Role pciowe Midzy DNA a kultur

"Nie powiem, e mczyni nie maj charakteru, lecz raczej s zbyt prostolinijni, aby ogarni rnorakie aspekty pikna kobiecej duszy." Joel Burnell

Pe wedug nauk spoecznych:Role, zachowania, dziaania i atrybuty, ktre dane spoeczestwo uznaje za stosowne dla mczyzn i kobiet.

Pe wedug nauk biologicznych: Rnice biologiczne i behawioralne wpywaj na rozwj pci.

Lista rnorodnych czynnikw, ktre stanowi podmiot badania w medycynie / nauce.

ChromosomyGonady (narzdy pciowe: jdra, jajniki)HormonyGenitaliaDrugorzdne cechy pcioweStruktura mzguTosamo pciowaRole pciowePreferencje erotyczne (oraz orientacja seksualna)

Chromosomy: 46,XX; 46,XY; 47,XXY ("zesp Klinefeltera"); 45,X0 (zesp Turnera"); 47,XYY; 47,XXX ("zesp potrjny X"); zesp XXXX; zesp XXXXX; zesp 48,XXYY; mozaiki 46,XX/XY; inne mozaiki i inne.Gonady (narzdy pciowe): Jdra, jajniki, mieszane (po jednym z kadego), ovotestes, inne rodzaje gonadowych zaburze genetycznych (dysgenesis).Hormony: androgeny, w tym testosteron; estrogeny, w tym estradiol, estriol, estron; antyandrogeny i inne.

Genitalia: podstawowe cechy pciowe.Drugorzdne cechy pciowe: np. obecno piersi lub ich brak.Struktura mzgu: specjalne rodzaje cech drugorzdnych, ze wzgldu na ich wpyw na psychologi i zachowanie.

Tosamo pciowa: psychologiczna identyfikacja z jedn z pci.Role pciowe: spoeczne oczekiwania dla obu gwnych pci.Preferencje erotyczne: (=orientacja seksualna)ginefilia, androfilia, biseksualizm, aseksualizm i rne parafilie

Chronologiczna kolejno biologicznego i spoecznego rozwoju czowieka.

ChromosomyGonadyHormonyGenitaliaDrugorzdne cechy pcioweStruktura mzguTosamo pciowaRole pciowePreferencje erotyczne

Wczeniejsze etapy s bardziej biologiczne, a pniejsze bardziej spoeczne.

ChromosomyGonadyHormonyGenitaliaDrugorzdne cechy pcioweStruktura mzguTosamo pciowaRole pciowePreferencje erotyczne

Chromosomy gonadyGonady hormonyStruktura mzgu tosamoci pci

Chromosomy GonadyHormonyGenitaliaDrugorzdne cechy pcioweStruktura mzguTosamo pciowaRole pciowePreferencje erotyczne

Tosamo ??? pciowa

Preferencje erotyczne

Nie ma jednego czynnika odpowiedzialnego za ustalanie pci.

S geny pro-mskie, pro-eskie, anty-mskie, anty-eskie.

Poziom rnych hormonw take gra du rol w tym procesie.

Gdy dziecko si rodzi, ma pe biologiczn, ale nie spoeczn.

Pe, z ktr dana osobasi identyfikuje(samo-wiadomo)

Pe jest wynikiem spoecznie konstruowanych norm odnonie zachowa, dziaa i rl danej pci.

biologia +normy spoeczne= Pe

Dwa punkty (albo - albo)

Mskoesko

Jednowymiarowe, dwubiegunowe kontinuum

Mskoesko

Dwa wymiary, wspistniejce w rnym stopniu w kadej osobie.

Powstaje przez rne oddziaujce na siebie spoeczne procesy.

Praca, wpyw(y), rodzina, pastwo, dozwolone zachowania i miejsca w przestrzeni fizycznej

Jzyk, ideologie, ubir, media.

mczyznami i kobietami kobietami i kobietami mczyznami i mczyznami

Wszelkie formy manipulacji; dominacji i poddania si.

