodowe w innych państwach, za granicą. Zwykle mobilny student lub pracownik ma znaczne trudności z korzystaniem z usług swojego banku krajowego za granicą. Dlatego też wprowadzone muszą zostać nowe relacje z bankiem i takie rachunki bankowe, które umożliwą odbieranie wynagrodzeń, opłacenie czynszu czy rachunków w kraju, w którym dana osoba pracuje lub studiuje. Trzeba zauważyć, że, przykładowo początkowy depozyt za mieszkanie płacony musi być niekiedy gotówką właśnie z powodu braku miejscowego, krajowego rachunku bankowego. Krajowe karty płatnicze często nie są akceptowane przez zagranicznych akceptantów, co zmusza osoby pracujące lub studiujące za granicą do posiadania i korzystania z gotówki. Także transfery pieniężne bezpośrednio do rodziny czy bliskich w kraju rodzinnym, lub do krajowych banków bywają kosztowne, a czas ich realizacji jest stosunkowo długi. Tabela poniżej pokazuje, jakie korzyści przyniesie SEPA mobilnym obywatelom Europy - osobom pracującym i studiującym za granicą w jednym lub kilku państwach europejskich.

Dziś- przed SEPA (2006) Jutro-SEPA • Wiele relacji bankowych – jedna w każdym kraju

pracy lub studiowania • Jeden bank w kraju rodzimym dający możliwość

dostępu do całego obszaru SEPA • Nieliczne sposoby dokonywania opłat

czynszowych • Niedrogie i pewne usługi transferów

transgranicznych SEPA z konta krajowego • Brak instrumentów transgranicznego polecenia

zapłaty dla regulowania rachunków i opłat czynszowych

• Bank krajowy akceptuje polecenia zapłaty z jakiegokolwiek kraju pracy czy studiowania na obszarze SEPA

• Ograniczone instrumenty dla przekazywania wynagrodzeń transgranicznie z kraju pracy i studiowania

• Polecenia przelewu SEPA dokonywane z kraju pracy do kraju rodzimego

• Wysoki stopień użycia gotówki w przypadku transakcji handlowych

• Krajowa karta płatnicza używana dla większości transakcji wyższej wartości

• Złożone transfery pieniężne do banku w kraju pochodzenia lub rodziny

• Proste, jednolite sposoby transferu środków dla wszystkich państw SEPA

• Ograniczony wybór banków z pełną, międzynarodową ofertą usług

• Zwiększony wybór - nowe produkty i usługi , bardziej konkurencyjne oferty

Rys. 3.2: Dzisiaj/Jutro – wpływ SEPA I PSD na obywateli Europy



Miliony

obywateli

pracują w

więcej niż

jednym kraju

Mobilny Obywatel Europy, bez względu na miejsce pracy lub nauki, odczuje znaczne polepszenie poziomu usług płatniczych w ramach SEPA. Konsumenci będą mogli obsługiwac wszystkie transakcje płatnicze w ramach całego obszaru SEPA przy wykorzystaniu jednej karty płatniczej i jednego, krajowego rachunku bankowego. Wypłaty wynagrodzeń i polecenia zapłaty będą realizowane w ustalonych, przewidywalnych ramach czasowych z kraju pracy i studiów na rachunek w kraju rodzimym. Jedną, wydaną w kraju pochodzenia, kartą płatniczą będzie można dokonywać zakupów i wypłat z bankomatów za granicą. Wprowadzony zostanie prosty, ustandaryzowany system przesyłania pieniędzy przez pracownika z zagranicy do rodziny i bliskich i na odwrót w przypadku studentów. Co więcej, oczekuje się, że zwiększy się wybór uług dostępnych dla mobilnego pracownika i studenta w związku z poszerzaniem oferty banków lokalnych.

3.4 Posiadanie lub wynajmowanie domu w innym kraju.

Wielu obywateli w Europie posiada nieruchomości wakacyjne za granicą. Są one często wynajmowane, użytkowane podczas wakacji lub nabywane z zamiarem wykorzystania na emeryturze. Podobnie, wielu obywateli wynajmuje nieruchomości za granicą na dłuższy czas. Dziś jednak transakcje związane z regulowaniem czynszu, kupnem domu w innym państwie, opłatami dla pośredników, wynagrodzeniami prawników i płaceniem podatków są bardzo czasochłonne. Wielu obywateli zmuszonych jest otworzyć rachunek w państwie, w którym zlokalizowana jest nieruchomość, gdyż ich krajowy bank nie jest w stanie obsługiwać transakcji za granicą. Podobnie rzecz się ma w przypadku poleceń zapłaty, gdzie ograniczony jest wybór tego rodzaju usług transgranicznych dla płacenia czynszów, rachunków, podatków itp. Wreszcie proces transferu wynagrodzeń, emerytur, opłat za wynajem lub czynsz do rachunku krajowego lub rachunku kraju wynajmu bywa złożony i często podlega opóżnieniom.

Dziś- przed SEPA (2006) Jutro-SEPA • Niekiedy złożone procesy płatności przy

kupnie nieruchomości, regulowaniu czynszu, opłat pośredników, kosztów renowacji itp.

• Przewidywalny i jasny system transferu środków w ramach całego obszaru SEPA

• Częstym rozwiązaniem jest otwarcie nowego rachunku bankowego za granicą

• Bank z kraju pochodzenia może obsługiwać klienta w innym państwie

• Brak instrumentów dla transgranicznych płatności rachunków

• Polecenia zapłaty za rachunki za korzystanie i podatki z jednego państwa przekazywane do konta w kraju rodzimym

• Wydłużony czas przekazywania wynagrodzeń, rent i emerytur, opłat za wynajem na konto w „kraju wakacji”

• Standardowy czas transferu do konta kraju rodzimego przy użyciu wspólnych kodów kont

• Ograniczona oferta dopasowana dla właścicieli i wynajmujących domy za granicą

• Rozszerzona oferta banków krajowych, zawierająca nowe produkty i usługi dopasowane do potrzeb szczególnych klientów



Ci, którzy

akceptują wiele

transakcji

turystycznych lub

transgranicznych

zauważą znaczne

zmiany na lepsze

Rys. 3.3: Dzisiaj/Jutro – SEPA i wpływ PSD na posiadacza domu wakacyjnego

Jak widać, właściciel lub też wynajmujący dom wakacyjny znacznie skorzysta na wprowadzeniu SEPA. Nie będzie już potrzeby posiadania rachunków bankowych w dwóch różnych państwach. Proces dokonywania płatności depozytów, opłat za usługi prawne czy pośredników będzie dokonywany szybko bezpośrednio z istniejącego konta krajowego. Polecenia zapłaty za usługi komunalne, czynsz, czy podatki przetwarzane będą w podobny sposób. Wreszcie, dzięki SEPA, zwiększy się liczba banków oferujących usługi i produkty dostosowane do potrzeb właścicieli domów za granicą i tych żyjących w innym państwie. W konsekwencji wzrośnie wybór usług i produktów bankowych.

3.5 Mały i średni akceptanci europejscy

SEPA będzie miała duży wpływ na podejście małych i średnich sprzedawców detalicznych do akceptacji kart i usług, które otrzymuje od swojego banku. Ci, którzy akceptują wiele transakcji turystycznych lub transgranicznych, jak również ci, którzy muszą przyjmować duże ilości gotówki, zauważą znaczne zmiany na lepsze. Typowy akceptant, restauracja lub hotel zlokalizowany na głównej ulicy popularnego miasta lub kurortu jest generalnie zadowolony z usług platniczych świadczonych przez swój bank. Jednak gdy spojrzymy na różne rynki europejskie, okaże się, że niektóre aspekty płatności i przetwarzania znacznie się różnią, ponieważ każde państwo w przeciągu dziesięcioleci rozwinęło swoje własne, krajowe systemy akcpetacji kart płatniczych i praktykę przetwarzania.

Przykładowo w niektórych krajach istnieje wśród konsumentów silne przywiązanie do płatności gotówkowych. Dlatego też akceptanci praktycznie zmuszeni są przyjmować i posiadać gotówkę, ciąży na nich w związku z tym większe ryzyko kradzieży lub włamania, a ponadto ponoszą większe koszty bankowe za depozyty i przetwarzanie gotówkowe.Co więcej, niski stopień używania kart płatniczych wpływa na obniżanie wydajności kosztów terminali kartowych wynajmowanych lub nabywanych przez akceptantów. Porównanie dzisiejszych praktyk w dziedzinie akceptacji płatności i praktyk, które będą miały miejsce „jutro” w ramach SEPA znajduje się w tabeli poniżej.



Dziś- przed SEPA (2006) Jutro- SEPA • Różne krajowe strategie promocji obrotu

bezgotówkowego. Duże koszty przetwarzania gotówki i relatywnie niska ilość transakcji elektronicznych. Nieustanne ryzyko kradzieży

• Stopniowo zwiększające się użycie kart poprzez, obejmujący zasięgiem cały obszar SEPA, plan zastępowania gotówki euro kartami płatniczymi - mniejsze użycie gotówki i zwiększone bezpieczeństwo

• Wysokie koszty oprogramowania krajowego dla terminali i niskie użycie kart - wysokie koszty transakcji

• Niższe koszty terminali i transakcji poprzez użycie standardowego, wspólnego oprogramowania

• Niemożliwość akceptacji wszystkich kart płatniczych- transakcje transgraniczne kartami lokalnymi- zmniejszanie obrotu

• Spójny, jednolity system akceptacji- wszystkie karty płatnicze przyjmowane we wszystkich terminalach w całej UE - zwiększanie obrotu

• Różne procesy dla wyjątkowych sytuacji/ roszczeń odszkodowawczych - wysokie koszty

• Niższe koszty operacyjne poprzez standardowe ramy dla wyjątkowych pozycji i odszkodowań konsumenckich

• Różne metody uwierzytelniania posiadaczy kart (podpis, PIN), różne sposoby wdrażania mikroprocesorów

• Obowiązkowe wdrożenie mikroprocesora w standardzie EMV we wszystkich kartach i używanie PIN zarówno dla kart kredytowych jak i debetowych - obniżenie ilości oszustw kartowych

• W kilku krajach wiele terminali różnych agentów rozliczeniowych – znaczny poziom skomplikowania

• Jeden terminal, który może służyć wszystkim agentom rozliczeniowym, znaczna redukcja kosztów i operacyjnej złożoności

• Wiele różnych systemów zapobiegania oszustwom i raportowania

• Zharmonizowane ramy raportowania i zapobiegania oszustwom

• Ograniczony wybór agentów rozliczeniowych w niektórych państwach

• Otwarcie rynków na nowych agentów rozliczeniowych, większy wybór usług i nowych produktów

Rys. 3.4: Dzisiaj/Jutro - SEPA i wpływ PSD na akceptantów europejskich



Wraz z

wprowadzeniem

tańszych

aplikacji SEPA,

koszty terminali

zmaleją

Po wprowadzeniu SEPA praktyki krajowe, które są specyficzne dla każdego rynku lokalnego, staną się bardziej spójne. Systemy kartowe zostaną bardziej ustandaryzowane. Dla przykładu, przeprowadzona zostanie szeroko zakrojona kampania promocji obrotu bezgotówkowego, mająca na celu zachęcenie konsumentów i akceptantów do migracji na karty płatnicze i elektroniczne płatności. Zwiększy to wolumen transakcji elektronicznych, ułatwi przetwarzanie back officowe, zredukuje koszty i ryzyko obrotu gotówkowego. Akceptacja kart zostanie rozszerzona, umożliwiając akceptacje kart lokalnych systemów we wszystkich terminalach w UE. Co więcej, wszystkie karty SEPA będą musiały być wyposażone w mikroprocesor (np. pasek magnetyczny nie będzie zgodny z wymogami SEPA) i będą potwierdzane przez PIN (a nie przez podpis), przyczyniając się tym samym do ulepszenia przepływu danych przesyłanych z POS-u i znacznie redukując oszustwa kartowe. Oczekuje się, że wraz z wprowadzeniem wspólnych, tańszych aplikacji SEPA, koszty termanli zmaleją. Ponadto wprowadzone zostaną nowe, wspólne europejskie ramy prawne w zakresie ochrony konsumenta. Wreszcie, poprzez przejście do wspólnych standardów, SEPA otworzy rynek na usługi agentów rozliczeniowych, co prowadzić będzie do zwiększonego wyboru dostawców i rozwoju wielu nowych produktów i usług.



3.6 Duzi akceptanci europejscy

• Mniej relacji bankowych

• Jednolite procesy, zharmonizow ane w całej UE

• Jedna wspólna platforma

• Jednolita struktura danych w komunikacie płatniczym

• Obecność w każdym kraju wymaga osobnych relacji bankowych• Brak wspólnych procesów

• Każdy kraj w ymaga różnych platform płatniczych

• W każdym kraju inna struktura danych w komunikacie płatniczym

Relacje typu

„Few to Many”

Relacje typu

„Many to Many”

RelacjeBankowe

Kraj

Jutro

SEPA

Dzisiaj przed-SEPA (2006)

Rys. 3.5: Wpływ SEPA na Dużych akceptantów



Duzi akceptanci

mają istotne

problemy z

budową

platform

obsługujących

wiele krajów

Z powodu znacznej fragmentacji infrastruktury płatności najwięksi akceptanci europejscy borykają się ze znacznymi problemami w rozwijaniu wspólnych systemów wewnętrznych i procesów dla ich operacji na rynkach europejskich. Działalność agentów rozliczeniowych i przetwarzanie w punktach sprzedaży są ukszatłtowane odrębnie i specyficznie dla każdego rynku krajowego, w rezultacie agenci rozliczeniowi ponoszą duże koszty w rozwijaniu i prowadzeniu wielu równoległych infrastruktur. Wiele dużych sieci supermarketów posiada wewnętrzne systemy, które są specyficzne dla każdego kraju, tak że nie mogą korzystać z ekonomii skali i tzw. pooling transactions. Podsumowanie różnic pomiędzy sytuacją obecną i zmianiami, jakie nastąpią w tej dziedzinie po wprowadzeniu SEPA, znajduje się w tabeli poniżej.

Dziś- przed SEPA (2006) Jutro- SEPA • Wiele platform krajowych jest niedostosowanych

do operacji wielo-krajowych • Jedna platforma wewnętrzna ze wspólnymi

standardami i procesami, na której bazować mogą wszystkie kraje SEPA

• Wysokie koszty budowy wielo-krajowych zintegrowanych infrastruktur ePOS/EftPOS hamuje transgraniczną ekspansję

• Ekspansja biznesu nie skrępowana przez platformy przetwarzania płatności

• Trudności ze zwiększeniem ilości transakcji i wdrożeniem jednolitej strategii dla terminali POS we wszystkich krajach

• Wspólna aplikacja dla terminali - umożliwia obniżenie kosztów i jeden terminal w jednym punkcie usługowo-handlowym

• Brak instrumentów dla transgranicznego przetwarzania krajowych kart płatniczych

• Każdy agent rozliczeniowy może oferować akwizycję kart w całej UE - zwiększony wybór

• Wielo-krajowy agent rozliczeniowy/ złożone, relacje bankowe

• Możliwość zawiązania jednej relacji z agentem rozliczeniowym w jednym kraju dla obsługi całego obszaru SEPA

• Złożone i kosztowne operacje treasury management

• Jedna relacja umożliwia przyspieszone przetwarzanie dla wszystkich krajów

• Brak wspólnych standardów dla rozliczeń i rozrachunku

• Wspólne standardy dla rozliczeń i rozrachunku zarówno płatności kartami jak i systemem polecenia przelewu i polecenia zapłaty - niższe koszty

• Wiele barier wejścia ograniczających wybór agentów rozliczeniowych

• Usunięcie wielu handlowych i technicznych barier wejścia i zwiększony wybór agentów rozliczeniowych

• Ograniczony wybór podmiotów przetwarzających transakcje i systemów kartowych. Wysokie koszty wynikające z mniejszych wolumenów transakcji na poziomie krajowym

• Wydzielenie systemów od przetwarzania transakcji, co spowoduje powstanie wielu nowych podmiotów przetwarzających transakcje. Konsolidacja na rynku przetwarzania transakcji, która doprowadzi do zwiększenia skali operacji i niższych kosztów dzięki ekonomii skali

Rys. 3.6: Dziś/Jutro- Wpływ SEPA i PSD na dużych akceptantów



SEPA

wyeliminuje

potrzebę

procesów i

platform

krajowych

Wszystkie korzyści płynące z SEPA dla małych i średnich akceptantów, odnoszą się również do największych sprzedawców detalicznych w każdym kraju członkowskim, którzy często przetwarzają ponad 50 % trasakcji kartami płatniczymi. Detaliści dużych rozmiarów zauważą większe korzyści w niższych kosztach przetwarzania, które będą rezultatem wspólnej strategii wycofywania gotówki.

Podobnie, dzięki jednolitym procedurom akceptacji kart w punktach usługowo - handlowych (POS) znacznie uproszczone zostaną szkolenia personelu i obniżone zostanie ryzyko błędów. Spójne, jednolite ramy prawne dla rozstrzygania sporów i procedury obsługi transakcji wyjątkowych przyczynią się również do oszczędności w zakresie kosztów personelu back officowego. Duży akceptant odnotuje również znaczne oszczędności w kosztach terminali, procedur akceptacji kart oraz infrastruktury dzięki jednolitej aplikacji software’owej SEPA, jak również usunięciu wielu terminali i wprowadzeniu wspólnego terminala działającego na wspólnych standardach.

W ramach SEPA najwięksi akceptanci stosujący operacje multinarodowe uzyskają dodatkowe ulepszenia ponad te, które przypadną mniejszym graczom. Najbardziej znaczące będzie użycie jednej wewnętrznej platformy ePOS/ EftPos, która obsługiwać będzie płatności dla wszystkich państw i umożliwi wspólne systemy dla usług takich jak doładowywanie telefonów komórkowych (MTU), dynamiczna konwersja waluty (DCC) i płatność rachunków (BP). To wyeliminuje specyficzne systemy krajowe. Transgraniczna ekspansja biznesu nie będzie już dłużej powstrzymywana. Złożone relacje bankowe agentów rozliczeniowych ulegną redukcji, ponieważ SEPA umożliwi łączne przyjmowanie kart płatniczych dla transakcji w euro. Operacje treasury będą przetwarzane bardziej wydajnie, a procesy back officowe ulegną uproszczeniu w efekcie wprowadzenia wspólnego systemu rozliczeń i rozrachunków dla wszystkich państw Strefy Euro. W końcu, liczba banków oferujących usługi rozliczeniowe zwiększy się, podobnie jak liczba nowych usług i produktów. Równolegle oddzielenie systemów kartowych od podmiotów przetwarzających transakcje wpłynie na utworzenie wielu nowych wyspecjalizowanych procesorów – podmiotów przetwarzających transakcje, wcześniej połączonych z systemami kartowymi. To zaś prowadzić powinno do otwarcia rynku przetwarzania, zwiększonej konsolidacji i obniżenia opłat za transakcje dzięki ekonomii skali.

3.7 Duże korporacje europejskie i administracja publiczna

Duże międzynarodowe korporacje, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej oraz administracja publiczna od dawna poszukiwały tańszych i lepszych rozwiązań dla przetwarzania dużych ilości płatności w ramach rynków krajowych i europejskich. Duzi przedsiębiorcy, którzy funkcjonują na terenie całej Europy, potrzebują pełnego zestawu instrumentów płatniczych typu B2B aby pobierać płatności od klientów i płacić dostawcom w wielu państwach za towary i usługi. Korporacje te są samowystarczalne i ściśle współpracują ze swoimi bankami, aby tworzyć wysoce wydajne systemy przetwarzania płatności na ich lokalnych rynkach. Jednocześnie wiele z nich chce dalszych ulepszeń: jednolitego zasięgu, niższych kosztów, większej automatyzacji i ulepszonych Service Level Agreements (umowy, porozumienia w sprawie poziomu usług- SLA). Ponadto trzeba mieć na uwadze, że obywatele stają się coraz bardziej mobilni i chcą, aby ich emerytury i inne wypłaty przelewane były do miejsca, w którym żyją, nie koniecznie będącego ich krajem pochodzenia.



Dziś- przed SEPA (2006) Jutro-SEPA • Różne cykle czasowe i SLA dla przetwarzania

płatności na krajowych i transgranicznych • Jednolite cykle czasowe i SLA dla płatności we

wszystkich krajach - ulepszenie przepływu gotówki

• Różne systemy i standardy dla poleceń zapłaty i przelewu w każdym kraju

• Redukcja kosztów poprzez polecenie zapłaty i polecenie przelewu SEPA oraz wspólne standardy. Szansa na zharmonizowane, bezpieczne i zagwarantowane tzw. remittance data ( 140 znaków)

• Różne procesy i metody ustanowienia i pierwszej płatności przy poleceniu zapłaty

• Wspólny dla całego obszaru SEPA proces zlecenia zawierający automatyczną inicjację pierwszej płatności w ciągu 5 dni

• Różne ramy handlowe dla rozliczeń płatności w kilku krajach

• Wspólne ramy prawne i pewność zastosowania w każdym państwie

• Dla multi-krajowych płatności B2B: • Dla multi-krajowych płatności B2B: - Kilka rozwiązań w zakresie przekazywania

pliku płatniczego - Jeden plik przekazywany do któregokolwiek

banku SEPA lub mechanizmu rozliczeniowo-rozrachunkowego (CSM) dla wspólnego rozrachunku SLA

- Wysokie koszty i złożoność obsługiwania systemów płatności wielo - krajowych /systemów treasury

- Jeden system obsługujący wszystkie operacje – redukcja kosztów infrastruktury

- Brak wspólnych standardów, złożone/kosztowne procesy rekoncyliacji

- Wspólne standardy (IBAN) i procesy z mniejszymi kosztami operacyjnymi

- Rachunki bankowe w kilku krajach - brak gromadzenia i agregacji zysków (pooling&aggregation)

- Mniej rachunków bankowych i niższe opłaty za pooling

• Dla multi-krajowych płatności B2C:

- Brak transgranicznych poleceń zapłaty

- Różne SLA dla rozliczeń i rozrachunku w każdym kraju

- Ograniczone usługi transgranicznych poleceń przelewu (emerytury i renty/zasiłki)

• Dla multi-krajowych płatności B2C:

- Wspólne Zbiory Zasad (Rulebooks) dla systemów elektronicznego transferu, niższe koszty poleceń zapłaty w SEPA

- Max 3 dni na rozliczenie i rozrachunek w systemie rozliczeń i rozrachunku SEPA

- Wspólne, przewidywalne ramy czasowe- ulepszone SLA dla obywateli

• Brak wyboru krajowego lub pan-europejskiego

przetwarzania dla dużej ilości płatności • SEPA otwiera rynek, systemy oddzielone od

przetwarzania - zwiększony wybór procesorów. Innowacyjne produkty dzięki dodanym usługom opcjonalnym do głównej funkcjonalności SEPA

Rys. 3.7: Dziś/Jutro- Wpływ SEPA i PSD na duże korporacje



Nie będą już

potrzebne różne

pliki w różnych

standardach

SEPA wykreuje znacznie doskonalsze środowisko płatności dla dużych przedsiębiorców. Główną korzyścią będą jednolite procesy dla wszystkich przychodzących i wychodzących płatności, zarówno krajowych jak i transgranicznych. Możliwość zharmonizowanej, gwarantowanej i bezpiecznej informacji o przekazie w całej Europie będzie wielką korzyścią dla fakturowania jak i dla rekoncyliacji. Ustandaryzowane, zharmonizowane Zestawy Zasad systemów polecenia przelewu i polecenia zapłaty oraz spójne ramy prawne (PSD) dla procedury obsługi wyjątku i przetwarzania przyczynią się do zwiększenia wydajności i redukcji kosztów back officowego rozliczania.

Korporacje dokonujące operacji w wielu państwach będą mogły tworzyć (i otrzymywać) jeden zagregowany plik dla wszystkich płatności (krajowych i transgranicznych) i przekazać go do jednej instytucji w ramach standardowych ram czasowych dla rozliczenia i rozrachunku. Nie będzie już potrzeby tworzenia wielu plików w oparciu o różne standardy. To z pewnością usunie kosztowne multinarodowe platformy płatności i umożliwi migrację do jednego, wspólnego skonsolidowanego systemu, w kraju głównej siedziby. Wspólne standardy plików płatniczych będą odnosiły się do wszystkich płatności (plus użycie IBAN), co spowoduje mniej wyjątków i wyższy stopień STP. Liczne stosunki bankowe dla dokonywania i otrzymywania płatności ulegną konsolidacji. Banki będą oferować rozszerzony zasięg i obsługę operacji na całym obszarze SEPA, przy jednoczesnej redukcji kosztów administracyjnych i zwiększaniu wydajności.

Przedsiębiorcy posiadający duże wolumeny poleceń zapłaty i przelewów będą mogli porównywać ceny w bankach w każdym kraju i wybierać te, które zapewnią im najlepsze usługi rozliczeniowo-rozrachunkowe, a ponadto obejmujące usługi dodatkowe. Nowy standard dla pan-europejskich poleceń zapłaty zapewni przedsiębiorcom chcącym otrzymywać płatności od konsumentów z różnych państw europejskich o wiele lepszy poziom usług. Natomiast nowy standard dla przelewów w euro umożliwi dokładne określenie czasu, również ulepszając poziom usług dla klientów korporacyjnych.

SEPA przyniesie podobne korzyści również rządom i administracji publicznej, przedsiębiorstwom użyteczności publicznej i innym organizacjom, które dokonują znaczących płatności w ramach rynków krajowych i pan-europejskich. Poziom usług dla obywateli wzrośnie, a emerytury, ubezpieczenia społeczne i inne zasiłki płatne będą w dokładnie określonym czasie, zgodnie z najlepszymi standardami.

3.8 Mali i średni przedsiębiorcy europejscy

SEPA będzie miała również wpływ na małych i średnich przedsiębiorców, szczególnie tych którzy uczestniczą w transgranicznym obrocie handlowym. Tak jak w sektorze dużych sieci handlowych, tak i tu, wielu małych i średnich przedsiębiorców otrzymuje wysoce wydajne usługi płatnicze od swoich banków w ramach rynku krajowego. Jednak typowy europejski przedsiębiorca napotyka czasem również problemy w przypadku płatności transgranicznych. Tabela poniżej przedstawia porównanie pomiędzy dzisiejszym stanem a sytuacją, która będzie miała miejsce po wdrożeniu SEPA.



Wspólne numery

rachunków IBAN/BIC

oraz przetwarzanie

elektronicznych zleceń

zdematerializują

dokumenty i zredukują

koszty back office’owe.

Dziś- przed SEPA (2006) Jutro - SEPA • W przypadku transakcji międzynarodowych -

ryzyko wynikające z niejednolitych ram prawnych

• Nowe, spójne ramy prawne dla transakcji płatniczych

• Zróżnicowane koszty, ograniczony zasięg i opóźnienia w transgranicznych: – płatnościach konsumenckich – płatnościach biznesowych

• Jednolite ramy czasowe dla rozliczeń krajowych i transgranicznych, bez daty waluty, opłaty nie pobierane z kwoty przelewu, ulepszone numery rachunków i dostęp do całego obszaru SEPA.