Pe, tak jak ycie, jest bardziej skomplikowana, ni nam si wydajae ...

wiczenie teologiczno-biblijne

Przeczytane w pocigu: "Nie powiem, e kobiety nie maj charakteru, raczej maj codziennie inny." Heinrich Heine

"Nie powiem, e mczyni nie maj charakteru, raczej s zbyt prostolinijni, aby ogarni rnorakie aspekty pikna kobiecej duszy." Joel Burnell

Czy Biblia, teologia biblijna, jest spjna z nauk na temat pci?

wiczenie teologiczne na podstawie Gender Identity, w Exclusion and Embrace, Miroslav Volf

Natura kobiety jest powierzchowna, zmienna, burzliwa jak piana na pytkich wodach.

Naley szkoli mczyzn na wojn [i kobiety] dla rekreacji wojownikw ... caa reszta jest gupot.

Ale ten szowinista napisa co o kobietach, co wyprzedzio feministki o jakie sto lat.

To mczyzna stworzy kobiet ale z czego? Z ebra jego Boga, jego ideau.

Pe to twr kulturalno-spoeczny, stworzony gwnie przez mczyzn.

Tre pojcia kobieta ma co wsplnego z Bogiem mczyzn.

Wzniosy idea mczyzny (stworzony zapewne z gowy Boga mczyn) wywouje wzniosy (cho nieco niszy) idea kobiety (stworzonej z ebra tego mskiego boga).

Gatens: Idea penego, fallicznego, mskiego ciaa zakada swoj antytez: brakujce, kastrowane kobiece ciao, ktre jest jego uzupenieniem.

Ludwig Feuerbach: Bg jest obrazem stworzonym z ludzkich ideaw, wytworem czowieka.

Miroslav Volf: Cigle dokonujemy projekcji naszych interesw i ideaw na Boga, ale Bg nie jest nasz projekcj.

W jaki sposb natura Boga rzuca wiato na relacje midzy kobietami i mczyznami i jak powinna wpywa na tworzenie mskoci i kobiecoci?

Jeli Bg jest mski, [to co] mskie jest Bogiem.

Ale mskie metafory nie s jedynymi metaforami odnonie Boga w Pimie.

Moe Bg zatem jest bardziej podobny do mczyzn ni do kobiet, do ojcw ni do matek? Ale to co wiemy o ojcach i matkach pochodzi ze stworzenia, wic jest uwarunkowane kulturowo.

Mska czy eska tre naszego jzyka o Bogu pochodzi ze sfery stworzenia - czyli od czowieka do Boga!

Nie umiemy inaczej mwi o osobach, ni przy pomocy metafor pciowych.

Bg jest osob, a nie kobiet lub mczyn.

Nic w Bogu nie jest konkretnie mskie czy eskie.

Ks. Rdz. 1-2: Adam i Ewa dziel pe ze zwierztami, nie z Bogiem. Oni s obrazem Boga w ich wsplnym czowieczestwie.

w ludzkim ciele, ktre jest zrnicowne seksualnie.

Ciao, wedug Volfa, to rdo pciowoci, cho samo w sobie nie stanowi jej treci.

Pe jest pojciem konstruowanym spoecznie.Pe jest pynna, ale nie jest arbitralna: ma swoje rdo w stabilnych biologicznych i hormonalnych rnicach.

biologia +normy spoeczne= Pe

Pe jest zawsze interpretacj, konstrukcj danej kultury.

Pe jest moliwa i nieodzowna, poniewa rnimy si seksualnie w naszych ciaach.

Rozwaajmy kwesti Boga i pci nie na podstawie naszego jzyka o Bogu, lecz na podstawie natury Boga.

Jurgen Moltmann: Nowy Testament mwi o Bogu przez opisanie w formie narracji wizi midzy Ojcem, Synem i Duchem, ktre to wizi s wiziami wsplnoty i s otwartymi na wiat.

Aby zachowa zarwno osob jak i wi, musimy rozumie [te pojcia] we wzajemnej relacji: nie ma osoby bez wizi, ale nie ma wizi bez osb. MoltmannOsoby nie s wiziami.One istniej w relacjach, ktre ksztatuj ich tosamo.

Na poziomie bycia Ojciec jest pierwszy, bo jest rdem.

Na poziomie ycia, Ojciec jest Jednym wrd innych.

Ojciec daje Synowi wszelk moc i chwa bo, co czyni ich wzajemne wizi egalitarnymi, nie hierarchicznymi.