• Brak transgranicznych poleceń zapłaty ograniczający możliwość pobierania płatności tą drogą poza krajem macierzystym

• Standardowy system Polecenia Zapłaty SEPA i Zestawy Zasad z przewidywalnymi ramami czasowymi rozliczeń dla regularnych i jednorazowych poleceń zapłaty

• Złożoność procesu poleceń zapłaty, przelewów/wypłat wynagrodzeń/przetwarzania zleceń na kilku rynkach krajowych

• Standardowy schemat SEPA dla kraju macierzystego z przewidywalnymi ramami czasowymi rozliczeń i wspólnym, uproszczonym przetwarzaniem elektronicznych zleceń- polepszenie przepływu gotówki i obniżenie kosztów przetwarzania

• Ograniczony wybór usług płatniczych dla klientów korporacyjnych na niektórych rynkach

• Zwiększony wybór i możliwość porównywania kont w celu otrzymania najlepszej oferty

Rys.3.8: Dziś/ Jutro – Wpływ SEPA i PSD na przedsiębiorców europejskich

W ramach SEPA, mali przedsiębiorcy będą mieli zapewnioną większą pewność otrzymania płatności w transakcjach handlu międzynarodowego. Będzie to wynik wdrożenia nowej Dyrektywy o Usługach Płatniczych. Spójne ramy prawne dla płatności wprowadzą jasność, pewność i przejrzystość. Transfery pieniężne wynikające z transakcji kupna lub sprzedaży będą bardziej wydajne poprzez stosowanie zharmonizowanych ram czasowych, obejmując zasięgiem wszystkie rachunki bankowe na obszarze SEPA.

Podobnie polecenie zapłaty, obejmujące swoim zasięgiem cały obszar SEPA, wprowadzone zostanie wraz z jednolitymi numerami rachunków IBAN/BIC i elementem elektronicznego przetwarzania formularza zgody. Pozwoli to na dematerializację dokumentów papierowych, przez co uzyskać będzie można znaczącą redukcję kosztów back officowych. W ramach rynków krajowych te same standardy, nowe numery rachunków bankowych i zwiększona jakość usług będą miały zastosowanie do krajowych poleceń zapłaty i poleceń przelewu, zapewniając m.in. wygodę, pewność terminów transferów i znaczne uproszczenie procedur. Wreszcie, SEPA otworzy rynek płatności, oferując mniejszym przedsiębiorcom większy wybór pruduktów i usług, wspierając innowacyjność i zwiększoną ofertę produktową.



4 KONSTRUKCJA KOMPONENTÓW SEPA


Kolejne paragrafy opisują bardziej szczegółowo cechy i kryteria konstrukcyjne, które użyte zostały w pracach nad dwoma nowymi Systemami Elektronicznego Transferu (SCT i SDD) oraz Dokumentem Ramowym dla Kart i Gotówki. Tabele i wykresy ukazują relacje pomiędzy stronami oraz sposób, w jaki utrzymywana będzie równowaga pomiędzy obszarami konkurencji a współpracy.

Istotne jest, aby odpowiednio zrozumieć architekturę kluczowych kompnentów SEPA, która oparta jest na różnych płaszczyznach aktywności. Pierwsza płaszczyzna stanowi produkty i usługi bankowe SEPA, z którymi klient styka się bezpośrednio, korzysta z nich i za nie płaci. Druga płaszcyzna to system płatniczy. Określa ona bazę, na której banki współracują w celu definiowania standardów, zasad i standardów interoperacyjności. Trzecia płaszczyzna to infrastruktura przetwarzania transakcji płatniczych pomiędzy bankami lub innymi dostawcami usług płatniczych.

Produkty i usługi bankowe SEPA zostaną zdefiniowane, dostarczone i opisane przez indywidualne instytucje bankowe, działające w oparciu o zasady konkurencji.

Tabela poniżej przedstawia streszczenie głównych różnic, jakie występują pomiędzy dwoma płaszczyznami – systememu płatniczego i infrastrukturą przetwarzania.

System płatniczy Infrastruktura przetwarzania • Zestaw międzybankowych reguł, praktyk i

standardów dla instrumentów płatniczych w euro w ramach SEPA

• Ramy umowne , które umożliwiają autoryzację, rozliczanie i rozrachunek transakcji płatniczych

• Marka, logo lub znak handlowy, umożliwiający szeroką akceptację tam, gdzie instrumenty mają być stosowane

• Reguły, które definiują zadania i obowiązki banków (inicjatorzy płatności, beneficjenci, wydawcy, agenci rozliczeniowi)

• Reguły, które definiują jakość usług operacyjnych, poziom usług, czas rozrachunku, przetwarzanie wyjątku

• Standardy, które definiują bazę, na której transakcje i instrumenty płatnicze współdziałają ze sobą w bezpieczny sposób

• Podstawowe usługi operacyjne umożliwiające autoryzacje, rozliczenia i rozrachunek

• System techniczny i jednostki sieciowe, które wspierają system płatniczy

• Platforma technologiczna, która obsługuje procesy rozliczenia i rozrachunku

• Operacje wsparcia klienta, które obsługują banki, przedsiębiorców, akceptantów i administrację publiczną

• Funkcje rozwoju i utrzymywania, które obsługują aplikacje technologiczne platformy IT i autoryzację sieci

• Funkcje obejmujące systemy rozliczeniowo-rozrachunkowe, sieci i switch’e transakcji kartowych, księgowanie akceptanta i procesy wspomagające wykonywane przez banki, korporacje międzybankowe, niezależne podmioty przetwarzające transakcje, banki centralne (rozrachunek)

Rys. 4.1: Porównania komponentów typowych systemów płatniczych i infrastruktury przetwarzania



4.2 Konstrukcja dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu (ETS)

Dwa nowe Systemy Elektronicznego Transferu (ETS): Polecenie Przelewu SEPA (SCT) i Polecenie Zapłaty SEPA (SDD) są owocem pracy Europejskiej Rady ds. Płatności, która opracowywała je od 2004 do 2006 roku. Obydwa systemy zaprojektowane zostały tak, aby dostarczały podstawowych funkcjonalności klientom, bankom i dostawcom infrastruktury, czerpiąc z wiedzy i danych zebranych na podstawie codziennych bankowych kontaktów z klientami. Przy konstrukcji tych dwóch systemów przyjęto inną metodologię, niż dla kart (patrz rys.4.2). Należy zwrócić uwagę, że niektóre elementy infrastruktury PE-ACH/CSM i infrastuktur przetwarzania kart (np. funkcje rozliczeniowo-rozrachunkowe) mogą być wykonywane przez tę samą organizację i/lub infrastrukturę zewnętrzną.

Rys. 4.2 Filozofia konstrukcyjna Systemów SEPA i SCF

New

CSM/

PEACH

New

CSM/

PEACH

Old ETS

Schemes and

Infrastructure

Old ETS

Schemes and

Infrastructure

Dzisiaj- 2006 Jutro

dotychczasowe izby

rozliczeniowe i

infrastruktura

przetwarzania

Old ETS

Schemes and

Infrastructure

Old ETS

Schemes and

Infrastructure

dotychczasowe

systemy

kartowe i

Infrastruktura

przetwarzania

Nowe

infrastruktury

PE-ACH/CSM

1 2 3

Zamiana

Dostosowanie

Wydzielenie

Wydzielenie New

CSM/

PEACH

New

CSM/

PEACH

Infrastruktury

przetwarzania transakcji kartowych

1 2 3

New

CSM/

PEACH

New

CSM/

PEACH

Zmodyfikowane

Istniejące systemy

2 3

Izby rozliczeniowe – Zamiana na nowe systemy i wydzielenie infrastruktury przetwarzania

Karty – dostosowanie do SEPA Cards Framework i wydzielenie przetwarzania

Dwa nowe systemy

elektronicznego

transferu



Podczas projektowania Systemu Polecenia Przelewu (SCT) (patrz Rys.4.3 - schemat) i Polecenia Zapłaty SEPA (SDD) (Rys.4.4 - schemat) zidentyfikowano cztery główne obszary aktywności, aby zapewnić równowagę pomiędzy konkurencją, a współpracą pomiędzy bankami. Są to:

i) Umożliwienie bankom oferowania ich własnych usług i produktów na zasadach konkurencji. Banki będą dostarczały wiele różnych usług płatniczych używając podstawowych funkcjonalności Systemów jako podstawy. Banki konkurują w obszarze podstawowych usług płatniczych (kształtowanie ceny, poziom usług, raportowanie) jak również w zakresie dodatkowych usług opcjonalnych. Mogą dodać zaawansowane, nowoczesne elementy i praktyki oraz zintegrować swoje usługi płatnicze w szerszy zakres usług bankowych świadczonych klientom różnych segmentów.

ii) Stworzenie wspólnych systemów międzybankowych. W ramach drugiego obszaru okazało się konieczne przyjęcie strategii pełnego zastąpienia systemów. Koncepcja polega na tym, żeby zastąpić różne krajowe systemy jednym wspólnym biznesowym Zestawem Zasad (Rulbookiem), zbiorem danych (data set) i standardami. W rezultacie znikną zróżnicowane systemy krajowe, a zastąpią je wspólne Systemy SEPA. Systemy te, wraz ze wspólnymi zasadami biznesowymi i standardami, umożliwią bankom konkurowanie o klientów oraz budowę i sprzedaż produktów i usług na całym obszarze SEPA, a nie tylko, w ramach krajowych rynków, jak jest to obecnie. Kolejne paragrafy opisują, czym są Systemy Polecenia Przelewu SEPA i Polecenia Zapłaty SEPA, jakie możliwości przyniosą bankom i jak wygląda ich struktura w oparciu o „czterostronny model”. W przypadku przelewów zleceniodawca/inicjator wypełnia dyspozycję przelewu i przekazuje ją do banku zleceniodawcy/inicjatora jakimkolwiek uzgodnionym sposobem [2]. Bank zleceniodawcy/inicjatora otrzymuje i sprawdza, a błędne dyspozycje odrzuca. Wówczas rachunek zleceniodawcy/inicjatora zostaje obciążony, a przelew jest przesyłany do mechanizmu rozliczeniowo-rozrachunkowego (CSM) [3].

Rys 4.3: System Polecenia Przelewu SEPA - Model Zależności

Zleceniodawca/

inicjator

Beneficjent

Bank

Beneficjenta

Bank

Zleceniodawcy/

inicjatora

Mechanizmy

Rozliczeń i

Rozrachunku

1

5 Instrukcja polecenia przelewu

Potrzeba dokonania płatności

2

Uznanie rachunku

Beneficjenta

Obciążenie rachunku Zleceniodawcy i

przesłanie komunikaty

polecenia przelewu

Przekazanie komunikatu polecenia przelewu 3 4



CSM przesyła informację o przelewie do banku beneficjenta i rozlicza kwotę transferu [4]. Bank beneficjenta otrzymuje informację o przelewie, sprawdza ją i dokonuje uznania na rachunku beneficjenta [5]. W przypadku polecenia zapłaty, dłużnik wydaje zlecenie (formularz zgody), uprawniające wierzyciela do inicjowania płatności przy wykorzystaniu polecenia zapłaty (tzw. należności) [1] i zezwala bankowi dłużnika dokonać płatności. (Dłużnicy są jednak uprawnieni do zażądania od banków nie zaakceptowania poboru należności przy użyciu polecenia zapłaty z ich rachunków). Formularz zgody może być zarówno dokumentem wystawionym tradycyjnie, na papierze, jak również dokumentem elektronicznym, stworzonym i podpisanym w zabezpieczonym środowisku. Formularz zgody, po podpisaniu przez dłużnika, musi zostać przesłany wierzycielowi.

Rys.4.4: Schemat Polecenia Zapłaty SEPA- Model zależności

Po otrzymaniu podpisanego formularza zgody wierzyciel może rozpocząć pobór należności. Przedtem jednak musi wysłać dłużnikowi wstępną zgodę (pre-notyfikację) [2], chyba że strony postanowiły inaczej. Podpisany formularz zgody musi być przechowywany przez wierzyciela przez cały okres ważności formularza zgody. Dane związane ze zgodą są przesyłane w formie elektronicznej przy każdym poborze należności [3].

Dłużnik Wierzyciel

Bank

Wierzyciela

Bank

Dłużnika

Mechanizmy

Rozliczeń i

Rozrachunku

1

3

4 4

5 Obciążenie

rachunku

Upoważnienie do inicjowania

zapłaty

wstępna notyfikacja

2

Inicjacja realizacji

płatności, wraz z danymi o

upoważnieniu

Komunikat międzyban-

kowy


kowy


kowy

Komunikat międzyban- kowy



Bank dłużnika, przed rozrachunkiem, może odrzucić pobór należności z powodów technicznych. Jeżeli stan rachunku na to zezwala, bank dłużnika musi obciążyć rachunek dłużnika w dniu wymagalności płatności. Jeżeli stan konta jest niewystarczający, generowany jest zwrot. Dłużnik upoważniony jest do uzyskania zwrotu funduszy od wierzyciela, jeżeli nie zgadza się z poborem należności z powodów zgodnych z wymogami prawnymi określonymi w PSD. Musi wówczas wysłać takie żądanie do banku dłużnika w ciągu 6 tygodni. Zwrot należności nie zwalnia jednak dłużnika z obowiązku zapłaty wobec wierzyciela.

Dalsze informacje na temat funkcjonowania usług opartych na systemach elektronicznego transferu zostaną przekazane przez banki klientom przed wprowadzeniem nowych instrumentów SEPA.

iii) Konkurencyjna Infrastruktura Przetwarzania. Trzeci obszar to wydzielona infrastruktura przetwarzania, która w Zestawach Zasad (Rulebookach) dla Polecenia Przelewu SEPA (ECT) i Polecenia Zapłaty SEPA (EDD) określona jest jako Mechanizm Roliczeniowo – Rozrachunkowy (CSM). W nowym środowisku SEPA rynek będzie mógł dokonać wyboru spośród kilku opcjonalnych modeli CSM, wszystkie jednak będą musiały być zgodne ze schematami SEPA, tj.:

o PE-ACH. Automatyczna Izba Rozliczeniowa (ACH), która jest Pan-Europejską Izbą Rozliczeniowa lub jej częścią, funkcjonującą na całym obszarze SEPA, neutralną organizacją rozliczeniową, mającą i dającą dostęp do wszystkich banków w Systemach SEPA, którą banki z każdego kraju w ramach obszaru SEPA mogą wybrać w oparciu o kryterium ceny i usług i z niej korzystać. (Cechy w tabeli poniżej)

o Automatyczna Izba Rozliczeniowa (ACH) zgodna z SEPA. Automatyczna Izba Rozliczeniowa będąca w stanie przetwarzać transakcje Systemów SEPA w ramach określonego rynku i która może (lub nie) znajdować się w fazie przeobrażania się w PEACH (elementy w tabeli poniżej)

o Wielostronne CSM. Zdecentralizowana forma wielostronnych rozliczeń i rozrachunków (nie będących strukturą Automatycznej Izby Rozliczeniowej) mogąca przetwarzać transakcje Systemów SEPA w ramach zdefiniowanego rynku.

o Dwustronne. Zdecentralizowana forma dwustronnych rozliczeń i rozrachunków (np. bankowość korespondencyjna).

o Intra-Bank/Intra-Group. Porozumienia między bankami (intra-bank) i/lub między grupami banków (intra-group) w zakresie rozliczeń i rozrachunku, zazwyczaj gdy obydwaj, inicjator/wierzyciel i beneficjent/dłużnik posiadają rachunki w tym samym banku lub grupie banków.

Prowadzenie działalności w oparciu o powyższe zasady znajduje się w obszarze konkurencji między operatorami infrastruktur w ramach których funkcjonować mogą banki, tak aby mogły dostosować infrastrukturę do swoich potrzeb.



Polityka wobec PE-ACH • Neutralność (od krajów) w odniesieniu do dostępu, zarządzania, reguł • Zagwarantowane otwarte i przejrzyste kryteria dostępu dla wszystkich banków w SEPA • Dostępność na całym obszarze SEPA dla wszystkich banków SEPA, pośrednio lub bezpośrednio • Pełna interoperacyjność oraz usługi rozliczeniowo-rozrachunkowe dla SCT i SDD • Jasne zestawienia usług, brak barier wejścia • Otwarta struktura zarządzania • Uczciwa polityka cenowa, nie dyskryminacyjna - brak różnic pomiędzy płatnościami SEPA, a

krajowymi • Solidne zasady operacyjne dla zarządzania ryzykiem, rozliczeń, rozrachunku, realizacji transakcji

i bezpieczeństwa

Rys. 4.4:Główne atrybuty PE-ACH

Podsumowując, zasady dla Polecenia Zapłaty SEPA (SCT) i Polecenia Przelewu SEPA (SDD) umożliwiły storzenie wspólnego zestawu głównych reguł i procesów dla dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu. Nowa struktura została zaprojektowana w taki sposób, aby pasowała do trójpłaszczyznowego modelu, który zapewni konkurowanie banków o klientów, jak również konkurencję w sektorze przetwarzania, w zakresie usługi i sieci. Ramy te zostały przedstawione na wykresie poniżej.

Rys. 4.5: Trójpłaszczyznowy Model Konstrukcyjny nowego ETS

Architektura biznesowa SEPA opiera się na kilku różnych dziedzinach aktywności. Po pierwsze będzie to płaszczyzna konkurencji między bankami, gdzie banki będą konkurować w dostarczaniu produktów oraz usług SEPA do użytku klienta. Druga płaszczyzna to współpraca systemowa.

Klient 1 Klient 2

Zasady zgodności z SEPA dla

Bank 2 Bank 1 Rulebook Polecenia Przelewu

Rulebook Polecenia Zapłaty

Standardy End to End

i Elementy Danych

WARSTWA PRODUKTÓW & USŁUG

WARSTWA

SYSTEMU

WARSTWA INFRASTRUKTURY

EPC

EPC

WYBÓR

BANKÓW

+ CSM

OBSZAR KONKURENCJI

Usługi podstawowe i

o wartości dodanej

OBSZAR KONKURENCJI Zarządzanie

Systemem

Reguły i praktyki

biznesowe

Standardy

WYBÓR BANKÓW

WYBÓR

KONSU-MENTA

PROCESORZY SIECI

CZĘŚCIWA KONKURENJA

CZĘŚCIOWA WSPÓŁPRACA

OBSZAR WSPÓŁPRACY

OBSZAR

KONKURENCJI

SEPA-Scheme

Compliant ACH

Bilateral/

Multilateral/

Decentralised

Intra-

group PE-ACH Pure

Bilateral



Chodzi tu o fundament, na którym opierają się, współpracując w celu dostarczenia standardów, zasad oraz osiągnięcia interoperacyjności. Trzecia płaszczyzna dotyczy infrastruktury przetwarzania. Pomimo faktu, iż banki na tej płaszczyźnie rzeczywiście współpracują, aby sprostać wspólnym potrzebom, ta płaszczyzna jest głównym obszarem konkurencji.

Tradycyjnie jest tak, że komercyjne aspekty systemu płatności w strukturach narodowych przenikają się i uwikłane są w zasady firmy, która zajmuje się międzybankowym przetwarzaniem płatności. W ramach SEPA nowe schematy i zasady będą odseparowane od operacyjnego międzybankowego dostawcy usług międzybankowych

W każdym Zestawie Zasad (Rulebook) wyszczególnione są podstawowe i główne usługi SCT i SDD tak, aby zapewnić wspólny poziom usług obsługi użytkowników w przewidywalnych ramach czasowych dla wszystkich usług ETS w ramach SEPA. Nowe Rulebooki zostaną wdrożone przez banki i procesorów (PE-ACH lub inne CSM) i na tej podstawie będą świadczone usługi w całej Europie. Podsumowanie kluczowych kryteriów, na bazie których Rulebooki zostały zaprojektowane są przedstawione poniżej.

Systemy SEPA – kryteria konstrukcyjne • Wydzielenie systemu od procesów przetwarzania, • Stymulacja konkurencji pomiędzy bankami w obszarze produktów i usług • Obejmują wszystkie kraje obszaru SEPA przy pomocy jednej platformy • Umożliwiają interoperacyjność i uniwersalny zasięg na całym obszarze SEPA • Wysoce zautomatyzowane, wydajne usługi w oparciu o wspólne standardy • Stymulacja konsolidacji rynku i możliwość wyboru dostawcy sieci i procesora • Udostępnienie wysoce bezpiecznych, pewnych infrastruktur • Redukcja sporów, barier i hamulców na rynkach krajowych • Definiują zadania i obowiązki PE-ACH i innych CSM • Korespondują się z Dyrektywą o usługach płatniczych (PSD)

• Umożliwia implementację od daty wprowadzenia w 2008 i pełne zastąpienie rozwiązań istniejących od 2010 roku

Rys. 4.6: Kryteria konstrukcyjne systemów SEPA



4.3 Co zaoferują nowe Systemy Elektronicznego Transferu ?

Poniżej znajduje się streszczenie zawierające podstawowe i najważniejsze komponenty i cechy dwóch nowych systemów.

Polecenie Przelewu SEPA Polecenie Zapłaty SEPA • Pełny zasięg SEPA • Pełny zasięg SEPA • Transfery w euro inicjowane z rachunku

klienta • Powtarzalne oraz jednorazowe transakcje

polecenia zapłaty w euro • Podstawowe polecenie przelewu o typowym

cyklu czasowym realizacji transakcji

• Obydwie strony (Wierzyciel i Dłużnik) posiadają rachunki w bankach będących uczestnikami systemu Polecenia Zapłaty SEPA

• Użycie IBAN i BIC jako numerów rachunków bankowych

• Użycie IBAN i BIC jako numerów rachunków bankowych

• Oparty na standardach UNIFI (ISO 20022) XML

• Oparty na standardach UNIFI (ISO 20022) XML

• Wspólny maksymalnie 3-dniowy cykl realizacji transakcji (zgodnie z przepisami PSD)

• 2 dniowy cykl czasowy, chyba że jest to pierwsza płatność, wówczas 5 dni potrzebnych dla ustanowienia pierwszej płatności

• Stosuje bezpieczne dane bazowe klienta • Stosuje bezpieczne dane bazowe klienta • Brak potrąceń z kwoty przelewu • Na poziomie systemu brak limitu wartości

(banki wysyłające mogą wprowadzić swoje własne limity)

• Limit będzie ustalony dla płatności C2B.

• Banki otrzymujące akceptują płatności niezależnie od wartości

• Specyficzne reguły dla „daty wymagalności”, „daty rozrachunku, daty obciążenia (due date” - “settlement date” - “debit date”)

• Jasna specyfikacja danych do zlecenia i postanowień umownych

• Zlecenie zdematerializowane- przekazanie do banku dłużnika

• Odzwierciedla VII Specjalne Zalecenie FATF • Wspólne reguły dla rozliczeń i rozrachunku • Wspólne reguły dla rozliczeń i rozrachunku • Kompleksowe zasady odnośnie odmowy

wykonania zlecenia i zwrotów • Kompleksowe zasady odnośnie odmowy

wykonania zlecenia, zwrotów • Możliwość dostarczania opcjonalnych usług

dodatkowych • Możliwość dostarczania opcjonalnych usług

dodatkowych

Rys. 4.8: Cechy Systemów Elektronicznego Transferu



Europejska Rada ds. Płatności jest świadoma, że członkowie europejskiego sektora bankowego pracują aktualnie nad rozwiązaniem priorytetowego polecenia przelewu dla płatności realizowanych w ciągu jednego dnia. Rozwiązanie to będzie zbudowane na bazie istniejących kanałów dla czasowo krytycznych płatności i stanowić będzie uzupełnienie dla podstawowego systemu polecenia przelewu.



Wydawcy,

agenci

rozliczeniowi i

systemy

kartowe muszą

dostosować się

do SEPA

4.4 Konstrukcja SEPA Cards Framework

SEPA Cards Framework (SCF) została opracowana przez EPC w okresie 2004/2005 w ścisłej współpracy z bankami, wydawcami i agentami rozliczeniowymi jak również z międzynarodowymi i krajowymi systemami kartowymi.

Mając na uwadze złożoność biznesu kartowego, różne podejścia do krajowych systemów, jak również obecność Międzynarodowych Systemów Kartowych (ICS), zadecydowano, że, w odróżnieniu od nowych systemów ETS, Europejska Rada ds. Płatności nie powinna tworzyć, z różnych praktycznych względów, nowego systemu kart i Zestaw Zasad (Rulebooków). W rezultacie uzgodniono, że należy przygotować dokument ramowy, zwany “SEPA Cards Framework”, w którym zawarte byłyby wymagania, do których wydawca, agent rozliczeniowy, systemy kartowe i operatorzy muszą dostosować aktualne operacje aby pozostawały w zgodzie w zasadami SEPA odnoszącymi się do płatności kartowymi w euro.

W podobny sposób do architektury Zestawu Zasad (Rulebooków) systemów elektronicznego transferu (ETS), eksperci ds. kart zaprojektowali trójpłaszczyznowy model, który umozliwia konkurencję pomiędzy wszystkimi europejskimi systemami kartowymi, bankami, procesorami oraz dostawcami sieci w ramach spójnych struktur, które określają jak poszczególne strony transakcji kartowej oraz gracze rynkowi powinni oddziaływać między sobą. A zatem międzynarodowe, krajowe i nowe systemy będą konkurować o członków, banki o klientów i sprzedaż produktów, a dostawcy o świadczenie usług dla banków w ramach tego trójpłaszczyznowego modelu.



Trzy kluczowe

cechy: adaptacja,

interoperacyjność,

oddzielenie

schematu od

infrastruktury

przetwarzania

Konsument Akceptant

Agent Rozliczeniowy

BankWydawcy

WARSTWA PRODUKTÓW I USŁUG

WARSTWASYSTEMU(SYSTEMY KRAJOWEI MIĘDZY-

NARODOWE)

WARSTWA INFRASTRUKTURY

KONKURENCJA

WSPÓŁPRACA

WYBÓR BANKÓW

WYBÓRKONSUMENTA

WYBÓR BANKÓW

WSPÓŁPRACA

KONKURENCJA

KONKURENCJA

MIĘDZYBANKOW I PROCESORZY

NIEZALEŻNI PROCESORZY

MIĘDZYBANKOI PROCESORZY

NIEZALEŻNI PROCESORZY

NEW LEGAL FRAMEWORK

SEPA CARDS FRAMEWORK I

INTER-OPERACYJNOŚĆ

CZTERO STRONNY

TRÓJSTRONNY

Rys.4.9 Trójpłaszczyznowy model konstrukcyjny systemów kartowych

Trzy główne obszary modernizacji systemu kart określone i zatwierdzone przez EPC:

i) Zwiększony wybór. Po pierwsze, tak jak w przypadku izb rozliczeniowych, w każdym kraju funkcjonuje inna lokalna infrastruktura kart płatniczych. Każdy kraj stosuje różne ramy handlowe, standardy, formaty i protokoły, co niekiedy może ograniczać konkurencję i przejrzystość. Polityka SCF powinna zapewnić, że lokalne systemy przystosują swoje ramy hadlowe, standardy i przetwarzanie do zaleceń „dobrych praktyk”, co również zapewni dostępność rynków oraz wzmocnienie konkurencji.

ii) Interoperacyjność systemu. Po drugie, międzynarodowa interoperacyjność w zakresie kart jest już daleko zaawansowana dzięki międzynarodowym standardom dostarczanym przez Visa, MasterCard, American Express oraz Diners Club. Standardy te zostały już przyjęte w wielu państwach na całym świecie. Jednak w przypadku krajowych kart płatniczych częsty jest brak tej interoperacyjności, czego efektem jest brak akceptacji kart krajowych przez większości europejskich akceptantów poza ich



rynkiem krajowym. Dlatego też SCF zapewni interoperacyjność wszystkich kart u wszystkich akceptantów z każdego kraju w ramach obszaru SEPA, zdefiniuje potrzeby nowych standardów i procesów.

iii) Konkurencyjna Infrastruktura Przetwarzania. Po trzecie, tak jak przy systemach elektronicznego transferu (ETS), większość krajowych systemów kart płatniczych i bankomatów jest osadzonych w infrastrukturze firm zapewniających infrastrukturę płatności kartami. Zadecydowano więc, że rekomendowane jest rozdzielenie systemów kart i bankomatów od przetwarzania, mające na celu zwiększenie konkurencji zarówno na płaszczyżnie systemów kartowych jak i na płaszczyżnie infrastruktury.