Zatem, jakie wedug Volfa s implikacje trynitarnego pojcia osoby dla kwestii tosamoci pciowej?

Nie s ustalonymi przez Boga wzorcami, lecz kulturowo-uwarunkowanymi przykadami.

Ugruntujmy tosamo pciow w zrnicowanych seksualnie ciaach.

Pozwlmy rozwija spoeczne konstrukcje pci wedug wizji tosamoci i wzajemnych wizi osb boskich.

Stworzy Bg czowieka na swj obraz, na obraz Boy go stworzy: stworzy mczyzn i niewiast. Ks. Rodz. 1:27

Wniosek: Nieredukowalna dwoisto mskoci i kobiecoci.

Ta dopiero jest koci z moich koci i ciaem z mego ciaa! Ta bdzie si zwaa niewiast, bo ta z mczyzny zostaa wzita. Ks. Rodz. 2:27Wniosek: Ta dwoisto ma swoje rdo w naszych seksualnie zrnicowanych ciaach.

... nie ma ju mczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jestecie kim jednym w Chrystusie Jezusie.Gal. 3:28Wniosek: Zniesiono w Chrystusie pewne kulturalnie uwarunkowane normy.

Jedno w Chrystusie to wsplnota ludzi posiadajcych zarwno seksualnie rnicowane ciaa jak i tosamoci pciowej.

Mczyzni i kobiety s powoani do dojrzaoci, do spenienia.

Musz to osign razem, ale to oznacza co innego dla kobiet i co innego dla mczyz.

Trzeba podtrzyma zarwno rwno kobiet i mczyzn, jak i rnice midzy nimi.

Dwoisto jest skonna ku temu, aby przesuwa si w kierunku nierwnoci.

Zreszt u Pana ani mczyzna nie jest bez kobiety, ani kobieta nie jest bez mczyzny. Jak bowiem kobieta powstaa z mczyzny, tak mczyzna rodzi si przez kobiet.1 Kor. 11:11-12

Nikt nie jest, sam w sobie, z definicji mski czy eski. Stajemy si takimi w stosunku do drugiej pci.

W11:8-9 Pawe cytuje Ks. Rodzaju z punktu widzenia patriarchalnej kultury.

W 11:12 znajduje w nowym stworzeniu zasady rwnoci.

Istot wizi midzy kobietami i mczyznami jest wspzaleno.

Czy nie lepiej definiowa tosamo nie przez wykluczenie lecz przez wczenie, nie w zamkniciu si lecz w otwieraniu si na to, co inne?

Cech ycia Trjcy w. jest mio, ktra daje siebie.

W Ef. 5 ta mio Chrystusa jest modelem dla wizi midzy seksualnie rnicowanymi osobami.

Dawanie siebie nie oznacza utraty samego siebie.

Kady ma kocha innych tak jak kocha samego siebie, bo nikt nie nienawidzi wasnego ciaa.

Dawanie siebie jest ryzykownym, trudnym dzieem mioci.

li ludzie mog to wykorzysta.

Nie ma gwarancji sukcesu.

To dziki dawaniu siebie innym powstaje nowa wsplnota kobiet i mczyzn, w ktrej tosamoci pciowe, ktre nie s bez siebie nawzajem i ktre daj siebie innym bd ksztatowane ciagle na nowo w pokoju (szalom!).

Istniemy jako dwoisto pci, rwni sobie w swojej godnoci, jak i grzesznoci.

Mczyzna nie jest peni i kobieta nie jest brakiem.

Kady z nich rozkazuje i jest posuszny, kady jest peen i kady ma braki.

Tosamo kadej z pci nie moe by bez drugiej.

Wszystko to jest podtrzymywane w ruchu przez mio, ktra daje siebie.

Konstrukcja tosamoci pciowej idzie w dwch kierunkach, od mczyzny do kobiety, od kobiety do mczyzny.

Kim byliby mczyni i kobiety, stworzeni z ebra Trjednego Boga i ze zranionego boku Ukrzyowanego?

Zarys gwnych stanowisk

Pierwsza fala ruchu na rzecz uprawnie dla kobiet walczya o prawo do gosowania i do innych podstawowych praw. W Polsce kobiety uzyskay prawo do gosowania dopiero w 1918 (w USA w 1920).