4.5 Co przyniesie SEPA Cards Framework (SCF)

W tabeli poniżej zamieszczono zakres i opis głównych cech SCF.

Ramy “dostosowania” kart do SEPA - zakres

• Wydzielenie systemów od usług przetwarzania

• Usunięcie barier prawnych, technicznych i handlowych oraz ograniczeń, zarówno krajowych jak i w ramach UE

• Otwarte, niedyskryminacyjne członkostwo w systemie • Jedna, pan-europejska licencja

• Otwarta i przejrzysta polityka cenowa

• Implementacja EMV: mikroprocesor i PIN dla wszystkich kart (zarówno krajowych jak i międzynarodowych) do końca 2010 r.

• Wspólne podejście do oszustw i ich raportowania

• Wystandaryzowane procesy i procedury akceptacji i uwierzytelniania kart

• Konwergencja zasad systemu we wspólnych, nie konkurencyjnych obszarach

• Nawiązanie do Dyrektywy o Usługach Płatniczych

• Wspólne, jednolite doświadczenie dla wszystkich posiadaczy kart w POS-ach i ATM-ach

• Wybór przez posiadacza akceptowanej karty

• Możliwość wyboru przez akceptanta agenta rozliczeniowego, systemu i terminali

• Interoperacyjność i akceptacja kart u wszystkich akceptantów na obszarze SEPA

Rys.4.10 Główne składniki SCF do przystosowania narodowych systemów kartowych

Celem jest, aby banki, jako współwłaściciele każdego z lokalnych, krajowych systemów kartowych, zobowiązały się do wdrożenia uzgodnień SCF i zadecydowały, w jaki sposób dostosują się, do zasad SCF.

SCF obejmuje swoim zakresem korzystanie z kart „ogólnego zastosowania” dla dokonywania płatności i pobierania gotówki (z bankomatów) w ramach obszaru SEPA. Ponadto definiuje środowisko, w którym przeprowadzane są transakcje kartami płatniczymi. Szcegóły odnośnie zadań agentów rozliczeniowych, wydawców i właścicieli bankomatów w ramach SEPA Cards Framework opisane są poniżej.

• Zadania Agenta Rozliczeniowego SEPA. Agentem Rozliczeniowym zgodnym z SEPA (lub jego ekwiwalentem) jest przedsiębiorca, który akceptuje (lub przetwarza) transakcje w euro kartami płatniczymi ogólnego zastosowania zgodne z SEPA w ramach obszaru SEPA. Oczekuje się, że agenci rozliczeniowi:



o Umożliwią jednolite doświadczenie posiadacza w POS-ach zgodnie z przepływem transakcji określonym w danym systemie.

o Będą przedstawiali korzyści i oferowali swoim akceptantom (od 1 stycznia 2008) akceptację w ich terminalach transakcji generowanych przez jeden lub więcej systemów kartowych zgodnych z SEPA.

o Będą usuwali wszelkie bariery, które mogłyby ograniczać ich akceptantów w akceptowaniu zróżnicowanych systemów i systemów „co-branded” w ich terminalach.

o W sytuacji gdy karta zawiera kilka różnych aplikacji płatniczych, które mogą być obsługiwane przez terminal umożliwią posiadaczowi dokonanie wyboru aplikacji płatniczej, której chce użyć.

o Będą promowali wśród akceptantów migrację do certyfikowanych terminali EMV z PIN-padami.

o Zakończą migrację na standard EMV do końca 2010 (z wyjątkiem Holandii, gdzie w 2001 roku zawarte zostało, pomiędzy holenderskim stowarzyszeniem akceptantów a środowiskiem bankowym porozumienie wstrzymujące do 2010 r. migrację na EMV terminali POS wykorzystywanych w Holandii).

o Wdrożą techniczne standardy SEPA, włączając interfejsy: “cardholder to terminal”, “card to terminal” (EMV), “terminal to acquirer”,”acquirer to issuer”.

• Zadania wydawców kart SEPA. Wydawcą kart SEPA jest przedsiębiorca, który wydaje karty ogólnego przeznaczenia zgodne z SEPA, których używać można do dokonywania płatności oraz pobierania gotówki w euro. Od takich wydawców oczekuje się, że:

o Poczynając od 1 stycznia 2008 będą oferowali swoim klientom zgodne z SEPA karty płatnicze

o Zakończą migracje na EMV do końca 2010.

o Do końca 2010 roku spowodują, że wszystkie ich karty ogólnego przeznaczenia będą zgodne z SEPA

o Będą zaznajamiać posiadaczy z korzyściami, jakie przynoszą karty zgodne z SEPA

o Wdrożą standardy techniczne, włączając interfejsy cardholder to terminal, card to terminal (EMV), acquirer to issuer.

• Zadania właścicieli bankomatów. Właścicielem bankomatu zgodnym z SEPA jest przedsiębiorca, który akceptuje (lub przetwarza) transakcje wypłaty gotówki, zgodne z SEPA, w bankomatach w obszarze SEPA. Oczekuje się, że właściciele bankomatów będą działać w następujący sposób:

Umożliwią jednolite doświadczenie posiadacza w bankomatach, stosując procedurę transakcji określoną w danym systemie.

o Zapewnią w swoich bankomatach akceptację kart wszystkich systemów, ktorych są uczestnikami.



o Zakończą migrację do EMV do końca 2010 roku.

o Sprawią, że ich bankomaty będą obsługiwane przynajmniej w języku krajowym oraz w języku angielskim.

o Umożliwią posiadaczowi wybór aplikacji, której chce użyć, w przypadku gdy jego karta zawiera kilka aplikacji wypłaty gotówki i aplikacje te mogą być obslugiwane przez dany bankomat.

o Implementują techniczne standardy SEPA, włączając interfejsy posiadacz- ATM, karta - ATM (EMV), właściciel ATM-wydawca.

Należy pamiętać o tym, że akceptacja karty w jakimkolwiek terminalu jest całkowicie zależna od decyzji akceptanta w kwestii tego, czy przyjmuje daną kartę.

4.6 Jednolity Obszar Gotówki Euro (The Single Euro Cash Area) – dokument ramowy

Mając na uwadze pomyślne wprowadzenie banknotów i monet euro, zakres planowanych zmian odnośnie gotówki został znacznie zawężony i w ramach pierwszej fazy, koncentruje się na praktyce masowej dystrybucji i recyklingu gotówki.

Plany Jednolitego Obszaru Gotówki Euro (Single Euro Cash Area - SECA) zostały przygotowane przy ścisłej współpracy z Komitetem Banknotów Eurosystemu (Eurosystem Bank Note Committee), bankami i innymi kluczowymi graczami. Celem SECA jest zbudowanie wraz z Eurosystemem, zasad równej konkurencji, w ramach której podstawowe funkcje gotówkowe wykonywane przez Narodowe Banki Centralne (NCB) w Strefie Euro są zmienne, tj. istnieje jednolity poziom usług i wszystkie NCB przestrzegają wspólnych procedur. Ponadto, SECA zapewnić ma harmonizację kosztów dystrybucji gotówki w ramach obszaru SEPA. W efekcie zbudowana zostanie wspólna infrastruktura dla gotówki (banknotów i monet) we wszystkich państwach euro. Podstawowe cechy i zasady SECA ujęte są w tabeli poniżej.

Jednolity Obszar Gotówkowy- Cechy Konstrukcyjne • Jednolite, spójne doświadczenie klienta- customer experience- we wszystkim bankomatach

obszaru euro. Jednorodne banknoty, jakość monet i cechy • Spójne i jednorodne standardy i praktyka w masowym i detalicznym obrocie gotówką na

wszystkich rynkach lokalnych • Ulepszona jakość usług dla akceptantów i zwiększona konkurencja pomiędzy firmami cash-in-

transit (zajmującymi się transportem gotówki) • Usunięcie barier prawnych i harmonizacja warunków NBC • Zwiększanie wydajności gotówkowego łańcucha zaopatrzeniowego- zmniejszanie liczby stopni • Zwiększanie konkurencyjności poprzez stosowanie alternatywnych modeli, sposobów dystrybucji

gotówki

•

• Dostęp do każdego NBC na każdym rynku lokalnym i sieć zaopatrzenia w gotówkę, która zapewnia optymalny dostęp

• Efektywne i wydajne systemy informacyjne zarządzania dystrybucją gotówki ( cash distribution management) dla banków centralnych, banków i firm cash-in-transit



• Zharmonizowane obowiązki NBC i umowy typu SLA ( Service Level Agreement- Gwarancja Jakości Świadczonych Usług) dla obciążania i kredytowania, depozytów i wypłat, godzin pracy, autentyczności i jakości kontroli. Wspólne zasady opłat bankowych i kosztów NBC.

• Stabilność usług i warunków operacyjnych umożliwiająca inwestycje długoterminowe

Rys. 4.7: Kryteria konstrukcyjne SEPA Cash Framework

Zmiany te wpłyną początkowo na rynek wysokokwotowy i będą miały wpływ na funkcjonowanie bankó, banków centralnych, firm wyspecjlizowanych w transporcie gotówki, akceptantów oraz przedsiębiorców. Jednak EPC ma również zamiar opracować odpowiednie ramy dla promocji obrotu bezgotówkowego. Celem tej strategii będzie zachęcanie konsumentów i akceptantów do migracji z gotówki na karty płatnicze i inne elektroniczne instrumenty płatnicze.



5 MAPA DROGOWA – HARMONOGRAM IMPLEMENTACJI

5.1 Wprowadzenie i skutki

Efektem bliskiej współpracy Europejskiej Raday ds. Pałatności z Komisją Europejską oraz Europejskim Bankiem Centralnym jest ambitny plan zwany Mapą Drogową, który określa główne etapy pełnego wdrożenia SEPA. Mapa Drogowa zostanie zrealizowana w dwóch fazach. Faza projektowa oraz określenie ogólnego harmonogramu zostało już ukończone, obecnie opracowywane są szczegółowe plany implementacji.

SEPA będzie miała wpływ na wszystkie płatności w euro na całym jej obszarze geograficznym (patrz niżej). Priorytetem będzie implementacja w Strefie Euro, obejmującej aktualnie 13 państw, jako że program zmian wpłynie radylnie na całe ich krajowe środowisko płatności. Kolejne kraje, po przyjęciu euro, przechodzić będą przez podobny proces. Od początku natomiast państwa, w których nie przyjęto jeszcze euro, będą mogły uczestniczyć w SEPA w ramach płatności w euro. Będą również mogły przyjąć standardy SEPA dla swoich krajowych instrumentów płatniczych.

Wszystkie

państwa spoza

obszaru euro

mogą przyjąć

standardy

SEPA dla

swoich

krajowych

płatności

Opracowana przez Unię Europejską Dyrektywa o Usługach Płatniczych (PSD) zapewni zharmonizowane środowisko prawne dla SEPA.

Wszystkie

płatności w euro Płatności Krajowe

Dyrektywa o Usługach Płatniczych

Kraje Strefy Euro �� Nowe Państwa Członkowskie �� Kraje UE spoza Strefy Euro �� EOG �� Szwajcaria �� Klucz �� = wymaganie implementacji �� = dobrowolne przyjęcie �� = dla płatności krajowych nowych Państw Członkowskich, gdy przyjmą euro

Rys. 5.1:Oddziaływanie SEPA i PSD

* Szwajcaria włączyła się do SEPA pomimo tego, że nie jest członkiem UE/EOG, zobowiązując się do respektowania zasad równych warunków konkurencji, do przyjęcia tych samych norm prawnych, które stosują się do innych państw SEPA, a także do dostosowania, w tym samym stopniu co inni uczestnicy Systemów.



5.2 Harmonogram SEPA wg. EPC

EPC we współpracy z EBC, określiła harmonogram wdrożenia SEPA oparty na trzech etapach: projekt i przygotowanie, implementacja i rozwijanie oraz koegzystencja i stopniowa migracja. Ponadto wyznaczono dwa kamienie milowe- styczeń 2008 i koniec roku 2010. Pokazuje to wykres poniżej.

Projektowanie iprzy gotowania

Implementacja i wdrożenie

Współistnienie istopniowa migracja

Fazy Programu

2

1Projekt

Specyfi kacja

Impl ementacja

Testypilotarzowe

Migracja krajowa

Pierwsi uczestnicy

Zarządzanie Pr ogramem, planowanie, komuni kacja, monitoring

Rozruch

Kluczowe etapy:

1. Instrumenty EPCdostępne dla obywateli

2. Osiągnięcie masy krytycznej – bezpowrotne przej ście na SEPA

201020092008200720062005

Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4Q1 Q2 Q3 Q4Q4Q3Q2Q1

Rys. 5.2: Chronologia implementacji SEPA

• Faza 1 – Projekt i Przygotowanie -obejmuje opracowanie w 2005 roku dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu oraz dokumentu ramowego dla Kart. W roku 2006 faza ta koncentruje się na rozwijaniu standardów i przygotowywaniu specyfikacji technicznych oraz bezpieczeństwia.



• Faza 2 – Implementacja i Rozwijanie - łączenie standardów i specyfikacji z implementacją, testami pilotażowymi oraz start funkcjonowania dwóch nowych Systemów Elektronicznego Transferu od końca 2007 roku.

• Faza 3 – Koegzystencja i migracja - będzie okresem przejściowym, w którym krajowe systemy będą współistnieć z systemami SEPA i następować będzie stopniowa migracja do nowych systemów, poczynając od stycznia 2008 do końca 2010r.

Jednocześnie podejmowanych będzie wiele działań, włączając planowanie, zarządzanie programem, komunikację i monitorowanie postępu. W zależności od rodzaju działalności, odpowiedzialność za realizację spoczywać będzie zainteresowanych stronach: na samej Europejskiej Radzie ds. Płatności, ale również na poszczególnych bankach, krajowych środowiskach bankowych, ich związkach oraz na regulatorach. Z punktu widzenia klienta, będą istniały dwa etapy wprowadzania SEPA. W pierwszej fazie, od 2008 r., po wprowadzeniu instrumentów płatniczych SEPA, klienci będą mogli nadal używać dotychczasowych krajowych systemów płatniczych jak i nowych systemów SEPA zarówno dla transakcji krajowych oraz transgranicznych denominowanych w euro. Ponieważ krajowe instrumenty pozostaną w użyciu, system bankowy będzie musiał utrzymywać równoległe infrastruktury dla płatności krajowych i płatności SEPA. W drugiej fazie natomiast, przed 2010 r., płatności krajowe będą stopniowo migrowały do nowych instrumentów płatniczych SEPA. Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem wyrażonym w maju 2006 r., Europejski Bank Centralny i Komisja Europejska oczekują, że do końca 2010 roku masa krytyczna krajowych transakcji poleceń zapłaty, poleceń przelewu i płatności kartami zostanie osiągnięta przy użyciu instrumentów płatniczych SEPA. W Deklaracji Crowne Plaza Europejska Rada ds. Płatności wyraziła przekonanie, że, dzięki siłom rynku i efektom sieci, faktycznie nastąpi to do końca 2010 roku.



6 ZADANIA I ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI W PROCESIE IMPLEMENTACJI SEPA


SEPA zostanie pomyślnie wdrożona, jeśli opierać się będzie na solidnej strukturze organizacyjnej i gdy wszyscy uczestnicy rynku płatności będą odpowiednio pojmować swoje zadania i swoją rolę, gdy będą mogli współpracować i współdziałać. Ponadto istotne jest, aby jasno zarysować obowiązki i relacje pomiędzy wszystkimi stronami, które zaangażowane będą w implementację i dalszy rozwój koncepcji SEPA

Organizacjekonsumentów

Detaliści

AdministracjaPubliczna

Organizacje Przedsię-biorców

Rządy Krajowe

Europejska Rada

ds. Płatności

Narodowe Banki Centralne

Krajowe ZwiązkiBankówIMPLEMENTACJA KRAJOWA

POZIOM EU

PROJEKT& MONITORING

EuropejskiBank Centralny

KomisjaEuropejska

RamyPraw ne

PlanyImpl ementacjiMonitoring

procesuprojektowania i implementacji SEPA

Projektowanie Systemów i Dokumentów

Ramowych, Wsparcie dla implementacji na poziomie krajowym

Ciała koordy nujące implementację SEPA(Projekt i realizacja, krajowa impl ementacja i planowanie migracji)

Banki

Zainteresowane strony

Konsumenci Detaliści Przedsię-biorcy


Organizacjekonsumentów

Detaliści


Organizacje Przedsię-biorców

Rys.6.1: Implementacja-Zadania i Obowiązki



EBC będzie

odgrywał

zasadniczą

rolę jako

lider SEPA

6.2 Rola Komisji Europejskiej

Jako polityczny inicjator koncepcji SEPA, Komisja Europejska i jej Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego i Usług, odgrywa kluczowa rolę w budowie fundamentów dla SEPA poprzez zapewnienie przyjęcia Dyrektywy o Usługach Płatniczych (PSD) przez Parlament Europejski i Radę UE. Dodatkowo Komisja odpowiedzialna jest za całkowitą integrację gospodarczą państw UE i wdrożenie Agendy Lizbońskiej. Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego ma także zadanie dostarczania nieustannej pomocy w usuwaniu barier i hamulców, wpływania na zwiększenie wyboru i wprowadzania zharmonizowanych zasad i procedur, aby zastępować nimi krajowe rozwiązania. Od Komisji oczekuje się również realnego przywództwa w całym procesie i zachęcania wszystkich stron do działania na rzecz rozwoju i implementacji SEPA.

.

6.3 Rola Europejskiego Banku Centralnego i Eurosystemu

Europejski Bank Centralny wraz z Eurosytemem, będący współinicjatorem SEPA, pełni podobną rolę do tej, która przypisana mu była w czasie wprowadzania euro, ze szczególnym uwzględnieniem Strefy Euro. Eurosystem, koordynowany przez EBC, określił zestaw celów i oglnych wymagań. Prowadzi konsultacje z grupami podmiotów zainteresowanych, na które SEPA będzie miała najsilniejszy, bezpośredni wpływ. Europejski BankCentralny monitoruje także postępy Europejskiej Rady ds. Płatności w pracach nad projektowaniem i specyfikacjami SEPA, a ponadto uczestniczy w spotkaniach EPC. Eurosystem przygotowuje też coroczny raport o postępach. Poprzez Eurosystem, EBC ma również stymulować narodowe banki centralne w koordynacji krajowej implementacji SEPA. Podobnie jak w przypadku Komisji Europejskiej, na EBC spoczywa również obowiązek przywództwa w Programie SEPA, jak też utrzymywania regularnej łączności i komunikacji z uczestnikami procesu i organizacjami, skupiając szczególną uwagę na wspieraniu działań standaryzayjnych. Wreszcie, na ECB spoczywa także obowiązek przygotowania systemu TARGET2 poczynając od listopada 2007, co stanowić będzie podstawowy element rozrachunku płatności SEPA i innych płatności w euro (rynek pieniężny, forex, papiery wartościowe).

Podobnie jak w procesie wdrażania wsplnej waluty Euro, tak i teraz Eurosystem ma kluczową rolę w uczynieniu z Programu SEPA sukcesu. Każdy narodowy bank centralny będzie, wraz z EBC i odpowiednimi ciałami krajowymi, dążył do tego, aby SEPA stała się rzeczywistością. Na wszystkich rynkach krajowych narodowy oczekuje się od banków centralnch integrowanie sektora bankowego, rządu i władz publicznych oraz stymulowanie i wspieranie przygotwywania narodowych planów i organizacji implementacji SEPA. Eurosystem powinien również promować propozycję, aby publiczne władze europejskie i krajowe (oraz ich agendy) stały się pierwszymi użytkownikami, tzw. „early adopters” i jako pierwsze zaczęły stosować nowe instrumenty płatnicze.



EPC ma

upoważnienie

do działania w

oparciu o

samoregulację

Kluczowym zadaniem każdego banku centralnego będzie pomoc w rozwiązywaniu nieporozumień, umożliwieniu upraszczania procesów, zbieraniu opinii banków, detalistów i przedsiębiorców.

6.4 Rola Europejskiej Rady ds. Płatności

EPC jest trzecim ze współautorów koncepcji SEPA, koncentrującym się na projektowaniu, przygotowaniu specyfikacji i strategii związanej z Poleceniem Przelewu SEPA, Poleceniem Zapłaty SEPA, kartami i gotówką. Jak zostało to już wcześniej opisane, w celu realizacji ambitnych założeń programowych, Grupy Robocze ds. Instrumentów Płatniczych EPC mają obowiązek nie tylko opracować główne komponenty, które budują program SEPA, ale również mają obowiązek przedkładania rekomendacji implementacyjnych Zgromadzeniu Plenarnemu EPC.

Europejska Rada ds. Płatności przygotowuje znaczący program zarządzania i komunikacji w zakresie implementacji. EPC rozwinęła formalną funkcję zarządzania Programem SEPA, co polegać będzie m.in. na monitoringu całego programu, zarządzaniu ryzykiem oraz stworzy skonsolidowane procedury raportowania postępu.

EPC jest również upoważniona, wspólnie z Eurosystemem oraz krajowymi i europejskimi związkami banków, do wspierania tworzenia narodowych planów implementacji SEPA (patrz poniżej).

Co więcej, EPC ustanowiła Komitet Roll-Out (ROC), który ma kompetencje do przygotowania, planowania i wspierania uruchomienia systemów Polecenia Przelewu i Polecenia Zapłaty SEPA. Celami ROC jest: dostarczanie informacji i wskazówek mających na celu zapewnienia jednolitej implementacji; budowanie i operowanie procesami zmian Rulebooków; określanie procesów, działania dla dostawców usług ( np. CSM-ów i PE-ACH); rozwiązywanie sporów w zakresie Rulebooków i implementacji

Aktualnie EPC przygotowuje plan komunikacji, który zapewnić ma wiarygodność, nadać rozmach, a także dostarczyć informacji wszystkim zainteresowanym stronom. Plan ten skonstruowany jest tak, aby przekazywał przesłanie programu SEPA i aby pomagał koordynować i jednoczyć podmioty decyzyjne i implementatorów na całym obszarze SEPA. Podział zadań implementacyjnych opiera się na zasadzie, że to banki i ich krajowe związki przeprowadzają implementację i migrację, EPC zaś wspiera te działania i monitoruje je.

Jednak podkreślenia wymaga fakt, że EPC działa na podstawie samoregulacji, nie ma żadnych władczych uprawnień. Podobnie jak w przypadku wdrażania euro, banki, systemy i organizacje międzybankowe mają obowiązek zaangażowania się w SEPA i współpracowania z władzami publicznymi w celu budowy krajowych planów implementacyjnych. EPC upoważnione jest do działania w oparciu o samoregulację, w celu stymulowania wdrażania SEPA.



Banki są

odpowiedzialne za

przygotowanie

produktów i usług

zgodnych z SEPA

Krajowe

organizacje

powinny

promować rolę

władz

publicznych jako

wczesnych

użytkowników

nowych

instrumentów

płatniczych

SEPA

6.5 Rola Banków

Banki oraz grupy bankowe, będące członkami EPC i jednocześnie europejskich lub krajowych asocjacji bankowych, zademonstrowały swoje zaangażowanie i wsparcie dla wizji SEPA. Ten wymierny postęp możliwy jest tylko dzięki długoletnim debatom i współpracy bankowców w kreowaniu projektu. Jednak pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Banki angażują się w prace nad dostarczeniem usług płatniczych SEPA, opartych na dwóch nowych systemach Polecenia Przelewu i Polecenia Zapłaty i na Dokumencie Ramowym dla Kart SEPA. Banki odpowiedzialne są za budowanie nowych propozycji biznesowych opartych na SEPA (nowe produkty i usługi). Procesy decyzyjne powinny być podejmowane ze świadomością, że szybkość działań jest ważnym elementem drogi do pomyślnego wdrożenia SEPA. Potrzebna jest odpowiednia alokacja zasobów, jak również wyznaczenie managerów projektu i zespołów ds. SEPA, które będą zajmować się marketingiem, zmianami produktowymi, operacyjnymi i IT.

Banki będą również aktywnie zachęcać swoje krajowe asocjacje do budowy całościowej krajowej struktury implementacyjnej SEPA. Personel bankowy i kadra kierownicza pracują już nad SEPA i wdrażają plany komunikacji zewnętrznej. Konstruktywna współpraca z klientami, grupami nacisku, rządami i innymi uczestnikami, wspierana przez programy komunikacji, będzie trwała przez nastepne cztery lata.

6.6 Rola europejskich i krajowych związków banków i stowarzyszeń płatniczych

Europejskie i krajowe związki banków, podobnie jak same banki, poczyniły już olbrzymi wkład w budowę SEPA. Teraz natomiast spoczywa na nich odpowiedzialność wspierania i aktywnej promocji wizji SEPA wśród swoich członków. A dokładniej, muszą przekonać swoich członków do przyjęcia wizji SEPA. Pełnią również kluczową rolę w koordynacji codziennych działań w zakresie planowania i implementacji SEPA na szczeblu krajowym.

Konieczne będzie współdziałanie z narodowymi bankami centralnymi, europejskimi i krajowymi organizacjami handlowymi (organizacjami konsumentów, akceptantów, przedsiębiorców), a także z rządami. Większość organizacji utworzyła już zespoły ds. komunikacji i koordynacji, aby wykonywać te zadania.

Organizacje i stowarzyszenia te muszą, podobnie jak Eurosystem, promować propozycję, aby europejskie i lokalne władze publiczne (oraz ich agencje) zostały tzw. „early adopters”, czyli pierwsze przyjęły dwa nowe instrumenty płatnicze SEPA. W każdym państwie będzie ponadto potrzeba stworzenia odpowiedniej struktury implementacyjnej, która opracuje krajowy harmonogram SEPA i która koordynuje jego wdrażanie.



SEPA nie

stanie się

rzeczywistością

bez akceptacji i

współpracy

użytkowników

usług

płatniczych

SEPA oferuje

„nieprawdopodobne”

możliwości dla

dostawców

infrastruktury

płatniczej

6.7 Rola władz publicznych

Rządy i władze publiczne proszone są o udzielanie wsparcia legislacyjnego i regulacyjnego implementacji SEPA, szczególnie poprzez pomoc w usuwaniu barier, które powstrzymywać mogą efektywność SEPA lub opóżniać wdrożenie. Władze mogą zachęcać do przyjęcia planu SEPA i jego implementacji poprzez dialog i komunikację z rządem, bankami, korporacjami i konsumentami. Również, jako na nabywcach usług płatniczych, spoczywa na nich rola wczesnych użytkowników („early adopters”), która powinna być realizowana poprzez wdrożenie instrumentów płatniczych SEPA w ministerstwach (w szczególności finansów), poszczególnych ich departamentach, oraz w zakładach użyteczności publicznej. Ponieważ około 50% PKB obszaru euro przepływa poprzez sektor publiczny, oczywiste jest, że ilość platności dokonywanych przez władze publiczne mogłaby poprowadzić do przyjęcia instrumentów SEPA przez całą gospodarkę.