Druga fala ruchu kobiet zacza si w USA w latach 1960-tych; chodzio o dalsze reformy prawne i zmiany obyczajowe, o pen rwno dla kobiet w spoeczestwie.

Nastpio wiele zmian; dzi prawo zakazuje jakiejkolwiek dyskryminacji przeciw kobietom (w sferach edukacji, pracy, udziau w polityce itd.).

Kobiety jeszcze czsto natrafiaj na ukady, ktre przeszkadzaj w realizaji tej rwnoci. Ale sytuacja jest diamentralnie inna ni bya zaledwie 40 lub 50 lat temu.

Przywdcy chrzecijascy czsto przeciwstawiali si tym zmianom i reformom.Dzisiaj rodowiska kocielne nadal maj zrnicowane stanowisko i wiadectwo w tej kwestii.

Dla niektrych, samo pytanie o jakie rnice midzy kobietami i mczyznami jest anachroniczne, obraliwe i bezpodstawne.

Zarwno kobiety jak i mczyni s wolnymi, autonomicznymi istotami; maj prawo wyboru, jak i prawo do penej realizacji swojego potencjau. To stanowisko egalitaryzmu wieckiego.

Podczas gdy egalitaryzm podkrela to, co mamy wplnego, komplementaryzm podkrela to, co nas rni.

Mczyni powinni prowadzi w domu i w kociele (a wedug niektrych w spoeczestwie). Mwi si o strukturach autorytetu we wszystkich poziomach ludzkiej egzystencji (a czasem nawet boskiej). .

Cz ewangelikalnych chrzecijan przyja jednak pogld egalitarny.Nazywaj swoje podejcie biblijny egalitaryzm lub biblijny feminizm.

Utrzymuj, e ich pogld wynika z Biblii, a nie z poddania si wieckiemu feminizmowi.Skupi si nad reinterpretacj Pisma witego.

W USA dwie organizacje walcz o wpyw na przyszy ksztat ewangelikalizmu: Council on Biblical Manhood and Womenhood; Christians for Biblical Equality.

Zagorzali adherenci odrbnych stanowisk rzadko potrafi wppracowa w ramach jednej wsplnoty, uczelni czy organizacji.

Co Jezus na to? Wemy n.p. spraw rozwodu. W 1-ym wieku w Judaizmie, odpowiedzialno za pobudzenie mskiego pragnienia seksualnego spada na . . . kobiety!

Kobiety zostay oddzielone, zakryte i ograniczone w kontaktach z mczynami. Siedziay w osobnym miejscu w wityni, nie wolno im byo siedzie u stp rabbinw lub dotyka mczyn (oprcz ma).

Kara za przekroczenie seksualnych norm i zasad czsto spadaa na nich (cho prawo ST dao mierci dla kobiety jak i dla mczyny, por Jana 8:1-11). Tylko mczyni mieli prawo wystpi o rozwd.

W Kazaniu na Grze, Jezus kadzie odpowiedzialno za podanie na mczyzn. Uczy ich o lepych zaukach grzechu. Czyni ich odpowiedzialnymi za to, by usun postawy, postpowania i praktyki, ktre nakrcaj spirale grzechu w tej dziedzinie.

Take Jezus nie pozwoli facetom rozwodzi si frywolnie z ich onami. U podstaw tej nauki ley szacunek dla godnoci kobiet; nie wolno traktowa ich jako przedmioty do zaspokojenia potrzeb seksualnych.

Jezus nie stroni si od tego, aby dotyka kobiety lub by by dotykanym przez nie (np, aby je uzdrowi). Pozwoli kobietom po przejciach namaci jego stopy, rozmawia dugo i na osobnoci z Samarytank i kobiet kanenejsk.

Jezus podrowa w towarzystwie kobiet! Niektre z nich waciwie sponsoroway jego sub.Kobiety byy pierwszymi wiadkami jego zmartwychwstania.

Wy si nie bjcie! Gdy wiem, e szukacie Jezusa Ukrzyowanego. 6Nie ma Go tu, bo zmartwychwsta, jak powiedzia. Chodcie, zobaczcie miejsce, gdzie lea. 7A idcie szybko i powiedzcie Jego uczniom: Powsta z martwych i oto udaje si przed wami do Galilei. Tam Go ujrzycie. Mat. 28:5

Jezus zaprasza wszystkich do udziau w dziele wyzwolenia i pojednania, ktre rozpocz. Nie przywrci od razu patriachalnego spoeczestwa, ale uchyli szeroko drzwi, przez ktre kobiety i mczyni potem szli.