6.8 Rola użytkowników usług płatniczych

Użytkownicy usług płatniczych (włączając przedsiębiorców dużych, małych i średnich, akceptantów, administrację publiczną i konsumentów), mają najważniejszą rolę do odegrania, ponieważ bez ich współpracy i zaangażowania SEPA nie stanie się rzeczywistością. Klienci muszą być przekonywani, że nowe instrumenty płatnicze SEPA są wartościowe i wygodne. Banki muszą komunikować przesłanie SEPA swoim klientom i zachęcać ich do stosowania IBAN i BIC. Administracja publiczna, duże korporacje i akceptanci będą musieli włączyć się do nowych systemów i dla wielu z nich zbudować dodatkowe komponenty infrastrukturalne. Dla małych i średnich przedsiębiorstw większość zmian zostanie przygotowana przez ich banki. Akceptanci ze wszystkich państw doświadczą zmian w terminalach, nowych protokołach i aplikacjach akceptacji kart. Istnieje możliwość porozumienia, wspólnego działania z instytucjami finansowymi w celu promowania przyjęcia instrumentów płatniczych SEPA. Migracja użytkowników powinna następować krok po kroku i/lub adoptować nowe instrumenty płatnicze SEPA, gdy staną się dostępne i zostaną włączone w programy implementacyjne krajowych środowisk.

6.9 Rola dostawców infrastruktury płatniczej

Systemy płatnicze, izby rozliczeniowe jak i operatorzy doświadczą wielu zmian swojej roli w ciągu następnych czterech lat. Oczywiste jest, że odgrywają istotną rolę w drodze do urzeczywistnienia SEPA. Zadaniem izb rozliczeniowych będzie migracja z systemu zaprojektowanego dla jednego kraju, do wspólnego systemu dla całego obszaru euro. Konieczne będą zmiany strategii i organizacji, które umożliwią oddzielenie systemów od infrastruktury. Operatorzy usług przetwarzania transakcji zobaczą, jak zmieni się ich rola, gdy staną się jedną z paneuropejskich izb rozliczeniowych (PE-ACH) lub CSM oraz, gdy obsługiwać będą krajowych i europejskich klientów. Podobnie zmienią się zadania, obowiązki i możliwości systemów płatniczych i



SEPA oferuje

sektorowi

dostawców

olbrzymie

możliwości

międzybankowych procesorów. Zmiany te mogą być wywołane tylko przez ścisłą współpracę z członkami systemów i bankami właścicielami, co zapewnić ma wprowadzenie koniecznych zmian płynnie i tak, aby nie przeszkodzić implementacji SEPA.

6.10 Rola sektora dostawców usług płatności

Jest wielce prawdopodobne, że implementacja SEPA będzie kosztowna dla sektora bankowego, przedsiębiorców i administracji publicznej. Wynika to ze zmian w komunikacji marketingowej, rozwoju produktów, procesów operacyjnych i systemów IT. Program tak olbrzymich zmian nie może zostać wykonany bez silnego wsparcia i zaangażowania sektora dostawców. Z tego też powodu EPC oczekuje od sprzedawców oprogramowania, procesorów, integratorów systemów i konsultantów, że udzielą wsparcią dla rozwoju nowych, wydajnych i mniej kosztownych usług i produktów, które ułatwią szybką i mniej ryzykowną konwersję i migrację do SEPA. Nie będzie to łatwe zadanie, w szczególności dla sektora kart, ponieważ opracowanie i implementacja standardów i specyfikacji zajmie jeszcze trochę czasu. Dla systemów elektronicznego transferu SEPA ustalone zostały standardy XML UNIFI (ISO 20022), a wskazówki implementacyjne są w przygotowaniu. Jednak dostawcy mogą aktywnie włączyć się w przemiany, głównie edukując i zachęcając swoich klientów, angażując się w proces ustalania standardów i przekazując wizję i koncepcję ich usług i produktów SEPA developerom.



7 POTENCJALNY WPŁYW I NOWE MOŻLIWOŚCI DLA BANKÓW

7.1 Wprowadzenie i Streszczenie

Jak pokazuje opis doświadczeń użytkownika końcowego ( Rozdział 3), SEPA przyniesie korzyści zarówno konsumentom, jak i akceptantom, administracji publicznej oraz przedsiębiorcom. Ponadto SEPA (oraz PSD) wpłynie na małe oraz na duże banki; na wydawców, agentów rozliczeniowych, procesorów i dostawców płatności. Jednocześnie SEPA wytworzy również wiele strategicznych wyzwań, ale i możliwości dla banków, głównie w kwestii nowych produktów i usług oraz budowy nowych modelów biznesowych. W następnej części przedstawiono opis ogólnego wpływu i możliwości dla banków, tabele i wykresy oraz bardziej szczegółowe określenie finansowego oddziaływania i korzyści. Nie jest to tylko projekt „dostosowania” i należy mieć na uwadze, że konieczne jest dokładne planowanie.

7.2 Korzyści z SEPA dla klientów banków

Główne korzyści, jakie przynosi SEPA konsumentom, akceptantom i przedsiębiorcom zamieszczone są w tabeli poniżej. Należy ponownie podkreślić, że EPC zaprojektowało nowe systemy i ramy po to, aby wprowadzić udogodnienia i usługi ponad te, które obecnie istnieją na rynkach krajowych oraz aby zredukować koszty i zwiększyć ogólną wydajność i skuteczność.

Nowe korzyści SEPA Konsumenci Akceptanci Przedsiębiorcy

Administracja publiczna

Wspólne standardy dla strefy SEPA ● ● ● ●

Więcej opcji w procesie zaopatrywania dla sektora bankowego

● ● ● ●

Jeden rachunek bankowy obsługujący całą Europę ● ● ● ●

Przejrzystość opłat ● ● ● ●

Wspólny proces dla odrzuceń/sporów, redukcja kosztów/ złożoności

● ● ● ●

Czas wykonania zlecenia ● ● ● ●

Nowy System Polecenia Zapłaty dla Strefy SEPA ● ● ●

Wspólny System ETS i zarządzanie ● ● ●

Transaction Pooling/ operacje STP, lepsze zarządzanie płynnością

● ●

Automatyzacja procesów end to end ● ● ●



Akceptacja kart płatniczych na całym obszarze UE ● ● ●

Zwiększona liczba transakcji kartowych dzięki wycofywaniu gotówki

● ● ● ●

Zredukowana liczba oszustw kartowych ● ● ●

Niższe koszty terminali ● ●

Jednolite etykiety terminali (terminal foortprint) ● ●

Zwiększony wybór usług przetwarzania ● ● ●

Niższe koszty standardowych usług i software’u ● ● ●

Rys. 7.1: Korzyści SEPA dla Klientów Banków

7.3 Korzyści z SEPA dla Banków -możliwości strategiczne

Za implementację SEPA odpowiedzialne będą poszczególne banki oraz inni uczestnicy sektora płatności. Szczególnie ważne jest zatem, aby banki w pełni rozumiały skalę mozliwości. Koncepcja SEPA i jej implikacje wymagają czasu dla pełnego zrozumienia i przyswojenia. Wszystkie banki, które mają do czynienia z detalicznymi płatnościami euro w Strefie Euro, czy też poza nią, zostaną dotknięte zmianami.

Ważne jest, aby banki nie postrzegały SEPA jako jedynie projektu dostosowania, ale jako nową możliwość biznesową. Banki będą musiały zrozumieć szczegóły SEPA i PSD, ocenić wpływ na ich przychody, oszacować wpływ, oddziaływanie propozycji konkurentów, przeanalizować ich mocne i słabe strony na przyszłym rynku płatności. Pojawić się również mogą korzyści dla nich wynikające z przyszłych aliansów i połączeń.

Zmiany przyniosą wiele strategicznych możliwości dla banków, związanych z wprowadzaniem innowacji, rozwijaniem nowych produktów, zastępowaniem starzejących się systemów i zwiększaniem wydolności operacyjnej. Zapewne wzrośnie również konkurencja pomiędzy bankami. Nowe systemy elektronicznego transferu definiują główne elementy i dobre praktyki. W zasadzie do środowiska użytkowników SEPA należy budowa produktów i usług odpowiednich dla rynku. Większe banki mogą oferować produkty przetwarzania płatności w dużej ilości. Mniejsze banki mogą natomiast konkurować z większymi, ponieważ jeden rachunek bankowy może służyć do dokonywania transakcji w wielu krajach (prywatni klienci, studenci, emeryci i renciści etc.) Duże i mniejsze banki mogą również specjalizować się i rozwijać produkty, które będą przeznaczone dla sektorów niszowych.

Zmiany mogą nieść, oprócz nowych możliwości i korzyści, także pewne zagrożenia. Głównymi wymogami dla banków, które chcą być konkurencyjne, są zintegrowane strategie płatności SEPA,



wspierane przez wprowadzenie nowych, innowacyjnych ofert rynkowych i połączone z korzyściami zwiększonej wydajności w dostarczaniu usług (patrz rys. poniżej).

Rys.7.2: Zintegrowana strategia płatności SEPA

Wraz z wprowadzeniem SEPA rynki geograficzne i narodowe przestaną być barierą. Nawet mniejsze banki krajowe i regionalne uzyskają mozliwość konkurowania na płaszczyżnie pan-europejskiej - sama obecność fizyczna nie będzie już istotna. Pan-europejscy przedsiębiorcy i detaliści szukać będą banku, który zapewni im transgraniczne produkty i usługi, tak aby mogli czerpać z korzyści, jakie przynosi SEPA. Z tych też powodów badanie rynku przedsiębiorców będzie niezbędne do ustalenia wymagań, tak dużych, jak i małych firm, oraz do wypróbowania nowych propozycji i produktów.

Możliwości rynkowe dla banków

Systemy Elektronicznego Transferu (ETS) Karty

• Zintegrowane strategie “go to market” • Otwarty rynek dla usług opartych na systemach

elektronicznego transferu (ETS) oraz otwarte członkostwo wszystkich systemów ETS we wszystkich krajach

• Jeden rachunek bankowy obsługuje całą Europę • Nowe produkty oparte na rachunku bankowym o

zasięgu krajowym i europejskim: - Możliwość obsługiwania paneuropejskich korporacji

i sieci handlowych - Produkty zarządzania płynnością dla dużych

przedsiębiorstw – jedna relacja • Nowe propozycje i produkty dla konsumentów • Zwiększenie udziału w rynkach detalicznych w euro • Rozwój usług prztewarzania płatności “white label”-

insourcing w mniejszych bankach

• Nowe propozycje dla posiadaczy kart • Nowe propozycje i produkty stanowiące wartość

dodaną dla dużych/małych detalistów • Otwarty rynek wydawania / usług acquiringowych i

przetwarzania • Otwarte członkostwo wszystkich systemów kartowych

we wszystkich krajach • Nowe platformy przetwarzania usług acquiringowych

pozwolą wejść na nowe rynki • Szansa dla niezależnych acquirer’ów prowadzenia

działalności poza rynkiem krajowym • Tworzenie aliansów i joint venture z innymi

uczestnikami rynku

Rys. 7.3 Możliwości rynkowe dla banków

SEPA Product

Plan • New Products & Services

• Go to Market StrategySEPA Delivery Plan • Operations Model • IT Platforms/ Delivery Channel • Communications Plan

SEPA Strategy and Propositions Development

• SEPA Impacts Assessment• Strengths & Weaknesses• Opportunities & Threats • Target Markets, Segmentation• Customer Propositions

SEPA Business Case & Benefits • Revenue Drivers • Cost Drivers SEPA Product Plan

• Nowe produkty & usługi • Strategia rynkowa

SEPA Delivery Plan • Modele operacji • Platformy IT/ kanały dystrybucji • Plan komunikacji

Rozwój strategii i propozycji

SEPA • Ocena wpływu SEPA• Mocne & słabe strony • Możliwości & zagrożenia• Rynki docelowe, segmentacja• Propozycje dla konsumentów

SEPA Business Case & korzyści • źródła przychodów • źródła kosztów



Największym europejskim przedsiębiorcom banki będą mogły zaoferować przetwarzanie wszystkich transakcji. Może zostać zbudowana jedna wspólna platforma pozwalająca na przetwaranie transakcji z jednego rachunku na całym obszarze SEPA. To pozwoliłoby zredukować koszty platform krajowych i umożliwiło fuzje i przejęcia. Podobnie agenci rozliczeniowi będą mogli oferować dużym akceptantom usprawnione, paneuropejskie usługi rozliczeniowe dla wszystkich kart płatniczych. Wspólne platformy wewnętrzne umożliwią dużym procesorom rozwój nowych paneuropejskich usług przy niższym koszcie. Dostawcy softwaru dla sektora płatności będą mogli wprowadzać innowacyjnośc i rozwijać nowe interfejsy i konwertery, poywalajce na migracje do SEPA. Ponadto, koszty produktów i usług zmniejszą się, jako że sprzedawcy nie będą musieli dostosowywać swoich produktów do poszczególnych rynków krajowych, przez co koszty operacyjne banku ulegną zmniejszeniu.

Wszystkie banki będą musiały ocenić wpływ SEPA i PSD na swoje żródła przychodów i dostosować strategie cenowe w nowych warunkach rynkowych ( uwaga: EPC nie zajmuje stanowiska w kwestii właściwych modeli dochodów). Zwiększona przejrzystość, zredukuje subwencjonowanie określonych produktów przez inne, a w rezultacie, ceny produktów płatniczych będą bardziej wynikały z ich realnych kosztów. Przejrzystość umożliwi również uproszczenie struktur, zwiększenie zrozumienia wśród klientów, jak również spełni wymagania regulatorów i grup przedsiębiorców i konsumentów.

Aby w pełni skorzystać z możliwości jakie niesie ze sobą SEPA, ważne jest aby banki rozwijały nowe i atrakcyjne propozycje produktowe dla nowego większego rynku i określonych segmentów klientów. Nowe propozycje poskutkują wykreowaniem nowych lub zmodyfikowanych produktów dla przedsiębiorców, administracji publicznej, akceptantów i co ważniejsze, dla konsumentów. W trakcie budowy nowej strategii banki powinny rozważyć podjęcie następujących kroków:

� Określeślenie rynków docelowych pod względem geograficznym w ramach obszaru SEPA.