Kobiety gosiy ewangeli! Radykalizm Jezusa pojawia si w Gal. 3:26-28. Czy w dziee Boym, jakim jest nowa ludzko w Chrystusie, jest miejsce na rnice w rolach?

Pawe podkrela dary duchowe jak i owoc Ducha, a tu nie ma rnicy midzy kobietami i mczyznami.Dary i owoc Ducha buduj ciao Chrystusa, sprzyjaj jego dzieu w wiecie.

Trudna co prawda dyskusja o publicznym uwielbieniu nakazuje kobietom siedzie cicho w kociele, ale take nakazuje kobietom nakry gowy, kiedy modl si i prorokuj!

Czy Jezus by naprawd tak radykalny w swoim podejciu do kobiet? Przecie wybra 12 mczyzn na Apostow! Ale gwny nacisk spadnie na nauczanie Pawa.

Wedug1 Kor. 14:33 i 1 Tym. 2:11, mona twierdzi, e mczyni maj prowadzi, podczas gdy kobiety siedz cicho. Ale mao kto idzie dzi tak daleko. Skupi si raczej gwnie na 1 Kor. 11:3-10 i 1 Tym. 2:11-15.

W 1 Kor. 11:3, stworzenie stanowi podstaw do przywdczej roli mczyzny jako gowy kobiety (albo jako m ony). w Tym. 2 Pawe nie pozwala kobietom naucza i mie autorytet nad mczyznami.

W Ef. 5:21-33 i Kol. 3:18-19 kobieta ma by poddana swojemu mowi, ktry z kolei ma kocha swoj on na wzr Chrystusa.

Zwolennicy mskiego przywdztwa take dostrzegaj przewodni rol mczyzn w 1 Tym. 3:2, gdzie starsi s z zaoenia mczyznami.

Wyania si model przywdztwa mczyzn w domu i w kociele, na podstawie stworzenia i wiadectwa Pawa. Przeciwstawiaj si strasznym w ich mniemaniu skutkom odejcia od biblijnych norm.

Rne denominacje ustaliy granice w rnych miejscach. Zgadzaj si, e kobietom nie wolno czego robi w kociele, ale nie ma zgody co do tego, o co konkretnie chodzi.

Wspczeni komplementaryci s mili i kulturalni. Nie chodzi tu o powrt do brutalnej dominacji nad kobietami.

Owszem, ucz si o poddaniu si kobiet swoim mom, ale jeszcze bardziej podkrelaj, e mowie maj prowadzi swoje ony i suy im ofiarnie, tak jak Chrystus zrobi to dla nas wszystkich.

Mczyni s odpowiedzialni przed Bogiem za swoje rodziny z wzgldu na rnice w ich naturze. Czy nam si podoba czy nie, taka wizja jest atrakcyjna dla wielu mczyzn i kobiet.

SpoeczestwoRodzinaWsplnota

W perspektywie Krlestwa, chodzi przede wszystkim o uzdrowienie stosunkw midzy mczyznami i kobietami w ramach wzajemnego przymierza, oraz pozwolenie na pene wykorzystywanie wszystkich darw danych ludu boemu.

W wietle takich celw jak czynienie uczniw Chrystusa z wszystkich narodw, czy naladowanie suby Jezusa w zakresie wyzwolenia i denia do sprawiedliwoci spoecznej, czy powinnimy dalej okrela role kobiet i mczyzn gwnie wedug klucza pciowego?

Udzia w tych dzieach jest otwarty dla caego ludu boego na podstawie obdarowywania; dary Ducha s dane zarwno mczyznom jak i kobietom, i s zbyt cenne, aby je marnowano.

To podejcie wynika zarwno z Bibli jak i z natury i celw Krlestwa Boego. Zasadniczym paradygmatem autorytetu w Kociele jest model wzajemnej suby oraz wzjemnego poddawania si w Chrystusie.