� Segmentacja i określenie docelowych klientów oraz ich potrzeb.

� Identyfikacja mozliwości rynków masowego, niszowego i specjalistycznego.

� Rewizja strategii istniejących systemów i organizacji płatniczych, ich planów oraz ocena implikacji na poziomie międzybankowym.

� Przygotowanie nowych propozycji i ofert o wzmocnionej wartości

� Przygotowanie nowych produktów i usług SEPA.

� Rewizja strategii „product manufacturing distribution” oraz opcji obecnych i nowych klientów.



� Opracowanie strategii wprowadzania produktu na rynek.

7.4 Korzyści wynikające z SEPA i business case

Przy ocenienie korzyści w procesie budowania business case, ważne jest, aby nie postrzegać programu SEPA jedynie jako regulacji zmian infrastrukturalnych, z którymi wiążą się koszty dostosowania. Dla sektora bankowego SEPA otwiera pole dla kreatywności, innowacyjności, zdobywania nowych rynków oraz generowania nowych przychodów wraz z zastepowania starych produktów nowymi. Banki, które są nastawione na rozwój oraz łatwo się dostosowują będą mogły wykorzystać (zlewarować) możliwości SEPA do budowania nowych, zyskownych realzcji i nowych form dochodu, w szczególności dla nowych usług o wartości dodanej zbudowanych na platformie dla płatności elektronicznych i transakcji kartowych.

Modele obecnie funkcjonujące będą musiały zostać przedefiniowane, aby mogły w pełni korzystać ze zwiększenia efektywności, którą niosą wspólne standardy i procesy. Nowe instrumenty płatnicze i dokumenty ramowe SEPA zostały tak skonstruowane, aby umożliwić redukcję wewnętrznych i zewnętrznych kosztów ponoszonych przez banki. Nowy konkurencyjny rynek mechanizmów rozliczeń i rozrachunku (CMS) powinien obniżyć koszty banków w tym obszarze.

Wraz z redukcją ilości transakcji „papierowych” pozycja poszczególnych instrumentów płatniczych na rynku również ulegnie zmianie na korzyść płatności elektronicznych. Nastąpi racjonalizacja i usprawnienie funkcjonowania infrastruktur międzybankowych. Mechanizmy rozliczeń i rozrachunku mogą stać się bardziej efektywne dzięki wprowadzeniu systemów elektronicznego transferu (ETS).

Banki o zasięgu międzynarodowym osiągną znaczne oszczędności, jeśli zastąpią lokalne instrumenty płatnicze zestawem instrumentów paneuropejskich i zredukują ilość połączeń z wieloma platformami rozliczeniowymi. Banki wyspecjalistyczne w przetwarzaniu płatności dostrzegą podobne korzyści. Banki działajace w jednym kraju będą mogły podnieść efektywność swoich operacji back officowych, a wiele spośród nich poszukiwać będzie zapewne korzyści skali i przetwarzania poprzez outsourcing funkcji operacyjnych i produkcyjnych.

Zwiększenie wydajność pomoże bankom łagodzić koszty zmian infrastrukturalnych SEPA i umożliwi im budowę business case dla SEPA. Korzyści wynikające ze zwiększenia wydajności, które mogą zostać uwzględnione w opracowywaniu business case podsumowane są w tabeli 7.4



Korzyści wynikające ze zwiększenia wydajności

Systemy Elektronicznego Transferu (ETS) Karty

• Zmniejszenie kosztów back officowych dzięki standaryzacji w całej Europie.

• Zastąpienie starzejących się platform przez nowoczesne, wydajne systemy.

• Zwiększona ekonomia skali dzięki operacjom paneuropejskim.

• Zmniejszenie kosztu przetwarzania poprzez zautomatyzowane procesy end to end (STP)

• Jedna wspólna paneuropejska platforma dostawy (delivery platform)

• Wspólne zasady rozliczenia i rozrachunku.

• Wspólne procesy dla odrzuceń i sporów.

• Korzyści wspólnych standardów komunikatów (IP i XML).

• Standardowe użycie IBAN i BIC.

• Wspólna platforma przetwarzania dla całej Strefy SEPA.

• Zmniejszenie liczby oszustw wraz z wprowadzeniem EMV.

• Tańsze terminale i wspólne aplikacje.

• Jednolite etykiety terminala (terminal footprint).

• Zastąpienie gotówki przez zwiększoną liczbę transakcji kartowych.

• Zwiększony wybór usług przetwarzania.

• Standardowe usługi w obszarze oprogramowania.

• zastąpienie starzejących się platform nowoczesnymi, wydajnymi systemami.

Rys.7.4: Korzyści finansowe i wydajnościowe dla banków.

Sektor bankowy nie ma jednak złudzeń – wypracowanie business case dla SEPA będzie zadaniem trudnym i złożonym dla wszystkich banków. Konieczna jest długoterminowa wizja, bowiem w krótkim okresie, koszty przejścia będą przewyższały zyski. Banki o podejściu aktywnym i otwartym, słuchają swoich klientów i potrafią w pełni zrozumieć wpływ SEPA na możliwości rynkowe i w te sposób budować będą wiarygodne długoterminowe business case’y.

7.5 Plan wprowadzenia SEPA

Aby czerpać korzyści, które przynosi SEPA, wymagana będzie silna aktywność banków w sferze planowania i organizacji. Jeżeli ambitne terminy dostarczenia mają zostać osiągnięte, konieczne jest, aby banki zaczęły przygotowywać swoje programy dostosowania do SEPA. Muszą również zrozumieć oddziaływanie nowych czynników kosztowych ale również oszacować aktualną sytuację w dziedzinie procesów wewnętrznych, platform IT i kanałów dostawy. SEPA stanowi szansę dla banków, aby zmieniły swoje modele działania, modele operacyjne. Implementacja i używanie nowych instrumentów płatniczych SEPA (i komponentów PSD, tam gdzie one będą miały zastosowanie) będzie musiało zostać wbudowane w bankowe procesy biznesowe i operacyjne.



Dokładnego zaplanowania i oceny wymagać będą także, konieczne dla SEPA, inwestycje technologiczne. Banki będą musiały zmodyfikować istniejące, lub zbudować nowe platformy IT i kanały dostawy. Wiele banków wykorzysta rozwój SEPA, aby zastąpić starzejące się platformy i odświerzyć systemy. Banki będą ponadto musiały dokonać oceny wpływu na systemy elektronicznego transferu (ETS) i systemy kartowe, których są uczestnikami oraz na ich mechanizmy rozliczeniowo-rozrachunkowe. Konieczne będzie podjęcie decyzji odnośnie opcji rozwoju- czy budować nowe mechanizmy wewnątrz, w ramach swojej struktury, czy je outsourcować.

SEPA będzie również stanowić okazję do ponownej oceny istniejących relacji i dyskusji nad wpływem SEPA z dostawcami; uzgadniania projektów i opracowywania planów pracy. Oceny wymaga możliwość zcentralizowania systemów, a nowe alternatywne opcje sourcingu (zarówno międzybankowe sieci/procesorzy jak i komercyjni dostawcy) powinny zostać zrewidowane w świetle nowych produktów i zwiększonej konsolidacji i konkurencji w sektorze dostawców i procesorów.

Aby efektywnie przeprowadzić proces wprowadzenia SEPA, banki muszą przygotować programy odpowiednich zmian, implementowane przez dedykowane, zespoły SEPA. Ważnym punktem tych programów muszą być efektywne plany komunikacji ze wszystkimi stronami, włączając konsumentów, stronę biznesową i partnerów. Kluczowa i niezbędna będzie ścisła współpraca z krajowymi organizacjami bankowymi, rządami grupami lobbingowymi i innymi zainteresowanymi stronami.

Podsumowując, implementacja SEPA nie jest tylko kolejną zmianą strukturalną. Nadszedł czas aby przemyśleć i zbudować nowe modele biznesowe, zdobywać nowych klientów, generować zwiększone zyski i ulepszać efektywność.



8 SŁOWNIK SKRÓTÓW

ACH Automated Clearing House- Zautomatyzowana Izba Rozliczeniowa ATM Automated Teller Machine- bankomat B2B Business to Business B2C Business to Consumer BIC Bank Identifier Code (SWIFT)- kod identyfikujący bank Cash WG Cash Working Group- Grupa Robocza ds. Gotówki CIT Cash-in-transit company- firmy zajmujące się transportem gotówki Credeuro/ICP “Interbank Convention on Payments” – Międzybankowa Konwencja dot.

Płatności, konwencja, które ustanawia pan-europejskie zasady transgranicznego przetwarzania bezpośredniego (STP) przelewów w euro

CSM Clearing and Settlement Mechanisms- mechanizmy rozliczeniowo- rozrachunkowe

CWG Cards Working Group- Grupa Robocza ds. Kart EBA European Banking Association – Europejska Asocjacja Bankowa EC European Commission - Komisja Europejska ECB European Central Bank - Europejski Bank Centralny ECSAs European Credit Sector Associations- Europejskie Związki Sektora

Kredytowego ECTWG Electronic Credit Transfer Working Group- Grupa Robocza ds.

Elektronicznego Polecenia Przelewu EDDWG Electronic Direct Debit Working Group- Grupa Robocza ds.

Elektronicznego Polecenia Zapłaty EEA European Economic Area - Europejski Obszar Gospodarczy ( Norwegia,

Islandia, Lichtenstein) EMV Europay MasterCard Visa program wdrożenia Mikropreocesora i PIN dla

bezpieczeństwa transakcji kartowych EPC European Payments Council - Europejska Rada ds. Płatności - ciało

decyzyjne sektora bankowego w obszarze płatności EPOS Zintegrowane urządzenie POS, w którym znajduje się EftPos, skaner i

aplikacje akceptanta ESCB ESCB składa się z Europejskiego Banku Centralnego i Narodowych

Banków Centralnych tych państw, które przyjęły euro ETS Electronic Transfer Scheme- System Elektronicznego Transferu EU European Union - Unia Europejska Eurosystem Eurosystem składa się z Europejskiego Banku Centralnego i Narodowych

Banków Centralnych tych państw, które przyjęły euro euro-area Strefa Euro – 12 (od 2007 r. – 13) państw, w których walutą jest euro IBAN International Bank Account Number- Międzynarodowy Numer Rachunku

Bankowego ICS International Card Schemes- Międzynarodowe Systemy Kartowe IT Information Technology- technologie informatyczne



ISO International Organisation for Standardisation- Międzynarodowa

Organizacja Standaryzacji NBAs National Banking Associations- Krajowe Związki Banków M&A Fuzje i przejęcia MTU Mobile Top Up NCB National Central Bank- Narodowy Bank Centralny NLF New Legal Framework- Nowe Ramy Prawne OITSG Operations Infrastructure Technology & Standards Group- Grupa ds.

Operacji, Infrasturktury, Technologii i Standardów PE-ACH Pan-European Automated Clearing House- Pan- Europejska

Zautomatyzowana Izba Rozliczeniowa PIWG Payment Instrument Working Group- Grupa Robocza ds. Instrumentu

Płatniczego POS Point of Sale - Punkt Sprzedaży PSD Payment Services Directive- Dyrektywa o Usługach Płatniczych

(propozycja wysłana do Parlamentu Europejskiego 01/12/2005) ROC Roll Out Committee- Komitet Roll Out SEPA payments instruments

Paneuropejskie instrumenty płatnicze dla płatności w euro, które dostarczone zostaną przez banki w ramach programu SEPA

SEPA payment scheme

Zasady i praktyki dla warunków, zabezpieczenia, zaopatrzenia i funkcjonowania instrumentu płatniczego SEPA zatwierdzone, ustalone na poziomie międzybankowym w konkurencyjnym środowisku

SEPA The Single Euro Payments Area.- Jednolity Obszar Płatności w Euro SCF SEPA Cards Framework – Dokument Ramowy dot. kart w SEPA SCT SEPA Credit Transfer- SEPA Polecenie Przelewu SDD SEPA Direct Debit – SEPA Polecenie Zapłaty SECA Single Euro Cash Area- Jednolity Obszar Gotówki Euro SLA Service Level Agreement- Jakość Świadczonych Usług SME Small Medium Enterprises- Mali i Średni Przedsiębiorcy Udziałowcy Banki (i ich organizacje, związki i infrastruktury), ich klienci ( i ich

organizacje) oraz regulatorzy STEP2 Pierwsza paneuropejska Zautomatyzowana Izba Rozliczeniowa zarządzana,

prowadzona przez firmę clearingową EBA STP Straight-through-processing- przetwarzanie bezpośrednie (może odnosić się

do łańcucha bank to bank lub na bazie end to end). TARGET2 Przygotowany przez Eurosystem do zastąpienia TARGET (Trans-European

Automated Real-time Gross settlement Express Transfer system- Transeuropejski Ekspresowy System Rozrachunku Brutto w Czasie Rzeczywistym).

UNIFI Universal Financial Industry message scheme White Paper Biała Księga-Dokument, który stanowił podwaliny SEPA i wyznaczył plan

działania dla SEPA w 2002r. .



Biuro SEPA Polska

Związek Banków Polskich

Ul. Kruczkowskiego 8,

00- 385 Warszawa

Koordynator Krajowy Programu SEPA

Remigiusz Kaszubski

Zastępca Koordynatora Programu SEPA

Paweł Widawski

[email protected]

Sekretarz SEPA Polska

Dominika Duziak

[email protected]

SEPA POLSKA - nbp.pl · SEPA POLSKA Związek Banków Polskich PL 3 Translation prepared by Polish...

Documents

Transcript of SEPA POLSKA - nbp.pl · SEPA POLSKA Związek Banków Polskich PL 3 Translation prepared by Polish...