Pawe kadzie nacisk na suebne przywdztwo i nie lokuje autorytetu gwnie w dziedzinie pci. Wydaje si, e uznawa pewne rnice midzy mczyznami i kobietami, szczeglnie w sferze ich potrzeb (!) i w kontekcie ich rl w rodzinie (?!).

To za mao powiedziane dla niektrych i za duo dla innych; jeszcze nieroztrzygnity zostaje wpyw kultury na jego teksty.

Kamieniem wgielnym podejcia w. Pawa stanowi Ef. 5:22-23:

Bdcie poddani sobie wzajemnie w bojanie Chrystusa.

W tym samym duchu, przywdztwo i autorytet w rodzinie i w kociele maj by pokorne i nacechowane wzajemnym poddaniem si (por. Fil. 2:5-11).

Zalecam teksty ze spisu lektur:Groothius: Biblijna rwno.Kobiety, mczyni i Bg: Pe wedug Johna Stotta.Volf: Pe tosamo i role.

***What follows in a theological exercise. The goal is not to question or undermine traditional views, but to see the Bible in a new light - and to see the views of science in the light of the Bible. **Volf uwaa, e teoria Feuerbacha dostarczy nam wgldu w sprawy na jej peryferiach, ale w swoim rdzeniu jest bdna.**Idc tym tropem, mona (1) podkreli kobieco Ducha witego albo (2) podkreli eskie metafory odnonie wszystkich osb Trjcy w. Ale czy to jest waciwa droga? * Pe nie gra roli w stworzeniu ich na obraz Boga. Czy kobieta te jest czowiekiem? Przecie my wszyscy jestemy czowiekami!*Zawsze bdziemy istnie w stosunku do siebie jako mczyzni i kobiety, ale nie ma staej esencji naszej tosamoci seksualnej (mskoci i kobiecoci). *Niech powstaj bruneci.*Bg jest trjc, i moemy uczy si czego o tosamoci pciowej, gdy rozwaamy wizi midzy trzema osobami i skupiamy si na konstrukcji ich tosamoci zamiast na ich pci. *Filozofia dialogu. Filozofia dramatu (Ks. Tischner). Teologia spoeczna (Dietrich Bonhoeffer).*Bycie: Bez rda, nie byoby moliwe adne zrnicowanie.ycie: Syn nie tylko od Boga wyszed i do Boga idzie (Jan 13:3), ale Ojciec take da mu wszystko w rce i otoczy Syna chwa (Jan 17:1). *Nie ma jednego lepszego, wyszego Boga (Ojciec) i dwch wspaniaych cho mnieszych Bogw (czy osoby boskie Syn i Duch).*Adam od razu rozpoznaje partnerk w Ewie widzi (na podstawie jej ciaa?!) zarwno ich jedno jak i rnorodno. * rdo jednoci dla Pawa stanowi pojedyncze, zrnicowane seksualnie ciao Chrystusa ukrzyowanego i zmartwychwstaego, skadanego w ofierze dla wszystkich. *Poniewa kobieta jest przez mczyzn i mczyzna jest przez kobiet, adne z nich nie jest bez drugiego. *By kobiet to by czowiekiem rodzaju eskiego, ktra nie jest bez mczyzny i odwrotnie mczyzna nie jest bez kobiety*Bg przyszed na wiat, abymy mogli y z Bogiem i sob nawzajem, na wzr wizi midzy boskimi osobami. Wreszcie w Chrystusie moemy przezwyciy walk pci. Mona definiowa tosamo w opozycji do kogo innego, co prowadzi do konfliktu i prby wykluczenia czy wykorzystywania tego drugiego. Czy nie lepiej ... *Cho tekst mwi tylko do mw, szerszy kontekst narracji biblijnej sugeruje, e dot. take on, cho w patriachiczalnym spoeczestwie, jest skierowany do mczyzn (bo bardziej im to potrzebne!). Tak samo m ma szanowa swoj on.*Trzeba przeciwstawi si zym ludziom, pozostajc otwartym na dawanie siebie. Nie ma gwarancji sukcesu, ale zostaje gwarancja wiecznoci, bo mio, dawanie siebie, odzwierciedla charakter Trjcy w. *Tak jak jeden z moich ulubionych teologw, Rocky Balboa, powiedzia swojej narzeczonej: Ty masz braki, ja mam braki. Razem nie mamy a tyle brakw.***